Beleidsplan 2013-2016 - Limburgs Museum

Verbeteren in een
veranderende omgeving
Limburgs Museum
Bedrijfsplan 2013-2016
5 december 2012

Inhoudsopgave
Inhoudsopgave ...................................................................................................................................2
Lijst met afkortingen ...........................................................................................................................4
Management summary .......................................................................................................................5
Historie Limburgs Museum .................................................................................................................8
Ontstaan .........................................................................................................................................8
Nieuwbouw ....................................................................................................................................8
Bedrijfsplannen ...............................................................................................................................8
Uitbreiding ......................................................................................................................................9
Reorganisatie ................................................................................................................................ 10
Strategie ........................................................................................................................................... 11
Visie .............................................................................................................................................. 11
Missie ........................................................................................................................................... 11
Pay off: ......................................................................................................................................... 11
Doelgroep (focus) ......................................................................................................................... 11
Doelstellingen ............................................................................................................................... 11
Interne analyse ................................................................................................................................. 12
Bezoekers ..................................................................................................................................... 12
Marktonderzoek ........................................................................................................................... 12
De marketingmix ........................................................................................................................... 13
Prijs ........................................................................................................................................... 13
Producten ................................................................................................................................. 13
Personeel .................................................................................................................................. 16
Plaats ........................................................................................................................................ 19
Presentatie................................................................................................................................ 19
Promotie ................................................................................................................................... 20
Automatisering ............................................................................................................................. 20
Duurzaamheid .............................................................................................................................. 20
Financiële kengetallen................................................................................................................... 21
Externe omstandigheden .................................................................................................................. 22
Babyboomers met pensioen.......................................................................................................... 22
Minder subsidie ............................................................................................................................ 23
Gedigitaliseerde samenleving........................................................................................................ 23
2

Meer invloed Europa..................................................................................................................... 23
Branche ........................................................................................................................................ 23
Trends in de branche ................................................................................................................. 24
Museumkaart............................................................................................................................ 24
Top 55 ....................................................................................................................................... 25
Maatschappelijk verantwoord ondernemen .............................................................................. 25
SWOT ............................................................................................................................................... 26
De sterktes .................................................................................................................................... 26
De zwaktes.................................................................................................................................... 26
De kansen ..................................................................................................................................... 27
Bedreigingen ................................................................................................................................. 27
Confrontatie ..................................................................................................................................... 29
Inleiding ........................................................................................................................................ 29
1. Publiek ...................................................................................................................................... 29
2. Zakelijkere focus ....................................................................................................................... 29
3. Collectie .................................................................................................................................... 30
4. Presentaties en tentoonstellingen ............................................................................................. 30
5. Omgeving en gebouw ................................................................................................................ 31
Plannen en doelstellingen 2013-2014-2015-2016.............................................................................. 32
1. Publiek ...................................................................................................................................... 32
2. Zakelijkere focus ....................................................................................................................... 32
3. Collectie .................................................................................................................................... 32
4. Presentaties en tentoonstellingen ............................................................................................. 33
5. Omgeving en gebouw ................................................................................................................ 33
Financiële onderbouwing .................................................................................................................. 34
Bijlagen ............................................................................................................................................. 36
3

Lijst met afkortingen
IC
LM
MBO
MT
MVO
NMV
OC & W
PVT
RvT
WAR
WLM
WOR
Informatiecentrum
Limburgs Museum
Maatschappelijk Bewust Ondernemen
Managementteam
Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen
Nederlandse Museumvereniging
Onderwijs, Cultuur & Wetenschap
Personeelsvertegenwoordiging
Raad van Toezicht
Wetenschappelijke Advies Raad
Werknemersvertegenwoordiging Limburgs Museum
Wet op Ondernemingsraden
4

Management summary
In 1990 besloten Provinciale Staten van Limburg, in samenwerking met het gemeentebestuur van
Venlo, in overleg met Stichting Limburgs Volkskundig Centrum (Limbricht) en het gemeentelijk
Goltziusmuseum (Venlo), om beide musea te laten samengaan in één nieuw museum van, voor en
over Limburg. In 1992 werd het Limburgs Museum formeel opgericht en in september 2000 werd de
nieuwe accommodatie van het Limburgs Museum geopend in het Julianapark in Venlo.
Visie
De wereld om ons heen verandert in een steeds rapper tempo. Grenzen vervagen, communicatie
verdigitaliseert en waardes en normen veranderen. Er ontstaat steeds meer behoefte aan zinvolle en
betaalbare vrijetijdsbesteding. Het museale landschap van Nederland zal daar meer op moeten
worden afgestemd.
Missie
Het Limburgs Museum geeft op een herkenbare en verrassende wijze betekenis en beleving aan de
geschiedenis en cultuur van Limburg.
Doelstellingen
We willen groeien van 40.000-45.000 bezoekers in de afgelopen jaren naar een plek in de top 55 van
de NMV van meest bezochte musea in uiterlijk 2016 (= ongeveer 75.000 bezoekers). De eigen
inkomsten zullen hierbij groeien van 17% in 2011 naar 20-25 % (afhankelijk van te verwerven
fondsen) in 2016.
Om zakelijker en commerciëler te kunnen opereren, met behoud van aandacht voor kwaliteit, visie
en missie van het Limburgs Museum, werd in 2012 een nieuwe organisatiestructuur ingericht met
een aparte afdeling marketing & communicatie. Deze nieuwe organisatie zal leiden tot een meer
klantgericht denken en werken van de hele organisatie.
Vijf aandachtsgebieden
In dit bedrijfsplan wordt voor de komende vier jaar een focus gelegd op een vijftal
aandachtsgebieden.
1. Publiek
De bezoekers waarderen het Limburgs Museum met een hoog cijfer. Ook heeft het LM een hoog
percentage herhalingsbezoeken. Uit recent verricht marktonderzoek blijkt echter dat slechts 11% van
de respondenten uit de provincies Limburg, Noord-Brabant en Gelderland het Limburgs Museum
kent. In alleen Limburg is de naamsbekendheid 31%. We gaan werken aan een hogere
naamsbekendheid, die naar verwachting zal leiden tot hogere bezoekersaantallen. Daarnaast gaan
we werken aan een verbetering van het complete pakket van het Limburgs Museum
(collecties/tentoonstellingen, parkeergelegenheid, openingstijden, entreeprijs, arrangementen,
evenementen, Grand-Café, museumwinkel, Businessclub, Vriendenstichting) en ook dat zal leiden tot
meer bezoekers.
5

2. Zakelijkere focus
Het Limburgs Museum zal een meer klantgerichte focus ontwikkelen en de organisatie zal meer eigen
inkomsten gaan genereren. Zo zullen het Grand-Café en de museumwinkel meer winst moeten
maken. Ook zal er strategisch moeten worden samengewerkt met het bedrijfsleven (MBO) of
instellingen. De Businessclub en Vriendenstichting worden verder uitgebouwd. Ook zullen er meer
inkomsten gaan komen uit (terugkerende) evenementen, (dag)arrangementen en de verhuur van
ruimtes. De balans tussen prijs en kwaliteit moet in evenwicht zijn. Zo kan er een meerwaarde aan de
entreeprijs worden gekoppeld (gratis consumptie in Grand-Café), waardoor de entreeprijs kan
worden verhoogd en de bezoeker wordt uitgenodigd om het Grand-Café te bezoeken. Ook wordt
onderzocht of een wijziging van de openingstijden tot meer inkomsten zou kunnen leiden. Er wordt
tevens kritisch gekeken naar alle uitgaven en waar mogelijk worden kosten bespaard.
3. Collectie
Het Limburgs Museum bewaart het Limburgs culturele erfgoed voor de volgende generaties. Het
grootste gedeelte (94%) van de collectie is echter niet permanent te zien. Er zal onderzocht worden
of een groter deel van de collectie zichtbaar kan worden gemaakt, bijvoorbeeld digitaal. We streven
naar een zichtbaarheid van 10% in 2016.Tegelijkertijd wordt onderzocht welk gedeelte van de
collectie kan worden afgestoten met in achtneming de LAMO-richtlijnen voor bulk- en individuele
afstoting.
4. Presentaties en tentoonstellingen
In 2013 worden de zes zalen op de begane grond, vernieuwd. Daarmee wordt een belangrijke
archeologische vondst uit Limburg; het Joodse mikwe, in de vaste presentaties geïntegreerd. De
routing door het museum wordt daarmee voor de bezoeker weer een reis door de tijd. Naast het
vernieuwen van de vaste presentaties, worden er elk jaar tussen de zeven en negen kleine en grotere
wisseltentoonstellingen gemaakt. Twintig procent van onze bezoekers komt al tien jaar op rij voor
een evenement: Het pakhuis van Sinterklaas. We gaan onderzoeken, hoe we op meerdere
momenten in het jaar een dergelijk evenement kunnen organiseren.
5. Omgeving en gebouw
Het gebouw en de omgeving van het Limburgs Museum nodigen niet voldoende uit tot een bezoek.
Dit gaan we verbeteren met een plan waarbij ook alle andere communicatiemiddelen van het
Limburgs Museum in lijn worden gebracht met een herkenbare, aantrekkelijke en eigen huisstijl. Uit
recent verricht onderzoek geeft maar liefst 81% van de respondenten aan, behoefte te hebben aan
parkeergelegenheid in de directe nabijheid van het Limburgs Museum. We gaan onderzoeken wat de
mogelijkheden zijn. Verder worden de mogelijkheden voor samenwerking met het nabij gelegen
Museum Van Bommel-Van Dam en de mogelijkheden rond de ambtswoning naast het museum
onderzocht. Het kan kansen bieden en leiden tot een beter verdienmodel. In 2011 is begonnen met
het doorvoeren van energiebesparende maatregelen. In 2013 worden deze samen met het daaraan
gekoppelde groot onderhoud afgerond. De verwachting is dat deze maatregelen een behoorlijke
energiebesparing opleveren.
Dit bedrijfsplan is geschreven door de directie en het managementteam in goed overleg met alle
medewerkers en vervolgens afgestemd met en goedgekeurd door de RvT. Hierbij zijn zowel de
6

strategie, de SWOT, de conclusies én de actiepunten stap voor stap bepaald door het MT, in
samenspraak met alle medewerkers van het Limburgs Museum.
Het Limburgs Museum heeft een maatschappelijke regionale functie, biedt een provinciale culturele
infrastructuur en bewaart het cultureel historisch erfgoed van Limburg. Hierbij zal het provinciaal
Limburgs uitvoeringsprogramma ‘Cultuur een betekenisvolle ontmoeting’ (Maastricht 2012) altijd het
uitgangspunt zijn én zal verantwoord met mensen en middelen om worden gegaan. Dit zullen we
consistent uitvoeren en uitstralen op alle niveaus van ons functioneren.
7

Historie Limburgs Museum
Ontstaan
In 1990 besloten Provinciale Staten van Limburg, in samenwerking met het gemeentebestuur van
Venlo in overleg met Stichting Limburgs Volkskundig Centrum (Limbricht) en het gemeentelijk
Goltziusmuseum (Venlo) om beide musea te laten samengaan in één nieuw museum van, voor en
over Limburg. Door het nieuw provinciaal museum in de regio Noord- en Midden-Limburg te
vestigen, ontstonden drie provinciale musea met verschillende aandachtsgebieden, verspreid over de
hele provincie.
In 1992 werd Stichting Limburgs Museum formeel opgericht. Twee jaar later werden beide
organisaties fysiek samengevoegd in het kantoorgebouw van het voormalige Goltziusmuseum in
Venlo. Na de verzelfstandiging van het gemeentelijk Goltziusmuseum, de vaststelling van een sociaal
statuut en de aanbieding van passende functies aan alle vaste medewerkers van beide instellingen,
werd in 1996 het samenvoegingsproces arbeidsrechtelijk afgesloten.
Nieuwbouw
Parallel aan de arbeidsrechtelijke veranderingen, werden ook voorstellen voor een nieuw
museumgebouw uitgewerkt. Het Limburgs
Museum zou een nieuwe accommodatie met
architectonische uitstraling krijgen in het
Julianapark te Venlo. Het nieuwe gebouw moest
een attractief en publieksvriendelijk
cultuurhistorisch museum kunnen bergen. Het
museum zou niet alleen een 'showroom', maar ook
een 'ontmoetingsplek' moeten zijn. Naar aanleiding
van een meervoudige opdracht werd in 1995
geconcludeerd dat het schetsontwerp van Jeanne
Dekkers het best voldeed aan het programma van eisen. In september 2000 werd de nieuwe
accommodatie in het Julianapark in Venlo geopend. Het monument: oudste benzinetankstation van
Nederland (1933) werd in het nieuwe gebouw geïntegreerd.
Bedrijfsplannen
In het eerste bedrijfsplan van het Limburgs Museum Op weg naar het LimburgsT Museum(1999-
2002) stonden vooral de publieksgerelateerde taken als de bouw, de inrichting en de realisatie van
de elf vaste presentaties centraal. In het tweede plan Het Limburgs Museum in balans (2003-2006)
concentreerde het museum zich meer op de taken rondom het beheer en behoud van de collecties.
Zo werd een collectieplan opgesteld, werden aanvullende depotvoorzieningen gerealiseerd en werd
er meer tijd beschikbaar gemaakt voor collectieontsluiting. De opgebouwde band met het publiek
mocht daaronder echter niet in het gedrang komen.
Teneinde de museale planvorming af te stemmen met de periodisering van de provinciale
cultuurplannen, werd aan de drie provinciale musea gevraagd om een tweetal plannen te maken
voor de periode 2005-2008. Deze plannen moesten betrekking hebben op enerzijds het provinciale
museumbeleid en anderzijds was er de opdracht om mogelijkheden te onderzoeken om via het
8

