macbeth

WlLLUMSHAKESPEARs
TOONEELS
PELEN.
TWEEDE
DEEL.

W1LLIAM SHAKESPEARïs
TOONEELSPELEN.
Met de BRONWELLEN, en AANTEKE­
NINGEN van verfcheide Beroemde
Schryveren.
Naar bet Engelfcbe en bet Hoogduitfcbe vertaald.
en
Met nieuw geinventeerde Kunstplaaten •
verfierd.
T W E E D E D E E L .
Te A M S T E L D A M ,
By A L B R E C H T B O R C H E R S .
M D C C L X X X .

INHOUD VAN HET TWEEDE DEEL.
1. MACBETH. . . . Bladz. i
II. LEVEN EN DOOD
VAN KONING
JOHANNES. , . . i 4 3
UI. DK KUNST OM EEN TEGEN-
' SPREEKSTER TE TEMMEN. 273

M ACBETH,
TREVRSPEL.

P E R S O O N E N .
D U N K A N , Koning van Schotland,
M A L C O L M , ?
DONALBAIN, i Zomen vanDmkm. .
ï^l A C B E T H 5
BANQUO ' ^eldbteren van des Konings Leger.
LENOX,
MACDUFF,
ROSSE, I
s
^,
fa Eden ie
i en
,
M E N T E T H ,
ANGUS,
J
CATHNES,
F L E A N C E , Zoora van Banquo.
SIWARD, Generaal van bet Engeljche Leger.
De Jonge SIWASD, zyn Zoon.
SHTTON, een Officier in bet gevolg van Macbeth.
De Jonge M A C D U F F.
L A D Y MAC EETH.
L A D Y MACDUFF.
Een Engelfcb Geneesheer.
Men Scbotfch Geneesheer.
Een HOPMAN, een Deurwaarder, een oud Man.
Een Kamenier, van Lady Macbeth.
H E K ATÉ, en drie H E X E N .
LORDS, Edellieden, Officieren, Moordenaars, Ba»
dens, en gevolg.
D E GEEST van BANQUO, en andere verfcbynfels.
Hd Tooneel is met bet einde van 't Vierde Bedryf
in Engeland, Verders in Schotland, enmeeft in
het Jlot van Macbetb,
M A C

M A C B E T H ,
TREURSPEL.
EERSTE
BEDRYF.
E E R S T E T O O N E E L .
Het donderd en blixemd.
DRIE HEX EN.
1 HES.
T-Joe komen wy dus elkander weër tegen,
ln donder en blixem en Herken regen?
2 HEX.
Terwyt het Moordgerucht is volbragt,
En deflagvoor verlooren en gewonnen word geacht.
3 HEX.
DUB nog voor 't begin der duifteren Nacht.
1 HEX.
Waar is de plaats ? 2 HEX.
Daar op de Heide.
3 HEX.
'k Zie Macbeth reeds, wild niets verbeide*
i HEX.
Ik kom, ik kom ö Grimalkin! (a)
alle gelyk
Padok roept
wy doen haar zin.
Wy komen te faamen al is het liegt weder.
00 Eigtnlyk GRAAUW WYFJE, de gewoone naam
mn een oude Kat. ESSCHEHBUR o.
II. DBEL. A I

8 M A C B E T H , "
Het fchoon is ons baatlyk. We ontwyken't....weI aan,
Laat ons door damp en nevel gaan.
T W E E D E T O O N E E L . (*)
Men btord een Wapenkreet.
DUNKAN, MALCOLM, DoKALBil»,
LENOX
en GEVOLG.
Zy vinden een bloedenden Hoofdman.
D UW KAN.
Welk een bloedend Man is dit? — naar het
fchynd zal hy ons van den tegenwoordigen toeftand
der Rebellie kunnen kennis geeven.
M A L c o L M.^
Het is diezelve dappren Officier, die als een goede
en kloekmoedige Soldaat, my de handen der Vyanden
ontrukten. Vreede zy u edelmoedige Vriend!
verklaar den Koning hoe het met den flag ftond,
toen gy dezelve verliet.
HOPMAN.
Het ftond twyffelachtig. even als twee kragte.
looze zwemmers die elkan ler vair houden, en elkander
in hunne kunfl zoeken te hinderen, deon»
verbiddelyke Macdonel (bj is waardig een Rebel
te zyn; want tot dat einde bezit hy alle laagheden,
wordende door Kernen en Gallowglajfen (cj uit
de
(i) Volgens HOLINGSHED moet men MACDOWAL
of MACDOWALD lezen. STEEVENs.
(c) Deze waaren mogelyk. de zwaar gewapende
Voetvolken der oude bewooners van Irland Zie WA»
BJEI Antiqa. Hibern L 6. „ Hmc conjcfhirasVigo.
„ rem euam adjiciunt arma, qiisdam Hibernica,
„ Galiicis antujuis llmilir, Jacula nimirum peditum
,, levis aimatura, quus Kernos vocanc nee non Se*
„ cures

T R E U R S P E L . %
de Weftelyke. Eilanden onderfieund; Ja de Godin
des geluks.die zyne gevloekte onderneeroingen toe.
lonkt, fchynt een Rebelle Hoer geworden te zyn.
doch dit alles b?at hem niets, want de dappren
Macbeth — hoe wel verdiend hy deze naam! —
verachte de Geluks Godin,en hieuw met zyn kloekmoedig
zwaard , dat van dezen bloedigen arbeid
rookten, als een waar beminnaar der dapperheid,
zich eenen weg door, tot onder de oogen van dezen
lafhartige; en liet niet eerder van hem af, voordat
hy hem van den wervel tot de kin doorgehouwen,
en zyn hoofd op onze verfchanfingen opgeftooken
had.
D U K K A N ,
ó Dappre Neef! waardig Edelman 1
HOPMAN.
Maar, even gelyk van dezelve plaats waar de Zon
haaren fchittrenden loop begint (d)verwoede ftormen
en ysfeiyke donderflagen voortkomen ; even dus ontfprong
uit deze Bron nieuw gevaar, waar uit men
hulp dacht te zien verfchynen. Hoor, Koning van
Schotland, hoor; naauw had de gerechtigheid met
dapperheid gewapend, deze fnelvoetige Kernenge.
noodzaakt hunne redding in de vlugt te zoeken, of do
Koning van Noorwegen, die zyn voordeel voor.
zag, begon met blinkende wapenen en door nieuwo
manfchap verfterkt, een herhaalden aanval.
D U N KAN.
Deed dit onze Veldheeren, Macbeth en Banquo
niet verfchrikken ?
Hoi.
„ cures & loricse ferne peditum illorum graviorus
„ armatura; quos Galloglasfios appellant.
WARBURTON.
(d) Dit is op eene waarneming gegrond, dat dt
ftormen gemeenlyk in bet Oojien ontflaan; want dl
natuurlyke en bejlendige loop des Oceaans, is van bet
Ooften naar bit Wejlen, en de richting der Winden
is in bet algemeen bet voornaamfte, ten mwjle is dezelve
van daar bet fterkjie W A Ï B U Ï T O B -
A 3

9 M A C B E T H .
HOPMAN.
Ja, even als een Sperwer een Adelaar; of een
Haas een Leeuw kan doen vèrfchrikken: In ernft,
zy fcheenen Kanonnen die dubbeld gelaaden waarenjwant
zy verdubbelde hunne flagen tweevoudig
op den Vyand. ik weet niet,of zy zich in rookend
bloed wilden baaden, of een tweeden Golgotha
gedenkwaardig maaken maar ik ben geheel
afgemat; myne wonden roepen om hulp.
D UNKAN,
Uwe woorden zyn u even zo roemryk als uwe
wonden; beiden zyn zy hetbewys der Eer. — Ga,
bezorgt hem wondheelers. — Wie komt daar ?
M A L C O I U .
De braave Thane van Rosfe.
L E NOX.
Hoe veel haaö is in zyne wezenstrekken te zien ,
dus doet zich de geene voor die met buiten gewoone
narichten zwanger gaat.
D E R D E T O O N E E L .
ROSSE.
De voorigen.
ROSSE.
God behoede den Koning!
DlINKAN.
Waar komt gy van daén, waardige Than ?
- ROSSE*
Van Fife, myn Vorft , alwaar de Vaanen van
Noorwegen ftoutmoedig tegen de wolken aandry
ven, en onze Volkren koud waaijen. Noorwegen,
zelfs door zyn aantal Mannen gevreesd, en van den
Trouwloozen verrader,deTbane van Cawdor onderfieund,
-begon ten twyffelagtig gevegt; tot Bellonaas
bruidegom, met zyne onbedwingbaare dap.
perheid gewapend, hem zynen Man toonden; en
punt tegen punt, arm tegen arm, zyn trotfche
geeft dempten. Met een woord, de zegen viel op
onze zyde*
Duif.

T R E U R S P E L . 7
D U N K A N.
Wat groot geluk!
Ros si.
Nu doet Sweno, de Koning van Noorwegen,
eenige voorilagen van Vreede; doch wy Honden
hem de begraaving van zyn volk niet toe, voor dat
hy op het Eiland St. Columbus tienduizend guldens
tot onze algemeene ruft betaald had.
DttHKAK,
Deze Thane van Cawdor zal ons vertrouwen
niet langer misbruiken. Ga, zeg hem het doodvonnis
aan, en begroet Macbeth met zynen verdiendetJ
Titel.
ROSSE.
Ik zal het bezorgen.
DuH KIN.
Wat hy verloor, heeft de Edele Macbeth ge«
wonnen.
V I E R D E T O O N E E L . (•)
Het donderd.
Drie HEXEH*
1 HEX.
Zufter, waar zyt gy geweeft?
2 HEX»
'k Had myn luft in 't zwynen moorden
3 HEX.
En waar gy ?
1 HEX.
Een leelyk beeft,
Hoonden my met bitfche woorden:
Een Schippers wyf dat ginter zat,
Daar ze in haar fchoot Carftengen htd,
Zeide ik tegen ,, geef my wat.
Maar dat beeftig aas riep rad,
„ Hex! kies fpoedig'c Haazepad!
Haar Man is naar Aleppo gevaaren,
A 4
Maar

3 M A C B E T H .
Maar den weg zal ik* hem fpaarenj
In het aanfchyn van een kat
Zonder ilaart, zal ik de baaren
Met een zeev doorklieven. — Ja.
Ik bereik hem immers dra.'
Doen ik niet ?
2de en 3de HEK.
ó Ja! ó Ja !
2 HEX.
"k Zal u daar een wind toe geeven,
1 HEX.
*k Dank u.
3 HEX.
En ik de andren,
1 HEX.
neen,
Ik heb ze allen reeds by een.
'k Zal 't u zelfs eens uit gaan leggen.
Hoe een wind zich draait,
Waar hy gaat, van waar hy waard,
Hoeft geen Landkaart my te zeggen.
Ik zal dien Aleppo Gaft,
In de tyd van zeven dagen
Negenmaal door 't meir heen Jaagen ,
Wyl hem angft en fchrik verrail,
Zorg en kommer moet hem naaken;
Ja, 'k zal, daar en dag en nacht
Ruftelooi word doorgebracht
Hem zo dor, als hooy zelfs, maaken.
Staat het niet in myne macht
Hem door ziekte en wreede pynen
Te doen kwynen:
'k Zal zyn Schip dan onverwagt
Op een blinde Klip doen ftranden:
Maar ik zal hem wéér doen Landen,
Naakt en droevig hoor Vriendin!
Wat ik heb
2 Hix.
Laat zien.
1 HEX

T R E U R S P E L . 9
i HEX.
'k begeerden
Nooit iets beter naar uw zin.
Zie dees Schippersduim; hy keerden
Naar zyn Vaderland te rug,
Toen een ftorm zyn Schip vernielden,
(men boord trommelen.)
3 HEX.
Trommelen! — Trommelen! — rep u, vlug,
Macbeth komt, die veele ontzielden.
Alle.
Des Noodlots Zuftren, hand In hand
Zwerven over Zee en Land.
Draaijen zich in eenen kring
Driemaal voor u onderling:
Driemaal voor my uit hun macht;
Nog Driemaal is het een en agt —
Houd op de Toovrij is volbragt.
V Y F D E T O O N E E L .
M A C B E T H .
BANQUO. Drie H E X EN.
M A C B E T H .
Zulk eenen haatelyken, en tevens fchoonen dag,
heb ik nimmer gezien.
BANQUO.
Hoe ver is 't nog van Foris? — wie zyn deze
ongetemde, en vvildfchynende Schepfelen? zy zyn
geene bewooners der Aarde gelyk, en zyn 'er echter
op Leeft gy ? of zyt gyiets dat een Sterveling
vraagen durft voorleggen * Gy fchynt my te
verftaan, daar elk zyn verminkte vinger aan da
dikvellige lippen legt: gy fchynt Vrouwsperfoonen
te zyn,en echter verbieden my uwe baardenudaar
voor te houden,
M A C B E T H .
Spreek als gy kunt; wie zyt gy ?
i HEX.
Heilzyu, Macbeth!heil zy uThane van Glarnii*
As
2 HEX.

10 M A C B E T H .
a HEX.
Heil zy u Macbeth! heil zy u Thane van Cawdor!
3 HEX.
Heil zyu, Macbeth, die eens Koning zult zyn.
B A N QUO.
Waarom beeft gy zo, Macbeth, en fchynt u voor
dingen te ontzetten, die toch zo fchoon klinken?
(tegen de Hexen). In den naame der waarheid,
fpreek ; zyt gy ingebeelde Schepfels; of zyt gy inderdaad
dat geene wat gy uiterlyk fchynt ? Gy begroet
myn edle Reizgezel met opftaapelingen van
zegen, met groote voorfpellingen van Koninglyke
hoope, en voorrang, waar door hy geheel buiten
zich zeiven vervoerd fchynt; my zegt gy niets. Zo
gy in het zaad der tyden zien, en zeggen kunt,
welke Zaadkorrel wasfchen zal en welke niet, zo
fpreekt tot my, die, noch om uwe gunil fmeekt, noch
uwen haat vreeft.
i HEX.
Heil 1
2 HEX.
Heil.'
3 HEX.
Heil!
1 HEX.
Kleinder en grooter als Macbeth!
2 HE X-
Niet zo gelukkig, en echter veel gelukkiger!
3 HEX.
Gy zult Koningen voordteelen , fchoon gy 'er
zelfs geen zyt. Heil zy u Macbeth en Banquo.
i HEX.
Banquo en Macbeth, heil zy u!
MACBETH.
Vervolg ó Profetesfchen des geheims! en zeg my
meerder! Ik weet dat ik door de dood van Q) Sinel,
Thane van Glamis ben; maar hoe van Cawdor? de
Thane
(«) Macèetbs Vader. POPE.

T R E U R S P E L . gr
Thane van Cawdor leeft, en heerfchtin den fchoot
des geluks; en dat ik eens Koning zal zyn , komt
my even zo onwaarfchynlyk voor ais Thane van
Cawdor te worden; zegt toch van wien hebt gy
deze wonderbaare voorzeggingen ? of waarom houd
gy op deze dorre heide onzereiz door zulke groetenisfen
op? Spreek, ik bezweer u!
(de Hexen verdwynen.)
BANQUO.
De Aarde heeft blaazen gelyk het water, en deze
zyn eenige daar van. waar zyn zy gebleeven ?
MACBETH.
In de lucht; en wat ligchaamelyk fcheen, ver-,
vloog als adem in den wind* Ik wenfchte dat zy
nog hier waaren.
BANQUO.
Waaren deze dingen,daar wy van fpreeken, dan
wezendiyk hier ? Of hebben wy mogelyk van de
dolle wortei (ƒ) gegeeten, die het verftand gevangen
neemt ?
MACBETH.
Uive kinderen zullen Koningen worden.
BANQUO.
Gy zelfs zult Koning worden.
MACBETH.
En Thane van Cawdor tevens; was het zo niet?
BANQUO.
Woordelyk en letterlyk was het zo Wie
komt daai ?
ZES-
(ƒ) HOLINGSHED bericht, dat DUN KAN,
geduurende eene voorgaande wapenjliljland, de Deenen
onder bet voorwend/el van bun levensmiddelen te
verfcbaffen , onder andere eene menigte Wyn met
Jlaapvernuekkende besfen toegezonden , en ben daar na
des nachts in den Jlaap vermoord bad BANQUO
zinfpeeld bier op, als een even voorgevallene zaak.
De Dichter vond de omftandigheid in HOLINGS­
HED, en juiji op den tyd die hem den inhoud van
zynJtuk aan de hand gaf. STEE VENs.

« M A C B E T H .
Z E S D E T O O N E E L .
ROSSE,
ANGU», de Voorigen.
ROSSE.
De Koning heeft, ó Macbeth! het gelukkig na.
jïcb*. van uw behaalden zegen ontfangen: en wan.
neer hy las hoe roemryk gy u voor uw perfoon by
het verjaagen der Rebellen gehouden bebt.ftreden
zyne verwonderingen en loffpraaken met elkander,
welke van hun u, en welke hem ten deel zoude
worden. Zo dra hy daar mede vaardig was, en de
overige berichten van denzelfden dag naarzag, vond
hy u in den aanval, tegen de fpoorlooze Volkeren
van Noorwegen , onverfchrokken voor de menigvuldige
doods gevaaren die gy zelfs verwekt had.
Zo fnel als men dezelve verhaalen kon, kwam'er
tyding op tyding van uwe roemruchtige daaden ter
befcherming van zyn Koningryk, en breiden uwen
lof voor hem uit.
ARGUS.
Wy zyn afgezonden om u de dankbetuiging van
onzen Koning over te brengen; alleen om u als
krygsbode by hem te voeren, niet om u te beloonen.
Ross*i.
En om u een pand der groote eere te geeven,
dien hy voor u behoud, beval hy my, u als Thane
van Cawdor te begroeten; en in deze nieuwe
waardigheid wenfche ik u heil, braave Thane,
want het komt u tce.
BANQUO- (ter zyden )
Hoe! kan de Duivel waarzeggen?
MACBETH.
De Thane van Cawdor leeft; waarom kleed hy
my in een geborgd verfierfel ?
ANGUS.
Die Thane was, leeft nog; maar flegts za lang
tot dat het doodvonnis aan hem uitgevoert is. Ofhy
met Noorwegen eene geheime veiftandhouding had ,
of de Rebellen door aanmoediging en hulp onder.
fteun

T R E U R S P E L . i3
fteunde, of dat hy met beiden aan de ondergang
van het Vaderland arbeiden, weet ik niet; doch dit
is zeker, dat bewezen, en door hem zelf bekend
is, dat een hoog verraad hem omgezet heeft.j
MACBETH.
Glamis, en Thane van Cawdor! het groot*
fte blyft nog agter ik dank u voor uwe moeite.
hoopt gy heden niet, dat uwe kinderen Koningen
zullen worden? daar de geene die my Thane van
Cawdor maakten, u hetzelve voorfpelden.
BANQUO.
Zo dit eens verder ging, mogt het u aanfpooren
om de Thane van Cawdor te vergeeten, en de
kroon zelfs te zoeken. Maar het is doch wonder,
baarlyk! dat de werktuigen der duifternifleons d k«
maals waarheden zeggen,om ons tot ons verderf te
winnen; en ons met kleinigheden verblinden, om
ons misdaaden van het allerfchrikkelykfte gevolg te
doen uitvoeren. (Tegen Rosfe en Angus) Spitsbroeders,
een woord als ik verzoeken mag.
MACBETH (ter zyde.)
Twee waarheden zyn nu, even als gelukkige
voorredens tot het verhevene en Koninglyke Schouwfpel
, voorzegt. ( Overluid) ik dank u Heeren
(Ter zyde) deze bovennatuurlyke opeisfching kan
niet kwaad zyn ; kan niet goed zyn. Was het
kwaad; waarom heb ik dan een onderpand van het
gelukkig gevolg ontvangen, dat zy met eene waarheid
begint * Ik ben Thane van Cawdor. Was het
goed; waarom gaf ik de verzoeking ruimte, voor
wiens icbrikkelyk voordel myne haairen in de
hoogte ftygen, en myn anders ftandvaftig hart geheel
onnatuutiyk tegen myne ribben flaai t tegen*
woordige fchnkken zyn minder ontzettelyk als de
voorftelien der vetfehrikte inbeelding Dit denk»
beeld wiens moord flagts een herfenfehim is, be»
weegd myn innerlyke waereld zo hevig, dat alle
andere beweegingen, en levenskrachten ilil ftaan,
die my niets toefchynen als het geene dat noch
niet is.
BAN.

t4 M A C B E T H .
BANQUO (ter zyde).
Ziet eens, hoe onze Reisgezel verrukt is!
MACBETH (ter zyde).
Wil het noodlot dat ik Koning ben; welaan,
dan kroont het noodlot my mogelyk, zonder dat ik
daar naar ftreeven zal!
BANQUO (ter zyde.)
De nieuwe eer daar hy mede bekleed word ,• is
als een vreemd kleed dat niet wil pasfen, voor dat
men door dikmaals draagen daar aangewend is.
MACBETH (ter zyde. )
Het mag gaan zo het wil tyd en gelegen.
heid zullen aile zwaarigheden verdryven.
BANQUO.
Waardige Macbeth, wy wachten tot het u geleegen
komt.
MACBETH.
Vergeef het my —- myn verdoofde zinnen arbeiden
vergeeten dingen voorden dag — Edele vriender
uwe poogingen zyn dsar ingeweeven, waar ik ieder,
dag , het blad omflaande , hen leezen kan. Laat
ons fpoedig naar den Koning gaan. Banquo, denk
aan het geene voorgevallen is, en zo dra wy hec
zelve nader overlegt hebben, kunnen wy'eropen.
hartig met elkander over fpreeken.
BANQUO.
Zeer gaarne.
MACBETH.
Genoeg daar van, tot hier toe. Laat ons vertrekken.
Z E V E N D E T O O N E E L . C)
DUNKAN, MALCOLM, DONALBAI*, L E-
NOZ» Gevolg, Trompetters.
DUNKAN.
Is het doodvonnis aan de Thane van Cawdor
reeds voltrokken ï zyn onze afgezondenen noch
'tiietterug? *
Mir

T R E U R S P E L , IJ
MiLCOLM'
Neen myn Vorfl, zy zyn noch niet wedergekomen.
Maar ik heb iemand gefprooken die den Thane
heeft zien fterven (g ) en beeft my gezegt dat
hy zyne verraderyen opregt bekent, uwe Majefteit
om vergeeving gebeden, en een diep berouw heeft
laaten blyken. In zyn gantfche leeftyd kleedden
by zich op geen beter wyze, dan toen hy daar naar
toe ging. Hy ftierf als iemand die op zyn dood
geftudeerd heeft, om het koftbaarfte dat hy bezat
zo onverfchiliig weg te werpen, als of het de geringde
kleinigheid was.
D U N K A N .
Daar is geen kunfl, waar door men de innerlyke
geftalte des gemoeds in het aangezicht kan lezen.
Hy was een man op wien ik myn gantfche ver»
trouwen Melden.
A 6 T S T E T O O N E E L .
M A C B E T H , B A N Q U O , ROSSE, ANGUS.
De voorigen.
D U N K A N .
ó Held vol verdienfte! De zonde myner ondankbaarheid
lag thans even zwaar op my. Gy zyt zo
ver voor uit, dat de fnelfte vogel der beleoning
te langzaam is u in te haaien. Ik wenfchte dat gy
min
(g) Het Gedracb van den Thane van Cawdor,
Jlemt omtrent in ieder omftandigbeid met bet gedracb
van den ongelukkigen G K A A V E VAN ESSEX over»
een; gelyk bet S T o W E (Pag. 793.) verhaald. Deze
Zinjpeeling moeji noodzaakelyk de gewenfcbte uitwerking
hy de aanfcbouwers hebben; van welke veele
otggetuigen van deze. Juftitie geweeji waaren:
welke die eeuw zyn grootjie Jieraad, en SOUTHAMP*
TON, de Zon van SHAKESPEAR, zyn waardjie
vriend deed verliezen.
STEÏVINS.

ïtf M A C B E T H .
minder verdiend had, om dat het my dan mogelyk
zou zyn,uwe verdienden met eer en dankbetuigin.
gen te beloonen. Nublyft my niets over, als te bekennen
, dat ik u meer fchuldig ben dan ik u betaalen
kan.
MACBETH.
De Dienft dien ik u deed, beloond zich zelve.
Uwe Majefteit komt het toe onzen dienft te ontvangen.
Wy zyn Kinderen en dienaars van den ftaat,
en van uwen Throon, die flegts hunne fchuldige
plicht volbrengen als zy niets anders doen, als het
geen de liefde en hunne eer van hen vorderd.
DUNKAN.
Zyt welkomIk begon u te planten, en zal niet na.
laaten om uw wasdom te bevorderen. Edele Banquo!
gy hebt niet minder verdiend; hetzelve zal ook erkent
worden. Laat ik u omhelzen en aan myn hart
drukken '
BANQUO.
Als ik daar waflche, zo is de aarde de uwe.
DUNKAN.
Myne volmaakte vreugde, geheel dartel inhaare
dronkenfchap, zoekt zich onder traanen wan droefheid
te verbergen. Zoonen, Nee ven, Thanen, en
gy wiens rang my het naafte is, weet, dat wy
onzen oudften Zoon Malcolm tot onzen Troonsopvolger
btftemd hebben, en hem van nu aan tot
Prins van Cumberland benoemen. Deze eenige voorrang
moet alleen hem verlieren; maar günfterende
tekenen des Adeldoms, zullen, als Herren, alle
mannen van verdienden lieren- Reiz naar In ver.
nes. En vaar voort om ons te verplichten.
MACBETH-
De ruft is arbeid die voor u niet nuttig is. Ik za 1
zelfs de voorbode zyn, en myn vrouw met het bericht
van uwen aankomfte verblyden. Dus neem ik
op hei eerbiedigde myn affcheid.
D U N K A N .
Myn waardige Cawdor!
MA«.

