Angststoornissen - Vereniging EMDR Nederland

PANIEKSTOORNIS MET OF ZONDER AGORAFOBIE
en volledig reversibel na staken van de middelen. Gewichtstoename is eveneens een
bekende bijwerking op termijn. In dubbelblinde placebogecontroleerde studies is de
werkzaamheid van citalopram, fluoxetine, fluvoxamine, paroxetine en sertraline ondubbelzinnig
aangetoond.
Conclusie
Niveau 1
Het is aangetoond dat SSRI’s veilig en effectief zijn bij de
behandeling van een paniekstoornis. Hoewel goed getolereerd,
valt door bijwerkingen 18% van de behandelde patiënten
voortijdig uit.
A1 Bakker et al; A2 Hoehn-Saric et al; A2 Lecrubier et al;
A2 Michelson et al;A2 Pollack et al; A2 Wade et al
Overige overwegingen
Ofschoon geen vergelijkende studies voorhanden zijn wordt aangenomen dat alle SS-
RI’s even effectief zijn. In de klinische praktijk blijkt dat vooral in de eerste weken van
de behandeling bijwerkingen van de SSRI’s, en dan met name ook de angst- en paniektoename,
prominent aanwezig kunnen zijn. Goede voorlichting vooraf, langzame
opbouw van de medicatie, en kortdurende additie op zonodig basis van een benzodiazepine
kan de patiënt ondersteunen de behandeling vol te houden. Bij gelijkwaardige
effectiviteit en afwezigheid van voorkeur voor een bepaalde SSRI op basis van andere
overwegingen gaat de voorkeur uit naar de goedkoopste SSRI.
Aanbeveling
SSRI’s zijn in de farmacotherapie van paniekstoornis met of zonder
agorafobie goed te gebruiken middelen. In verband met de bijwerkingen
wordt uitgebreide voorlichting hierover vooraf en tijdens de behandeling
geadviseerd, eventueel bij het begin ven de behandeling
ondersteund met een benzodiazepine, dat ‘zo nodig’ en kortdurend
wordt voorgeschreven.
Literatuur
Bakker, A., van Balkom, A.J.L.M., Spinhoven, Ph. (2002). SSRIs vs. TCAs in the treatment of panic
disorder: a meta-analysis. Acta Psychiatr Scand. 2002 Sep;106(3):163-7.
Hoehn-Saric R, McLeod DR, Hipsley PA. Effect of fluvoxamine in panic disorder. J Clin Psychopharmacol
1993; 13: 321-326.
Lecrubier Y, Bakker A, Judge R, Collaborative Paroxetine Investigators. A comparison of paroxetine,
clomipramine and placebo in the treatment of panic disorder. Acta Psychiatr Scand 1997; 95: 145-
152.
Michelson D, Lydiard B, Pollack MH, Tamura RN, Hoog SI, Tepner RMAD, Tollefson GD. Outcome assessment
and clinical improvement in panic disorder: Evidence from a randomized controlled trial of
fluoxetine and placebo. Am J Psychiatry 1998; 155: 1570-1577.
Pollack MH, Otto MW, Worthington JJ, Gus Manfro G, Wolkow R. Sertraline in the treatment of panic
diosrder. A flexible-dose trial. Arch Gen Psychiatry 1998; 55: 1010-1016.
Wade AG, Lepola U, Koponen HJ, Pedersen V, Pedersen T. The effect of citalopram in panic disorder.
Brit J Psychiatry 1997; 170: 549-553.
4.1.3.2 Dosering
Wetenschappelijke onderbouwing
Er zijn gecontroleerde dosis-effect studies verricht bij de SSRI’s citalopram (1),
fluoxetine (2) en paroxetine (3). Bij paniekstoornis werd bij citalopram groepsgewijs
de volgende doseringen vergeleken:10-15 mg versus 20-30 mg versus 40-60 mg versus
placebo (1). De beide laatste doseringen waren significant effectiever dan placebo,
en de groep met de dosering 20-30 mg significant beter dan de groep 40-60 mg.
Fluoxetine 20 mg werd vergeleken met 10 mg en met placebo. Uit dit onderzoek
bleek dat beide doseringen significant effectiever zijn dan placebo, en met name 20
38