Gebiedsuitwerking Haarlemmermeer ... - Leven met Water
Gebiedsuitwerking Haarlemmermeer ... - Leven met Water
Gebiedsuitwerking Haarlemmermeer ... - Leven met Water
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Gebiedsenvelop Zwaansbroek - 1<br />
<br />
Staatsbosbeheer en Bureau Alle Hosper<br />
GROEN BLAUW<br />
RAAMWERK<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
ontwerpend onderzoek naar parkstad en oeverlanden<br />
voor de westflank van de <strong>Haarlemmermeer</strong><br />
<br />
<br />
<br />
Tussen Zee en A4<br />
Modellen voor Hoofddorp West<br />
oktober 2005<br />
WERKDOCUMENT<br />
Gebiedsenvelop Zwaansbroek<br />
bijdrage voor de gebiedsuitwerking<br />
<strong>Haarlemmermeer</strong>-Bollenstreek<br />
25 oktober 2005<br />
Ruimte voor wonen,<br />
werken en groen<br />
Projectenveloppe<br />
Uitplaatsing transportbedrijven Hillegom ten<br />
behoeve van verbetering groen, landbouw en<br />
woningbouw<br />
Gerrit Kleijheeg<br />
Oktober 2005<br />
<strong>Gebiedsuitwerking</strong><br />
<strong>Haarlemmermeer</strong>-Bollenstreek<br />
Resultaat<br />
Projectenveloppen<br />
Bundeling van zeven bijdragen van marktpartijen en maatschappelijke organisaties<br />
<br />
<br />
Een Samenwerking van Provincie Zuid-Holland, gemeente <strong>Haarlemmermeer</strong>, gemeente Bennebroek, regio Holland Rijnland, Hoogheemraadschap van Rijnland en Provincie Noord-Holland
<strong>Gebiedsuitwerking</strong> <strong>Haarlemmermeer</strong>-Bollenstreek<br />
“Een gezamenlijk advies over de mogelijke ruimtelijke inrichting van de <strong>Haarlemmermeer</strong> en de Bollenstreek”<br />
De <strong>Gebiedsuitwerking</strong> <strong>Haarlemmermeer</strong>-Bollenstreek wordt uitgevoerd op<br />
verzoek van de minister van VROM en is een gezamelijke studie van:<br />
▪<br />
▪<br />
▪<br />
▪<br />
▪<br />
▪<br />
provincie Noord-Holland<br />
provincie Zuid-Holland<br />
hoogheemraadschap van Rijnland<br />
gemeente <strong>Haarlemmermeer</strong><br />
gemeente Bennebroek<br />
regio Holland-Rijnland namens:<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
gemeente Hillegom<br />
gemeente Noordwijkerhout<br />
gemeente Lisse<br />
gemeente Noordwijk<br />
gemeente Voorhout<br />
gemeente Sassenheim<br />
gemeente Warmond<br />
Resultaat<br />
Projectenveloppen<br />
Bundeling van zeven bijdragen van marktpartijen<br />
en maatschappelijke organisaties<br />
25 oktober 2005
Inhoud<br />
Inleiding 1<br />
1. Greenport Bollenstreek 3<br />
2. Akkerbouw <strong>Haarlemmermeer</strong> 17<br />
3. Groen-blauw netwerk voor de westflank van de Haarlemmmermeer 27<br />
4. Hoofddorp-west en omgeving 61<br />
5. Zwaansbroek 79<br />
6. <strong>Haarlemmermeer</strong>-zuid 123<br />
7. Hillegom 145<br />
Colofon 155
Studiegebied en projectenveloppen
Inleiding<br />
Voor u ligt de bundel <strong>met</strong> resultaten van de projectenveloppen voor de<br />
gebiedsuitwerking <strong>Haarlemmermeer</strong>/Bollenstreek.<br />
In de gebiedsuitwerking proberen we een antwoord te formuleren op de<br />
vraag die de minister van Vrom aan de twee colleges van Gedeputeerde<br />
Staten van de provinicies Noord- en Zuid-Holland heeft gesteld. Die vraag<br />
luidt in het kort: geef aan of het mogelijk is om 10 tot 20.000 woningen<br />
een plek te geven in uitleglocaties, in samenhang <strong>met</strong> de ontwikkeling van<br />
andere functies in het gebied en rekening houdend <strong>met</strong> de randvoorwaarden<br />
uit de Nota Ruimte. De gebiedsuitwerking is een gezamenlijk project<br />
van gemeenten <strong>Haarlemmermeer</strong> en Bennebroek, regio Holland Rijnland<br />
als vertegenwoordiger van de zeven bollengemeenten die in het plangebied<br />
vallen en het Hoogheemraadschap van Rijnland onder aanvoering<br />
van de provincies Noord- en Zuid-Holland.<br />
Om die vraag van een adequaat antwoord te voorzien zijn we op zoek<br />
naar de onderbouwing van het antwoord op die vraag. Daarvoor worden<br />
verschillende invalshoeken gebruikt. Een van die invalshoeken is het<br />
betrekken van markt- en maatschappelijke partijen in een vroegtijdig<br />
stadium van het planvormingsproces. Een aantal marktpartijen en maatschappelijke<br />
organisaties is uitgenodigd om gezamenlijk, onder de noemer<br />
projectenveloppen, een deeluitwerking voor het totale plangebied te<br />
maken.<br />
De projectenveloppen dienen drie doelen:<br />
Het eerste doel is om marktpartijen en maatschappelijke organisaties in<br />
een vroegtijdig stadium mee te laten denken in de planvorming en de bij<br />
deze partijen aanwezige creativiteit aan te spreken.<br />
Het tweede doel is de realiseerbaarheid van de plannen op het<br />
abstractieniveau van de gebiedsuitwerking te toetsen door op een iets<br />
gedetailleerder schaalniveau in deeluitwerkingen te kijken naar financiële,<br />
technische en markttechnische haalbaarheid.<br />
Een derde doel, tenslotte, is door het confronteren van ideeën van marktpartijen<br />
en maatschappelijke organisaties <strong>met</strong> de ruimtelijke perspectieven<br />
die door de projectgroep zijn opgesteld, het draagvlak voor de uiteindelijke<br />
gebiedsuitwerking te vergroten. Ook op de langere termijn moet de<br />
betrokkenheid in deze fase van de planvorming herkenning opleveren bij<br />
eventuele voorstellen voor streek- structuur- en bestemmingsplanherzieningen.<br />
Tot onze grote vreugde is een groot aantal partijen bereid gebleken om in<br />
de korte periode van de afgelopen 4 maanden, creativiteit en energie te<br />
steken in de projectenveloppen.<br />
In deze bundel vind u de resultaten. De projectenveloppen zijn in de volgende<br />
deelgebieden onderverdeeld, waarbij er drie thema-enveloppen zijn<br />
bedacht die vooral de agrarische en groene sector betreffen, daarnaast is<br />
een viertal gebieden geografisch gedefinieerd:<br />
1. Greenport<br />
2. Akkerbouw <strong>Haarlemmermeer</strong><br />
3. Groen-blauw netwerk voor de westflank van de <strong>Haarlemmermeer</strong><br />
4. Hoofddorp-west e.o.<br />
5. Zwaansbroek<br />
6. <strong>Haarlemmermeer</strong>-Zuid<br />
7. Uitplaatsing transportbedrijven Hillegom ten behoeve van verbetering<br />
groen, landbouw en woningbouw<br />
De enveloppen geven inzicht in de ideeën van markt- en maatschappelijke<br />
partijen. Maar ook inzicht in haalbaarheid, kansen en bedreigingen, en<br />
vooral ook inspiratie om te komen tot een afgewogen keuze in het antwoord<br />
dat in april 2006 naar de minister van VROM wordt teruggezonden.<br />
Wij hopen dat het u een bijdrage levert om die afgewogen keuze te kunnen<br />
maken.<br />
Namens de projectgroep,<br />
Ton Bossink, projectleider gebiedsuitwerking <strong>Haarlemmermeer</strong>/Bollenstreek<br />
<strong>Gebiedsuitwerking</strong> <strong>Haarlemmermeer</strong>-Bollenstreek - Resultaat Projectenvelloppen - 25 oktober 2005<br />
1
1. Greenport Bollenstreek<br />
<strong>Gebiedsuitwerking</strong> <strong>Haarlemmermeer</strong>-Bollenstreek - Resultaat Projectenvelloppen - 25 oktober 2005<br />
3
- <br />
<br />
- <br />
<br />
- <br />
- <br />
- <br />
- <br />
<br />
- <br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<strong>Gebiedsuitwerking</strong> <strong>Haarlemmermeer</strong>-Bollenstreek - Resultaat Projectenvelloppen - 25 oktober 2005<br />
5
6
- <br />
- <br />
- <br />
- <br />
- <br />
- <br />
- <br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<strong>Gebiedsuitwerking</strong> <strong>Haarlemmermeer</strong>-Bollenstreek - Resultaat Projectenvelloppen - 25 oktober 2005<br />
7
- <br />
<br />
<br />
<br />
<br />
- <br />
<br />
- <br />
<br />
- <br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
8
<strong>Gebiedsuitwerking</strong> <strong>Haarlemmermeer</strong>-Bollenstreek - Resultaat Projectenvelloppen - 25 oktober 2005<br />
9
10
<strong>Gebiedsuitwerking</strong> <strong>Haarlemmermeer</strong>-Bollenstreek - Resultaat Projectenvelloppen - 25 oktober 2005<br />
11
12
<strong>Gebiedsuitwerking</strong> <strong>Haarlemmermeer</strong>-Bollenstreek - Resultaat Projectenvelloppen - 25 oktober 2005<br />
13
- <br />
- <br />
- <br />
- <br />
- <br />
<br />
- <br />
- <br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
14
<strong>Gebiedsuitwerking</strong> <strong>Haarlemmermeer</strong>-Bollenstreek - Resultaat Projectenvelloppen - 25 oktober 2005<br />
15
2. Akkerbouw <strong>Haarlemmermeer</strong><br />
<strong>Gebiedsuitwerking</strong> <strong>Haarlemmermeer</strong>-Bollenstreek - Resultaat Projectenvelloppen - 25 oktober 2005<br />
17
THEMA-ENVELOPPE AKKERBOUW HAARLEMMERMEER<br />
De LTO Noord afdeling <strong>Haarlemmermeer</strong> is verzocht inhoud te geven aan de thema-enveloppe “Akkerbouw <strong>Haarlemmermeer</strong>”. De LTO Noord afdeling<br />
heeft zich binnen deze opdracht vooral gericht op het aangeven van randvoorwaarden die noodzakelijk zijn voor een (economisch) duurzame ontwikkeling<br />
van de totale agrarische sector in de <strong>Haarlemmermeer</strong>. Graag willen wij het volgende onder de aandacht brengen.<br />
Algemeen<br />
In de <strong>Haarlemmermeer</strong>polder wordt het agrarisch grondgebruik gedomineerd door de akkerbouw. Naast de akkerbouw bepalen ook de glastuinbouw-,<br />
opengrondstuinbouw- en veehouderijsector het ‘agrarisch gezicht’ van de polder. De uitwerking van deze thema-enveloppe beperkt zich derhalve niet alleen<br />
tot de akkerbouw, maar richt zich op de gehele agrarische sector in de <strong>Haarlemmermeer</strong>.<br />
Inherent aan het ‘karakter’ van de opdracht is dat de inhoudelijke uitwerking niet is gericht op het maken van keuzen op perceelsniveau. Veel meer gaat het<br />
om het aangeven van randvoorwaarden die noodzakelijk zijn om de ontwikkeling van de agrarische sector in de <strong>Haarlemmermeer</strong> te faciliteren.<br />
Als bouwsteen voor deze notitie is gebruik gemaakt van het onderzoek dat het Landbouw Economisch Instituut (LEI), in opdracht van de provincie Noord-<br />
Holland, heeft verricht naar de langetermijn-perspectieven (tot 2015) van de landbouw in de provincie Noord-Holland. Op basis van dit onderzoek komt het<br />
LEI tot de conclusie dat er in Noord-Holland sprake is van een gezond agrarisch ondernemers-klimaat maar dat verdere ontwikkelingsruimte noodzakelijk is.<br />
Het LEI benadrukt daarbij de voortgaande schaalvergroting (factor 1-1,5), de afname van het aantal bedrijven als gevolg van deze schaal-vergroting en de<br />
noodzaak om de vrijkomende grond te benutten voor de blijvende landbouwbedrijven. Het LEI constateert verder dat voor een gezonde agrarische<br />
bedrijfsontwikkeling ruimte nodig is voor:<br />
- schaalvergroting en/of verhoging van de arbeidsproductiviteit<br />
- verbreding en/of verdieping van de agrarische bedrijfsvoering<br />
- verbetering van de verkavelingsstructuur<br />
- flexibel grondgebruik<br />
- versterking van vakmanschap en ondernemerschap<br />
De resultaten uit het LEI komen op hoofdlijnen overeen <strong>met</strong> de conclusies en aanbevelingen vanuit ‘Toekomstvisie van de agrarische ondernemers in het<br />
<strong>Haarlemmermeer</strong>’. Het is van groot belang om bij de ontwikkeling van de gebiedsuitwerking <strong>met</strong> deze randvoorwaarden rekening te houden.<br />
Planologische duidelijkheid<br />
Met de gebiedsuitwerking <strong>Haarlemmermeer</strong>-Bollenstreek wordt een nieuwe dimensie toegevoegd aan de discussie over het ruimtevraagstuk in de<br />
<strong>Haarlemmermeer</strong>. De gebiedsuitwerking kan ertoe leiden dat de in 2003 gemaakte ruimtelijke keuzen voor de <strong>Haarlemmermeer</strong>, vastgelegd in het<br />
streekplan Noord-Holland Zuid, opnieuw ter discussie moeten worden gesteld. Zonder te redetwisten over de noodzaak van een nieuwe discussie over de<br />
verdeling van de ruimte in de <strong>Haarlemmermeer</strong> komt de voortdurende beweging in het ruimtelijk krachtenveld niet ten goede aan een stabiele bedrijfs-<br />
<strong>Gebiedsuitwerking</strong> <strong>Haarlemmermeer</strong>-Bollenstreek - Resultaat Projectenvelloppen - 25 oktober 2005<br />
19
ontwikkeling van de (grondgebonden) landbouw. De agrarische sector hecht een groot belang aan planologische duidelijkheid. Sterker, voor de ontwikkeling<br />
van de grondgebonden landbouw is planologische duidelijkheid een pure noodzaak. Alleen onder deze condities kan deze sector zich binnen de daarvoor<br />
gestelde kaders ontwikkelen. Wij zijn dan ook van mening dat de gebiedsuitwerking de gewenste planologische duidelijkheid moet geven. Dit betekent dat<br />
op gebiedsniveau duidelijke ruimtelijke keuzen worden gemaakt. Het kan en mag niet zo zijn dat vraagstukken in de tijd vooruitgeschoven worden,<br />
vervolgens planologisch een schaduw werpen op gebieden, <strong>met</strong> alle nadelige gevolgen voor de agrarische bedrijfsontwikkeling. Na vele jaren discussie<br />
over het ruimtevraagstuk in de <strong>Haarlemmermeer</strong>, geconfronteerd zijnde <strong>met</strong> diverse ruimteclaims, heeft de agrarische sector behoefte aan ‘rust’ door<br />
middel van het realiseren van planologische duidelijkheid.<br />
Schaalvergroting versus verbreding van de agrarische sector<br />
Het LEI-onderzoek naar de lange termijnperspectieven voor de landbouw in Noord-Holland en de Toekomstvisie voor de agrarische sector in de<br />
<strong>Haarlemmermeer</strong> zijn eenduidig waar het de ontwikkeling van de sector betreft: enerzijds gericht op schaalvergroting/intensiveren, anderzijds gericht op<br />
verbreding/verdieping van de agrarische bedrijfsvoering. De geconstateerde ontwikkeling van de agrarische sector zal zich verspreid over het agrarisch<br />
productiegebied gaan manifesteren. Het is de keuze van de ondernemer om te bepalen in welke richting het agrarisch bedrijf zich gaat ontwikkelen.<br />
Uiteraard spelen bij deze keuze de productieomstandigheden een belangrijke rol, maar niet een allesbepalende. Schaalvergroting en/of verbreding is dan<br />
ook niet gebiedsgebonden maar onder-nemersgebonden! Het is de ondernemer die vanuit een duurzame economische basis de keuze maakt in welke<br />
richting het agrarisch bedrijf zich gaat ontwikkelen. Het is derhalve noodzakelijk om in de <strong>Haarlemmermeer</strong> te zorgen voor een ruimtelijke context<br />
waarbinnen een agrarisch bedrijf economisch duurzaam kan functioneren. Zodra het duurzaam economisch functioneren van het agrarisch bedrijf ter<br />
discussie komt te staan, wordt getornd aan het bestaansrecht van de agrarische sector in de <strong>Haarlemmermeer</strong>!<br />
Met inachtneming van het voorgaande dienen in het kader van de gebiedsuitwerking, later gevolgd door een nieuw streek- en bestemmingsplan, de<br />
ruimtelijke randvoorwaarden aangegeven te worden die een economisch duurzaam functionerend agrarisch bedrijf mogelijk maken. Naast planologische<br />
duidelijkheid moet hierbij vooral worden gedacht aan ruime mogelijkheden voor flexibel grondgebruik, voldoende uitbreidingsmogelijkheden voor de<br />
agrarische bedrijven (bouwperceel 1,5 - 2,0 ha), ruimte voor teeltondersteunende voorzieningen, bouwmogelijkheden voor nieuwe (vormen) van agrarische<br />