T R E U R S P E L . tf
MACBETH. (ter zyde)
Prins van Cumberland! — dit is een trap op welke
ik vallen, of dien ik overfpringen, moet; want
zy legt my in den weg. Sterren, bedekt uw Vuur!
laat het licht myne zwarte ei in den grond boozè
aanflsgen niet zien! het oog ziet de hand niet, daar
iets mede gefchied, dit in de oogen affchuwelyk is
om te zien, als het gefchied is.
( Hy vertrekt )
DUNKAN.
In de daad, waardige Banquo, by is een Held
dien ik niet genoeg kan pryzenj hy is een waar voorbeeld
voor my. wy zulen hem volgen, daar zyne
zorgvuldigheid reeds voorgegaan is om ons te ontvangen.
Hy is een onvergelykelyk Man.
N E G E N D E T O O N E E L . (*)
LADY
MACBETH. alleen, met een brief in
de band.
(Zy i"fi)
„ Zy ontmoeten my op den dag des Zegepraals,
„ en door de zekerfte berichten weet ik, dat zy
„ meer als Stervelingen weeten. Daar ik van be-
„ geerte branden om meer van hen te weeten,
„ veranderden zyzich in lucht en verdweenen. Ik
„ ftond van verbaasdheid buiten my zeiven , als 'er
„ afgezondenen van den Koning aankwamen , die
,, my als Thane van Cawdor begroeten; zynde de-
„ zelve waardigheid, waar mede deze Tooverzufte-
„ ren my begroet, en met deze woorden „ Heil
„ zyu.die eens Koning zult zyn". De toekomende
„ tyd voorfpeld hadden. Dit heb ik noodig geacht
„ u te ontdekken, waarde deelfter in myne groot-
„ heid , op dat gy uw aandeel aan myne vreugde
„ niet verlieft, als u langer verborgen bleef, welk
„ eene grootheid u befchooren is. Plaatst het aan
„ uw hert en Vaar wel". — Glamis en Cawdor
II. DEEL. B ayt

II M A C B E T H .
zyt gy reeds; en zult nog worden wat u befchooren
is. Nu vrees ik uw gemoeds drift; zy is te vol
van de melk der tnenfcbelyke goedheid, om den
naaften weg in te flaan. Gy wiit gaarne groot zyn;
zyt niet zonder eerzucht; maar zonder de boofaar*
tigheid die dezelve geleiden moet. Wat gy zienlyk
wenfeht, dat wenfcbt gy doch altoos naauwgezet;
gy wilt het gaarne met onrecht winnen, en echter
niet valfch Speelen. Gy wilt gaarne dat geene hek»
ben , groote Glamis! dat u toeroept,, dat moet gy
,, doen, als gy my hebben wilt, en waar voorgy
„ meer vreeft het te doen , als gy wenfcbt dat het
„ ongedaan bleeve". Ha-.ft u, hier naartoe, opdat
ik myn moed in uwe ooren giete, en door de man*
haftigheid myner tonge verbeteren kan , wat u nog
van den gouden Cirkel te rug fchrikt; waarmede het
noodlot en bovennatuurlyke magten u gaarne be*
kroonen willen.
( tegen een Bode die aankomt )
Welke tyding brengt gy t
BODE.
De Koning komt dezen avond hier.
L A D Y M A C B E T H .
Gy zyt niet wys wanneer gy dit zegt. Is uw heer
niet by hem? en zou hy, als het zo was, met wegens
den toeftel reeds by my gezonden hebben ï
BODE.
Met uw verlof, Mevrouw, het is zo als ik zeg.
onze Thane zal aanftonds komen, hy heeft een
myner kameraaden voor uit gezonden, die byna
buiten adem zynde, naauwlyks zo veel kracht had
om zyn boodfchap te doen.
L A D Y M A C B E T H .
Zorgt voor hem , want hy brengt een groote ty«
ding. (de Bode vertrekt) de Raav zelfs moeftheefch
wordsn, die my de doodelyke aankoraft van Dunkan,
onder myn dak wilde toekraaijen. Kom thans, ö Geesten
, wiens bezigheid bet is, doodelyke denkbeelden
in te geeven ; komt, en ontvouwd my bier, en vervuld

T R E U R S P E L . 19
vuld my van het hoofd tot de voeten met gruwelyk
heden .'maakt myn b!oeddik; verftopt de toegangen
van het berouw, dat geen bittere verwyten der wederkeerende
natuur myn gruwlyk voorneemen verwrikken,
noch tusfchen de gedachten en de voltrekking
treden! komt en zuigt uit myne vrouweiyke
borften melk voor gal (b). Gy moorddaadige geesten
! Wyl gy altoos in onzichtbaare geftalten de
ftooving der natuur bevorderd! kom, dikke nacht,
verfier u met de zwartfte damp der helle, op dat
myn fcherpe Dolk de wond niet zien kan die hy
maakt ; noch de Hemel door het voorhangfel der
duifternüfe zie, en roepe „ houd op! houd op! (»')
T I E N D E T O O N E E L .
M A C B E T H , L A D Y M A C B E T H .
LAD Y M A C B E T H .
Groote Glamis! waardige Cawdor! grooter ais
beiden, door het „ heil zy u die eens ! uw
brief heeft my uit deze onwetende tyd gerukt, ja
ik voele in het tegenwoordige alreeds het toekomende,
(k).
M A C
(i) De verklaaring van JOHNSON tver de tooorrfen.take
my milkfor gall' neemt myn melk en geeft
my gal, is te weinig met de Analogie der fpraak in
't gebruik der Partikel for cvereenkomftig.
(/) Dit denkbeeld is uit bet oude Krygsrecbt ontleend,
dat 'er Uvensftraffe opftelden, als iemand zyn
tegenparty nog een flag gaf, wanneer een derden, om
te fcbeiden riep: houd op! T O L L E T .
(kj STEEVENS merkt bier aan, de doorgaanfcbe
waargeneomene gevoelooze wildheid in bet Caraüer
van Lady Macbeth; die zich in de kleinfie trekken,
zelfs in deze aanfpraak ontdekt, welke meer bet oog.
merk badt, zyne denkbeelden tevens op baar vtornee.
B 2
men

20 M A C B E T H .
MACBETH.
De braave Dunkan, komt dezen nacht hier.
L A D Y M A C B E T H .
En Wanneer vertrekt hy van hier?
MACBETH.
Morgen, volgens zyn voorneemen.
L A D Y MACBETH.
tV. Nooit zal die Zon dezen morgen zien! uw
gelaat, Tbane , is als een Boek waar in men gevaarlyke
dingen kan lezen: om de tyd te bedriegen
moet gy uit zien, zo als de tegenwoordige tyd 'er
uit ziet: draag de vriendelykfte welkomftgroeten
in uwe oogen, op uw tong. en in uwe hand: vertoond
U als de onfchuldige bloem , doch wees de
flang die onder haar verborgen is. Ga heen, en
zorg voor de onthaaling van hem die komen zal,
en laat aan my de groote bezigheden van dezen
nacht over, welke alle onze toekomende dagen en
nachten de onbepaaldste en onverdeeldste heer*
fchappy zal geeven.
MACBETH.
Wy zullen hier nader overfpreeken.
L A D Y M A C H E T H .
Laat de helderheid u thans vertieren , de ver.
andering der wezenstrekken is altoos vrees , laat al
het andere aan my over.
men te richten, 'als hem baare vreugde over syne
woederkcering en baare tederheid te betuigen. Het
Caraüer van Macbeth is hier bet gelukkig Centrafi
van;
ELFDE

T R E U R S P E L . 21
E L F D E T O O N E E L (*).
Hoboos, en Flambouwen.
DUNKAN, MALMCOLM, DONALBAIN,
BANQUO, LENOX, M ACDUFF,
ROSSE, ANGUS. Gevolg.
DUNKAN.
Dit flot heeft een aangenaame legging; de lucht
verfrifcht door baare zagt en lieflykheid onze rustende
zinnen.
BANQUO.
Deze Zomergaft; die Tempelbewoonende muurzwaluw,
bewyrt door zyne liefde tot dit verblyf,
dat de Hemel bier een verfche lucht ademd. ik
zie geene overhangende Friefen, geene uitfteekende
Steenen, geen bekwaam hol, waar deze vogel
met zyn hangend bed , de wieg voor zyne Jongen
gemaakt heeft: ik heb opgemerkt dat aan dé plaatfen,
daar zy zich het lieffte ophouden, de lucht
altoos ongemeen fyn is.
T W A A L F D E T O O N E E L .
LADY,
MACBETH. De voorigen.
DUNKAN.
Zie daar onze Edle Waardin! de liefde die ons
volgt maakt ons zorntyds onruftig; maar wy danken
u echter, wyl het liefde is. Leer hier uit hoo
gy ons, voor uwe moeite des Hemels gunft toe.
wenfchen, en voor uwe onruft danken zult.
LADY MACBETH.
Alle onze dienften in ieder geval tweemaal gedaan,
en dan nog verdubbeld, zyn noch te gering
en onvermogend de groote eer te erkennen, waar
mede uw Majefteit ons thans begunftigd. Daar
blyft ons niets over, als, voor de oude gunftbe.
B 3
wyaoa

tt M A C B E T H .
wyzen zo wel» als voor de nieuwen , die op elkander
gehoopt zyn ; even als Hermieten vuurig
voor u te bidden.
D U N K A N .
Waar is de Thane van Cawdor ? wy volgden
bem op zyne treden naar, wyl wy zynen huishofmeefter
wilde verbeelden: maar hy ryd goed; en
zyne groote liefde voor ons, zo fcberp als zyn
fpooren, heeft hem eerder, als ons, hier gebragt.
Schoone en Edle Waardin, wy zullen deze nacht
uw gaft zyn.
L A D Y MACBETH.
Uwe dienaars zyn allen overtuigd, dat gy zelf
en wat ons toebehoord, ten vollen onder uw bevel
ftaat, en altoos uw eigen blyft.
DUNKAN.
Geeft my uw hand, en geleid my by mynen waard.
Wy beminnen hem ongemeen, en zullen voortvaaren,
bem proeven onzer gunft te geeven. Met uw
verlof Mevrouw! (Zy vertrekken).
DERTIENDE
TOONEEL.
M A C B E T H (alleen.)
(Een Tafeldekker en verfebeiden bedienden:, met
Scbotels en Sfyzen, gaan ever bet Tooneel, Men
ziet Hoboos en Flambouwen.)
Was alles voorby als het gedaan is, zo was het
goed dat het fpoedig gedaan wierd, Indien de verra.
derfche Moord te gelyk alle gevolgen wegnam, als
zyne voltrekking, en zyn einde; endezedoodelyke
flag het laatftehier was; flegts hier op deze Zand.
bak en ondiepte der tydelykheid; dan zoude ik my
eens over het toekomende leven aanzetten. Maar
in dergelyke gevallen ontvangen wy meeftal ons
oordeel reeds hier. Wy geeven anderen bloedige
onderrichtingen, die, zo dra dezelvegegeeven zyn,
op het hoofd des uitvinders te rug keeren. leder
gelyk meetende Godin der gerechtigheid noodzaakt
ons,

T R E U R S P E L . ti
ons, het hef van onzen eigenen giftbeker uit te
drinken. Hy zal hier dubbeld zeker zyn ; eens,
vermits ik zyn nabeftaande en onderdaan ben;
twee fterke gronden tegen deze daad; daarna ben
ik ook zyn waard, die voor zyne Moordeis de
deur fluiten en niet zelfs het geweer fcberpen
moet. Boven dien heeft deze Dunkan zo weldaa.
dig geregeerd, en zyne verhevene waardigheid zo
onberispelyk beftuurd, dat zyne deugden , gelyk
Engelen met bazuinen tegen deze vervloekte weggraving
fpreeken: daar het medelyden, gelyk een
naakt eerftgebooren kind dat op den ftorm neêrwaards
daald, of als een hemelfche Cherobyn, op
de onzichtbaare dampen der lucht herwaards kee«
rende, deze fchrikkelyke daad in ieders oogen
moet blaazen, tot de wind in traanen verdronken
is. (I) ik heb geen Spooren , die den loop van
myn voomeemen aandryven , als flegts de eer*
zucht, die zich zelve overfpringt, en op de an*
dere zyde naar beneden valt.
V E E R T I E N D E T O O N E E L .
M A C B E T H , L A D T , MACBETH.
M A C B E T H .
Wel nu, hoe gaat het.
L A D Y , M A C B E T H .
Hy heeft byna gedaan met eeten, waarom zytgy
uit de Zaal gegaan;
M A C B E T H .
Heeft hy naar my gevraagt ?
L A D Y , M A C B E T H .
Ik dacht dat men het u reeds gezegt had.
MAC-
(0 Zo als de wind by een plasregen gtmeenlyk
gaat leggen.
JOHNSOST.
* 4

*+ M A C B E T H .
MACBETH.
Wy zullen niet verder in deze zaak treden. Hy
heeft my eerft nieuwe eerbewyzen gedaan, en ik
heb gouden achting van lieden van alie foorten gekogt,
die heden in hunne nieuwfte glans gedraagen,
en zo ras niet afgelegt kunnen worden.
LADY, MACBETH.
Was dan die hoop dronken, die u voorbeen zulk
een btfluit deedt neemen ? ( m ) heefc zy zedert
dien
Cm) De grond, waar door Lady Macbeth haar gemaal
soekt te overreden, om den moord te begaan
ts een bewys van de kennis die SHAKESPEAR van de
menfcbelyke natuur badt, Zy field bem de waarde en
voortreffelykheid der kloekmoedigheid voor ; een glin.
ftrend denkbeeld , waar door de menjcben zich in
alle Eeuwen hebben laaten blinden; dat wel baaft den
Diev ter inbreuk, en den veroveraar tot den (lag.
doet Jpoeden. Macbeth ondertusfcben, vernietigd deze
Jlelhng ten eenemaal, wyl by de waare en valfcbe
dapperheid onderfcheid, en wel in anderhalven r,egel
van welke men zeggen kan, dat zy alleen den Dicb'
ter ontfterffiyk kunnen maaken:, fcboon al zyne andre
werken waaren verhoren gegaan.
Ik waag alles wat een Menfch betaamd:
Die meer waagd, is geen Menfch.
Een Antwoord dat bierby uitflek gefchikt is, wyl een
Krygsman votr niets gevoeliger kan zyn. als dat een
Vrouw bem zyne lafhartigheid verwyt. Bier na houd
zy bem den Eed voor, waar mede by zich ^verbonden
beeft den Kontng te vermoorden, een tweede Sopbistifcbe
Kunjlgreep, waar doir men zomtyds zyn geweeten
zoekt te bedriegen, wanneer men gelooft dat
betby ons deugd is, bet geen by anderen misdaad
zou zyn. SHAKESPEAR moe/I, overeenkomjligscyn
ontwerp, dezen grmi niet wederleggen, boe
ligt

T R E U R S P E L 25
dien tyd iets geflaapen , en wacht zy nu om zo bleek
en nuchter by het befchouwen van dat geene uit te
zien, dat zy voorheen zo moedig ondernam ? van
dezen tyd af behieldlk juift dit van uwe liefde. Hoe!
vreeft gy in daaden en in kloekmoedigheid dat geene
te zyn , dat gy in uwe wenfchen zyt * wilt gy
gaarne dat geene hebben, wat gy voor het grootfte
geluk des levens aanziet, en doet u zelve als
een lafhartige aanzien? moet „ ik waag het niet"
op „ Ik had het gaarne ". volgen ? en maakt gy
het even als de Kat in het fpreekwoord ? ( n )
M A C B E T H .
Ik bid u houd op. Ik waag alles wat een Menfch
betaamd; die meer waagd is geen menfch.
L A D Y . M A C B E T H .
Was het dan een dier dat u aandreef, om my die
voorneemen te openbaaren? als gy het waagden,
waard gy een man; en al waard gy nog meer als
gy waard, zo zoud gy echter nog meer een man
zyn. Toen ter tyd bood zich noch plaats noch tyd
aan, en gy wiide het beiden doen; gy hebt u zelve
gemaakt, en uwe bereidwilligheid maakt u zelf heden
tot niets. Ik heb kinderen gezogen, en weet,
hoe teder de liefde voor den zuigeling is, die my.
ne melk drinkt; maar ik zou, fchoon by my nog zo
liefkoozend toegelagchen hadt, myne tepels uit zyn
tandeloozen mond getrokken, en hem de. herfens
imgeflagen hebben, als ik het zo gezwooren had,
als gy het gezwooren hebt.
M A C
ligt bet bem anders geweeft was ; want een laa°
tere verplichting beft de tvoorgaande nitt af; enplicbs
ten die wy ons zelve opleggen, gaan niet bovendien,
welke bet boogjie wezen ons voorfebryft.
JOHNSON.
(n) Dit fpreekwoord is „ Catus amat pifces, fed
„ non vulttingere Pluntas".
„ De Kat bad gaarne de Vïfch, maar zy wil de
„ pooten niet nat maak en. JOHNSON.
B 5

*6 M A C B E T H .
MACBETH.
Alt wy eem mirten.' ?
LADY, MACBETH.
Misfen ï Schroef flegts uwen moed 20 lang, tot
hy vaftis , zo zal ons niets miflukken. als Dunkan
flaapt, en de fterke dagreize zal zynen flaap bevorderen
, zo zal ik zyn beide Kamerhceren met wyn
en fterke drank zo toeftellen , dat hunne gedachten,
die wachters der herfenen, een waasfem zullen
zyn, en, hun vernuft een enkle dampkolf. Wan.
neer hunne verdronkene krachten in een beeftelyken
flaap, gelyk in den dood liggen, wat kunnen
wy dan niet met den onbewaakten Dunkan onderneemen?
kunnen wy niet alles op zyn dronk
volk leggen ; welk dan de fcbuld van dezen onzen
gepleegden moord zal draagen*
MACBETH.
Baar my geen Dochter! Want uit uwen onver,
fchrokken moed, moeten niet als mannen voortkomen.
Zal men niet gelooven, als wy deze beide
flaapende Kamerheeren met bloed beftryken, en
hunne eigene dolken gebruikt hebben, dat zy de
daaders zyn?
LADY MACBETH.
Wie, zal by het geween, en de traanen die wy
over zynen dood zullen ftorten, iets anders wagen,
om te gelooven ?
MACBE T H.
Ik heb myn befluit genomen; reeds ftel ik alle
myne poogingen tot deze vreesfelyke daad in 't
werk. Kom, laaten wy ons voorneemen onder het
fchoonfte masker verbergen. Een valfch gezicht
moet bedekken al hetgeene het valfche hert weet.
(Zy vertrekken.)
Einde van bet eerjle Bedryf.
T W E I -

T R E U R S P E L . %i
TWEEDE
BEDRYF.
E E R S T E T O O N E E L .
H
BANQUO en FLIINCE , die hem een
Flambouw voordraagt.
BANQUO.
oe Iaat Is het reeds in de nacht, Knaapje?
FLEAHCI.
De maan is onder; ik heb de klok niet gehoord.
BANQUO.
Hy gaat om twaalf uuren onder.
FLBANCE.
Ik denk, dat het laater is Myn Heer.
BANQUO.
Hier, neem myn degen, men is zuinig in den
Hemel, zyne lichten zyn reeds allen uit. neem dit
ook weg. de flaaperigheid ligt zo zwaar als lood
op my en echter wil ik niet gaarne flaapen. gy
weldaadige macht, verwyderd alle kwaade denkbeelden
van my welke de natuur zo ligt ruimte
geeft! (o) geeft my myn zwaart wie daar?
T W E E -
(o) Men ziet uit bet volgende, dat BANQUO/»
een droom ingegeeven was, om iets ter vervullinge
der voorzegging van de Hexen te onderneemen; waar
voor by zich wakker zynde ontzettede. SHAKE,
SPEAR maakt bier tusfen zyn, en MACBETHS
Caraiïer, een zeer fraay Contraft. BANQUO bid
om de afwending der verzoekinge van booze gedacb'
ten, zelfs in den flaap, terwyl MACBETH de
verzoeking in 't gemoet loopt, en ieder Jirafbaar ont*
werp tot bet zyne maakt, waar door by zyn oogmerk
bevorderen kan. de eene wil niet gaarne flaapen, op
dat

28 M A C B E T H .
T W E E D E T O O N E E L .
BANQUO.
MACBETH'
MACBETH,
Een vriend.
BANQUO.
Hoe! Macbeth nog niet ter rufte? de Koning ie
reeds te bed; en is dezen avond ongemeen vrolyk
geweeft, en heeft uwe huisbedienden voortreffelyke
gefchenken gegeeven. Deze diamant zond by uw
gemalin, als zyn bevallige waardin. Hy ging zeer
vergenoegt in zyn Slaapkamer.
MACBETH.
Wyl Wy de tyd niet hadden om toebereidfelen te
maaken , zo moet onzen goeden wil bet ontbreekende
vervullen , daar dezelve anders een vryen
hand gehad hadt om werkzaam te zyn.
BANQUO.
Het was alles zeer goed. De voorige nacht
droomde ik van de drie toverzufteren; zy hebben
U toch iets waarheid gezegt.
MACBETH.
Ik denk aan haar niet meer. Konden wy ondertusfehen
een geleegen tyd vinden. zo wilde ik een
paar woorden met U daar over fpreeken. Wanneer
kunt gy?
BANQUO.
Als het ü behaagt.
MACBETH.
Wanneer gy myn voorneemen onderfteund, en
het gelukt, zo zult gy veel eer daar by verkry.
gen.
BAN.
dot die zelfde dromgezichten bem niet weder ontruften
mogen ; daar de andere zich zelve alle ruft
ontrooft uit ongeduld om den moord te begaan.
STEE VENS.

T R E U R S P X L . aa
BANQUO.
In zo verre ik dezelve niet verlies, terwyl ik ze
zoek te vermeerderen, en myn hart en myn plicht
daar by vry kan behouden, ben ik tot uw dienii.
MACBETH.
Ik wenfch U ondertusfchen een goede nacht.
BANQUO.
Ik dank U Sir, ik wenlch LI het zelfde.
(by vertrekt.)
D E R D E T O O N E E L ,
MACBETH.
BEDIENDE.
MACBETH.
Ga, zeg uw Meeftres, als myn drank vaardig
is, moet zy de klok trekken. Gaat gy naar bed.
(de bediende vertrekt.) Is dit een dolk dien ik daar
voor my zie, met de greep naar my toegekeerd?
kom, laat ik U aanvatten! ik heb U niet en zieU
echter altoos! zyt gy dan, doodelyke verfchyning,
aan het gevoelen niet zo ondervindbaar als aan het
gezicht? of zyt gy flegts een dolk der ztelj een
bedriegelyk Schepfel van door koorts verhitte her*
fenen ? Altoos zie ik U , in deze ligchaamelyke
geftalte, zo als ik U thans befchouw. Gy wyft my
den weg dien ik juift gaan wilde; en even zulk een
werktuig als gy zyt, wilde ik gebruiken. Myne
oogen zyn, of de gekken der overige zinnen, of
zyn zo veel waard als alle de overige met elkander.
Ik zie u nog altyd; en druppelen bloed op
uwen kling, die 'er voorheen nog niet op waaien.
Het is niets daadelyks.maar alleen de bloedige toe'
leg myner ziele , die dus myne oogen bedriegd.
Thans fchynt op de eene helft der waereld, de
natuur geftorven te zyn, en kwaadaartige droomen
bedriegen het agterfte voorhangfel van de verborgen
flaap. De Tovery viert de ofFerdienft van de
bleeke Hekaté, en de gruwelyke Moord van zyn
bui-

3o M A C B E T H .
builende wachter, de Wolf gaat met dieffche
groote fchreeden (p) als een roofzuchtige Tar-

T R E U R S P E L . 31
M A C B E T H (vanbinnen.)
Wie is daar?..... he !
L A D Y M A C B E T H .
Helaas', ik vrees dat zy ontwaakt zyn, en dat
het oogmerk niet volbragt is' de proev, en niet do
daad zelve, zal ons in den grond booren
Hoor!.... ik lag henne dolken voor zyn handjhy
moeft ze vinden! hadden zy *er niet, toen ik
hun flaapen lag, gelyk myn Vader uitgezien (j) ik
had het zelfs gedaan —— myn gemaal!
V Y F D E T O O N E E L .
M A C B E T H , L A D Y M A C B E T H .
MACBETH.
Ik heb de daad'volbracht! hoorden gy geen gt*
rucht ?
L A D Y M A C B E T H .
Ik hoorden de uilen fchreijen, en de vledermulzen
krasfen.... Zeide gy niet iets?
M A C B E T H .
Wanneer"* CO
L A -
CÏ) Hier is zeer veel kunst in opgeflooten; want
zo als de Dichter L A D Y M A C B E T H en haar Gemaal
gecaraüerifeerd beeft, zou men eerder vermag'
ten, dat zy de daad uitvoeren zoude. Het is tevens
zeer goed, want of fchoon de eerzucht al bet natuur •
lyk gevoel, voor dezeomjiandigbeden by ben verdrongen
bad ; zo doet toch de gelykenis van bet voorgaande
bet geene zy met eerbied gewoon waren aart
te zien, dat zy in dit ogenblik de gevoelens van bet
geweeten en de menfcblykbeid ruimte geeven.
W A RB UR TON.
(r) De verwarring en de fcbrik, na bet volbrengen
eener moord , zyn bier zeer fraai afgetekend.
Geen wonder dan, dat V O L T A I R E , den Antagy
nift

32 M A C B E T H .
L A D Y M A C B E T H .
Zo even.
M A C B E T H ,
Toen ik beneden kwam?
Ja.
L A D Y
MACBETH.
M A C B E T H .
Luifter!...; wie ligt 'er in de tweede Kamer ?
L A D Y M A C B E T H .
Donalbain.
M A C .
wijï van SHAKESPEAR , dit Tooneel ook ben ft
naargevolgt, in zynen M A H O M E T IVde Bedryf
lVde looneel. Daar by onder andere», volgens de
fraai]e beryming van den Heere A. H ARTS EN
zynen S E I D en P A L M I R E dus laat fpreeken: *
S E r D , met een verwilderd gelaat wederkeerende.
Roept men my ? waar word ik heen gedreven ?
Ik zie Palmire niet. Zy heeft myreedsbegeeven.
P A L M I R E.
Hoe! kent gy haar niet meer, die leeft voor U alléén?
SEID.
Waar zyn wy ?
PALMIRE.
Hebt ge in 't eind' die wet vol yslykheén.
Dien al te droeven eed en 't vonnis nagekomen?
SEID,
Wat zegt, wat vraagt gy my?
Wien Zopir!
P A L M I R E .
Is Zopir 't licht benomen ?
SEID.
enz:
welk eenjnood en laagheid is het voor zulk een htftryier,
die een geacht Schryver door Spttermen
zynen roem wil benoemen, dat hy deszelfs fraaybe'.
den moet naarvolgen.
V
E R T A A L E E 5. '

m
T R E U R S P E L . 33
M A C B E T H , zyn banden beziende.
Dit is een treurige befchouwing.
L A D Y M A C B E T H .
Neen, het is een laag denkbeeld, dit eene treurige
befchouwing te noemen.
M A C B E T H .
De een Iagchten in. den flaap , en den ander
fchreeuwden: moord ! zo dat de een den ander
opwekten. Ik ftond hen aan te hooren, maar zy
vetnchtefl hun gebed, en gingen wederom flaapen.
LADY M A C B E T H .
Daar zyn 'er twee in eene kamer.
M A C B E T H .
De eene riep „ God help ons I en de anderen "
Amen ! als of zy my, met deze beulshanden, naar
hunne vrees haaden zien luisteren. Ik kon geen
Amen zeggen, toen zy zeiden „ God help ons.
L A D Y MACBETH.
Gy moet daar niet aan denken.
MACBETH.
Maar waarom kon ik geen Amen zeggen ? ik
had Gods hulp zeer noodig, maar het Amen ftooten
in myn keel.
L A D Y M A C B E T H .
Men moet over diergelyke daaden zo lang niet
na denken; dat zou u dol maaken.
MACBETH.
Het was even of ik een Hem hoorde roepen
„ flaapt niet langer, Macbeth vermoord den flaap "
— Den ontfchuldigen flaap .' de flaap die den
verwarden kluw der zorgen uit elkander wind! de
dooi van iedere dag des levens (s); het bad van
ver-
(i) W U B U R T O » , veranderd death in birth;
om die reden vertaalden W i E L A ND „ de gehoor
,, te van iedere volgende dag levens." Zyn grond
ts, wyl bem bet denkbeeld des doods met de overige
vjeldaadtge werkingen van den flaap, die bier genoemd
ii. D E E L . C
w o t.

34 M A C B E T H .
verwonden arbeid ; de balzem van gekwetfte ge«
moederen; de tweede gang der groote Natuur; dé
voedzaamfte fpyze by het gafttnaal des levens.
L A D Y M A C B E T H .
Wat zal dit alles?
MACBETH.
Alles riep nog fteeds in huis „ Slaapt niet lan-
„ ger".' Glamis heeft den flaap vermoord.' en
daarom zal Cawdor niet meer flaapen; Macbeth
zal niet meer flaapen.
L A D Y MACBETH.
Wie was het dan, die zo riep? Ach.' myn
dierbaare Thane, gy ontzenuwd uw edle fterkte,
als gy met zulke kranke herfenen over die zaaken
denkt. Ga, neem wat water, en wafch dit haa*
telyk getuigenis van uwe handen. ——« Waarom
bragt gy deze Dolken mede ? zy moeten daar bly.
ven leggen. Ga, breng ze weer weg, en beftryk
de flaapende Kamerheeren met bloed.
MACBETH-
Neen, ik keer niet weder te rug. — - Ik ysfche
voor het denkbeeld van het geene ik verricht
Jacbbe. Bedenk het nog eens. Ik waag het niet.
L A D Y MACBETH.
Zwakke ziel.'— geef my de Dolken, de flaa.
pende en dooden zyn flegts beelden. Het oog der
kindsheid alleen vreeft voor een afgebeelden duivel.
Bloeden zy, dan zal ik de aangezichten der
Kamerheeren daar mede beftryken (t j want zy
moeworden',
niet overeenkomjlig fcbynt. Docb de reden
is naar my dunkt van een droevige doorgebragte dag,
welke de flaap, even als de dood, een gewenjcbt einde
geeft.
ESCHESBURG.

"Neen, ïk Veer niet weder te rug. - Ik vslche -voor "het denk
"beeld van liet tfeene ifc verriclS Tiebbe".
Zvalle ziel! — tfeef my de Dolken. de flaajjende en duo
den

T R E U R S P E L . 93
moeten, voor de da aders aangezien worden. (Zy
gaat been, men boord van binnen een Jlag,)
MACBETH alleen.
Waar komt deze flag van daên? — hoe is het
net my.dat ieder gerucht my fchrik aanjaagd?——
wat zyn dit voor handen?— ha.' zy rukken my
de oogen uit ? —— kan de geheeien Oceaan van
den grooten Nephtunis dit bloed wel ran myn hand
afwasfchen ? neen, deze hand zal eerder alleZefn
rood verwen.
LADY MACBETH, te rug komende.
Myne handen hebben de kleur van de uwen;
doch ik fchaam my dat myn hert zo wit is. («)
(men klopt) Ik hoor geklop aan de Zuiderdeur——
wy zullen in ons vertrek gaan. Een weinig water
zuivert ons van deze daad. Hoe ligt is dit.' ——
uwe ftandvaftigheid heeft u verlaaten-—- Hoor.'
daar word weder geklopt.' —— trek uw flaaprok
aan, op dat men ons niet overvalle, en bemerke
dat wy gewaakt hebben. —— Verlies uw zelve
niet in zulke armoedige denkbeelden.
MACBETH.
My myne daad bewuftte zyn! — beter washet
my zelf niet bewuft te zy» 1 — (men klopt) wekt
Dunkan met uw kloppen op! ik wenfchte dat gy
het doen kon! (zy gaan been.)
deel reeds met STEEVENS en GARRICK aangemerkt,
dat zulke woord en klankfpeelingen , zeer
dikmaals in de Engelfcbe Tooneelftelen veorkoomen.
VERTAALERS.
(«) Men bield, namenlyk, gelyk reeds aangemerkt
is, viit bloed voor een teken der bevreesdbeid.
ESCHENBUB.0.
Ca
ZES-

36 M A C B E T H .
Z E S D E T O O N E E L . (*)
Een
DEURWAARDER.
Nu waarachtig , dat heet aankloppen!.*., ali
men Poortier aan de deur van de Hel was, kon
men het niet erger maaken! (men kloptj klop! klop!
k'op! wie is daar, in den naam van den
dtommel?.... ha! een Pachter die zich in ver»
wachting van groote rykdommen verhing.... Nu
kom binnen; gy hebt toch neusdoeken genoeg by
U; want hier zult gy 'er wel voor zweeten! (men
klopt) Klop! klop! — wie is daar? in des tweeden
drommels nasm...... Zie daar waarachtig
een Dubbelzinnige (ü), die voor beide weegfchaa
len tegen een ieder van hen zweeren kan; die verradery
genoeg om Godswille begaan beeft, en ze
echter in den Hemel niet heeft kunnen dubbelzinnigen.
ö Kom b;nnen , dubbelzinnige!.... (men
klept) Klop.' klop! klop! —— wie is daar?——
waarachtig een Engelfche Snyder, die hier geko
men is, om dat hy van deFransfen kouzen geftoolen
heeft, (w) Nu kom in Snyder , hier kunt gy uw
Gans braaden (men klopt) Klop! klop!....
zal dit altyd zo voordgaan ? - wie zyt gy ? — -
doch voor een Hel is het hier te koud; ik wil niet
langer de Poortier van den drommel zyn; ik dacht
'er van ieder handwerk één in te laaten, die het
bieeden Roozenpad, tot het eeuwige vreugde vuur
be.
(v) An Equivocatur, dat is een Jefuit. Deze
order veroorzaakten onder de Regeering van E L I .
SABETH enjAcon DEN EERSTK zeer veel en •
ru
fi-
WARBÜRTON.
(w) Die zo kort en eng waaren, dat de Snyder
een Meefter in zyn handwerk had mee ten zyn , 3»
by bier van neg iets Jleelen kon.
W A R B Ü R T O N .

