Concept Multidisciplinaire richtlijn Stoornissen in ... - GGZ-richtlijnen
Concept Multidisciplinaire richtlijn Stoornissen in ... - GGZ-richtlijnen
Concept Multidisciplinaire richtlijn Stoornissen in ... - GGZ-richtlijnen
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
HOOFDSTUK 9: DRANG EN DWANG<br />
5<br />
10<br />
15<br />
20<br />
25<br />
30<br />
35<br />
40<br />
45<br />
Zijn er aanwijz<strong>in</strong>gen dat dwang en drang z<strong>in</strong> hebben bij de behandel<strong>in</strong>g van alcoholverslav<strong>in</strong>g?<br />
Inleid<strong>in</strong>g<br />
Onder “dwang” wordt <strong>in</strong> dit kader verstaan een opgelegde <strong>in</strong>terventie waaraan niet te ontkomen<br />
valt, b.v. een verplichte kl<strong>in</strong>ische opname. Onder “drang” wordt verstaan een <strong>in</strong>terventie<br />
waarbij de persoon een zekere keus heeft, bij voorbeeld een opname of een ambulante behandel<strong>in</strong>g<br />
<strong>in</strong> plaats van een gevangenisstraf. Echte “dwangbehandel<strong>in</strong>gen” zijn zeer zeldzaam.<br />
Bij voorbeeld, <strong>in</strong> Nederland is de TBS is een dwangopname, evenals een opname <strong>in</strong><br />
het kader van de BOPZ. In beide omstandigheden is er nog helemaal geen sprake van<br />
dwangbehandel<strong>in</strong>g.<br />
In vrijwel alle gevallen gaat het om drangbehandel<strong>in</strong>gen als het gaat om behandel<strong>in</strong>g van<br />
verslav<strong>in</strong>gsproblematiek, en wel drangbehandel<strong>in</strong>gen uitgaand van het gevangeniswezen. Bij<br />
voorbeeld, de verplichte <strong>in</strong>name van disulfiram zou <strong>in</strong> dit kader een drangbehandel<strong>in</strong>g zijn,<br />
immers, de veroordeelde heeft nog steeds de keus om niet voor disulfiram te kiezen en de<br />
gevangenisstraf uit te zitten. Deze <strong>in</strong>terventie is overigens <strong>in</strong> het Nederlandse gevangeniswezen<br />
niet gebruikelijk<br />
De literatuur over dwang en drang bij alcoholisme is schaars, de meeste onderzoeken zijn<br />
gedaan bij drugsgebruikers, en er mag niet van uitgegaan worden dat de resultaten van toepass<strong>in</strong>g<br />
zouden zijn op alcoholverslaafden.<br />
Dwang en drang v<strong>in</strong>den <strong>in</strong> Nederland beide plaats <strong>in</strong> drie volledig gescheiden systemen, die<br />
van de <strong>GGZ</strong>, [en dan betreft het <strong>in</strong>terventies <strong>in</strong> het kader van de BOPZ], het strafrecht of <strong>in</strong><br />
arbeidsrechtelijke context [ zie hiervoor het hoofdstuk Alcohol en Werk].<br />
Interventies zijn te verdelen <strong>in</strong> zorggeoriënteerd en strafgeoriënteerd. Voor deze <strong>richtlijn</strong> zijn<br />
<strong>in</strong>terventies gericht op zorg en/of behandel<strong>in</strong>g het meest relevant.<br />
Zorg georiënteerd<br />
De Wet Bijzondere Opnem<strong>in</strong>g Psychiatrische Ziekenhuizen [ BOPZ]<br />
Deze wet regelt de gedwongen opname <strong>in</strong> psychiatrische ziekenhuizen van mensen die op<br />
basis van hun psychiatrische problematiek gevaar opleveren voor zichzelf of anderen. De<br />
wet kent de Inbewar<strong>in</strong>gstell<strong>in</strong>g [ IBS], waarbij een patiënt op last van de burgemeester kan<br />
worden opgenomen omdat er acuut gevaar bestaat. Dit wordt door de rechtbank b<strong>in</strong>nen enkele<br />
dagen getoetst en kan dan worden toe- of afgewezen. Indien toegewezen geldt de IBS<br />
voor drie weken. Voor het geval er wel gevaar is maar geen acuut gevaar bestaat de rechterlijke<br />
machtig<strong>in</strong>g [RM], waar <strong>in</strong>middels meerdere vormen van bestaan: de voorlopige RM, de<br />
voortgezette RM, de observatie RM, de voorwaardelijke RM; de RM op eigen verzoek. De<br />
duur van een RM varieert tussen de drie maanden en een jaar [<strong>in</strong> uitzonder<strong>in</strong>gsgevallen langer].<br />
Zowel voor IBS als voor RM geldt dat het gaat om dwangopname, niet om dwangbehandel<strong>in</strong>g.<br />
Bij de huidige stand van de wetgev<strong>in</strong>g mag dwangbehandel<strong>in</strong>g <strong>in</strong> de BOPZ pas worden<br />
<strong>in</strong>gezet wanneer de gedwongen opnem<strong>in</strong>g niet voldoende is gebleken om het gevaar dat de<br />
118 <strong>Concept</strong> multidiscipl<strong>in</strong>iare <strong>richtlijn</strong> stoornissen <strong>in</strong> het gebruik van alcohol, 2007