Concept Multidisciplinaire richtlijn Stoornissen in ... - GGZ-richtlijnen

HOOFDSTUK 10: INTERVENTIES IN DE ARBEIDSSITUATIE
5
10
15
20
25
30
35
40
45
Welke interventies in de arbeidssituatie zijn effectief in de behandeling van stoornissen in het
gebruik van alcohol?
Inleiding
Werkplekinterventies die gericht zijn op het voorkomen, verminderen of stoppen van aan
alcohol gerelateerde problemen kunnen grofweg ingedeeld worden in twee categorieën, te
weten: ‘employee assistance programs (EAPs)’ en interventies gericht op het testen op
(overmatige) alcoholconsumptie (Stoltzfus et al, 1994).
De werkplek is om verschillende redenen een geschikte omgeving om programma’s gericht
op het voorkomen, verminderen of stoppen van aan alcohol gerelateerde (gezondheids-)
problemen te implementeren (Richomond et al, 2000; Roman en Blum, 2002). Werknemers
brengen een groot deel van hun tijd op de werkvloer door en collega’s en leidinggevenden
hebben de kans om (zich ontwikkelende) alcoholproblemen al in een vroeg stadium te signaleren.
Werkgevers kunnen daarnaast ook hun invloed gebruiken om werknemers te motiveren
om hulp te zoeken voor hun alcoholprobleem (Roman en Blum, 2002).
Bij de aanpak van alcoholconsumptie op het werk is echter uiterste zorgvuldigheid geboden.
Niet alleen vanwege de medische en juridische aspecten, maar ook vanwege het risico dat
de werkrelatie ernstig wordt verstoord. Een totaal alcoholbeleid dat past in het bestaande
gezondheids- en veiligheidsbeleid schept duidelijkheid voor werknemers en voor leidinggevenden.
Het helpt om alcoholconsumptie en probleemdrinken uit de taboesfeer te halen en
een mentaliteitsverandering teweeg te brengen (NiGZ, 2004).
Bespreking literatuur
Het antwoord op de vraag welke interventies in de arbeidssituatie effectief zijn in de behandeling
van stoornissen in het gebruik van alcohol is gebaseerd op een recente systematische
review van van Overbeek et al (2006). Zij hebben een literatuurstudie gedaan van effectieve
interventies die gericht zijn op het voorkomen of stoppen van overmatige alcoholconsumptie
onder andere op de werkplek. Deze literatuurstudie loopt van 1 januari 1984 tot 1 maart
2004. Voor deze richtlijn is met dezelfde zoekstrategie een search gedaan van 1 maart 2004
tot 1 juli 2006.
Effect op alcoholconsumptie
De belangrijkste karakteristieken van de hierna besproken studies staan vermeld in de bijgevoegde
evidence-tabel.
Er zijn twee RCT (Richmond et al, 2000; Bennett et al, 2004) en twee CT’s (Stoltzfus et al,
1994; Lapham et al, 2003) gevonden die de effecten hebben onderzocht op uitkomstmaten
zoals het aantal alcoholhoudende consumpties per week, aantal overmatige drinkers, aantal
binge drinkers, aantal geheelonthouders, aantal dagen binge drinken per maand. Alleen in
de studie van Bennett et al (2004) is er een significant effect waarneembaar voor afname van
het aantal probleemdrinkers bij de Team awareness interventie. De reductie van het aantal
overmatige drinkers is niet significant in het onderzoek van Richmond et al (2000) en Stoltzfus
et al (1994), maar daar is wel een positieve trend waarneembaar (gewenste effect in de
interventiegroep is groter dan in de controlegroep). Eenzelfde beeld (geen significantie)
126 Concept multidiscipliniare richtlijn stoornissen in het gebruik van alcohol, 2007