Angststoornissen - Vereniging EMDR Nederland

SOCIALE ANGSTSTOORNIS
Literatuur
Blomhoff S, Haugt T, Hellström K, Holme I, Humble M, Matdsdu HP, Wold JE. Randomized controlled
general practice trial of sertraline, exposure therapy and combined treatment in generalized social
phobia. Br J Psychiatry 2001,179:23-30.
Stein DJ, Berk M, Els C, Emsley RA, Gittelson L, Wilson D et al. A double-blind placebo-controlled trial
of paroxetine in the management of social phobia (social anxiety disorder) in South Africa. S Afr Med J
1999; 89(4):402-406.
Vliet IM van, Den Boer JA, Westenberg HG. Psychopharmacological treatment of social phobia: a double-blind
placebo-controlled study with fluvoxamine. Psychopharmacology (Berl) 1994; 115(1-2):128-
134.
Walker JR, Kjernisted KD. Fear: The impact and treatment of social phobia. J Psychopharmcol
2000;14:2-S23.
Walker JR, Van Ameringen MA, Swinson R, Bowen RC, Chokka BR, Goldner E, Johnston DC, Lavallie
YJ, Nandy S, Pecknold JC, Hadrava V, Laen RM. Prevention of relapse in generalized social phobia:
results of 24-week study in responders to 20 weeks sertraline treatment. J Clin Psychopharmacology
2000, vol 20: 636-644.
5.1.4 MAOI's
5.1.4.1 Effectiviteit, dosering, langere termijn
Wetenschappelijke onderbouwing
De MAOI fenelzine is vier maal dubbelblind onderzocht bij SAS en effectiever gebleken
dan placebo (1-4). Daarnaast is fenelzine op dubbelblinde wijze vergeleken met alprazolam
en de bètablokker atenolol (1, 2). Fenelzine bleek aan beide middelen superieur.
Wel bleek dat fenelzine even effectief was als atenolol bij patiënten met het specifieke
subtype SAS (2).
De meest gebruikte dosering is 45-60 mg. Mogelijk heeft een deel van de patiënten
een hogere dagdosering nodig. Het effect kan na 10-12 weken beoordeeld worden. Er
zijn geen dosis-effect studies verricht. In het algemeen wordt aangeraden te starten
met 10 mg en geleidelijk in de loop van enkele weken op te bouwen. De snelheid van
opbouw is afhankelijk van de bijwerkingen. Onder invloed van fenelzine verbeteren
sociale angst alsook sociaal vermijdingsgedrag, evenals depressieve klachten en diffuse
angstklachten. Frequent gerapporteerde bijwerkingen zijn: hypotensie, slapeloosheid,
droge mond. Ook worden seksuele functiestoornissen gemeld. De bijwerkingen
leiden vaak tot vroegtijdige uitval. Een belangrijk nadeel van de MAOI's is de mogelijke
interactie met tyramine in het voedsel welke levensbedreigend kan zijn. Hierom
dienen patiënten een strikt tyramine-arm dieet te houden. Vanwege de genoemde
interactie met tyramine en de bijwerkingen is de MAOI fenelzine geen middel van eerste
keuze.
Over de lange termijn effectiviteit zijn geen wetenschappelijke gegevens bekend.
Conclusie
Niveau 1
De MAOI fenelzine is effectief bij de behandeling van SAS.
Dosering 45-60 mg per dag. Fenelzine is minder veilig dan
de SSRI's en wordt minder goed getolereerd. Bij gebruik
van fenelzine is het houden van een tyramine-arm dieet
noodzakelijk. Gegevens over het effect op langere termijn
ontbreken.
A2 Gelernter, 1991; A2 Liebowitz, 1992; A2 Versiani, 1992;
A2 Heimberg, 1998
Overige overwegingen
In de klinische praktijk blijkt dat de medicatie langzaam moet worden ingeslopen om
bijwerkingen te verminderen. Bij zorgvuldige begeleiding kan het uitvalpercentage
sterk verminderd worden. Voor instelling op de MAOI wordt de patiënt meestal klinisch
opgenomen. Uit de klinische praktijk blijkt dat fenelzine bij gebleken effectiviteit
langdurig moet worden voorgeschreven conform de SSRI's. Opgemerkt dient nog te
71