ministerie van OC&W aanvullende projectgelden te verkrijgen. Het plan dat door het Limburgs
Museum bij OC&W werd ingediend, werd niet gehonoreerd omdat de Limburgse taakstelling niet
paste in het Rijksbeleid. Een aantal van de innovatieve extramurale plannen werd echter toch
gerealiseerd met behulp van andere externe financieringsbronnen. Na een jaar bleek dat deze
plannen een zeer grote druk op de kerntaken legden van het museum. Toen in 2007 duidelijk werd
dat de continuïteit van deze extramurale taken niet gegarandeerd kon worden, werd mede door het
grote personeelsverloop, besloten deze taken versneld af te bouwen.
In 2007 werd aan de provinciale musea gevraagd deel te nemen aan een pilotproject van de
Rijksgesubsidieerde Musea. Met behulp van een zogenaamde zelfevaluatie beoordeelde een
visitatiecommissie het beleid en de strategische plannen van onder andere het Limburgs Museum.
De uitkomsten van de zelfevaluatie, de bevindingen van de visitatiecommissie en het nieuwe
cultuurplan van de provincie Limburg (2009-2012) vormden het fundament van het bedrijfsplan
Limburgs Museum 2009-2012: Succes verzekerd?. De visitatiecommissie onderschreef de strategische
plannen van het Limburgs Museum die in het bedrijfsplan waren verwoord. De commissie stelde dat
de realisatie van de plannen afhankelijk was van randvoorwaarden die vooral door overheden
moesten worden gecreëerd. Mede om die reden werd intensief deelgenomen aan de discussie over
de ontwikkeling van het Museumkwartier in Venlo.
Uitbreiding
In 2009 ontstonden plannen voor een
Museumkwartier Venlo. In dit nieuwe culturele
centrum zouden Museum Van Bommel-Van Dam,
een nog op te richten Tajirimuseum en het
Limburgs Museum hun krachten bundelen en door
samenwerking en schaalvergroting een culturele
stimulans laten ontstaan in Venlo en de regio
Noord-Limburg.
In mei 2010 werd duidelijk dat het gemeentebestuur de plannen voor het totale Museumkwartier in
de ‘hold’ zetten. Er werd daarbij al snel uitsluitend over een uitbreiding van het Limburgs Museum
gesproken. De uitbreidingsplannen hingen nauw samen met de plaatsing van het in 2005 aan de
Maaskade opgegraven Joods ritueel badhuis (mikwe). Dit mikwe bleek het oudste Joodse monument
van Nederland te zijn (ca. 1280). De wettelijke eigenaar was de Provincie Limburg c.q. het Provinciaal
Depot voor Bodemvondsten. Zij zagen voor dit bijzondere stuk religieus erfgoed al snel een plaats in
het Limburgs Museum. Omdat het Limburgs Museum snel kon anticiperen, kon de uitbreiding
doorgang vinden, ondanks dat de plannen van het Museumkwartier in de ijskast werden gezet. Op
23 juni 2011 werd gestart met de uitbreiding. In februari 2012 werd de aanbouw opgeleverd.
In 2009 besloot de provincie haar provinciale gebouwen klimaatneutraler te maken. In 2011 werden
deze plannen, zoveel mogelijk in samenhang met de uitbreiding uitgevoerd. Zo werden diverse
installaties aangepast, werd er een koude-warmte-pomp geplaatst en werden nagenoeg alle lampen
in de tentoonstellingen vervangen door led-lampen. Momenteel wordt samen met de provincie
onderzocht welke energiebesparende maatregelen nog meer kunnen worden gerealiseerd en bekijkt
het Limburgs Museum hoe de bewustwording op het gebied van duurzaamheid ook bij de
medewerkers kan worden verhoogd.
9

Reorganisatie
Tegelijkertijd met de plannen rond de uitbreiding werd duidelijk dat de financiële crisis en de
daarmee samenhangende veranderde externe omstandigheden de wereld om ons heen erg
veranderden. Voor het Limburgs Museum betekende dit dat de jaarlijkse indexering van de subsidie
wordt stopgezet van 2013-2015. Om klaar te zijn voor de toekomst moet er meer ruimte komen voor
cultureel ondernemerschap en er moet meer focus komen te liggen op het verhogen van de eigen
inkomsten. Om dat te kunnen realiseren besloot het MT van het Limburgs Museum eind 2011 de
organisatie anders in te richten, om zo te komen tot een meer klantgerichte en zakelijkere
(commerciële) manier van werken.
10

Strategie
Als basis voor het nieuwe bedrijfsplan is in september 2012 een nieuwe strategie bepaald en
vastgelegd. In goed overleg met alle medewerkers zijn de visie, de missie, de pay off, de doelgroep
en de doelstellingen voor de komende vier jaar bepaald.
Visie
De wereld om ons heen verandert in een steeds rapper tempo. Grenzen vervagen, communicatie
verdigitaliseert en waardes en normen veranderen. Er ontstaat steeds meer behoefte aan zinvolle en
betaalbare vrijetijdsbesteding. Het museale landschap van Nederland zal daar meer op moeten
worden afgestemd.
Missie
Het Limburgs Museum geeft op een herkenbare en verrassende wijze betekenis en beleving aan de
geschiedenis en cultuur van Limburg.
Kernwaardes:
1. Herkenning
2. Betekenis geven
3. Beleving
Pay off:
Het Limburgs Museum is het museum van, voor en over Limburg.
Doelgroep (focus)
Primair: families
Secundair: senioren (55+)
Tertiair: onderwijs (basis/voortgezet/speciaal)
Doelstellingen
We willen groeien van 40.000-45.000 bezoekers in de afgelopen jaren naar een plek in de top
55 van de NMV van meest bezochte musea in uiterlijk 2016 (= ongeveer 75.000 bezoekers).
De eigen inkomsten zullen hierbij groeien van 17% in 2011 naar 20-25 % (afhankelijk van te
verwerven projectsubsidies) in 2016.
De nieuwe organisatie zal moeten leiden tot een meer klantgericht, zakelijker en
commerciëler denken en werken van de hele organisatie met behoud van kwaliteit, visie en
missie van het LM.
We verzamelen en bewaren wat er toe doet (voor volgende generaties).
11

Interne analyse
In de interne analyse komen de volgende onderwerpen aan bod:
1. Bezoekers
2. Marktonderzoek
3. De marketingmix (prijs, producten, personeel, plaats, presentatie en promotie)
4. Automatisering
5. Duurzaamheid
6. Financiële kengetallen
Bezoekers
Als we naar de bezoekersaantallen van de
afgelopen jaren kijken dan valt meteen een
duidelijke uitschieter naar boven op in 2002.
Toen bezochten meer dan 70.000 bezoekers het
Limburgs Museum. Dit was mede te danken aan
de tentoonstelling Asterix & Europa die van
maart t/m oktober te zien was. In 2005 trok het
LM nog geen 40.000 bezoekers. Dit is
waarschijnlijk te wijten aan het feit dat er dat
jaar geen echte grote familietentoonstelling
geprogrammeerd was. Vanaf 2006 zien we redelijk stabiele bezoekersaantallen van rond de 50.000
per jaar. In 2011 was dit iets minder door de verbouwing van het Limburgs Museum en de
aanpassingen aan de infrastructuur in de directe omgeving van het museum. In 2012 verwachten we
wederom lager uit te komen dan verwacht (40.000/45.000 in plaats van de beoogde 60.000). Dit
heeft enerzijds te maken met de vertraging van de bouw en de overlast rond de verbouwing van het
Limburgs Museum en het daarmee samenhangend groot onderhoud. De eerste vier maanden van
2012 was het museum slecht toegankelijk. Anderzijds heeft dit ook te maken met de invloed van de
Floriade. De Floriade heeft meer bezoekers uit de regio getrokken en in feite dus geconcurreerd met
het LM terwijl de verwachting was dat de Floriade meer bezoekers naar de stad Venlo zouden
trekken die vervolgens het museum zouden bezoeken.
De helft van de bezoekers is tussen de 18-55 jaar oud, iets meer dan 10% is ouder dan 55 jaar.
Afhankelijke van de wisseltentoonstelling komt zo’n 20% in schoolverband. De laatste jaren loopt het
aantal leerlingen iets terug. Voor een volledig overzicht van de bezoekersaantallen: zie bijlage 1 en 2.
Marktonderzoek
In oktober 2012 is er door het bureau Branches & Trends uit Maastricht in opdracht van het Limburgs
Museum een marktonderzoek (zie bijlage 3) uitgevoerd. Dit online-onderzoek benaderde twee
doelgroepen: individuele bezoekers en het onderwijs (met name basisonderwijs). De individuele
bezoekers bestonden uit een groep 18-plussers die representatief was voor de bevolking van
Limburg, Noord-Brabant en Gelderland. Daarnaast werden de vragen voorgelegd aan personen die
de nieuwsbrief van het LM (abonnees) ontvangen, veelal bezoekers van het Limburgs Museum.
Een belangrijke uitkomst van het onderzoek is dat bezoekers die het LM hebben bezocht tevreden
zijn en dat meer dan de helft het museum nogmaals wil bezoeken. Uit het marktonderzoek blijkt dat
12

slechts 11% van de respondenten uit de provincies Limburg, Noord-Brabant en Gelderland het
Limburgs Museum kent. In alleen Limburg is de naamsbekendheid 31%. Als deze naamsbekendheid
wordt verhoogd dan zal dat waarschijnlijk al op korte termijn leiden tot meer bezoekers.
De marketingmix
Prijs
Het Limburgs Museum kent verschillende tarieven (zie bijlage 4) tot maximaal acht euro per persoon.
Gezinnen/families kunnen voordeliger naar binnen met een gezinskaart, maar ook jeugd en groepen
kunnen met korting het museum bezoeken. Naast deze entreeprijzen zijn er tarieven voor extra
producten als museumlessen, rondleidingen of inleidingen. Deze variëren in prijs en worden vaak
bovenop de entreeprijs berekend.
Voor een aantal producten wordt naast de entree nog een toeslag gevraagd of geldt juist een
gereduceerde entreeprijs. Bijvoorbeeld een toeslag voor een workshop voor kinderen of een
gereduceerd tarief voor een filmvoorstelling zonder museumbezoek.
Naast deze entreeprijzen zijn er tarieven voor diverse diensten van het museum. Bijvoorbeeld voor
onderzoek voor derden, digitaliseringswerkzaamheden voor derden of kosten in verband met
bruiklenen. Maar ook voor het beschikbaar stellen van afbeeldingen uit/van de collectie aan derden
of voor het gebruik van filmmateriaal uit de collectie zijn vastgestelde tarieven.
Producten
Het museum kent een grote verscheidenheid aan producten. Producten worden ontwikkeld voor
diverse doelgroepen: voor het bedrijfsleven, het onderwijs, individuele bezoekers, groepen die het
museum bezoeken, de wetenschap en zelfs toekomstige generaties. Onderstaand zijn de producten
van het Limburgs Museum onder verdeeld in een aantal groepen:
1. Collecties
Naast de presentaties is ook de collectie een product van het
Limburgs Museum. De collectie is het complete pakket aan
museumvoorwerpen en onder te verdelen in drie
verzamelgebieden:
A. De museumcollectie bestaat uit ruim 45.000
(cultuur)historische voorwerpen.
B. De filmcollectie bestaat uit zo’n 1.700 films.
C. De boekencollectie bestaat uit ruim 15.000 boeken en
honderden tijdschriften en artikelen.
Van de gehele collectie is zo’n 6 % in het LM of elders zichtbaar
voor publiek. De boeken en filmcollectie zijn nauwelijks zichtbaar
voor het publiek. Het deel dat niet zichtbaar is wordt in depots bewaard voor toekomstige
generaties. Afbeeldingen van objecten en film(fragmenten) uit de collecties worden regelmatig tegen
een vergoeding beschikbaar gesteld aan derden. Inkomsten 2012: € 3.000.
13