T R E U R S P E L . 3»
bewandelden, (men klopt) Aanftond»! aanftonds.' bedenkt
den Poonier toch.
Z E V E N D E T O O N E E L .
M A CDU F r. LENOX, een Deurwaarder.
M AC D UF F.
Zyt gy zo laat naar bed gegaan, myn Vn'end,
dat gy zo lang flaapt?
DEURWAARDER.
Waarachtig Sir, wy fmulden tot het tweede baanengefchreeuw
; en de drank is een groote bevor.
deraar van drie dingen.
M ACDUFF.
Welke drie dingen bevorderd dan de drank voornamelyk?
DEURWAARDER.
Welke Sir ï roode neuzen, flaap, en waterlooziug
: de ontucht bevorderd en dempt hy ; hy
fchetft de begeerte, maar verhinderd de volbren»
ging. Daarom kan men zeggen, dat de drank te»
gen de ontucht de dubbelzinnige fpeeld; by maakt
ze, en vernietigd ze ; hy fpoord aan, en wederhoud;
hy overreed en beneemd den moed ; by verheft
en flaat neder; in 't eind, hy dubbelzinnige
ze in den flaap, loogenitrafife en gaat heen.
MACDUFF.
Ik geloof dat de drank U dezen nacht ook ge«
loogenftraft heeft.
DEURWAARDER.
Ja Sir, in myn hals in; maar ik betaalden hem
naar waarde voor zyn loogen, Ja, ik denk dat ik
te ilerk voor hem ben, want fchoon hy my eenige
maaien de beenen ophief, zo getukte hetmy echter
hem buiten te werpen (x).
MAC.
(x) Dat is, uitér lts van bem te worden. Het
C 3

3» M A C B E T H .
M A c x) u F r.
Is uw Heer al opgedaan ?.... ha.' ha.' ons klop.
pen heeft hem wakker gemaakt, want daar komt hy.
A G T S T E T O O N E E L .
MACBETH,
de voorigen.
LENOX.
Goede Morgen, Edle Sir.'
MACBETH.
Goede morgen beide.
MACDUFF.
li de Koning al op, Edle Thane?
MACBETH.
Noch niet.
MACDUFF.
Hy beval my, dar ik hem vroeg zou laaten on.
wekken, ik heb het uur reeds byna gemift.
MACBETH.
Ik zal U by hem brengen.
XVI A I D U F F,
rviAcnuFj
Ik weet, dat bet U een aangenaame moeite zal
weezen; maar het is echter een moeit».
MACBETH.
By een arbeid die ons aangenaam is, vergeet men
ligt de moeiten.
Hier is de deur.
MACDUFF.
Ik zal zo ftout zyn; en roepen, want dit is my
bevoolen.
'
Engeljcbe woord to caft, efto caft up, word zo wel
, N D E Z
' N
2*« als van nederwerpen by wedjpelen ge.
beztgd; in deze dubbelzinnigheid bedoeld den Dub-
VEEÏAALEHS.
N E-

T R E U R S P E L . 39
N E G E N D E T O O N E E L .
M A C B E T H .
LENOX.
LENOX.
Zal de Koning heden weder vertrekken.'
MACBETH.
Hy heeft het zo befteld.
LENOX.
De nacht was zeer onruftig. Van het huis daar
wy fliepen , waaiden de Schoorfteen af . en ze
men zegt, is 'er een weeklacht in de lucht gehoord
; een afgryzelyk doodsgefchreeuw ; en voorzeggingen
met vervaarlyke toonen van vreeslyke
verwoeftingen, en ongelukkige gebeurtenisfen. die
een tyd vol fmerte zou baaren. De uil fchreeuw.
den de geheele nacht door. eenigc zeggen , dat da
Aarde heeft getrild en gezidderd , als of zy de
koorts had.
MACBETH.
Het wat een ongeftuimen nacht.
LENOX.
Ik ben niet oud genoeg, om my een diergelyke»
te kunnen herinneren.
T I E N D E T O O N E E L , .
MACDUFF.
De voorigen.
MACDUFF.
Achi fchrikkelyk.' fchrikkelyk! fchrikkelykI —*
geen tong , geen hart kan U bevatten noch uitfpreeken.'
M A C B E T H en L E N O X .
Wat is het dan?
M A C D U F F .
De wreevel heeft zyn Meefterftuk getoond; dé
Kerkroovende moord, heeft des Heeien gewyden
C 4
Tem-

40 M A C B E T H .
IZ&n^olT " ' eeVen Cn fier3adui <
„, . , MACBETH.
wat is dat?.... bet leven .'
LENOX.
Meend gy de Koning?
MACDUFF.
Gaat aan bei vertrek en verftyf 0p de befchouw.ng
van een nieuwe Gorgoné ..... ooet my me"
kTy t
VT e1Am^ w a a k
S f S
V •
M
°° r d '
°P''
°P! Zuid de
• • • Auo' Don.
w a a k
het evenbeeld des dood» van U af, en zie de dood
zeive'.... oplopi zie het voorfpel van het
grootfte gericht..... Malcolm ! Banquo ! uaat a!s
t ik » 8 n T ° P ' e n * a a r a , s G e e f t e n i n h «verfi.
««r n D u D k a n o m h e c
h
/
fcbrikkelykfle Tooncel
te aanfchouwen / Juid de klok \
(de klok werd geluid)
E L F D E T O O N E E L .
}
LADY MACBETH. MACDUFF. hierna
BANQUO.
LADY
MACBETH.
TrnmW A* n ° m a k , d a t z u l k e e n fchrikkelyke
Trompet, de fuapers hier in huis oproept? .
Ipreek
l p r e tk toch! f^pif
MACDUFF.
6 Waardige Lady! het geen ik U zeggen kan
ii: niet goed voor ü om te hooren. een vrouwelyk
oor daar mede te verfchrikken, was een tweede
Moord..... (tegen Banquo die aankomt) ÓBanouo'
Banquo! Banquo! onzen Koning is vermoord!
„ .
R R
LADY MACBETH.
Help Hemeli boe' in ons huis?
BAN-

T R E U R S P E L . 41
BANQUO.
Het zou overal verfchrikïyklyk zyn , waar het
ook was —_ waarde Macduff ik bid U, wederfpreek
U zelve, en zeg dat het zo niet li.
T W A A L F D E T O O N E E L .
M A L C O L M . DONALBAIN. M A C B E T H .
KosiE. LENOX. De voorigen.
M A C B E T H .
Ach! was ik flegts één uur voor dit ongeval ge-
dan
SlnhM t f
h3d i k gelukk,
'e 8 eleeft! w a i » dit
oogenbl.k af aan, is niets meer fchatbaar in de
fterflykheid; alles is kinderwerk; eer en deugd zyn
dood; de wyn des levens ia afgetrokken, en deze
gewelven kunnen voortaan alleen met de enkle
droefem praaien.
D
IT, ., , ° N A I . B A I N .
Welk ongeluk is het dan ?
M A C B E T H .
Uw eigen Prins, gy weet het niet.'.... de bron
van uw bloedI is verftopt; zelfs is de oorfprong
daar van verftopt! i' L U , J 8
MiCBurr.
Uw Vader, den Koning is vermoord.
M A L C O L M .
Ach! door wien?
LENOX.
Zyne Kamerlingen zyn naar oogenfcbyn de daeders;
haare handen en aangezichten waaren overal
met bloed bevlekt; insgelyks waaren ook de Dolken
die wy onafgeveegd op hunne kusfens vonden.
Zy zagen er wild en verftoord uit; niemand dorft
zich betrouwen hen te naderen.
M A C B E T H .
«.rVJ J b T b e r o " w d u h 8 t d i t i k h in myn
cerfte woede omgebracht hebbe.
C
S
M A C

4> M A C B E T H .
M A CDU Fr.
Waarom deed gy dat.
M A C B E T H .
Wie kan in het zelve oogenblik bezaadigd en
verward, geruft en woedend, getrouw en onver,
fchillig zyn?— niemant. de kracht myner verhe
vene liefde overweldigde het draaiende vernuft,
hier lag Dunkan, zyn zilverwit vel met zyn goud
bloed geboord (y) en zyne wonden geleken eene
opening in de natuur , waar door het verderf inbreekt;
daar de moordenaars, in de kle«r van hun
handwerk gekleed, hunne Dolken op de lafhartig
fte wyze, met geronnen bloed overtogen hadden.
Wie, die een hert vol liefde voor zyn Koning
heeft, en in dezen befchouwing zyn moed en liefde
tracht te bttoonen , kon zich daar weder*
houden.
L A D Y M A C B E T H .
Ach! help my van deze plaatfe....
MACDUFF.
Neemt de Lady tot U.
M A L C O L M .
Hoe! waarom zwygen wy ? daar dit Treurfpel
ons het meefte raakt!
DONALBAIN.
Wat kan men toch hier zeggen, daar ons verdelf,
in een boorgat verborgen, ons alle oogenblikken
(y) Het is waarfchynlyk dat SHAKESPEAR
deze gedwongene en onnatuurlyke overdragt, M A C
BITH als een teken der kunfi en der verplaatzing
in den mond legt , om bet enderjcheid tuifen de
overlegde reden der Huicbelaary , en de natuurlyke
opwelling eener rasje beweeging aan te wyzen.
Zo dra men dit vaftjield, beeft deze gebeele reden
zyne fcberpzinnigbeid , en doet den Dichter eer
aan, fchoon zy enkel uit Antiihezen en Meibapberen
bejiaat.
J OHNSON.

T R E U R S P E L . 43
ken verdommen en vatten kan ? ——- laat ons
liever vertrekken, want onze traanen zyn nog
niet iyp.
M A L C O L M .
Noch onze zwaare ftnert in ftaat, den voet uit
de plaats te verzetten.
BANQUO.
Bewaar de Lady. en laat ons, zo dra wy onze
naakte zwakheid verborgen hebben, welke lyd, als
zy zich vertoond, weder te zaamen komen, om
deze vreesfelyke bloedfchuid naauwer naar ts
fpooren: Vrees entwyffel doen ons waggelen. Ik
ftaa hier onder de groote hand van God, en ftry
onder zyne befcherming tegen iedere befchuldiging,
die de verraderfche boosheid tegens my kan
verwekken.
MACBETH*
Dat doe ik ook.
A L L E N .
Dat doen wy allen.
M A C B E T H .
Laat ons een mannelyk befluit neemen, en ons
dan in de Hal verzaamelen.
A L L E N .
Wy zyn te vreeden.
(Zy vertrekken.)
M A L C O L M .
Wat denkt gy te doen? ik vinde het .niet raadzaam
ons aan hen te betrouwen, een fmèrt te too •
nen daar men geen gevoel van heeft, is een dienfl
die aan onredelyke niet zwaar valt. Ik wil naar
Engeland.
DONALBAIN.
Ik naar Ierland, gefcheiden zullen wy beiden
zekerder zyn. daar wy thans zyn , zie ik enkel Dolken,
in de wezens der Lieden die zich zaamen
voege» j hoe nader aa» het bloed, hoe gevaar»
lyker*
M A L .

4 M A C B E T H .
M ALCOLM.
De moorddaadige werppyl der Laftering is nog
niet gefchooten; het zal het zekerste voor ons zyn,
deze plaats te verhaten. Wel aan te Paard ! Laat
ons geen tyd met affcheid neemen verliezen, maar
fchielyk heen gaan! —— Het is geoorlooft zich van
de plaats te fttelen, daar een wynig uitftel den dood
brengen kan. (Zy gaan been).
D E R T I E N D E T O O N E E L .
ROSSE, een O U D M A K .
OUD M A N .
Van zeventig Jaaren herwaards , kan ik my nog
wel erinneren; en in deze langen tyd heb ik vrees*
felyke uuren, en zeldzaame zaaken beleeft; maar
dees verfchrikkelyke nacht, heefc alles wat ik in
dien tyd gekend hebbe, tot kleinigheden gemaakt.
ROSSE.
Ach! goede Vader, gy ziet, de Wolken hangen
dryvend over deze bloedige Schouwplaatle heen,
ah of der Menfchendaaden hun verzaameld hadden.
Volgens de Klok is het dag, en echter dempt een
duiftre nacht de wandelende Lamp. Doet het de
overmacht van de nacht, of de befchaaming van
den dag , dat deze fombre donkerheid het aangeligt
der aarde begraaft, daar het levendig licht het
kusfehen moet?
OUD M A N .
De daad die gedaan is, isonnatuurlyk,voorgaan,
de Dingsdag wierd een Valk, die op zyne hoogte
floutmoedig, boven een toorens hojgte zweefden,
door een uil aangevallen en gedood.
ROSSE.
En Dunkans Paarden de zaak is zo zeker
als zy wonderlyk is.... Die fchoone Dieren, zo
grootfeh op hunne waarde, wierden ooger-bliklyk
wild, braken uit hunne Hallen, liepen woedend in
't rond

T R E U R S P E L .
't rond en ftreeden tegen de gehoorzaamheid, alt
of zy een kryg met de menfchen wilde voeren (z).
OUD MAN.
Men zegt, dat zy elkander gegeeten hebben.
ROSSE.
Ja, dat deeden zy ; ik vertrouwde naauwelyks
myne oogen,toen ik het zag. Daar komtdedappre
r
i Macduff.
V E E R T I E N D E T O O N E E L .
MACDUFF, de Voorigen.
ROSSE.
Hoe gaat het in de waereld, Sir?
MACDUFF.
Hoe! ziet gy dat niet?
ROSSE.
Weet men reeds, wie deze bloedige daad verricht
heeft?
MACDUFF.
De geene die Macbeth dooden.
ROSSE.
ó Hemel! wat voordeel konden zy daar van verwachten
?
MACDUFF.
Zy waaren omgekogt. Malcolm enDonalbain.de
beide Zoonen dts Konings zyn heimelykgevlucht,
en hebben zich daar door verdacht gemaakt.
ROSSE.
Altoos tegen de natuur! — Onvoordeelige.
Heerfch.
(2) De.mee/le van deze, bier gemeld -wordende wondertekenen
, verhaald, H o L I N G S H E B als voorvallen
\ by de dood van den Koning DUFFE; en byzonderlyk
de zen, dat Paarden van uitmuntende Schoonheid en
behendigheid, bun eigen vleefcb gegeeten hadden.
EICHIKSÜEO.
4S

40 M A C B E T H .
Heerfchzugt! gy die uw eigene levensmiddelen op.
teerd / dus zal de Kroon denkelyk aan Mac»
beth komen?
MACDUFF.
Hy is reeds tot Koning benoemd,en tot de krooning
naar Scone gegaan.
Ros f i.
Waar is het Lyk van Dunkan.
MACDUFF.
Naar Colmeskil gebracht, in het vermaarde Graf,
daar de gebeentens, zynes Vaders ruften.
ROSSE.
Gaat gy naar Scone ?
M A C D U F F .
Neen, myn Vriend. ik wii naar Fife.
ROSSE.
Goed, dan wil ik daar ha toe.
MACDUFF.
Ik wenfch gy daar alles naar wenfch zult aantreffen
! . . . Vaar wel! mogelyk zouden onze oude
rokken beter pasfen dan de nieuwe.
ROSSE.
Vaar wel, oude Vriend!
OUD M A N .
Gods zegen verzelle u, en allen, die gaarne uit
kwaad goed, en uit Vyanden vrienden maaken!
Eindt van btt Tvoetde Bedryf.
D E R D E

T R E U R S P E L . 47
DERDE
BEDRYF.
E E R S T E T O O N E E L .
BANQUO (Alleen).
Cly hebt het dui! Glamis, Cawdor, Koning,alles
wat de Toveresfen belooft hebben.' Ik vrees
fterk dat gy 'er op geen goede wys toe gekomen
zyt; en echter is 'er gezegt „ dat het niet in uwe
nakomelingen ftand houden, maar dat ik de wortel
en ftamvader van veele Koningen zal zyn. Als de
waarheid van hunne zyde komen kan —- gelyk
haare uitfpraak over u MACBETH.' fchynt te bewy.
zen — waarom kunnen zy dan niet even zo wel
myn Orakel zyn , en my tot hoopen aanmoedigen
? maar zacht.' niets meer 1
T W E E D E T O O N E E L .
Trompetten.
MACBETH, als Koning,LADY MACBETH,
LENOX, ROSSE, LORDS, GEVOLG,
MACBETH.
Hier is onze voornaamfte gaft.
LADY MACBETH.
Was het vergeeten geworden zo had dit omtrend
een opening in ons Feeft gemaakt, en ai het overige
in verwarring gebracht.
MACBETH.
Wy hebben dezen avond een plechtig Gaftmaal
t
Banquo, en ik bid u daar by te zyn.
BANQUO.
Volgens het bevel van uw Majefteit, aan wien
myn plicht, door eene onbreekbaare band voor
eeuwig verbonden is.
M A O

48 M A C B E T H .
M A C B E T H.
Gy wilt deze namiddag uitryden ?
BANQUO.
Ja, myn Vorft.
MACBETH.
Wy hadden anders uw goeden raad —die altoos
wys en gelukkig was — in de tegenwoordige zaa.
menkomft verzogt; doch het is morgen daar noa
tyd toe. zal uwe reiz ver zyn ?
BANQUO.
Zo ver, dat ik den geheelen tyd , tuffchen heden
en het Avondmaal daar toe gebruiken zal. Ja Zo
myn Paard zich niet fpoeden wil, zal ik nog een
of twee duiftere uuren van de nacht moeten ont«
leenen.
MACBETH.
Verzuim ons Gaftmaal niet.
BANQUO.
Daar zal ik zorg voor draagen, myn Vorft.
MACBETH.
Wy hooren, dat onze bloedfchuldige neeven
zich naar Engeland en Ierland begeeven hebben •'
zy loogchenen hunne fchrikkelykc Vadermoord en
ltrooijen zeldzaame verdichtfelen onder de Menfthen
— doch hier van, benevens andere aangelegenheden
, die den Haat betreffen en onze vereenig.
cie oplettenheid vorderen, zullen wy morgen fpreeken.
Zet u beden te Paard. en Vaarwel tot dezen
avond. Gaat Fleance met u ?
BANQUO.
Ja myn Vorft, wy kunnen niet langer vertoeven.
MACBETH.
Ik wenfch uw Paard hgte en zeekre voeten toe
Zet 'er u terilond op en vaar wel. (Banquo vertrekt )
Tot dezen avond te zeven uuren kan elk Heer van
zynen tyd zyn. Om het genoegen van het Gezelichap
beter te fmaaken, zullen wy zelfs tot het
avondmaal alleen zyn. Vaar wel.
(Lady Macbeth en de Lords vertrekken.)
MA ca

T R E U R S P E L . 43
M A C B E T H , tegens een Bediende.
Hoor eens Vriend, zyn die lieden by de hand?
BEDIENDE.
Zy wachten buiten voor de Slotpoort , Myn
Heer.
M A C B E T H ,
Brengt ze voor my.
D E R D E T O O N E E L .
M A C B E T H
, (alleen.)
Dit te zyn is nog niets, als ft het niet met ze.
kerheid zyn kan! — wy hebben groote reden om
Banquo te vreezen; daar heerfcbt in zyne Koning,
lyke ziele iets, dat gevreeft moet zyn. Zyn moed
reikt ver, en by die onverwinbre moedigheid, bezit
hy een verftand dat zynen moed regeerd, en
zekerheid aan zyne onderneemingen geeft, Hy is
de eenige wiens byzyn ik vreeze. in zyn'e tegen,
woordigheid alleen, word mynen geeft gedempt
gelyk de Geeft van Marcus Antonius voor Cefar
gedaan wierd. Hy verachten de Toverzufteren
toen zy my het eerft den naam van Koning toe*
zeiden, en beval hen tot hem te fpreeken, en toen
groeten zy hem met voorzeggingen, als Vader van
een rey Koningen, op myn hoofd zetten zy een
onvruchtbaare Kroon , en gaven my een dorre
Septer in myn hand, op dat hy eens door vreemde
, die geen afkomelingen van my zyn, mv zal
ontrukt worden. Zal dit gefüiicden, dan heb ik
voor de nakomelingen van Banquo myn ziel be»
vlekt; voor hen den braaven en roemwaardigen
Dunkan vermoord ; voor hen alleen de bittre al«
zem in den kelk myner rufte gemengd; en mvn
onvergankelyk kleinood aan den algemeenen Vyand
der Menfchen verkogt , om hen tot Koningen te
maaken. de nakomelingen van Banquo tot Koningen!
— eer dit gefchied, moet gy , wreed nood
H. DEEJL. D IO,

50 M A C B E T H .
lot met my in 't ftrydperk , daar ik tot'den laatftes
druppel bloed zal waagen wie is daar ?
V I E R D E T O O N E E L .
MACBETH.
BEDIENDE. Twee MOOR­
DENAARS.
MACBETH , tegen de Bediende.
Ga voor de deur , en wacht daar , tot ik U
roep. (de Bediende vertrekt) Was het gifteren niet,
toen wy met elkander fpraaken ?
1 MOORDENAAR.
Ja, Myn Heer.
MACBETH.
Wel aan dan, hebt gy myn reden nagedacht f
gy weet nu dat hy het was, die U in voorige tyden
tot niets deed komen. Gy verbeelden Ü dat
ik 'er aan fchuldig was; maar ik heb my in ons
iaatfte gefprek te^en U gerechtvaardigd, en getoond,
hoe men U bedroogen, alles van U ver*
ydeld, welke werktuigen men gebruikt, en wie
daar aan deel genomen heeft ; in 't kort, al het
overige dat een laage ziel en'tflegtfte verftand zeggen
moeft „ dat deed Banquo,"
2 MOORDENAAR.
Gy ontdekten ons dit.
MACBETH-
Dat deed ik, én ging verder over tot omftandig.
heden, over welken wy thans zullen raadplegen.
Vind gy zulk een bovenmaatig geduld in uw gemoed,
dat gy dit zo kunt Iaaten doorgaan ? zyt gy zo
vroom dat gy voor deze goede Man en zyne nakomelingen
kunt bidden, wiens zwaare hand Utot
het graf nederpebogen , en U alleen tot Bedelaars
gemaakt heeft ?
i MOORDENAAR.
Wy zyn Menfchen , myn Vorft.
M A C

T R E U R S P E L . 5!
MACBETH.
Gy loopt voor 't minfte 'er onder, even als
Wind, Jicht, Water, Bleekers en Herders-honden
, Bullen en Keffertjes, alle Honden genaamt
worden ; de bepaaling van hunne waarde onderfcheid
den fnellen, den liftigen, den langzaamen ,
den Huisbewaarder , door een zekere gaave det
Natuur, Van elkander: wyl men bizondere foor»
ten uit den algemeenen hoop uitkieft. dus is het
ook met de Mcnfchen. Nu, als gy dan een aanzicnlyken
en geen verachten rang in den rey der
Menfchen hebt, zo zeg het rny; ik zal U een*
aanilag toebetrouwen , wiens uitvoering uwen
vyand uit den weg ruimen, en de genegenheid en
liefde van ons hart verwerven kan; daar ik ook,
zo lang hy leeft, een ongeruft leven moet lyden ,
dat door zyn dood alleen kan voorgekomen worden.
2 MOORDENAAR.
Ik ben een Man, myn Koning, die de zwaare
Hagen en fchokken der Waereld zodanig ondervonden
heeft, dat ik bereid ben , ten fpyt der
Menfchen alles te onderneemen.
1 MOORDENAAR.
En ik ben iemand, die het ongeluk zodanig afgemat,
en het noodlot zo rond gedraaid heeft, dat
ik myn leven altoos ten befte geef, om bet te
verbeteren , of het zelve in 't geheel te ver.
liezen.
M A C B E T H .
Gy weet beiden dat Banquo uw vyand wa»?
1 MOORDENAAR.
Ja, Myn Heer.
M A C B E T H .
Hy is de roynen ook, en zelfs met zo een bloeddorftige
Vyandlykheid, dat ieder Minuut, dat zyn
byzyn verlengt, het myne in gevaar fteld. Én
fchoon ik macht genoeg heb , om hem openiyk uit
myn gezicht te verbannen , zo mag ik het doch
D 2
om

5» M A C B E T H .
om zekere Vrienden wille niet doen, die ook da
zynen zyn, en wiens toegenegenheid ik niet gaarne
zou verliezen, ik moet den val beweenen van die
zich zelve ter neder wierp, en daar van komt het,
dat ik uwen byftand noodig heb, om die zaak uit
bizondere inzigten, voor het oog der Waereld [te
bedekken.
2 MOORDENAAR. •
Wy zullen alles doen myn Vorft, wat gy ons
beveelen zult.
i MOORDENAAR.
Alfchoon ons leven zelfs j
MACBETH.
Uwen moed glinfterd in uwe oogen. binnen een
uur, ten langften, zal ik U berichten waar gy U
naar toe moet begeeven; ik zal U de tyd en het
regte oogenblik door een uitgeleerde befpieder
nauwkeurig doen aanwyzen, want het moet dezen
avond, en wat ver van het Slot gefchieden; bovendien
moet gy in 't oog houden , dat ik buiten
vermoeden moet blyven. om niets ten halven te
doen, moet gy met hem, ook Fieance zyn Zoon ,
die by hem is, en aan wiens wegruiming my even
zo veel gelegen ligt, als aan zyns Vaders, in bet
noodlot van dit ongelukkig tydftip doen deelen.
befluit hier alleen te faamen op ; ik zal terftond
weder by U zyn.
i MOORDENAAR.
Het is beflooten myn Koning.
MACBETH.
Ik zal U aanftonds weder doen roepen — ga zo
lang binnen, (de Moordenaars vertrekken) Het is
beflifcht — Banquo uw ziel zal deze Aard ontvlieden
; zyt gy des Hemelfch , zo vind gy hem
dezen nacht.
(Hy vertrekt.)
V Y F-

T R E U R S P E L .
5 3
V Y F D E T O O N E E L . (*)
LADY MACBETH. een BEDIENDE.
LADY MACBETH.
Is Banquo reeds van het Hof afgereifi ?
BEDIENDE*
Ja Mevrouw, doch hy komt dezen avond weder
te rug.
LADY MACBÏTH.
Zegden Koning, dat ik gaarne, als het hem
gelegen komt, eens met hem wilde fpreeken.
BEDIENDE.
Zeer wel Mevrouw. (by vertrekt.)
LADY MACBETH, alleen.
Alles is verlooren, en niets gewonnen, als wy
het oogmerk onzer wenfchen zonder onze ruft be.
reiken. — het is beter dat geene te zyn. 't welk
wy verdelgen, als na deze verdelging in eenen twyf.
felachtigen gelukftaat te leven.
Z E S D E T O O N E E L .
MACBETH. LADY MACBETH.
LADY MACBETH.
Hoe gaat het Macbeth? waarom altoos zo al.
leen ? waar toe houd gy de wroegende Inbeeldingen
tot uw gezelfchap ; en waarom koefterd gy
denkbeelden die met hen, aan wien zy denken,
geftorven moeften zyn ? aan dingen die niet te ver.
anderen zyn, moet niet gedacht worden, wat gefchied
is, is gefchied.'
MACBETH.
Wy hebben de Slang gekwetft en niet gedood.
——- hy zal weder te faamen groeien en op nieuw
een Slang zyn; terwyl onze arme eenvoudige boosheid
aan het gevaar van haaie voorige tanden
D 3
blood»

SA M A C B E T H .
bloodgefteld blyft. doch den bouw der dingen zal
eerder uit elkander vallen ,• de beide Waerelden
eerder vergaan, eer wy ons brood in vreeze eeten,
en in de beklemming van fchrikkelyke droomen
zullen flaapen , die ons de geheelen nacht doen
beeven. Beter is het by de dooden te zyn, die
wy, om voor ons plaats te maaken, ter rufte gezonden
hebben, als in deze zielfolterende en rustelooze
fmarte te leven. -— Dunkan is in zyn
Graf; hy flaapt zeer wel, op de koorts des levens
die hy vol onruft geproefd heeft; verradery heeft
aan hem haar uiterfte gedaan ; noch ftaal, noch
vergif, noch heimelyke boosheid, noch uitwendige
aanvallen, niets kan hem meer beroeren.
LADY MACBETH.
Kom myn waardige Gemaal, helder deze treurige
oogen op , wees dezen avond vrolyk in 't byzyn
van uw Gaften.
MACBETH.
Dat zal ik, myn waarde, en ik bid U, wees gy
bet ook. hebt in 't bizonder eene aanhoudende ach
ting voor Banquo; bewys hem met daaden en woorden
alle bedenkelyke eer. de tyd wil het, dat wy
onze woorden zomtyds vergeeten, en tot vleiery
gebruiken,en onze wezens tot lagchende Maskers
onzer harte maaken, die verbergen wat wy zyb.
LADY MACBETH.
Denk hier niet aan.
MACBETH.
Dierbaare Vrouw ! ach ! myn ligchaam is voi
Schorpioenen! gy weet Banquo en Fleance
leven nog!
LADY MACBETH
Ja, maar de Natuur heeft hen het leven niet voor
eeuwig verhuurd, (aa)
MAC
(aa) Naar de verklaaring van J o HM SON, Bur in
them nature's copy's not eteraal , vierdende bet
«•fff/6

T R E U R S P E L . 55
MACBETH.
Dit is nog trooft voor ons, dat men aan hen
komen kan ; houd daarom goede moed. eer de
Vledermuis naare kluizenaars vlugt beginnen za!;
eer op den roep der zwarte Hekaté, den in den
boomfpleet gebooren kever , met zyne flaaperige
bromming de gegronde nacht inluidt, zal een vreesfelyke
daad voltrokken zyn.
LADY MACBETH.
Wat zal 'er dan gefchieden ?
MACBETH.
Weeft liever onweetend, tot gy de volbrachte
daad kunt toejuichen, kom verblinde nacht, fluit
het teder o"g van den medelyhebbenden dag ;doorftryk
en verfcheurt met uw bloedigen hand deze
grooten Schuldbrief, die 'er my zo bleek doet uitzien
! —— het licht werd reeds onklaar, en de
Kraay vliegt in het digtfte Bofcb. alle goede Schep,
felen van den dag beginnen te fluimeren, terwyl
de zwarte noodhulpen van de nacht op hunnen roov
uitgaan, gy verfchrikt over myne reden, maar wees
geruft. Zaaken die een kwaad begin hebben, kunnen
alleen door booze daaden bevorderd worden.
Wel aan, ga met my.
Z E V E N D E TOONEEL. (•)
Drie
MOORDENAARS.
1 MOORDENAAR.
Maar wie heet U by ons te komen ?
3 MOORDENAAR.
Macbeth.
2 Mooi'
•woord Copy door bet woord leafe , een Huurconi
trakt, verklaard, ESCHENBURG beeft bier voor
„ Doch in beiden is het afdrukfel der natuur niet
„ onfterffelyk." dat ook een goede zin beeft.
VSRTAALERS.
D 4

1
2
1
5

T R E U R S P E L . 57
BANQUO.
O Verraadery ! —— vlucht, goede Fleance ,
vlucht, vlucht , vlucht! gy kunt myn wieeker
zyn —— ó Lafhartige!
(Banquo Jlerft, Fleance vlucht.)
3 MOORDENAAR.
Wie blufchten het licht uit?
1 MOORDENAAR.
Was dit de befte weg niet?
3 MOORDENAAR.
Daar is 'er fiegts een afgemaakt; de Zoon is
het ontfnapt.
2 MOORDENAAR.
Wy hebben de befte helft van onze bezigheid
verlooren.
i MOORDENAAR.
Goed, wy zullen heen gaan en zeggen wat 'er
gedaan is.
(Zy vertrekken,)
A G T S T E T O O N E E L . (*)
Een bereide en opgedifcbte Tafel.
MACBETH. L A D Y M A C B E T H . ROSSE,
LENOX. LORDS. GEVOLG.
M A C B E T H .
Gy kent uwen rang; zet U neder; zyt alle, van
de eerfte tot den laatften, hartelyk wellekom.'
LORDS.
Wy danken uwe Majefteit!
MACBETH.
Ik zal my zelv onder het gezelfchap mengen,
en den dienftvaardigen Waard zyn. onze Waardin
fchynt haar rol te vergeeten , doch wy zullen
haar verzoeken , om haare Gafteji welkom te
noemen.
D 5
LA-

58 M A C B E T H .
L A D Y MACBETH.
Doet gy het in myne plaats, myn hart zegt
onze Vrienden welkom.
(De eerjie Moordenaar komt aan de deur.)
M A C B E T H.
Ziet eens hoe hunne dankbaare harten, U in 't
gemoet komen, beide zyden zyn bezet, hier zal ik
my in het midden plaatfen: geef U geheel aan de
vrolykheid over , wy zullen aanftonds den beker
de tafel doen rond gaan. (tegen de Moordenaar aan
de Deur) daar is bloed op uw gelaat.
MOORDENAAR.
Dan is het dat van Banquo.
MACBETH.
't Is beter dat het bloed van Banquo uiterlyk
op uw gelaat, als innerlyk in zyn ligchaam is. (bb)
is het geftremd?
MOORDENAAR.
Myn Vorft, ik heb hem den Gorgel afgefneeden ,
zie daar den dienft dien ik hem deed.
M A C B E T H .
Gy zyt de befte onder alle de Gorgelfnyders;
maar hy die Fleance dezelve dienft doet , is ook
goed. hebt gy dit gedaan , dan hebt gy uws gelyke
niet.
MOORDENAAR.
Myn Vorft, Fleance is 't ontvlucht.
M A C B E T H .
Dan komt myn koorts weder, anders was ik
volkomen gezond geweeft, geheel, als marmer,
vaft, als een Rots, onbepaald en zo algemeen als
de ons omringende lucht; doch nu ben ik inge.
flooten, ingebonden, beklemd, en aan myne jammer.
(66) Weder naar de Leezing van JOHNSON.
'T is better the without, than hun withim, Ver*
taald.
V E R T A A L E R Ï .