bedrijfsgebouwen <strong>met</strong> grotere goot- en nokhoogten, beleidsruimte voor nevenactiviteiten in combinatie <strong>met</strong> de agrarische bedrijfsvoering, etcetera. Voor de<br />
ruimtelijke vertaling van het ‘begrip’ neven-activiteiten in combinatie <strong>met</strong> de agrarische bedrijfsvoering zijn wij voorstander om een koppeling te maken <strong>met</strong><br />
de Leidraad Verbrede Landbouw van het Intergemeentelijk Samenwerkingsorgaan <strong>Water</strong>land. In deze Leidraad is uitgewerkt hoe op<br />
bestemmingsplanniveau invulling kan worden gegeven aan nevenactiviteiten, altijd in combinatie <strong>met</strong> de agrarische bedrijfsvoering, waarbij het aspect<br />
handhaving niet uit het oog is verloren.<br />
Rood en Groen<br />
De <strong>Haarlemmermeer</strong> is de afgelopen decennia geconfronteerd geweest <strong>met</strong> een ontwikkeling op het gebied van woningbouw, bedrijventerrein en<br />
groenontwikkeling die zijn weerga niet kent. De centrale positie van de polder binnen de Randstad, in de directe nabijheid van majeure economische<br />
motoren, zal ertoe leiden dat ook in het komende decennium functiewijziging van agrarische cultuurgronden zal plaatsvinden. Dientengevolge zal het areaal<br />
agrarische cultuurgrond afnemen. Hierbij dient nadrukkelijk rekening te worden gehouden <strong>met</strong> hetgeen is aangegeven onder de kopjes ‘planologische<br />
duidelijkheid’ en ‘schaalvergroting versus verbreding van de agrarische sector’! Voor de agrarische sector is van groot belang dat een aaneengesloten<br />
20
areaal agrarische cultuurgrond in stand blijft waarop agrarische bedrijven economisch duurzaam kunnen functioneren en wat tevens aantrekkelijk is en blijft<br />
voor de toeleverende bedrijven. De ontwikkeling van ‘rode’ functies moet derhalve plaatsvinden volgens het zogenaamde ‘concentratieprincipe’. Dit<br />
betekent dat nieuwe woningbouw- en bedrijventerrein-ontwikkeling aansluitend aan bestaande woningbouw- en bedrijventerreinlocaties moet worden<br />
gesitueerd. De inbreuk van deze ‘nieuwe’ functies op het agrarische productiegebied moeten zo beperkt mogelijk worden gehouden.<br />
De groenopgave is de <strong>Haarlemmermeer</strong> is <strong>met</strong> omvang van ruim 2000 hectare aanzienlijk. Uiteindelijk zal dit betekenen dat, als gevolg van deze<br />
groenopgave, ruim 2000 hectare agrarische cultuurgrond uit productie moet worden genomen. De realisatie van deze groenontwikkeling vindt plaats op<br />
basis van vrijwilligheid. Dit dient ook naar de toekomst toe zo te blijven! De praktijk laat zien dat de realisatie van de groenopgave moeilijk van de grond<br />
komt. Dit laatste is vooral een kwestie van vraag en aanbod. De groenopgave moet gerealiseerd worden als contramal van de ontwikkeling van de ‘rode’<br />
functies in de polder. Daarover bestaat geen enkel misverstand. Ondanks de aantoonbare relatie tussen de realisatie van de ‘rode’ en ‘groene’ functies<br />
komt dit bij de realisatie van de groenopgave niet tot uiting in de prijs van de grond. De LTO Noord afdeling <strong>Haarlemmermeer</strong> is van mening dat de<br />
ontwikkeling van rood en groen in de <strong>Haarlemmermeer</strong> op een zodanig planologisch verantwoorde wijze moet plaatsvinden dat uitwerking kan worden<br />
gegeven aan de zogenaamde ‘complexwaarde’. Met deze complexwaarde vind een bepaalde mate van prijsverevening plaats als gevolg waarvan de<br />
directe relatie tussen rood en groen bij de overdracht van agrarische cultuurgronden voor de genoemde functies beter tot zijn recht komt. De<br />
complexwaarde moet worden ingezet voor de realisering van de gemaakte groenafspraken alsmede voor de eventueel te maken afspraken voor het<br />
oplossen van het watervraagstuk. Voor een verdere ontwikkeling van groene functies wordt geen ruimte gezien. Agrarisch groen is ook open en groen en<br />
moet als zodanig gerespecteerd worden. Het uit productie nemen van agrarische gronden ten behoeve van de aanleg van nieuwe groengebieden heeft niet<br />
onze instemming.<br />
Voorzover de groenopgave is gerealiseerd moet worden geconstateerd dat het beheer van deze gronden te wensen overlaat. Het ontbreken van adequaat<br />
beheer in de groengebieden is niet alleen een probleem van de eigenaar maar ook en vooral voor de omliggende agrarische bedrijven. De nabijgelegen<br />
agrarische bedrijven worden geconfronteerd <strong>met</strong> overlast en schade op het gebied van flora en fauna <strong>met</strong> aanzienlijke financiële consequenties. Om het<br />
gesignaleerde probleem naar de toekomst toe beheersbaar te maken moeten er naar onze mening twee sporen worden gevolgd. Op de eerste plaats moet<br />
worden onderzocht in hoeverre de agrarische ondernemers betrokken kunnen worden bij het beheer van de (voormalige) agrarische gronden in de<br />
groengebieden. Tevens moet een schaderegeling worden opgesteld voor agrarisch ondernemers in/nabij groengebieden waarin (financiële) afspraken zijn<br />
vastgelegd <strong>met</strong> betrekking tot het optreden van flora- en faunaschade als gevolg van de realisatie van de groengebieden.<br />
De LTO Noord afdeling <strong>Haarlemmermeer</strong> is voorts niet op voorhand tegen recreatieve ontwikkelingen in het buitengebied. Voorzover recreatieve<br />
ontwikkelingen kunnen bijdragen van het instandhouden van economisch duurzame agrarische bedrijven en de recreatieve ontwikkeling de bedrijfsvoering<br />
en -ontwikkeling van nabijgelegen agrarische bedrijven niet tegenwerkt zien we juist mogelijkheden voor recreatieve ontwikkelingen (win-win situaties). Voor<br />
recreatieve ontwikkeling die niet direct bijdragen aan de agrarische bedrijfsvoering zijn we van mening dat deze ontwikkelingen alleen dan opgestart kunnen<br />
worden voorzover de bedrijfsvoering en -ontwikkeling van de nabijgelegen agrarische bedrijven niet wordt belemmerd en er overeenstemming is tussen de<br />
initiatiefnemer van een recreatieve activiteit en daarbij betrokken agrarische ondernemers. Als deze overeenstemming er niet is zullen wij een voorgenomen<br />
recreatieve activiteit niet ondersteunen.<br />
<strong>Gebiedsuitwerking</strong> <strong>Haarlemmermeer</strong>-Bollenstreek - Resultaat Projectenvelloppen - 25 oktober 2005<br />
21
<strong>Water</strong><br />
De LTO Noord afdeling <strong>Haarlemmermeer</strong> is van mening dat het watervraagstuk eerstens volledig ontleed moet worden alvorens over oplossingen op<br />
gebiedsniveau kan worden gesproken. Voor LTO Noord geldt het basisprincipe dat de problemen daar moeten worden opgelost waar ze ontstaan. In dat<br />
kader plaatsen wij grote vraagtekens bij een grootschalige waterberging in <strong>Haarlemmermeer</strong> (Zuid). Alle informatie die wij tot dusverre van het<br />
Hoogheemraadschap van Rijnland hebben gezien heeft ons niet kunnen overtuigen van de noodzaak van deze berging. Indien het Hoogheemraadschap<br />
geen overtuigende cijfermatige en onderbouwde argumentatie van de noodzaak van deze berging kan geven dient de gebiedsuitwerking zich niet uit te<br />
spreken over een ruimtelijke reservering voor een bergingslocatie.<br />
Zonder het voorgaande standpunt te ontkrachten zijn wij van mening dat het watervraagstuk niet per definitie een directe relatie heeft <strong>met</strong> het agrarisch<br />
gebied. <strong>Water</strong>berging kan eveneens goed gecombineerd worden <strong>met</strong> andere gebruiksfuncties zoals (natuur)ontwikkeling, recreatie en verstedelijking. Wij<br />
zijn van mening dat in het kader van de gebiedsuitwerking ook de mogelijkheden van waterberging in combinatie <strong>met</strong> (nieuwe) natuur-, recreatie- en<br />
verstedelijkingsgebieden als een serieuze optie meegenomen moet worden.<br />
Het oplossen van het watervraagstuk op polderniveau zal, op basis van bestaand provinciaal beleid, moeten plaatsvinden volgens het principe verwoord in<br />
de beleidsnotitie “Evenwichtig omgaan <strong>met</strong> water”. Dit betekent het op (deel)gebiedsniveau realiseren van fijnmazige oplossingen. Het realiseren van<br />
grootschalige bergingslocaties is <strong>met</strong> verwijzing naar het provinciaal beleid uit den boze.<br />
Infrastructuur<br />
Een goede ontsluiting van de agrarische productiegebieden in de <strong>Haarlemmermeer</strong>, zowel in de polder als <strong>met</strong> het achterland, is een zeer belangrijke<br />
voorwaarde voor de continuïteit van de agrarische sector. Door ontwikkelingen op het gebied van woningbouw, bedrijventerreinen, infrastructuur en groen<br />
zijn in de afgelopen periode in de polder barrières gevormd die door het landbouwverkeer <strong>met</strong> moeite geslecht kunnen worden. Wij willen u <strong>met</strong> klem<br />
verzoeken om bij toekomstige functieveranderingen zodanige randvoorwaarden te stellen dat de noodzakelijke verkeersbewegingen van het landbouwverkeer<br />
gerespecteerd en gecontinueerd kunnen worden.<br />
Glastuinbouw<br />
In het Werkdocument Bouwstenen wordt aangegeven dat de locatie Nieuw-Rijsenhout ruimte biedt aan circa 200 ha netto glas. Bij de vaststelling van het<br />
streekplan Noord-Holland Zuid op 17 februari 2003 hebben Provinciale Staten van Noord-Holland ingestemd <strong>met</strong> een ruimtelijke opgave van 300 ha netto<br />
voor de glastuinbouwontwikkeling in Rijsenhout. Met verwijzing naar voornoemd besluit van Provinciale Staten verzoeken wij u om in de gebiedsuitwerking<br />
ruimte te reserveren voor een glastuinbouw-ontwikkeling in Rijsenhout <strong>met</strong> een omvang van 300 ha netto.<br />
22
Structuurverbetering<br />
De ontwikkelingen binnen de agrarische sector (schaalvergroting/verbreding) alsmede de (voorgenomen) functiewijzigingen in de <strong>Haarlemmermeer</strong> zijn er<br />
debet aan dat de structuur van de agrarische bedrijven in veel gevallen niet meer optimaal is. Een belangrijke voorwaarde voor het realiseren van een<br />
duurzaam economisch agrarisch perspectief in de <strong>Haarlemmermeer</strong> is echter een goede landbouwstructuur. Alleen al vanuit het oogpunt van de agrarische<br />
sector is onderzoek naar verbetering van de agrarische structuur, rekening houdend <strong>met</strong> de gewenste ontwikkelingsrichting van de agrarische bedrijven,<br />
een absolute must. Structuurverbetering is daarnaast van belang om mogelijke functieveranderingen in de polder een plek te geven rekening houdend <strong>met</strong><br />
de structuur van de agrarische bedrijven. Kortom, om de gebiedsuitwerking daadwerkelijk te kunnen uitwerken, <strong>met</strong> inachtneming van de wensen vanuit de<br />
verschillende functies, is structuurverbetering noodzakelijk.<br />
Landbouw Effect Rapportage<br />
In het in februari 2003 vastgestelde streekplan Noord-Holland Zuid wordt aangegeven dat de provincie moet werken aan de ontwikkeling van een<br />
instrument dat de effecten van grootschalige ingrepen op de landbouwfunctie in beeld brengt. Met het coalitieakkoord van maart 2003 wordt daartoe de<br />
eerste aanzet gegeven. In het coalitieakkoord van Gedeputeerde Staten van Noord-Holland is opgenomen dat (citaat) “In landbouwgebieden moet bij grote<br />
projecten behalve over de milieu-eisen (MER) ook gerapporteerd worden over de effecten voor de landbouw in de vorm van een Landbouw Effect<br />
Rapportage”(einde citaat). Als eerste heeft de LER in het Ontwikkelingsbeeld Noord-Holland Noord een plaats gekregen binnen het provinciaal strategisch<br />
beleid. In het Ontwikkelingsbeeld is aangegeven dat bij ingrepen in het landelijk gebied, die een aanzienlijk effect hebben op gronden <strong>met</strong> een agrarische<br />
bestemming, een LER moet worden opgesteld. Van ingrepen die een aanzienlijk effect hebben is sprake ingeval:<br />
- de voorgenomen functiewijziging MER-plichtig is;<br />
- de afname van gronden <strong>met</strong> de agrarische bestemming 100 ha of meer bedraagt;<br />
- aanzienlijke directe effecten optreden voor de agrarische bedrijfsvoering (opheffing, verplaatsing, werkgelegenheid, economische meerwaarde,<br />
waterkwaliteit en –kwantiteit, etcetera);<br />
- aanzienlijke indirecte effecten optreden voor (overblijvende) agrarische bedrijven (gevolgen voor bedrijfsvoering, ontwikkelingsperspectief, etcetera).<br />
De LTO Noord afdeling <strong>Haarlemmermeer</strong> is van mening dat de randvoorwaarden voor het opstellen van een LER ook verankerd moeten worden in het<br />
provinciaal strategisch beleid voor Noord-Holland Zuid. In de gebiedsuitwerking dient daartoe de aanzet voor worden gegeven.<br />
Resumé<br />
Resumerend komt de LTO Noord afdeling <strong>Haarlemmermeer</strong> tot de volgende conclusies:<br />
1. Bij de ontwikkeling van de gebiedsuitwerking moet rekening worden gehouden <strong>met</strong> de rand-voorwaarden voor een gezonde agrarische<br />
bedrijfsontwikkeling die door het LEI zijn opgetekend in het rapport “Langetermijnperspectieven voor de landbouw in de provincie Noord-Holland”.<br />
2. Na vele jaren discussie over het ruimtevraagstuk in de <strong>Haarlemmermeer</strong> heeft de agrarische sector nadrukkelijk behoefte aan planologische<br />
duidelijkheid.<br />
3. De gebiedsuitwerking moet de ruimtelijke randvoorwaarden aangeven die een economisch duurzaam functionerend agrarisch bedrijf mogelijk maken,<br />
zowel gericht op schaalvergroting/ intensivering als op verbreding/verdieping.<br />
4. Woningbouw- en bedrijventerreinontwikkeling moet aansluitend aan bestaande bebouwings-concentraties worden gesitueerd.<br />
<strong>Gebiedsuitwerking</strong> <strong>Haarlemmermeer</strong>-Bollenstreek - Resultaat Projectenvelloppen - 25 oktober 2005<br />
23
24<br />
5. De ontwikkeling van rood en groen in de <strong>Haarlemmermeer</strong> moet op een zodanige wijze plaatsvinden dat uitwerking kan worden gegeven aan de<br />
zogenaamde ‘complexwaarde’.<br />
6. Voor het uit productie nemen van agrarische gronden voor de aanleg van nieuwe groengebieden is geen draagvlak onder de agrarische ondernemers.<br />
7. Er moet een schaderegeling worden opgesteld voor agrarische ondernemers in/nabij groengebieden waarin afspraken zijn vastgelegd <strong>met</strong> betrekking<br />
tot flora- en faunaschade als gevolg van de realisatie van groengebieden.<br />
8. De gebiedsuitwerking moet zich niet uitspreken over een ruimtelijke reservering voor waterberging zonder overtuigende argumentatie.<br />
9. Voor het oplossen van het watervraagstuk op polderniveau dient de systematiek van de provinciale beleidsnota “Evenwichtig omgaan <strong>met</strong> <strong>Water</strong>” te<br />
worden gevolgd.<br />
10. Bij de toekomstige ruimtelijke ontwikkeling in de <strong>Haarlemmermeer</strong> moeten de verkeersbewegingen van het landbouwverkeer gerespecteerd worden.<br />
11. De gebiedsuitwerking moet een ruimtelijke reservering van 300 ha netto opnemen voor de glastuinbouwontwikkeling in Rijsenhout.<br />
12. Voor het realiseren van een goede landbouwstructuur in het ruimtelijk krachtenveld van de <strong>Haarlemmermeer</strong> is onderzoek naar structuurverbetering<br />
van belang<br />
13. De Landbouw Effect Rapportage (LER) moet, via de gebiedsuitwerking, worden verankerd in het provinciaal strategisch beleid voor Noord-Holland Zuid.
