Angststoornissen - Vereniging EMDR Nederland

OBSESSIEF-COMPULSIEVE STOORNIS
beteren dwanggedachten, dwanghandelingen, angsten en eventueel aanwezige depressieve
klachten.
TCA’s worden over het algemeen minder goed verdragen dan SSRI’s en zijn onveilig
bij overdosering. Frequent voorkomende bijwerkingen zijn: sufheid, droge mond,
transpireren, hartkloppingen, obstipatie, urine retentie en reactietijdvertraging. Een
deel hiervan, zoals de sufheid en de hartkloppingen, is voorbijgaand. Ook kunnen
seksuele functiestoornissen optreden. Deze zijn dosis afhankelijk en volledig reversibel
na staken van de middelen. Gewichtstoename is eveneens een bekende bijwerking
op termijn.
Hoewel in de drie meta-analysen clomipramine vergeleken met de SSRI’s het meest
effectieve middel is, blijkt in RCT’s waarin de effectiviteit van de SSRI’s fluoxetine (4),
fluvoxamine (5) en paroxetine (6) vergeleken werd met die van clomipramine geen
significant verschil in effectiviteit.
Conclusie
Niveau 1
Clomipramine is effectief bij de behandeling van OCS. De
effectiviteit van de SSRI’s SSRI’s fluoxetine, fluvoxamine en
paroxetine verschilt klinisch weinig van clomipramine.
A1 Greist et al; A1 Piccinelli et al; A1 van Balkom et al; A2
Pigott et al; A2 Koran et al; A2 Zohar et al
Overige overwegingen
Clomipramine lijkt even effectief als de SSRI’s fluoxetine, fluvoxamine en paroxetine.
Naar alle waarschijnlijkheid zal dit ook gelden voor citalopram en sertraline.
In tegenstelling tot andere angststoornissen blijkt in de eerste weken van een behandeling
met clomipramine geen toename van angst- en paniek te ontstaan. Wanneer er
sprake is van een co-morbide paniekstoornis of GAS kan deze angsttoename wel optreden.
Aangezien bij OCS een hogere dagdosisering wordt nagestreefd (zie aldaar),
kunnen bijwerkingen toenemen en daarmee vroegtijdige uitval. Goede voorlichting
vooraf en langzame opbouw van de medicatie kan de patiënt ondersteunen de behandeling
vol te houden.
Aanbeveling
Clomipramine is effectief in de farmacotherapie van OCS. Aangezien clomipramine
in vergelijking met SSRI’s minder goed verdragen worden, zal
er vermoedelijk meer uitval zijn door bijwerkingen. Clomipramine is minder
veilig en even effectief als SSRI’s. Hieruit volgt dat eerst behandeld
wordt met een middel uit groep van de SSRI’s. Pas bij gebleken ineffectiviteit
of intolerantie van de SSRI’s wordt clomipramine voorgeschreven.
Literatuur
Balkom AJLM van, Oppen P van, Vermeulen AWA, Dyck R van, Nauta MCE, Vorst HCM. A metaanalysis
on the treatment of obsessive-compulsive disorder: A comparison of antidepressants, behavior
and cognitive therapy. Clin Psychol Rev 1994; 14: 359-381.
Greist JH, Jefferson JW, Kobak KA, Katzelnick DJ, Serlin RC. Efficacy and tolerability of serotonin
transport inhibitors on obsessive-compulsive disorder. A meta-analysis. Arch Gen Psychiatry 1995;
52: 53-60.
Koran LM, McElroy SL, Davidson JRT, Rasmussen SA, Hollander E, Jenike MA. Fluvoxamine versus
clomipramine for obsessive-compulsive disorder: A double-blind comparison. J Clin Psychopharmacol
1996; 16: 121-129.
Piccinelli M, Pini S, Bellantuono C, Wilkinson G. Efficacy of drug treatment in obsessive-compulsive
disorder. A meta-analytic review. Brit J Psychiatry 1995; 166: 424-443.
Pigott TA, Pato MT, Bernstein SE, Grover GN, Hill JL, Tolliver TJ, Murphy DL. Controlled comparisons of
clomipramine and fluoxetine in the treatment of obsessive-compulsive disorder. Arch Gen Psychiatry
1990; 47: 926-932.
Zohar J, Judge R, OCD paroxetine study group. Paroxetine versus clomipramine in the treatment of
obsessive-compulsive disorder. Brit J Psychiatry 1996; 169: 468-474.
99