Angststoornissen - Vereniging EMDR Nederland

SPECIFIEKE FOBIE
Conclusie
Niveau 1
Cognitieve therapie kan op zichzelf een effectieve behandeling
zijn voor specifieke fobie. Vooralsnog moet de voorkeur
echter worden gegeven aan exposure in vivo.
A1 Craske, 1999; Craske & Rowe, 1997
Overige overwegingen
Door de jaren heen zijn de opvattingen over wat cognitieve therapie is en de methodes
die men rekende tot het domein van de cognitieve therapie fors veranderd. De
verschillen tussen cognitieve therapie en gedragstherapie zijn vervaagd. Men kan tegenwoordig
met recht beweren dat exposure in vivo leidt tot cognitieve veranderingen.
In deze opvatting leidt een effectieve exposurebehandeling van specifieke fobie
altijd tot (ook) een cognitieve verandering (Craske & Rowe,1997). Cognitieve therapie
bij enkelvoudige fobie kan niet meer worden beschouwd als een methode die volstaat
met het bieden van incompatibele informatie middels logische redenering. Cognitieve
therapie doet veel meer om cognities te wijzigen (Thorpe & Salkovskis, 1997).
Om die redenen zou de combinatie van exposure in vivo met andere methodes die de
disfunctionele interpretaties van de patiënt over de fobische stimulus beïnvloeden een
zinvolle strategie kunnen zijn. In feite kan men de hulpinterventies die bij exposure in
vivo doorgaans worden toegepast zoals coping, ‘modelling’ en geruststellende informatie
verstrekken over de fobische prikkel zien als al lang bestaande cognitieve elementen
binnen exposure behandelingen.
Aanbeveling
Hoewel de aangetoonde effectiviteit van cognitieve therapie bij specifieke
fobie pas de laatste jaren enige omvang begint te krijgen, nopen met
name moderne inzichten in de aard van cognitieve therapie ertoe om
cognitieve therapie niet bij voorbaat uit te sluiten als potentieel belangrijke
interventie bij specifieke fobie. Vooralsnog echter zal, gezien de bestaande
evidentie, de psychologische behandeling van specifieke fobie altijd
in eerste instantie moeten bestaan uit exposure in vivo. Daarnaast
kan men dan het gebruik van cognitieve elementen overwegen om de
kans op succesvolle exposure te verhogen.
9.2.4.2 Wijze en duur van toepassing
Wetenschappelijke onderbouwing
In wat ouder onderzoek heeft cognitieve therapie bij specifieke fobieën vooral bestaan
uit ‘positieve zelf-statements’ (Emmelkamp & Felten, 1985; Jeremalm et al., 1986), in
modernere cognitieve behandelingen gaat het eerder om geruststellende informatie
(de Jongh, Muris, ter Horst, van Zuuren, Schoenmakers & Makkes, 1995), en om het
uitdagen en corrigeren van negatieve interpretaties (de Jongh et al., 1995). Het gaat
over het algemeen om kortdurende behandelingen van enkele tot maximaal tien zittingen.
168