Angststoornissen - Vereniging EMDR Nederland

HYPOCHONDRIE
Conclusie
Niveau 1
Cognitieve therapie is een effectieve behandelmethode voor
hypochondrie.
A2 Warwick et al., 1996; Clark et al, 1998; Visser & Bouman,
2001
B Avia et al., 1996; Bouman & Visser, 1998
Overige overwegingen
Cognitieve therapie is een methode die door patiënten over het algemeen goed wordt
geaccepteerd en verdragen. De methode is geprotocolleerd en kan dus betrekkelijk
gemakkelijk worden uitgevoerd. Bovendien kan zij doorgaans worden gecombineerd
met andere effectieve behandelmethodes als exposure in vivo.
Aanbeveling
Cognitieve therapie behoort tot de interventies van eerste keuze bij de
behandeling van hypochondrie.
10.2.3.2 Wijze en duur van toepassing
Wetenschappelijke onderbouwing
De cognitieve behandeling van hypochondrie richt zich op de catastrofale interpretaties
van vaak lichamelijke sensaties en klachten. De eerste stap is het afsluiten van
een duidelijk behandelcontract, waarin afgesproken wordt dat het doel van de behandeling
het verminderen van de angst en overbezorgdheid is en niet vermindering van
de lichamelijke klachten ( zie ook overwegingen).
Vervolgens kunnen de bekende fasen van cognitieve therapie worden onderscheiden.
a. de registratie, het opsporen van de automatische, catastrofale gedachten.
In het algemeen zal het opsporen van angstige gedachten bij hypochondere
patiënten geen problemen geven. De meeste patiënten hebben een duidelijk idee
over de ziekte waaraan zij zouden lijden. Wel is het belangrijk ook de specifieke
interpretaties op te sporen die tot deze ideeën leiden.
b. het verbaal uitdagen van de automatische cognities.
Wanneer de automatische, angstoproepende gedachten geregistreerd zijn, worden
deze doorgaans eerst verbaal uitgedaagd. Hierbij zijn onder andere de volgende
voor hypochondrie wat meer specifieke vragen en tactieken aan de orde:
- Zijn er andere verklaringen mogelijk voor deze lichamelijke sensaties? Hierbij
worden alternatieve interpretaties geformuleerd. Deze alternatieven hoeven niet
meteen al geloofwaardig voor de patiënt te zijn. Het gaat er om dat de patiënt
überhaupt alternatieven kan formuleren.
- Wanneer de patiënt moeite heeft alternatieven te bedenken kan hem gevraagd
worden hoe een ander tegen dergelijke lichamelijke sensaties of klachten zou
aankijken.
- Tenslotte kan gevraagd worden wat het betekent als de patiënt inderdaad de
ziekte zou hebben. Zeker bij een ernstige, dodelijke ziekte lijkt deze vraag
wonderlijk, maar het is zinvol om de inhoud van de angst te exploreren en
mogelijke irreële fantasieën boven tafel te krijgen.
Op deze wijze worden de meer disfunctionele cognities met betrekking tot
lichamelijke symptomen en ziekte ontkracht, terwijl daarvoor in de plaats meer
functionele cognities kunnen worden geformuleerd
c. het uitvoeren van gedragsexperimenten.
In gedragsexperimenten worden vervolgens zowel disfunctionele cognities waarvan
de geloofwaardigheid al enigszins is aangetast, als meer functionele cognities
waarvan de geloofwaardigheid nog onvoldoende is gevestigd, in de praktijk
getoetst.
175