T R E U R S P E L , 5
merlyke twyffelingen en bekommernisfen op nieuw
overgeleverd. ——«. maar Banquo is echter zeker ?
MACBETH.
Ja, myn Koning, want hy '.egt in 't Graf met
twintig diepe wonden in zyn hoofd, waar van de
kleinfte een dood goor de natuur is.
M A C B E T H .
Daar dank ik U voor —— daar legt dan de hergroeide
Slang; de worm die ontvlucht is, kan met
den tyd wei vergift zuigen, maar heeft nog geene
tanden, ga heen, morgen zullen wy daar verder
van fpreeken. (de Moordenaar vertrekt.)
L A D Y MACBETH.
Myn Koninglyken Gemaal, gy bekommerd U
weinig over uwe Gaften ; als de Gaftheer zyne
Gallen niet vervrolykt, dan verlieft het Gaftmaal
al het aangenaame. Zat eeten kan men 't huis beft
doen; het eeten buitens huis word door het on^
derhoud en vreugde fmaakelyk gemaakt, zonde
welke het gezelfchap niets is.
_ r
(De Geeft van Banquo komt binnen, en zet zich
op de ledige plaats van Macbetb.)
M A C B E T H .
Heb dank voor de erinnering.' dat de goede ver»
teering den fmaak en gezondheid beide bevor.
dere!
LENOX.
Behaagt het uw Majefteit plaats te neemen?
M A C B E T H .
Wy zouden nu de Sierfels van ons Vaderland by
elkander hebben, indien de braave en beroemde
Banquo hier ook was. ik wenfch alleen, dat ik
oorzaak mag hebben, om hem gebrek van behaag,
lykheid te kunnen verwyten, en niet om hem wegens
een ongeval te moeten beklaagen!
ROSSE.
Het is niet fraay, myn Vorft, dat hy weg b'yft,
daar hy beloofden te komen, behaagt het uwe Ma.
jefteit

6o M A C B E T H .
jefteit niet, ons met uw Koninglyk gezelfchap te
vereeren ?
MACBETH.
De Tafel is vol.
L E N O X .
Hier is nog een ledige plaats, myn Vorft.
M A C B E T H .
Waar?
I. E NOX.
Hier myn Vorft —— wat fteid uw Majefteit in
sulk eene beweging?
M A C B E T H .
Wie van u heeft dit gedaan? (cc)
LENOX.
Wat toch Myn Heer 7
M A C B E T H , (tegen den Geejt.)
Gy kunt niet zeggen dat ik het deed. —— Schud
uw bloedige hairlokken zo niet tegen my!
« ROSSE.
Laat ons opftaan, Heeren; de Koning is niet
vel.
L A D Y M A C B E T H .
Ulyf zitten waarde Vrienden; myn Gemaal is dikmaals
zo, en is van zyn Jeugd af aan zo geweeft.
ik bid U houd uw plaats, de aanval duurd flegts
een
(cc) De engerymdheid van dusdaanige Vertooningen,
bebben wy in 't EERSTE D E E L , Bladz.
110. in de Aantek. (Ui), reeds aangetoond, ttnblyke
dat de Geejlen zicb niet volgens de Natuur , maar
na des Dichters denkbeelden of Jcbikking richten,
merken wy hy dezen nog aan, dat de eigenfcbappen
van deze Geeft, bet tegengeftelde van de Geeft in
Hamlet zyn; want, de Geeft van Hamiets Vader
was voor allen zigthaar bebalvenvoor Gertruida ;maar
de Geeft van Banquo is voor allen onzigtbaar, bebalven
voor Macbctb.
VERTAALERS.

T R E U R S P E L .
tl
een oogenbiik , hy zal aanftonds weer wel zyn.
wanneer gy hem fterk aanziet, word hy boos, en
verlengt zyn kwaal daardoor. Eet, en geef geen
acht op hem. (ter syde tegen Macbeth.) Zyt gy
een Man?
MACBETH.
Ja , zelfs een kloekmoedig Man ,wyl ik de moed
heb om iets aan te zien daar de Duivel voor ver»
bleeken zou.
L A D Y MACBETH.
6! Voortreffelyke getuigenis. — dit is weder
het afbeeldzel van uw vrees; dit is die in de lucht
zweevende Dolk, dieU, zo als gy zeide, tot Dunkan
voerden. —— waarlyk dit gezicht, deze on>
fteltenis, is enkel bedrog; geen daadelyk fchrikbeeld.
—— het zou zeer goed by Vrouwefprook«
jes, of by het Vuur pasïen, waar voor uw Grootmoeder
borg is! —— boven de fchande! —— hoe!
wat trekt gy toch voor gezichten • • gy ziet
daar niets als een ftoel.
M A C B E T H .
ó! Ziet eens hier!...,. Zie!.... Slaat uw gezicht
naar deze plaats t • wat ziet gy ? i . . •
hoe! • " wat gaat het my aan? • kunt gy
wenken, fpreekt dan ook' moeten de beenhuizen
en graven , de begraavene weder te rug
zenden, dan zullen de maagen der Gieren onze
graven in het toekomende zyn >
(De Geeft •oerdwynd.')
L A D Y M A C B E T H ,
Wat? zyt gy in 't geheel dwaas?
MACBETH.
Ik zag hem, zo waar als ik hier ftaa.
L A D Y . M A C B E T H .
Schaam U!
M A C B E T H .
Bloed is van alle Eeuwen vergooten geworden,
reeds van oude tyden af, eer nog menfchelyke in.
zettingen den vreedzaamen Staat zuiverden, hier
na

«z M A C B E T H .
na zyn ook moorden gepleegt die zelfs te ysfelyk
zyn om gehoord te worden ; maar toen, wanneer
iemand de herfens ingeflagen waaren , ftierf hy.en
daar mede was alles gedaan; maar tegenwoordig
komen zy, met twintig doodelyke wonden in 't
hoofd, wederom, en dryven ons van onzen Stoel,
dit is waarlyk zeldfaamer als eenen moord is.
L A D Y M A C H E T H .
Myn waarde Gemaal, uwe Vrienden verlangen
naar U, daar zy U misfen.
MACBETH.
Dit was my vergeeten.—• myn waarde Vrienden,
Hoor u aan my niet, want ik heb eene blondere
zwakheid over my , maar die my kent acht
dezelve niet veel——> welaan dat ik op uw vriend,
fchap en gezondheid drinke; hier na zal ik my neder
zetten.—— Geeft my een glas vol wyn ——«
ik drink het welzyn van de geheele Tafel, en van
onzen braaven Vriend Banquo die wy mislenen, ik
wenfchte dat hy hier tegenwoordig was. • . op
zyne en U aller gezondheid!
LORDS.
Wy danken uw Majefteit op het nederigfle.
(De Geeft komt •weder.)
MACBETH.
Weg uit myne oogen! Iaat de aarde U verbergen!
— uwe beenderen zyn mergelloos, uw bloed
is koud; gy hebt geen kr3gt om te zien, fchoon
uwe oogen my aanfchouwen!
L A D Y MACBETH.
Ziet dit, myn Edle Lords! voor niets aan, als
het geen gewoon is ; het is niets, het fchaad ons
alleen wyl het ons tegenwoordig vergenoegen verbreekt
?j
MACBETH.
Wat één Menfch Waagt, dat waag ik ook. — -
komt gy in de gedaante van een ruwe Rusfifche
Beer op my aan; of in die van een gewaapende
Rinoceros; of van een Hirkaanfche Tyger, neem
alle

T R E U R S P E L . 6f
alle gedaantens aan behalven deze, en myn fterke
zenuwen zullen niet beeven. of herleef, en daag
my in een Woeftyn voor den degen ; zo ik het
fïdderend afflaa , noem my dan de Pop van een
Meysje!—— weg fchrikkelyke fchaduw* onwee*
zenlyk fchrikbeeld! weg' (de Geeft verdwynd) zeer
goed! zo dra gy weg zyt, ben ik weder een Man.
— ik bid U, blyf zitten.
LADY MACBETH.
Gy hebt door deze verfchrikkelyke ftuipen, ons
goed gezeifchap buiten zich zelve gebragt, en de
vrolykheid verbannen.
MACBETH.
Kan men dan zulke zaaken als een Zoomerwolk
voorby laaien trekken, zonder daar over in eene
buitengewoone verwondering te geraaken ? gy
maakt,dat ik my zelv noch myn gemoed niet meer
ken, wanneer ik denk, óst gy diergelyke verfchy-
.ningen zien , en de natuurlyke Robynkleur uwer
wangen behouden kunt, als vrees de myne doet
verbleeken.
ROSSE.
Welke verfchyningen, Vorft?
LADY MACBETH,
Ik bid U, fpreek niet; hy word daar door flim.
mer. vraagen maaken hem onzinnig • goede
nacht alle vrienden, wacht niet naar het bevel om
te vertrekken; maar gaat alle te faamen.
LENOX.
Wy wenfchen uw Majefteit een geruften nacht,
en beeter gezondheid.
LADY MACBETH.
Goede nacht, waarde Vrienden !
( De Lords vertrekken,)
M ACBE TH.
Het wil bloed hebben....! bloed, zegt men ,
eifcht bloed ! Steenen zouden zich bewoogen,
en boomen gefprooken hebben : waarzeggers
, welke de geheime betrekking der dingen
ken-

«54 M A C B E T H .
kennen, hebben reeds door Kraaijen en Kaauwen
den verborgenfte Moordenaar voor 't licht gebracht.
——• hoe ver is de nacht reeds ?
L A D Y MACBETH.
Hy is omtrend in ftryd met den Morgen , wie
nacht en wie morgen is.
M A C B E T H .
Wat zegt gy van Macduff; hy weigerd op ons
bevel te verfchynen ?
L A D Y M A C B E T H .
Hebt gy by hem gezonden ?
M A C B E T H .
Ik hoor het zo even; maar ik wil by hem zemden.
daar is geene onder hen allen , in wiens
huis ik geen bediende in myn foldye heb. Morgen
vroeg zal ik by de Toverzufteren gaan ; zy
moeten my meer zeggen; want heden ben ik verplicht
, door het flegtfte middel het ergfte te ontdekken.
Myn eigen nut zal ik door alle moge'yke
middelen bevorderen. Ik ben zo diep in 't
bloed gedaald, dat als ik heden niet verder doorwaden
wil, de terugkeering even zo gevaarlyk zal
zyn, als den voortgang. Wonderlyke zaaken heb
ik in *t hoofd, die myn hand vereifchen, en uit.
gevoerd moeten worden , eer men ze vermoeden
kan.
L A D Y MACBETH.
Het ontbreekt U aan de verkwikking aller we.
zens, aan de flaap.
M A C B E T H .
Welaan laat ons gaan flaapen. myn gebrek is
alleen de vreeze eens Nieuwelings , die door
de oeffening nog niet gefterkt is; wy zyn in diergelyke
daaden nog maar kinderen.
(Zy gaan been.)
N E-

T k Ê Ü R S P K L . ds
N E G E N D E T O O N E E L . (»)
Het donderd.
Drie H E X E N , H E K A T É , die baar
ontmeet, (dd)
i HEX.
Hoe komt het Hekaté! gy ziet zo boos van wezen?
HEKATÉ.
Heb ik geen oorzaak, daar gy Mouten onbefcbaamd
Uwe eer en plicht vergeet.--- toondgy niet zonder
vreezen,
Aan Macbeth door u w-kunst al 't geenU niet betaamd?
Gyzegt hem zyn geluk en vooripoed in dit leven;
En my uw heilgodin, de bron van uwen kracht,
Die toch alleen 't verdriet den Sterveling kan geeven;
My hebt gy om uw kunst te aanfchouwen,rj:et betracht.
Maar boven dien, al 't geen gy toverend verrichten,
Was voor een ftuursch en wild en gloriezoekend
Man,
Die flechts zyn roem bemind, en U nooit zal ver.
plichten
Door zyne vriendlykheid , maar woeden daar hv
1
kan.
Ver.
(dd) Men beeft SHAKESPEAR berispt om dat
by Hekaté mede onder de gemeene Hexen doet optre>
den , en bet bygeloof der ouden en laatere tyden onder
elkander mengd. Zyne bandelwyze in deze kan men
tocb eenigzints verdedigen. D I L R I O in zyn Disquif.
Mag. L. 2. Quajft. 9, voerd eene plaats uit
APULEJUS aan: de quadam caupona , regina Sagarum;
en voegt'erby: ut fcias etiam turn quasdam
ab iis hoe titulo honoratas Zekerlyk bad den
Dichter deze Hexenkoningin den naam van Hékaté
niet moeten geeven.
STEEVENs.
H. DEEL. E

66 M A C B E T H .
Verbeterd dit, ga heen, wilt me aan de Achéron
wagten,
Des Morgens vroeg; hy komt te rugomuwbefluit:
Maak uw gereedfcbap klaar, gy moet uw roem betrachten
;
Vorscht door uw tovery op nieuwzyn noodlot uit.
Ik moet terftond van hier de h

T R E U R S P E L . «?
T I E N D E T O O N E E L . (*)
LENOX. Een andere L 0 R D.
LEN8X.
Het geen ik gezegd nebbe, zal u flegts op het
fpoor brengen: gy kunt nu zelfs verder denken ——•
ik zeg maar dat de zaaken wondetlyk gegaan zyn.
de roemryke Dunkan word van Macbeth beklaagd
— zekerlyk wel; hywas dood! — en dedappreen
recbtfchaapene Banquo reisden te laat in den nacht,
als men wilde , zou men ook kunnen zeggen dat
Fleance hem omgebracht heeft; want Fleance nam
de vlucht, men moet juist zo laat in den nacht niet
reizen, wie ziet hier niet aan, hoe affchuwelyk
Malcolm en Donalbain handelden, dat zy hunne
liefderyke Vader vermoorden? een verdoemens,
waar ie daad! hoe fmerten dit den eerlyke Mac
beth!—» dooden hy op 't oogenblik, in zyn lof
waardige woede, de beide daaders niet, die door
wyn en flaap geketend en overweldigt waaren ? was
dit niet edel van hem gehandeld? Zekerlyk. en
verftandig daar en boven; want wie had het zonder
verdriet kunnen aanbooren, als de Boeven het
geloochend hadden? hy heeft dus, gelyk gezegd
is, alles zeer wel 0
verricht; en ik geloof, dat zo
hy de Zoonen van Dunkan nu in zyn macht had
.. 1 - onar dat zal nietgefchieden als het den Hemel
behaagt'-—— gy zoud zien, wat het in zich heeft
een Vader te vermoorden; dat zou Fleance ook zien!
.1 — maar zacht t — wegens eenige vryë gefprekken,
en om dat hy op het Gaftmaal niet verfchee.
nen is, viel, zo ik gehoord hebbe, Macduff in on«
genaade. kunt gy my zeggen, Sir, waar hy zich
ophoud?
LORD.
De Zoon van Dunkan, die deze Tiran zyn ervrecht
onthoud, is aan 't Hof van Engeland; en d*
yroome Eduard bewyft hem daar zo veel gunft, dat
E 2 d#

él M A C B E T H .
de misgund van het geluk, hem nieis Tan zyn toe.
behoorenden Eerbied ontrukt fchynt te hebben,
daar is Macduff ook naar toe gegaan , om van
den gewyden Koning, Northumberland en den
dappren Siward ten byftand te verzoeken, op dat
wy met hunne hulp naaft de befcherming des Hemels,
onze Tafel weder fpyze, onze nachten flaap
verfchaffe, van Feeften en Gafteryen de verraderfche
Dolken verwyderen , een rechtmaatige Heer
dienen en zonder laagheid tot eer geraaken mogen,
naar dit alles trachten wy thans om niet. En dit
bericht heeft den Koning zo verbitterd dat hy
verbaazende krygstoeruftingen maakt.
LENOX.
Zond hy naar Macduff?
LOB D.
Ja, en met een volftrekte „ Sir, ik niet" keert
de misnoegde afgezant den rug, en mord, als of
hy zeggen wilde „ gy zuJt U dezen tyd nog eens
„ beklaagen, in welken gy my,met dit antwoord
M
te rug zend."
LENOX.
Dit mag hem tot een waarfchouwing dienen ,
om zich zo ver te verwyderen als hy kan. een
gedienftige Engel vlieg naur het Hof van Engeland,
en ontdtkke zyn verzoek nog eer by komt; op dat
eene fpoedige redding ons lydenci Vaderland, weer
ras op de been mag helpen, daar het door een
Tiran verdrukt word.
LORD.
Ik zal hem myn gebed naarzenden.
Einde van bet derde Bedryf.
VIERDE

T R E U R S P E L . 9 9
VIERDE
BEDRYF.
E E R S T E T O O N E E L .
Het Donderd.
D
Drie
HEXEN.
I HEX.
riemaal hoorden ik de Kat
Schreeuwen, (ee)
a HEX.
Ik het Stekelzwyn
Viermaal.
3 HEX.
Harfner (ff) roept ons..... radl
't Is tyd, wy moeten by hem zyn.
i HEX.
(ee) Een Kat is zederd onbeugcbelyke tyden, ai'
toos een werktuig en bet geliefde dier der Hexen geweeft,
deze bygeloovige inbeelding komt nog uit bet
Heidendom. en de oorfprong daar van is mooglyk bet
volgende: Toen Galintbia in een Kat door de Godin
des noodlots, volgens de Ant. Liberaiis (Meiam.
c. 29.) of van de Toveresfen; volgens PAUSINUI
(in Bajoticis) veranderd wierd; erbarmde HEKATÉ
zich baarer, en maakten baar Tot baar Priefteres. ook
toenmaals als TYPH o N alle Goden tn Godinnen
dwong , om zkb in beeften te veranderen , nam
HEKATÉ zelv de gedaante van een Kat aan: Fele*
foier Pbxbi Latiut. OVID
WARBÜRTON.
Men zal over dit Tooneel, in bet ONDERZOEK
en AANMERKINGEN over dit Treurfpel, bief
agter geplaatft, meerder onderrichting vinden.
VERTA ALEÏS.
(ff) De naam van een Tovtrgeeft.
E 3

?« M A C B E T H .
i HEX.
Hang den Ketel naar uw zin,
Werpt het ingewand daar in:
Padden! gy die nacht en dag,
Onder koude fteenen lag,
Een Maand lang naar uwen lust,
Giften zoog en helfche fmook,
Gy moet eerst den Ketel in.
A L L E N .
Lustig, lustig, zonder rust!
Brand o Vuur! gy Ketel kook.'
i HEX.
Slangen in het flyk gebaard,
Kookt en fist op onzen haard;
Daar wat Kikvorschbouten by,
Ottertongen, Stceklary ,
Haagdischpooten, Vléêrmuishafr,
Hondetanden, en wat daar
By behoord tot damp en rook.
Uilenvleugels, fiedt en fmook
Door elkaêr naar Toovnaars lust
A L L E N .
Lustig, lustig, zonder rust,
Brand ó Vuur! gy Ketel kook!
3 HEX.
Werpt 'er Draakenfchubben by,
Tanden van het Wolvenrot,
Naast een gulzigen Zeehonds ftrot,
Hexen, Mumies, Kruidery,
Jooden lever, Geiten gal,
Dolle Kervel, wortlen , die
Men in t duister overal
Uitgroef.— Turkenneuzen 'k zie
Daar nog vingers van een Kind,
Dat verfmoord was eer het kwam;
Ipen takken, die me ontzind
Van den opgefchooten ftam,
By des Maans verduistring nam.
Tar-

T R E U R S P E L 71
Tarters lippen — en wat meer
Nuttig ii voor Tovery.
Roerd de Brei toch keer op keer.
Dat hy dik en flymig zy.
Geeft nu, om ras' klaar te zyn,
Wyl het vuur zo welig brand,
Hier eens Tygers ingewand,
Dat noch warmte voeld, noch pyn>
Laat ons dan, met belfche lust
Vrolyk zyn by deze rook.
A L L E N .
Lustig, lustig, zonder rust,
Brand ó Vuur.' gy Ketel kook!
2 HEX.
Koeld hem nu met zuiglings bloed,
Dan is alles vaft en goed.
(Hekaté verfcbynt met drie andere Hexen.)
HEKATÉ.
Ha.' dat 's braaf —— ik prys uw vlyt,
En beloon die op zyn tyd,
Zingt en fluit U in een kring
Om den Ketel; onderling,
Hexen, Bitebauwen roti
Danst en fpringt nu om de Pot.
Niemand moet by dezen zwygen,
Zo kan ieder ding
Ras den Toverzegen krygen.
(Muzyk en Gezang.)
Geesten, zwart en wit en graauw
Het heele Geestendom,
Roerd om , roerd om, roerd om,
Zo veel gy kunt en gaauw.
2 HEX.
Myn duim zegt my door jeukte en pyn,
Dat ons iets boos genaakt,
Ons werk word voort geftaakt.
Maak voord, maak voord.' wie mag het zyn?
E i
TWEI.

7* M A C B E T H .
i T W E E D E T O O N E E L ,
MACBETH.
Drie HEXEN.
e
X T
, MACBETH.
h 0
S a
« her. geheimkennende , zwarte.
L
Middemachts Hexen?— wat doet gy daaT?
ALLEN.
Een Naamloos werk.
T, , MACBETH.
welLwHlf uwekunft 'antwoord V b y my.door
fchliZn^ l y d 3 a r t o e Sf r a a k e " nioogt, almoeftde
fchuimende Zee in een aigemeene Storm degeheeie
Zeevaartkunft verflmden; al moeit het graan ver.
Ëftïelen I 3 !
deS,Ji.lt e , hoofd f n nedt "&fo gen worden;
v a n
bne bewoonersne'
h" fT g e n
deritorteB; en Paleizen hunne toppen tot den grond
nederfamgen; Ja, al moeit de geheele grondveft der
natuur daarom in elkander ftorten — antwoord
my, op het geene ik vraag.
•
Spreek/
1 H
* X '
_ , 2 HEX.
Vraag'
3 HEX.
Wy zullen Antwoorden.
i HEX.
Zeg eens, of gy het antwoord liever uit onz3B
mond , dan uit die van onze Meeftresfe hooien
wilt.
MACBETH.
Roept ze; ik wil ze zien.
i HEX.
weern een weinig Zwynenbloed,
Die zyn Jongen zei ver at;
Doet daar by, Vet en Galgen nat,
Mits aan die galg nu nog een Moordenaar hangen
moet,
Werp

T R E U R S P E L . 73
Werp dat zo ylings in de vlam!
ALLEN.
Dat de Geest nu fpoedig kwam.'
Groote of kleine Geest verfchyn l
Maar laat het in uw kracht, in alle uw luister zyn /
Het Donderd.
Eerjle Vi RSCHTNIN O: een Gewapend Hoéfd.
M A C B E T H .
Zeg my , gy onbekende macht.....
1 HEX.
Hy weet reeds wat gy denkt, hoor, en zeg hem
b
niets daar van.
VE RSCH YNINO.
Macbeth.' Macbethl vermyd Macduff, denThan
Van Fife het meeste 'k zeg niets meer daar van.
(De Verfcbyning verzinkt.)
MACBETH,
Wie gy ook zyn moogt, ik dank U voor uw
goede waarfchouwing, gy hebt myne onzekere
vreeze eene richting gegeeven. maar nu nog één
woord
1 HEX.
Hy Iaat zich niet gebieden! hier is een andere
nog machtiger als de eerfte.
, Het Donderd.
Tweede VERSCHYNINO: een bloedig Kind.
VERSCHYNINC.
Macbeth.' Macbeth! Macbeth.'
M A C B E T H .
Had ik drie ooren, dan had ik ü gehoord.
VERSCHYNINO.
Zyt ftout, bloeddorftig, wees nimmer vervaard;
Nooit fchaad U een Mensch, die door een Vrouw
is gebaard.
£ 5 MAC-

7* M A C B E T H .
M A C B E T H . .
Zo leef vry altoos, Macduff! wat behoef ik U
te vreezen.' —— maar neen , ik wil de zekerheid
dubbeld zeker maaken, en een pand van het noodlot
neemen; gy zult niet leven; op dat ik deblecke
fchrik bewyzen kan, dat hy liegt; en midden in
een donderbui flaapt. —— wat is dat?
Het Donderd.
Jierde VERSCHVNING: een gekroond Kind .
met een boem in de band.
MACBETH.
Wat is dit, dat even ais de afkomelingeens Konings
opkomt, en om zyn kindfch voorhooft den
ring en den top der kroon draagt ?
A L L E N .
VEESCHYNING.
Staat met een Leeuwen moed voor 't buldrend
noodlot pal,
Daarniemant morrend, U al knarfend kwetfenzal.
Men wind op Macbeth niets, dan als Dufinans
haat,
En Birnams woud hem wederftaar.
(Het verdvoynd.)
MACBETH.
Dat zsl nooit gefchieden. wie kan boomen als
Soldaten werven, en hen bevelen , hunne in de .
aarde gehegte wortelen los te maaken?—— gelukkige
orakelfpraak! — goed — Muiters, gy zult U
niet eerder verheffen voor dat hetBirnamfche Woud
zich van zyn plaatfe heft; en onze ten troon geftegen
Macbeth zal zo Hang leven als de natuur het
beftemd heeft; en zyn leven niemant anders betaalen,
dan den tyd en het gemeene noodlot der fterflykheid.
echter klopt my het harte nog. ik
wilde nog iets weeten. zeg my —— indien uw we
tenfchap zo ver ftrekt, — zal het nakomelingfchap
van Banquo ooit in (dit Koniugryk regeeren?
A L -

T R E U R S P E L . 75
A L L E N .
Vraag niets meer.
M A C B E T H .
Ik wil bevredigd zyn —-» zo gy het my ontzegt,
dan val eén eeuwige vloek op Ui • zeg
my —— waarom zinkt de Ketel ? ——• en wat is
dit voor een gerucht? (Men btord Hoboos.)
1 HEX.
Verfchyn l
2 HEX.
Verfchyn!
3 HEX.
Verfchyn!
A L L E N .
Vol onrust wacht hy U.' verfchynd l
Komt als een fchaduwe en verdwynd.
(Men ziet eene verfcbyning van agt Koningen;
Banquo is de laatfte , met een Spiegel in de
band j
MACBETH.
Gy gelyktte veel naar de Geeft van Banquo! weg
met U —— uw kroon kwetft myn oogappel. ——-
uw wezenstrekken, uw tweeden met goud omgeeven
voorhoofd, gelykt het eerfte. —— affchuwelyke
Hexen • waarom vertoond gy my dit ? ——
een vierde! ——- een vierde! —— yerftyf myne
oogen! — hoe! zal zich dezen tocht tot aan den
Jongften dag uitftrekken? —— nog een?-— nog
een ? —— een zevende ? — ik wil niet meer
zien —— maar daar komt de agtfte, en draagt een
Spiegel, waar in hy my nog veele anderen ver»
toond. onder die, zie ik 'er eenige, welke dubbelde
Ryksappelen en drievoudige Septers draagen, (gg)
af.
(gg) Een Compliment voor JACOB den EER
STEN, die de twee Eilanden en drie Ryken bet eerjl
inder een boofd bracbt, in wiens buis, volgens overlevering
, van BANQUO afftamden.
WARBÜRTON.
Deze

76 M A C B E T H .
affchuwelyke befchouwing! nu zie ik dat het
waar is; want de dappre en verwonderlyke Ban
quo lacht rny aan, en wyft op hen allen, als op
ee zynen! — hoe! is het zo?
t
i H E X
Alles is zo ; doch waarom
Staat nu Macbeth bleek en ftom?
Zuster, om zyn droeve zinnen
Op te heldren, danst me een kring
Om hem heen; op myn bevel
Klinkt de lucht; —— zyn vordering
Smaakt hem zeker al zo wel;
Ma.,kt dat Macbeth zeggen kan;
„ Zeker, ik heb eer daar van."
( Men boord Muzyk; de Hexen danfen en
verdwynen.)
MACBETH.
Waar zyn zy? — weg? -— die ongelukkig
tydftip ftaat voor eeuwig vervloekt in den Almanach!•
kom binnen, gy daar buiten!
D E R D E T O O N E E L ,
MACBETH.
LENOX:
Wat beveeld uw Majefteit ?
MACBETH.
Zaagt gy die Toverhexen?
LENOX.
Neen, myn Koning.
M A C .
Deze laatfle omflandigbeid Jcbynt den Dichter voor
togen gehad te hebben, wyl by BANQUO niet jlegts
een onjcbuldig maar ook een edel Carabter geeft ,J'cboon
by zicb eigenlyk met M A C B E T H ter vermoording
van D U N K A N virzwtoren bad.
STEEVERS.

