Dimmen van verlichting Classificatie van lampen, dimsystemen en ...

Dimmen van verlichting Uitgave 1: maart 2013
2.1.2.2. Compact fluorescentielamp (CFL)
CFLni-lampen zijn, zoals hierboven gezegd, niets anders dan mini-versies van de klassieke
buisontladingslampen. Ze zijn enkel compatibel met daarvoor voorziene ballasten 3 , waarvan
er – voor de meeste types – dimbare versies bestaan. Met betrekking tot de
dimmogelijkheden, gaan dezelfde zaken op die reeds werden vermeld (zie 2.1.2.1).
CFLi worden gebruikt als één op één vervangingslampen voor klassieke gloei- of
halogeenlampen. Ze hebben dezelfde lampvoet (de meest courante zijn E14, E27 en GU10)
en worden rechtstreeks op de netspanning gevoed, zonder dat er een extra ingang voor
dimsignalen is voorzien. Dimmen zou dus enkel mogelijk zijn door het variëren van de
netspanning, zoals klassiek ook voor gloei- en halogeenlampen het geval is. De meeste
CFLi-lampen op de markt zijn echter niet dimbaar en zijn dus met geen enkele dimmer
compatibel (ook al kan de lamp mogelijk wel dimbaar lijken, de impact op visueel comfort
en levensduur van de componenten kan dramatisch zijn). De laatste jaren zijn echter steeds
meer dimbare versies op de markt gekomen, die echter niet zonder meer compatibel zijn
met om het even welke dimmer. De meeste CFLi vertonen een eerder capacitieve werking
waardoor faseaansnijding stroompieken veroorzaakt die de levensduur van lamp en
dimmer reduceren. Toch zijn er ook CLFi waarvoor compatibiliteit met
faseaansnijdingsdimmers wordt geclaimd. Uit Figuur 9 is het ook duidelijk een mogelijke
intuïtieve conclusie dat (voor de CFLi lamp in kwestie) in eerste instantie faseafsnijding
weinig impact zal hebben. Dit verklaart ook intuïtief het beperkte dimbereik (en het hoge
minimumniveau) van de meeste dimbare CFL, in combinatie met faseafsnijding.
Problemen die kunnen voorkomen bij het dimmen van CFL, zijn:
- Geen opstart op het laagste dimniveau (door onvoldoende voorverwarming)
- Flicker
- Drempelgewijze dimming
3 Op de ballasten wordt vermeld met welk type lamp ze moeten verbonden worden – bij elk type lamp
hoort ook een specifieke lampvoet, zodat achteraf geen vergissingen meer mogelijk zijn door de
particuliere gebruiker
12