2. Vaste presentaties
Het LM kent sinds de opening een aantal vaste presentaties. Op dit moment gaat het om tien vaste
presentaties. Deze presentaties (zie bijlage 5) vertellen de geschiedenis van Limburg vanaf de eerste
mensen tot nu. Ze worden door het Limburgs Museum ontwikkeld en door een extern bedrijf
vormgegeven en gebouwd. Er wordt naar gestreefd om vaste presentaties om de tien jaar te
vernieuwen.
3. Tijdelijke tentoonstellingen
Elk jaar worden er een aantal tijdelijke
tentoonstellingen gemaakt. Dit zijn
tentoonstellingen die een korte tijd te zien zijn,
variërend van een paar weken tot een jaar. Ze
vinden meestal plaats in de
wisseltentoonstellingsruimte op de tweede
verdieping en in de galerij op de onderste
verdieping. Daarnaast zijn er regelmatig wisseltentoonstellingen in de foyer of het kabinetje (kleine
presentatieruimte). Tijdelijke tentoonstellingen kunnen door het LM zelf worden ontwikkeld of ze
worden ingekocht bij een ander museum. Het Limburgs Museum kan wisseltentoonstellingen ook
verkopen of samen met andere partijen ontwikkelen. Wisseltentoonstellingen hebben een
publieksdoel (bezoekers, herhaalbezoek) of een collectiedoel (verwerving, restauratie).
4. Rondleidingen, inleidingen, filmvoorstellingen, kinderfeestjes etc. (groepsbezoek)
Voor groepen kunnen extra activiteiten worden geboekt. Bijvoorbeeld een rondleiding of inleiding.
Vaak worden deze activiteiten verzorgd door vrijwilligers van het museum. De extra activiteiten
worden vaak via arrangementen gereserveerd. Totaal inkomsten 2012: € 11.030 (inclusief
museumlessen).
5. Museumlessen
Voor het onderwijs heeft het Limburgs Museum verschillende museumlessen ontwikkeld. Zowel voor
het basis- en voortgezet onderwijs als voor het speciaal onderwijs zijn er museumlessen ontwikkeld
die aansluiten bij het curriculum van school en de beleefwereld van de jeugd.
6. Publieksactiviteiten (individueel bezoek)
Voor individuele bezoekers worden met name bij wisseltentoonstellingen, maar ook bij diverse
landelijke en regionale evenementen, extra activiteiten georganiseerd. Dit kunnen workshops of
theatervoorstellingen voor kinderen zijn, maar ook studiedagen, lezingen of cursussen voor
volwassenen. Meestal wordt er voor deze extra activiteiten geen toeslag op de entree berekend.
7. Wetenschappelijk onderzoek
Het Limburgs Museum doet uitsluitend onderzoek naar de collectie met een duidelijk zakelijk doel,
bijvoorbeeld de ontwikkeling van een tentoonstelling, een publicatie of een studiedag.
8. Gebouw
Het gebouw op zich is ook een product van het Limburgs Museum. De bijzondere architectuur van
het gebouw maakt dat het regelmatig gebruikt wordt als locatie voor bijvoorbeeld het maken van
14

uidsfoto’s of familiefoto’s. Aan het gebouw zit een gebouwtje uit 1933 vast. Bij het grote publiek is
dit niet bekend, maar het betreft een monument: het oudste benzinetankstation van Nederland.
Naast deze twee gebouwen beschikt het museum over een extern depot in Belfeld. Een nietgeklimatiseerde
loods waar tentoonstellingsmaterialen wordt opgeslagen en niet-klimaatgevoelige
collectie wordt bewaard.
9. Vergaderzalen, museumtheater en andere publieksruimten
In het museum zijn verschillende publieksruimten. Zo is er een museumtheater, een educatieve
ruimte, er zijn vergaderzalen en er is een grote open foyer. De verschillende ruimtes worden
regelmatig door het publiek gehuurd of ingezet bij eigen activiteiten van het Limburgs Museum. In de
theaterzaal zijn max 100 zitplaatsen en in de foyer zijn max 200 staanplaatsen. Totaal inkomsten
2012: € 5.000.
10. Museumwinkel
De museumwinkel verkoopt producten die raakvlakken hebben bij de geschiedenis van Limburg of
met de onderwerpen van de wisseltentoonstellingen. Bezoekers kunnen fysiek in het museum
producten kopen, maar een gedeelte van de producten is ook via de webshop van het Limburgs
Museum verkrijgbaar. Totale omzet 2012 is € 75.000 en de totale marge in 2012 is € 34.000.
11. Grand-café Het Gouvernement
Het museumrestaurant van het Limburgs Museum
wordt verhuurd (à € 12.000) aan derden, een BV
die het eigendom is van een stichting, waarin het
LM is vertegenwoordigd door de directeur. Het
bestuur van de stichting heeft een bedrijfsleider
aangesteld die Grand-café Het Gouvernement
exploiteert. Het museumrestaurant verzorgt met
name de horeca voor de bezoekers van het
Limburgs Museum. Ondanks vele inspanningen van
de bedrijfsleider en medewerkers en directie van het LM blijven omzet en winst onder de maat en de
personeelskosten te hoog.
De omzet van het Grand-café loopt terug van € 178.000 in 2007 naar € 161.000 in 2011. Voor 2012
wordt een omzet van € 175.000 verwacht. De winst is structureel negatief variërend tussen de
€5.000 en de € 15.000.
12. Informatiecentrum
Het Informatiecentrum (IC) was tot begin 2012 ondergebracht in het voormalig tankstation. Het IC
was dinsdag-, woensdag- en donderdagmiddag open voor publiek. Iedereen kon in het
Informatiecentrum terecht met vragen over het Limburgs cultureel erfgoed. In het IC was een
uitgebreide boeken- en tijdschriftencollectie beschikbaar voor onderzoek. Begin 2012 was in het IC
door een calamiteit veel waterschade en was het tijdelijk niet mogelijk in het gebouw te verblijven.
Al langere tijd twijfelde het management over de toegevoegde waarde van het Informatiecentrum.
Het trok te weinig bezoekers, met name door de komst van internet kan veel informatie digitaal
worden gevonden. In de tweede helft van 2012 is het Informatiecentrum omgebouwd tot
15

kantoorruimte. In 2013 zal bekeken moeten worden hoe we in de toekomst precies om moeten gaan
met de boeken uit de bibliotheekcollectie .
13. Businessclub
Het Limburgs Museum heeft in 2008 voor zijn sponsoren een Businessclub opgericht. Sponsoren van
het LM worden deelnemer van de Businessclub van het museum. In 2012 telt de Businessclub twintig
leden en zijn de extra inkomsten van de Businessclub € 75.500. De Businessclub komt twee keer per
jaar voor een bijeenkomst naar het museum. Dit is een exclusief bezoek waarbij bijvoorbeeld een
uniek kijkje achter de schermen wordt gegeven of de groep als eerste een tentoonstelling bezoekt.
De avond nodigt ook uitdrukkelijk uit tot het onderling netwerken. Zie bijlage 6 voor meer
informatie.
14. Vrienden van het Limburgs Museum
Particulieren kunnen ‘vriend’ of ‘vriendin’ worden van het Limburgs Museum. Ze worden dan lid van
de Stichting Vrienden van het Limburgs Museum (in 1986 opgericht door het Goltziusmuseum). Ze
betalen jaarlijks contributie en profiteren als Vriend van een aantal voordelen, bijvoorbeeld gratis
entree, uitnodigingen voor openingen en uitnodigingen voor exclusieve Vriendenbijeenkomsten. Het
geld dat de Vriendenstichting bijeenbrengt, wordt vooral ingezet om de verzamelingen van het
Limburgs Museum uit te breiden en de activiteiten van het museum te bevorderen. Eind 2012 had
het Limburgs Museum 345 vrienden. Vrienden zorgen niet zozeer voor extra inkomsten maar zijn de
ambassadeurs van het Limburgs Museum.
15. Nevenproducten
Bij een aantal presentaties zijn aanvullende
producten ontwikkeld. Zo is bij de vaste
presentatie een audiotour en een puzzeltocht
voor volwassenen verkrijgbaar en voor kinderen
diverse speurtochten. Met name bij
wisselpresentaties worden regelmatig populairwetenschappelijke
publicaties ontwikkeld door
het Limburgs Museum of door partners van het
museum.
Personeel
In 2012 is de structuur van de organisatie aangepast aan de veranderde externe omstandigheden.
Culturele instellingen worden geacht meer ondernemerschap te tonen en een zakelijk en
commercieel verdienmodel te hanteren.
In 2011 kende het Limburgs Museum vier afdelingen: Stafgroep, Beheer en Behoud, Publiekszaken
en Projecten. De vier afdelingshoofden vormden samen met de directeur/bestuurder het
managementteam. In 2012 werd de organisatiestructuur aangepast zodat er o.a. meer aandacht kon
komen voor marketing en communicatie. Tot die tijd was de marketing en communicatie van het
museum geïntegreerd in de afdeling Publiekszaken. Om budgetten vrij te maken en ook te komen tot
een gerichtere en plattere organisatie werd het MT terug gebracht van vijf naar vier personen. De
organisatie werd opnieuw ingedeeld in drie afdelingen in plaats van vier. Daarnaast werd er een
16

aparte afdeling marketing & communicatie opgericht om de zakelijke focus in de organisatie, maar
ook daarbuiten veilig te stellen.
Voor een tijdelijke periode van anderhalf jaar is een projectdirecteur aangesteld. Een
verandermanager die de organisatie bijstaat in het gehele veranderproces. Daarbij ondersteunt de
projectdirecteur het management bij het opzetten van de nieuwe afdeling marketing &
communicatie.
Het Limburgs Museum werkt conform de code ‘Cultural Governance’. In deze code zijn richtlijnen
voor een goed, adequaat en transparant bestuur vastgelegd. De directeur is tevens bestuurder en de
bevoegdheden zijn vastgelegd in de statuten van het Limburgs Museum en het directiereglement. De
directeur/bestuurder legt verantwoording af aan de Raad van Toezicht. De bevoegdheden van de
Raad van Toezicht zijn vastgelegd in de statuten en reglement van het LM.
De organisatie kent drie afdelingen die weer ingedeeld zijn in teams. Elke afdeling wordt geleid door
een manager. De leidinggevende managers zitten samen met directeur/bestuurder in het
managementteam. Zie organogram in bijlage 7.
Raad van Toezicht
De huidige Raad van Toezicht bestaat uit zes leden (afkomstig uit de wetenschap en politiek). De
leden komen vier keer per jaar bijeen. De directeur stelt voor het overleg een agenda samen en
informeert de Raad van Toezicht over de algemene gang van zaken in het museum. De zaken
waarvoor de directeur goedkeuring moet vragen aan de Raad van Toezicht en de bevoegdheden van
de Raad van Toezicht zijn vastgelegd in de statuten van het LM en de reglementen voor directie en
Raad van Toezicht.
De Raad van Toezicht hanteert een benoemingsperiode van vier jaar, met een eenmalige
mogelijkheid tot herbenoeming. De maximale zittingsperiode is dus acht jaar. De voorzitter van de
Raad van Toezicht wordt, na voordracht door de Raad van Toezicht, door het College van
Gedeputeerde Staten van Limburg, in functie benoemd. De voorzitter is verantwoordelijk voor het
adequaat functioneren van de Raad van Toezicht en is het primaire aanspreekpunt voor de overige
toezichthouders en de directeur.
Managementteam
Het managementteam bestaat uit de leidinggevende managers van de drie afdelingen en de
directeur. De tijdelijk aangestelde projectdirecteur neemt voorlopig de taken in het MT van de
manager marketing & communicatie waar. Op termijn zal de manager marketing & communicatie
ook plaatsnemen in het MT.
Het managementteam vergadert een keer per twee weken en bespreekt in het overleg onderwerpen
met een strategisch karakter. De gemaakte afspraken worden vastgelegd en er wordt een actielijst
bijgehouden. Naast de gezamenlijk vergadering hebben de leden van het managementteam
regelmatig bilateraal overleg met de directeur. Tijdens dit overleg worden met name operationele
zaken besproken.
17

Personeelsvertegenwoordiging
Het Limburgs Museum kent een
personeelsvertegenwoordiging, de WLM
(werknemersvertegenwoordiging Limburgs
Museum). De WLM vergadert twee keer per jaar
met een afvaardiging van directie/MT. De WLM
behartigt de arbeid gerelateerde belangen van de
medewerkers als collectief (minimaal 25% van de
werknemers). De rechten en plichten van de WLM
zijn wettelijk vastgelegd in de WOR en de cao.
De WLM bestaat uit drie vertegenwoordigers gekozen door de medewerkers. In hun midden wordt
een voorzitter en secretaris gekozen.
Wetenschappelijke Adviesraad
De Wetenschappelijke Advies Raad (WAR) buigt zich over de wetenschappelijke werking van het
Limburgs Museum. Er wordt bijvoorbeeld bekeken of onderzoekstages kunnen worden uitgevoerd en
of we voldoende mogelijkheden hebben om ‘aan wetenschap te doen’. Het gaat er dan hoofdzakelijk
om of voldoende ruimte vrijgemaakt kan worden voor onderzoek naar collecties en aan
tentoonstellingen gerelateerd onderzoek. De Wetenschappelijke Advies Raad heeft dus een heel
specifieke functie en draagt ertoe bij dat wij op wetenschappelijk gebied de nodige contacten
hebben met universiteiten. Omdat in het Limburgs Museum verschillende wetenschapsgebieden aan
bod komen, is bij de samenstelling goed gekeken of experten op al deze terreinen vertegenwoordigd
zijn en of er bij de keuze een spreiding over diverse universiteiten is. De WAR vergadert tweemaal
per jaar. De voorzitter is lid van de Raad van Toezicht.
Medewerkers en vrijwilligers
Het Limburgs Museum heeft eind 2012 in de nieuwe organisatie 24,36 betaalde fte’s (dus exclusief
vrijwilligers). Veel medewerkers werken parttime. In absolute aantallen gaat het om 38 medewerkers
en 42 vrijwilligers. Het HR-beleid, zowel van de vrijwilligers als van de medewerkers, ligt bij de
manager Bedrijfsbureau. Het Limburgs Museum volgt op een groot aantal punten de cao-welzijn,
maar heeft een eigen salarissystematiek. Zoals het er nu naar uitziet zal begin 2013 de nieuwe cao
worden vastgesteld. Naar verwachting zal dit een verhoging in de loonkosten van 2,5% betekenen.
Opleiding en training
Het Limburgs Museum kende tot 2011 een vrij statische organisatie. Medewerkers bleven lang bij het
museum werken, dienstverbanden van meer dan 25 jaar waren gebruikelijk. Een gevolg hiervan was
dat de organisatie vergrijsde. Ook was er onvoldoende beweging, er werd te weinig aan scholing
gedaan, mede omdat medewerkers niet actief zochten naar scholingsmogelijkheden. In de nieuwe
organisatie (vanaf 2012) is er veel aandacht voor de ontwikkeling en groei van medewerkers. Ook zal
het MT terughoudend zijn met het toekennen van vaste aanstellingen, de organisatie moet in
beweging blijven. Jong talent krijgt de kans zich te ontwikkelen bij het LM en daarna vliegen ze
wellicht uit naar andere instellingen/bedrijven. Op deze manier neemt het Limburgs Museum ook
een maatschappelijke verantwoordelijkheid.
18

