Angststoornissen - Vereniging EMDR Nederland

SAMENVATTING VAN ALLE ADVIEZEN IN DEZE RICHTLIJN
1 Samenvatting van alle adviezen
in deze richtlijn
1.1 Diagnostiek
Met betrekking tot de diagnostiek van volwassenen met angststoornissen werden de
volgende uitgangsvragen geformuleerd:
(1) Welke angststoornissen kan men onderscheiden en welk onderscheid heeft relevantie
oor de klinische praktijk?
Zowel in de DSM-IV van de American Psychiatric Association als de ICD-10 van de
World Health Organisation is het gemeenschappelijke kenmerk van angststoornissen,
dat er sprake is van angstige reacties die bovenmatig zijn doordat de persoon angst
vertoont in de afwezigheid van gevaar of de mate van angst in geen verhouding staat
tot de mate van reëel gevaar. Hiernaast is van belang dat deze angstige reacties de
persoon hinderen in zijn sociaal of beroepsmatig functioneren. Een multidisciplinaire
behandeling van angststoornissen vraagt om een gemeenschappelijk classificatiesysteem
en met dit doel is de indeling van de DSM-IV als uitgangspunt genomen. Van de
in dit classificatiesysteem onderscheiden angststoornissen werden opgenomen in de
richtlijnen: (1) paniekstoornis met en zonder agorafobie; (2) sociale fobie; (3) specifieke
fobie; (4) obsessief-compulsieve stoornis; (5) gegeneraliseerde angststoornis;
en (6) posttraumatische stressstoornis. Hoewel hypochondrie in de DSM-IV onder de
somatoforme stoornissen wordt ingedeeld, wordt er in deze richtlijn aandacht aan
geschonken (7). De reden hiervoor is dat ook bij hypochondrie bovenmatige angst
(voor ernstige ziekte) centraal staat.
(2) Wat zijn de gevolgen van angststoornissen voor het functioneren in levensgebieden?
Angststoornissen hebben een grote impact op het functioneren van de patiënt en de
directe personen in de omgeving. Aangezien een multidisciplinaire behandeling van
angststoornissen ook vraagt om een gemeenschappelijk classificatiesysteem voor de
persoonlijke en sociale gevolgen van angststoornissen en in dit verband belemmerende
factoren is gekozen voor de International Classification of Functioning, Disability
and Health (ICF). De ICF is begin 2002 door de World Health Organization (WHO)
uitgebracht en beschrijft het menselijk functioneren en de problemen die hierbij kunnen
optreden. In het kader van de richtlijn zijn vooral beperkingen (zoals op het gebied
van communicatie, zelfverzorging, huishouden en interpersoonlijke relaties) en
participatieproblemen in het maatschappelijk, sociaal en burgerlijk leven van belang.
(3) Welk diagnostisch instrumentarium is beschikbaar in de verschillende settingen
om de verschillende niveaus en vormen van angststoornissen vast te stellen?
De screening, classificatie en ernstbepaling van de onderscheiden angststoornissen
kunnen verricht worden met uiteenlopende instrumenten. Er kan gebruik worden gemaakt
van gestructureerde en semi-gestructureerde interviews, van zelfbeoordelingslijsten
en van observatie- en gedragsmaten. In de richtlijn werd gekozen voor het
selecteren van sommige instrumenten uit het totaalbestand van beschikbare instrumenten.
Uitgangspunten bij deze selectie waren frequent gebruik in de praktijk en het
feit dat er voor het Nederlandse taalgebied enige psychometrische gegevens beschikbaar
waren over factorstructuur, betrouwbaarheid en validiteit. De geselecteerde instrumenten
zijn ingedeeld naar hun doel als screeningsinstrument, als diagnostisch
instrument of als ernstmaat van algemene of specifieke angstklachten.
9