Angststoornissen - Vereniging EMDR Nederland

POSTTRAUMATISCHE STRESSSTOORNIS
Aanbeveling
Voor afsluiting van de therapie lijkt het zinvol om patiënten alert te maken
op mogelijke signalen voor terugval. Aansluitend kan hen worden
geleerd om anders met deze signalen om te gaan dan voor de start van
de behandeling. Het anders omgaan met deze signalen kan bestaan uit
het anders duiden en interpreteren ervan en uit andere coping.
Nadat een behandeling met goed resultaat is afgesloten, is het verstandig
om goede afspraken te maken met de patiënt en de huisarts over
mogelijkheden om snel in te grijpen bij mogelijke terugval.
8.2.5 Algemene conclusies met betrekking tot psychologische interventies bij PTSS
Vastgesteld dient te worden dat de hoeveelheid goed gecontroleerd effectonderzoek
naar de behandeling van PTSS in vergelijking met andere aandoeningen (als paniekstoornis,
depressie en obsessief-compulsieve stoornis) relatief beperkt is. Dat is onfortuinlijk
aangezien ongeveer 5% van de mannen en 10%-12% van de vrouwen op enig
moment in hun leven zullen lijden onder PTSS (Solomon & Davidson, 1997). Daarbij
komt dat de gevolgen van psychotrauma niet alleen voor de slachtoffers vaak enorm
zijn, maar eveneens een grote (ook economische) belasting betekent voor de voor de
samenleving als geheel (Solomon & Davidson, 1997). Het huidige gecontroleerde onderzoek
naar de behandeling van PTSS laat in ieder geval zien dat psychotherapie bij
PTSS zonder meer de moeite is (zie ook Sherman, 1998).
Zowel CGt als EMDR 4 leiden in een ruime meerderheid (70% - 90%) van de gevallen
tot klinisch relevante verbetering. Er zijn enige aanwijzingen dat met EMDR de resultaten
eerder worden bereikt en dat de behandeling wellicht beter is te verdragen is
dan CGt, met name IE.
Bedacht moet worden dat het bestaande onderzoek weliswaar meestal betrekking
heeft op patiëntes die lijden onder de gevolgen van soms éénmalig maar vaker meervoudig
seksueel trauma (type 1 trauma) of op Vietnam veteranen. Enerzijds doet dit
vermoeden dat de effectiviteit van de onderzochte behandelingen niet alleen geldt
voor de gevolgen van éénmalig trauma. Anderzijds is het een open vraag of de resultaten
zich laten generaliseren naar de behandeling van patiënten met complexe
PTSS/DESnos (ook al is dit het gevolg van eenmalige traumatisering), patiënten die
lijden onder de gevolgen van herhaalde en langdurige traumatisering (al dan niet op
jonge leeftijd). Experts tonen zich daarover niettemin veelal optimistisch ( mits de
verschillende interventies worden gedaan in het kader van een gefaseerde behandeling
(zie voor een nadere toelichting en uitwerking: Van der Kolk,McFarlane & Weisaeth,
1997). Voorts bestaat er redelijke consensus over de opvatting dat ernstige chronische
PTSS (momenteel) relatief beperkt psychotherapeutisch kan worden beïnvloed.
Verder moet worden vermeld dat PTSS een zeer hoge co-morbiditeit kent met andere
psychische stoornissen (80% of meer). Bij de opzet en uitvoering van de behandeling
dient daarmee rekening gehouden te worden. Soms kan dan gebruik worden gemaakt
van behandelmethoden die zowel effectief zijn gebleken bij de behandeling van PTSS
4 In de (inter)nationale literatuur bestond en bestaat een (soms) scherpe discussie over de plaats van
EMDR bij de behandeling van PTSS. Aanvankelijk ging de discussie inhoudelijk over de vermeende
effectiviteit van EMDR; momenteel gaat het met name over de vraag of en zo ja, hoe EMDR werkelijk
anders is dan CGt. Tegenstanders van EMDR menen dat vaststaat dat de oogbewegingen (of andere
bi-laterale stimulatie) een onnodig onderdeel zijn van de procedure en dat wanneer dit element wordt
weggelaten er in feite niets anders overblijft dan een vorm van CGt. Meer in het bijzonder wordt gesteld
dat EMDR in feite niet(s) anders is dan imaginaire exposure en dus ten onrechte wordt gepromoot
als een nieuwe, andere benadering van PTSS. EMDR zou dan ook pseudo-wetenschappelijk zijn.
Voorstanders menen echter dat EMDR een wezenlijk andere benadering is dan CGt, dat de rol van bilaterale
stimulatie nog onduidelijk is en dat de effecten (zeker) niet (volledig) kunnen worden toegeschreven
aan de effecten van imaginiare exposure. Feit is dat – net als naar CGt – naar EMDR als
specifieke procedure relatief veel onderzoek is gedaan en dat het daarom door onder andere de ISTSS
en de American Psychological Association taskforce ‘Division 12’ een aparte beoordeling en evaluatie
heeft gekregen. Hier wordt dit voorbeeld gevolgd.
157