Angststoornissen - Vereniging EMDR Nederland

PANIEKSTOORNIS MET OF ZONDER AGORAFOBIE
Aanbeveling
Bij patiënten met paniekstoornis met agorafobie met matig ernstige en
ernstige agorafobie of met een comorbide depressie, wordt een behandeling
gestart met antidepressiva. Na enige weken wordt het antidepressivum
gecombineerd met exposure in vivo om het resterende agorafobische
vermijdingsgedrag aan te pakken. Bij patiënten zonder agorafobie
kan gestart worden met cognitieve gedragstherapie ter bestrijding van
de paniekaanvallen.
Literatuur
Bakker, A., van Balkom, A.J.L.M, Spinhoven, Ph. e.a., (1998). Follow-up on the treatment of panic
disorder with or without agoraphobia: a quantitative review. Journal of Nervous and Mental Disease,
186, 414-419.
Balkom, A.J.L.M. van, Bakker, A., Spinhoven, Ph., (1997). A meta-analysis of the treatment of panic
disorder with or without agoraphobia: a comparison of psychopharmacological, cognitive-behavioral,
and combination treatments. Journal of Nervous and Mental Disease, 185, 510-516.
Barlow DH, Gorman JM, Shear MK, Woods SW. (2000). Cognitive-behavioral therapy, imipramine, or
their combination for panic disorder. A randomized controlled trial. JAMA, 283: 2529-2536.
Beurs E. de, Balkom, A.J.L.M. van, Lange A., Koele P. van Dyck, R. (1995). Treatment of panic disorder
with agoraphobia: A comparison of fluvoxamine, placebo, psychological panic management, and
exposure in vivo. American Journal of Psychiatry, 152, 683-691.
Beurs, E., de van Balkom, A.J.L.M., van Dyck, R. & Lange, A., (1999). Long-term outcome of pharmacological
and psychological treatment for panic disorder with agoraphobia: A two-year naturalistic
follow-up. Acta Psychiatrica Scandinavica, 99, 59-68.
Marks, I. M., Gray, S., Cohen, D., Hill, R., Mawson, D., Ramm, E. & Stern, R. (1983). Imipramine and
brief therapist-aided exposure in agoraphobics having self-exposure homework. Archives of General
Psychiatry, 40, 153-162.
Mavissakalian, M., Michelson, L. & Dealy, R. S. (1983). Pharmacological treatment of agoraphobia:
Imipramine versus imipramine with programmed practice. British Journal of Psychiatry, 143, 348-355.
Telch, M. J., Agras, W. S., Barr Taylor, C., Roth, W. T. & Gallen, C. C. (1985). Combined pharmacological
and behavioral treatment for agoraphobia. Behaviour Research and Therapy, 23, 325-335.
Mavissakalian, M. & Michelson, L. (1986a). Agoraphobia: Relative and combined effectiveness of
therapist-assisted in vivo exposure and imipramine. Journal of Clinical Psychiatry, 47, 117-122.
Mavissakalian, M. & Michelson, L. (1986b). Two-year follow-up of exposure and imipramine treatment
of agoraphobia. American Journal of Psychiatry, 143, 1106-1112.
Lelliott, P. T., Marks, I. M., Monteiro, W. O., Tsakiris, F., & Noshirvani, H. (1987). Agoraphobics 5
years after imipramine and exposure; outcome and predictors. Journal of Nervous and Mental Disease,
175, 599-605.
Sharp DM, Power KG, Simpson RJ, Swanson V, Moodie E, Anstee JA, Ashford JJ (1994). Fluvoxamine,
placebo, and cognitive-behaviour therapy used alone and in combination in the treatment of panic
disorder and agoraphobia. J Anxiety Disord, 10: 219-242.
4.4 Beslisboom behandeling paniekstoornis I
Algemene opmerkingen
• Bij een ernstige comorbide depressie is er een voorkeur om primair met medicatie
te behandelen.
• Bij iedere medicatie wijzigingsstap: heroverweeg psychologische behandelingsmogelijkheden.
• Hetzelfde geldt voor iedere psychologische behandelingsstap: heroverweeg farmacotherapeutische
mogelijkheden.
• Bij een psychologische behandeling wordt uitgegaan van wekelijkse bijeenkomsten.
• Wat betreft de uitvoering van de behandeling: deze kan in principe conform de wet
BIG gedaan worden door een ieder die daartoe bekwaam is en zich daartoe in staat
acht.
• Bij twijfel over de diagnose, eventuele comorbiditeit of bij therapieresistentie,
d.w.z. wanneer drie behandelstappen niet tot het gewenste behandelresultaat geleid
hebben, wordt geadviseerd een specialist (psychiater of psycholoog) te consulteren.
• Bij (dreigend) stagneren van de behandeling dient overwogen te worden om de
patiënt te verwijzen naar een in angststoornissen gespecialiseerde behandelsetting.
59