<strong>Gebiedsuitwerking</strong> <strong>Haarlemmermeer</strong>-Bollenstreek - Resultaat Projectenvelloppen - 25 oktober 2005<br />
25
3. Groen-blauw netwerk voor de westflank<br />
van de Haarlemmmermeer<br />
<strong>Gebiedsuitwerking</strong> <strong>Haarlemmermeer</strong>-Bollenstreek - Resultaat Projectenvelloppen - 25 oktober 2005<br />
27
Staatsbosbeheer en Bureau Alle Hosper<br />
GROEN BLAUW<br />
RAAMWERK<br />
ontwerpend onderzoek naar parkstad en oeverlanden<br />
voor de westflank van de <strong>Haarlemmermeer</strong><br />
<strong>Gebiedsuitwerking</strong> <strong>Haarlemmermeer</strong>-Bollenstreek - Resultaat Projectenvelloppen - 25 oktober 2005<br />
29
30<br />
Staatsbosbeheer en Bureau Alle Hosper - Groen Blauw Raamwerk westflank <strong>Haarlemmermeer</strong>
Groen Blauw Raamwerk westflank <strong>Haarlemmermeer</strong><br />
Ontwerpend onderzoek naar parkstad en oeverlanden voor de<br />
westflank van de <strong>Haarlemmermeer</strong><br />
In opdracht van:<br />
Staatsbosbeheer Regio West<br />
25 oktober 2005<br />
Bureau Alle Hosper<br />
Landschapsarchitectuur en stedenbouw<br />
Groen Blauw Raamwerk westflank <strong>Haarlemmermeer</strong> - Staatsbosbeheer en Bureau Alle Hosper<br />
<strong>Gebiedsuitwerking</strong> <strong>Haarlemmermeer</strong>-Bollenstreek - Resultaat Projectenvelloppen - 25 oktober 2005<br />
31
Inhoudsopgave<br />
Voorwoord 05<br />
1. Inleiding 06<br />
2. Probleemstelling 08<br />
3. Oplossingsrichting 10<br />
4. De deeluitwerkingen 22<br />
5. Terugblik en vervolg 28<br />
Staatsbosbeheer en Bureau Alle Hosper - Groen Blauw Raamwerk westflank <strong>Haarlemmermeer</strong><br />
32
Voorwoord<br />
De aanwijzing van de 20Ke-contour en de introductie van gebiedsgerichte<br />
integrale ruimtelijke ontwikkeling deden de <strong>Haarlemmermeer</strong> op z’n planologische<br />
grondvesten schudden. Nu, nog geen half jaar na de vaststelling van de Nota<br />
Ruimte, moeten we concluderen dat deze opschudding voor een enorme impuls<br />
heeft gezorgd in het denken in nieuwe concepten, modellen en arrangementen voor<br />
complexe ruimtelijke opgaven. De manier waarop de gezamenlijke overheden de<br />
<strong>Gebiedsuitwerking</strong> <strong>Haarlemmermeer</strong>-Bollenstreek ter hand hebben genomen, is<br />
daar een treffend voorbeeld van.<br />
Er zijn weinig plekken te vinden die zo cruciaal zijn voor de economische slagkracht<br />
van ons land als de thuishaven van mainport Schiphol, onder de rook van<br />
Amsterdam en gelegen op de vitale assen die ons land over de weg, het water<br />
en het spoor verbinden <strong>met</strong> de rest van Europa. Niet verbazingwekkend is dat er<br />
evenmin veel plaatsen in het land zijn waar de druk op de ruimte zo groot is, dat<br />
de kwaliteit van de omgeving waarin steeds meer mensen wonen en werken, in<br />
toenemende mate onder druk komt te staan. De achterblijvende realisatie van de<br />
Strategische Groenprojecten speelt daarbij een rol.<br />
Als beheerder van enkele versnipperde groengebieden in de <strong>Haarlemmermeer</strong> en<br />
als beoogd beheerder van de nog aan te leggen recreatieruimte in de westflank<br />
van de polder, is Staatsbosbeheer <strong>met</strong> graagte ingegaan op de uitnodiging om bij<br />
te dragen aan de <strong>Gebiedsuitwerking</strong>. Wij kijken terug op een boeiend en innovatief<br />
proces. Naar onze overtuiging biedt de wisselwerking tussen overheid, marktpartijen<br />
en maatschappelijke organisaties een kansrijk perspectief voor de realisatie van een<br />
robuust en samenhangend Groen Blauw Raamwerk.<br />
Staatsbosbeheer<br />
Bureau Alle Hosper<br />
Amsterdam/Haarlem, 25 oktober 2005<br />
Groen Blauw Raamwerk westflank <strong>Haarlemmermeer</strong> - Staatsbosbeheer en Bureau Alle Hosper<br />
<strong>Gebiedsuitwerking</strong> <strong>Haarlemmermeer</strong>-Bollenstreek - Resultaat Projectenvelloppen - 25 oktober 2005<br />
33
1. Inleiding<br />
Voor u ligt een model voor een Groen Blauw Raamwerk dat als robuuste<br />
drager van de rode en grijze functies (wonen en werken) in de westflank van de<br />
<strong>Haarlemmermeer</strong> kan functioneren. Staatsbosbeheer heeft het model samen<br />
<strong>met</strong> Bureau Alle Hosper ontwikkeld, als bijdrage in de zoektocht naar ruimte voor<br />
10.000 – 20.000 extra woningen, in combinatie <strong>met</strong> onder andere realisatie van<br />
groengebieden en waterberging, die de <strong>Gebiedsuitwerking</strong> <strong>Haarlemmermeer</strong><br />
en Bollenstreek vraagt. Voor een aantal complexe gebieden (projectenveloppen<br />
Hoofddorp-West, Zwaansbroek en <strong>Haarlemmermeer</strong>-Zuid) zijn marktpartijen en<br />
maatschappelijke organisaties gevraagd om <strong>met</strong> oplossingen te komen.<br />
Een uitnodiging die door ontwikkelaars en Staatsbosbeheer samen is aangenomen.<br />
Al vroeg in het proces was duidelijk dat de water- en groenopgaven zich niet laten<br />
vangen binnen de grenzen van een projectenvelop. Een goede invulling kan alleen<br />
vanuit het perspectief van een samenhangend netwerk op het niveau van de gehele<br />
westflank, aantakkend op het groen en blauw buiten het plangebied.<br />
Het Groen Blauw Raamwerk completeert daarom de reeks van drie deeluitwerkingen<br />
voor de westflank tot een kwartet.<br />
Het Groen Blauw Raamwerk is door Staatsbosbeheer samen <strong>met</strong> andere partijen<br />
ontwikkeld. Bij de totstandkoming zijn maatschappelijke partijen uit de groene<br />
sector geconsulteerd, de Milieufederatie NoordHolland, Stichting Natuur en Milieu,<br />
Landschap Noord-Holland, Zuidhollands Landschap en de ANWB. Het Groen Blauw<br />
Raamwerk is afgelopen drie maanden verder uitgewerkt in wisselwerking <strong>met</strong> de<br />
drie projectenveloppen en daarin participerende vastgoedontwikkelaars: AM Wonen,<br />
Bouwen <strong>met</strong> <strong>Water</strong>, Bouwfonds MAB, De Woonmaatschappij, Woningstichting<br />
‘Vooruitgang’ en Ymere.<br />
Voor u ligt, kortom, een Groen Blauw Raamwerk <strong>met</strong> maatschappelijk draagvlak<br />
en grote potentie. Alle partijen betrokken bij dit proces bieden <strong>met</strong> de vier<br />
projectenveloppen een prachtige propositie: een aantrekkelijke Parkstad in de<br />
westflank van de <strong>Haarlemmermeer</strong>, gelegen in een gevarieerd landschap van water<br />
en groen waar het goed toeven is.<br />
6 Staatsbosbeheer en Bureau Alle Hosper - Groen Blauw Raamwerk westflank <strong>Haarlemmermeer</strong><br />
34
Schiphol 20 kE<br />
Groene Hart<br />
Greenport bollenstreek<br />
H’meer Groen<br />
Bron: Werkdocument bouwstenen<br />
Groen Blauw Raamwerk westflank <strong>Haarlemmermeer</strong> - Staatsbosbeheer en Bureau Alle Hosper 7<br />
<strong>Gebiedsuitwerking</strong> <strong>Haarlemmermeer</strong>-Bollenstreek - Resultaat Projectenvelloppen - 25 oktober 2005<br />
35
2. Probleemstelling<br />
De <strong>Haarlemmermeer</strong> staat op een belangrijk punt in zijn ontwikkelingsgeschiedenis.<br />
Tot voor enkele decennia was het een robuust landbouwgebied <strong>met</strong> enkele<br />
verstedelijkte enclaves, nu is de <strong>Haarlemmermeer</strong> de snelst groeiende gemeente<br />
van Nederland. Zowel het inwoneraantal als de economie zitten in de lift.<br />
Binnen de Noordvleugel van de Randstad heeft de <strong>Haarlemmermeer</strong> een<br />
onbetwiste sleutelpositie: mainport Schipol ontwikkelt zich verder, tegelijk wordt<br />
verwacht dat de <strong>Haarlemmermeer</strong> een belangrijk aandeel levert in het vervullen<br />
van de woningbouwbehoefte in de Noordvleugel. Kortom, de <strong>Haarlemmermeer</strong><br />
gaat zich in de eerste decennia van 21 e eeuw in hoog tempo verder ontwikkelen als<br />
woonwerkstad.<br />
De ontwikkeling van groengebieden kan de dynamiek in de polder echter niet<br />
bijbenen en blijft achter bij de rode ontwikkelingen. De <strong>Haarlemmermeer</strong> heeft<br />
een groot tekort aan recreatieruimte. Op korte afstand van de woning zijn groene<br />
recreatievoorzieningen maar in zeer beperkte mate voorhanden. Wat er aan groen<br />
is maakt op veel plaatsen een versnipperde indruk. Vergelijkend onderzoek van de<br />
ANWB bevestigt dit; de <strong>Haarlemmermeer</strong> is de minst groene gemeente van de 35<br />
onderzochte grote(re) steden.<br />
Ook de stedebouwkundige ontwikkelingen kunnen de dynamiek van de polder<br />
amper bijbenen. De bestaande ringvaartdorpen hebben nog steeds achterkanten<br />
richting het oorspronkelijke akkerland, waar aan de horizon Hoofddorp en Nieuw<br />
Vennep oprukken. De randen van de Ringvaart zijn vanuit de polder gezien erg<br />
rafelig. De recente nieuwbouwwijken in de polder lijken zich weinig van de plek en<br />
de specifieke landschappelijke omgeving aan te trekken en zijn veelal in zichzelf<br />
gekeerd (Lisserbroek, Getsewoud).<br />
De ruimtelijke ontwikkelingen van de afgelopen jaren geven dus een somber beeld.<br />
Maar wie goed kijkt en slim combineert, ziet de potentie van het gebied. In de<br />
westflank heeft de gemeente alle mogelijkheden om het imago van een anonieme<br />
woonwerkstad van zich af te schudden. De <strong>Gebiedsuitwerking</strong> is in dat opzicht een<br />
cruciaal moment. Het is een goede (laatste?) kans om parallel aan de stedelijke<br />
ontwikkeling te zorgen voor een robuust Groen Blauw Raamwerk dat kleur geeft<br />
aan de identiteit van de <strong>Haarlemmermeer</strong> in de 21 e eeuw.<br />
8 Staatsbosbeheer en Bureau Alle Hosper - Groen Blauw Raamwerk westflank <strong>Haarlemmermeer</strong><br />
36
Bestaande dorpsrand Beinsdorp<br />
Groenaanleg in combinatie <strong>met</strong> infrastructuur<br />
Stedelijke dynamiek <strong>Haarlemmermeer</strong><br />
Rand Nieuw - Vennep<br />
Groen Blauw Raamwerk westflank <strong>Haarlemmermeer</strong> - Staatsbosbeheer en Bureau Alle Hosper 9<br />
<strong>Gebiedsuitwerking</strong> <strong>Haarlemmermeer</strong>-Bollenstreek - Resultaat Projectenvelloppen - 25 oktober 2005<br />
37
3. Oplossingsrichting<br />
Woon- en werkstad wordt parkstad. De randen worden oeverlanden<br />
Geïnspireerd op de ontstaansgeschiedenis van de <strong>Haarlemmermeer</strong> wordt voor<br />
de ontwikkelingen in het Groen Blauw Raamwerk een onderscheid gemaakt<br />
tussen het rationele grootschalige poldergrid in het hart van de droogmakerij en de<br />
veelvormige kleinschalige tussenruimte richting de ringvaart. Het poldergrid vormt<br />
de basis voor de ontwikkeling van parkstad, de tussenruimte vormt de basis voor<br />
de ontwikkeling van een ander type recreatieve groengebieden; de oeverlanden.<br />
Het Groen Blauw Raamwerk is robuust, samenhangend en flexibel in zijn invulling.<br />
Functiecombinaties van groen, blauw én rood aan en in het raamwerk zijn mogelijk.<br />
Recreatie:<br />
<strong>Water</strong>:<br />
Natuur:<br />
Landschap:<br />
Reductie recreatietekort in Noordvleugel<br />
• Aantrekkelijk voor inwoners H-meer én regio<br />
Haarlem, Amsterdam, Leiden<br />
• Openbaar en voor veel mensen<br />
Gevarieerd aanbod:<br />
• Ruimte voor: ontspanning en inspanning,<br />
rust en reuring, land- en waterrecreatie<br />
• Lokale uitloopgebieden (> 50 – 70 ha) én<br />
regionaal groen (> 500 – 800 ha)<br />
• Diverse recreatielandschappen<br />
(park–wetland-agrarisch)<br />
Bereikbaarheid:<br />
• Goede verbindingen stad – groen,<br />
groen – groen, H-meer – regio<br />
• Robuust watersysteem, primair ‘vasthouden’<br />
• Piekberging (1 miljoen m3)<br />
• Seizoensberging (2 miljoen m3)<br />
Randvoorwaarden:<br />
Locatie(s) diepe polders nabij ringvaart<br />
• Piekberging: afvoer binnen 5 – 10 dagen<br />
• Seizoensberging: waterkwaliteit > boezem<br />
• Seizoensberging: peilfluctuaties max 0,50 cm<br />
(natuur)<br />
• Voldoende diepte 0,50 tot 2 m +<br />
(waterkwaliteit / waterrecreatie)<br />
<strong>Haarlemmermeer</strong> schakel tussen natte<br />
natuurgebieden<br />
• Veenweiden Noord-Holland – Groene Hart<br />
• Kaag en Westeinderplassen<br />
Ecologische verbinding voor plant en dier:<br />
• doorgaande water- oeververbinding:<br />
25 – 50 <strong>met</strong>er<br />
• kralen: 40 – 75 ha, de tussenruimte bedraagt<br />
enkele kilo<strong>met</strong>ers<br />
• sleutelgebied(en): ca. 750 ha<br />
• mix open water, riet- en nat grasland,<br />
struweel, bos<br />
Voortbouwen op landschapsstructuur<br />
• ringvaartzone: kleinschalig en variatie<br />
• centraal deel H-meer: schaal en grid<br />
• landschappelijke iconen (cultuurhistorie)<br />
• occupatiepatroon, steden en kernen:<br />
voorkom bandstad (H-stede/H-dorp, L-broek/ NV)<br />
<strong>Haarlemmermeer</strong> in 21e eeuw<br />
• Groenblauwe setting bepalende factor voor<br />
karakter woonwerkstad <strong>Haarlemmermeer</strong><br />
Rust en ruimte vs. geluidsbelasting<br />
10 Staatsbosbeheer en Bureau Alle Hosper - Groen Blauw Raamwerk westflank <strong>Haarlemmermeer</strong><br />
38
Poldergrid en afwijkende rand<br />
Ecologisch kralensnoer<br />
Groen Blauw Raamwerk westflank <strong>Haarlemmermeer</strong> - Staatsbosbeheer en Bureau Alle Hosper 11<br />
<strong>Gebiedsuitwerking</strong> <strong>Haarlemmermeer</strong>-Bollenstreek - Resultaat Projectenvelloppen - 25 oktober 2005<br />
39
Raamwerkkaart<br />
Legenda:<br />
12 Staatsbosbeheer en Bureau Alle Hosper - Groen Blauw Raamwerk westflank <strong>Haarlemmermeer</strong><br />
40
13<br />
<strong>Gebiedsuitwerking</strong> <strong>Haarlemmermeer</strong>-Bollenstreek - Resultaat Projectenvelloppen - 25 oktober 2005<br />
41
Oeverlanden<br />
Oeverlanden:<br />
14 Staatsbosbeheer en Bureau Alle Hosper - Groen Blauw Raamwerk westflank <strong>Haarlemmermeer</strong><br />
In de Oeverlanden ligt de nadruk op extensieve recreatievormen, natuur en lokale<br />
waterberging. De oeverlanden zijn verbonden aan de ringvaart, verwijzen naar het<br />
ontstaan van de polder en houden de polder in ere.<br />
Zo ontstaat langs de ringvaart een aantal waterrijke, wijdse gebieden. Oerhollands<br />
en eigen – riet, water, karrekieten en roerdompen – maar zo afwisselend dat er<br />
elk jaargetijde iets nieuws te ontdekken valt. De oeverlanden verschillen onderling<br />
doordat van zuid naar noord de polder steeds droger wordt en daarmee de<br />
watermaat steeds kleiner. Ecologisch hebben de oeverlanden een relatie <strong>met</strong><br />
vergelijkbare gebieden aan de aan de overzijde van de ringvaart op het oude land.<br />
De oeverlanden vormen samen een verbinding die deel uit maakt van de provinciale<br />
ecologische hoofdstructuur (pehs). Ook recreatief vormt dit gebied een schakel<br />