Handboek
De ‘huisregels’ van het Limburgs Museum zijn
vastgelegd in het Handboek LM. Er wordt verwacht
dat iedere medewerker de inhoud kent en er naar
handelt. In 2013 zal het huidige handboek worden
geactualiseerd.
Plaats
Het Limburgs Museum is gevestigd in het centrum
van de stad Venlo, tegenover het stationsplein
waaraan het station en de opstapplaats voor lijnbussen is gevestigd. Pal naast het museum ligt het
Koninginneplein. Het Koninginneplein is het belangrijkste verkeersknooppunt in Venlo. Dagelijks
passeren er zo’n 50.000 auto’s. Gecombineerd met drukke stromen voetgangers en fietsers zorgde
dit regelmatig voor zulke onveilige situaties dat het plein en de omgeving de afgelopen jaren werden
aangepast. Het ontwerp van zo’n vijftig jaar gelden was niet meer berekend op de enorme
verkeersdrukte van tegenwoordig. Daarom is er een tunnel voor snelverkeer onder het plein
gerealiseerd. In 2011 zijn de tunnel en de nieuwe rotonde geopend voor alle verkeer. Door de
nieuwe situatie is de Keulsepoort nog meer de entree tot de binnenstad vanaf het station. Het geeft
voetgangers en fietsers meer ruimte. In het midden van de Keulsepoort ligt een waterpartij, die de
voetgangers als het ware de stad intrekt. De waterpartij is een verwijzing naar de Middeleeuwse
straten, waarbij de afwatering altijd via het midden van de straat liep.
De aanpassingen aan de directe omgeving hebben geleid tot een prachtig open museumplein waar
van het museum gebruik maakt bij evenementen. Ook is er voor Grand-café Het Gouvernement een
terras gecreëerd tijdens de herinrichting van het museumplein. Het museumrestaurant heeft nu
zowel aan de parkzijde als aan de zijde van de rotonde een prachtig terras.
De ontwikkeling van het terras heeft er toe geleid dat het LM veel minder fietsstallingen heeft dan in
de oorspronkelijke situatie. Ook heeft de nieuwe situatie niet geleid tot eigen parkeerplaatsen.
terwijl uit onderzoek is gebleken dat hier wel behoefte aan is (zie bijlage 8).
Presentatie
Bezoekers komen het museum binnen via een betonnen, uitwaaierende, licht stijgende trap en
betreden zo het transparante publieksgedeelte van het gebouw. Er is veel glas en staal is gebruikt, als
verwijzing naar de moderne tijd en de toekomst. In dit gedeelte liggen naast het entreegebied, de
educatieve ruimten voor het onderwijs, de theaterzaal, de open foyer, het museumrestaurant, de
kantoren en de museumwinkel. Vanuit het entreegebied lopen de bezoekers via wederom een
betonnen trap naar beneden, naar het gesloten gedeelte van het gebouw.
Beneden, beschermd achter de stenen gebogen muur bevindt zich de museumgang. Aan deze gang
liggen, achter de houten kastenwand, de museumzalen en depots. Op de onderste verdieping
bevinden zich de zalen met de oudste geschiedenis, zoals ook bij opgravingen het oudste materiaal
het diepst in de grond ligt.
De eerste zaal is de Historoscoop. Deze zaal geeft de bezoeker middels een 360-graden film een
introductie op het Limburgs Museum. Na deze zaal loopt de bezoeker door de glazen pui naar de
andere zalen, prehistorie, Romeinse tijd en hoge middeleeuwen.
19

Door de aanbouw in 2012 is het gebouw verlengd. Op de onderste verdieping is in de laatste zaal het
mikwe uit de dertiende eeuw geplaatst. Hierdoor is de routing niet langer logisch. De reis door de tijd
is niet langer juist. De herinrichting van de vaste presentaties (excl. Historoscoop) van de onderste
verdieping maakt het mogelijk de inhoud van de zalen aan te passen waardoor de routing weer een
reis door de tijd wordt. Hiervoor moeten in 2013 wel een aantal interne verhuizingen van
tentoonstellingen plaatsvinden en zijn meerdere vaste presentaties voor publiek tijdelijk gesloten.
Eind 2013/begin 2014 kan de bezoeker weer een logische reis door de tijd maken.
Promotie
In 2012 is er een begin gemaakt met het opzetten van de nieuwe afdeling marketing & communicatie
en vanaf 2013 wordt een nieuw marketing & communicatiebeleid geformuleerd.
Tot 2012 is er:
voor wat betreft de mediamix incidenteel geadverteerd in de provinciale dagbladen: Dagblad
De Limburger (DDL) en Limburgs Dagblad (LD);
een voorzichtige eerste opstart gemaakt met het inzetten van social media (Facebook, Hyves,
Twitter);
de website is vernieuwd (maar nog niet interactief);
regelmatig promotiemateriaal (met name folders) verspreid;
een digitale nieuwsbrief, die enkele malen per jaar wordt verzonden naar 2000 adressen.
Verder wordt er promotioneel nog weinig tot niets gedaan op het gebied van:
overige media (radio/tv/lokale bladen etc.) en digitale media;
sales promotions intern en extern;
externe beurzen en evenementen;
direct marketing.
Er is een eerste opstart gemaakt voor wat betreft het wekelijks PR-matig onder de aandacht brengen
van het Limburgs Museum bij de verschillende media.
Automatisering
In 2011 is de volledige ICT-omgeving vernieuwd. Hierbij was een plan uit 2010 leidend. Door de
steeds vernieuwende ontwikkelingen zijn de ideeën inmiddels achterhaald. De gemaakte
inschattingen voor bijvoorbeeld dataopslag, benodigde software en internetgebruik zijn door de
snelle innovatie inmiddels achterhaald. De techniek ontwikkelt zich sneller dan gedacht en de
behoeftes van medewerkers en publiek zijn anders dan gedacht. Daarom zal er in 2013 een ICTbeleid
moeten worden geformuleerd waarbij rekening is gehouden met de behoeftes en wensen van
zowel de bezoekers en medewerkers en ook rekening wordt gehouden met de huidige ICT-omgeving.
Duurzaamheid
De provincie Limburg is in 2011 gestart met het aanpassen van met name de technische installaties
in het gebouw om zo het energieverbruik te reduceren. Zo is er onder meer een warmte-koude
pomp geplaatst. Daarnaast zijn er veel lampen vervangen door led-lampen of andere
energiezuinigere varianten. In 2012 is er naast het verduurzamen van het gebouw veel uitgesteld
20

groot onderhoud gedaan. Denk daarbij aan schilderwerk, revisie liften etc. In 2013 worden er nog
meer onderhoudswerkzaamheden verricht. Bij alle werkzaamheden, vervangingen en aanschaffingen
wordt rekening gehouden met energiebesparingen en duurzaamheid.
Financiële kengetallen
Om een goed beeld te krijgen van onze eigen financiële kengetallen is er een eenvoudig
benchmarkonderzoek (zie bijlage 9) gedaan. De kengetallen van het Limburgs Museum zijn
vergeleken met vier andere musea: het Bonnefantenmuseum in Maastricht, Discovery Center
Continium in Kerkrade, het Drents Museum in Assen en het Groninger Museum in Groningen. Deze
cijfers zijn vervolgens ook vergeleken met het landelijk gemiddelde van de gehele branche. Deze
keuze helpt in de aanscherping en verbetering van het eigen beleid.
De grootste verschillen zitten in het percentage eigen inkomsten. Hier scoort het LM het laagst.
Gemiddeld is het percentage eigen inkomsten van musea zo’n 30%. In 2011 had het Limburgs
Museum 17% aan eigen inkomsten. De musea waarmee vergeleken werd, hadden een percentage
eigen inkomsten tussen de 21,5% en 47,8%. Er kan niet duidelijk worden aangegeven waarom het
percentage eigen inkomsten van het LM laag is. Het lijkt niet te liggen aan de overige inkomsten uit
subsidies en fondsen maar meer aan de achterblijvende inkomsten uit entree, museumwinkel,
sponsoren en horeca.
De huisvestingskosten van het Limburgs Museum zijn aanzienlijk hoger in vergelijking met de andere
musea en het landelijke gemiddelde. De overige kosten waaronder de personeelskosten zijn
vergelijkbaar met de andere musea.
21

Externe omstandigheden
Om de kansen en bedreigingen voor de komende jaren te kunnen aangeven is het noodzakelijk een
analyse te maken van de externe omstandigheden. Bij het maken van de analyse is onder andere
uitgegaan van de in 2010 door de NMV uitgegeven Agenda 2026. Agenda 2026 is de
toekomstverkenning voor de Nederlandse museumsector. Er werd in Agenda 2026 geconcludeerd
dat er zes belangrijke trends zijn voor de sector:
1. Babyboomers met pensioen
2. Minder subsidie
3. Gedigitaliseerde samenleving
4. Meer invloed Europa
5. Ontwikkeling van de Randstad-metropool
6. Groei internationaal cultuurtoerisme
Van deze zes trends zijn met name de eerste vier genoemde trends van toepassing op het Limburgs
Museum. Deze worden hier verder beschreven.
Babyboomers met pensioen
De komende twintig jaar zal er op demografisch gebied een omslag plaatsvinden. Momenteel telt
Nederland veel meer jongeren dan ouderen, maar dit wordt de komende jaren langzaam
omgedraaid. Zo was in 2010 ongeveer 15% van de bevolking 65-plus. In 2020 zal meer dan 20% 65-
plusser zijn en dit percentage zal steeds verder oplopen.
De babyboomers, die tussen 2010-2030 met pensioen gaan, zijn over het algemeen lange tijd
gezond, hebben een hoge levensverwachting, zijn relatief goed geschoold en zijn tot op hoge leeftijd
mobiel (dankzij eigen auto, elektrische fiets en openbaar vervoer).
Door hun goede gezondheid zullen deze senioren langer deel blijven nemen aan het arbeidsproces.
Daarentegen zijn ze ook langer in staat om als vrijwilliger maatschappelijke taken uit te voeren. Dit
biedt kansen voor musea: meer potentiele bezoekers, meer potentiële vrijwilligers, maar ook meer
potentiële donateurs of leden voor de vriendenstichting.
De senioren kunnen ook langer genieten van ‘de geneugten van het leven’. Tot de ‘geneugten van
het leven’ rekent deze groep onder andere culturele ontwikkeling in de brede zin des woord.
Museumbezoek is echter door de overige aantrekkelijke vormen van vrijetijdsbesteding niet meteen
vanzelfsprekend. Er is in toenemende mate sprake
van een verdringingsmarkt waarbij musea hun
concurrentiepositie ten opzichte van andere
aanbieders van informatie, kennis, beleving en
ontspanning blijvend moeten bevechten. Een
aantrekkelijk inhoudelijk aanbod is voor de
senioren minstens even belangrijk als
bereikbaarheid, parkeergelegenheid, museumcafé
en winkel.
22

