Landelijk Basisprogramma Angststoornissen - GGZ-richtlijnen
Landelijk Basisprogramma Angststoornissen - GGZ-richtlijnen Landelijk Basisprogramma Angststoornissen - GGZ-richtlijnen
Richtlijn Conclusie niveau 1 Paniekstoornis Psychologisch paniekmanagement is effectief bij de behandeling van paniekstoornis. T.a.v. het effect op ernstig agorafobisch vermijdingsgedrag moet de conclusie iets voorzichtiger zijn: waarschijnlijk moet de methode daar worden gecombineerd met (of worden vervangen door) exposure in vivo. Conclusie niveau 1 Verschillende soorten psychologische paniekmanagement zijn effectief bij de behandeling van paniekstoornis. T.a.v. het effect op ernstig agorafobisch vermijdingsgedrag moet de conclusie iets voorzichtiger zijn: waarschijnlijk moet de methode daar worden gecombineerd met (of worden vervangen door) exposure in vivo. Conclusie niveau 1 De effecten van PM zijn, zeker die op middellange termijn, behoorlijk duurzaam, al kunnen er individuele variaties optreden. Over de effecten op zeer lange termijn (meer dan vijf jaar) zijn geen gegevens bekend. GAS Conclusie niveau 2 Het is aannemelijk dat anxiety management training een effectieve behandelmethode is bij GAS. Conclusie niveau 2 Het is aannemelijk dat anxiety management in een individueel en kortdurend format kan worden gegeven bij de behandeling van GAS. Conclusie niveau 4 Er zijn onvoldoende gegevens over de duurzaamheid van de effecten van anxiety management. Behavioural stress management/Applied relaxation Behavioural stress management bestaat uit een combinatie van procedures. Onder andere identificatie van stressors die een mogelijke invloed kunnen hebben op de ervaren lichamelijke sensaties. Verder applied relaxationprocedures, waarbij de patiënten een uitgebreide ontspanningstraining krijgen die ze uiteindelijk ook in het dagelijks leven kunnen toepassen. Verdere procedures zijn: probleem oplossen, assertiviteitstraining en tijd management. Richtlijn Conclusie niveau 1 GAS Het is aangetoond dat Applied relaxation een effectieve behandelmethode is bij GAS. Conclusie niveau 3 Het is aannemelijk dat ‘applied relaxation’ in een kort individueel format kan worden gegeven bij GAS. Conclusie niveau 3 Het is aannemelijk dat de effectiviteit van applied relaxation bij GAS op de langere termijn behouden blijft. Landelijk Basisprogramma Angststoornissen 63
Hypochondrie Conclusie niveau 3 Behavioural stress management lijkt een effectieve behandeling bij hypochondrie, maar mogelijk niet als eerste keuze gezien de snellere positieve effecten bij cognitieve therapie en exposure met responspreventie Conclusie niveau 3 Behavioural stress management wordt gegeven in een individueel format van in totaal 19 sessies Conclusie niveau 3 Er zijn aanwijzingen dat de effecten van behavioural stress management bij hypochondrie minimaal een jaar stand houden. 17 Farmacotherapie Aangetoond is dat antidepressiva een gunstig effect hebben op het beloop van de meeste angststoornissen. De beslissing om bij een angststoornis een antidepressivum voor te schrijven, hangt af van de wens van de patiënt, van het type angststoornis, van de ernst en de duur van de angststoornis, van de mate van subjectief lijden en van de aanwezigheid van comorbiditeit in de vorm van een depressie. Bij angststoornissen kan gekozen worden uit: serotonerge tricyclische antidepressiva (TCA’s), selectieve serotonineheropnameremmers (SSRI’s), bètablokkers en benzodiazepine. Richtlijn Conclusie niveau 1 Paniekstoornis Het is aangetoond dat SSRI’s veilig en effectief zijn bij de behandeling van een paniekstoornis. Hoewel goed getolereerd, valt door bijwerkingen 18% van de behandelde patiënten voortijdig uit. Conclusie niveau 1 Van de SSRI’s citalopram is 20-30 mg per dag gemiddeld de streefdosering, voor fluoxetine 20 mg en voor paroxetine 20-40 mg per dag. Bij de overige SSRI’s zijn geen dosis-effect studies verricht. Lagere doseringen kunnen in individuele gevallen ook effectief zijn. Conclusie niveau 1 Het is aannemelijk dat de SSRI’s citalopram, fluvoxamine, paroxetine op lange termijn effectief blijven. Conclusie niveau 1 Het is aangetoond dat de TCA’s clomipramine en imipramine effectief zijn bij de behandeling van paniekstoornis. Er zijn enige aanwijzingen, dat clomipramine effectiever is dan imipramine en dat de SSRI’s citalopram en paroxetine effectiever zijn clomipramine. De TCA’s zijn minder veilig dan SSRI’s en worden minder goed getolereerd, hetgeen blijkt uit een voortijdige uitval door bijwerkingen van ongeveer 30%. Conclusie niveau 3 Van de TCA imipramine is een dagdosering tussen 1,5 en 3,0 mg/kg en een plasmaspiegel tussen 110 en 140 mg/ml geassocieerd met een significant hoger effect dan hogere of lagere doseringen of plasmaspiegels. Bij clomipramine zijn geen dosis-effect studies verricht. Ook lagere doseringen kunnen in individuele gevallen effectief zijn. 64 Landelijk Basisprogramma Angststoornissen
- Page 13 and 14: In dit basisprogramma is getracht d
- Page 15 and 16: Er is sprake van een sociale fobie
- Page 17 and 18: Gegeneraliseerde angststoornis Pati
- Page 19 and 20: Een specificatie naar gering inzich
- Page 21 and 22: C Regionaal bepaalde aspecten De do
- Page 23 and 24: ■ ■ ■ specifieke rol in het g
- Page 25 and 26: Vaak generen mensen zich om met hun
- Page 27 and 28: Verheldering en beïnvloeding van d
- Page 29 and 30: 28 Landelijk Basisprogramma Angstst
- Page 31 and 32: De belangrijkste doelen voor angstp
- Page 33 and 34: 32 Landelijk Basisprogramma Angstst
- Page 35 and 36: iologische en psychische factoren.