tussen onder andere de strandwallen en de Kagerplassen. Om de betekenis van de<br />
natuur voor de mens te waarborgen is het noodzakelijk de oeverlanden als robuust<br />
en toegankelijk te zien, zodat deze een grote gebruikswaarde krijgen en tegen<br />
een stootje kunnen. De oeverlanden worden ontsloten <strong>met</strong> een reeks van fiets- en<br />
wandelpaden. De oeverlengte zelf is zo groot mogelijk gemaakt om ecologische en<br />
recreatieve waardes te voeden en te ontwikkelen. Daarnaast bieden de oeverlanden<br />
een aantrekkelijk decor om deels in en aan te wonen.<br />
Binnen de oeverlanden zijn er duidelijk identiteitsverschillen waarneembaar,<br />
samenhangend <strong>met</strong> de landschappelijke ondergrond, de kweldruk en de mate van<br />
bereikbaarheid (zie uitwerking deelgebieden).<br />
In het zuidelijk deel van de polder wordt een grootschalig plassen en<br />
oeverlandengebied ontwikkeld: de Leeghwaterplassen. Een gebied dat door zijn<br />
formaat, karakter en hoogwaardige voorzieningen een serieuse toevoeginging is aan<br />
het regionale recreatieaanbod. Door een uitgekiende zonering gaan grootschalige<br />
waterberging, natuurontwikkeling en waterwonen op de oevers rond Lisserbroek,<br />
hier hand in hand <strong>met</strong> allerlei vormen van watervertier. <strong>Water</strong>sporters kunnen via de<br />
ringvaart ook de Kagerplassen bereiken. Aan de oever van de Leeghwaterplassen<br />
tref je aanlegplaatsen, besloten strandjes en een beachclub.<br />
Je kunt ook fietsen rond het meer, kano’s huren of struinen in het oeverland.<br />
In de zuidoosthoek van de <strong>Haarlemmermeer</strong> is, parallel aan de ringvaart een uitloper<br />
van de oeverlanden ontworpen, die enerzijds zorgt voor een ecologische verbinding<br />
tussen Kaag en Westeinderplassen, maar tevens dienst doet als waterbuffer, om<br />
kwel uit het hoger gelegen Groene Hart richting <strong>Haarlemmermeer</strong> af te remmen.<br />
42
Fijnmazig waternetwerk<br />
Landgoed Olmenhorst<br />
Boselementen<br />
Rietlanden en open water<br />
Groen Blauw Raamwerk westflank <strong>Haarlemmermeer</strong> - Staatsbosbeheer en Bureau Alle Hosper 15<br />
<strong>Gebiedsuitwerking</strong> <strong>Haarlemmermeer</strong>-Bollenstreek - Resultaat Projectenvelloppen - 25 oktober 2005<br />
43
Parkstad<br />
Parkstad:<br />
Het groen in parkstad is direct verankerd in de stadsranden. Het is het deel van het<br />
Groen Blauw Raamwerk dat veel mensen dagelijks gebruiken. Een om<strong>met</strong>je <strong>met</strong> de<br />
hond, een wandeling in de lunchpauze, of rustig mijmerend op een bankje.<br />
Het parkgroen bestaat deels uit bestaande projecten als de Boseilanden, het<br />
voormalige Floriade-terrein en de Venneperhout. Daarnaast wordt langs de randen<br />
van Hoofddorp en Nieuw Vennep geïnvesteerd in een nieuwe groenstructuur<br />
bestaande uit parkgroen en brede lanen. Binnen deze structuur kunnen ook<br />
sportvelden of groene bedrijfslocaties worden ingepast.<br />
Binnen parkstad neemt het Park van 21 e eeuw, dat in aansluiting op het<br />
recreatiegebied Toolenburg wordt ontwikkeld, een bijzondere plaats in.<br />
Afhankelijk van de benaming die de tijdsgeest er aan geeft, is het vooral een<br />
“Central Park” dat een groene brug slaat tussen Hoofddorp en Nieuw Vennep.<br />
Het is een park waar bewoners van de westflank naar toe trekken voor zondagse<br />
wandeling of een bezoek aan een muziekevenement in het openluchtheater. Het<br />
biedt ruimte aan een mix van publieke en commerciële functies vergelijkbaar <strong>met</strong><br />
Park Tivoli in Kopenhagen of Parc de la Villette in Parijs.<br />
16 Staatsbosbeheer en Bureau Alle Hosper - Groen Blauw Raamwerk westflank <strong>Haarlemmermeer</strong><br />
44
Stadspark<br />
Recreatief gebruik<br />
Parc de la Villette<br />
Tivoli park<br />
Groen Blauw Raamwerk westflank <strong>Haarlemmermeer</strong> - Staatsbosbeheer en Bureau Alle Hosper 17<br />
<strong>Gebiedsuitwerking</strong> <strong>Haarlemmermeer</strong>-Bollenstreek - Resultaat Projectenvelloppen - 25 oktober 2005<br />
45
Entrees en overgangen<br />
Entrees en overgangen:<br />
Het Groen Blauw Raamwerk is goed toegankelijk. Het heeft directe verbindingen<br />
<strong>met</strong> de stedelijke kernen in en rond de <strong>Haarlemmermeer</strong>. De afzonderlijke<br />
onderdelen van het raamwerk sluiten onderling aan of zijn via wandel- en fietspaden<br />
goed verbonden.<br />
Op plaatsen waar parkstadgroen contact maakt <strong>met</strong> de oeverlanden zijn<br />
verbijzonderingen in het Groen Blauw Raamwerk gedacht waardoor het verschil in<br />
belevingssferen ten volle tot uitdrukking komt. Deze waterbalkons vormen het pièce<br />
de résistance van het recreatieaanbod en vaste pleisterplaats op de routes voor<br />
fietsers, wandelaars en toervaarders.<br />
Het Groen Blauw Raamwerk is, samen <strong>met</strong> o.a. Stelling van Amsterdam, een<br />
prominent onderdeel van het regionaal netwerk van recreatieroutes. Er zijn directe<br />
verbindingen <strong>met</strong> zowel binnenduinrand en kust, maar ook <strong>met</strong> Amsterdamse bos,<br />
Amstelscheg en Groene Hart.<br />
In de bereikbaarheid van de Leeghwaterplassen neemt Abbenes een speciale<br />
positie in als poort en entree tot het regionale groen- en watergebied in de zuidpunt<br />
van de <strong>Haarlemmermeer</strong>. Het dorp kan zich ontwikkelen als bijzonder natuur- en<br />
recreatietransferium; een uitvalsbasis voor wandelaars, fietsers en watersporters.<br />
Het transferium is goed bereikbaar vanaf de snelweg en ook <strong>met</strong> openbaar vervoer<br />
bereikbaar. Overigens zal het gebied dat grenst aan Nieuw Vennep en Lisserbroek<br />
vanzelfsprekend ook van uit deze kernen goed bereikbaar zijn.<br />
18 Staatsbosbeheer en Bureau Alle Hosper - Groen Blauw Raamwerk westflank <strong>Haarlemmermeer</strong><br />
46
Uitkijkpunt<br />
Verblijfsplek<br />
Verbijzondering in recreatief netwerk<br />
Natuur - en recreatietransferium<br />
Groen Blauw Raamwerk westflank <strong>Haarlemmermeer</strong> - Staatsbosbeheer en Bureau Alle Hosper 19<br />
<strong>Gebiedsuitwerking</strong> <strong>Haarlemmermeer</strong>-Bollenstreek - Resultaat Projectenvelloppen - 25 oktober 2005<br />
47
De projectenveloppen en het Groen Blauw Raamwerk<br />
De projectenveloppen en het Groen Blauw Raamwerk:<br />
De reeks oeverlanden van het Groen Blauw Raamwerk is in de drie deeluitwerkingen<br />
-incl. de doorgerekende exploitatie- opgenomen. Dat geldt nog niet<br />
voor het parkgroen en het Centraal Park in het middengebied tussen Hoofddorp en<br />
Nieuw Vennep, de kern van Parkstad. De begrenzing van de projectenveloppen is<br />
hier debet aan: de parkstructuur overstijgt deze deelgebieden; het middengebied<br />
waar de parkstructuur zich over uitstrekt ligt buiten het plangebied van de<br />
projectenveloppen.<br />
20 Staatsbosbeheer en Bureau Alle Hosper - Groen Blauw Raamwerk westflank <strong>Haarlemmermeer</strong><br />
48
Legenda:<br />
Groen Blauw Raamwerk westflank <strong>Haarlemmermeer</strong> - Staatsbosbeheer en Bureau Alle Hosper 21<br />
<strong>Gebiedsuitwerking</strong> <strong>Haarlemmermeer</strong>-Bollenstreek - Resultaat Projectenvelloppen - 25 oktober 2005<br />
49
4. De deeluitwerkingen -<br />
<strong>Haarlemmermeer</strong>-Zuid<br />
Het Groen Blauw Raamwerk is de basis voor de integrale oplossingen in de<br />
deeluitwerkingen.<br />
<strong>Haarlemmermeer</strong>-Zuid<br />
Deelnemers: Bouwen <strong>met</strong> <strong>Water</strong>, Woonstichting de ‘Vooruitgang’, Staatsbosbeheer,<br />
Milieufederatie.<br />
De projectenvelop <strong>Haarlemmermeer</strong>-Zuid is het gebied in de <strong>Haarlemmermeer</strong> dat<br />
gezien de laagteligging en de kweldruk de meeste kansen biedt voor grootschalige<br />
waterberging en natuurontwikkeling. Het gebied valt grotendeels binnen de contour<br />
van het Groene Hart.<br />
In deze deeluitwerking staat het ontwikkelen van een groot waterberging- en<br />
oeverlanden gebied centraal (ruim 550 ha). De piekberging is gedacht in de<br />
driehoek tussen de Hoofdvaart en de A44. De seizoensberging is onderdeel van<br />
de tussenboezem en biedt gelegenheid om (buiten de 20 kE contour) aan en zelfs<br />
in te wonen. Door de aanleg van een sluis ten noorden van Lisserbroek wordt de<br />
tussenboezem vanaf de ringvaart ook toegankelijk gemaakt voor (kleine) vaartuigen.<br />
De seizoensberging fluctueert maximaal 50 cm., zodat de oevers en eilanden ook<br />
volop ecologische ontwikkelingsmogelijkheden hebben. Het historische landgoed de<br />
Olmenhorst <strong>met</strong> zijn fruitboomgaarden is binnen het plangebied een bijzondere plek<br />
<strong>met</strong> grote recreatieve waarde. Het totale natuur- en recreatiegebied in de zuidpunt<br />
krijgt een dusdanige omvang dat het als regionaal groengebied kan worden<br />
aangemerkt.<br />
Het voormalige eiland Abbenes wordt ruimtelijk benadrukt door de toevoeging van<br />
het water tot aan de voet van het eiland. Het dorp Abbenes krijgt daardoor een<br />
centrale ligging ten opzichte van het recreatiegebied en kan als entree fungeren.<br />
Verstedelijking concentreert zich aan de westkant van het gebied. Lisserbroek wordt<br />
integraal ontwikkeld en aan de oevers van het meer worden diverse innovatieve<br />
waterwoonvormen geïntroduceerd: dijkvilla’s, eiland- en steigerwoningen. De<br />
Woonstichting en Bouwen <strong>met</strong> <strong>Water</strong> hebben een enthousiaste beschrijving van het<br />
verstedelijkingsconcept ‘Leijdsche Meer’ opgenomen in een gelijknamig boekwerkje.<br />
22 Staatsbosbeheer en Bureau Alle Hosper - Groen Blauw Raamwerk westflank <strong>Haarlemmermeer</strong><br />
50
Groen Blauw Raamwerk westflank <strong>Haarlemmermeer</strong> - Staatsbosbeheer en Bureau Alle Hosper 23<br />
<strong>Gebiedsuitwerking</strong> <strong>Haarlemmermeer</strong>-Bollenstreek - Resultaat Projectenvelloppen - 25 oktober 2005<br />
51
De deeluitwerkingen - Zwaansbroek<br />
Zwaansbroek<br />
Deelnemers: AM Wonen, BPF Bouwinvest, Rotij, Ymere, Staatsbosbeheer<br />
De projectenvelop Zwaansbroek grenst direct aan Nieuw Vennep. Voor het gebied<br />
zijn door bureau Vista verschillende modellen uitgewerkt. Constante factor is het<br />
ontwikkelen van een oeverlandpark in de zone tussen ringvaartdijk en N205. Het<br />
gebied heeft een stevige omvang (ca. 200 ha) wat ruimte biedt voor gevarieerde<br />
inrichting en goede aansluiting op de water en groenstructuur van uitbreiding<br />
van Nieuw Vennep en de kern Beinsdorp. Een doorgaand fietspad in noord-zuid<br />
richting en een verbinding tussen Getsewoud en Hillegom zorgt voor ontsluiting van<br />
het gebied. Beinsdorp dient op een goede stedenbouwkundige wijze afgerond te<br />
worden door voorkanten te maken richting de oeverlanden. Aan de overzijde van<br />
de ringvaart ligt tussen Hillegom en Lisse de Elsbroeker polder wat een belangrijke<br />
kraal is aan het ecologische snoer.<br />
Stedenbouwkundig liggen er ontwikkelingsmogelijkheden primair tussen de<br />
N205 en Getsewoud. In het vogelvluchtperspectief is het model Venneperwater<br />
overgenomen dat ons inziens in ieder geval goede aanknopingspunten voor nadere<br />
uitwerking biedt.<br />
24 Staatsbosbeheer en Bureau Alle Hosper - Groen Blauw Raamwerk westflank <strong>Haarlemmermeer</strong><br />
52
Groen Blauw Raamwerk westflank <strong>Haarlemmermeer</strong> - Staatsbosbeheer en Bureau Alle Hosper 25<br />
<strong>Gebiedsuitwerking</strong> <strong>Haarlemmermeer</strong>-Bollenstreek - Resultaat Projectenvelloppen - 25 oktober 2005<br />
53
De deeluitwerkingen - Hoofddorp-West<br />
Hoofddorp West<br />
Deelnemers: Bouwfonds MAB, De Woonmaatschappij, Ymere, Staatsbosbeheer<br />
De projectenvelop Hoofddorp-West is het gebied in de <strong>Haarlemmermeer</strong> <strong>met</strong><br />
een zandige ondergrond. Voor dit gebied heeft bureau Urhahn twee modellen<br />
uitgewerkt; ‘Spaarnehout’ en ‘Cruquius en Nieuw Heemstede’. In het eerste<br />
model wordt een oeverlandpark parallel aan de ringvaart ontwikkeld, dat ook als<br />
buffer werkt tussen bebouwing op het oude land en in de <strong>Haarlemmermeer</strong>. In het<br />
model ‘Cruquius en Nieuw Heemstede’ zit een grotere variatie in woonmilieus,<br />
wordt deels tot aan de ringvaart gebouwd en ligt het oeverlandpark loodrecht<br />
op de ringvaart. Beide modellen bieden mogelijkheden, voorkeur gaat echter in<br />
eerste instantie uit naar Spaarnehout (zie ook vogelvlucht), aangezien dat meer<br />
mogelijkheden biedt voor een goede zonering van het gebruik van het oeverland.<br />
Overigens is het respecteren van ecologische relaties <strong>met</strong> bossen aan overzijde<br />
van de ringvaart bij Bennebroek en Heemstede een specifiek punt van aandacht<br />
voor het stedenbouwkundig plan. Verder lijkt het goed om de nieuwbouw en het<br />
oeverlandpark recreatief aan te sluiten op de omgeving door het duinpad vanuit<br />
Floriande door te trekken en te laten aansluiten op Groenendaal bij Heemstede en<br />
de bossen rondom Bennebroek.<br />
26 Staatsbosbeheer en Bureau Alle Hosper - Groen Blauw Raamwerk westflank <strong>Haarlemmermeer</strong><br />
54
Groen Blauw Raamwerk westflank <strong>Haarlemmermeer</strong> - Staatsbosbeheer en Bureau Alle Hosper 27<br />
<strong>Gebiedsuitwerking</strong> <strong>Haarlemmermeer</strong>-Bollenstreek - Resultaat Projectenvelloppen - 25 oktober 2005<br />
55
5. Terugblik en vervolg<br />
Het Groen Blauw Raamwerk en de Perspectieven<br />
Als onderdeel van de <strong>Gebiedsuitwerking</strong> voor de <strong>Haarlemmermeer</strong> en Bollenstreek<br />
heeft de Stuurgroep vier verschillende ruimtelijke perspectieven laten ontwikkelen.<br />
Niet om uiteindelijk een voorkeursperspectief vast te stellen, maar om aan<br />
de hand van discussie over deze perspectieven de gewenste en ongewenste<br />
ontwikkelingen in beeld te brengen. De perspectieven onderscheiden zich van<br />
elkaar op twee manieren. Ten eerste in de mate waarin overheid dan wel particulier<br />
initiatief sturend zijn.<br />
Ten tweede in de mate waarin ontwikkeling een cultuurvolgend dan wel<br />
cultuurmakend karakter heeft. Bij het Groen Blauw Raamwerk scoort de<br />
overheid hoog op de as ‘wie stuurt?’ De voorwaarde van robuuste ruimtelijke<br />
samenhang, zelfs boven het schaalniveau van het totale plangebied, maakt dit<br />
onvermijdelijk. Op de as ‘cultuurvolgend of cultuurmakend’ vertoont de uitwerking<br />
