Angststoornissen - Vereniging EMDR Nederland

SAMENVATTING VAN ALLE ADVIEZEN IN DEZE RICHTLIJN
groep een voorkeur uit voor paroxetine als eerste keuze preparaat. Aangezien de keuze
voor een van beide groepen farmaca mede gebaseerd is op basis van bijwerkingen,
comorbiditeit en comedicatie kan naar de mening van de werkgroep in sommige situaties
echter gemotiveerd worden afgeweken van deze voorkeur voor paroxetine en
kan de behandeling gestart worden met imipramine, venlafaxine en buspiron gevolgd
door paroxetine. Met betrekking tot farmacotherapie wordt het volgende stappenplan
geadviseerd: (1) één van de volgende drie middelen: venlafaxine, paroxetine of buspiron;
(2) ander middel uit venlafaxine, paroxetine of buspiron; (3) ander middel uit
venlafaxine, paroxetine of buspiron; (4) venlafaxine, paroxetine of buspiron plus cognitieve
gedragstherapie; (5) imipramine plus cognitieve gedragstherapie; (6) benzodiazepine
plus cognitieve gedragstherapie. Met betrekking tot psychologische behandeling
wordt geadviseerd te starten met cognitieve therapie, die bij onvoldoende resultaat
gecombineerd dient te worden met anxiety management en/of applied relaxation
en/of exposure.
Posttraumatische stressstoornis
Bij de behandeling van de posttraumatische stressstoornis (PTSS) adviseert de werkgroep
bij PTSS en een ernstig comorbide depressie om primair met medicatie te behandelen.
In andere gevallen wordt in overleg met de patiënt een keuze gemaakt
tussen farmacologische en psychologische behandeling, waarbij enige voorkeur bestaat
voor psychologische behandeling. Met betrekking tot de psychologische behandeling
kan in overleg met de patiënt een keuze gemaakt worden voor imaginaire exposure
zonodig in combinatie met cognitieve therapie versus Eye Movement Desensitization
and Reprocessing (EMDR). Bij onvoldoende resultaat kan na EMDR worden
overgestapt op imaginaire exposure al of niet gecombineerd met cognitieve therapie
en vice versa.
Bij de farmacotherapie van PTSS geldt de volgende overweging: een serotonerg tricyclisch
antidepressivum (TCA) en een selectieve serotonineheropnameremmer (SSRI)
blijken even effectief. Op grond van tolerantie en veiligheid spreekt de werkgroep een
voorkeur uit voor SSRI's als eerste keuze preparaat, gevolgd door TCA's, voor zover
er thans inzicht bestaat. Aangezien de keuze voor een van beide groepen farmaca
mede gebaseerd is op basis van bijwerkingen, comorbiditeit en comedicatie kan naar
de mening van de werkgroep in sommige situaties echter gemotiveerd worden afgeweken
van deze voorkeur voor SSRI's en kan de behandeling gestart worden met
TCA's gevolgd door SSRI's. De werkgroep adviseert de volgende stappenvolgorde: (1)
een SSRI; (2) een ander SSRI; Na een psychologische behandeling met onvoldoende
resultaat kunnen nog de volgende stappen overwogen worden: (3) een TCA; (4) een
anticonvulsivum; (5) een MAOI.
Specifieke fobie
Bij de behandeling van een specifieke fobie is het van belang een onderscheid te maken
tussen een specifieke fobie van het bloed-, letsel-, injectie type versus overige
typen.
Bij een specifieke fobie van het bloed-, letsel-, injectie type bestaat de aanbevolen
behandeling uit (1) geruststellende informatie gecombineerd met exposure in vivo en
applied tension. Bij onvoldoende resultaat wordt deze behandeling (2) gecombineerd
met cognitieve interventies, coping en modeling technieken. Wanneer het effect onvoldoende
blijft wordt de ingezette behandeling (3) gecombineerd met een SSRI of
(4) een TCA.
Bij de overige specifieke fobieën is het van belang vast te stellen of de angstverwekkende
situaties veelvuldig voorkomen. Bij veelvuldig voorkomende situaties wordt het
volgende stappenplan geadviseerd: (1) geruststellende informatie gecombineerd met
exposure in vivo; (2) gecombineerd met cognitieve interventies, coping en modeling
technieken; (3) gecombineerd met een SSRI. Bij weinig frequent voorkomende situaties
wordt geadviseerd incidenteel een benzodiazepine voor te schrijven.
12