Landelijk Basisprogramma Angststoornissen - GGZ-richtlijnen

Levensgebeurtenissen
■ Een belangrijke levensgebeurtenis, vooral de constatering van een ernstige ziekte bij een verwant.
■ Hypochondrische patiënten herinneren zich meer trauma’s uit hun kindertijd (seksuele trauma’s, geslagen
worden en ruzie tussen ouders) (6).
C Regionaal bepaalde aspecten
Wie biedt GGZ preventie aan?
Er zijn verschillende instellingen actief bij GGZ preventie.
■ Vanuit de regionale (ambulante) GGZ-instellingen worden diverse preventie-activiteiten aangeboden.
In de meeste instellingen is een aparte afdeling preventie aanwezig, die zowel samenwerkt met de
curatieve afdelingen als met andere organisaties. De activiteiten betreffen met name de selectieve,
geïndiceerde en zorggerichte preventie.
■ Voor de GGD-en liggen er taken op het terrein van de collectieve preventie en daarmee ook bij de
preventie van psychische problemen. In de praktijk worden deze activiteiten echter vooral gericht op
jongeren en ouderen en minder op volwassenen.
■ Het Algemeen Maatschappelijk Werk heeft een taak in de GGZ-preventie en biedt onder andere groepsactiviteiten
aan. Het AMW is een laagdrempelige voorziening waar mensen zonder verwijzing en zonder
kosten terecht kunnen. Veel cliënten (ongeveer 60%) van het AMW komen, volgens de richtlijnen
depressie en angst, echter via de huisarts. Vaak kampen zij met een combinatie van praktische en
psychische of sociale problemen.
■ De Landelijke Steunfunctie Preventie (LSP), ondergebracht bij het Trimbos-instituut, heeft een helpdesk
voor het ondersteunen van preventiefunctionarissen en beleidsmakers en ondersteunt onder andere
platforms voor preventiewerkers, die werkzaam zijn op het terrein van angststoornissen en depressie.
Interventie mogelijkheden voor angststoornissen
Vanuit de Landelijke Steunfunctie Preventie heeft de Landelijke werkgroep Preventie van Angststoornissen
geïnventariseerd wat het aanbod van preventieve interventies is. Zij constateerden een groeiend aanbod voor
mensen met angstklachten. Steeds vaker ook worden preventieve interventies op effectiviteit onderzocht. (30)
Interventies gericht op het beïnvloeden van de risicofactoren en beschermende factoren voor angststoornissen
kunnen zoals gezegd op vier niveaus uitgevoerd worden:
■ Universele preventie
■ Selectieve preventie.
■ Geïndiceerde preventie
■ Zorggerichte preventie
Bij de activiteiten zijn verschillende doelgroepen te onderscheiden:
■ personen die zelf (een verhoogd) risico lopen angstklachten of een angststoornis te ontwikkelen
(de einddoelgroep);
■ intermediaire doelgroepen: personen die vanwege hun werkzaamheden te maken hebben met mensen met
angstklachten of een verhoogd risico daarop, zoals huisartsen, medewerkers in de thuiszorg, algemeen
maatschappelijk werkers, bedrijfsartsen, studentendecanen;
■ mantelzorgers: familieleden en andere belangrijke personen in de directe omgeving van de cliënt.
Interventies op het niveau van universele en selectieve preventie
Uit de risicofactoren die hierboven beschreven staan, blijkt dat er maar weinig specifieke factoren aan te
wijzen zijn die het risico op het ontwikkelen van een (specifieke) angststoornis. De interventies die
preventief ingezet kunnen worden zijn daardoor vooral algemeen van aard.
Landelijk Basisprogramma Angststoornissen 37