van het Groen Blauw Raamwerk een cultuurvolgende inslag: de oorspronkelijke<br />
landschappelijke kenmerken worden in ere gehouden en vormen vertrekpunt voor<br />
verdere ontwikkeling. Tegelijk vraagt realisatie van het Groen Blauw Raamwerk<br />
om innovatieve, cultuurmakende oplossingen en veronderstelt het ook actieve<br />
betrokkenheid van marktpartijen. De wijze waarop in het zuidelijk deel van de<br />
polder de combinatie van waterberging, wonen en recreëren vorm krijgt is daar<br />
een sprekend voorbeeld van. Maar ook de ontwikkeling van het centrale park als<br />
stadspark van de 21 e eeuw vraagt om vernieuwende concepten.<br />
Het Raamwerk benadert derhalve het Perspectief Stad en Dorp het meest, maar<br />
heeft ontegenzeggelijk ook elementen van het Perspectief Collage Landschap in<br />
zich.<br />
Het Groen Blauw Raamwerk en de beleidsopgaven<br />
Voor de start van de gebiedsuitwerking zijn in het Werkdocument Bouwstenen de<br />
opgaven in beeld gebracht die voor de verschillende functies in het plangebied<br />
gelden. Belangrijkste elementen die sturend zijn geweest voor het Groen Blauwe<br />
Raamwerk:<br />
• <strong>Water</strong>: Realisatie 1 miljoen m3 piekberging conform Intentieverklaring<br />
<strong>Haarlemmermeer</strong> (2004) en ruimte voor tenminste 2 miljoen m3<br />
seizoensberging; actieve inzet op combinatie <strong>met</strong> andere functies.<br />
• Natuur en recreatie: de Strategisch Groenprojecten en pEHS zijn<br />
vertrekpunt; voor de westflank ligt er van uit deze programma’s een opgave<br />
voor 1.100 ha groengebied. Verdere verstedelijking vergt extra aanleg van<br />
recreatie en natuurgebieden: ca. 200 ha / 10.000 woningen. Totale opgave<br />
ligt daarmee in orde van 1.400 ha. Opgemerkt zij dat LNV en VROM in<br />
1992 hebben vastgesteld dat het SGP <strong>Haarlemmermeer</strong>groen buiten 35 kE<br />
contour dient te liggen.<br />
Het groenblauwe raamwerk komt op de belangrijkste punten tegemoet aan de<br />
beleidsopgaven. Het voorziet in een reeks van robuuste recreatiegebieden ca. 1.200<br />
tot 1.400 ha-, waarin de waterbergingsopgave en de ecologische verbindingen<br />
verankerd zijn. Tegelijkertijd biedt de groenstructuur ruimte voor substantiële<br />
verstedelijking (orde grootte 15.000 woningen) en legt het een stevige groen/blauwe<br />
basis voor de ontwikkeling van aantrekkelijke nieuwe woon- en werkmilieus.<br />
Het ontwerp van het Groen Blauw Raamwerk beoogt een zo beperkt mogelijke<br />
geluidsbelasting in de recreatiegebieden, maar kan gezien de druk op de ruimte niet<br />
helemaal voldoen aan de beleidsopdracht. Ongeveer de helft van het Groen Blauw<br />
Raamwerk ligt buiten de 20 kE zonering, in hoeverre het binnen 35 kE zonering ligt<br />
valt op dit moment nog niet vast stellen.<br />
.<br />
28 Staatsbosbeheer en Bureau Alle Hosper - Groen Blauw Raamwerk westflank <strong>Haarlemmermeer</strong><br />
56
Op weg naar een uitvoeringsstrategie<br />
Als de projectenveloppen voor de westflank iets duidelijk hebben gemaakt is<br />
het wel dat de rode, blauwe en groene opgaven voor het hele plangebied direct<br />
in elkaar grijpen en in grote mate onderling afhankelijk zijn. Realisatie van de<br />
verschillende doelen is alleen mogelijk als de ontwikkeling van de totale westflank<br />
als een integrale opgave wordt beschouwd.<br />
Vanuit dit perspectief adviseren we de provincie om een Masterplan voor de<br />
hele westflank van de <strong>Haarlemmermeer</strong> te ontwikkelen, als kader voor verdere<br />
ontwikkeling van het gebied. Naast uitwerking van inhoudelijke koers (ambitie,<br />
kwaliteit en ruimtelijke keuzes) bevat dit Masterplan een uitvoeringsstrategie die<br />
minimaal inzicht geeft in:<br />
• de wijze waarop de planologische duidelijkheid tot stand komt,<br />
• <strong>met</strong> welke instrumenten de grondverwerving voor rood én groen/blauw wordt<br />
gerealiseerd,<br />
• hoe ruimte voor fasering en maatwerk wordt gevonden,<br />
• nadere uitwerking van financiële haalbaarheid (tekenen en rekenen),<br />
• de verschillende financieringsmogelijkheden nagaan (combinatie inzet SGP<br />
middelen en Rood voor Groen)<br />
• de taakverdeling en vormen van samenwerking tussen overheid, markt en<br />
maatschappelijke partijen in de verschillende vervolgfasen van het proces.<br />
Groen Blauw Raamwerk westflank <strong>Haarlemmermeer</strong> - Staatsbosbeheer en Bureau Alle Hosper 29<br />
<strong>Gebiedsuitwerking</strong> <strong>Haarlemmermeer</strong>-Bollenstreek - Resultaat Projectenvelloppen - 25 oktober 2005<br />
57
Staatsbosbeheer<br />
Regio West<br />
Bureau Alle Hosper<br />
Landschapsarchitectuur en stedenbouw<br />
Bezoekadres: Naritaweg 221<br />
Postadres:<br />
Postbus 58174<br />
t 0207073781<br />
f 0207073701<br />
e r.graat@staatsbosbeheer.nl<br />
i www.staatsbosbeheer.nl<br />
Contactpersoon:<br />
ing. R.A. (Robert) Graat<br />
Bezoekadres: Kinderhuissingel 1D<br />
Postadres:<br />
Postbus 5231<br />
2000 CE, Haarlem<br />
t 0235317060<br />
f 0235318160<br />
e info@hosper.nl<br />
i www.hosper.nl<br />
Contactpersoon:<br />
Ir. P. (Peter) de Ruyter<br />
<strong>Gebiedsuitwerking</strong> <strong>Haarlemmermeer</strong>-Bollenstreek - Resultaat Projectenvelloppen - 25 oktober 2005<br />
59
4. Hoofddorp-west en omgeving<br />
<strong>Gebiedsuitwerking</strong> <strong>Haarlemmermeer</strong>-Bollenstreek - Resultaat Projectenvelloppen - 25 oktober 2005<br />
61
Tussen Zee en A4<br />
Modellen voor Hoofddorp West<br />
oktober 2005<br />
<strong>Gebiedsuitwerking</strong> <strong>Haarlemmermeer</strong>-Bollenstreek - Resultaat Projectenvelloppen - 25 oktober 2005<br />
63
Hoofddorp-West; een geschikte woningbouwlocatie.<br />
Uitgangspunten bij de planvorming<br />
• In het uitwerkingsgebied <strong>Haarlemmermeer</strong>-Bollenstreek dient ruimte gevonden te<br />
worden om ook in de toekomst te kunnen voldoen aan de huisvestingsvraag voor de<br />
eigen bevolkingsgroei en de regionale taakstelling voor de gemeente<br />
<strong>Haarlemmermeer</strong>.<br />
• De locatie Hoofddorp-West ligt buiten de bestaande 20ke contour.<br />
• In de Nota Ruimte is over de locatie een cirkel getekend, op grond waarvan<br />
toekomstige grootschalige woningbouw op deze plek ongewenst zou zijn.<br />
• De locatie Hoofddorp-West is in de Toekomstvisie van de gemeente<br />
<strong>Haarlemmermeer</strong>, alsmede in het Streekplan opgenomen als - mogelijketoekomstige<br />
woningbouwlocatie.<br />
• Er zijn mogelijkheden tot het realiseren van een zelfstandige kern.<br />
• De locatie is op korte termijn tot ontwikkeling te brengen.<br />
• De grote werklocaties liggen aan de A4 en bij Schiphol, dus hier vooral wonen.<br />
Karakteristiek/kwaliteit locatie<br />
• De locatie ligt dicht bij bos en strand<br />
• Woningontwikkeling biedt de mogelijkheid om de Ringvaart-barrière te nuanceren:<br />
de Ringvaart als “stadsgracht” legt de verbinding tussen kernen ter weerszijde.<br />
• Daarnaast biedt de locatie mogelijkheden om een waterrijke groenzone nabij de<br />
Ringvaart te ontwikkelen.<br />
• Het zand in de ondergrond biedt kansen die elders in de polder ontbreken.<br />
• Daarmee biedt Hoofddorp-West een aanleiding tot de ontwikkeling van bijzondere<br />
woonmilieus.<br />
64
Locatie Hoofddorp West<br />
Heemstede, 10.900<br />
woningen, is groter<br />
2 x Zwanenburg<br />
(2x 3.300 woningen)<br />
Hoofddorp West<br />
Ca. 260 hectare<br />
3 X Bennebroek<br />
(3 x 2.200 woningen)<br />
4 x Vijfhuizen<br />
(4 x 1.400 woningen)<br />
Floriande<br />
6.500 woningen<br />
<strong>Gebiedsuitwerking</strong> <strong>Haarlemmermeer</strong>-Bollenstreek - Resultaat Projectenvelloppen - 25 oktober 2005<br />
65
Model ontwikkeling voor Hoofddorp-West<br />
• Buro Urhahn is gevraagd te reflecteren op de bijzondere<br />
positie van Hoofddorp-West en daarbij aandacht te<br />
besteden aan het integreren van de groen-blauwe<br />
component.<br />
•Daarbij is rekening gehouden <strong>met</strong> de denkrichtingen van<br />
de overige <strong>Haarlemmermeer</strong>se projectenvelloppes, maar<br />
is vooralsnog uitgegaan van een onafhankelijke<br />
uitwerking.<br />
•Met andere woorden: De verstedelijkingsmodellen<br />
kunnen inclusief het groen-blauwe raamwerk ook<br />
gerealiseerd worden indien de locaties Zwaansbroek en<br />
Zuidpunt niet gerealiseerd worden.<br />
•Mocht er binnen het gebied <strong>Haarlemmermeer</strong>-<br />
Bollenstreek elders ruimte zijn om meer groen en<br />
waterberging te realiseren, dan kan het ruimtegebruik in<br />
Hoofddorp-West verschuiven en kan een grotere<br />
woningbouwtaakstelling worden ingevuld.<br />
66
MODEL 1<br />
Spaarnerhout:<br />
Boswonen op het zand<br />
Uitgangspunt: ecologische<br />
zone <strong>met</strong> water langs de<br />
ringvaart, conform het<br />
groen blauwe model zoals<br />
elders geformuleerd door<br />
Staatsbosbeheer<br />
<strong>Gebiedsuitwerking</strong> <strong>Haarlemmermeer</strong>-Bollenstreek - Resultaat Projectenvelloppen - 25 oktober 2005<br />
67
Spaarnerhout<br />
<strong>Water</strong> aan de ringvaart: riet,<br />
eilandjes, fietsroute<br />
Zand in de ondergrond<br />
maakt het mogelijk bos te<br />
ontwikkelen in de polder<br />
Nieuw lint vormt<br />
hoofdontsluiting,<br />
gekoppeld aan N201 en<br />
N205<br />
180 hectare woongebied<br />
35 woningen per hectare<br />
ca. 6000 woningen<br />
68
Spaarnerhout<br />
• 35 woningen per hectare<br />
• individuele kavels afgewisseld <strong>met</strong> clusters<br />
• diversiteit aan boomsoorten zorgt voor verschillen<br />
<strong>Gebiedsuitwerking</strong> <strong>Haarlemmermeer</strong>-Bollenstreek - Resultaat Projectenvelloppen - 25 oktober 2005<br />
69
MODEL 2<br />
Cruquius en Nieuw Heemstede:<br />
Twee dorpen aan de ringvaart<br />
Uitgangspunt:<br />
Aansluiten bij de hoofdopzet<br />
van de polder<br />
Dorpen aan de rand van de<br />
polder gekoppeld aan dorpen<br />
op het oude land<br />
70
Cruquius en Nieuw Heemstede<br />
Cruquius: dorp op de locatie<br />
tegenover Oud Heemstede,<br />
sluit aan bij voorzieningen.<br />
Oeverlandpark, tussen twee dorpen<br />
Open ruimte aan beide zijden ringvaart:<br />
behoud doorzichten. Ook hier inpassing<br />
groen blauwe raamwerk.<br />
Nieuw Heemstede: directe<br />
koppeling <strong>met</strong> de binnenduinrand<br />
Lage dichtheid biedt ruimte<br />
aan water en vormt contrast<br />
<strong>met</strong> de twee dorpen<br />
Cruquius 100 wo/ ha: 2.500 woningen<br />
Nieuw Heemstede 70 wo/ha: 3.000 woningen<br />
velden 5 wo/ha : 1000 woningen<br />
ca. 6.500 woningen<br />
<strong>Gebiedsuitwerking</strong> <strong>Haarlemmermeer</strong>-Bollenstreek - Resultaat Projectenvelloppen - 25 oktober 2005<br />
71
Cruquius en Nieuw Heemstede<br />
Nieuw Heemstede<br />
Cruquius<br />
• 70 woningen per hectare<br />
• compacte laagbouw <strong>met</strong> accenten<br />
• referentie Naarden Vesting<br />
• 100 woningen per hectare<br />
• mix laagbouw <strong>met</strong> appartementen<br />
• referentie Geuzentuinen (Faro architecten)<br />
72
Cruquius en Nieuw Heemstede<br />
veld in de polder<br />
• 5 woningen per hectare<br />
• polder of bosachtig<br />
• ecologische waterstructuur maakt hier deel van uit<br />
<strong>Gebiedsuitwerking</strong> <strong>Haarlemmermeer</strong>-Bollenstreek - Resultaat Projectenvelloppen - 25 oktober 2005<br />
73
Een rekenexercitie uitgevoerd<br />
• Er is een globale doorrekening voor een programma van ca. 6.000 woningen op de locatie<br />
opgesteld, uitgaande van een start in 2010 en een produktie van 750 woningen per jaar.<br />
•Als rekenkundige referentie zijn de actuele plandelen van Floriande gekozen en een aanname<br />
dat op de locatie een programma van 50% middeluur en goedkoop kan worden gerealiseerd .<br />
• Van de circa 260 ha is ongeveer 108 ha netto uitgeefbaar; 80 ha gereserveerd voor<br />
buurtgroen, water en verharding;<br />
•Tevens is 5 ha gereserveerd voor een hoofdontsluiting, waarmee 68 ha beschikbaar is voor een<br />
mix van groen en water in een oeverland park. De verwerving van deze gronden is wel gerekend.<br />
Eventueel zijn SGP middelen beschikbaar.<br />
•Er is gerekend <strong>met</strong> omslagkosten voor bovenwijkse voorzieningen.<br />
74
Resultaat rekenexercitie<br />
•Uit de rekenexercitie komt een vrijwel sluitende exploitatie (onder de gehanteerde<br />
voorwaarden!). Naar verwachting is de exploitatie sluitend te maken.<br />
• In het rekenmodel houdt de locatie financieel en voor wat betreft zaken als groenaanleg en<br />
waterberging de eigen broek op.<br />
• De bebouwingsgraad is te optimaliseren. Indien er voor woningbouw op de locatie wordt<br />
gekozen, zijn aanzienlijk meer woningen mogelijk.<br />
• Het Model Spaarnerhout sluit het meeste aan bij de rekenexercitie. Het model Cruquius<br />
Nieuw-Heemstede lijkt markttechnisch kwetsbaar.<br />
<strong>Gebiedsuitwerking</strong> <strong>Haarlemmermeer</strong>-Bollenstreek - Resultaat Projectenvelloppen - 25 oktober 2005<br />
75
De locatie is geschikt voor woningbouw, op grond van de<br />
volgende argumenten<br />
• De ligging buiten de 20 ke lijn<br />
• Een geschikte ondergrond<br />
• Centraal gelegen binnen woningmarktgebied<br />
• Geen noodzaak voor grootschalige waterberging<br />
• Draagvlak op lokaal en provinciaal niveau.<br />
• Duidelijke eigendomssituatie<br />
• Goede mogelijkheden om verstedelijking <strong>met</strong> blauwgroene<br />
ambities te combineren.<br />
•Spaarnerhout verdient vanuit exploitatie en vanuit groen<br />
de voorkeur boven Twee Dorpen, maar er zijn nog andere<br />
modellen ook mogelijk.<br />
• Ander woonbeeld dan elders in natte delen westflank,<br />
daardoor bijdragend aan keuzemogelijkheden voor de<br />
consument.<br />
• Zicht op sluitende exploitatie<br />
Evaluatie Hoofddorp-West<br />
• Extra capaciteit aanwezig; meer woningen mogelijk.<br />
76
<strong>Gebiedsuitwerking</strong> <strong>Haarlemmermeer</strong>-Bollenstreek - Resultaat Projectenvelloppen - 25 oktober 2005<br />
77
5. Zwaansbroek<br />
<strong>Gebiedsuitwerking</strong> <strong>Haarlemmermeer</strong>-Bollenstreek - Resultaat Projectenvelloppen - 25 oktober 2005<br />
79
WERKDOCUMENT<br />
Gebiedsenvelop Zwaansbroek<br />
bijdrage voor de gebiedsuitwerking<br />
<strong>Haarlemmermeer</strong>-Bollenstreek<br />
25 oktober 2005<br />
Gebiedsenvelop Zwaansbroek - 1<br />
<strong>Gebiedsuitwerking</strong> <strong>Haarlemmermeer</strong>-Bollenstreek - Resultaat Projectenvelloppen - 25 oktober 2005<br />
81
Gebiedsenvelop Zwaansbroek<br />
bijdrage voor de gebiedsuitwerking<br />
