Angststoornissen - Vereniging EMDR Nederland

POSTTRAUMATISCHE STRESSSTOORNIS
8.2.3.3 Imaginaire Exposure (IE)
Imaginaire exposure is een procedure waarbij de cliënt wordt geholpen de traumatische
herinneringen zodanig te herbeleven dat verwerking kan plaatsvinden. De nadruk
ligt op herhaalde en langdurige herbeleving waarbij (cognitieve en emotionele)
vermijding tot een minimum wordt beperkt. Een wezenlijk onderdeel van IE is het
dagelijks luisteren naar audio-opnames van de exposure-sessies. De zittingen duren
idealiter 90 minuten. De behandeling bestaat meestal uit ongeveer tien zittingen. Regelmatig
wordt IE aangevuld met exposure in vivo en cognitieve interventies. Het
onderzoek heeft echter overwegend betrekking op de IE component. Het bewijs voor
de effectiviteit van IE is sterk (Rothbaum, Meadows, Resick & Foy, 2000; Van Etten
en Taylor, 1998). De kracht van het onderzoek ligt niet alleen in de kwantiteit en
kwaliteit (‘A-rating’) van het onderzoek maar ook in het feit dat IE bij verschillende
patiëntengroepen is onderzocht hetgeen de generaliseerbaarheid van de resultaten
vanzelfsprekend ten goede komt.
IE werd onder andere vergeleken met wachtlijst, SIT, EMDR en met Ct. Uit het desbetreffende
onderzoek komt naar voren dat IE een effectieve therapie is bij PTSS. Vergeleken
met SIT blijkt uit het (overigens beperkte) onderzoek dat IE met name op de
langere termijn effectiever is. Alhoewel het onderzoek nog tamelijk beperkt is, zijn er
aanwijzingen dat IE even effectief is als Ct terwijl de combinatie van beide niet effectiever
is dan één van beide afzonderlijk (Marks, Lovell, Noshirvani, Livanou & Thrasher,
1998).
8.2.3.4 Stress-inoculatie therapie (SIT)
SIT is niet zozeer één bepaalde behandeling als wel een geheel van verschillende interventies
samengevoegd in een programma, gericht op het adequater (leren) omgaan
met angst. De belangrijkste onderdelen zijn: psycho-educatie, relaxatietraining,
ademhalingsoefeningen, rollenspellen, imaginaire oefeningen, cognitieve technieken
en gedachtestop. SIT werd uitsluitend onderzocht bij vrouwelijke slachtoffers van
(éénmalig) seksueel geweld. De behandeling duurt zo’n twaalf zittingen. SIT bleek
redelijk effectief bij deze patiëntengroep. De vraag naar de effectiviteit voor andere
patiëntengroepen is dan echter nog te beantwoorden. IE bleek overigens enigszins
effectiever dan SIT (Foa, e.a. 1991). SIT kan worden beschouwd als een vrij effectieve
behandeling bij PTSS ten gevolge van éénmalig seksueel trauma.
SIT wordt door de ISTSS en Van Etten en Taylor (1998) niet duidelijk apart beoordeeld.
De beoordeling vindt plaats onder de noemer CGt. Zoals hierboven al aangegeven
is het echter niet redelijk de effectiviteit van SIT dezelfde kwalificatie te geven als
CGt als geheel.
8.2.3.5 Cognitieve therapie (Ct)
Cognitieve therapie bij PTSS is gericht op de identificatie en bijstelling van disfunctionele
opvattingen met betrekking tot zichzelf als persoon, anderen, de wereld en het
trauma. Hierbij wordt onder andere gebruik gemaakt van (de) ‘Socratische dialoog’ en
gedragsexperimenten. In sommige vormen van Ct (met name CPT) wordt daaraan
overigens schrijfopdrachten en imaginaire procedures toegevoegd. Tijdens deze onderdelen
vindt dikwijls impliciet of expliciet exposure plaats aan de herinneringen aan
de schokkende gebeurtenis(sen). Deze (imaginaire) exposure is minder intensief dan
bij de interventie IE het geval is, maar intensiever dan bij EMDR. Ct duurt doorgaans
zo’n zestien zittingen.
Ct in zijn meest zuivere vorm is in twee goed gecontroleerde onderzoeken beoordeeld
(Marks, Lovell, Noshirvani, Livanou & Thrasher, 1998; Tarrier e.a., 1999). Ct werd in
deze studies vergeleken met IE, Exposure in vivo en de combinatie van exposure en
Ct. Ct bleek in beide studies effectief bij de behandeling van PTSS.
153