T R E U R S P E L . 77
M A C B E T H .
Kwamen zy niet by U voorby ?
LENOX.
Neen, waarlyk niet, myn Vorft?
M A C B E T H .
Verpefl zy de lusht op welke zy wegvoeren! en
verdoemd alle die op hen betrouwen! ik hoorden
een gedruifch van galopperende Paarden? —- wie
kwam 'er voorby?
LENOX.
Twee of drie Boden myn Vorft, die U het be».
licht brengen , dat Macduff naar Engeland gevlucht
is.
MACBETH.
Naar Engeland gevlucht?
LENOX.
Ja, Myn Heer.
M A C B E T H .
öl Tyd! gy verhinderd myn fchrikkelyk voornemen!—
het vluchtige voornemen laat zich niet
inhaalen dan als de daad met hetzelve gelyk gaat.
van dit oogenblik af aan zullen de eerftelingen van
myn hert ook de eerftelingen van myn hand worden,
voortaan zal ik het zo ras doen als denken,
om myne denkbeelden met daaden te bekroonen!
Ik zal het Slot van Macduff overvallen, Fife weg.
neemen, en Macduffs vrouw en kinderen en al de
ongelukkige zielen,die tot zyn geflacht behooren,
aan de fcherpte des Zwaards ten prys geeven. dit
is geene fnoevery van een dwaas! de daad zal uitgevoerd
zyn,eer het befluitnog verkoeld is!——«
maar geen befchouwingen meer! — waar zyn die
Mannen?—— wel aan breng my by hen. Cbb^
VIER-
(bb) Men ziet ligt dat onzen Dicbter een misjlag
begaat om M A C B E T H en L E N O X van bet Tooneel
af te krygen. immers moeten Onderdaanen op bet bevel
van bunnen Vorft by bem komen, maar by nooit bj
ben. V X K T A A L E K S .

78 M A C B E T H .
V I E R D E T O O N E E L . (*)
LADY MACDUFF, haar ZOON.
ROSS*.
L A I ) Y
nr u c ,
MACBETH.
Wat heeft hy dan gedaan.dat hy vluchten moet ?
ROSSE.
Gy moet geduld hebben, Mevrouw.
LADY MACBETH.
Hy had het niet ; zyn vlucht was razerny; als
het onze Handelingen en daaden niet doen , dan
maakt onze vrees ons tot verraders.
ROSSE.
Gy weet niet, of het zyn vernuft, of zyne vree.
ze geweeft is.
'
LADY MACDUFF.
Vernuft! ——
z y n
Vrouw te verlaaten , zyn
onmondige kinderen, zyn landbezitting en zyn titel
aan een plaats te laaten, die hy zelv ontvlucht»
Hy bemind ons niet; hem OBtbreekt het natuurlyk
gevoel! want het armzaaligfte Winterkoningje,
de allerkleinfte onder de Vogelen, zou voor
zyn Jongen die hy in het neil heeft, tegen den Uil
ftryden. Zyn vrees is alles by hem, en zyne liefde
niets; en even zo weinig beduid daar het vernuft,
wanneer de vlucht dus tegen alle 't verftand aanbruifcht'"
Rossi.
Ik bid U, myn waarde Nicht, verwin U zelve;
uw Gemaal is Edel. verftandig, voorzichtig, en
weet het beft wat de tyd vorderd. veel meer durf
ik niet zeggen; maar fchrikkelyk zyn de tyden als
wy voor verraders gehouden worden, en zelf niets
daar van weeten; als onze vreeze geruchten voortbrengt,
en echter niet weet wat zy vreeft.als ofwv
op een wilde en onfiuime Zee, nu hier,dan daar
gedreeven worden. — ik moet my van hier fpoeden,
maar zal dra weder by U zyn. als de zaaken

T R E U R S P E L . 79
ken het kwaadfte zyn, moeten zy geheel ophouden
, of weder zo goed worden, als zy te vooren
waaien. —— myn lieve kleine Neef, den Hemel
zy met U.
L A D Y MAC DUFF,
Hy heeft eenen Vader, en echter is hy Vaderloos.
ROSSE.
Ik ben zo zwak dat ik bier niet langer durf ver*
toeven; anders zou ik my zelve befchaamen en U
flegts bedroefder maaken. ik moet my op eenmaal
les rukken. (Hy vertrekt.)
L A D Y MACDUFF.
Arm Kind.' uw Vader is dood, wat zult gy nu
beginnen ? hoe wilt gy leven ?
DE ZOON.
Als de Vogels, Mama.
L A D Y MACDUFF;
Hoe / van Wormen en Vliegen ?
D E ZOON.
Van alles wat ik krygen kan ; ik meen dat ze
eok zo doen.
L A D Y MACDUFF.
Arm Vogeltje .' gy zoud noch Net, noch Lyme
plank, noch Vallen, noch Strikken vreezen.
D Ê ZOON.
Waarom zou die ik vreezen, Mama ? voor arme
Vogels zyn zy niet gefield. Myn Vader is echter,
fchoon gy het zegt, niet dood.
L A D Y MACDUFF.
Hy is zekerlyk dood. waar zult gy nu een Vader
krygen?
D E ZOON.
Van waar zult gy een Man bekomen?
L A D Y MACDUFF.
6! Ik kan 'er wel twintig op iedere Jaarmarkt
koopen.
D E ZOON,
Daar koopt gy hen dan, om hen weder te ver.
koopen. L A-

ö
o M A C B E T H .
L A D T MACDUFF,
Gy ipreekt zo fchrander als gy kunt, en waar.
acmig lchrander genoeg voor U.
DE ZOON,
Was myn Vader een Verra.ier Mama?
L A B T MACBUFT,
Ja , dat was hy.
DE ZOON.
Wat is een Verrader?
L A D Y MACDUFF.
Iemant die zweerd en liegt.
D E ZOON.
Zyn, die zulks doen, dan alle Verraders?
L A D Y MACDUFF.
Een ieder die zulks doet is een Verrader, en
moet opgehangen worden.
D E ZOON.
En, moeten zy allen opgehangen worden , die
zweeren en liegen ?
Allen-
L A D Y
MACDUFF.
DE ZOON.
Wie moet hen dan laaten ophangen.
L A D Y MACDUFF.
De eerlyke Lieden.
D E
ZOON.
Dan zyn de Loogenaars en Zweerders volmaakte
Gekken; want daar zyn 'er zo veel, dat zv
machts genoeg hebben om de eeriyke Lieden te
wcderftaan en zelfs op te hangen.
L A D Ï MACDUFF,
De Hemel bewaare U, arme Jongen! — maar
wat zult gy voor uw Vader doen ?
DE ZOON.
Zo hy dood was, zoud gy om hem weenen : en
deedgy dat niet,dan zou het een goed teken zyn,
dat ik fpoedig weêr een andren Vader bekwam.
L A D Y MACDUFF.
Kleine Snappsr.' wat kaakelt gy.
V Y F .

T R E U R S P E L . n
V Y F D E T O O N E E L .
Een BODE. De voorigen.
BODE.
De Hemel zy met U, myn fchoone Lady!——.
gy kent my niet, fchoon ik U, en uwen rang volkomen
ken. ik vrees 'er zweeft gevaar over uw
i hoofd, wilt gy de waarfchouwing van een gemeen
, Man aanneemen , zo laat ü hier niet vinden;
. vlucht terftond met uw kleine hier van daan. ik
I ben mogelyk onhoffelyk, dat ik ü dus verfchrik;
I maar het was onmenfchelyk U ongewaarfchouwd
f te laaten, daar het gevaar reeds al te na is. de
I Hemel bewaare U ; ik waag het niet om langer
i hier te blyven.
(Hy vertrekt.}
L A D Y M A C D U F F .
Waar heen zal ik vluchten ? ik heb niets kwaads
; gedaan. — maar ik er'rinner my dat ik in deze
I aardfche Waereld Ieeve, daar het kwaad doen dik-
; maals lofiyk, en het goed doen • zomtyds voor een
gevaarlyke dwaasheid gehouden word, — Ach /
s waarom zal ik dan dit vrouwiyk Scnmfchild ge-
I bruiken , en zeggen „ ik heb niets kwaads ge-
„ daan?—— wat zyn dit voor aangezichten?"
(Daar komen Moordenaart op.)
Een MOORDENABR.
Waar is uw Man?
L A D Y MACDUFF.
Ik hoop aan geene zo ongewydë pliatfe, dat een
Menfch als gy hem vinden kan.
Een MOORDENAAR.
i Hy is een Verrader.
D E ZOON van MACDUFF.
Gy liegt valfche en dwaaze Spitsboev.
Een MOOR DENAAR.
Wat zegt gy, Jong uitbroedfel van verradery?
(Hy vermoord bem."}
II. DEEL. F D l

gi M A C B E T H ;
D E ZOON van MACDUFF.
Moeder* Moedsr'. hy vermoord my! — ach
vlucht haaftig, bid ik u.
L A D Y MACDUFF, vluchtende.
Moord! Moord!
Z E S D E T O O N E E L (*). («y
Het Toeneel is in Engeland.
M A L C O L M ,
MACDUFF.
M A L C O L M .
Laat ons ergens eene Schaduwe zoeken, en daar
onze opgepropte harten ledig weenen.
MACDUFF.
Neen, laat ons het doodelyk zwaard vafthouden,
en als dappre Mannen ons ten grond geftorten Erf.
recht , verdeedigen. Ieder nieuwe Morgenftond,
fchreijen nieuwe Weduwen, weenen nieuwe Weezen,
flaan 'er nieuwe klachten tegen den Hemel,
dat het wedergalmt, als of hy met Schotland leedj
en zelfs fmertwoorden uitademde.
M A L C O L M .
Het gaen ik geloof, daar over zal ik weenen, en
wat ik weet dat zal ik gelooven j en wat ik nog
veranderen kan, dat wil ik doen, als de gelegenheid
(ii) Dit gebeele Tooneel is emtrend woordelyk uit
de Hiftorie genomen. Het geene in HOLINGSHED,
wegens den inhoud van dit Treurfpel , Jlaat, is een
uittrehjel uit de overzetting van JOHN BELLENDEN,
des Nobie Clerk, Heclor Boece: gedrukt te Edenburg
in Fo. 1541, De Heer FARMEB heeft onwederfpreekeiyk
bewezen dat SHAKE^PEAR de gefebiedenis
niet uit BUCHANAN gmmen beeft, zo als men anders
beweerden.
STEEVENS»

T R E U R S P E L . g 3
hei' my gunftigis: hetgeen gy voorheen gezegt
heb zal moogelyk wel zo zyn- Deze Tiran wiens
bloote naam onze tongen kwetft , wierd eertyds
voor eerlyk gehouden; gy beminden hem nog, had
hy u niet beledigd, ik ben zekerlyk jong, echter
zoud gy U, door my een verdienfte by hem kun.
nen maaken: het is verftandig, een zwak, arm,
onnozel Lam op te offeren, om eene verbolgen
Godheid te bevreedigen.
M A C D U F F .
Jk ben geen Verrader.
M A L C O L M .
Neen, Macbeth is het:de opdracht eens Konings
kan een goede en deugdzaame denkwyze doen wan»
kelen, maar vergeef het my, myne denkbeelden
kunnen u toch niet anders maaken als gy werklyk
zyt, Engelen blinken altoos; en fchoon de glinftrenfte
Fielen , en alle kwaade dingen den fcbyri
van goeden aanneemen ; zo moet toch het goede
altoos zyne gedaante behouden.
M A C D U F F .
Ik heb myn hoop verlooren.
M A L C O L M\
Mooglyk daar, waar ik myn twyffel vond. hoe!
gy zoud in zulk een drift uw Vrouw en Kinderen",
die koftbaare panden en fterke ketenen der liefde,
zonder affcheid verlaaten ? —»• ik bid u iaat myn
zorg u niet beleedigen; neen, want myne zekerheid
is uw nagel, gy kunt altoos een braaf en recht,
fchaapen man zyn, ik mag denken wat ik wil.
MACDUFF.
Zo bloed dan, bloed myn arm Vaderland! •»*
machtige Tirannen! zet uw recht'vaft; de redelykheid
waagd het niet u tegenftand te bieden! duld
uwe verdrukkingen. «*** de aanfpraak van deze
Prins fcbrikt de vreeze te rug. — vaar wel, myn
Prins, om alle de ruimte die de Tiran in zyneklauwen
houd, en om de winft van het geheele Ooften
F a
daar

84 M A C B E T H .
daar boven; zou ik de laaghartige niet willen zyn ,
voor welke gy my aanziet.
M A L C O L M .
Word niet kwaad; het geen ik zeg, is op geen
volkomen mistrouwen gegrond, ik geloof dat ons
Vaderland onder zyn Juk bezwykt;het weend.net
bloed , en met elke nieuwe dag, komt een nieuwe
wond byde voorigen. ook geloof ik gaarne, dat
voor myn recht zich handen verheffen zullen; ja,
hier bied my de vriendfchap van Engeland duizend
dappre lieden aan. maar gefteld.ik trad eindelykop
bet hooft van den Tiran; of droeg het op myn
zwaard, zo zal myn arm Vaderland dan nog meer
gebreken hebben als te vooren; en van zynen naar.
volger nog meer, en op meerderly wyze lyden,
als eertyds.
MACDUFF.
En wie zal deze Naarvolger zyn?
M A L C O L M .
Ik zelv. Daar in my alle foorten van misdaaden
op een geftapeld zyn; die als zy inbreeken, de
zwarte Macbeth fneeuwit zullen maaken; wyl den
Staat hem, met myne onbeperkte boosheid vergc
lykende, voor een zagt Lam zal moeten aanzien.
MACDUFF.
Uit al de Legioenen der Hel, kan geen vreeffelyker
Duivel, als Macbeth is, te voorfchyn ko.
men.
M A L C O L M .
Ik ftaa het toe.hy is bloedgierig,gulzig, valfch,
hoosaartig, opvliegend, ondeugend , en heeft van
iedere zonde, die maar een naam heeft, iets aan
zich ; maar myne liefde tot de welluft is vol»
ftrekt zonder paaien ; uw Vrouwen,uw Dochters,
uwe Matresfen, en jonge Maagden reikte niet toe
den diepen poel myner welluft te vervullen; en
daar zyn geen paaien noch hindernisfen uit te den.
ktn, die myne losbandige begeerte niet overfpringe»

T R E U R S P E L . g s
gen zou. Beter dat Macbeth heerfcht, als zulk een
welluft,ge!
MACDUFF.
Onpaalbaare ongebondenheid is in den grond
Tiranny, en heeft reeds menigen troon voor den
tyd ledig gemaakt, en is den val van menig Koningryk
geweeft., maar vrees daarom niet dat geene
aan te neemen 't welke U toebehoord j gy kunt
uwe vermaaken een ruim veld geeven , en echter
koelbloedig fcbynen; en dus ligt het oog der waereld
blinden, wy hebben gewillige Vrouwen genoeg.
gy kunt onmoogiyk zulk een Gier zyn , dat
gy 'er zo veel zult kunnen verflinden, als 'er zich
aan de hoogheid ten prys zullen geeven, zo dra
zy deze neiging aan U bemerken.
M A L C O L M .
En boven dien fpruit onder myne buitenfpoorige
neigingen, nog zulk eene onverzaadelyke gierigheid
uit, dat ik, was ik Koning, myne Edelen
weegens hunne goedeien uit den weg ruimen, dezen
zyne Edele gefteentens, en die zyn huis begeeren
zoude, en echter zou dezen aanwas mynes rykdoms
flegts als een foep zyn die myn honger nog ver.
meerderen zou: dus, ik tegen de braaven en rede.
lyken, een onredelyken handel zoeken, en hen,
weegens hunne rykdom, ongelukkig zou maaken.
MACDUFF,
Deze gierigheid iïeekt dieper, en fpreid verderf,
felyker wortelen, als die van den Zomerhittigen
welluft; Ja, zy is het zwaard geweeft, dat onzen
Koning verflagen heeft, maar zyt hier over ook ongeiuft.
Schotland heeft rykdommen genoeg om uw
hebzucht met het geene zy eiftht te vervullen, alle
deze gebreken zyn verdraagelyk als men ze tegens
uwe deugden opweegd.
M A L C O L M .
Maar ik heb 'er geene; van alle Koninglyke
deugden , gerechtigheid , waarheid , maatigheid,
ftandvaftigheid, goedheid, geduld ,genaadc,zacht-
F 3
ipna

«6 M A G B E ï H.
moedigheid, vroomheid,gelaatenheid, moed,dap«
perheid , is 'er geen vonkje in my; daar tegen heb .
ik alle mogelyke §n bizondere foorten,van gebreken
in overvloed aan my , en oeffen dezelve op
veelerly wyze. Ja ftond het aan my, zo zoude ik
de zoete melk der eendracht in de hel ftorten, en
alle eendracht van de aarde verbannen.
MACDUFF.
6 Schotland! Schotland'
M A L C O L M .
Is zulk een Menfch gefchikt tot regeeren , zo
zeg het ? ik ben even als ik U gemeld heb.
MACDUFF.
Gefchikt tot regeeren ? neen. Zelfs tot leven
niet 1 — ach! ongelukkig Volk, van een onrechtvaerdig
Tiran, door een bloedige Septer beftuurd.'
wanneer zult gy uw gelukkige dagen wederzien.'
daar de rechtmaatige Erfgenaam van uwen Troon,
den ban der uitfiuiting over zich zelve uitfpreekt,
en zyn geheiligde oorfprong lafterd '• —— uw Kp.
ninglyken Vader was de befte Vorft; de Koningin
die U baarden, meerder op de kniën als op de
voeten,ftierf aan iedere dag uws levens.— Vaar
wel' even deze misdaaden, welke gy U zelve toekend,
hebben my uit Schotland verbannen.———
Ach.' myn hart - hier eindigd uwe hoop.'
M A L C O L M .
Macduff, deze edle hitte, de dochter der rechtfchaapenheid,
heeft de zwarte twyffeling uit myn
ziel verbannen, en myne denkbeelden met uwe oprechtheid
en eer verzoend, de duivelfche Macbe'h
heeft reeds door verfcheiden, die zich als myne
Vrienden vertoonen moeften , my in zyn geweld
zoeken te krygen; maar een befcheidene vet Handigheid
hield my altoos van ligtgeioovige o vei haasting
te rug. maar den Hemel zy getuige tusfchen U
en my ! want van nu af aan, laat ik my door U
geleiden, en herroepe alles wat ik tegen my zelve
gefprooken heb; zweere al de fchande en misdaaden

T R E U R S P E L . 87
den af, over welke ik my zelve aanklaagden, en
die myn Natuur geheel vreemd zyn I ik heb noch
geen vrouw bekend ; noch nimmer myn eed gekwetft;
my naauwlyks dat Iaaten behaagen dat myn
eigen was; noch nooit myn trouw gebrooken; zou
zelf den Duivel aan zyne makkers niet verraden, en
bemin de waarheid even'zo zeer als myn leven, myn
eerde onwaarheid was, het geen ik, tegen my zelve
zeide. wat ik indedaad ben, ftaat U en myn arm
Vaderland ten dienft. nog eer gy hier aangekomen
zyt , is reeds den ouden Siward met tienduizend
welgewapende en dappre krygslieden naar Schotland
vertrokken, wy zullen hem volgen. Ach ! dat
het einde daar van de gerechtigheid onzer zaak bewyzen
mogt.' — waarom zwygt gy?
MACDUFF.
Zulke welkomen en onwelkomen zaaken, zyn
bezwaarlyk faamen te voegen.
(Daar komt een Geneesheer")
M A L C O L M .
Goed. hier na meer. — zeg my, zal de Koning
uitgaan?
GENEESHEER.
Ja Myn Heer, daar zyn een menigte ongeluk*
kige lieden die op zyn hand wachten ; hunne krankheid
maakt de grootfte Proeven der kunft te fchanden,
maar zo dra hy ze aanroerd. • zulk een
gewyden kracht heeft den Hemel zyn hand gegeeven
—— worden zy op de plaats gezond.
(Hy vtrttekt.)
M A L C O L M .
Ik dank U, Heer Doctor.
MACDUFF.
Wat is dit voor een krankheid die hy meehd ?
M A L C O L M .
Zy heet het Euvel, (kk) Het is een wonderbaare
(kk) The Evil of The Kings Evil , is ie eigen.
F 4
Ijkt

88 M A C B E T H .
baare eigenfcbap van dezen goeden Koning, waar
van ik zedert myne aankomft in Engeland, reeds
dikmaals ooggetuigen was. hoe by deze gaave van
den Hemel gebeden heeft, weet hy zelv het
befte ; maar lieden die met zeldfaame gezwellen en
zweer en bezogt zyn —— een erbarmelyke uitflag;
en de vertwyffeling der Heelkunst.—— deze weet
hy te geneezen, terwyl hy onder ftichtelyke gebeden,
een gouden Munt om hunne halzen hangt,
het is zyne Koninglyke naarkomelingen tevens belooft,
dat ook op hun deze weldaadige zegen rus»
ten zal (//) buiten deze wonderlyke kracht; heeft
hy eene hemelfche gaave der|l voorzegging, terwyl
een menigte van andere zegeningen zynen troon
omringen , en hem voor een gunfteling des hemels
verklaaren.
M A C D U F F .
Zie, wie komt daar?
M A L C O L M .
Een Landsman van ons, fchoon ik hem in Perfoon
no«h niet ken. (mm)
Z E.
lyke benaaming der kropgezwellen ; wiens heeling
gelyk bekend is, de Koningen van Engeland toegekend
worden. ÉDUARB CONFESSOR ZOU deze
wonderkracht het eerfle geoeffend hebben. Zie om-
Jlandiger GREY 'sNotes on Shakefpear Vol. 2.
pag 152, gg ESCHENBURG.
(II) SHAKESPEAR vermyd bier zeer gelukkig
eene Anacbronijcbe ongerymdbeid. men kon ten tydsn,
in welke den inhoud van dit Treurfpel voorvalt, noch
niet weeten , dat deze wondergaave aan de Engel
fcbe Koningen ten erfenis zoude zyn ; daarom ver.
dichte by , dat E D U A S D te gelyk de gaave van
Voorzeggen gehad bad.
WARBÜRTON.
(mm) M A L C O L M erkent, namelyk aan de Schot,
fcbe kleeding, dat ROSSE zyn Landsman is.
S T E E V E N S.

• •
T R E U R S P E L . 8f
Z E V E N D E T O O N E E L .
ROSSE.
De voorigen.
M A C D U F F .
Myn waarde Vader, welkem hier.
M A L co KM.
Tfians ken ik hem , de Hemel verwyderd ds
oorzaaken fpoedig, die ons elkander vreemd
maaken.
ROSSE.
Dat zal hy doen, Myn Heer.
MACDUFF.
Staat het met Schotland nog zo, als te voo.
ren?
ROSSE.
Ach'. dat arme land • het fchuwt byna zyn eigen
befchouwing. het kan onze Moeder niet meer heten,
maar wel ons Graf; daar men niemand een
enkle keer ziet lagchen , dan die van niets weeten
: daar zuchten, klachten en weenen de lucht
verfcbeuren, zonder dat men 'er acht op geeft; daar
men de hevigheid der fmerte voor niets beduidende
buitenfpoorigheid aanziet; en by het luiden der
fterfklok, naauwlyks vraagt, wien het geld. daar
het leven van rechtfchaapen lieden fneller verdwynd
als de bloemen op hunne Hoeden; daar men
fterft eer men ziek word.
M A C D U F F.
ó' AI te omftandige, maar tevens al te waarachtige
befchryving!
M A L K OLM.
Wat is de laatfte zwaarigheid ?
ROSSE,
Wie het onrecht dat flegts één uur oud is, verhaaien
wil, word moede en afgemat, want ieder
minuut gebeurd 'er een nieuw.
F 5 M A C .

to M A C B E T H .
MACDUFF.
Hoe ftaat het met myn Vrouw ? .
ROSSE.
ó' Zeer wel.
MACDUFF.
En met al myne Kinderen ?
ROSSE.
Ook wel.
MACDUFF.
Heeft de Tiran hunne ruft niet geftoord ?
ROSSE.
Neen, zy waaren allen in een goeden welftand
toen ik hen verliet.
MACDUFF.
Weeft toch zo fpaarzaam met uwe woorden niet;
zeg my hoe gaat het?
ROSSE.
Toen ik vertrok, om de zaaken waarmede ik belaaden
was , hier over te brengen ; ging 'er een
geruchte, dat verfcheide biaave lieden uit den weg
geruimd waaren; en dat was my te geloofelyker,
wyi ik de Volkeren van den Tiran zag uitrukken.
Nu is de hoogfte tyd om hulp te verleenen. uw
gezicht alleen myn Prins, zal in Schotland Krygslieden
verfchafFen, en de Vrouwen tot vegien aanfpooren,
om van deze fchrikkelyke Eiende verloft
te worden.
MALCOLM.
Laat het U tot trooft verftrekken , dat wy van
voornemen zyn, om daar heen te gaan. de roemruchtigen
Koning van Engeland , heeft ons den
wakkren Siward en tienduizend Man geleend;
den oudften en beften Krygsman in de geheele
Chriftenheid.
ROSSE.
Konde ik dezen troeft met eenen andren vergelden
! maar ik heb zaaken te zeggen , die men
billyk iD de hooge lucht zou fchryè'n, daar geen
oor ze opviDg.
M A c-

T R E U R S P E L . 91
MACDUFF.
Wat betreffen zy ? de algemcene zaak ? of is bet
een bizondre fmert.die een eenigeo boezem aangaat?
ROSSE.
Ieder redelyk gemoed , moet ten minden eenig
fmertelyk deel daar in neemen, fchoon het geheel
aan U alleen toebehoord.
MACDUFF.
Behoord het my, zo onthoud het my niet; laat
het my fchielyk hebben.
ROSSE.
Laat uwe ooren voor eeuwig myn tong fchuwen
, wyl zy ü heden den fcb.rikkelyk.fte klank
zullen doen hooren.
MACDUFF.
Ha / ik raad het reeds.
ROSSE.
Uw Slot is overvallen , uw Vrouw en Kinderen
zyn onmenfchelyk omgebracht; wilde ik de
wyze vernaaien, zo zoude ik by den moord dezer
ongelukkigeu uw dood nog byvoegen.
M A L C O L M .
Barmhartige Hemel'— Neen myn Vriend,druk
uw Hoed zo fterk niet op uwe wenkbrauwen —«
laat uw fmert fpreeken; het domme verdriet verraad
doch in dilte het overlaadene hert, en dwingt
het te breeken.
MACDUFF.
Myne Kindren ook?
ROSSE.
Vrouw , Kindren , Bediendens , alles wat te
vinden was.
M A CDUF F.
En ik was daar niet 1 — Myn Vrouw ook
vermoord'
Rosss.
Gelyk ik gezegt heb.
MAL-

t* M A C B E T H .
MALCOLM.
Bedaard; laat ons uit onze hevige wraak Artzenyën
bereiden , om deze doodelyke wonden te
heelen.
MACDUFF.
Hy heeft geen Kinderen.' (nn) alle myne
lieve Kinderen? alle, zegtgy? — . d Hel
fche Gier.'—— alle? — hoe! alle myne sarrige
Schaapjes en hunne Moeder , in ééne affchuwe.
lyke greep.'
MALCOLM.
Stryd als een Man tegen uwe fmerten,
MACDUFF
Dat zal ik; maar ik moet haar ook als een Man
voelen, ik kan zo ligt niet vergeeten dat diergelyke
dingen daar waaren, die ik boven alles fcbatten.
— kon de Hemel dit dan aanzien , zonder
zich haarer te erbarmen?—zondigen Macduff' om
uwent wille wierden zy alien verflagen
;
' jjj
nietswaardige.' niet om hunne misdaden,' maar om
de mynen, wierd hun leven een flachtoffer. de
Hemel geeft hen nu ruft! M
A L.
(nn) JOHNSON voerd bier de opmerking vaneen
ongenoemd Crittek aan , dat deze woorden niet op
MACBETH zagen, die Kinderen bad, maar op
MALCOLM die 'er geen bad, en zich daarom ver»
beelden dat een Vader ligt te tooojlen was ——
men ziet ondertusfcben fpoedig, boe veel Schoonheid
deze plaats, door deze verklaaring verliezen zoudes
te wenfcbelyker is de aanmerking van STEEVENS'
let laat zich (zegt dezen) uit de gefcbiedenis niet
bewyzen dat MACBETH Kinderen gebad beeft .
by de woorden : Hy heeft geen Kinderen ! denkt
MACDUFF, ik kan hem dus met geen geiyke
munt vergelden of — „ anders had hem het
„ Vaderiyk gevoel te rug gehouden." de eerfte zin
is zekerlyk wel de nadrukkelykfle.
VERTAALEES.