Minder subsidie
Door de kredietcrisis is de staatsschuld enorm opgelopen en het ontstane begrotingstekort dwingt de
overheid tot ongekende structurele bezuinigingen. Naar verwachting zullen, na de rijksoverheid en
gemeentelijke overheid, ook de provincies (vanaf 2013) keuzes moeten maken.
In 2010 concludeerde de NMV dat ‘er geen reden is om aan te nemen dat de cultuur- of
erfgoedsector ontzien wordt’. Publieksonderzoek bewijst dat de gemiddelde Nederlander inderdaad
vindt dat ook op musea en erfgoed bezuinigd kan worden. Mede daarom moeten de Nederlandse
musea (in tegenstelling tot vergelijkbare instellingen in Duitsland en België) rekening houden met
een korting op de subsidies en de noodzaak om zelf meer middelen te genereren. Musea kunnen
meer middelen genereren door actief cultureel ondernemerschap, iets waar de overheid ook voor
openstaat en waarvoor kaders worden aangepast.
Gedigitaliseerde samenleving
Jongere generaties zijn opgegroeid met digitale media. Zij bewegen zich als vanzelfsprekend door de
gedigitaliseerde kennis- en informatiewereld. In 2010 ontvingen musea 3,8 keer zo veel bezoeken op
de website als in de musea. Als je in de toekomst als museum zichtbaar wilt blijven, moet je je ook
digitaal en virtueel positioneren.
Waar nieuwe media door musea tot nu toe vooral flankerend werden ingezet, zullen nieuwe media
in de toekomst steeds belangrijker worden. Musea zullen zich enerzijds op een nieuw terrein moeten
bevinden, een terrein van nieuwe virtuele producties en exposities, met nieuwe
eigendomsverhoudingen, auteursrecht, authenticiteitsvraagstukken, publieksbereik en
verdienmodellen. Anderzijds nemen musea in die gedigitaliseerde samenleving een interessante plek
in. Een museum maakt traditioneel gebruik van authentieke unieke objecten, een content die
wellicht juist door toekomstige generaties als bijzonder ervaren kan worden.
Deze nieuwe digitale mogelijkheden leiden tot nieuwe technische processen die ontwikkeld en
geïmplementeerd moeten worden in de van oudsher analoge museale organisaties. Dit vereist een
duidelijk digitaal beleid en kennis van de bijbehorende competenties.
Meer invloed Europa
Door de Europese samenwerking zal ‘Brussel’ de komende jaren steeds belangrijker worden. De
nationale staten zullen daarbij aan invloed verminderen. Binnen de echelons van de lagere
overheden zijn ook verschuivingen te verwachten. Gemeenten zullen de komende jaren verder
samenwerken waarbij fusiegemeenten ontstaan. Eenzelfde ontwikkeling is er bij provincies, waarbij
enerzijds taken opnieuw worden geformuleerd (Cultuur is provinciale taakstelling volgens commissie
Lodder) en anderzijds regelmatig samenwerkingsverbanden/fusies op de politieke agenda worden
geplaatst. Grenzen veranderen en verschuiven, waardoor het van groot belang is dat een goed
netwerk van stakeholders beschikbaar is om te kunnen communiceren.
Branche
Het International Council of Museums (ICOM) hanteert als internationale museumdefinitie: ‘Een
museum is een permanente instelling, niet gericht op het behalen van winst, toegankelijk voor
publiek, die ten dienste staat aan de samenleving en haar ontwikkeling. Een museum verwerft,
behoudt, onderzoekt, presenteert, documenteert en geeft bekendheid aan de materiële en
23

immateriële getuigenissen van de mens en zijn omgeving, voor doeleinden van studie, educatie en
genoegen.’ (ICOM, 2006)
Het begrip museum is daarmee niet beschermd, wat leidt tot verwarring over het aantal musea en
museumbezoeken. De Nederlandse Museumvereniging (NMV), probeert hier duidelijkheid in te
scheppen. Sinds 2009 moeten musea die lid van de NMV willen worden in het bezit zijn van het
kwaliteitskeurmerk van het Museumregister. Om te worden opgenomen in het register moeten
musea aan een aantal criteria voldoen gebaseerd op de museumdefinitie. Het Limburgs Museum is
lid van de Nederlandse Museumvereniging en heeft het keurmerk van het Museumregister behaald.
In 2010 waren er volgens de NMV 547 musea. Aan deze musea werden 18,4 miljoen
museumbezoeken afgelegd. Ongeveer een kwart van die bezoeken werd afgelegd door buitenlandse
bezoekers. Zie bijlage 10.
Trends in de branche
Er zal veel veranderen in de museale wereld. Taken en functies zullen veranderen, fusies en
overnames zullen plaatsvinden en een aantal musea zal moeten sluiten. Zij die overleven zullen van
grotere betekenis zijn, zij zullen een belangrijke bijdrage leveren aan de nieuwe samenleving en een
maatschappelijke rol spelen. Daarbij zullen de collecties beter maatschappelijk worden benut en de
kwaliteit moet gewaarborgd zijn. De samenleving moet het belang van ‘hun’ musea inzien, want dat
bepaalt in belangrijke mate de culturele identiteit
die voor publiek, overheden, politiek en
bedrijfsleven van grote waarde is.
Museumkaart
De Museumkaart wordt uitgegeven door Stichting
Museumkaart. Voor € 44,95 kun je een
Museumkaart kopen. Met de Museumkaart krijg je
bij zo’n 400 musea, verspreid over heel Nederland,
gratis toegang tot de vaste collectie. De
deelnemende musea krijgen ieder met de Museumkaart afgelegd bezoek door de NMV achteraf
gedeeltelijk vergoed. Hierbij wordt uitgegaan van een percentage (60-65%) van de gemiddelde
toegangsprijs van het volledige tarief voor jeugd-, volwassenen- en seniorenbezoek.
De Museumkaart moet het herhalingsbezoek aan de Nederlandse musea bevorderen en de affiniteit
tussen bezoekers en de musea versterken. Dit wordt onder andere gedaan door de uitgifte van een
Museumkaartmagazine voor kaarthouders met bijzondere aanbiedingen. Het blad verschijnt vier
keer per jaar. Ook is voor de deelnemende musea een analyse beschikbaar van marketinggegevens
van museumkaarthouders.
De Museumkaart bestaat in 2012 31 jaar. In 2011 waren er iets meer dan 800.000 kaarthouders.
Daarmee werden in dat jaar 4,3 miljoen museumbezoeken afgelegd. Dat is 24% van het totale aantal
bezoeken bij de aangesloten musea.
24

Bij het LM kwam in 2009 zo’n 12% van de bezoekers binnen op vertoon van hun museumkaart. In
2010 was dit 15% en in 2011 was dit al 19%. De verwachting is dat het LM de landelijke trend zal
volgen en dat dit percentage de komende jaren zal oplopen.
Top 55
Elk jaar in december publiceert de Nederlandse Museumvereniging een top 55 (zie bijlage 12) van de
best bezochte musea van dat jaar. Uit de ruim 400 musea die aangesloten zijn bij de Museumkaart
wordt een lijst van best bezochte musea samengesteld. In december worden alle aangesloten musea
gevraagd naar de prognose van hun bezoekersaantallen voor dat jaar. Uit deze kengetallen wordt de
lijst samengesteld.
De 400 aangesloten musea ontvingen in 2011 samen zo’n 18 miljoen bezoeken. In 2010 waren dat
nog 16,9 miljoen bezoeken. Binnen deze 400 aangesloten musea is dus een lichte stijging in de
bezoekersaantallen waar te nemen. De
bezoekersaantallen in de top 55 variëren tussen
de circa 1,6 miljoen en de 79.000 bezoekers per
jaar.
Maatschappelijk verantwoord ondernemen
Musea hebben vanuit hun kerntaak al een
maatschappelijke waarde; zij zijn er voor iedereen,
en leveren een belangrijke bijdrage aan de
maatschappij. MVO past dus goed in deze
branche. Maar MVO is niet alleen de maatschappelijke waarde die musea al vanzelfsprekend
hebben. Er wordt van culturele instellingen steeds vaker verwacht dat zij hun maatschappelijke rol
expliciet maken. Subsidiegevers van culturele instellingen koppelen hun bijdrage steeds vaker aan de
maatschappelijke meerwaarde van de te subsidiëren activiteiten. Dit gaat verder dan alleen de
maatschappelijke waarde die culturele instellingen al invullen. Het gaat ook om een duurzame
bedrijfsvoering, goed werkgeverschap, duurzaam inkopen, duurzaam (ver)bouwen en transparantie.
MVO is voor culturele instellingen ook een kans om samen te werken met bedrijven. Veel bedrijven
zoeken samenwerking met culturele instellingen om zo betrokken te zijn bij maatschappelijk
verantwoorde activiteiten. Deze bedrijven kunnen vanuit hun MBO-beleid ondersteuning bieden in
de vorm van sponsoring of kunnen hun kennis of materialen beschikbaar stellen voor de instelling.
Een culturele instelling die zelf een duidelijk MVO-beleid heeft is hier in het voordeel.
25

SWOT
In dit hoofdstuk worden de sterktes, de zwaktes, de kansen en de bedreigingen (de SWOT) van het
Limburgs Museum weergegeven aan de hand van de historie en de interne en externe analyse.
De sterktes
De sterktes vloeien voort uit de historie en de interne analyse van het LM en kunnen als volgt
worden samengevat:
1. Het Limburgs Museum wordt al jaren hoog gewaardeerd (gemiddeld een 8,3) door de
bezoekers. In 2012 kregen de tentoonstellingen een waardering tussen de 7,2 (Inspiratie
natuur) en 8,4 (Flower Power).
2. Het Limburgs Museum bewaart een brede en weloverwogen selectie van het culturele
erfgoed van Limburg voor de volgende generaties.
3. Het Limburgs Museum kent een hoog percentage (32 %) herhalingsbezoeken.
4. Het Limburgs Museum scoort hoog als het gaat om klantvriendelijkheid.
5. Het Limburgs Museum heeft een breed educatief aanbod voor basis- en voortgezet
onderwijs.
6. Het Limburgs Museum heeft een Businessclub en een Vriendenstichting.
7. Het Limburgs Museum is gevestigd in een opvallend gebouw met een verhaal. Het gebouw
en de omgeving van het museum bieden enorm veel mogelijkheden voor
publieksactiviteiten.
8. Het Limburgs Museum heeft een ideale ligging voor bezoekers die met het openbaar vervoer
komen en/of het bezoek willen combineren met een bezoek aan de binnenstad.
De zwaktes
De zwaktes vloeien voort uit de historie en de interne analyse van het LM en kunnen als volgt
worden samengevat:
1. Het Limburgs Museum kent een scheef verdienmodel. De eigen inkomsten zijn te laag: 17%
in 2011.
2. Van de collectie is slechts 6% zichtbaar voor het publiek.
3. Het Limburgs Museum kent geen geformuleerd afstotingsbeleid. Dit zal in samenhang met
het Collectiebeleidsplan moeten worden geformuleerd volgens de richtlijnen van de LAMO.
4. Het Limburgs Museum is momenteel als organisatie nog kwetsbaar door de veranderingen
op het gebied van werkzaamheden, focus en de meer bedrijfsmatige cultuur die ontstaat
naar aanleiding van de reorganisatie.
5. Grand-café Het Gouvernement en de museumwinkel maken onvoldoende winst en zorgen
voor te weinig synergie met het museum.
6. Het tankstation is een monument dat momenteel geen goede, duidelijke en rendabele
functie heeft binnen het Limburgs Museum.
7. Het Limburgs Museum heeft een matige naamsbekendheid en treedt commercieel en
promotioneel weinig naar buiten.
8. Door het onderbrengen van het mikwe is ‘de reis door de tijd’ onderbroken, wat de routing
voor de bezoeker onduidelijk maakt. Tevens zijn er geen mogelijkheden voor het ontvangen
van grote groepen bezoekers.
26

9. Het Limburgs Museum heeft geen eigen parkeerplaatsen voor bezoekers en is slecht
bereikbaar vanuit de parkeergarages.
10. Het Limburgs Museum is gelegen in een middelgrote en niet centraal gelegen
provincieplaats, met weinig uitstraling. De mogelijkheden om het imago van de stad en
daarmee het museum te stimuleren worden door het Limburgs Museum onvoldoende benut.
11. Aan de buitenkant van het museum en meteen bij binnenkomst (entreegebied) is niet
zichtbaar wat er binnen in het gebouw te zien is. Daardoor nodigt het niet uit tot een bezoek.
De kansen
De kansen vloeien voort uit de externe analyse van het LM en kunnen als volgt worden samengevat:
1. De economische crisis en het groeiende internationale cultuurtoerisme zorgen voor meer
dagjesmensen en meer vakanties in eigen land.
2. Door de toenemende vergrijzing komen er relatief steeds meer senioren. Zij hebben tijd en
geld en aantoonbaar meer interesse in cultuurhistorie.
3. De eventuele ontwikkelingen rond het Museumkwartier zouden op termijn mogelijkheden
kunnen bieden tot samenwerking en meer synergie.
4. De veranderingen voor Museum Van Bommel-Van Dam zouden mogelijkheden kunnen
bieden voor samenwerking en meer synergie.
5. Het verkrijgen van de oude ambtswoning zou voor het Limburgs Museum nieuwe
mogelijkheden kunnen betekenen.
6. Het Limburgs Museum krijgt van de provincie Limburg meer ruimte voor cultureel
ondernemerschap. De kaders en richtlijnen geven hiervoor meer ruimte.
7. Samenwerken met andere instellingen en het bedrijfsleven, de toeristische sector, horeca of
detailhandel biedt kansen. Iedereen is op zoek naar een verbetering van het verdienmodel.
8. We leven in een steeds meer gedigitaliseerde wereld. De kracht en mogelijkheden van ITtechnologie
met betrekking tot collectie, presentaties, promotie en communicatie bieden
veel kansen.
9. Op termijn zal er vanuit Europa steeds meer invloed uitgeoefend worden, wat kansen biedt
voor grensoverschrijdende samenwerking, Europese subsidies en publieksuitwisseling. De
steeds groter wordende invloed van Europa zorgt bij de inwoners van Europa voor een
grotere hang naar hun eigen identiteit wat mooi aansluit bij het LM.
10. MVO kan door het LM, zeker na de energiebesparende maatregelen, als beleid worden
uitgebreid. Daarentegen biedt het MBO-beleid van ondernemers in de regio kansen tot
samenwerking.
Bedreigingen
De bedreigingen vloeien voort uit de externe analyse van het LM en kunnen als volgt worden
samengevat:
1. De economische crisis zorgt voor bezuinigingen, dit leidt onder andere tot minder subsidie,
minder ruimte bij sponsoren en lagere particuliere bestedingen.
2. De vergrijzing en de krimp van de bevolking in Limburg zorgen voor minder leerlingen in de
regio en daarmee dus een teruglopende educatieve vraag.
3. Het voorlopig niet realiseren van het Museumkwartier en de economische crisis zorgen voor
onzekerheid bij Venlose culturele instellingen.
27

28
4. Er komt steeds meer aanbod op het gebied van vrijetijdsbesteding waardoor de concurrentie
groeit.
5. De te verkrijgen ambtswoning zorgt voor meer onderhoud, onderhoudskosten en een
versnippering van de activiteiten van het LM.
6. De onzekere situatie rond het voortbestaan van Museum Van Bommel-Van Dam en daarmee
kans op het verdwijnen van een naastliggend museum is van invloed op het LM.
7. De vluchtige, grenzeloze, steeds individualistischer wordende digitale wereld zorgt voor een
generatie die minder affiniteit heeft met musea en geschiedenis en het bewaren in het
algemeen.

