Angststoornissen - Vereniging EMDR Nederland

PANIEKSTOORNIS MET OF ZONDER AGORAFOBIE
Aanbeveling
Exposure in vivo is een uiterst effectieve interventie bij paniekstoornis
met agorafobie. Zeker daar waar vermijding een belangrijk element is in
het ziektebeeld, bestaat geen reden om a priori een andere psychologische
interventie toe te passen dan exposure in vivo.
4.2.3.2 Wijze en duur van toepassing
Wetenschappelijke onderbouwing
Exposure in vivo kan volgens verschillende procedures worden toegepast. Met betrekking
tot een aantal procedureverschillen zijn vergelijkende studies verricht. Langdurige
exposure is effectiever dan kortdurende; in vivo exposure is effectiever dan imaginaire;
exposure in een groep is ongeveer even effectief als individueel toegepaste
exposure; verschillen in individuele responspatronen hebben geen invloed op de effectiviteit
van exposure; zelfgecontroleerde exposure is even effectief als exposure onder
begeleiding van een therapeut; Ook wanneer exposure door de patiënt zelf wordt uitgevoerd,
bevordert een actieve opstelling van de therapeut op het gebied van motivering
uitleg en feedback de effectiviteit van exposure (Emmelkamp, 1994).
Er is geen onderzoek gedaan naar de optimale ‘dosering’ van exposure in vivo. Wetenschappelijk
onderzoek naar de effectiviteit van psychologische interventies is doorgaans
gericht op het vaststellen van minimale werkzaamheid en niet op dat van optimale
werkzaamheid. Het wetenschappelijk onderzoek gaat meestal over exposure
behandelingen die tien tot vijftien wekelijkse sessies duren waarbij tussen de zittingen
in dagelijks door de patiënt zelfstandig exposure in vivo moet worden uitgevoerd.
Daarbij wordt ernaar gestreefd dat deze exposure oefeningen telkens ongeveer een
uur tot anderhalf uur duren (Edelmann, 1992; Emmelkamp & van Balkom, 1996). Het
is onduidelijk in hoeverre de ‘gouden regel’ dat men gedurende exposure de situatie
niet mag verlaten totdat de angst is gezakt inderdaad opgaat (Mathews et al., 1977).
Uit verschillende onderzoeken komt naar voren dat angstreductie niet wordt aangetast
wanneer aan de patiënt expliciet de mogelijkheid wordt geboden om de situatie
te verlaten wanneer de angst te zeer oploopt (De Silva & Rachman, 1984; Rachman
et al., 1986; Emmelkamp, 1994). Het is wel belangrijk dat de patiënt zich later alsnog
aan de betreffende, door hem verlaten situatie blootstelt (Emmelkamp & van Balkom,
1996).
Conclusie
Niveau 1
Exposure in vivo moet worden toegepast als een betrekkelijk
intensieve behandeling. Zij moet minimaal twee tot drie
maanden duren en er moet dagelijks minimaal een uur
(zelf)exposure worden toegepast. Met specifieke situaties
moet net zo lang worden geoefend totdat de situatie geen
angst meer oproept. De therapeut moet duidelijke instructies
en feedback geven over de wijze waarop exposure in
vivo werkt en dient te worden uitgevoerd.
A2 Rachman et al, 1986; De Silva & Rachman, 1984; Edelmann,
1992; Emmelkamp & van Balkom, 1996; Emmelkamp,
1994
50