T R E U R S P E L , 93
M A L C O L M .
# Laat dit de wetfteen van uw zwaard worden; laat
uw fmert in woede verkeeren , ftel uw hart niet
geruft; verhit het!
MACDUFF.
ó!Ik kan met myn weenende oogen voor Vrouw,
en met myn tong voor Grootfpreeker fpeelen. ——•
Maar gy, goede Hemel, fny allen uitftel af,breng
gy voorhoofd tegen voorhoofd, my en dezen helfchen
vyand van Schotland te faamen; breng hem zo na
dat hem myn zwaard bereiken kan ; en ontkomt
hy dan; dan , ó! hemel, moogt gy het hem ook
vergeeven!
MALCOLM.
Dit is een mannelyke taal —— kom, wy zullen
by den Koning gaan ; ons heir is marfchvaardig;
wy hebben niets meer noodig als affcheid te
neemen. Macbeth, die tot affchuddens toe ryp is,
en de machten daar boven, vorderen ons tot hunne
werktuigen. Neem doch veel verfrisiingen by ü;
de nacht is lang die nooit den dag meer vinden
kan.
, (Zy vertrekken.)
Einde van bet Vierde Bedrtf;
VYFD1

94 M A C B E T H .
VYFDE
BEDRVF,
E E R S T E T O O N E E L .
Een GENEESHEER. Een KAMERJUFFER.
GENEESHEER.
Tk heb nn twee nachten met U gewaakt; maar ik
vind niets dat U verhaal beveiligd, wanneer is
zy het laatft rond gegaan ?
KAMERJUFFER.
Zedert dat de Koning in *t Veld getrokken is,
heb ik gezien, dat zy uit haar bed opilond, haar
Slaaprok omwierp, haar Kabinet opende, Papier
'er uit nam, hetzelve by haar neder lag, daar opfchreef,
het las, hierna toezegelden , en dan
weder te bed ging;en dat alles in den den diepften
flaap.
GENEESHEER.
Een groote verwarring in de Natuur! ter zeiver
tyddeweldaad des flaaps te genieten, en bezigheden
des wakkerheids te doen!— buiten bet rond gaan
en andre daadelyke verrichtingen, hebt gy mooglyk
ook in deze fluimerende beweeging, haar iets hoo.
ren fpreeken?
KAMERJUFFER.
Iets, Myn Heer, het geen ik haar niet gaarne
zou nazeggen.
GENEESHEER.
Gy moogt het my wei zeggen: ja het is zelf
noodig dat gy het doet.
KAMERJUFFER,
Noch tegen U, noch tegen iemand anders zal ik
het zeggen, wyl ik geen getuigen heb, om myn
getuignis te bekrachtigen.
TWEE-

T R E U R S P E L . 95
T W E E D E T O O N E E L .
LADY MACBETH, met een Helt.
De vooiigen.
E A ME R JUFFEE.
Zie eens, daar komt zy zo ze pleeg te gaan, en
waarlyk in een diepen flaap. let eens op, maar houd
U ftil.
GENEESHEER.
Hoe kwam zy aan licht?
KAMERJUFFER.
Het ftond nevens haar. zy heeft, volgens haar
bevel, altoos licht by zich.
GENEESHEER.
Gy ziet haare oogen zyn oopen!
KAMERJUFFER.
Ja, maar haar gevoelen is echter geflooten.
GENEESHEER.
Wat doet zy thans? —— zie, hoe zy zich d«
handen wryft.
KAMERJUFFER.
Dat ben ik reeds van haar gewoon , 't is of zy
zich de handen wafcht. ik heb haar data! eenkwartieruurs
na elkander zien doen.
LADY MACEETH,
Hier is toch nog een vlek.
GENEESHEER.
Hoord eens, zy fpieekt. Ik zal alles, om niet
ïe vergeeten wat zy zegt, opfebryven.
LADY MACBETH.
Weg verdoemde vlek' weg, zeg ik U——.één.'
twee.' — nu wel aan, dan is het ho»g tyd? —
de Hel is zeer donker.' (oo) — foei, myn Ge«
maal,
(•0) Deze worden moot men zitb als een antwoord
van,

96 M A C B E T H .
maal, foei een Soldaat, en fchrikachtig ? -
w a t
behoeven wy te vreezen dat het uit zal komen
•Jaar niemant machtig genoeg is, om ons rekenfchap
af te verderen! maar wie had gedacht dat den
ouden Man nog zo vee! bloed by zich had ?
GENEESHEER.
Hoord gy dat wel t
LADY MACBETH.
De Thane van Fife had een Vrouw, waar is zy
» u ? hoe zullen deze handen dan nooit rein
worden» — niets meer daar van, myn Gemaal
niets meer daar van! gy verderft alles door deze
vrees.
GENE ESH E ER.
Ga. ga. gy weet zekerlyk iets, dat gy niet weten
moeit.
KAMERJUFFER.
Zy heeft iets gezegd, dat zy niet had moete»
zeggen; dat is zeker: de Hemel weet, wat zv we.
1
ten mag.
'
LADY MACBETH.
Dat ruikt altoos nog naar bloed: alle Arabifche
reukwerken, kunnen deze kleine hand geen aangeaaame
reuk geeven.— Ach! ach.' ach!
GENEES H'E E R.
Welk een zucht was dat! zy heeft iets zwaars
•p het harte.
KAMERJUFFER.
Ik zou om de geheele hoogheid van haar Per.
toon , zulk een hart in myn boezem niet willen
hebben.
GENEESHEER.
Goed, goed, goed
KAwnMACBETH
erinneren; aan welke de Lady baare
luiten]ptorige reden ricbt.
S T E EVENS.

T k É Ü R S P Ê L . 97
K A M E K J S F F E R.
Deze krankheid overtreft myne ondervinding,
echter heb ik zulke nachtwandelaars wel gekend,
die als goede Chriftenen op hun bed geftorven
zyn.
L A D Y M A C B E T H .
Wafch uwe handen , werp uw Slaaprok om,
ziet toch zo bleek niet. ik zeg het U nog eens,
Banquo is begraaven ; hy kan uit zyn Graf niet
wederkomen.
GENEESHEER. \
Werkelyk?
L A D Y M A C B E T H .
Naar bed, naar bed!— men klopt aan de deur
— kom , kom , kom , geef my uw hand ; wat
gefchied is, is niet te veranderen.— haar bed,
naar bed, naar bed. (Zy vertrekt.)
GENEESHEER.
Gaat zy nu te bed?
KAMERJUFFER.
Terftond.
GENEESHEER.
Men fluifterd elkander haatelyke dingen in de
ooren. onnatuurlyke Handelingen , veroorzaaken
onnatuurlyke onruft, en het aangeftooken geweeten
blaaft het doove hoofdkusfen zyn geheim in.—
zy heeft meer een Geeftelyke als een Geneesheer
noodig. — God vergeeft het ons allen! —ziet
toch naar haar! verwyderd alles van haar, daar zy
zich meê fchaaden kan, en iaat zy uw gezicht niet
ontgaan. — nu, ik wenfch U goede nacht, zy
heeft myn ziel geheel verbaasd , en myn gezicht
ontfteld gemaakt. Ik denk; maar fpreeken waac
6
ik niet.
KAMERJUFFER.
Goede nacht, waarde Doctor!
II. DEEL. DER.

58 M A C B E T H .
D E R D E T O O N E E L . (•)
Trommels en Vaandels.
M E N T E T H , CATHNES, ANGUS, L E N O X ,
SOLDAATEN.
M E N T E T H.
De Engelfche Macht is naby ; en word door
Malcolm, zyn Oom Siward en den dappren Macduff
aangevoerd. Zy branden van wraak ; want
de beleedigingen die zy geleden hebben , zouden
zelfs boetvaardigen die de waereld afgeftorvenzyn
tot woede en bloedige daaden aanfpooren. '
ANGUS.
Omtrend het woud van Birnam, kunnen wy het
beft heen komen, want die weg komen zy.
C A T NES.
Weet iemand , of Donalbain by zyn Broeder
is?
LENOX.
Zekerlyk Sir, hy is niet by hem. ik heb eenlyft
van alle de voornaamfte onder hen; de Zoon van
Siward is daarby en veele andere Jongelingen
die heden de proef van hunne manlykheid toonen
zullen.
M E N T E T H .
Wat doet de Tiran ?
CATHNES.
Hy verfterkt den grooten Berg Dunilnane het
meefte. eenige zeggen dat hy raazend is; andere
die hem minder haaten, noemen het een heldhaftige
woedejdoch dit is zeker.dat by by de hoopelooze
zaak die hy te beftryden heeft, geen Meefter van
zich zelve blyven kan.
ANGUS.
Nu voelt hy eerft, hoe zw-ar geheime moor.
den weegen. elk oogenblik gefchieden afvallen,
die

T R E U R S P E L . 99
die hem zyn eigen trouwloosheid voorwerpen, de
geenen dte hy nog beveeld. volgen hem enkel uit
gehoorzaamheid , en niet uit liefde, heden voeld
hy dat zyn Koninglyken titel zo los en flodderend
om hem hangt, als de rok van een Reus om de
fchouderen van een Dwerg die dezelve geftoolen
heeft.
MENTETH. .
Wie verwonderd zich dan,als zyne onftelde zinnen
opvliegen en beeven ; daar alles wat in hem
is , z.ch zelve verdoemd, dat het daar is r
CATHNES.
Goed. dan zullen wy gaan en onze gehoorzaamheid
bewyzen , aan de geene die wy dezelve fcnuL
dig zyn. laat ons de geneesmiddelen van den
kranken Staat in 't gemoet gaan , en ter zyner
heeling ons bloed tot den laatften druppel geeven.
LENOX.
Ten minften zo veel als noodig is om de Ko«
ning'.yke bloem te bsvogtigeu en het onkruid te
verdrukken, laat ons naar Birnams woud voortrukken.
_ , . „_
(Zy trekken met Krygsmuzyk tn een
Marfcb of.)
V I E R D E T O O N E E L . (•)
MACBETH. Een GENEISHEEX.
BEDIENDE.
MACJBETH,
Brengt my geen tydingen meer. —— laat hen
allen weg gaan.' voor het woud van Birnam
zich niet naar Duniïnane beweegt , ken ik geen
vreeze. wat is Malcolm? wierd hy niet van een
Vrouw gebooren? Geeften, die alle toekomende
voorvallen der ftervelingen weeten, hebben
B L T
G 2
*

loo M A C B E T H .
uitfpraak gedaan. „ vrees niets Macbeth! niemand
„ die van een Vrouw gebooren wierd, zal ooit macht
„op U hebben/— vlucht dus, altoos, afvallige
Thane , en meng U onder deze Engelfche Jon«
kertjes. de Geeft die my beheerfcht, noch myn hart
zal nooit wankelen , nooit van vreeze bewogen
worden, (tegen een Bediende die aankomt.) Dat U
de Duivel zwart maake , melkwitte Guit 1
waarom
ziet gy 'er zo Ganzachtig uit?
BEDIEND*.
Tienduizend
MACBETH.
Ganzen? Schurk!
BEDIENDE*
Soidaaten, Myn Heer.
M A C B E T H .
Ga, vryf eerft uw oogen uit, en maak uw vrees
wat rood, witte boef! welke Soidaaten zyn het.
Gek ? dat gy verdoemd waart! deze uw bleeke
linnen wangen, fpooren andere tot vreeze aan;
welke Soidaaten Melkgezicht?
BEDIENDE.
Met uw verlof, myn Vorft. de Engelfche macht.
MACBETH.
Pak U terftond van hier. — Seyton — het
fmert my dat ik U zien moet / — Seyton, zeg
ik!——» deze ftoot zal my, of eeswige zekerheid
geeven, of my van myn Troon afftooten. Ik heb lang
genoeg geleeft; de lente myns levens viel fpoedig in
de tyd der verwelking; aan geeleblaaders, en alles wat
een hoogen ouderdom verbeelden moeit, als Eer,
Liefde, Gehoorzaamheid, aan dit alles mag ik niet
denken: ai wat ik daar tegen te verwachten heb
zyn vloeken, niet overluid, maar des te dieper in
het harte;oogendienaary, ydie woorden, die het
elendig hart my gaarne weigerden, indien het maar
mocht, — Seyton!
V Y F D E

T R E U R S P E L , 101
V Y F D E T O O N E E L .
SEYTON. De voorigen
SEYTON.
Wat beveeld uw Majefteit f
MACBETH.
Welk nieuws is 'er?
S EYTON.
AI wat voorheen gemeld wierd, is beveiligd my»
Vorft.
MACBETH.
Ik zal ftryden tot my het vleefch van de beenen
afgehouwen is geef my myn wapens.
SEYTON.
Het is noch niet noodig.
MACBETH.
Ik zal my wapenen, befchikt my Ruiters, ryd
door het land, en hangt allen op die van vreeze
fpreeken. — geef my myn Wapens hoe vaart
uw kranke/ Doctor!
GENEESHEER.
Zy is nog heel ziek, myn Vorft, en is door menigvuldige
denkbeelden zo ontroerd , dat zy niet
ruften kan.
MACBETH.
Genees haar dan. — kunt gy de pynen van
een krank gemoed niet ftillen; eenen ingewortelden
kommer uit de gedachten rukken, de diep ingegraa.
vene onruft der herfenen, uitdelgen; en de overlaadene
boezem,door eenigzoet tegengift dervergeetenheid,
van het gevaarlyke vuil zuiveren, dat
zwaar op het harte ligt ?
GENEESHEER.
Hier moeft de Zieke zelfs haar beft toe doen.
MACBETH.
Werp uw geneesmiddelen voor de hondee, ik
begeer ze niet welaan, doet my myn Wapens
G I
tan.

ïot M A C B E T H .
•an. — geeft myn ftaf — Seyton gaat heen. —
Doftor! deThanen laaten my in de Peekei.— Nu
vriend, haait U ! Doétor,als gy het water myns
Lands bezien, zyne krankheid ontdekken, het zuivere
en tot zyn voorige gezondheid weder herftellen
kunt; dan zal ik den Echo myne goedkeuring
daar over toeroepen, welke U dezelve weder herhaaien
zal. — weg met dezen!— welke Rbobarber,
Seneblaaden of welk een afdryvend middel
kan deze Engelanders afdryven ? — hoord gy niets
van hen?
GENEESHEER.
Ja Myn Heer, uwe Krygstoeruftingen doen ons
Iets daar van hooren.
MACBETH.
Brengt het my nader. —— my kan dood noch
vergift vreeze aanjagen, voor Birnams woud naar
Dunfinane komt.
GE NEESHE ER.
Was ik maar met een gaave huid van Dunfinane
af, dan zou 'er my geen voordeel zo ras naar toe
voeren.
(Zy vertrekken.")
Z E S D E T O O N E E L . («)
Trommels en Vaandels.
M A L C O L M , SIWARD, MACDUFF, de ZOON
van SIWARD, M E N T E T H , CATHNES,
SOLDAATEN, treden alle in Marfcb op.
M A L C O L M .
Waarde Neeven! ik hoop dat de tyd naarby is,
dat onze fiaapkamers weder zeker zulien zyn.
M E NT HET.
Hier twyffelen wy niet aan.
SA Ta

T R E U R S P E L . 103
SIWARD.
Hoe heet het woud dat daar voor ons h ?
M E N T E T H .
Birnams woud.
M A L C O L M .
Laat ieder Soldaat een tak afhouwen en voor
ons heen draagen; wy zullen daar ons Heir mede
overfchaduwen, en doen de kundfchappen en
Spionnen van ons verwyderen.
SOLDAATEN.
Het zal gefchieden.
SIWARD.
Wy hooren niets anders, dan dat de wantrouwende
Tiran, Dunfinane nog in beeft, en het daar
op eene belegering wil laaten aankomen.
M A L C O L M .
Dit is zyn laatfte hoop. want zo dra zich de ge.
legenheid op doet, daar van daan te komen; verlaat
hem groot en klein , en niemand dlcnd hem
meer, dan als gedwongens Schepfelen.die het dus
niet van harten doen.
MACDUFF.
Wy zullen onze rechtvaardige taal, liever tot na
den uitflag der zaak befpaaren, en ons heden gereed
maaken, om als dappre Soldaaten te vechten.
S 1WARD.
De tyd nadert, dat wy door een gerechtig onder»
fcheid ondervinden zullen, hoe veel de Koning van
den onzen toekomt, en hoe veel ons eigendom blyft.
naarvorfcbende denkbeelden geeven ons onzekere
hoope; maar de zekere uitgang moet eerft door
dapperheid onderfcheiden worden: Iaat ons dan met
moed de onzekerheid te gemoet trekken , om ver.
zekerd te worden.
(Zy vertrekken.)
G 4
ZI*

104 M A C B E T H .
Z E V E N D E
TOONEEL.
met Trommels en Vaandels.
., .. MACBETH.
Hangt onze Vaandels over de buitenwerken heen •
men fchreeuwt telkens „
z y
komen! ~1 de fterktê
van ons Slot fpot met de belegering. _ £
ze bier leggen tot dat honger en koorts hen ver
dryven. waaren zy niet onderfteund, door hen die
?J n /\ Z ?t e ^° e f t e n * d a n ha dden wy mét
voordacht hoofd tegen hoofd hen te gerroet 11.
f *" ' C !?» h / n ï e , U 8 H a a r h u n
Vaderland kunnen
„' • . ' SEYTON.
Het is het gefchreeuw der Vrouwen, Myn Heer
TU u u J
MACBETH.
Ik heb de vrees reeds zo ver verleerd dat ilze
niet meer ken; daar is een tyd S 'rff» J,
iïnS£ 00I g 6 f c h r e e
r - "oTveib ^ !
ftee7en ftvffto 7 nH ed . re ^ i^g h t in de hoogte*
neeg en ltyt ftondals was 'er even in. th >rs ben
en de
aan" mv f nï nk n keD ; er a d
f 'S d '
aan myne moordaadige denkbeelden
*S
vertrouwd
S
watwL wil dit ê^'f gefchreeuwj
, e k e e r meerder ontroeren —
,, „ SEYTON.
Myn Heer, de Koningin is dood.
van, gekomen -vi
m j
? . b e n c h t g e § daar
rerloopene dagen hebben dwaazen 'in Vihrfïï
doods

T R E U R S P E L . IOS
doods gebracht. —— uit! — • kort licht! — het
leven is maar een wandelende Schaduw;een arme
Tooneelfpeler die zyn tyd op het Tooneel ver.
dryft.en moeite doet, en hier na niet meer gehoord
word. het is een Spookje door een Domkop verhaald,
veel klanken en gefchreeuw, doch zonder
beduiding/ (tegen een Bode die aankomt) gy komt
om uw tong te gebruiken; maak het kort.
BODE.
Myn Vorft, ik zal zeggen wat ik gezien heb, en
• weet niet hoe ik het zeggen zal.
M A C B E T H .
Nu zeg het vriend.
BODE.
I Toen ik op den Heuvel op myn Poft ftond, zag
j ik naar Birnam heen, en het kwam my voor ais of
i het woud begon te beweegen.
M A C B E T H , bem Jlaande.
Gy Loogenaar en Schurk!
BODE.
I
Ik wil uw geheele gramfchap ondervinden indien
het zo niet is. op drieMsylen ver kunt gy hetzelv
i zien komen, gelyk een wandelend Bofch.
M A C B E T H .
Indien gy geloogen hebt, zultgy levendig aan de
; naafte boom opgehangen worden, tot gy van honger
verteerd zyt. en zegt gy de waarheid, zo zal ik
i het U echter geen dank weeten, dat gy het doet.
— ik trek myn voornemen in , en begin dubbel-
; zinnigheid in de woorden des boozen Vyands te
: vermoeden , die zyne logens de gedaante der waar-
; heid geeft. vrees niets voor dat Birnams woud
tegen Dunfinane komt.' en nu komt 'er een
:woud tegen Dunfinane.' — de wapens aan.' de
; wapens aan! naar buiten — is het waarheid, het
igeene hy zegt, zo durf ik noch aan 't ontvluchten
noch aan 't hier blyven denken. — Ik begin dé
Zon te verveelen, en wenfchte dat de geheele waeeld
thans vernield wierd l — trek de Stormklok!
G 5
blaas,

io« M A C B E T H .
— blaat, trommel! komt vetftooring —» ten minilen
zullen wy met het harnas op den rug fteiven.
(Zy gaan been.)
A G T S T E T O O N E E L . (*)
Trommels en Vaandels.
MALCOLM, SIWARD, MACDUFF, en bei
Engelfcb Heir met takken in de band.
MALCOLM.
Wy zyn nagenoeg. — werpt uw bladerryke
Schilden weg en toond U gelyk gy zyt.' • i * gy
myn dierbaare Oom.' moet met myn Neef uw Ed.
Zoon, onzen eerflen aanval voeren; en Macduff en
ik zullen, volgens ons ontwerp, het overige volbrengen.
SIWARD.
Vaar wel —— vinden wy dezen avond des Ti
rans macht flegts.zo zullen wygeflagen worden als
wy niet vegten kunnen.
MACDUFF.
Laat al uwe Trompetten fpreeken: geef die luide
verkondigers van bloed en dood, allen adem.
(Zy vertrekken, men blaajl tot der. aanval )
N E G E N D E T O O N E E L . (*)
MACBETH. Daar na den Jongen SIWARD.
MACBETH.
Zy hebben my aan een poft gebonden; ik kan niet
ontvluchten; zonder als een oude Beer voor myn leven
te vegten. — wie is hy die door geen vrouw
gebaard is ? —— hem heb ik te vreezen; of niemanr.
Dt

T R E U R S F E L . 107
Den JONGEN SIWARD.}
Hoe is uw naam?
M A C B E T H .
Gy zult lïddren als gy hem hoord.
SIWARD.
Dat zal ik niet; al gaaft gy U een heeter naam
als iemand in de Hel voerd*
MACBETH.
Myn naam is Macbeth.
SIWARD.
De Duivel zelf kon 'er my geen gebaater noe«
men.
MACBETH.
En geen vreesfelyker.
SIWARD.
Dat liegt gy affchuwelyke Tiran, myn degen zal
U bewyzen dat gy geloogen hebt.
(Zy vegten: den Jongen Siward valt.)
M A C B E T H .
U heeft een Vrouw gebaard. — • ik lagch met
Zwaarden en befpot de Wapenen, die door Vrouwen
Zoonen gevoerd worden.
(jffy vertrekt,)
T I E N D E T O O N E E L . (*)
(Krygsgerucbt.)
•
MACDUFF.
Het geweld is daar heen — Tiran , vertoon
U, valt gy van een andre hand als van de mynen,
zo moeten de Geeften van myn Vrouw en Kinderen
my onophoudelyk plaagen. ik kan tegen geen
elendige Kernen vegten, wiens armen gehuurd zyn
om de Speer te torfchen ; gy moet het zyn Macbeth,
of ik fteek myn Zwaard zonder fchaaren, onverrichter
zaaken weder in.—— ha! dat zal hy zyn;
dit groot geweld fchynd iemantjjvan den eerften
rang

308 - M A C B E T H .
rang aai te kondigen, laat my hem vinden, 6 geluk
1 meer begecer ik niet.
( Hy gaat been.)
* E L F D E T O O N E E L . (*)
(Krygsgerucbt.)
MALCOLM,
SIWARD.
SIWARD.
De2e weg heen, myn Prins. —— de Veiling
heeft zich goedwillig overgegeeven; het volk van
den Tiran vegt op beide zyden; de Edle Thans
gedraagen zich voortreffelyk ; de zeege verklaard
zich omtrend voor U, 'er is nog maar weinig te
doen.
MALCOLM.
Wy hebben met Vyanden te doen, welkers fl».
gen naait ons voorby gaan.
SIWARD.
Gaat in de Veiling, Prins.
(Zy vtrtrekktn.)
T W A A L F D E TOONEEL. (*)
MAcsiTH. Daarna Micturi.
MACBETH.
Waarom zoude ik den Romeinfchen dwaas vertoonen,
en door myn eigen Zwaard fterven ? zo
lang ik nog levendigen voor my zie, ftaan my de
wonden beter aan.
MACD UFT.
Te rug Helhond! te rug.
MACBETH.
Onder alle Menfchen zyt gy deeenige die ikontweekei

T R E U R S P E L . «op
weeken ben; ga maar te rug; myn ziel is met uw
bloed reeds genoeg belaaden.
MACDUFF.
Ik heb geen woorden ; myn item is in myn degen,
gy bloedige Booswigt, als uitdrukkingen U
befchryven kunnen
(Zy vegten.)
MACBETH.
Uw moeite is vergeefscb. even zo min al gy de
onkwetshaare lucht met uw Zwaard kunt wonden,
zult gy my doen bloeden, laat uw kling op kwets»
baare Schedels vallen; ik draag een betoverd leven
in my;; dat niemant kan beneemen die van een
Vrouw gebooren is.
MACDUFF.
Zo twyfel aan uw Tovery.' en laat den Duivel,
die gy altoos gediend hebt, U zeggen ; dat Mac*
duif voor den tyd uit zyn Moeders ligchaam geno>
men is.
MACBETH.
Vervloekt is de Tong die my dit zegtl want zy
heeft het befte deel van myne manlykheid ontzenuwd,
en vervloekt zy hy . die ieder toverende
Duivel verder gelooft; die ons met enkle dubbelzinnigheid
bedriegt, die zyn beloften aan ons oor
houd, en de hoop verbreekt, ik wil niet mei CJ
vegten.
MACDUFF.
Geef U dan over, lafhartige; en leef om de Fa.
bel en het Schouwfpel der toekomfie te zyn. wy
zullen U, als een zeldzaam Wanfchepfel afgebeeld,
aan een iteng rond laaten draagen, en daar onder
fchryven: „ Hier is een Tiran te zien."
MACBETH.
Ik wil my niet overgeeven. om den grond voor
Malcolms voeten te kusfen, en de vloek van het
gepeupel en doelwit hunner fpotterny te zyn. is
Birnams woud te Dunfinane gekomen, en zyt gyjuift
myn tegenftrever die van geen Vrouw gebooren is,
dan wil ik toch het uiterfte beftaan. bier houde ik
myn

IIO M A C B E T H .
myn fchild voor het lyf, val aan Macduff, vervloekt
zy hy die het eerft roept: „ Houd op!
g e.
ê'
(Zy gaan vegtcnd been.)
n o e
D E R T I E N D E T O O N E E L. (*)
Men blaaft den aftogt. Vaandels en Trommels.
. M A L C O L M . Den Ouden SIWARD, R*O S S E
THANEs. SOLDAATEN.
M A L C O L M .
Ik wenfchte dat de Vrienden die onsontbreeken
weder onbefchadigd hier waaren.
SIWARD.
Eenige moeten daar by doorfcbieten: wy hebben
echter, zo veel ik zien kan,een zo grooten over.
winning goed koop genoeg gekogt.
i MALCOLMj
Macduff, en uw Edlen Zoon worden vermifcht.
ROSSE.
Uw Zoon . Mylord , heeft de fchuld van een
Soldaat betaald, h> leefden flegts tot hy een Man
was, en zo dra zyn moed dit door ftandvaftigheid
in den ftryd bewezen had, ftierf hy ais een Man.
SIWARD.
Zo is hy dood?
ROSSE.
Ja , en reeds van 't Slagveld afgedraagen.
gy
moet de oorzaak uwer droefheid , niet naar zyn
waarde meeten • want anders heeft zy geen einde.
SIWARD.
Heeft hy zyne wonden van vooren?
ROSSE.
Ja, op het Voorhoofd.
SIWARD.
Welaan, dan is hy Gods Krygsman. al had ik
zo veel Zoonen als ik hairen heb , 20 zoude ik
bei

T R E U R S P E L ui
hen geen fchoonder dood toewenfchen. dit ia zyn
ftcrfkiok.
MA LCOL M.
Hy verdiend een groote rouw, en die zal ik voer
hem bezorgen.
SIWARD.
Hy verdiend niet meer. Men zegt hy ging weg
zo ali het behoord , en betaalde zyne Rekening.
nu den Hemel zy met hem •' • daar komt nieu»
\ we trooft.
V E E R T I E N D E T O O N E E L .
M A c DU FT met bet Hoofd van M A C B E T H .
De voarigen.
MACDUFF.
Heil! zy U, Koning! want dit zyt gy nu. Ziet
j hier fteekt de vervloekte Kop van den Tiran, nu
! is alles zeker, ik zie U, door de fieraaden van uw
! Ryk omgeeven , die mynen groet in 't herte naj
fpreeken , en die ik thans bid hunne Hemmen met
I de mynen luid te verheffen. — Heil zy U, Koning
van Schotland!
A L L E N .
Heil zy U, Koning van Schotland.'
(Men blaaft de Trompetten.)
M A L C O L M .
Wy zullen niet lang wagten, uwer aller liefde, met
I de onze Rekening te doen houden, en U ten volle te
> betaalen. Myne Thanesen Neeven, weeft van nu
! af aan Graaven; en zelfs de eerften die Schotland
ooit met dezen Eernaam begroet heeft. Wat ver.
der te doen is, en de eerfte zorg van onze nieuwe
I Regeering moet zyn; is de terugroeping van onze
verbannen Vrienden,die den vaiflrik der loerende
Tiranny zyn ontvlooden ; en de opzoeking der
{ gruwzaame werktuigen van dezen verflaagen wreedaart,

I" M A C B E T H .
elT,r3 a[Ve ï che G e m a l i n
d i e 2 0
looft
' ' ge.
looft, de hand aan haar eigen leven geieet heeft •
W
5 t J n e e r » t e b e z ,° r g e n f s w i l
' ' e n
«7 onder"
de byftand des Hemeifch naar maate en tyd en
S "u .11 lï > d brengen '
y
i Se°n. " '
en hier mede
wy U allen ia 't gemeen,en ieder in 'tbizonder;
° D Z e K r ° 0 n i n g n a a r S c o n e
(Zy vertrekken onder bet gtfcbal van
4
Trompetten.)
Einde van bet Vyfde en laatfie Bedryf.
ONDI1.