Confrontatie
Inleiding
In de jaarplannen is het van belang dat kansen worden gegrepen vanuit de sterktes, en dat
bedreigingen vanuit de sterktes worden gepareerd. Tegelijkertijd zullen zwaktes moeten worden
aangepakt.
Per saldo zal het verdienmodel moeten verbeteren door het verhogen van eigen inkomsten enerzijds
en het verlagen van de kosten anderzijds.
De komende jaren zal het Limburgs Museum zich richten op een vijftal aandachtsgebieden. Op deze
gebieden zijn een aantal veranderingen noodzakelijk. Dat wil niet zeggen dat andere
aandachtsgebieden niet belangrijk zijn. We kunnen echter niet alles tegelijk aanpakken.
1. Publiek
De bezoekers waarderen het museum met een
hoog cijfer. Ook kent het LM een hoog percentage
herhalingsbezoeken. Hieruit kunnen we
concluderen dat de bezoekers tevreden zijn met
dat wat ze zien en beleven in het LM. Toch blijven
de bezoekersaantallen achter bij vergelijkbare
musea. Dit is waarschijnlijk te wijten aan een
slechte naamsbekendheid. Uit recent verricht
marktonderzoek blijkt dat slechts 11% van de
respondenten uit de provincies Limburg, Noord-
Brabant en Gelderland het Limburgs Museum kent. Voor alleen Limburg is dat percentage 31%. Van
de respondenten die het museum niet van naam kennen, geeft toch nog 45% open te staan voor een
bezoek. Er is dus nog een groot potentieel, waarbij we ons in 2013 eerst zullen richten op de
provincie Limburg. Daarnaast zou de naamsbekendheid in onze buurlanden onderzocht kunnen
worden en bekeken kunnen worden hoe we deze potentiele bezoekers kunnen verleiden tot een
bezoek.
Niet alleen een hogere naamsbekendheid zal moeten leiden tot hogere bezoekersaantallen. Ook een
verbetering van het complete pakket van het Limburgs Museum (collecties/tentoonstellingen,
parkeergelegenheid, openingstijden, entreeprijs, arrangementen, evenementen, GC etc.) zal moeten
leiden tot meer bezoekers.
De groeiende groep senioren kunnen als bezoeker, donateur of vrijwilliger een belangrijke
ondersteuning zijn in de verbetering van het verdienmodel.
2. Zakelijkere focus
Door de economische crisis zal op termijn de subsidie onder druk komen te staan. Vanaf 2013 wordt
er geen indexering meer toegepast. Om dit op te kunnen vangen zullen er meer eigen inkomsten
gegenereerd moeten worden. Daarbij zal het museum een meer klantgerichte focus moeten
ontwikkelen en zal de organisatie zakelijker en commerciëler moeten gaan werken en denken. Zo
zullen het GC en de museumwinkel meer winst moeten maken. Ook zal er strategisch moeten
worden samengewerkt met het bedrijfsleven (MBO) of instellingen (Museumkwartier, partners bij
29

Europese subsidies, Museum Van Bommel-Van Dam, seniorenorganisaties). De Businessclub en
Vriendenstichting moeten verder worden uitgebouwd, het Grand-café moet meer omzet en winst
gaan genereren. Ook zullen er meer inkomsten moeten komen uit (terugkerende) evenementen,
(dag)arrangementen en de verhuur van ruimtes. De balans tussen prijs en kwaliteit moet in
evenwicht zijn. Zo kan er een meerwaarde aan de entreeprijs worden gekoppeld, waardoor de prijs
kan worden verhoogd. Ook kan onderzocht worden of een wijziging van de openingstijden tot meer
inkomsten zou kunnen leiden.
Uiteraard kan er ook kritisch gekeken worden naar de uitgaven. Zo zullen we bijvoorbeeld
duidelijkere afspraken moeten maken rond het aanvragen van offertes en moeten contracten met
derden regelmatig opnieuw worden bekeken.
Op deze manier kunnen kosten worden bespaard of eigen inkomsten worden vergroot.
3. Collectie
Het Limburgs Museum bewaart het Limburgs culturele erfgoed voor de volgende generaties. Het
grootste gedeelte (94%) van de collectie is echter niet permanent te zien. Er zal onderzocht moeten
worden of een groter deel van de collectie zichtbaar kan worden gemaakt, bijvoorbeeld digitaal. De
manier waarop dit gebeurt moet aansluiten bij
de nieuwe gedigitaliseerde wereld. Tegelijkertijd
moet worden onderzocht welk gedeelte van de
collectie mogelijk kan worden afgestoten met in
achtneming de LAMO-richtlijnen voor bulk- en
individuele afstoting. In 2013 zullen we
onderzoeken welke (deel)collecties onze
doelgroepen interessant vinden om te bewaren.
Deze gegevens kunnen waardevol zijn bij het
besluiten wat we gaan afstoten. Daarnaast
moeten de vastgestelde procedures rond het beheer en behoud van de collecties opnieuw worden
bekeken en vastgesteld. De laatste twee aandachtspunten moeten verwoord worden in het
Collectiebeleidsplan 2013-2016.
4. Presentaties en tentoonstellingen
In 2013 worden zes zalen op de begane grond vernieuwd. Daarmee wordt het mikwe in de vaste
presentaties geïntegreerd. De routing door het museum wordt daarmee voor de bezoeker weer een
reis door de tijd. Het mikwe wordt op een aansprekende manier gepresenteerd aan onze
doelgroepen.
Naast het vernieuwen van de vaste presentaties, worden er elk jaar tussen de zeven en negen kleine
en grotere wisselpresentaties gemaakt. De grote presentaties zijn laagdrempelig en spreken het
grote publiek aan. We zullen dan ook onderzoeken wat het publiek interessante onderwerpen voor
wisseltentoonstellingen vinden. Kleinere presentaties mogen voor een minder breed publiek
gemaakt worden of laten een bijzondere verwerving, restauratie of (externe) onderzoeksresultaten
zien.
Voor beide soorten presentaties zullen we de doelgroepen zowel pr-matig als ook promotioneel
beter moeten gaan benaderen.
30

Twintig procent van onze bezoekers komt tijdens Het pakhuis van Sinterklaas. Dat is interessant. Het
maakt ons kwetsbaar maar het is ook een sterk punt. In 2013 gaan we onderzoeken hoe we op
meerdere momenten in het jaar een dergelijk evenement kunnen organiseren.
5. Omgeving en gebouw
Het gebouw en de omgeving van het Limburgs Museum nodigen niet voldoende uit tot een bezoek.
Dit gaan we verbeteren met een plan waarbij ook alle andere communicatiemiddelen van het
Limburgs Museum in lijn worden gebracht met een herkenbare, aantrekkelijke en eigen huisstijl.
Het Limburgs Museum is makkelijk met het openbaar vervoer bereikbaar, maar slecht met de auto.
Dit komt doordat het museum geen eigen parkeerplaatsen voor de bezoekers heeft. Zeker met het
oog op de vergrijzing en de daarmee groter wordende groep senioren die het museum bezoeken, is
het belangrijk dat er wordt gezocht naar een betere parkeergelegenheid in de directe nabijheid van
het museum. Uit het recent verrichte onderzoek
geeft 8% van de bezoekers van het museum
spontaan het gebrek aan parkeergelegenheid aan
als zwakste punt van het museum. Maar liefst 81%
van de respondenten geeft aan behoefte te
hebben aan parkeergelegenheid in de directe
nabijheid van het Limburgs Museum.
Mogelijkheden voor samenwerking met Museum
Van Bommel-Van Dam en de mogelijkheden rond
de ambtswoning moeten worden onderzocht. Het kan kansen bieden en leiden tot een verbeterd
verdienmodel.
In 2011 is begonnen met het doorvoeren van energiebesparende maatregelen. In 2013 wordt dit
samen met het daaraan gekoppelde groot onderhoud afgerond. De verwachting is dat deze
maatregelen een behoorlijke energiebesparing opleveren.
Daarnaast moet er een duidelijk IT-beleid worden geformuleerd. Door de veranderde wereld wordt
dit steeds belangrijker. Onze hardware kan hierbij bepalend zijn, daarom moet het beleid
organisatiebreed worden opgepakt. Alleen dan kan er een duidelijk beleid voor de toekomst worden
geformuleerd.
31

Plannen en doelstellingen 2013-2014-2015-2016
Aan de vijf aandachtsgebieden uit het vorige hoofdstuk kunnen acties gekoppeld worden. Veel acties
leiden niet alleen maar tot verbeteringen in een enkel aandachtsgebied maar veroorzaken, zeker op
de lange termijn, een effect in meerdere aandachtsgebieden.
De acties die hier worden genoemd zijn en zullen verwerkt worden in de jaarplannen 2013-2016.
1. Publiek
1. Werken aan verbetering van de naamsbekendheid in Limburg, Brabant en Gelderland (van
11% in 2012 naar minimaal 25% in 2016). Naamsbekendheid in Noord- en Midden Limburg:
van 63% nu naar minimaal 80% in 2016, in Midden Limburg: van 28% naar minimaal 50% in
2016 en in Zuid Limburg van 19% naar 30% in 2016.
2. Gericht communicatieplan inzetten met verbetering van met name de website,
nieuwsbrieven, social media en promotie in dagbladen.
3. Database uitbreiden met contactgegevens van (potentiële) bezoekers.
4. Onderzoeken bij onze doelgroepen naar welke (deel)collectie en onderwerpen voor
wisseltentoonstellingen de interesse en behoefte met name uitgaat.
5. De mogelijkheden onderzoeken van een gerichte benadering van doelgroepen in onze
buurlanden en hoe we hen tot een museumbezoek kunnen verleiden.
6. Samenwerking zoeken met organisaties zoals SOB, BV Limburg, SPNL en zakelijke partners
(bijv. detailhandel, MGL en L1).
7. Mogelijkheden onderzoeken voor nieuwe terugkerende evenementen om meer bezoekers
naar LM te trekken (bijvoorbeeld met Kerst, Pasen, schoolvakanties of Bevrijdingsdag).
2. Zakelijkere focus
1. De organisatie sterker en commerciëler maken (van product- naar klantgericht werken),
zonder dat dit ten koste gaat van de kwaliteit.
2. Kosten verlagen (leren uit benchmark met andere organisaties).
3. Meer eigen inkomsten genereren met het organiseren van evenementen, verhuren van
ruimtes en ontwikkelen van (dag)arrangementen.
4. De Businessclub en Vriendenstichting verder uitbouwen. Inkomsten uitbouwen van
€ 100.000 in 2012 naar € 200.000 in 2016. Het ledenaantal van de Vriendenstichting laten
groeien van 345 in 2012, 500 in 2013, 600 in 2014, 700 in 2015 en naar 800 in 2016.
5. Grand-Café commerciëler inzetten en inkomsten verbeteren. Vervolgens de huurinkomsten
voor het LM verhogen van € 12.000 in 2012 naar minimaal € 20.000 in 2016.
6. Omzet en marge van de museumwinkel verbeteren. Van € 70.000 omzet en € 30.000 marge
in 2012 naar € 140.000 omzet en € 60.000 marge in 2016.
7. Kritisch naar contracten met derden kijken, regelmatig evalueren en een aanvraag altijd bij
drie partijen uitzetten.
3. Collectie
1. Collectiebeleidsplan 2013-2016 schrijven incl. afstotingsbeleid volgens richtlijnen van de
LAMO.
2. De procedures voor het beheer en behoud van de collecties in 2013 opnieuw bekijken en zo
nodig herschrijven.
32

3. Zichtbaarheid collectie verbeteren van 6% naar minimaal 10% door o.a. zichtbaarheid van
collecties via de website.
4. Presentaties en tentoonstellingen
1. De nieuwe archeologische afdeling in 2013 realiseren.
2. Het mikwe als een beleving voor het publiek presenteren.
3. Routing en indeling duidelijker en logischer maken door integratie van mikwe.
4. Elk jaar een aansprekende grote tentoonstelling laten zien, een publiekstrekker voor onze
primaire doelgroepen, die zes tot negen maanden staat (in 2013: Sesamstraat in het
Limburgs Museum).
5. Elk jaar minimaal twee kleinere presentaties maken die geschikt zijn voor een breed publiek.
6. Elk jaar minimaal drie tentoonstellingen in de galerij (museumgang) maken en minimaal drie
kleine presentaties in het kabinet bij Limburg ontstaat… steeds opnieuw.
5. Omgeving en gebouw
1. Buitenkant museum en het museumplein aantrekkelijker en uitnodigend maken op een
herkenbare en eenduidige wijze in lijn met alle andere communicatiemiddelen.
2. Het verhaal van het gebouw (incl. tankstation) en de inhoud van het museum beter
uitdragen via alle communicatiemiddelen (van gebouw t/m website).
3. Streven naar minimaal vijftig eigen parkeerplaatsen in de directe nabijheid van het Limburgs
Museum.
4. Mogelijkheden voor het gebruik van de ambtswoning onderzoeken.
5. Mogelijkheden voor samenwerking met Museum Van Bommel-Van Dam onderzoeken.
6. Mogelijkheden Museumkwartier op langere termijn onderzoeken.
7. IT beleid voor de komende jaren formuleren en daarmee nieuwe mogelijkheden beter
benutten.
8. Het groot onderhoud aan het gebouw en de nog te realiseren acties rond de duurzaamheid
in 2013 afronden.
33

