Angststoornissen - Vereniging EMDR Nederland

HYPOCHONDRIE
ten die ze nog ervaren. Het behandelcontract is dus een eerste therapeutische ingreep
om de aandacht te verschuiven van de lichamelijke klachten naar de angst en preoccupatie.
Het is verstandig om een vast aantal zittingen af te spreken over een bepaalde
periode om te onderzoeken of deze benadering zinvol is voor deze patiënt.
Voor de keuze van de interventies kan men zich laten leiden door het beeld van de
hypochondere klachten. Blijkt het actieve en passieve vermijdingsgedrag in de vorm
van controleren, geruststelling zoeken en vermijden van situaties en activiteiten op de
voorgrond te staan, dan kan men starten met exposure in vivo en responspreventie
en later cognitieve therapie toevoegen. Wordt de angst daarentegen overheersend
gevoed door de catastrofale misinterpretaties dan lijkt een start met cognitieve therapie
gewenst. Blijken zowel exposure in vivo met responspreventie en cognitieve therapie
onvoldoende resultaat op te leveren dan kunnen andere interventies uit behavioural
stress management toegevoegd worden. Interventies als problem solving, of
uitsluitend relaxatie zijn minder effectief bij de behandeling van hypochondrie (zie
onder andere Clark et al., 1998).
Bij de behandeling van hypochondrie zou men de volgende stappen in acht kunnen
nemen
1 Is er adequaat medisch onderzoek verricht, dat de diagnose hypochondrie rechtvaardigt.
2 Het afsluiten van een duidelijk behandelingscontract. Indien de patiënt zich hierin
niet kan vinden, is het niet zinvol om met een psychologische behandeling te starten.
3 Afhankelijk van het beeld van de klachten starten met exposure in vivo met responspreventie
of cognitieve herstructurering.
Indien de cognitieve en gedragsmatige interventies onvoldoende effect sorteren nog
behavioural management procedures toevoegen.
Literatuur
Avia, M.D., Ruiz, M.A., Olivares, M.E., Crespo, M., Guisado, A.B., Sanchez, A. & Valera, A. (1996) The
meaning of psychological symptoms: effectiveness of a group intervention with hypochondriacal
patiënts. Behaviour Research and Therapy, 34, 23-32.
Beurs, E. de, Dyck, R van, Balkom, A.J.L.M. van, & Lange, A. (2001): Geven ‘randomised controlled
trials’ de goede informatie voor de klinische praktijk? Tijdschrift voor Psychiatrie, 43, 41-48.
Bouman, T.K. & Visser, S. (1998) Cognitive and behavioural treatments of hypochondriasis. Psychotherapy
and Psychosomatics, 436, 214-221.
Clark, D.M., Salkovskis, P.M., Hackmann, A., Wells, A., Fennell, M., Ludgate, J., Ahmad, S., Richards,
H.C. & Gelder, M. (1998) Two psychological treatments for hypochondriasis. British Journal of Psychiatry,
173, 218-225.
Emmelkamp, P.M.G. (1994): Behavior therapy with adults. In: A.E. Bergin & S.L. Garfield (eds.):
Handbook of psychotherapy and behavior change, 4th Edition. New York, John Wiley and Sons.
Speckens, A.E.M., Hemert, A.M. van, Spinhoven, Ph., Hawton, K.E., Bolk, J.H. & Rooijmans, G.M.
(1995) Cognitive behavioural therapy for medically unexplained physical symptoms: a randomised
controlled trail. British Medical Journal, 311, 1328-1332.
Starcevic, V. & Lipsitt, D.R. (eds.) (2001) Hypochondriasis: Modern perspecitves on an ancient malady.
Oxford: Oxford University Press, Inc.
Visser, S. (2001) Hypochondrie. In: Spinhoven, Bouman & Hoogduin (red.) Behandelstrategieën bij
somatoforme stoornissen. Houten: Bohn Stafleu Van Loghum.
Visser, S. & Reinders, M. (1999) Cognitieve therapie bij hypochondrie en andere somatoforme stoornissen.
In: S.M. Bögels & P. van Oppen (red.) Cognitieve therapie: theorie en praktijk. Houten: Bohn
Stafleu Van Loghum (p. 219-246).
Visser, S. & Bouman, T.K. (2001) The treatment of hypochondriasis: exposure plus response prevention
versus cognitive therapy. Behaviour Research and Therapy,4, 437-457.
Warwick, H.M.C. & Salkovskis, P.M. (1990). Hypochondriasis. Behaviour Research and Therapy, 28,
105-117.
Warwick, H.M.C., Clark, D.M., Cobb, A.M. & Salkovskis, P.M. (1996) A Controlled Trial of Cognitive
Behavioural Treatment of Hypochondriasis. British Journal of Psychiatry, 169, 189-195.
10.3 Beslisboom hypochondrie
Algemene opmerkingen
• Bij een ernstige comorbide depressie is er een voorkeur om primair met medicatie
te behandelen. Wanneer de depressie voldoende is opgeklaard, wordt overgegaan
181