<strong>Haarlemmermeer</strong>-Bollenstreek<br />
In opdracht van:<br />
AM Wonen / BPF Bouwinvest / RoTij / Ymere<br />
Door:<br />
Vista landscape and urban design<br />
2 - Gebiedsenvelop Zwaansbroek<br />
i.s.m.:<br />
Marinus Oostenbrink<br />
Adviezen Stedenbouw, Architectuur<br />
82
1. Aanleiding<br />
In de Nota Ruimte is een gebiedsuitwerking gedefinieerd voor de<br />
<strong>Haarlemmermeer</strong> en de Bollenstreek. Op verzoek van het Rijk treden de<br />
provincies Noord- en Zuid-Holland op als opdrachtnemers. In november<br />
2004 heeft Minister Dekker van VROM de opdracht naar beide provincies<br />
verzonden. Hieropvolgend zijn de Gedeputeerde Staten van de provincies<br />
Noord- en Zuid-Holland gezamenlijk aan de slag gegaan.<br />
Als onderdeel van de samenstelling van het Werkdocument Bouwstenen<br />
zijn verschillende ruimtelijke modellen opgesteld. Over deze modellen<br />
wensten de provincies ideeën uit te wisselen <strong>met</strong> verschillende<br />
betrokken maatschappelijke organisaties en private partijen. Hierbij zijn<br />
verschillende projectenveloppen samengesteld, waarbinnen partijen hun<br />
visies konden geven.<br />
De projectenenvelop Zwaansbroek is toebedeeld aan de partijen BPF<br />
Bouwinvest, Roosdom Tijhuis (RoTij), Ymere en AM Wonen. De partijen<br />
zich laten adviseren door Vista landschape and Urban Design en Marinus<br />
Oostenbrink Adviezen, Stedenbouw en Architectuur. Tevens is gesproken<br />
<strong>met</strong> Staatsbosbeheer. Het voorliggende boek is het tussenresultaat. Dit<br />
werkdocument zal de komende tijd verder vorm krijgen.<br />
Gebiedsenvelop Zwaansbroek - 3<br />
<strong>Gebiedsuitwerking</strong> <strong>Haarlemmermeer</strong>-Bollenstreek - Resultaat Projectenvelloppen - 25 oktober 2005<br />
83
84<br />
4 - Gebiedsenvelop Zwaansbroek
2. Opgaven<br />
De centrale vraagstelling van de provincies Noord- en Zuid Holland<br />
laat zich als volgt vertalen naar de navolgende opgaven voor de<br />
<strong>Haarlemmermeer</strong> (en Bollenstreek) in brede zin en de projectenvelop<br />
Zwaansbroek in het bijzonder.<br />
Op de eerste plaats de zogenoemde rode opgave. De <strong>Haarlemmermeer</strong><br />
en de Bollenstreek zijn in beeld om een substantieel aandeel te leveren<br />
in de totale woningbouwopgave van 10.000 tot 20.000 woningen.<br />
Zwaansbroek is nadrukkelijk in beeld vanwege haar situering buiten de<br />
Schiphol- en Groene Hartcontour.<br />
Ten tweede de groene opgave. Zwaansbroek maakt vrijwel in z’n geheel<br />
deel uit van het Strategisch Groenproject <strong>Haarlemmermeer</strong>. Het raamplan<br />
voorziet in circa 1.000 hectare robuuste natuur en flinke bossen. Dat is<br />
<strong>met</strong> name van belang voor het aanvullen van de recreatiemogelijkheden<br />
in de <strong>Haarlemmermeer</strong>.<br />
De zone langs de Ringvaart geldt bovendien als een regionaal groene<br />
verbinding tussen Spaarnwoude en de Kagerplassen. Een eventueel<br />
gewenste verschuiving van gebieden is alleen mogelijk als de<br />
beoogde oppervlakten elders worden behaald en verbindingen worden<br />
gerealiseerd.<br />
Ten derde de blauwe opgave. In de <strong>Haarlemmermeer</strong> ligt een forse claim<br />
voor zowel voorraadberging als piekberging. Het ligt nog niet geheel<br />
vast welk deel van de <strong>Haarlemmermeer</strong> de gewenste 2 miljoen m3<br />
voorraadberging en 1 miljoen m3 piekberging gerealiseerd moet worden.<br />
Duidelijk is wel, dat Zwaansbroek vooralsnog deel uitmaakt van de<br />
benodigde ruimteclaim.<br />
Om tot oplossingen te komen voor de verschillende opgaven, is<br />
een integrale visie en aanpak noodzakelijk. Er zal <strong>met</strong> name voor<br />
Zwaansbroek moeten worden gezocht naar nieuwe en werkbare vormen<br />
van meervoudig ruimtegebruik en een slimme uitwisseling van functies in<br />
de <strong>Haarlemmermeer</strong> en de Bollenstreek.<br />
Aangewezen zoekgebieden voor waterberging<br />
Gebiedsenvelop Zwaansbroek - 5<br />
<strong>Gebiedsuitwerking</strong> <strong>Haarlemmermeer</strong>-Bollenstreek - Resultaat Projectenvelloppen - 25 oktober 2005<br />
85
3. Randvoorwaarden<br />
De ruimte voor stedelijke ontwikkelingen in de <strong>Haarlemmermeer</strong> en de<br />
Bollenstreek wordt sterk ingeperkt door diverse planologische en fysieke<br />
randvoorwaarden. Voor de projectenvelop Zwaansbroek doet zich het<br />
dilemma voor dat de planologische randvoorwaarden relatief veel ruimte<br />
bieden, maar de fysieke randvoorwaarden in principe veel beperkingen<br />
opleveren. Dit zien wij als een kans.<br />
Planologische ruimte. Zwaansbroek ligt grotendeels buiten alle dwingende<br />
milieuhinderzones en harde beleidscontouren (20 Ke, uitsluitingsgebieden<br />
Nota Ruimte, Vogelcontour Schiphol, grens van het Groene Hart).<br />
Dat maakt dit gebied in onze optiek zeer geschikt voor verstedelijking.<br />
Fysieke beperking. De aanwezigheid van een kleilaag in de ondergrond<br />
maakt het zuidwestelijk deel van de <strong>Haarlemmermeer</strong>, zoals bekend inclusief<br />
Zwaansbroek, geschikt als ruimteclaim voor waterberging. Vanwege<br />
de ligging aan de Ringvaart wordt de locatie geschikt gevonden voor<br />
piekberging.<br />
Als een goede combinatie wordt gevonden tussen waterberging en<br />
woningbouw kan Zwaansbroek een substantiële bijdrage leveren aan de<br />
verstedelijkingsopgave voor de <strong>Haarlemmermeer</strong> en Bollenstreek. Hierbij<br />
is het van belang te constateren dat de fysieke randvoorwaarden voor<br />
waterberging voor de gehele zuidwestelijke punt van de <strong>Haarlemmermeer</strong><br />
vergelijkbaar zij, hetgeen betekent dat het zoekgebied voor waterberging<br />
het gehele gebied kan omvatten.<br />
Kwelspanning<br />
In de blauwe gebieden is een kleilaag aanwezig die weerstand biedt tegen de<br />
brakke kwel, in de gele en rode gebieden is de bodem doorlatend en treedt kwel<br />
uit in de sloten.<br />
6 - Gebiedsenvelop Zwaansbroek<br />
86
4. Uitgangspunten<br />
Uit het voorgaande blijkt dat het gebied ten westen van Nieuw-Vennep in<br />
principe één van de gebieden is waar in hoge(re) dichtheden kan worden<br />
gebouwd. Indien in het zuidwestelijke deel van de <strong>Haarlemmermeer</strong><br />
voldoende ruimte wordt gevonden voor waterberging (de fysieke<br />
randvoorwaarden maken dit mogelijk) en als er in overleg geschoven kan<br />
worden <strong>met</strong> het gereserveerde groengebied (het ruimtelijk beleid biedt die<br />
mogelijkheid) zou ten westen van Getsewoud een waterneutrale woonwijk<br />
<strong>met</strong> ongeveer dezelfde omvang als het bestaande Getsewoud gebouwd<br />
kunnen worden (zie kaartje). Dit is voor ons de zogenoemde basisvariant,<br />
te noemen Getsewoud-West, die in principe past binnen de huidige<br />
beleidskaders (inclusief 15% watertoets) en daarnaast relatief snel te<br />
ontwikkelen is.<br />
De landschappen in de omgeving bieden inspirerende voorbeelden. De<br />
Duin- en Bollenstreek, <strong>met</strong> zijn afwisseling van bosrijke landgoederen<br />
en open bollenvelden, is een zeer geliefd woon- en recreatiegebied.<br />
De duinen zijn nooit ver weg. Binnen het Groene Hart behoort de<br />
Kagerplassen <strong>met</strong> zijn uitgestrekte waterlabyrinth en veenverkavelingen<br />
tot een van de topstukken. De <strong>Haarlemmermeer</strong> steekt daar nu nog schil<br />
bij af, maar is bij uitstek geschikt om een eigen landschappelijke identiteit<br />
te bereiken, mits we investeren in de locaties zelf en haar verbindingen.<br />
Het is voor ons de vraag of dit op regionale schaal voldoende<br />
meerwaarde oplevert en of alle belangen hierbij kunnen worden<br />
gediend. Vanuit dit perspectief hebben wij een tweetal varianten (ook<br />
wel: extremen) op de basisvariant (Getsewoud-West) samengesteld.<br />
Hierbij ligt de ambitie hoger, en worden andere waarden én woonmilieus<br />
gecreëerd. De scope voor deze oplossingsrichtingen is breder en gaat<br />
uit van multifunctioneel ruimtegebruik, die wellicht vooruitloopt op een<br />
integrale aanpak van dit deel van de <strong>Haarlemmermeer</strong>.<br />
Beide varianten gaan uit van een integrale benadering van de rode,<br />
groene en blauwe opgave. Daarnaast is er een streven naar een<br />
maximale differentiatie in woonmilieus. Er is in de <strong>Haarlemmermeer</strong><br />
immers een grote behoefte aan onderscheidende woonmilieus <strong>met</strong> een<br />
eigen identiteit, of het nu gaat om grondgebonden of gestapelde bouw,<br />
of om goedkope of dure woningen. De schijnbare waterhuiskundige<br />
beperkingen zijn aangegrepen om bijzondere woonkwaliteiten mogelijk te<br />
maken. Dat kan op heel verschillende manieren.<br />
Basisvariant: Getsewoud II<br />
Gebiedsenvelop Zwaansbroek - 7<br />
<strong>Gebiedsuitwerking</strong> <strong>Haarlemmermeer</strong>-Bollenstreek - Resultaat Projectenvelloppen - 25 oktober 2005<br />
87
88<br />
8 - Gebiedsenvelop Zwaansbroek
5. Venneperwater<br />
Gebiedsenvelop Zwaansbroek - 9<br />
<strong>Gebiedsuitwerking</strong> <strong>Haarlemmermeer</strong>-Bollenstreek - Resultaat Projectenvelloppen - 25 oktober 2005<br />
89
<strong>Water</strong>principe<br />
In dit model wordt ingezet op de aanleg van een grote aaneengesloten<br />
wateroppervlakte voor voorraadberging in combinatie <strong>met</strong> de realisering<br />
van bijzondere woonmilieus aan het water. Er wordt een nieuw waterlandschap<br />
gecreëerd <strong>met</strong> een vergelijkbare omvang en kwaliteit als de<br />
Kagerplassen. Anders dan de Kagerplassen wordt dit landschap optimaal<br />
ingericht voor wonen en recreatie. De kleiïge ondergrond en de optredende<br />
peilfluctuaties bieden bovendien potenties voor bijzondere dynamische<br />
natuur, vergelijkbaar <strong>met</strong> die van de Oostvaardersplassen. De<br />
ondergrond en de peilfluctuaties stellen echter ook bijzondere eisen aan<br />
de bouwwijze: hiervoor zijn innovatieve oplossingen nodig.<br />
Om de peilfluctuaties niet onaaanvaardbaar groot te maken en een goede<br />
waterkwaliteit in de plas te waarborgen, is een grote wateroppervlakte<br />
noodzakelijk. Daarom is in dit model de gehele zuidwestpunt van de<br />
<strong>Haarlemmermeer</strong> onder water gezet. Op termijn is zelfs een verdere uitbreiding<br />
mogelijk. Het water wordt groot en diep genoeg om te zeilen. Uit<br />
recreatief oogpunt is het essentieel dat dit water ononderbroken doorloopt<br />
in de nieuwe woongebieden en via nieuwe sluizen een directe verbinding<br />
krijgt <strong>met</strong> het boezemwater en de Kagerplassen.<br />
10 - Gebiedsenvelop Zwaansbroek<br />
Voorraadberging in grote waterplas<br />
In de waterplas wordt regenwater opgevangen, jaarlijks ca. 70 cm. In de zomer<br />
zakt het peil ongeveer 40 cm uit als gevolg van verdamping. De resterende 30<br />
cm kan gebruikt worden voor de watervoorziening van aangrenzende gebieden.<br />
Piekberging in compacte overlooppolder<br />
Voor piekberging is in dit model gekozen voor de aanleg van een compacte overlooppolder<br />
nabij het gemaal in de zuidpunt van de <strong>Haarlemmermeer</strong>.<br />
90
Woonmilieus<br />
Aansluitend op Getsewoud -buiten de Schiphol- en Groene Hartcontourwordt<br />
een nieuwe waterwijk gemaakt <strong>met</strong> een centrale, verspringende<br />
wateras. Vanuit de hele wijk kan men <strong>met</strong> een bootje de grote waterplas<br />
bereiken. Voor de wijk is een stedenbouwkundige typologie uitgewerkt<br />
bestaande uit stempels <strong>met</strong> verschillende watergebonden woonmilieus<br />
binnen het strakke poldergrid. De woonmilieus variëren van compacte<br />
stadsblokken tot ruim opgezette bosblokken en groene erven. In elk blok<br />
heeft de bebouwing en de openbare ruimte een specifieke relatie <strong>met</strong> het<br />
water. De karakteristieken van de verschillende woonmilieus zijn in beeld<br />
gebracht <strong>met</strong> kentallen en referenties, aan het eind van dit hoofdstuk.<br />
In het zuidelijk deel hebben de meeste blokken een sterke oriëntatie op<br />
het water. In het noordelijk deel liggen meer besloten en naar binnen<br />
gekeerde bosblokken. In het midden, aan de centrale ontsluitingsas van<br />
Nieuw-Vennep, komt een nieuw centrum aan het water <strong>met</strong> een jachthaven<br />
en een stedelijk waterfront. Hiermee wordt de nieuwe wijk stevig<br />
verbonden <strong>met</strong> de bestaande bebouwing en krijgt Nieuw-Vennep tegelijkertijd<br />
een nieuwe oriëntatie op het landschap. Ook de groenstructuur van<br />
Getsewoud wordt aangetakt op die van de nieuwe waterwijk.<br />
Groenstructuur<br />
Het watergebied vormt de natte component in een doorgaande robuuste<br />
groenzone langs de ringvaart. Naar het noorden toe wordt het water smaller<br />
en neemt het aandeel bos en droog recreatiegebied toe. Zo ontstaat<br />
langs de ringvaart een geleidelijke overgang van parkachtig groen in de<br />
meer stedelijke omgeving van Hoofddorp en Haarlem naar meer natuurlijk<br />
en waterrijk groen in het deel dat in het Groene Hart ligt. Hierbinnen is<br />
een breed scala aan intensieve en extensieve recreatievormen mogelijk.<br />
Zwaansbroek ligt net op het omslagpunt en geniet van ‘the best of both<br />
worlds’: een droge bosrijke zone <strong>met</strong> bijzondere voorzieningen langs de<br />
ringvaart, overgaand in een nattere watersport- en natuurwereld aan de<br />
kant van Nieuw-Vennep.<br />
Ten zuiden van Nieuw-Vennep kunnen bijzondere steigerwoningen komen<br />
direct aan het grote open water. Lisserbroek krijgt er een prachtig<br />
uitloopgebied in de polder bij: dit zal een impuls zijn voor de transformatie<br />
van het kleinschalige tuinbouwgebied in een groen woongebied. Een<br />
extra woonmilieu is de voorgestelde boezemstad ten noorden van Lisse.<br />
Hier kan de benodigde 50 ha boezemvergroting worden gecombineerd<br />
<strong>met</strong> de ontwikkeling van een compact woongebied <strong>met</strong> grachten en een<br />
binnenhaventje.<br />
Bebouwingsprincipes Venneperwater<br />
Het water wordt opgezet op het maaiveld, tussen aan te leggen kaden. Hierin worden wooneilanden opgeworpen. Alle bebouwing ligt aan een doorgaande waterstructuur<br />
en heeft een vaarverbinding <strong>met</strong> de grote Venneperplas.<br />
Gebiedsenvelop Zwaansbroek - 11<br />
<strong>Gebiedsuitwerking</strong> <strong>Haarlemmermeer</strong>-Bollenstreek - Resultaat Projectenvelloppen - 25 oktober 2005<br />
91
Model Venneperwater<br />
12 - Gebiedsenvelop Zwaansbroek<br />
92