Financiële onderbouwing
BATEN realisatie realisatie realisatie prognose
2009 2010 2011 2012
Opbrengsten
Entreegelden 135.425 169.835 136.625 151.000
Museumwinkel 55.947 61.733 45.096 76.000
Businessclub 72.153 68.653 28.702 75.500
Vrienden 3.986 23.000 12.000 15.000
Horeca 12.000 12.000 12.000 12.000
Evenementen 15.933 16.683 21.653 17.500
Fondsen 6.057 872 0 0
Inkomsten collectie 0 0 0 0
Overige inkomsten 32.463 24.261 149.439 35.000
Subsidies 3.450.505 3.775.521 3.839.004 3.961.260
Onttrekking voorzieningen 64.840 302.648 132.420 50.000
Totaal baten 3.849.309 4.455.206 4.376.939 4.393.260
LASTEN
Personeelskosten 1.339.973 1.393.063 1.429.570 1.555.500
Bedrijfsbureau 85.549 71.149 72.263 93.000
Museale zaken 2.310.621 2.821.851 2.753.720 2.546.740
Marketing en communicatie 117.609 161.169 97.698 124.000
Overige kosten 12.600 29.925 36.822 118.500
Totaal lasten 3.866.352 4.477.157 4.390.073 4.437.740
FINANCIËLE LASTEN EN BATEN
Rente en inkomsten uit 21.035 20.451 39.512 55.000
beleggingen
Totaal financiële lasten en baten 21.035 20.451 39.512 55.000
EXPLOITATIE SALDO 3.992 -1.500 26.378 10.520
34

BATEN begroting begroting begroting begroting
2013 2014 2015 2016
Opbrengsten
Entreegelden 160.800 210.000 265.000 320.000
Museumwinkel 50.000 70.000 95.000 120.000
Businessclub 75.000 100.000 125.000 150.000
Vrienden 25.000 33.000 42.000 50.000
Horeca 12.000 15.000 20.000 25.000
Evenementen 25.000 32.500 40.000 50.000
Fondsen 722.187 200.000 200.000 200.000
Inkomsten collectie 0 2.500 5.000 7.500
Overige inkomsten 30.000 30.000 30.000 30.000
Subsidies 3.730.260 3.730.260 3.730.260 3.730.260*
Onttrekking voorzieningen 577.813 0 0 0
Totaal baten 5.408.060 4.423.260 4.552.260 4.682.760
% eigen inkomsten 27 18 21 24
LASTEN
Personeelskosten 1.541.120 1.567.500 1.602.500 1.627.500
Bedrijfsbureau 85.000 81.500 79.000 78.000
Museale zaken 3.507.440 2.543.760 2.620.260 2.706.260
Marketing en communicatie 164.500 178.500 193.500 209.000
Overige kosten 145.000 87.000 92.000 97.000
Totaal lasten 5.443.060 4.458.260 4.587.260 4.717.760
FINANCIËLE LASTEN EN BATEN
Rente en inkomsten uit 35.000 35.000 35.000 35.000
beleggingen
Totaal financiële lasten en baten 35.000 35.000 35.000 35.000
EXPLOITATIE SALDO 0 0 0 0
* we gaan er vanuit dat vanaf 2016 de indexering weer zal worden toegekend.
35

Bijlagen
1. Bezoekersaantallen per jaar
2. Bezoekersaantallen per jaar per doelgroep
3. Marktonderzoek
4. Tarievenoverzicht LM
5. Overzicht vaste presentaties
6. Businessclub LM
7. Organogram
8. Marktonder naar parkeerplaatsen
9. Benchmarkoverzicht
10. Cijfers museumbezoek
11. Top 55 NMV
36

Bijlage 1
Bezoekersaantallen per jaar
Verloop van de totale bezoekersaantallen sinds de opening van het Limburgs Museum op 14
september 2000.
80000
70000
60000
50000
40000
30000
20000
10000
0
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
2000 20.998
2001 52.551
2002 70.608
2003 46.623
2004 55.951
2005 36.765
2006 52.626
2007 52.298
2008 47.833
2009 46.702
2010 50.027
2011 40.487
Totaal: 573.469
37

Bijlage 2
Bezoekersaantallen per jaar per doelgroep
Bezoekersaantallen ingedeeld in categorieën t/m 2011. Vanaf 2010 worden senioren niet meer apart
geregistreerd.
45000
40000
35000
30000
25000
20000
15000
10000
5000
0
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
volwassenen
senioren
jeugd
leerlingen
jaar 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
volwassenen 35.905 42.319 20.692 29.933 17.701 25.968 23.539 24.363 24.056 30.235 26.504
senioren 5.184 4.975 5.231 3.811 4.442 9.358 5.805 5.877 5.014
jeugd 6.734 9.342 11.914 9.436 7.285 9.307 11.787 7.972 7.177 10.361 6.211
leerlingen 4.728 13.972 8.786 12.771 7.337 7.993 11.167 9.621 10.455 9.431 7.772
totaal 52.551 70.608 46.623 55.951 36.765 52.626 52.298 47.833 46.702 50.027 40.487
38

Bijlage 3
Marktonderzoek
Bekendheid musea in Limburg (%)
(bevolking representatief Limburg, Noord-Brabant en Gelderland, n = 791)
39

40
Bekendheid Limburgs Museum Venlo (%)
(bevolking representatief Limburg)

Bekend versus bezocht versus van plan Limburgs Museum (weer) te bezoeken
Totaal (n = 791)
Bekend
10,8%
Niet bekend
89,2%
Bezocht*
4,7%
Niet bezocht
6,1%
Wel van plan
1,4%
Niet van plan
44,2%
Weet nog niet
33,6%
Wel van plan
2,4%
Niet van plan
0,6%
Wel van plan
2,0%
Niet van plan
1,5%
Weet nog niet
1,6%
Weet nog niet
2,5%
* 2,4% 1 keer bezocht
2,3% vaker bezocht
Gemiddeld: 2,3 keer
(n = 94)
41

Limburgs Museum aan verwachtingen voldaan (%)
(basis: bezoekers representatief n = 94 / abonnees nieuwsbrief n = 260)
veel beter dan verwacht
conform verwachtingen
beter dan verwacht
slechter dan verwacht
bezoekers representatief
10
28
59
3
abonnees nieuwsbrief
8
43
48
1
42

Bijlage 4
Tarievenoverzicht
Entreeprijzen 2011 2012
Jeugd (4 t/m 17 jaar) € 4,50 € 5,00
Volwassenen (18+) € 6,50 € 8,00
Gezinskaart (max 2 volw. en 3 kinderen) € 19,50 € 25,00
Museumkaart gratis gratis
Vrienden van het Limburgs Museum gratis gratis
Pakhuisbezoekers (individueel, > 4 jaar) € 3,50 € 3,50
Audiotour € 3,50 € 3,50
Speurtocht € 1,00 € 1,00
Groepen (vooraf aangemeld, minimaal 15 personen)
Jeugd (4 t/m 17 jaar) € 3,50 € 4,00
Volwassenen (18+) € 5,50 € 7,00
Schoolgroepen* € 1,50 € 2,50
Schoolgroepen Pakhuis (incl. begeleiding pieten) € 2,50 € 3,00
Rondleidingen/arrangementen
Typisch Limburgs arrangement € 11,00 € 12,50
Rondleiding of inleiding (excl. entree) € 35,00 € 45,00
2 e of 3 e rondleiding € 25,00 € 30,00
Specialistische rondleiding € 60,00 € 75,00
Tarieven Kinderfeestjes
Kinderfeestje € 35,00 € 45,00
exclusief entreekosten kinderen én volwassenen.
(1 volwassene per 5 kinderen), maximaal 10 kinderen
* Schoolbezoek / jeugdverenigingen/BSO
43

Bijlage 5
Overzicht vaste presentaties
1. Historoscoop
In de Historoscoop staat de geschiedenis van het land van Maas en Rijn centraal. Een
gemeenschappelijk verleden dat gekenmerkt wordt door grenzen. Landsgrenzen natuurlijk, maar ook
symbolische grenzen. Grenzen door machthebbers op de landkaart gezet. Grenzen die we zelf als
mens trekken. Grenzen die vervagen en verdwijnen om ergens anders opnieuw te worden bepaald.
Het is voor het eerst dat zo prominent grensoverschrijdende geschiedenis een plaats krijgt in een
museum. De Historoscoop is beschikbaar in een Nederlandse, Engelse en Duitse versie én een
dialectversie.
2. Jager wordt boer - Prehistorie in Limburg 250.000 - 54 voor Christus
De mens in de prehistorie leeft lange tijd van jacht, visserij en het verzamelen van voedsel. Zo’n
250.000 jaar geleden bewerken de oermensen huiden en maken jachtwapens. Vuursteen was hun
belangrijkste grondstof. 80.000 jaar geleden doet de moderne mens zijn intrede. Wat betreft
herseninhoud en vaardigheid is hij gelijk aan ons. 10.000 jaar geleden wordt het iets warmer en
spreken we van bosjagers. 7000 jaar geleden arriveren hier de eerste boeren en gaat men zich voor
langere tijd vestigen op één plek, houdt men vee en bewerkt men akkers. Eerst gebruikt men stenen
werktuigen, later krijgt men ook de beschikking over bronzen en ijzeren werktuigen en wapens.
Jagerskampen maken geleidelijk plaats voor boerendorpen.
3. Boeren en militairen op de grens - Romeinen in Limburg 54 voor Christus - 400 na Christus
Met de komst van de Romeinen verandert er veel. Het Limburgse Maasdal wordt een onderdeel van
een wereldrijk. Veel boerenzonen worden opgeroepen voor het Romeinse leger. Belastingen en
nieuwe gewoontes en regels van een overheersende cultuur geven spanningen. De samenleving
bestaat grofweg uit vier groepen. De boeren wonen in kleine gehuchten met houten boerderijen. De
ambachtslieden en handelaren leven in wegdorpen. Een klein aantal militairen is gestationeerd in
wachtposten en de villa-eigenaren wonen in grote stenen herenboerderijen. Regelmatig is er een
markt in het wegdorp en daar treffen de militair, de boerin, de pottenbakker en de villa-eigenaar
elkaar.
4. Macht tussen hemel en aarde - Kerk, staat en gelovigen in Limburg 400 - 1795
De religie had grote invloed op bijna alle aspecten van het dagelijks leven. Het instituut kerk
ontpopte zich als een machtsfactor die op allerlei manieren zijn positie probeerde te versterken. In
het zaalkerkje in deze museumafdeling vertellen architectuur, kerkschatten, schilderijen en beelden
het verhaal van de christelijke denkwereld. De verhouding tot de wereldlijke leiders en de
staatkundige ontwikkeling is een verhaal van oorlogen, verdragen en politiek. Buiten de kerk ligt het
kerkhof en daar wordt het verhaal verteld van de gelovigen. Dat verhaal gaat op andere plekken in
de zaal verder en handelt dan over volksdevotie en bijgeloof die vaak moeilijk zijn te scheiden. Het
laat zien dat de verhouding tussen kerk, staat en gelovige ingewikkeld en steeds in beweging is.
44

