Dimmen van verlichting Classificatie van lampen, dimsystemen en ...

Dimmen van verlichting Uitgave 1: maart 2013
1. Inleiding
Led-lampen en compact fluorescentielampen met E14 en/of E27 voet (en dus met
geïntegreerde voorschakelapparatuur – CFLi met i = integrated) worden vandaag vaak
gebruikt als vervangingslamp voor de klassieke gloeilamp. De gebruiker van deze lampen
merkt echter vaak een aantal nadelen op. Deze gaan van een trage opstarttijd bij CFLi over
een lagere lichtopbrengst dan verwacht tot het niet correct functioneren met de aanwezige
dimmer. Naarmate de technologie werd geoptimaliseerd, verdwenen een aantal van deze
nadelen.
Het fundamentele verschil tussen de oude en de nieuwe lampen ligt bij het feit dat compact
fluorescentielampen en led-lampen (maar ook gewone T5 fluorescentielampen) werken met
elektronische componenten. Bij de led is het lichtgevend element zelf trouwens ook een
elektronische component. De nieuwe technologieën zijn niet langer, zoals bij de gloeilampen
en de halogeenlampen het geval was, gebaseerd op een weerstand die als gevolg van
opwarming licht uitzendt.
Rekening houdend met deze fundamentele verschillen kan men dus verwachten dat bij de
integratie van deze lampen in bestaande installaties met dimmers de compatibiliteit van
de lichtbron en de dimmer niet altijd kan gegarandeerd worden. Men gaat immers twee
elektronische systemen (dimmerelektronica en lampelektronica) combineren die in de
meeste gevallen niet eerder gezamenlijk getest werden. De problemen die in de praktijk het
vaakst voorkomen, zijn een beperkt dimbereik, flicker, geluidsproductie (brommen of
zoemen) tot zelfs het weigeren van dienst.
In dit document geven we eerst een classificatie (Hoofdstuk 2) van de bestaande lamptypes
en dimsystemen die courant op de markt verschijnen. Bij de beschrijving leggen we de
focus op de mogelijke interactie tussen beide systemen. Vervolgens gaan we dieper in op de
concrete problemen die zich kunnen voordoen (Hoofdstuk 3.1) en proberen we het concept
“compatibiliteit” te definiëren (Hoofdstuk 3.2). Hierna worden enkele reeds bestaande
initiatieven opgesomd (Hoofdstuk 4), die het probleem van compatibiliteit in meer of
mindere mate trachten aan te pakken. Tot slot (Hoofdstuk 5) illustreren we aan de hand
van enkele uitgevoerde elektrische metingen enkele aspecten m.b.t. compatibiliteit.
4