Landelijk Basisprogramma Angststoornissen - GGZ-richtlijnen

Hoofdstuk 9
Implementatie
Implementatie
“Een procesmatig en planmatige invoering van vernieuwing of verandering van bewezen waarde met
als doel deze een structurele plaats te geven in het individuele professionele handelen, in het
functioneren van organisaties of in de structuur van de gezondheidszorg.”
A Implementatie in zorgprogramma’s
B Implementatie in het basiszorgprogramma angststoornissen
C Implementatie van zorgprogramma’s
A Implementatie in zorgprogramma’s
Met de formulering van het inhoudelijke zorgprogramma is een aanzienlijke klus geklaard. Een daarmee
samenhangende en niet te onderschatten stap is het implementeren van het zorgprogramma binnen de
organisatie van de zorg. Implementatie wordt door ZonMw gedefinieerd als:
“ een procesmatig en planmatige invoering van vernieuwing of verandering van bewezen waarde met als doel deze
een structurele plaats te geven in het individuele professionele handelen, in het functioneren van organisaties of
in de structuur van de gezondheidszorg.”
Deze vernieuwing is de reden dat het zorgprogramma geschreven is, en daarom is het jammer dat er in de
zorgprogramma’s weinig terug te vinden is over hoe deze procesmatige en planmatige invoering dient te
verlopen. Te meer omdat zorgprogramma’s geen gemakkelijke vernieuwing zijn om in te voeren:
■ het concept is complex en speelt op verschillende niveaus en door verschillende organisaties heen,
■ het draagvlak voor het invoeren van zorgprogramma’s kan sterk wisselen. Enerzijds zijn er de
voortrekkers maar anderzijds moet ook altijd gerekend worden op flinke weerstand,
■ het werken met zorgprogramma’s heeft consequenties voor het geheel van elke organisatie die erbij
betrokken is. Invoering van zorgprogramma’s is om die redenen niet iets wat even snel kan worden
gerealiseerd,
■ het gaat om een langdurig proces, dat vanwege de complexiteit goed gestuurd en ondersteund moet
worden, omdat de kans op problemen vrij groot is.
Het daarom belangrijk dat er in het zorgprogramma zelf aandacht besteedt wordt aan bevorderende en
belemmerende factoren die te verwachten zijn bij de implementatie. Door deze duidelijk in kaart te brengen
zijn de eerste stappen in de richting van een succesvol implementatietraject gezet.
Een belangrijk leerpunt uit de praktijk van de afgelopen jaren is dat de invoering van zorgprogramma’s niet
inhoudt dat de bestaande praktijk in zijn geheel moet worden vervangen door een heel nieuwe praktijk.
Vaak is het zo dat een belangrijk deel van de bestaande praktijk ook past in het wenselijke aanbod, zoals
beschreven in het zorgprogramma. Implementatie van het zorgprogramma betekent dan dus dat gekeken
wordt hoe je vanuit de bestaande praktijk stapsgewijs kunt toewerken naar de wenselijke praktijk conform
het programma. Daarbij kunnen jaarlijks prioriteiten gesteld worden voor vernieuwingen die men dat jaar wil
realiseren. Per prioriteit wordt vastgesteld wat de belemmerende en bevorderende factoren zijn, welke winst
men met de betreffende zorgvernieuwing wil bereiken en langs welke lijn de zorgvernieuwing tot stand
wordt gebracht. De invoering van de zorgvernieuwing wordt idealiter begeleid met monitoringonderzoek
(gericht op proces, structuur en uitkomsten) om te volgen in hoeverre de invoering succesvol verloopt of
moet worden bijgestuurd.
Landelijk Basisprogramma Angststoornissen 83