Concept Multidisciplinaire richtlijn Stoornissen in ... - GGZ-richtlijnen

5
10
15
20
25
30
Niveau 3
De combinatie van alcoholmisbruik en dementie is niet onbekend, maar
een oorzaak-gevolg relatie zoals die in dierproeven aannemelijk is gemaakt,
is in langlopende studies nooit bewezen.. Dit rechtvaardigt dan
ook niet de term alcoholische dementie als specifiek ziektebeeld.
C Victor, 1994[12]
Chronisch alcoholmisbruik leidt in veel gevallen tot atrofie van het brein. Deze atrofie kan
zeer uitgesproken zijn. Het mechanisme berust waarschijnlijk vooral op demyelinisatie. In de
meeste gevallen gaat het om een reversibel proces: na een abstinentieperiode van enkele
maanden kan de atrofie deels of volledig verdwijnen, dankzij remyelinisatie van de witte stof.
Cognitieve stoornissen en cerebrale atrofie zijn niet op een duidelijke, lineaire wijze gecorreleerd.
(Wang 1993[13]; Oscar-Berman 1997[14]). Er bestaat geen behandeling voor de cerebrale
atrofie, anders dan alcoholabstinentie.
Conclusie
Niveau 3
Alcoholmisbruik kan leiden tot cerebrale atrofie. Deze atrofie kan herstellen
na een alcoholabstinentie van enkele maanden.
C Wang, 1993[13]
b. Gevolgen van de abrupte onttrekking van alcohol
Het GABA-systeem en het glutaminerge systeem zijn er samen waarschijnlijk verantwoordelijk
voor dat er een lichamelijke afhankelijkheid voor alcohol ontstaat en dat er onttrekkingsverschijnselen
optreden wanneer een alcoholist plotseling stopt met drinken (Oscar-Berman
2003[4]). Het inhiberende GABA-erge systeem compenseert de stimulerende effecten van
alcohol door een downregulatie van de receptoren, en het exciterende glumaminerge systeem
de aanhoudende dempende effecten door een upregulatie van receptoren. Per saldo
leidt dit er toe dat het brein prikkelgevoeliger wordt. Deze aanpassingen worden contraproductief
wanneer de alcohol plotseling uit het zenuwstelsel verdwijnt. Het gevolg zijn de bekende
onttrekkingsverschijnselen, die alle te begrijpen zijn als uitingen van een overprikkelbaar
of overprikkeld brein: onrust en tremoren, een delier of epileptische insulten. Om overprikkeling
van het zenuwstelsel en de daaruit voortkomende onttrekkingsverschijnselen te
voorkomen, wordt tijdens een detoxificatiebehandeling het dempende GABA-systeem gestimuleerd
met benzodiazepines. Deze worden vervolgens langzaam afgebouwd, zodat de
neurotransmittersystemen zich geleidelijk kunnen aanpassen aan de situatie zonder alcohol.
De preventie en de behandeling van alcoholonttrekkingsverschijnselen worden beschreven
in het hoofdstuk over de medicamenteuze behandeling van stoornissen in het gebruik van
alcohol op pag xx-xx van deze richtlijn.
Concept multidiscipliniare richtlijn stoornissen in het gebruik van alcohol, 2007 141