- Page 37 and 38: Specifieke fobie (50, 51) Geslacht
- Page 39 and 40: Lettend op die voornoemde risico- e
- Page 41 and 42: 40 Landelijk Basisprogramma Angstst
- Page 43 and 44: Niet iedere cliënt doorloopt al de
- Page 45 and 46: Vragenlijsten voor specifieke stoor
- Page 47 and 48: de ernst van de angststoornis in de
- Page 49 and 50: lijk en/of aanvullend onderzoek kan
- Page 51 and 52: 50 Landelijk Basisprogramma Angstst
- Page 53 and 54: In 2003 is de Multidisciplinaire Ri
- Page 55 and 56: Sleutelschema In het schema hierond
- Page 57 and 58: C Module- en activiteitenoverzicht
- Page 59 and 60: Conclusie niveau 1 Het is aangetoon
- Page 61 and 62: Richtlijn Conclusie niveau 2 Social
- Page 63: Richtlijn Conclusie niveau 1 Social
- Page 67 and 68: Conclusie niveau 1 De benzodiazepin
- Page 69 and 70: Conclusie niveau 3 Buspiron blijft
- Page 71 and 72: 19 Terugvalpreventie Om de kansen o
- Page 73 and 74: Richtlijn Conclusie niveau 4 Algeme
- Page 75 and 76: 74 Landelijk Basisprogramma Angstst
- Page 77 and 78: Kwaliteit van de hulpverleners Onde
- Page 79 and 80: ■ afstemming van de planning en c
- Page 81 and 82: ledenorganisaties bij de formulerin
- Page 83 and 84: 82 Landelijk Basisprogramma Angstst
- Page 85 and 86: Hieronder staan een voorbeeld van h
- Page 87 and 88: Stap 1 Het ontwikkelen van een voor
- Page 89 and 90: Het is van belang om te weten of de
- Page 91 and 92: Betrekken van cliënten en andere h
- Page 93 and 94: Literatuur (1) GGZ voor volwassenen
- Page 95 and 96: (49) Salari MAT, Plaisir AJ. Zorgpr
- Page 97 and 98: Beslisboom paniekstoornis II: met e
- Page 99 and 100: Beslisboom sociale fobie II: gegene
- Page 101 and 102: Beslisboom gegeneraliseerde angstst
- Page 103 and 104: Beslisboom specifieke fobie Specifi
- Page 106: Er is in het veld grote behoefte aa
Richtlijn Conclusie niveau 1<br />
Paniekstoornis<br />
Psychologisch paniekmanagement is effectief bij de behandeling<br />
van paniekstoornis. T.a.v. het effect op ernstig agorafobisch<br />
vermijdingsgedrag moet de conclusie iets voorzichtiger zijn:<br />
waarschijnlijk moet de methode daar worden gecombineerd met<br />
(of worden vervangen door) exposure in vivo.<br />
Conclusie niveau 1<br />
Verschillende soorten psychologische paniekmanagement zijn<br />
effectief bij de behandeling van paniekstoornis. T.a.v. het effect<br />
op ernstig agorafobisch vermijdingsgedrag moet de conclusie iets<br />
voorzichtiger zijn: waarschijnlijk moet de methode daar worden<br />
gecombineerd met (of worden vervangen door) exposure in vivo.<br />
Conclusie niveau 1<br />
De effecten van PM zijn, zeker die op middellange termijn,<br />
behoorlijk duurzaam, al kunnen er individuele variaties optreden.<br />
Over de effecten op zeer lange termijn (meer dan vijf jaar) zijn<br />
geen gegevens bekend.<br />
GAS Conclusie niveau 2<br />
Het is aannemelijk dat anxiety management training een<br />
effectieve behandelmethode is bij GAS.<br />
Conclusie niveau 2<br />
Het is aannemelijk dat anxiety management in een individueel<br />
en kortdurend format kan worden gegeven bij de behandeling<br />
van GAS.<br />
Conclusie niveau 4<br />
Er zijn onvoldoende gegevens over de duurzaamheid van de<br />
effecten van anxiety management.<br />
Behavioural stress management/Applied relaxation<br />
Behavioural stress management bestaat uit een combinatie van procedures. Onder andere identificatie van<br />
stressors die een mogelijke invloed kunnen hebben op de ervaren lichamelijke sensaties. Verder applied<br />
relaxationprocedures, waarbij de patiënten een uitgebreide ontspanningstraining krijgen die ze uiteindelijk<br />
ook in het dagelijks leven kunnen toepassen. Verdere procedures zijn: probleem oplossen, assertiviteitstraining<br />
en tijd management.<br />
Richtlijn Conclusie niveau 1<br />
GAS<br />
Het is aangetoond dat Applied relaxation een effectieve<br />
behandelmethode is bij GAS.<br />
Conclusie niveau 3<br />
Het is aannemelijk dat ‘applied relaxation’ in een kort<br />
individueel format kan worden gegeven bij GAS.<br />
Conclusie niveau 3<br />
Het is aannemelijk dat de effectiviteit van applied relaxation bij<br />
GAS op de langere termijn behouden blijft.<br />
<strong>Landelijk</strong> <strong>Basisprogramma</strong> <strong>Angststoornissen</strong> 63
Change language