Relatie <strong>met</strong> de Duin- en Bolenstreek<br />
De boezemstad bij Lisse ligt binnen de Duin- en Bollenstreek. Door de<br />
hogere ligging en de zandige bodems leent de hele Duin- en Bollenstreek<br />
zich vanuit de lagenbenadering geredeneerd goed voor woningbouw. Ook<br />
de stationsontwikkeling in het kader van de Stedenbaan vraagt eigenlijk<br />
om extra woningbouw. Het gewenste behoud van het bollenareaal,<br />
zoals vastgelegd in het Pact van Teylingen, stelt nu nog beperkingen. In<br />
het Pact van Teylingen is echter niet verder gekeken dan de bestuurlijke<br />
grenzen van de Duin- en Bollenstreek. De regionale benadering van de<br />
gebiedsuitwerking <strong>Haarlemmermeer</strong>-Bollenstreek biedt een heel nieuw<br />
perspectief: waarom kiezen we niet voor areaalvergroting van de bollenteelt<br />
in de <strong>Haarlemmermeer</strong>? De zavelige kreekruggronden zijn zonder<br />
veel moeite geschikt voor te maken voor de bollenteelt en <strong>met</strong> de voorgestelde<br />
grootschalige voorraadberging is ook de zoetwatervoorziening<br />
gegarandeerd. Dit heeft diverse voordelen:<br />
Economische versterking van de bollensector als geheel, <strong>met</strong> een directe<br />
aansluiting op Schiphol en de Greenport Aalsmeer. Door elke ha uit te<br />
plaatsen bollengrond in de Duin- en Bollenstreek te compenseren door 2<br />
of 3 ha nieuwe bollengrond in de <strong>Haarlemmermeer</strong> kan dit kostenneutraal<br />
worden uitgevoerd.<br />
Verbetering van de landschapskwaliteit in de <strong>Haarlemmermeer</strong>polder: de<br />
bollenvelden zijn prima in te passen in het gewenste groene carrÈ tussen<br />
Nieuw-Vennep en Hoofddorp en kunnen actief bijdragen aan de opbouw<br />
daarvan. Gestreefd wordt naar de ontwikkeling van een landgoedachtig<br />
landschap, dooraderd <strong>met</strong> lanen en bossingels. Vanuit de lucht gezien<br />
biedt de kleurenpracht van de bollenvelden een spectaculair visitekaartje<br />
van Nederland.<br />
Extra ruimte voor woningbouw- en groenontwikkeling in de Duin- en Bollenstreek:<br />
hierbij moet niet gedacht worden aan grootschalige verstedelijking<br />
maar aan integrale versterking van de landgoederenstructuur en herstel<br />
van de kenmerkende afwisseling van strandwallen en strandvlakten.<br />
Themakaart water<br />
De totale oppervlakte water en riet beslaat circa 800 ha. Bij een peilfluctuatie van<br />
70 cm levert dit een bergingscapaciteit op van 2,4 miljoen m3. In een normaal<br />
jaar is het systeem bij een watervraag van 2 miljoen m3 dus zelfvoorzienend.<br />
In een droge zomer kan de verdamping groter zijn terwijl dan tegelijkertijd de<br />
watervraag vanuit de aangrenzende gebieden toeneemt. In dat geval is extra<br />
wateraanvulling vanuit de boezem onvermijdelijk.<br />
Voor de piekberging in de zuidpunt van de <strong>Haarlemmermeer</strong> kan volstaan worden<br />
<strong>met</strong> een oppervlakte van 30 ha. Met een te bergen waterschijf van circa 3,5<br />
m levert dit ruim 1 miljoen m3 piekberging op.<br />
De benodigde 50 ha extra boezemwater wordt gerealiseerd in de boezemstad<br />
Lisse-Noord.<br />
Gebiedsenvelop Zwaansbroek - 13<br />
<strong>Gebiedsuitwerking</strong> <strong>Haarlemmermeer</strong>-Bollenstreek - Resultaat Projectenvelloppen - 25 oktober 2005<br />
93
Themakaart groen<br />
Langs de ringvaart loopt een robuuste groenzone, <strong>met</strong> naast water en riet ook<br />
bos en droog recreatieterrein. De bosstructuur volgt het grid van de polder. De<br />
polderruimte wordt verder geleed door een aantal oost-westgerichte groenzones,<br />
die een verbinding geven <strong>met</strong> het oostelijk deel van de ringvaart en de Westeinderplassen.<br />
Tussen Nieuw-Vennep en Hoofddorp komt een groen carré <strong>met</strong><br />
bollenvelden in een landgoedachtige setting.<br />
Door de uitplaatsing van bollenvelden uit de Bollenstreek naar de <strong>Haarlemmermeer</strong><br />
wordt ook een versterking van de landgoederenstructuur op de strandwallen<br />
mogelijk en kunnen enkele strandvlakten als nat natuurgebied worden<br />
ingericht.<br />
Themakaart bebouwing<br />
1. Venneperwater: circa 5.000 tot 6.000 woningen<br />
zoeklocaties:<br />
2. Zuidrand Nieuw-Vennep<br />
3. Transformatie Lisserbroek<br />
4. Boezemstad Lisse-Noord<br />
5. Stationslocaties Bollenstreek<br />
6. Bedrijventerreinen Schiphol<br />
7. Kassengebied Greenport Aalsmeer<br />
14 - Gebiedsenvelop Zwaansbroek<br />
94
Gebiedsenvelop Zwaansbroek - 15<br />
<strong>Gebiedsuitwerking</strong> <strong>Haarlemmermeer</strong>-Bollenstreek - Resultaat Projectenvelloppen - 25 oktober 2005<br />
95
Stedenbouwkundige uitwerking Venneperwater<br />
16 - Gebiedsenvelop Zwaansbroek<br />
96
Themakaarten Venneperwater<br />
Gebiedsenvelop Zwaansbroek - 17<br />
<strong>Gebiedsuitwerking</strong> <strong>Haarlemmermeer</strong>-Bollenstreek - Resultaat Projectenvelloppen - 25 oktober 2005<br />
97
Venneperwater<br />
Centrum<br />
gem. dichtheid 60-65 wo/ha<br />
• Combinatie <strong>met</strong> jachthaven en<br />
voorzieningen<br />
• Openbare ruimte aan het water<br />
18 - Gebiedsenvelop Zwaansbroek<br />
98
Venneperwater<br />
Stedelijk blok<br />
gem. dichtheid 45-50 wo/ha<br />
• Stedelijk bouwblok <strong>met</strong> parochiale<br />
binnenruimte<br />
• Parkeren aan binnenzijde vanhet<br />
blok, evt. (half) verdiept<br />
• Binnenruimte is dusdanig van<br />
maat dat er ruimte is voor extra<br />
bouwvolumes en veilige kinderspeelplaatsen<br />
• Bouwblok is omzoomd door<br />
recreatiewater in open verbinding<br />
<strong>met</strong> Venneperplas<br />
Gebiedsenvelop Zwaansbroek - 19<br />
<strong>Gebiedsuitwerking</strong> <strong>Haarlemmermeer</strong>-Bollenstreek - Resultaat Projectenvelloppen - 25 oktober 2005<br />
99
Venneperwater<br />
Compact dorpsblok<br />
gem. dichtheid 35 wo/ha<br />
• Dorps karakter door individualiteit<br />
door verspringende goothoogtes<br />
en zadeldaken<br />
• Prive parkeren op binnenhoven<br />
• Minituinen<br />
• Geringe afstand tot het grote<br />
water en recreatieve ruimte<br />
20 - Gebiedsenvelop Zwaansbroek<br />
100
Venneperwater<br />
<strong>Water</strong>blok<br />
gem. dichtheid 20 wo/ha<br />
• Open blok<br />
• Openbare ruimte en priveruimtes<br />
aan het water<br />
Gebiedsenvelop Zwaansbroek - 21<br />
<strong>Gebiedsuitwerking</strong> <strong>Haarlemmermeer</strong>-Bollenstreek - Resultaat Projectenvelloppen - 25 oktober 2005<br />
101
Venneperwater<br />
Groen erf<br />
gem. dichtheid 15-20 wo/ha<br />
• EGW en MGW van diverse volumes<br />
als ensemble, bijeengehouden<br />
door een gezamenlijk erf en<br />
omzoomd door een stevige groene<br />
rand van bomen<br />
22 - Gebiedsenvelop Zwaansbroek<br />
102
Venneperwater<br />
Bosblok<br />
gem. dichtheid 5 wo/ha<br />
• Vrijstaande woningen in het<br />
bos<br />
• Aansluitend op <strong>Haarlemmermeer</strong>groen<br />
Gebiedsenvelop Zwaansbroek - 23<br />
<strong>Gebiedsuitwerking</strong> <strong>Haarlemmermeer</strong>-Bollenstreek - Resultaat Projectenvelloppen - 25 oktober 2005<br />
103
104<br />
24 - Gebiedsenvelop Zwaansbroek
6. Venneperzand<br />
Gebiedsenvelop Zwaansbroek - 25<br />
<strong>Gebiedsuitwerking</strong> <strong>Haarlemmermeer</strong>-Bollenstreek - Resultaat Projectenvelloppen - 25 oktober 2005<br />
105
<strong>Water</strong>principe<br />
In dit model wordt ingezet op een meer innovatieve en minder ruimtevragende<br />
oplossing van de wateropgave: berging van water in een aan te<br />
brengen zandpakket. Berekend is dat in een zandpakket van gemiddeld 5<br />
m dik en 300 ha groot dezelfde hoeveelheid water geborgen kan worden<br />
als in 800 ha open water (de oppervlakte van de waterplas uit model Venneperwater).<br />
Dit komt omdat in zand geen verdampingsverliezen optreden<br />
en grotere peilverschillen toelaatbaar zijn. Met gereguleerde drainage<br />
kan de watervoorraad aan het zandpakket worden onttrokken.<br />
Voordeel is dat op het zand gewoon gebouwd kan worden. Sterker nog:<br />
het zandpakket biedt juist een ideale ondergrond voor het creëren van<br />
bijzondere woonmilieus. We kunnen hier eigentijdse equivalenten maken<br />
van de duindorpen zoals Noordwijk en Zandvoort of van de villawijken op<br />
het Gooi en de Utrechtse Heuvelrug. Door te spelen <strong>met</strong> het reliëf kan in<br />
hoge dichtheden worden gebouwd en toch een heel natuurlijke sfeer worden<br />
bereikt, <strong>met</strong> veel bos, hei en zand. Het contrast <strong>met</strong> het omliggende<br />
polderlandschap maakt het geheel extra bijzonder en levert bovendien<br />
waardevolle ecologische gradiënten op.<br />
26 - Gebiedsenvelop Zwaansbroek<br />
Voorraadberging in duinrug<br />
Piekberging in waterplas<br />
106
Het model voorziet in de aanleg van een ‘tweede duinenrij’ in de polder.<br />
De duinen worden aangelegd als een aaneenschakeling van ‘paraboolduinen’,<br />
<strong>met</strong> een typische halvemaanvorm, een flauwe zuidhelling en een<br />
steile noordhelling. Richting Hoofddorp, binnen de Schipholcontour, krijgt<br />
de duinenrij een natuurlijke en recreatieve invulling <strong>met</strong> bos, hei en zand,<br />
als onderdeel van het <strong>Haarlemmermeer</strong> Groen. De duinenrij kan eventueel<br />
nog verder in noordelijke richting worden doorgezet. De duinenrij zou<br />
hier kunnen bijdragen aan het terugdringen van de brakke kwel, omdat de<br />
zoetwaterbel in het zand, net zoals in de bestaande duinen, een effectieve<br />
tegendruk opbouwt.<br />
Voor incidentele piekberging wordt een waterplas aangelegd ten zuiden<br />
van Nieuw-Vennep (het zandpakket is alleen geschikt voor voorraadberging).<br />
In principe is de ruimtebehoefte voor piekberging beperkt: in<br />
een gebied van 30 ha kan <strong>met</strong> een peilstijging van 3,5 m de gewenste 1<br />
miljoen m3 berging worden gerealiseerd (zie model Venneperwater). Met<br />
een dergelijke (incidentele) peilstijging zijn echter ook de mogelijkheden<br />
voor medegebruik beperkt: het gebied moet vooral leeg blijven. Daarom is<br />
in dit model gekozen voor de aanleg van een waterplas van circa 200 ha<br />
groot. Met slechts 50 cm peilstijging kan hier 1 miljoen m3 water worden<br />
geborgen. Dit biedt geen beperkingen voor de aanleg van ecologisch en<br />
recreatief aantrekkelijke oeverzones. Vanwege het opbarstgevaar van<br />
de kleilaag geldt ook hier dat het water niet gegraven kan worden, maar<br />
moet worden opgezet tussen aan te leggen kaden. Om voldoende waterdiepte<br />
te krijgen moeten deze kaden minimaal 2,5 m hoog zijn.<br />
Woonmilieus<br />
Het duin grenzend aan Getsewoud krijgt een gevarieerde invulling <strong>met</strong><br />
woonmilieus. Op de zonnige zuidhellingen van de verschillende duinvalleien<br />
komen intieme woonbuurten <strong>met</strong> overwegend grondgebonden<br />
woningen. Op de hogere delen en op de steilere noordhellingen komen<br />
woontorens en kasteelachtige bouwblokken, <strong>met</strong> fraaie uitzichten op het<br />
aangrenzende parkachtige groengebied langs de ringvaart. Hier komen<br />
ook exclusieve woonmilieus in het duinbos, de paradijsjes. De toppen van<br />
de duinen worden beplant <strong>met</strong> bos. In een besloten duinpan aan de Venneperweg<br />
komt een nieuw centrum <strong>met</strong> een centraal plein en daar rondomheen<br />
terrasgewijze bebouwing op verschillende hoogteniveaus.<br />
Infiltratie en berging in Venneperzand<br />
Door dijklichamen van ongelijke hoogte kunnen duin en waterbel asym<strong>met</strong>risch<br />
gevormd worden. De bovenlaag van 2 <strong>met</strong>er droog zand vormt een stabiele basis<br />
voor bebouwing.<br />
Bouwprincipes Model Venneperzand<br />
Op de lange zonnige zuid<br />
woningen hebben uit<br />
Gebiedsenvelop Zwaansbroek - 27<br />
<strong>Gebiedsuitwerking</strong> <strong>Haarlemmermeer</strong>-Bollenstreek - Resultaat Projectenvelloppen - 25 oktober 2005<br />
107
Model Venneperzand<br />
28 - Gebiedsenvelop Zwaansbroek<br />
108
In zuidelijke richting wordt een uitloper gemaakt naar een nieuw aan<br />
te leggen waterplas langs de zuidrand van Nieuw-Vennep. Hier kan de<br />
ecologische gradiÎnt van duin naar groot open water optimaal ontwikkeld<br />
worden. Hoger op het duin is ruimte voor woningen <strong>met</strong> een vrij uitzicht<br />
op het water. Langs de zuidrand van Nieuw-Vennep komen steigerwoningen<br />
direct aan het water.<br />
Groenstructuur<br />
Het duinlichaam, al dan niet <strong>met</strong> bebouwing, vormt een krachtige nieuwe<br />
landschappelijke drager. Met het bos op de toppen en markante woontorens<br />
en kasteelgebouwen op de flanken zal het van verre zichtbaar zijn.<br />
In de richting van de ringvaart krijgt de duinenrij uitlopers naar het <strong>Haarlemmermeer</strong><br />
Groen, zodat er een optimale verweving is tussen het<br />
bos- en recreatiegebied en het woongebied. Door de hogere ligging van<br />
de duinen zijn eenvoudig overbruggingen of zelfs bredere overkluizingen<br />
te maken van de drukke N205. De zone tussen het duin en de ringvaart<br />
wordt parkachtige ingericht in de sfeer van de ‘binnenduinrand’. Daarbinnen<br />
zijn allerlei recreatieve voorzieningen inpasbaar. Naar het zuiden toe<br />
sluit het duin aan op de nieuwe waterplas.<br />
In de rest van de polder is de groenstructuur vergelijkbaar <strong>met</strong> model<br />
Venneperwater.<br />
Ruimtebeslag<br />
Ondanks de keuze voor een grotere piekberging is het totale ruimtebeslag<br />
voor waterberging in dit model veel kleiner. De stapeling van wonen<br />
en waterberging in zand levert een enorme ruimtewinst op. Uit een eerste<br />
globale doorrekening is gebleken dat de meerkosten voor het aanbrengen<br />
van het zand ongeveer opwegen tegen de besparingen op de grondverwerving.<br />
Voordeel is dat er meer ruimte overblijft voor grondgebonden<br />
landbouw of voor eventuele andere functies. Het model Venneperzand<br />
laat meer opties open voor de toekomst.<br />
Themakaart water<br />
De totale oppervlakte water en riet bedraagt ongeveer 200 ha. De gemiddelde<br />
waterdiepte is 1 tot 1,5 m. Daar bovenop kan incidenteel vanuit de boezem 50<br />
cm water worden ingelaten voor piekberging.<br />
De voorraadberging vindt in zijn geheel plaats in 300 ha zandpakket. Dit levert<br />
zeer goed water dat niet alleen bijdraagt aan de kwaliteit van het stedelijk water,<br />
maar ook gebruikt kan worden als inlaatwater voor gevoelige teelten als bollenteelt.<br />
Ook in dit model wordt de benodigde 50 ha extra boezemwater gerealiseerd in<br />
de boezemstad Lisse-Noord.<br />
