Landelijk Basisprogramma Angststoornissen - GGZ-richtlijnen

én aan het bevorderen van de feitelijke toepassing en de integratie ervan in de normale werkwijzen en
zorgprocessen.
■ In de planning van de concrete implementatieactiviteiten (wanneer, waar en hoe gebeurt wat door wie?)
kan aan de volgende punten gedacht worden.
■ Begin met het implementeren van activiteiten met een overzichtelijke omvang.
■ Beginnen op kleine schaal met een beperkte groep gemotiveerde personen, teams of instellingen.
Het implementatieplan en de diverse interventies worden getest op hun geschiktheid en haalbaarheid en
worden op basis van de ervaringen bijgesteld.
■ Planning volgens de verschillende fasen van het veranderingsproces: wat moet er nog gedaan worden om
bepaalde subgroepen te informeren en te interesseren, wat moet er worden gedaan om weerstanden weg
te nemen en wat is nodig om een verandering in te bouwen in bestaande zorgprocessen?
■ Betrekken van de doelgroep: het is niet alleen belangrijk om de doelgroep te betrekken bij de
ontwikkeling van een vernieuwing of bij het analyseren van invoeringsproblemen. Ook bij het opstellen
en testen van het implementatieplan kunnen vertegenwoordigers van de doelgroep een cruciale rol
vervullen. Zij weten het best wat mogelijk is en kunnen creatief meedenken over geschikte interventies.
■ Planning van de activiteiten in de tijd: een concreet tijdspad wordt uitgezet en een logische volgorde
aangebracht in de verschillende activiteiten.
■ Verdeling van taken, procedures en verantwoordelijkheden: er wordt vastgelegd wie wat doet en wie waar
controle op zal uitoefenen.
■ Het implementatieplan wordt ingebouwd in bestaande structuren en kanalen voor contact met of scholing
van de doelgroep.
■ Concrete korte- en lange termijndoelen ten aanzien van het plan worden bepaald; deze zijn richtinggevend
in een continue evaluatie.
■ Structuren, middelen en personeel: afhankelijk van de vraag of het gaat om een kleinschalig, afdelingsof
praktijkgebonden implementatieproject dan wel een grootschalig implementatieprogramma zal men op
zoek gaan naar voldoende budget en voldoende expertise.
■ De organisatiecultuur in de setting waarin invoering moet plaatsvinden kan aandacht behoeven. Een
duidelijk leiderschap, een goede samenwerking tussen professionals en een cultuur waarin continu leren
en verbeteren van de zorg centraal staat, zijn vaak voorwaarden voor het realiseren van de verandering.
Stap 5 Evaluatie en (eventueel) bijstelling van het plan
Een laatste stap in de implementatie van innovaties in de zorg is de evaluatie van de bereikte resultaten:
zijn de beoogde doelen gehaald? Dit is een cruciale stap die vaak onvoldoende aandacht krijgt. Men heeft de
uitkomsten van een dergelijke evaluatie nodig om vast te stellen of de geïnvesteerde energie tot resultaat
heeft geleid en om, als dat niet het geval is, te bezien hoe meer succes geboekt kan worden.
De evaluatie kan consequenties hebben voor (zie het schema):
■ aanpassen van het voorstel voor verandering, bijvoorbeeld het bijstellen van de doelen als blijkt dat die
onrealistisch zijn;
■ aanvullende analyses ten aanzien van belemmerende en bevorderende factoren; strategieën en maatregelen
om tot verandering te komen, potentieel meer effectieve strategieën kunnen worden ontwikkeld;
■ planning en uitvoering van de implementatie, de wijze waarop de invoering of het proces van verandering
is georganiseerd wordt bijgesteld.
Evaluatie is geen eindstap in een implementatieproject. Er moet continu vastgesteld worden of men op het
goede spoor zit en op basis van de bevindingen wordt de aanpak bijgesteld.
Door het continue terugrapporteren van tussentijdse evaluaties aan de betrokkenen ontstaat de mogelijkheid
de aanpak nog tijdens de uitvoering aan te passen.
Landelijk Basisprogramma Angststoornissen 87