Landelijk Basisprogramma Angststoornissen - GGZ-richtlijnen

Een specificatie naar gering inzicht is nodig indien: de patiënt voor het grootste deel van de tijd in de huidige
periode, niet beseft dat de bezorgdheid over het hebben van een ernstige ziekte overdreven of onredelijk is.
Hoe groot is de doelgroep?
Uit het Nemesis onderzoek (8) blijkt dat 12 procent van de volwassen Nederlandse bevolking tot 65 jaar lijdt
aan een angststoornis of daar pas mee te maken heeft gehad (twaalf-maands-prevalentie). Dat zijn ongeveer
1 450 000 mensen. Bovendien wordt 19,3% van de Nederlanders ooit in hun leven geconfronteerd met het
krijgen van een angststoornis (life-time prevalentie). Dat is 1 op de 5 Nederlanders.
Angststoornissen komen het meest voor in de leeftijdsgroep van 25 tot 44 jaar (Flint, 1994). In deze leeftijdsperiode
ontstaan ook de meeste angststoornissen. Angststoornissen kunnen zich echter ook eerder of
later ontwikkelen. Met name de sociale fobie, de specifieke fobie en de gegeneraliseerde angststoornis kunnen
in de kindertijd, puberteit of adolescentie ontstaan. De paniekstoornis komt daarentegen weinig onder
adolescenten voor. De obsessieve-compulsieve stoornis ontstaat in 10% van de gevallen voor het tiende
levensjaar. Opvallend is dat op latere leeftijd de gegeneraliseerde angststoornis het meest voorkomt.
Fobieën zijn de meest voorkomende angststoornissen. Voor de hierboven beschreven angststoornissen gelden
de volgende prevalentiecijfers:
Tabel 1
Ooit geleden aan Laatste jaar geleden aan
% %
Paniekstoornis met/zonder agorafobie 3,8 2,2
Sociale fobie 7,8 4,8
Specifieke fobie 10,1 7,1
Obsessieve-compulsieve stoornis 0,9 0,5
Gegeneraliseerde angststoornis 2,3 1,2
Posttraumatische stressstoornis - -
Hypochondrie - -
BRON: BIJL ET AL 1998 (9)
De prevalentie van angststoornissen op basis van huisartsenregistraties is veel lager dan de prevalentie op
basis van de bevolkingsonderzoeken. De hogere prevalentie onder vrouwen dan onder mannen komt wel
overeen met de resultaten van de bevolkingsonderzoeken.
De jaarprevalentie van angststoornissen wordt op basis van huisartsenregistraties in 2000 geschat op
113.100. Dat is 10% van de gevonden jaarprevalentie in Nemesis. De incidentie (het aantal nieuwe gevallen)
wordt op 44.500 geschat.
Als ook een ‘angstig gevoel’ als angststoornis in de cijfers wordt meegenomen, zijn de prevalentie en incidentie
veel hoger. In het Nationaal Kompas heeft RIVM op basis van de huisartsenregistraties de jaarprevalenties
en incidenties geschat (45).
18 Landelijk Basisprogramma Angststoornissen