ONDERZOEK EN AANMERINGEN
O V E R H E T -
T R E U-R
SPEL
M A C B E T H .
T)e Chronykvan HOLINOSHED van Engeland,
Schotland, en Irland (pp), was de voornaam*
fte Bron, waaruit SHAKESPRAR de ftof voor dit
Toneslfpel nam, welks inhoud een ftuk uit de ge»
fchiedenis van zyn Vaderland is. Het zal daarom
den Lezer niet onaangenaam zyn, een uittrekzel
uit deze Chronyk (33) , die do gefchiedenis van
M A C B E T H inhoud, voor zich te hebben, en het •
zelve met de Dramatike uitvoering van deze ftof
te vergelvken. Men zal by deze vergelyking zien,
dat de Dichter niet bloot de hiftorifche omftandigheden
, maar dikwils de geheele gefprekken der
handelende Perfoonen, byna woordelyk , van den
Gefchiedfchryver ontleende.
,, Onder de Regeer ing van D U N K AH, Koning
„ van Schotland, die, gelyk de Gefchiedfchryvers
„ melden, een zachte, vreedzaame, en kleinmoe-
„ dige Vorft was ; ontftond een oproer onder de
„ Volken in Locbaber; en een zekren M A C DO-
„ WALD, een Maa, die in deze Landen wegens
» zyn
(pp) RAPH. HOLINGSHED'S and W I L L .
HARRISON'S Cbronicles of Great Britain , Scotland,
and heiand. Lond. 1577. 3 Vel. fol. en met
eene uitbreiding van H o o K E R , en anaren, Lond.
1587.
• (qq) Zie SHAKESPEAR illuflrattd , V. I. p.
251.
II. DEEL.
H

IH ONDERZOEK EN AANMERKINGEN
„ zyn heldnaftigen moed in groote achting was,
„ maakte met veele zyner Bloedverwanten en Vrien»
„ den eene zaamenzweering, en wierd de aanvoer-
„ der der oproerigen. ,
,, De groote beloften, die hy aan allen deed,
„ die zich met hem vereenigen wilden, lokten da-
„ gelykseene groote menigte uit de WeftelykeEi
,, landen tot zyn Party; ook "de Kernen en Gallo-
„ glas/en kwamen vrywillig uit Irland, onder hem
„ dienen; en dus zag hy zich in korten tyd aan
„ het hoofd van een vreeslyk Heir, met welke hy
„ de Manfchap des Konings, die tegen hem uit.
,, gezonden was , in 't geheel ter neder floeg,
„ en den aanvoerder M A L C O L M gevangen nam,
„ dien hy na den flag onthoofden.
„ Ais de Koning deze nederlaag verftond, ver-
„ zaamelde hy eenen Raad , om te overleggen,
„ welke middlen men moeft aanwenden, om den
„ Oproer te dempen. M A C B E T H , een Neef des
,, Konings, en e/en zo floutmoedig, gruwzaam en
„ wraakgierig; als D U N K A N zacht en vreedzaam
„ was, gaf de traagheid en zachtheid des Konings
,, de fchuld van alle deze onruftigheden; en ver-
„ klaarden, dat als BANQUO en hy aan het hoofd
„ van een Krygsmacht geftelt, en tegen de Re-
„ bellen uitgezonden wierden, hy zich verbond
,, hen volkomen te overweldigen, en ze op eene
„ zodanige wyze uit den Lande te verdelgen, dat
,. men geen een van hun meer vinden zoude.
„ Deze belofte vervulde hy zeer naauwkeurig.
„ Want de Oproerigen wierden door zyne aan
„ nadering verfchrikt, en veele van hen liepen
„ beimelyk van hunnen aanvoerder weg, die met
„ de noch bvrig zynde ten flag gedwongen, door
„ M A C B E T H geheel en al uitgeroeid wierden.
„ M A C D O W A L D , vol vertwyffeling over het
„ verlies van dezen laatften flag, en van alle zy-
„ ne aanhangers verlaaten, vlcod op een flot in't
„ welke zyn Vrouw en Kindren geflooten waaren;
„ en

OVEH MACBETH, TREURSPEL. n$
„ en dewyl hy wel zig , dat, hy zich daar niet
,. lang tegen zyne Vyanden zou kuDnen verdedi.
„ gen, en dat hy, als by zich overgaf, het Ie-
„ ven daar niet af zou haaien; zo vermoorden hy,
,, in eenen aanval van vertwyfFeling, eerft zyn
., Vrouw en Kindren, en daarna zich zelv.
„ M A C B E T H kwam in het Slot, en vond in
„ eene der Kamers van het zeiven, het doode Lig-
„ chaam van M A C D O W A L D op den grond lig-
„ gen , met zyn vermoorde Vrouw en Kindren
„ neevens hem ; intusfchen toonden hy ook by
,, deze fchrikkelyke befchouwing de hem aange-
„ boorne wreedheid; hieuw MACDOWALD het
„ hoofd af, zond het den Koning, die zich toen-
„ maals te Bertba ophield, en liet het Ligchaam
„ aan eenen hoogen Galg ophangen.
„ De Bewooners der Weftelyke Eilanden, die
,, MACDOWALD bygeftaan hadden, hielden om
„ vergiifenis aan; hy leide hen aanzienelyke geld-
„ ftraffen op, en liet al die geene om 't leven
„ brengen, die hy in Locbaber vond , en die daar
„ gekomen waaren , om tegen den Koning te
„ vegten.
„ Naauwlyks waaren deze onluften geftilt, ais
,, men bericht bekwam, dat SÜENO, de Koning
„ van Noorwegen te Fife geland was, om met een
„ fterke Krygsmacht geheel Schotland aan te vallen.
,, Dit bericht rukte den Koning uit zyne ongevoe»
„ ligheid en onwerkzaamheid,waarin hybegraaven
„ was;hy bragt in de moogelykften .haaft eenHeir
,, byeen, en deelden het gebied over het zelve
„ met BANQUO en M A C B E T H . De flag die
„ kort hier na volgde, viel ongelukkig voor den
„ Scbotlander uit, de Noorweger Zegepraalden, en
„ D U N K A N vlood naar Bertba. Hier bragt hy
„ eenige tyd in onderhandelingen met zyne Vyan>
„ den door , en zond intusfchen beveelen aan
„ M A C B E T H , die fteeds nog een deel van het
„ byeengebragte Heir by zich had om de Deenen
H a „ $«

ii6 ONDERZOEK IN A A N M E R K I N G E N
„ te overvallen, van welke hy wift, dat zy van
„ luiheid en brasferyen geheel ontzenuwd waaren.
,i M A C B E T H ging haaftig raar de plaats toe,
,, waar de Deenen hun Leger hadden, doodden de
„ wachten, en richten een geweldig bloedbad aan
,, onder de nvac Deenen, die hy na een overdaa.
„ dig Gaftmaal in diepen flaap vond. SUENO,
„ flegtsvan tien luiden verzeld, ontkwam, en vlood
,, naar Noorwegen.
„ Midden in de vreugden der Schotten over de-
,, zen zegen wierden zy ontrust, door het bericht
,, dat een nieuwe Vloot der Deenen te Ringhtme
,, aangekomen was, die RANUT, Koning van Deene-
,, marken, daar heen gezonden had, om den ne.
„ derlaag zyns Broeders te wreeken.
„ Om deze Vyanden wederftand te doen, die
„ reeds geland, en met de plundering beezig waa.
„ ren , wierden M A C B E T H en B A N Q U O met
„ een toereikende Krygsmacht afgezonden. Zy
,, greepen de Deenen aan, doodden hen ten dee-
„ len, en dreeven de overigen op hunne Scheepen
„ te rug. De geenen , die ontkwamen, en zeker
„ aan boord van hun Schip gekomen waaren,ver-
„ kreegen door groote geldzommen van M A C
„ B E T H het verlof, dat die geene van haare Vrien •
„ den, die in het laatfte gevegt gedood waaren, te
„ St. Colmes mogten begraven worden.
„ Kort hierna, als M A C B E T H en BANQUO
„ naar Fife reeden , daar zich de Koning toen-
„ maals ophield, en zonder verder gezelfchap over
,, een Veld kwamen , bejegende hun plotzeling
,, drie Vrouwen in eene zeldzaame Kleeding, die
„ als Schepzelen uit een andre Waereld uit zagen ;
„ en terwyl zy deze opmerkzaam gadefloegen, en
„ zich over hunne ongewoone verfchyning zeer
„verwonderde, naderde M A C B E T H , en de
„ eerfte zeide: „Heilzyu, M A C B E T H , Thane
„ van Glamesl" de tweede: „ Heil zy u, M A C -
saTH, Thane van Cawdor!" en de derde.'
„ Heil

OVER MACBETH, TREURSPEL. 117
,, Heil zy u, M A C B K T H , die eens Koning zult
,, zyn van Schotland;" —— „Welk een foort van
„ Vrouwen zyt gy, vroeg BANQUO, ten uiter»
„ ften verbaasd, daar gy my zo weinig gunftig
„ fchynt? Myn reisgezel belooft gy niet alleen hoo-
,, ge eerampten, maar ook het Koningryk; my
,, daarentegen belooft gy niets.
„ Ja, zeide die , die het eerft gefprooken had,
,. wy belooven u nog grooter voordeelen, als hem.
„ Hy zal waarlyk in eigener Perfoonregeeren, maar
,, zyn einde zal ongelukkig zyn; ook zal hy geene
,, nakomelingen agter laaten , die van hem de
,, Kroon erven zullen. Gy zult echter zelv geen
„ Kening zyn ; maar uw nakomelingfchap zal
„ lange Jaaren naar elkander het Koningryk Schot*
„ land regeeren," Naauw hadden zy dit gezegd,
„ of zy verdweenen alle in eens.
,, Dit voorval wierd in 't begin door MAC»
„ i i i H en BANQUO voor een bedrog der in-
„ beelding gehouden;zo dat BANQUO zomwylen
„ uit fpot, MACBETH', Koning van Schotland,
„ en deze hem een Vader van veele Koningen
„ noemden. In het vervolg was het de gewoone
,, meening , dat deze Vrouwen of de Toverzus-
„ teren, dat heet, de Godinnen des noodlots, of
„ anders Nimphen of Heien geweeft waaren, die
„ door zwirte kunft, een kennis van toekomende
„ dingen verkreegen hadden , wyl alles vervuld
„ wierd, wat zy voorbeen zeide.
„ De Thane van Cawdor wierd kort hier na wee-
„ gens hoog veraad te Forisf veroordeeld; en de
„ Koning gaf zyne Eerampten , zyne Goedren en
„ Bedieningen aan M A C B E T H . Daar dus het
„ eerfte deel der voorzegging op deze wys vervuld
„ wierd,zo overlei M I C I I T S ook het overige,
, en begon, op middlen te denken, waardoor hy
n
het Koningryk verkrygen kon. Daar hy echter
„ zyn eerfte geluk onverwacht en ongezocht ver«
„ kreegen had, zo nam hy voor, zo langtewach-
H 3 » t* D »

II8 ONDERZOEK EN AANMERKINGEN
„ ten, tot de voorzienigheid in het middel flaagden.
„ en hem tot de waardigheid verheffen zoude, dien
„ hy blykbaar wenfchten.
„ D U N K A N had twee Zoonen van zyne Gems-
„ lin, die een Dochter van S IWARD, Graaf van
„ Nortbumbcrland, was; en verklaarde M A L C O L M ,
„ den oudften tot Prins van Cumberland, en even
„ daar door te gelyk na zynen dood tot navolger
„ m de Regeering. In de oude Rykswetten was
„ een gebod, dat in gevallen, als de ten naarvol-
„ ger beftemden Prins by zyn voorgangers dood
„ noch niet oud genoeg was, om de Regeerina
„ te aanvaarden , zyn naafte Bloedverwant ten
„ Troon klimmen moeft.
,, M A C B E T H zag dus zyn hoop door dit gebod
„ des Konings verydelt, en begon ontwerpen te maa
., ken, op welk eene wyze hy dit Ryk met geweld
,, aan zich zou trekken, wyl by zich van D UN
" 5 A N t e D " I t e r f l e n beleedigd geloofden,die door
„ de verheffing van zyn nog minderjaarigen Zoon
„ ten Troon, hem alle zyne toekorortige aanfpraa-
„ ken op denzeive roofden. De woorden der Toverzufteren
bragten ook het hunne by, hem in
„ zyne oogmerken op de Kroon te verfterken; en
„ zyne Gemalin, een trotfche, eerzuchtige Vrouw,
„ vol brandende begeerte, om Koningin te wor.
„ den, hield niet eer op, hem te plaagen , tot zy
„ hem daar toe volkoomen had doen befluüen. Hy
„ vertrouwde daarom zyn voorneemen de ver
„ trouwfte zyner Vrienden , waar onder BANQUO
„ de voornaamite was, wyl hy zich op hunne ke.
„ loofde hulp verliet, en vermoorden den Koning
„ te Invenusf, in het zesde Jaar zyner Regeering.
M A C B E T H , die flegts luiden, die hem onderworpen
waaren, om zich had, liet zich tot Ko
,, mng uitroepen , en ging te gelyk naar Scone*.
,, waar hy met eenpaarige goedkeuring op de gev
w ?°» e wys gekroond en tot Koning gewyd
i i i M A L -

OVER MACBETH, TREURSPEL. n»
,, M A L C O L M C A N M O R E , en DONALD
„ B A N E , de beide Zoonen van Koning DUN»
„ K A N vreesden, dat M A C B E T H , om zich den
„ Troon des te meer te verzekeren, hen het Ie-
„ ven neemen zoude, en begaven zich heimelyk
,, uit Schotland weg. M A L C O L M vlood naarCi.ro-
,» herland, waar by zo lang bleef, tot ST. EDWARD ,
„ Zoon van den Koning E T H E L D R E D de Kroon
,, van Engeland weder uit de handen der Deenen
„ verkreeg, die hem in zyne befcherming nam, en
„ hem op de aangenaamfte wyze liet ontvangen.
„ DONALD BANE, zyn Broeder, nam zyn toe«
„ vlucht naar Iriand, en wierd daar zelv door den
„ Koning dezes Lands zeer goedgunftig aangenomen.
„ Na de afreis van beide deze Prinfen bemoei.
den M A C B E T H zich , door groote gefchenken
„ de genegenheid van den Scbotfchen Adel te ver-
„ krygen; en als hy zich thans in het gerufte bezit van
„ het Koningryk zag ,verbeeterde hyde wetten, en
„ roeiden alle de wreedheden en misbruiken uit,
„ welke door de zwakke en zachte Regeering van
„ D U N K A N ingefloopen waaren. Hy zelv maak-
„ ten verfcheiden goede wetten , en regeerde tien
„ Jaar naar elkander het Ryk met de grootfte wys-
„ heid en gerechtigheid.
„ Maar dit gelaat van billykheid en yver voor
„ het algemeene beft was flegts geveinsdheid, die
„ niets verder ten oogmerk had , als om de gunft
,. des Volks te winnen. Tirannen zyn altoos
„ mistrouwend , en in geduurige vreeze, dat een
„ ander hun geweld door even dezelve ongerech.
„ te middelen onttrekken zal , waardoor zy het.
„ zelve verkreegen. M A C B E T H , door eene aan-
„ vechting tegen hen aangefpoord, verborg zyne
„ neigingen niet langer, maar oeffendeen veroor-
„ loofden alle foorten van wreedheden; de redenen
der drie Toverzufteren waaren altoos in
„ zyn gedachten.
„ Zy voorzeiden hem het Koningryk ; en hy
H 4 »» w a s

Ito ONDERZOEK EN AANMERKINGEN
„ was bezitter van hetzelve; dochzy voorzeiden*
„ het ook het nakomelingfchap van BANQUO;
.„ en deze voorzegging kon insgelyks vervuld wor-
„ den. O,-n dit dus te verhinderen, befloot hy,
„ B A N Q^U o en zyn Zoon te vermoorden , en
„ verzogt Z3, met dit oogmerk by hem ten Gaft.
„ maal. Als zy naar huis keerden, vielen eenige
,, Moordenaars , dien hy bevolen had, zich op
„ de weg teplaatfen, B A N Q U O aan, en dooden
„ hem; maar F L E A N C E , door de donkerheid
„ des nachts begunftigd, ontkwam ; en vlood naar
,, Wallis.
. „ Na de vermoording van BANQUO fcheen
„ het geluk van M A C B E T H geweeken te zyn;
„ geene van zyne onderneemingen gelukten, elk
„ begon voor zyn leven te fidderen, en waagden
„ het niet, zich aan hem te vertoonen; alle luiden
„ vreesden voor hem,en hy vreesde voor alle lui-
„ den; zo, dat hy beftendig gelegenheid zocht, die
„ geene om 't leven te brengen, tegen wien hy het
„ geringde vermoeden had.
„ Zyn mistrouwen en zyne wreedheid namen da •
„ gelyks toe; zyn bloeddorft wierd nooit geftilt;
„ de vervallene goedren des Adels die op deze wys
„ verflagen wierd , vermeerderde zyne fchat«
,, ten, en ftelden hem in ftaat, eenen macht te
„ onderhouden, waardoor hy zich tegen de onder-
„ neemingen zyner Vyanden befchermen kon. Om
„ ook, by zyn groote wreedheid tegen zyne Onderdaanen,
voor zyn eigen perfoon des te ze.
„ kerder te zyn, bouwden hy een fterk Slot op de
„ top van eenen hoogen Berg, welke Dunfinane
„ heette, en in Goivry, tien Mylen van Pertb,
„ lag. Deze Berg was zo verbaazend hoog, dat
„ men op de kruin deszelve byna alle de Landftree-
,, ken van Angus, Fife, Stermond, en Tweedale,
„ konde overzien, die digt onder dezelve fcheenen
,, te leggen, Daar nu dit Slot op den top van de.
zen Heuvel gegrond wierd, zo wierd het Ko-
,., ningryk'

ovia M A C B E T H , TREURSPEL. 121
„ ningryk daar door in groote koften gefteld, wyl
„ de Bouwftoffen zich niet zonder veel tyd en
„ arbeid boven lieten brengen. Daar ondertui.
,, fchen M A C B E T H dit Gebouw dra voltooid wil.
„ den hebben, beval hy, dat alle Thans van ieder
,, Graaffchap naar de rey een aandeel in de bou>
„ wing overneernen moeiten.
„ De rey kwam ook aan MACDUFF , Tbant van
„ Fife, om zyn deel te bouwen; hy zond Arbeiders
„ met alle noodige Materiaalen heen, en beval hen,
„ hun werk met de grootfte trouw en zorgvuldigheid
„ te verrichten, op dat de Koning geen gelegenheid
,, kreeg, om daar over te onvreeden te zyn , dat hy
„ niet even, als de overige Thans, in eigen per-
„ foon kwam; want hy wift wel, dat MACBETH te
,, gelyk vrees en argwaan omtrend hem had, en
,, hield het daarom voor raadzaamer,om hem niet
„ onder de oogen te komen.
„ MACBETH kwam dra hier heen, om te zien
„ hoe de bouwing ging, en wierd zeer toornig.dat
„ hy MACDUFF daar niet vond. Van dezen tyd aan
„ vatten hy een onbedwingbaaren haat tegen hem
„ op. De Toveresfen, op wien hy wegens de ver»
„ vulling der beide eerfte voorzeggingen een groot
„ vertrouwen ftelden, hadden hem gewaarfchouwd,
„ zich voor MACDUFF te hoeden, die , gelyk zy
„ hem zeide, flegts op eene gelegenheid wachten,
,, om hem in den grond te booren. Deze voorzeg-
„ ging zou hem bewoogen hebben, om MACDUFF
„ daadelyk om het leven te brengen, als een
„ Toveres, wiens voorzeggingen by hem insge-
„ lyks een groot gewicht hadden, hem niet verzee-
„ kerd had, dat hy nooit van iemand vermoord zou
„ worden, die van een vrouw gebooren was; noch
„ overweldigd , voor het Bhnamer woud tot hetflot
„ van Dunfinane kwam. Deze trooftryke beloften
,, verbanden alle vrees uit zyne ziele. Hy liet de na-
,, tuurlyke wreedheid zyner gemoedsaart den vrijen
,, loop; onderdrukten zyne onderdaanen op de
H s „ elea-

na
ONDERZOEK iw AANMERKINGEN
„ elendfgfte wys, en beging alle moogelyke feor-
„ ten van boosheden.
„ Ten Iaatften befloot MACDUFF, uit zorg voor
„ zyn leven naar Engeland te vluchten, in hoop
,, van MALCOLM CANMOKE daartoe te beweegen,
„ om aanlpraak op de Kroon van Schotland te maa«
„ ken. MACBETH , die in het huis van ieder Edel.
„ man een Spion onder de bediendens had, ont-
„ dekten den aanflag van MACDUFF zeer ras; hy
„ kwam daarom plotzelyk met een Krygsmaehtnaar
„ Fife , en beleegerde de Burg, daar MACDUFF
„ woonden, in verwachting, hem zelv daar te vin-
„ den. De Poort wierd door de Bediendens, die
„ geen gevaar vermoeden terftond geopend; maar
„ MACBETH, vol woede om dat MACDUFF hem
,, ontkomen was, gaf bevel, dat zyn Vrouw en
„ Kindren, en allen, die in de Burg waaren, ver.
„ moord moeiten worden.
„ MACDUFF was geruft aan het Engelfche Hof,
„ als hy van deze verbaazende wreedheid jbericht
„ kreeg. Zyn wenfch, om het bedrukte Schotland
,, te redden, wierd nu door de hoop van zyn eigen
„ wraak nog meer gevoed; hy verzocht den Prins
„ MALCOLM inftandig, zich wederom in bet bezit
„ zyner rechten te ftelien. Hy ftelden hem op
„ de ernftigfte wyze denbeklaagelyketoeftandzyns
„ Vaderlands voor, in welke het door de wreedheid
„ van MACBETH geraakt was; en hoe het Volk,
„ dat hem weegens zyne moorddaaden haaten, die hy
„ zo wei aan den Adel, als aan de gemeenen ge.
„ oeffend had, niets vuuriger wenfchten, dan eeno
„ gelegenheid, om zyn Juk af te fchudden.
„ MALCOLM, die een innig medelyden wegens
„ het ongeluk zyner landsluiden voelden , liet, ge-
„ duurende dat MACDUFF fprak, een diepe zucht;
„ de laatftebemerkte dit, en vernieuwde zyndrei-
„ gende aanfpooringen. MALCOLM wierd door zyn
„ reden, wel is waar, zeer bewoogen; maar hy twyf.
„ felde echter, of MACBETH hem niet mooglyk af.
» ge*

OVER MACBETH, TREURSPEL. 123
,, gezonden had, om hem te verraaden , en nam
,, daarom het voorneemen, om zyne redelykheid
„ eerft op den proef te Hellen, eer hyzyn voorflag
„ aannam. Met dit oogmerk antwoorden hy hem op
„ de volgende wys: "DeEIende, MACDUFF,waar
„ onder mya ongelukkig Vaderland reeds zo lang
L gezucht heeft, fmert my zeer; alfchoon ook myn
- „ genegenheid, om het te helpen, zo fterk was,
|„ als uw verlangen, zo ben ik echter weegens eenige
„ onheelbaare ondeugden, die diep in myn gemoed
I,, ingeworteld zyn, niet inftaat, zulk een groote
i„ onderneeming te waagen. Want eerftelyk ben ik
j „ in onmaatelyke welluft en wulpsbeid.een affchuwel„
lyke Bron van alle andere ondeugden, zodanig
„ verzwolgen, dat als ik de Koninglyke macht be-
,, zat, de eer van geen eenige uwer Dochteren en
„ Vrouwen zeker zou zyn; en zulk eene buitenfpoo»
„ rige onmaatigheid zou u nog onverdraaggelyker
(„ zyn , als de bloedige Tiranny van MACBETH.
,, Onmaatigheid , antwoorde MACDUFF, is ze-
,, kerlyk een zeer groot gebrek. Veel Edle Konin-
„ gen en Vorften hebben hun Ryk en Leven daar
„ door verlooren, om dat zy deze ondeugd onder*
„ worpen waaren; echter zyn 'er Vrouwen genoeg
„ in Schotland, om uw begeerten te bevreedigen.
„ volg daarom myn raad, en maak U zelv totKo.
i „ ning; ik neem het op my , uw geneigdheid tot
„ welluft op zulk eene geheime wyze te voldoen,
,, dat uw eer daardoor niets lyden zal.
„ Maar, hernam MALCOLM, ik ben ook het heb*
,, zuchtigfte Menfch van de Waereld, en was ik
„ Koning van Schotland,zo zou ik hetgrootftedeel
„ des Adels om het Leven brengen, om my in het
„ bezit hunner goederen te flellen.
„ Dit gebrek, zeide MACDUFF, is veel erger, als
|„ hit eerlte; de gierigheid is de wortel van alle
„ zonden; een ondeugd, om wiens willen onze
„ meefte Koningen vermoord zyn. Echter verzoek
,, ik U, doch fteeds aanfpraak op de Kroon te maa*
» ken;

124 ONDERZOEK EN AANMERKINGEN
„ ken; 'er zyn noch rykdommen genoeg in Schot'
„ land, om uw gierige hebzucht te voldoen.
Ook ben ik, fprak MALCOLM, zeer tot ge-
„ veinsdheid en ieder foort van Bedrog genegen,
„ en verheug my over niets zo zeer, dan als ik die
„ geenen verraaden kan, die zich op my verlaaten.
„ Daar nu niets een Vorft beminder maakt, als
„ Beftendigheid, Gerechtigheid en Trouwe, en ik
„ de tegenovergeftelde ondeugden ten boogften on-
,, derworpen ben, zo ziet gy wel, hoe ongefchikt
„ ik tot regeeren ben. Alle myn overige gebre.
.. ken hebt gy kunnen verzachten; bezoek het nu
„ ook, deze te ontfchuldigen.
„Geveinsdheid, antwoorde MACDUFF, is
„ de kwaadfte van allen; ik moet dus van u aflaa-
„ ten. En ach.' gy ongelukkige en beklaagens-
„ waardige Schotten, voegden hy 'er by.die met
„ zulk een menigte onvermydeiyke plagen bezwaart
„ word ! De Godlooze Wreeddaart, die thans .
„ zonder het minfte recht over u regeerd, onder»
drukt u met de bloedgierigfte wreedheid; en de.
„ ze, die een gegrond recht op de Kroon heeft,
,, is zodanig met alle fchandelyke ondeugden der
„ Engelanders bezield, dat hy ze niet verdient te
„ verkrygen. Want, volgens zyn eigen belyde-
„ nis, is hy niet alleen ten uiterfte hebzuchtig,
,, maar geheel in een overzaadelyke welluft begraa-
„ ven; en daarenboven zulk een valfche verraa-
„ der, dat men hem in geen woord gelooven kan.
„ Vaar dus voor eeuwig wel, Schotland! Ik zie
„ my als een verbanneling aan,zonder ergenshulp
„ of trooft meer te hoopen." —— Terwyl hy dit
„ zeide, weende by bitter.
„ Als MALCOLM zag, dat by wilden heengaan,
„ vatten hy hem by de hand, en zeide : „ W,ces
„ geruft, MACDUFF; want ik heb geene dezer
,, ondeugden, die gy beweend. Ik heb dit alles
„ flegts uit fchers gezegt, om uw redelykheid op
,, de pioef te wellen ; want zeer dikwils heeft
„ M A * .