Relatie <strong>met</strong> Duin- en Bollenstreek<br />
Voor de bollenteelt geldt in dit model hetzelfde als bij model 1: een slimme<br />
reallocatie en uitbreiding van het bollenareaal kan voordelen opleveren<br />
voor zowel de Bollenstreek als de <strong>Haarlemmermeer</strong>.<br />
Gebiedsenvelop Zwaansbroek - 29<br />
<strong>Gebiedsuitwerking</strong> <strong>Haarlemmermeer</strong>-Bollenstreek - Resultaat Projectenvelloppen - 25 oktober 2005<br />
109
Themakaart groen<br />
De parkzone langs de ringvaart, het duin en de waterplas geven invulling aan de<br />
robuuste groenzone. Ten zuiden van Nieuw-Vennep, richting het Groene Hart,<br />
ligt het accent op waterrecreatie. Hier komt een grote waterplas. Ten westen van<br />
Nieuw-Vennep, richting de Duin- en Bollenstreek, ligt het accent op landgebonden<br />
recreatie. Hier komt een parkachtig gebied dan geleidelijk overgaat in het<br />
bewoonde duin. Het duingebied loopt door in noordelijke richting.<br />
De polderruimte wordt verder geleed door een aantal oost-westgerichte groenzones,<br />
die een verbinding geven <strong>met</strong> het oostelijk deel van de ringvaart en de<br />
Westeinderplassen. Tussen Nieuw-Vennep en Hoofddorp komt een groen carré<br />
<strong>met</strong> bollenvelden in een landgoedachtige setting.<br />
Themakaart bebouwing<br />
1. Venneperzand: circa 5.000 tot 6.000 woningen<br />
zoeklocaties:<br />
2. Zuidrand Nieuw-Vennep<br />
3. Transformatie Lisserbroek<br />
4. Boezemstad Lisse-Noord<br />
5. Stationslocaties Bollenstreek<br />
6. Bedrijventerreinen Schiphol<br />
7. Kassengebied Greenport Aalsmeer<br />
Door de uitplaatsing van bollenvelden uit de Bollenstreek naar de Haarlemeermeer<br />
wordt een versterking van de landgoederenstructuur op de strandwallen<br />
mogelijk en kunnen enkele strandvlakten als nat natuurgebied worden ingericht.<br />
30 - Gebiedsenvelop Zwaansbroek<br />
110
Gebiedsenvelop Zwaansbroek - 31<br />
<strong>Gebiedsuitwerking</strong> <strong>Haarlemmermeer</strong>-Bollenstreek - Resultaat Projectenvelloppen - 25 oktober 2005<br />
111
Stedenbouwkundige uitwerking Venneperzand<br />
32 - Gebiedsenvelop Zwaansbroek<br />
112
Themakaarten Venneperzand<br />
Gebiedsenvelop Zwaansbroek - 33<br />
<strong>Gebiedsuitwerking</strong> <strong>Haarlemmermeer</strong>-Bollenstreek - Resultaat Projectenvelloppen - 25 oktober 2005<br />
113
Venneperzand<br />
Centrum<br />
gem. dichtheid 60-65 wo/ha<br />
• Gestapelde bebouwing<br />
• Combinatie <strong>met</strong> voorzieningen<br />
• Parkeren verdiept<br />
34 - Gebiedsenvelop Zwaansbroek<br />
114
Venneperzand<br />
Duindorp<br />
gem. dichtheid 30-35 wo/ha<br />
• Combinatie <strong>met</strong> jachthaven en<br />
voorzieningen<br />
• Openbare ruimte aan het water<br />
Gebiedsenvelop Zwaansbroek - 35<br />
<strong>Gebiedsuitwerking</strong> <strong>Haarlemmermeer</strong>-Bollenstreek - Resultaat Projectenvelloppen - 25 oktober 2005<br />
115
Venneperzand<br />
Wonen op Zuidhelling<br />
gem. dichtheid 28 wo/ha<br />
• EGW in rijen<br />
• MGW in compacte blokken<br />
• Orientatie op de zon<br />
• Voor parkeren gebruik maken van<br />
de helling (half verdiept /verdiept)<br />
36 - Gebiedsenvelop Zwaansbroek<br />
116
Venneperzand<br />
Kastelen<br />
gem. dichtheid 50 wo/ha<br />
• Compact, hoge dichtheden<br />
• Geen tuin maar collectieve binnenplaats<br />
en ondergronds parkeren<br />
• Riant uitzicht op openbaar landschap<br />
Gebiedsenvelop Zwaansbroek - 37<br />
<strong>Gebiedsuitwerking</strong> <strong>Haarlemmermeer</strong>-Bollenstreek - Resultaat Projectenvelloppen - 25 oktober 2005<br />
117
Venneperzand<br />
Woontorens<br />
Clusters van 5 torens <strong>met</strong> 175-<br />
250 appartementen<br />
• Iedere woning <strong>met</strong> riant uitzicht<br />
over haarlemmermeer en<br />
bollenstreek<br />
• Ligging aan het <strong>Haarlemmermeer</strong>groen<br />
38 - Gebiedsenvelop Zwaansbroek<br />
118
Venneperzand<br />
Paradijsjes<br />
Gem. dichtheid 5 wo/ha<br />
• Opgenomen in relief en duinbos<br />
• Aangetakt aan het <strong>Haarlemmermeer</strong>groen<br />
Gebiedsenvelop Zwaansbroek - 39<br />
<strong>Gebiedsuitwerking</strong> <strong>Haarlemmermeer</strong>-Bollenstreek - Resultaat Projectenvelloppen - 25 oktober 2005<br />
119
120<br />
40 - Gebiedsenvelop Zwaansbroek
7. Tot slot<br />
Het voorliggende werkdocument leent zich voor verdere uitwerking. Het<br />
betreft vooralsnog een verkenning van mogelijkheden en ambities. De<br />
basisvariant is vrij gemakkelijk “stand alone” te ontwikkelen, binnen de<br />
bestaande ruimtelijke kaders en watertoetsen. De beide varianten (extremen)<br />
geven een spannende werkelijkheid weer, die een integraal spel<br />
van mogelijkheden schetsen. In alle gevallen, hoewel in veel mindere<br />
mate bij de basisvariant, is een gezamenlijke aanpak noodzakelijk <strong>met</strong> de<br />
provincies Noord- en Zuid-Holland en belanghebbende partijen.<br />
Voordat een keuze gemaakt kan worden, zullen verdere uitwerkingen<br />
moeten worden gemaakt. Programmatische, technische en financiële<br />
aspecten dienen daarbij verder te worden uitgediept. Daarnaast zullen<br />
alle voor- en nadelen in kaart moeten worden gebracht. Wij denken u <strong>met</strong><br />
dit werkdocument in ieder geval een antwoord te hebben gegeven op uw<br />
uitdagende vraag of de Projectenvelop Zwaansbroek een werkbare combinatie<br />
van rood, groen en water kan herbergen. In het gebied kan een<br />
aanzienlijk deel van de rode opgave worden gesitueerd.<br />
Gebiedsenvelop Zwaansbroek - 41<br />
<strong>Gebiedsuitwerking</strong> <strong>Haarlemmermeer</strong>-Bollenstreek - Resultaat Projectenvelloppen - 25 oktober 2005<br />
121
122
6. <strong>Haarlemmermeer</strong>-zuid<br />
<strong>Gebiedsuitwerking</strong> <strong>Haarlemmermeer</strong>-Bollenstreek - Resultaat Projectenvelloppen - 25 oktober 2005<br />
123
124
<strong>Gebiedsuitwerking</strong> <strong>Haarlemmermeer</strong>-Bollenstreek - Resultaat Projectenvelloppen - 25 oktober 2005<br />
125
126
<strong>Gebiedsuitwerking</strong> <strong>Haarlemmermeer</strong>-Bollenstreek - Resultaat Projectenvelloppen - 25 oktober 2005<br />
127
128
<strong>Gebiedsuitwerking</strong> <strong>Haarlemmermeer</strong>-Bollenstreek - Resultaat Projectenvelloppen - 25 oktober 2005<br />
129
130
<strong>Gebiedsuitwerking</strong> <strong>Haarlemmermeer</strong>-Bollenstreek - Resultaat Projectenvelloppen - 25 oktober 2005<br />
131
132
<strong>Gebiedsuitwerking</strong> <strong>Haarlemmermeer</strong>-Bollenstreek - Resultaat Projectenvelloppen - 25 oktober 2005<br />
133
134
<strong>Gebiedsuitwerking</strong> <strong>Haarlemmermeer</strong>-Bollenstreek - Resultaat Projectenvelloppen - 25 oktober 2005<br />
135
136
<strong>Gebiedsuitwerking</strong> <strong>Haarlemmermeer</strong>-Bollenstreek - Resultaat Projectenvelloppen - 25 oktober 2005<br />
137
138
≥<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<strong>Gebiedsuitwerking</strong> <strong>Haarlemmermeer</strong>-Bollenstreek - Resultaat Projectenvelloppen - 25 oktober 2005<br />
139
140
<strong>Gebiedsuitwerking</strong> <strong>Haarlemmermeer</strong>-Bollenstreek - Resultaat Projectenvelloppen - 25 oktober 2005<br />
141
142
<strong>Gebiedsuitwerking</strong> <strong>Haarlemmermeer</strong>-Bollenstreek - Resultaat Projectenvelloppen - 25 oktober 2005<br />
143
144
7. Hillegom<br />
Uitplaatsing transportbedrijven ten behoeve van verbetering<br />
groen, landbouw en woningbouw<br />
<strong>Gebiedsuitwerking</strong> <strong>Haarlemmermeer</strong>-Bollenstreek - Resultaat Projectenvelloppen - 25 oktober 2005<br />
145
146
Ruimte voor wonen,<br />
werken en groen<br />
Projectenveloppe<br />
Uitplaatsing transportbedrijven Hillegom ten<br />
behoeve van verbetering groen, landbouw en<br />
woningbouw<br />
Gerrit Kleijheeg<br />
Oktober 2005<br />
<strong>Gebiedsuitwerking</strong> <strong>Haarlemmermeer</strong>-Bollenstreek - Resultaat Projectenvelloppen - 25 oktober 2005<br />
147
De casus<br />
Gemeente Hillegom studeert momenteel op<br />
mogelijkheden om enkele binnen de gemeente<br />
gevestigde transportbedrijven uit te (doen)<br />
plaatsen richting <strong>Haarlemmermeer</strong>/A4.<br />
Hierdoor zal druk op het overbelaste<br />
onderliggende wegennet worden weggenomen.<br />
Randvoorwaarden aan projectenveloppe<br />
• Minimaal kostenneutraal, dus financiële<br />
realiseerbaarheid<br />
• Technisch realiseerbaar<br />
Randvoorwaarden aan projectenveloppe<br />
• Meerwaarde creëren op de aspecten:<br />
- groen c.q. landschappelijke kwaliteiten<br />
- landbouw incl. behoud minimaal 2.500ha<br />
bollengrond en revitalisering bollencomplex<br />
- woningbouw<br />
• <strong>Water</strong> en voorzieningen waar mogelijk<br />
verbeteren<br />
Voor de goede orde:<br />
De projectenveloppe is een theoretische<br />
exercitie waaraan door geen enkele marktpartij<br />
rechten kunnen worden ontleend.<br />
148
Voor de goede orde:<br />
Eventuele vervolgstappen zijn slechts mogelijk<br />
na accordering door de gemeenten waarop de<br />
projectenveloppe betrekking heeft, alsmede de<br />
Stuurgroep Pact van Teylingen.<br />
Inhoud presentatie<br />
1. Hillegom en Transport, het verleden<br />
2. Ruimtelijke opbouw en wegenstructuur<br />
3. Inventarisatie locaties transportbedrijven<br />
4. Concrete resultaten<br />
5. Ringvaart<br />
6. Regionale ontwikkelingen<br />
7. Vragen<br />
Geschiedenis<br />
• De teelt en handel van bloembollen speelt sinds<br />
begin vorige eeuw een dominante rol in de<br />
Hillegomse economie.<br />
• Als gevolg hiervan ontstond er in Hillegom een<br />
groot aantal gespecialiseerde<br />
‘bollentransporteurs’. Deze bedrijven onderhielden<br />
een regionaal netwerk.<br />
Geschiedenis<br />
• Door groei en marktverbreding zijn deze<br />
bedrijven steeds meer gewone<br />
transportbedrijven geworden.<br />
• De transportnetwerken ontwikkelden zich naar<br />
bovenregionaal of nationaal maar bleven in<br />
Hillegom.<br />
• Druk op bestaande lokale infrastructuur is<br />
daardoor fors toegenomen.<br />
• Veel bewegingen richten zich op N207-A4/A44.<br />
<strong>Gebiedsuitwerking</strong> <strong>Haarlemmermeer</strong>-Bollenstreek - Resultaat Projectenvelloppen - 25 oktober 2005<br />
149
N442<br />
N206<br />
NS<br />
N208<br />
Infrastructuur<br />
Verkeerstoename N208<br />
Autonome groei voertuigen per etmaal bij ongewijzigd beleid<br />
N207<br />
N205<br />
Verkeerstoename N208<br />
Autonome groei voertuigen per etmaal bij ongewijzigd beleid<br />
32.000<br />
30.000<br />
28.000<br />
26.000<br />
24.000<br />
22.000<br />
20.000<br />
Verkeerstoename N208<br />
Autonome groei voertuigen per etmaal bij ongewijzigd beleid<br />
32.000<br />
30.000<br />
28.000<br />
26.000<br />
24.000<br />
22.000<br />
20.000<br />
2000 2004 2008 2012 2016 2020 2024<br />
2000 2004 2008 2012 2016 2020 2024<br />
150
De Wit<br />
Woningbouw<br />
1,37ha, 60 arbeidspl<br />
Locatie: Berbee<br />
Woningbouw<br />
3,1ha, 60 arbeidspl<br />
Van der Kwaak<br />
Woningbouw/revitalisering<br />
bedrijventerrein<br />
2,17ha, 100 arbeidspl<br />
HTO/Bijwaard/Boterbloem/<br />
Bergingscentrale<br />
Revitalisering bedrijventerrein<br />
0,6ha, 45 arbeidspl<br />
Copex BV<br />
Revitalisering bedrijventerrein<br />
2,4 ha<br />
Van der Linden/Van Dooren<br />
Revitalisering bedrijventerrein<br />
1,6 ha<br />
De Ringvaart<br />
Woningbouw<br />
9,41ha, 100 arbeidspl<br />
Locaties<br />
Locatie<br />
Berbee<br />
De Wit<br />
Van der Kwaak<br />
De Ringvaart<br />
V.d. Linden/<br />
Van Dooren<br />
Oppervlakte<br />
3,1ha<br />
1,37ha<br />
2,17ha<br />
9,41ha<br />
1,6ha<br />
Copex 2,4ha nb<br />
Arbeids<br />
-<br />
Mogelijke bestemming<br />
plaatse<br />
n<br />
60 70 woningen<br />
60 40 woningen<br />
100 30 woningen/ revitaliseren<br />
bedrijventerrein +<br />
hoogwaardig wonen en<br />
werken<br />
100 300 woningen<br />
nb Revitaliseren bedrijventerrein<br />
Revitaliseren bedrijventerrein<br />
Arbeidsplaatsen<br />
Nvt<br />
Nvt<br />
Toename<br />
Toename<br />
Nvt<br />
Nvt<br />
Bijwaard etc<br />
Totaal<br />
0,6ha<br />
20,65ha<br />
45<br />
365<br />
Revitaliseren bedrijventerrein<br />
440 woningen<br />
Nvt<br />
Ringvaart<br />
• Ontwikkelingen Ringvaart alleen mogelijk<br />
wanneer aantal hectaren bedrijventerrein elders<br />
in Hillegom gerealiseerd kan worden, uitgaande<br />
van minder m2 maar meer arbeidsplaatsen.<br />
• Belangrijk is aantal hectaren (9,4) in relatie tot<br />
arbeidsplaatsen.<br />
Wat hebben we te bieden bij uitvoering<br />
project:<br />
• Mindere belasting infrastructuur tussen<br />
Hillegom (kern) en de A4<br />
• Grotere verkeersveiligheid in de kern<br />
• Kwaliteitsverbetering van woonomgeving in<br />
lucht (fijnstof) en geluid<br />
• Bescheiden toevoeging aan de<br />
woningvoorraad<br />
<strong>Gebiedsuitwerking</strong> <strong>Haarlemmermeer</strong>-Bollenstreek - Resultaat Projectenvelloppen - 25 oktober 2005<br />
151
Wat vragen we:<br />
• Ruimte in de <strong>Haarlemmermeer</strong> voor het<br />
inrichten van een logistiek centrum<br />
• Het mogen bouwen van betaalbare woningen<br />
Optioneel:<br />
Onderzoek Europees geld voor het ontwikkelen<br />
van grootschalige terreinen voor vrachtwagens<br />
in Europa in het kader van veiligheid.<br />
Bovenlokale ontwikkelingen<br />
Plannen in de <strong>Haarlemmermeer</strong>,<br />
zoals de ontwikkeling van Werkstad A4, zouden<br />
uitwerking van deze projectenveloppe mogelijk<br />
kunnen maken.<br />
Werkstad A4 is een gebied ten zuidwesten van<br />
Schiphol.<br />
Regionale ontwikkelingen<br />
• Niet-vrijblijvende samenwerking Hillegom,<br />
Lisse, Noordwijkerhout<br />
• Bouwscenario’s discussie Hillegom<br />
• Regionaal structuurplan Holland Rijnland<br />
152
Contactpersoon ten behoeve van<br />
projectenveloppe:<br />
Gerrit Kleijheeg, wethouder gemeente Hillegom<br />
Tel.nr. (0252) 537222 of (06) 2299 7059<br />
Mail: g.kleijheeg@hillegom.nl<br />
<strong>Gebiedsuitwerking</strong> <strong>Haarlemmermeer</strong>-Bollenstreek - Resultaat Projectenvelloppen - 25 oktober 2005<br />
153
154
Colofon<br />
Uitgave<br />
Projectgroep <strong>Haarlemmermeer</strong>-Bollenstreek<br />
Inhoud<br />
Zie colofons van de 7 inliggende bijdragen<br />
Contact:<br />
<strong>Gebiedsuitwerking</strong> <strong>Haarlemmermeer</strong>-Bollenstreek<br />
telefoon: 023-514 5377<br />
e-mail: ghb@noord-holland.nl<br />
<strong>Gebiedsuitwerking</strong> <strong>Haarlemmermeer</strong>-Bollenstreek - Resultaat Projectenvelloppen - 25 oktober 2005<br />
155