Angststoornissen - Vereniging EMDR Nederland

SOCIALE ANGSTSTOORNIS
5 Sociale angststoornis
In dit hoofdstuk worden achtereenvolgens besproken: (a) onderzoek naar de effectiviteit
van farmacologische interventies, (b) onderzoek naar de effectiviteit van psychologische
en psychotherapeutische interventies; en (c) vergelijkend onderzoek naar de
relatieve effectiviteit van farmacologische en psychologische en psychotherapeutische
interventies of de effectiviteit van de combinatie van beide interventies bij de sociale
angststoornis. Het hoofdstuk wordt afgesloten met adviezen over de farmacologische
en/of psychologische en psychotherapeutische behandeling bij deze stoornis, waarbij
deze adviezen eveneens beknopt in de vorm van een beslisboom worden gepresenteerd.
5.1 Farmacotherapie
5.1.1 Keuze en verantwoording voor literatuur
Voor de onderstaande tekst is gebruik gemaakt van literatuur die gevonden is door
middel van een gecomputeriseerd literatuuronderzoek in Medline op combinaties met
de volgende trefwoorden: social phobia, social anxiety disorder, meta-analysis, farmacotherapie,
antidepressants, dose, SSRI, MAOI, TCA, benzodiazepine.
In eerste instantie en zoveel mogelijk werd gebruik gemaakt van meta-analyses. Indien
deze niet beschikbaar waren werd per psychofarmacon steeds een kwalitatief
goede (beoordeeld op kwaliteit van opzet en uitvoering van het onderzoek, voldoende
duur van behandeling, geen tegenstrijdige uitkomsten) en recente Randomized Controlled
Trial (RCT) geselecteerd.
5.1.2 Inleiding
De effectiviteit bij de behandeling van de sociale angststoornis (SAS) is in dubbelblind
placebogecontroleerde onderzoek vastgesteld voor de volgende geneesmiddelengroepen:
• selectieve serotonine heropnameremmers (SSRI's)
• mono-amine-oxidaseremmers (MAOI's)
• benzodiazepinen
• bètablokkers
De onderzoeken zijn in het algemeen uitgevoerd bij patiënten met een gegeneraliseerde
vorm van SAS. Over de effectiviteit van bètablokkers dient opgemerkt te worden
dat deze aangetoond effectief zijn bij het specifieke subtype SAS zoals bijvoorbeeld
podiumangst of spreekangst, en aangetoond niet effectief zijn bij het gegeneraliseerde
subtype.
Nieuwe antidepressiva, zoals mirtazapine, nefazodon en venlafaxine, zijn nog onvoldoende
onderzocht en worden daarom niet besproken. Hetzelfde geldt voor de tricyclische
antidepressiva. Buspiron is niet effectief gebleken bij zowel het gegeneraliseerde
als het specifieke subtype SAS. Er is een positieve placebogecontroleerde studie
met gabapentine gepubliceerd. Dit middel is in Nederland sedert 2000 op de
markt als anti-epilepticum, maar niet geregistreerd voor SAS.
De selectieve en reversibele MAO-A-I moclobemide is aanvankelijk geïntroduceerd als
farmacon voor sociale fobie. Inmiddels zijn er meer negatieve dan positieve effectstudies
gepubliceerd, reden waarom moclobemide niet in deze richtlijn is opgenomen.
67