Angststoornissen - Vereniging EMDR Nederland

DIAGNOSTIEK
veelal betrekking op angst voor dieren, afgesloten ruimten, hoogten, onweer en bloed
en/of medische handelingen. Blootstelling aan de angstverwekkende prikkel resulteert
meestal in een verhoogde lichamelijke arousal. Bij de bloedfobie daarentegen treedt
na een kortdurende verhoging van de arousal een duidelijke verlaging van hartslag en
bloeddruk op en kan de persoon in kwestie flauw vallen. Veelal kunnen de angstverwekkende
situaties worden vermeden.
De jaar-prevalentie van een specifieke fobie bedraagt ongeveer 9 procent. De meest
voorkomende enkelvoudige fobie is de fobie voor dieren. Bij degenen die ook in hun
volwassenheid last blijven houden van een dierfobie, zijn vrouwen in de meerderheid.
Over het algemeen leidt een enkelvoudige fobie niet tot ernstige beperkingen of participatieproblemen.
Soms kunnen gezien de aard van de enkelvoudige fobie wel beperkingen
(bijvoorbeeld een slechte zelfverzorging ten gevolge van een fobie voor ziekte/letsel/bloed)
of participatieproblemen op het werk optreden (bijvoorbeeld een fobie
voor vliegen bij personen die internationaal mobiel moeten zijn).
3.2.4 Obsessief-compulsieve stoornis (OCS; ‘dwangstoornis’)
Bij de OCS staan steeds terugkerende dwanggedachten en/of dwanghandelingen centraal.
Dwanggedachten (obsessies) zijn steeds terugkerende, aanhoudende gedachten
of beelden die spanning oproepen. Deze gedachten of beelden worden als onvrijwillig
beleefd, maar wel als een product van de eigen persoon. De dwanghandelingen (compulsies)
zijn herhaalde en schijnbaar zinvolle handelingen, die volgens bepaalde regels
op een stereotiepe wijze moeten worden verricht. Het doel van de compulsies is het
neutraliseren van spanning of het voorkomen van bedreigende gebeurtenissen/situaties.
Bij een OCS heeft de patiënt last van zijn klachten, kosten deze de patiënt meer
dan één uur per dag of verstoren ze in ernstige mate het dagelijks functioneren.
De OCS is relatief zeldzaam. De lifetime-prevalentie wordt geschat op 2.5 procent en
de jaarprevalentie op 1.5 à 2.1 procent. Ongeveer evenveel mannen als vrouwen lijden
aan een OCS.
De obsessief-compulsieve stoornis resulteert veelal in ernstige interpersoonlijke problemen
en sterke interferenties met het beroepsmatig functioneren.
3.2.5 Gegeneraliseerde angststoornis (GAS)
Patiënten met een gegeneraliseerde angststoornis zijn altijd nerveus en gespannen en
tobben over allerlei kleine, dagelijkse gebeurtenissen. Dagen met klachten zijn in de
meerderheid en de patiënt heeft moeite de tobberijen onder controle te houden. Verder
heeft de patiënt last van klachten, zoals concentratieproblemen, spierspanningsklachten,
slaapstoornissen, snelle vermoeibaarheid, etc.
De jaarprevalentie van GAS zou ongeveer 3 procent bedragen. GAS wordt vaker bij
vrouwen dan bij mannen gediagnosticeerd.
In termen van de ICF komen interpersoonlijke beperkingen bij de gegeneraliseerde
angststoornis relatief het meest frequent voor.
3.2.6 Posttraumatische stressstoornis (PTSS)
Bij een posttraumatische stressstoornis wordt gesproken over de gevolgen van een
ingrijpende gebeurtenis, waarin betrokkene met de dood of ernstig letsel is bedreigd
of de lichamelijke integriteit is bedreigd. Het betreft situaties als: bankovervallen met
geweld, de confrontatie met iemand die ernstig gewond is of gedood, verkrachtingen,
overstromingen, etc. Bij PTSS moet er sprake zijn van herbelevingen bijvoorbeeld in
de vorm van terugkerende, beangstigende dromen of herinneringen met betrekking
tot het trauma. Hiernaast komt eveneens vermijding van stimuli voor die in verband
staan met het trauma of een verdoving van de algemene responsiviteit. Ten slotte zijn
er langdurige symptomen van toegenomen spanning of opwinding, die niet aanwezig
waren voor het trauma (zoals prikkelbaarheid of woede-uitbarstingen, overdreven
schrikreacties, zich moeilijk kunnen concentreren).
Hoeveel mensen in de open bevolking aan PTSS lijden is niet precies bekend. De
meeste cijfers hebben betrekking op personen die een beroep hebben gedaan op de
hulpverlening. In een van de weinige bevolkingstudies in de VS bleek PTSS bij 1 pro-
25