5. Ridders, jonkvrouwen en horigen - Kastelen in Limburg 1050 - 1795
Iedereen weet hoe een kasteel eruit ziet. Een kasteel heeft kantelen, torens en dikke muren. Ridders
en jonkvrouwen leven er in grote weelde. Horigen komen er om belasting te betalen. Bij
oorlogsdreiging treft men meteen voorbereidingen om een belegering af te kunnen slaan. Dit beeld
klopt maar gedeeltelijk. De middeleeuwse werkelijkheid is minder romantisch dan men wel eens
denkt. Opvallend zijn de vele verschillende soorten kastelen. Dit komt door nieuwe vormen van
oorlogsvoering en nieuwe eisen die men stelt aan wooncomfort. Huisraad, eetgewoonten en
gebruiken rondom geboorte, huwelijk en overlijden veranderen eveneens.
6. Binnen stadsmuren - Stadsleven in Limburg 1350 - 1795
Leven in een stad verschilt van het dorpsleven. Het leven is er anders georganiseerd omdat er meer
mensen binnen een kleiner gebied wonen. Het bestuur van een stad is verantwoordelijk voor
rechtspraak en economische voorschriften. De ambachtsgilden willen zoveel mogelijk bescherming
van hun beroepsuitoefening en dat geeft conflicten met het stadsbestuur. De militairen en de
geestelijkheid zijn aparte groepen met soms eigen rechten en plichten. De geestelijkheid heeft vaak
veel eigendommen in de stad. De militairen hebben een eigen rechtspraak, de bedeelden vaak geen
enkel recht. Al deze groepen vormen de stedelijke samenleving. Iedere groep heeft zijn eigen status
en leefregels. Die komen tot uiting in de woonhuizen en in de feesten die men viert.
7. Limburg ontstaat… steeds opnieuw - Godsdienst en politiek 1795 - nu
In de geheel nieuwe vaste presentatie Limburg ontstaat… steeds opnieuw komen twee onderwerpen
aan bod: de geschiedenis van Limburg vanaf 1794 tot nu en de Limburgse identiteit. Het zijn
complexe thema’s, dus moeilijk uit te leggen. Maar ze worden spannend en speels over het voetlicht
gebracht, waardoor de aandacht niet verslapt. De heldere ordening zorgt ervoor dat de bezoeker niet
verdrinkt in een taaie brij van feiten en feitjes. In de zaal Limburg ontstaat… steeds opnieuw wordt
teruggekeken op dik tweehonderd jaar geschiedenis. Maar met een frisse en verrassende blik.
8. Kijken in de keuken - Voeding en eetcultuur 1795 - nu
Eten en drinken zijn verankerd in het dagelijks leven. Maaltijden werden meestal klaargemaakt door
de vrouw en genuttigd in gezinsverband. Ze moesten aanvankelijk vooral voedzaam zijn. Veel
aandacht werd niet besteed aan de bereiding van het eten. Sociale en economische omstandigheden
bepaalden het aantal eetmomenten, de samenstelling van de maaltijd en de variëteit. Vanaf de jaren
zestig in de twintigste eeuw kwamen hierin grote veranderingen. De kookplek, het keukengerei en
serviesgoed zijn een uitdrukking van de eetcultuur in de verschillende huishoudens.
9. Aangekleed… gaat uit! - Kleedgedrag in ontwikkeling 1795 - nu
Kleding staat niet op zichzelf. Ze weerspiegelt de tijd waarin ze gedragen werd en de manier waarop
mensen toen leefden. Dat mode snel wisselt, weet iedereen. Minder bekend is, dat de streekdracht
óók veranderde. Maar er is nog meer: kleding is een sociaal instrument. We kunnen er rijkdom en
status mee tonen. Kleren vertellen iets over onze aspiraties en de sociale groep waarmee we ons
verbonden voelen. Ze kunnen, bewust of onbewust, subtiele of onverhulde boodschappen
overbrengen.
45

46
10. Same! - Verenigingsleven, feesten en dialect 1795 - nu
In Limburg speelt het verenigingsleven een belangrijke rol; het is een sociaal bindweefsel. In
vergelijking met andere provincies zijn mensen er vaker lid van een vereniging. Veel Limburgers zijn
lid van twee of drie verenigingen. De kans is dus groot dat ze elkaar verschillende malen per week of
maand ontmoetten. Vooral muziekkorpsen, koren en toneelverenigingen zijn geliefd.
Carnavalsverenigingen en schutterijen komen elders in Nederland veel minder voor.
Overwinningen, jubilea of gewoon samenzijn vormen aanleiding voor feest. Feesten horen bij het
verenigingsleven. Omdat emoties het best geuit kunnen worden in de moedertaal, is het Limburgs
dialect de voertaal. Het Limburgs dialect bestaat overigens niet. Iedere stad, dorp, wijk of sociale
groep heeft een eigen dialect. De belangstelling en waardering voor de dialecten is enorm gegroeid
de laatste twintig, vijfentwintig jaar. Boegbeeld is de groep Rowwen Hèze die het dialect van het
Peeldorp America in Nederland populair heeft gemaakt. Met de geschiedenis van de carnavalsviering
in Limburg als voorbeeld wordt de ontwikkeling van het verenigingsleven getoond.

Bijlage 6 Businessclub LM eind 2012
Hoofdsponsoren (€ 5.000)
BAM Utiliteitsbouw bv, Eindhoven
Burgers Ergon, Geleen
Ernst & Young, Venlo
IT Services Nederland, Venlo
Jalema bv, Reuver
Media Groep Limburg, Sittard
Océ NV, Venlo
Q Park, Maastricht
Seacon Logistics, Venlo
Woonwenz, Venlo-Blerick
X-Cago, Roermond
Sponsoren (€ 2.500)
Deutsche Bank, Maastricht-Airport
Energa Elektra, Venlo
Eye Watch Security Group, Venray
ING, Venlo
Keijsers Interior Projects, Horst
Sormac bv, Venlo
Vlaminckx Advocaten, Venlo
Co-sponsoren (€ 1.500)
Olympia Uitzendbureau, Venlo
Thissen Installatietechniek, Venlo
Totale opbrengsten 2012: € 75.500
47

Bijlage 7
Organogram
raad van toezicht
directeur
projectdirecteur
manager
bedrijfsbureau
manager
museale zaken
manager marketing
& communicatie
secretariaat financiële administratie facilitaire dienst collecties onderzoek & presentaties educatie balie/winkel
secretarieel mw financieel -
administratief mw.
ass. secretarieel
mw
gebouw
mw. gebouw
& techniek
beveiliging
Eyewatch
Security
sr. registrator
jr. registrator
museumcollectie
mw. collectie
ass. collectie
conservatoren
conservatoren
presentaties
vormgever
mw. presentaties
educatief mw
ontwikkelen
educatief mw
uitvoeren
gastheer/
gastvrouw
marketing/pr/
communicatie
mw marketing
& commun.
mw
evenementen
reserveringen & sales
mw. reservering
& sales
schoonmaak
filmcollectie
projectmedew.
48
IT
CSU
ITSN
mw. collectie
ass. collectie
boekencollectie
mw. collectie

Bijlage 8
Marktonderzoek naar parkeerplaatsen
Parkeergelegenheid Limburgs Museum Venlo (%)
(basis: bevolking representatief: niet bezocht - wel plannen n = 368 / bezoekers representatief n = 94 /
abonnees nieuwsbrief n = 260)
bevolking - niet bezocht, wel plannen
Behoefte aan ...
parkeergelegenheid
40
69
88
Belang direct bij
/ naast museum
parkeren
(heel) belangrijk
neutraal
(helemaal) niet
belangrijk
6
13
13
11
25
26
49
81
76
49

Bijlage 9
Benchmarkoverzicht
Kengetallen Landelijk Limburgs
Museum
Bonnefantenmuseum
DC Continium Drents Museum Groninger
Museum
Bezoekersaantallen 40.487 106.000 86.000 214.022
Entreeprijs
volwassenen € 6,90 € 8,00 € 9,00 € 11,00 € 12,00 € 13,00
kinderen € 3,76 € 5,00 gratis € 8,50 gratis € 3,00
jeugd € 4,19 € 5,00 € 4,50 € 8,50 gratis € 10,00
Openingsdagen di t/m zo di t/m zo wisselend di t/m zo di t/m zo
Openingstijden 11-17 uur 11-17 uur 10-17/18 uur 11-17 uur 11-17 uur
Eigen inkomsten (%) 30,2% 17,0% 25,9% 32,0% 21,5% 47,8%
entree 13,4% 3,1% - 15,5% 6,7% 13,1%
winkel 3,8% 1,0% 3,0% - 3,3% -
sponsoren 2,5% 0,7% - 3,0% - -
horeca 2,0% 0,3% 0,3% - 1,0% -
fondsen 8,5% 4,7% - 8,6% - 4,9%
Kosten (%)
personeel 43,7% 32,9% 32,5% 39,0% 43,4% 38,0%
huisvesting 19,8% 36,8% 25,4% 20,0% 23,0% 17,5%
tentoonstellingen 8,5% 9,8% - 12,0% 11,2% -
50

Bijlage 10
Cijfers museumbezoek
Aantallen musea en museumbezoeken volgens verschillende definities.
2010 Musea Bezoeken Bron
Museale instellingen 1.254 niet bekend Museum.nl
Museale instellingen 773 20.800.000 CBS statline*
Geregistreerde musea ** 547 18.450.000 NMV en Museumregister
Leden NMV 465 17.600.000 NMV
Deelnemers Museumkaart 382 165.000.000 NMV
* Het CBS publiceert tweejaarlijks een museumstatistiek. In 2010 zijn de cijfers over 2007 gepubliceerd
(onderzoek 2009, ie ook CBS.nl). Het CBS en de NMV zijn in overleg om in de toekomst de
onderzoeksgroep te laten aansluiten bij de musea die voldoen aan de eisen van het Museumregister.
** In dit aantal zijn ook de musea meegenomen die een aanvraag hebben ingediend en/of waarvan
verwacht mag worden dat ze in aanmerking komen voor opname in het Museumregister.
51

Bijlage 11
Top 55 Nederlandse Museumvereniging
Naam Plaats schatting 2011 2010 2009 2008
1 Van Gogh Museum Amsterdam 1.595.000 1.432.500 1.450.000 1.470.000
2 Anne Frank Huis Amsterdam 1.090.000 1.050.000 990.000 1.000.000
3 Rijksmuseum Amsterdam 995.000 900.000 870.000 984.000
4 NEMO Amsterdam 503.500 504.000 401.067 404.910
5 Het Nederlands Openluchtmuseum Arnhem 450.000 440.000 450.000 450.000
6 Hermitage Amsterdam Amsterdam 335.000 650.000 630.000 103.853
7 Haags Gemeentemuseum/GEM Fotomuseum Den Haag 330.000 290.000 250.000 272.991
8 Paleis Het Loo Apeldoorn 322.600 320.900 360.000 316.010
9 Nederlands Spoorwegmuseum Utrecht 315.000 350.000 300.000 315.000
10 Kröller Müller Museum Otterlo 298.000 280.000 258.000 255.000
11 Naturalis Leiden 273.000 270.000 266.000 245.275
12 Museum Boijmans Van Beuningen Rotterdam 271.000 300.000 225.000 238.000
13 Mauritshuis Den Haag 287.000 233.400 200.000 240.000
14 Kasteel de Haar Haarzuilens 245.000 201.213 205.314 198.344
15 Amsterdams Museum/Willet Holthuysen Amsterdam 240.000 201.000 189.000 175.763
16 ZuiderzeeMuseum Enkhuizen 228.000 221.000 240.000 238.002
17 Groninger Museum Groningen 212.000 88.000 227.700 257.416
18 Beeld en Geluid Hilversum 210.000 200.000 197.000
19 FOAM Amsterdam 208.000 180.000 190.000 107.272
20 Nationaal Luchtvaartmuseum Aviodrome Lelystad 200.500 200.500 190.000 198.500
21 Koninklijk Paleis op de Dam Amsterdam 200.500 170.000 119.664
22 Museum Het Rembrandthuis Amsterdam 197.000 200.000 181.000 221.091
23 De Nieuwe Kerk Amsterdam 185.000 108.000 136.000 184.064
24 Tropenmuseum Amsterdam 182.000 197.000 175.000 180.000
25 Museon Den Haag 170.000 175.000 165.000 155.350
26 Oude Kerk Amsterdam 157.000 133.250 147.000 118.000
27 Rijksmuseum van Oudheden Leiden 150.500 130.000 135.000 120.000
28 Singer Laren Laren 155.000 152.750 141.250 117.500
29 Scheepvaartmuseum Amsterdam Amsterdam 150.000 Gesloten wegens verbouwing
30 Centraal Museum Utrecht 147.000 135.000 142.000 95.387
31 Stedelijk Museum Amsterdam Amsterdam 138.720 Gesloten wegens verbouwing
32 Militair Luchtvaartmuseum Soesterberg 136.000 145.000 125.000 133.000
33 Maritiem Museum Rotterdam Rotterdam 130.000 132.000 131.000 140.595
34 Joods Historisch museum Amsterdam 127.500 130.000 122.500 111.525
35 Museumstoomtram Hoorn Medemblik Hoorn 125.000 120.000 100.000
36 Teylers Museum Haarlem 124.000 109.500 115.000 89.000
37 Kasteel Hoensbroek Heerlen 121.650 149.000 93.840 93.710
38 Museum De Fundatie Zwolle/Heino 120.000 130.000 70.000 117.000
39 Panorama Mesdag Den Haag 119.850 129.500 122.800 120.900
40 Frans Halsmuseum/De Hallen Haarlem 116.000 90.000 103.000 128.303
52

41 Hortus Botanicus Leiden Leiden 115.000 108.000 100.000 92.581
42 Nationaal Gevangenismuseum Veenhuizen 111.500 106.100 103.000 84.000
43 Museum Speelklok Utrecht 111.000 110.000 98.000 95.000
44 Muiderslot Muiden 110.000 115.000 122.000 120.423
45 Liberty Park Overloon 108.000 111.000 109.000 95.000
46 Bonnefanten Museum Maastricht 102.000 102.000 109.000 102.000
47 Museum Volkenkunde Leiden 102.000 100.000 94.000 76.500
48 Van Abbemuseum Eindhoven 96.750 121.761 80.000 80.000
49 Discovery Center Continium Kerkrade 92.250 92.500 70.000 86.000
50 Glasmuseum Leerdam 91.500 92.000 42.000
51 Museum Het Valkhof Nijmegen 90.525 82.500 108.250 110.000
52 Amelander musea Ameland 86.070 91.600 93.100 71.535
53 Breda's Museum Breda 82.500 92.000 85.000 83.578
54 Hunebedden Centrum Borger 80.000 91.900 57.939 67.703
55 Natuurmuseum Fryslan Leeuwarden 78.900 48.600 37.750 43.000
Totaal 13.019.315 12.313.474 11.723.174 10.803.081
53