Angststoornissen - Vereniging EMDR Nederland

AANBEVELINGEN VANUIT HET CLIËNTENPERSPECTIEF
de stoornis inderdaad overeenkomen met de eigen klachten. De cliënt kan zo de
stoornis bij zichzelf gaan herkennen.
Informatie over patiënten/cliëntenverenigingen, lotgenotencontact, zelfhulp, lectuur,
sites op internet etc. wordt in een vroeg stadium beschikbaar gesteld.
Een angststoornis kan zwaar wegen in het leven van een cliënt. Psychische klachten
grijpen vaak sterk in het dagelijkse leven in en kunnen het zelfvertrouwen van cliënten
sterk ondermijnen. Vaak is er ook sprake van lichamelijke klachten. Door onbegrip
en schaamte over de klachten durven cliënten zich vaak niet te uiten. Hulpverleners
kunnen cliënten ondersteunen door aandacht te schenken aan de individuele beleving
van de problemen, door begrip te tonen voor de ervaren lijdensdruk en door de onzekerheid
over de juistheid van de hulpvraag weg te nemen.
Tijdens de diagnostische fase is het belangrijk dat cliënten hun eigen verhaal kunnen
vertellen en dat er niet uitsluitend naar klachten en symptomen wordt gekeken. Ook
is het van belang na te gaan of bepaalde klachten en symptomen wellicht een andere
oorzaak hebben. De hulpverlener kan navragen of de cliënt extreme dorst heeft
(i.v.m. mogelijke suikerziekte) en/of buiten adem raakt juist bij traplopen of fietsen
(i.v.m. hartfalen). De gevolgen van de angststoornis op verschillende levensgebieden
worden besproken, zoals de gevolgen voor het werk of de relatie. De hulpverlener
geeft aan hoe de cliënt desgewenst de diagnose kan toetsen via een second opinion,
door contact met lotgenotenorganisaties of door voorlichting over de stoornis.
Een belangrijk diagnostisch aandachtspunt is de differentiatie tussen angststoornissen,
stemmingsstoornissen en persoonlijkheidsstoornissen.
Voor cliënten met een angststoornis is de rol van de hulpverlener, met name die van
de huisarts, op het gebied van diagnostisch onderzoek en het doorverwijzen, erg belangrijk.
Cliënten hechten aan een snelle en adequate diagnose, die is gebaseerd op hun eigen
verhaal. De hulpverlener houdt er rekening mee dat cliënten pas na gericht doorvragen
en in tweede instantie vertellen wat er aan de hand is. De hulpverlener zorgt dat
de cliënt daar voldoende tijd voor krijgt en maakt er een aantal consulten voor vrij.
Als duidelijk is wat er aan de hand is, dan geeft de hulpverlener aan wat de diagnose
is en bespreekt vervolgens deze diagnose met de cliënt.
Hulpverleners, met name de huisarts, motiveren cliënten daarbij voor een behandeling
zodat een eventuele behandeling zo snel mogelijk van start kan gaan.
De hulpverlener dient bij cliënten na te vragen in hoeverre ze in staat zijn deze informatie
verwerken. Voor cliënten met bepaalde stoornissen (bijvoorbeeld een dwangstoornis)
kan bijvoorbeeld het bestuderen van schriftelijke informatie lastig zijn.
Een wens vanuit het cliëntenperspectief is dat de eerstelijns hulpverleners meer getraind
worden in hun diagnostische vaardigheden, zoals het gericht doorvragen. Cliënten
met een angststoornis zijn namelijk sterk geneigd om zich voor te doen als de
‘ideale patiënt’ die de hulpverlener naar de mond praat. Zo blijft de stoornis vaak onzichtbaar
en voelt de cliënt zich onbegrepen.
Om een zo volledig en correct mogelijk beeld van de problematiek te krijgen zal de
hulpverlener breed moeten doorvragen en onderzoeken. Bij psychische klachten is het
belangrijk om ook altijd een lichamelijk onderzoek te doen. Bij het verzamelen van
informatie vraagt de hulpverlener in een vroeg stadium of de cliënt toestemming wil
geven om ook de familie en de omgeving te betrekken. De cliënt heeft de hulp van
zijn familie en omgeving vaak nodig om het verhaal te kunnen vertellen en om onderscheid
te kunnen maken tussen ‘een stoornis hebben’ en ‘gestoord zijn’.
Ook tijdens de behandeling is contact van de huisarts met de familie belangrijk.
Adequate diagnostiek betekent met name dat de stoornis herkend wordt en dat er
niet onnodig lang gewacht wordt met het indiceren van de juiste behandeling. Belangrijk
is ook om de kracht van de cliënt te inventariseren en het steunsysteem van de
209