OVER M A C B E T H , TREURSPEL. 125
,. M A c B 1 T H het bezocht, my op deze wys in
„ handen te krygen ; maar hoe afkeeriger ik my
„ vertoond heb , om uw verlangen te vervullen,
„ des te meer moeite zal ik my nu geeven, het in
„ 't werk te ftellen." Hierop omarmden zyelkan.
„ der,- beloofden elkander tot hun beft ten uiter-
„ ften bevorderlyk te zyn; en overleiden op
„ welk eene wyze zy hun voorneemen het beft
„ konden uitvoeren.
„ MACDUFF ging kort hier na, aan de Gren.
,, zen van Schotland, en zond in 't geheim brieven
„ aan de Edelen des Ryks, waarin hy hen melden
„ dat M A L C O L M fpoedig naar Schotland dacht te
„ komen, om de Kroon te eifchen,en hun daarom
„ verzocht, wyl deze Prins de waare en rechtmaa-
„ tige erfgenaam wns, hem met al hunne macht by
„ te (laan, om de Kroon aan de handen van den
„ Dwingeland te ontrukken.
,. Ondertusfchen wift M A L C O L M den Koning
„ EDWARD daar toe over te haaien, dat de oude
„ SIWARD, Graaf van Northumberland, met tien
„ duizend Man beftemd wierd, om met hem naar
„ Schotland te gaan, om hem in de aan'praak op de
,, Kroon te onderfteunen.
„ Als het bericht van dezen aanftaanden inval
,, zich in Schotland verbreiden , deelden zich den
„ Adel in twee partyen , waar van de eene het
„ met MACBETH , en de andre met MALCOLM
„ hield. Tusfchen deze twee Partyen vielen zeer
,, dikwils ligte fchermutzelingen voor , maar die
„ van MALCOLM wilden zich niet eer aan het ge«
„ vaar van een formeele flag wsgen, voor MAL-
„ COLM en de Engelfche Krygsmacht , dieiVorf-
„ humherland aanvoerden , zich met hun veree-
,, nigd" had.
„ MACBETH geloofden zich niet fterk genoeg,
„ om het tegen de Engelfche op te neemen, trok
„ naar Fife te rug, en floeg een Leger op in de
„ nabuurfchap en het Slot van Dunfinane, met oog-
„ merk,

12$ ONDERZOEK IN AANMERKINGEN
„ merk. geen flag te waagen, als hem zyne Vyan-
„ den daar niet vervolgden. Ondertusfchen rieden
„ hem. eenige zyner Vrienden, een vergelyk met
„ MALCOLM aan te gaan, of ras op de Eilanden
„ te vluchten, en zyne fcbatten mede te neemen,
„ op dathyin ftaat mogt zyn, eenige van de groot-
„ fte Vorften des Ryks op zyne zyde te brengen, en
„ vreemde door goud te verkrygen, op wien hyzich
s, „w.aaicu ivuu, ais up zyne-unaerciaanen
„ die hem daaglyks verlieten. Hy had echter een
„ zo vaft vertrouwen op zyne voorzeggingen, dat
„ hy zeker geloofden, hy zou niet eer overwonnen
„ worden, voor dat het Birnamer Woud naar Dun.
„ finane kwam, noch door iemant vermoord wor-
„ den, die van een Vrouw gebooren was.
„ M A L C O L M , die MACBETH fpoedig ver-
„ volgd had, kwam den avond voor den flag aan
„ het Birnamer Woud ; en als zyn Heir daar
„ ecu wcimg uitgeruir naa, beval hy, dat een
„ ieder een tak van een Boom houwen, en met
„ dezelve in zyn hand voorttrekken moeft, op dat
M zy» op deze wys befchaduwd, in alle ftilte, zon-
„ der hun aantal te verraaden , hunne Vyanden
„ en der de oogen komen mogten.
„ Den volgenden dag, als MACBETH hen za°,
„ verfchnkte hy zeer; en wyl hy zich de voorzeg
„ ging herinnerden , die hem lang van te vooren
„ gedaan was, twyffelde hy niet, dat zy heden
„ vervuld wierd, wyl hy het Birnamer Woud naar
„ Dunfinane zag komen. Dit ongeacht fielden hy
„ zyn Volk in flagorder , en moedigde hun aan ,
„ dapper te vegten. Naauwlyks echter hadden zyn
„ Vyanden hunne takken weggeworpen, als MAC-
„ B E T H hun aantal gewaar wierd, en de vlucht
„ nam. .
„ MACDUFF, door haat en wraakbegeerteaan-
„ gefpoord, hield niet eer op, hem te vervolgen,
„ voor hy met hem te Lunfannain byeen kwam }
„ en wyl MACBETH hem op de hielen zag,
ii iprong

BVER M A C B E T H , TREURSPEL. nj
„ fprong hy van zyn Paard,en riep hard op: „ Ver-
„ raader, waarom vervolgt gy my, dus vergeefsch,
„ wyl ik van niemant kan vermoord worden, die
„ van een Vrouw gebooren is ? Maar kom dan
„ hier, en ontvang het loon dat uw dwaaze ftout-
„ moedigheid verdiend." Hy gaf hem hierop een
„ flag met zyn Zwaard, en geloofden hem gedood
„ te hebben ; maar MACDUFF fprong fchielyk
„ van 't Paard, ontweek den flag, hield zyn ont'
„ bloote Zwaard in de hand, en antwoorden hem:
„ „ Dat is waar, M A C B E T H , en nu zal uw on •
„ verzaadelyke wreedheid een! einde neemen; want
„ ik ben de geenen, van wien de Toveresfen U
„ gezegt hebben; niet gebooren van myn Moeder,
„ maar uit haar lyf gefneeden." Daadelyk ging hy
„ op hem los, doodden hem op de plaats, hieuw hem
,, het hoofd af, ftak het opeen fteng, en bragt het
„ by M A L C O L M .
„ Dit was het einde van M A C B E T H , na dat
„ hy zeventien Jaaren over Schotland geregeerd
„ had. (rr) in 't begin zyner Regeering verrichten
„ hy veele IofFelyke daaden , en gaf verfcheide
„ zeer nutte wetten, maar in 't vervolg verduifter-
„ de hy, door verblinding des Duivels , de roem
„ zyner goede daaden door de affchuwelykfte
„ wreedheid."
Men vind deze gefchiedenis van MACBETH ook
in de Scbotfcbe Gefchiedenis van BUCHAHAN, (ST)
met even dezelve omflandigheden , doch iets korter,
verhaald; buiten, dat de Gefchiedfchryver de
verfchyning der Toveresfen flegts als een droom
ver.
(rr) Namelyk Van At. 1040 tot At. 1057. vol'
gens VALLEMONT, by wien by onder den naam van
MACHABET , een Neef van DUKCAK, enz. voor»
komt.
VERTAALEES.
(ss) S. GEO. BUCHANANI Opera omnia, (Edinb.
1715. lol,) Vol» L p. III. SS.

ial ONDERZOEK EN A A N M E R K I N G E N
vermeld (tt) de voorzegging des Koningryks aan de
nakomelingen van BANQUO voor een kwaad
gerucht door flegte luiden verbreid uitgeeft; (uu)
de omftandigheid, dat de Soldaaten van MALCOLM
met takken in de hand optrokken , als een bloote
wei king van hunne vrolyke hoop des Zegepraals aanvoert;
en de by MACBETHS verhaalde dingen, de
erinnering aan voorgaande voorzeggingen, en diergelyke
fabelachtigheden; meer Theatraal, alsHistorifch
noemt (vv).
Eenige Kunftrichters zyn in de gedachten geweeft,
dat SHAKESFEAR bet Caratïer van Lady M A C
B E T H van dezen Gefcbiedfchryver ontleent heeft.
Maar als men deze plaats, met die by HOLINO%HED
en HECTOR BOETHIUS vergelykt; (w) zo vind
men voor deze vermoeding niet den minften grond.
Daar by komt nog, dat men uit de afwyking van
BUCHANAN van de Chronykfchryver in de groet
der Toveresfen openlyk ziet,dat SHAKESPEAR
niet de eerfte, maar de-laatfte voor oogen gehad
heeft, gelyk F A R M E R dit alles omftandig toond.
M A C
(tt) Cum in Scotia omnia pace flererent,
Macbethus , qui confobrini ignavia femper Jpreta,
regnifpem occultam in animo alebat, creditur fomnio
quodam ad eam confirmatur. Quadam enim noÜe, cum
Itngiuscule abejjet a rege , vijus eft fibi tres foeminas
forma auguftiore quam bumana vidisfe , quaram
una Angufia Tbanum, altera Moravix ,tertia Regem
eum falutaffet.
(uu) De boe (Bancbtne) vulgabatur fors, per maleficos
edita, fere, ut eius pojteritas aliquando regno
potiretur.
(vv) Multa bic fabulofe quidam nojlrorum offingunt;
Jed quia tbeatris aut Milejiis fabulis Junt ap*
tiera quam bijiorice, ea omitto.
(ww) Zie deze vergelyking in FARMER'S Effay
m Sbakefpears learning, p. 54,

OVER M A C B E T H , TREURSPEL. ug
M A C B E T H , voegd deze geleerde KunftrJchter
daarby, was zekerlyk een van SHAKESFEARS
laatfte Tooneelfpelen; en mooglyk wierd hy door
een klein ftuk van even dezelve inhoud daar toe
gebragt, het welk te Oxford, in 't Jaar 1605, voor
Koning J A c o B gefpeeld wierd. W A C K E geeft
in zynen Rex Platonicus het volgende bericht daarvan:
„Fabulce anjam dedlt antiqua de regia profa.
,, pia biftoriola apud Scoto- Britannias celebrata,
,, quae narrat, tres olim Jibyllas occurijje duobus
„ Scoiiae precetibus , MACBETHO &f LANCIIONI ,
„ £f illum predixijje regem futurum , fed regent
,, millum genniturum; bunc regem non futurum ,fed
„ reges geniturum muitos. Vaticiniiveritatemrerum
„ .ever.tus comprobavit. BANCHONIS enime Jiirpe po*
„ tentisfimus JACOBUS eriunius."
MILTON , die eene lyft van [niet minder als hon«
dert en twee onderwerpen voorTreurfpelen naliet,
had ook onder andren M A C B E T H opgetekend.
Zyn oogmerk was, met de aankomft van M A L«
COLM op het Slot van M A C D U F F te begianen.
Wat met D U N K A N voorvalt, zegt hy, kan by
de verfchyning van zynen Geeft gebragt worden. Uit
deze aanmerking zegt STEEVENS, moet men befluiten
, dat MILTON de vryheid afgekeurd heeft,
die zynen voorganger genomen heeft, om eene Gefchiedenis
van zulk eene lengte in den kleine- omvang
van een Tooneelfpel te brengen , en dat hy het
geheel naar de wetten van het oude Drama had
willen omwerken. Ten minften kon hy zich niet
wel met de ydele hoop vleijen, om SHAKESFEAR
in het Treurfpei MACBETH te overtreffen.
Reeds voor dertig Jaaren gaf Dr. JOHNSON een
bizonder klein fchrift over dit Treurfpei uit \xx) ,
uit
(xx) MiscellaneousObfervations on theTragedy
of M A C B E T H , Lond, 1745. in 8. Het wexenlyke
dezer opmerkingen beeft LENOX in baare SHA
KESPEAR illujlrated ingevoegd. Vol. I. p. 273. SS, *•
II. DEEL.
I

i3o ONDERZOEK EH AANMERKINGEN
uit welke hy nu het wichtigfte zyner Aanmerkingen
in zyne uitgave des Dichters ingevoegd heeft. Eene
der uitvoerigfta en voornaamfte dezer Aanmerkingen
heb ik tot hier gefpaard; zy betreft het werktuiglyke
(Mecbanique) in MACBETH, over het welke den
Lezer vermoedelyk eene nadre oplosfing verwacht.
Om de bekwaamheid en de verdienften van eenen
Scbryver naar behooren te fchatten, is altoos
noodig , de Genie van zyne eeuw en de denkbeelden
van zyne tydgenooten te onderzoeken. Een
Dichter, die tegenwoordig de geheele handeling zyns
Treurfpels op Tovery gronden, en de voornaamfte
voorvallen door de inwerking van bovennatuurlyke
machten voortbrengen wilde, zou met recht het
verwyt verdienen, dat hy de paaien der waarfchyn»
lykheid overtrad; en zou van het Tooneel in het
Kinderfchool verbannen en veroordeeld worden,
om liever Hexefprookjes, als Treurfpelen te fchry.
ven. In tegendeel kan eene onderzoeking van deze
begrippen en meningen, die te dier tyd heerfchten,
toen dit Treurfpei gefchreeven wierd, genoegzaam
bewyzen, dat S H A K E S P E A R diergelyke berisping
niet te vreeezen had; wyl hy flegts het Systema
, het welk doen ter tyd algemeen aangenomen
wierd, tot zyn ;voordeei bezigde, en ver af
was , om zyne toehoorders zo veel ligtgeloovig.
heid te vergen.
De wezenlykheid der Hexeryen of der Toveryea
die wel is waar, eigentlyk niet eenerly zyn ,
maar echter in dit Tooneelfpei met elkander ver.
niengd worden, is ten allen tyden en in alle Landen
van den gemeenen Man , en in de meelt»
van de Geleerden zelfs gelooft en aangenomen
geworden. Zekerlyk fcheenen deze Pbantomen
des te menigvuldiger,hoe grooter de duifternisder
onweetenheid was : ondertusfchen kan het niet
bewezen worden , dat het helderfte fchynfel des
Verftands en Kennis in eenige tyd bekwaam gen
weeft is, om za uit de waereld te verdryven. De
tyd,

OVER MACBETH, TREURSPEL.
ijt
fyj , waar in dit foort van Bygeloof haar grootfte
hoogte bereikt heeft, fchynt de tyd des heiligen
Krygs geweeft te zyn, in welke Chriftenen buBne
nederlagen altoos aan betoveringen , of eenen we<
derftand des Duivels toefchreeven; gelyk, als zy
hun geluk aan den byftand van hunne ftrydbaare
heiligen dankten, de geleerde Dr. WARBÜR­
TON fchynt in zyn byvoegfel der inleiding voor
D O N QUICHOT te gelooven, dat de eerPe verhaaien
van Toveryen in ons Waerelddeel door die
geene overgebracht zyn , die van hunne Oofterfche
Veldtochten te tug kwamen. Ondertusfchen is 'er
altoos eene zekere tusfchenpoofing tusfchen de
geboorte en de rypbeid der dwaasheid zo wel als
der boosheid. Dit denkbeeld is reeds lang in da
waereld geweeft, alfchoon het in voorgaande ty«
den nooit zo gewoon en zo algemeen aangeno»
men was, OLYMPIODORUS vermeld in de
uittrekfels van PHOTIUS, hoe een' zekren Li*
BAHIUS, die dat foort van Krygshaftige Tovary
dreef, en . tevens beloofd had , %&Qt ix X(t«v
x«T« fitt$uzw ivtfyeiv , groote dingen tegen de
Barbaaren zonder SoKiaaten te zullen verrichten j
op aanhouding der Keizerin PLACIDIA, om het
leven gebragt wierd , toen hy juift van voorneemen
was , van zyne bekwaamheid proeven te geeven.
De Keizerin toonden by haar misnoegen echter
eenige goedheid, wyl zy hem in een tyd liet rechten,
die zynen roem nog zo voordeeiig was.
Maar een nog merkwaardiger bewys van den
ouderdom van dit denkbeeld vind men in CHRY-
SOSTOMUS Boek de Sacerdotio, waarin een Tooneel
van Toveryen voorkomt , die geen Roman
van de middeleeuw verder gedreeven heeft. Hy
voerd een aanfchouwer aan , die een fiagtveld befchouwd
, in gezelfchap van een ander die alle
de menigvuldige tegenftanden des fchriks, de
werktuigen der verwoefting, en de kun ft des
jnoords van elkander fcheid. „ Lmm* is hrt-

132 ONDERZOEK EN AANMERKINGEN
?r«pa Toic ivetyrm x«j jr'ro/iem txcionf

OVER MACBETH, TREURSPEL. 133
bruiken , de wyze om ze te ontdekken . en de
gerichtelyke bandelwyze by haare beftraffing ; in
zyne gefprekken over deDsmono/ogjegegeeven, die
in Schotfche Dialekta gefchreeven waaren, en ts
Edenburg uitkwamen. Dit Boek wierd , kort na
zyne aankomft in de Regeering, te Londen weder
gedrukt; en wyl het de kortfte weg was , om
zich in gunft by KoningjACOB te ftellen, dat men
zyne grillen toejuichten, zo wierd het Syjlema der
Damonologie terftond van allen aangenomen, die
bevordering verkrygen , of hunne Ampten niet
wenfchte te verliezen. Dus wierd nu de leer der
Hexery zeer nadrukkelyk ingefcherpt: en daar de
meefte menfchen geen verdren grond voor hunne
meeningen hebben , als dat zy in de mode zyn,
zo moert deze overreding een' fchielyken voortgang
winnen, wyl zy nog daarenboven door ydelheid
en ligtgeloovigheid begunftigd wierd. Zelfs
het Parlement wierd dra daar door aangeftooken;
het gaf in het eerfte Regeeringsjaar van Koning
J A c o B een gebod , waar in ( Cap. XII. ) ge
zegt word : ,, Als iemand zich van eene aanroe»
,, ping of bezweering van booze Geeften bediend;
„ (of 2) een booze Geeft by hunne zaak te raaden
„ neemt, met hem fpreekt, hem gebruikt, onder-
„ houd, of beloond; (3) of een dood Man, Vrouw
„ of Kind uit het Graf neemt, of de Huid, Bee-
„ nen, of een deel des dooden Lichaams , om
„ daar mede Hexery, Tovery, of Bczweeringe te
,, verrichten; (4.) of eenig foort van Hexery, To.
„ very, of Bezweering oeffend ; (5.) waar dcor
„ iemand ongelukkig gemaakt, gedood, gefchon.
„ den, gekwetft, uitgeteerd of aan eenig deel des
„ ligchaams verlamd word; (6.) dat een ieder, die
„ dit doet, en dit invoerd , het leven verliezen
„ zal. — Dit gebod wierd eerft ten onzen tyden
„ wederroepen."
Ten tyden van SHAKESFEAR was dus de
Leer van Tovery beide door gewoonte en wetten
1 3 be-

134 ONDERZOEK EN AANMERKINGEN
beveiligd, het was niet flegts onwellevend, maar
ok ftratbaar, dat in twyfel te trekken; en wyl men
altoos des te eer wonderen ziet, hoe meer men
ze verwacht, zo wierden daaglyks Hexen ontdekt,
en waaren aan eenige plaatzen zo talryk.dat
de Bisfcbep H A L L een Dorp in Lancasbire vermeld,
daar meer Hexen als Huizen waaren. De
Je/uiten en Sektirers maakten zich deze algemeene
dwaaling ten nutte, en bemoeiden zich het voor.
deel van hunne partyen, door voorgewende geneezing
van bezerene en door booze Geeften geplaagde
luiden , te bevorderen; zy wierden echter door
de geefreiykheid der heerfchende Kerk ontdekt en
befchaamd.
Men kan het onzen Dichter dus ligt vergeeven,
dat hy op deze algemeene verblinding een
Tooneelfpel gronde, en te meer, daar hy met
de grootfte nauwkeurigheid Gefchiedverhaalen volgden,
die men toenmaals voor waar hield. Ook
is 'er geen twyfel, dat de Hexen-Tooneeien, hoe
zeer men tegenwoordig daar over lagchen mag
beide van hem zelv en zyne aanfchouwers voor
eerwaardig en beweeglyk gehouden wierden.
In eene aanmerking op het eerfte Tooneel Van het
Vierde Bedryf, verklaard Dr. JOHNSON de eigeniyke
bez-gheid der Hexenbezweeringen ; ook
deze aanmerking moet ik hier in Jasfchen , daar zv
ter opheldering van dit Tooneel dienen zal;
„ SHAKESPEAR heeft alle de omitandigheden
„ en plechtigheden van dit Tooneel met veel over-
,, leg gekoozen, en zeer nauwkeurig naar de «e
„ meene vernaaien en meeningen ingericht; °
„Driemaal hoorde ik de Rat fchreeuwen:"
De gewoonlyke geftalte, in welke de Geeften
naar de gemeene zaak , met de Hexen omgaan"
IJ de geftalte van een Kat. Een Hex, die meer
•Jan vyfrg Jaar voor den tyd van S a A K E S P E A R
•.er

OVER M A C B E T H , TREURSPEL. 135
veroordeeld wierd, had een Kat, die Ruttfrkin
heetten, even, als de Geeft van een dezer Hexen
den naam van Grimalkin heeft; en als zy ergens
een onheil veroorzaaken wilde, 20 pleeg zy Rut
terkin: „ Het gaan en vliegen," te heeten; eens
echter, als zy Rutterkin afzenden wilden, om een
Dochter van de Gravin van Rusland te kwellen,
ging, noch vloog de Kat niet, maar fchreeuwden
flegts Miauw; een teken, dat de Jonge Gravin
niet in haar geweld was. Want het geweld der
Hexen was niet algemeen, maar bepaald, ge
lyk SHAKESFEAR dit niet vergeet aan te duiden
:
I Staat het niet in myne macht
Hem door ziekte en wreede pynen
Te doen kwynen:
'k Zal zyn Schip dan onverwacht
Op een blinde Klip doen ftranden .•
Maar ik zal hem weêr doen landen.
De gewoone plaagen , welke de boosheid der
Hexen voortbragt, waaren zwaarmoedigheid, trekkingen
en uitteeringen des ligchaams ; ook dit
dreigd eene van SHAKESPEARS Hexen:
Ik zal dien Aleppo Gast,
In de tyd van zeven dagen
Negenmaal door 't meir heen jaagen,
Wyl hem angst en fchrik verrast;
Zorg en kommer moet hem naaken,
Ja, 'k zal daar en dag en nacht.
Rusteloos word doorgebracht,
Hem zo dor, als hooy zelfs, maaken.
Zy plagten voorts de Kudde hunner Nabuuren te
, verwoeften, en de Pachters op het Land hebben
: nog heden allerhande gebruiken , om hunne Koei.
i jen en verder Veê voor behexingen ta bewaaren.
I 4
Het

136 ONDERZOEK K» AANMERKINGEN
Het meefte fchynen zy verdacht van boosheid
omtrent de Zwynen geweeft te zyn. SHAKE-
SPEAR Iaat daarom een zyner Hexen zeggen.dat
zy Zwynen omgebragt heeft; en Dr. H A R S E N E T
merkt aan , dat te dier tyd geen Zwyn vinnen,
geen Maagd hitzige toevallen kon hebben, zonder
dat men ergens een ond Wyf voor een Hex
hield.
De Padden had men insgelyks lang verdacht
gehouden , dat zy der Tovery iets bvvoegden;
daarom noemt SHAKESFEAR in het Eerjle TODneel
van dit Tooneelftuk een van de- Geeften
Padocke; en daarom laat hy een Pad het eerft in
de Pot werpen.
Padden! gy die nacht en dag,
Onder koude Steenen lag,
Een Maand lang naar uwen lust.
Giften zoog en helfche fmook,
Gy moet eerst de Ketel in.
Als VANINUS te Touloufe in hegten is genomen
wierd,bevond in zyne wooning ingens Bufo vitra
inclujus, een groote Pad,in een Vlefch bewaard;
waarom hem zyn vervolger van Giftmengery be«
fchuldigden : Venificium exprohrabant.
Slangen in het Slyk gebaard,
Kookt en list op onzen haard;
Daar wat Kikvorschbouten by.
Ottertongen, Steeklary,
Haagdischpooten, Vieêrmuishair,
Hondetanden, en wat daar
By behoord tot damp en rook.
De gefchiktheid dezer inmengfelen kan men
leeren kennen , als men de Boeken de Viribus
Animalium en de Mirabilibus Mundi leeft, welke
ALBERT MAOWUS toegefchreevcn worden,
waarin

OVKR MACBETH, TREURSPEL. 137
waarin den Lezer, die tyd en ligrgeloovigheid ge.
noeg heeft, zeer wonderlykegeheimnisfen ontdek,
ken kan.
Het is in het gebod tegen de Hexen reeds gemeld,
dat men van hen geloofde, dat zy doode ligchaamen
wegnamen , om ze tot hunne Tovery
te gebruiken. Dit beveiligde dat Vrouwsperfoon ,
dat Koning J A C O B verhoorden j ;zy had van een
dood ligchaam dat in een van haar Vergaderingen
gedeeld wierd , twee Vingers ,voor haar aandeel
behouden,
'k Zie
Daar nog Vingers van een Kind, ^
Dat verfmoord was eer het kwam. •
Het is merkwaardig, dat SHAKE SPEAR by
deze groote gelegenheid, daar het op het nootlot
van den Koning aankwam, alle de omftandigheden
des fchriks vermenigvuldigd. De Knaap , wiens
Vinger gebruikt word , moeft in de geboorte ver»
worgt zyn , het Vet moeft niet flegts Menfchenvet,
maar van de Galg, de Galg eens Moorders
afgedroopen zyn ; en zelv het Varken, wiens bloed
gebruikt word , moeft de Natuur beleedigd , en
zyn eigen Jongen gegeeten. hebben. Enkel trek.
ken van oordeel en Genie!
Zingt en fluit U in een kring
Om den Ketel onderling.
Geesten, zwart en wit en graauw,
Het heele Geestendom,
Roerd om, roerd om, roerd om,
Zo veel gy kunt en gaauw.
IS E»

13* ONDERZOEK EK AANMERKINGEN
En in het Eerfte Bedryf.
Des Noodlots Zustren, hand in hand
Zwerven over Zee en Land.
Draaijen zich in eenen kring
Driemaal voor U onderling:
Driemaal voor my uit hun macht;
Nog Driemaal is het één en agt.
Deze beide plaatzen neem ik by elkander, wyl zy
beiden te weinig voeglyk voor de plechtigheid
der betovering fchynen konde, en het echter met
een plaats in CAMDEM'S bericht van Mand beweezen
is, dat ze op een gebruik gegrond zyn ,
dat werklyk by de onbefchaafde Bewooners van
deze Landen gebruikkelyk was. Als iemand een
val doet, zegt die geenen , van welke C A M D E N
zich daar onderrichten liet, vaart hy plotzelyk
op, draaid zich driemaal naar de rechterhand, en
graaft een gat in de aarde. Want zy gelooven,
dat 'er in dezelve een Geeft is. En als hy binnen
twee of drie dagen krank word , zo zenden zy
een van hunne Wyven, die in dusdanige dingen
ervaaien is, naar zyn plaats heen , daar zy zegt:
„ Ik roep u van Ooften , Weften , Noorden en
„ Zuiden, van de Wouden en Bosfchen, de VJpe-
„ den en Zeën , van de roode , zwarte , witte
„ Hexen."—— Ook hadt men reeds voor SHA-
KESPEAR'S tyden een Boek, waarin, onder andre
eigenfchappen der Geeften, ook hun kleur befchree.
ven word. 'Er zyn nog menigvuldige andre. om-
Handigheden by te brengen, waar in SHAKHSPEAR
zyn inzicht en oordeel getoond heeft. ——
Ten aanzien der groote innerlyke fcboonheden
van dit Treurfpei, welk men als een voortreffelyk
Meefterftuk, niet flegts onzes Dichters, maar des
menfchelyken geeft boven alles, bewondren moet,
wys ik den Lezer naar dat geene, wat daar over,
voornaamelyk over de Cara&erifeering der handelende

©VER MACBETH, TREURSPEL. ijf
lende Perfoonen, in het onderzoek over S H A K É>
.PEAR'S Genie en Schriften, en nieuwlings in
WILI..RICHARDSON'S Pbilofopbifcbe onderzoe •
king en opheldering van eenige merkwaardige Ca;
ratteren by SHAKESPEAR ( yy ) gezegd is- Bizonder
gelukkig heeft deze laatfte met een waare
Pbilofopbifcbe onderzoekingsgeeft den overgang van
goede denkbeelden in het Caradter van MACBETH
tot bloeddorftige wreedheid verklaard. Ook in den
Dramatique Cenfor (zz), een reeds door my meer
aangehaald periodiek gefchrift, vind men een uitvoerige
criticq over dit Treurfpei, waarin echter onder
veele en gerechte Lof ook menige berisping van
enkele Tooneelen en Caraüeren ingemengd is, tegen
welke de grooten Dichter ligt gerechtvaardigd kon
worden, en die hoofdzaakeiyk haar grond in hetKlas»
ficaal Gezichtspunt heeft,uit welke deKunftrichter
een werk van een geheel ander foort, voor een
Iliiloriefch Schouwfpel aanzag. Daarvan komt ook
zyne ontevreedenheid, met de Zedeleer des fluks ;
de klachten over de nadeelige indrukfelen, die het
maaken moeft —« maar waarfchynlyk by weinige
maaken zal —• klagten , die Vrouw Griffitb (aan)
eeift nieuwlings herhaald heeft, die het noodig
achten, by haar uittrekfel der Motalifcbe plaatzen in
MACBETH een Pojtfcriptum by te voegen, om te
bewyzen, dat de waereld geen jammerdal is.
Men kent de bewondering, met welke men in
Engeland onder andre grooteftukken van SHAKE­
SPEAR
(yy) A pbilifopbical Analyfis and Illujiration of
fome of SHAKESPEA R'S remarkable Cbaraüers, by
WM. RICHARDSON, Esq. 2de Edit. Lond. 1774.
8. p. 43. SS.
(sz) The Dramatic Cenfor, Vol. I, p. 79-
(aas) In baar tamelyk droog Werk: The morality
of Sb. Drama illuftrated (Lond. 1775 gr. 8.)
p. 407. SS.

J43
ONDERZOEK EN AANMERKINGEN
SPEAR ook dit van dien Dichter door den waar.
dige Tooneelfpeeler GIRKICK vertoonen ziet.
De volgende Loffpraaken wierden hem, by gelegen."
heid van MACBETHS vertooning gegeeven.
„ Even , gelyk SHAKETEAR in veele plaatzen
„ boven zich zelv verheven is, dus is ook deze zyn
„ grooifteen befte uitlegger, die zyne fchoonheden
„ niet flegts de inbeeldingskracht voorfteld, maar
„ ze op de voelbaarfte wyze in het harte terug'voerd
„ Onder duizend andre Voorbeelden van byna"
,, Zwartkunftelyke verdienfler- , zullen wy ons
„ eenige weinige in het Caraüer van MACBETH
„ herinneren. Wie zag ooit den cnflerfFelyken
Tooneelfpeelder voor de vermoording van DUN-
„ KAN, by de Dolk,die by gelooft te zien, terug
„ voeren, en denzei ven befchryven, zonder door
„ Simpathie, en beftendiglooze lucht in de febrikke-
„ lyke geftalte van een Do.'k te verlïgchaamen ?
,, Wie hoorden ooit die diepe, maar doordringen'.
„ de toon zyner ftem, als de daad gedaan is en
„ als hy deze onnaarvolglyke plaats opzegt, van de
„ flaapende Kamerdienaars, en den moord desSlaa
„ pers;zonder zyn Zenuwen fterk gefchud te voe«
„ len ? Wie zag ooit de geweetensangft en verwar-
,» ring in zyne wezen-trekken, als de Geelt van
,, BANQUO by het Gaftmaal verfchynd, zonder
,, zyn vernuft de werklyke vrees voor een verdicht
„ Spookzel op te offeren? Wie kan hem, na hy
„ de doodelyke wond verkreegen heeft, met ce
„ uittrfte doodsangft des ligebaams en der ziele
„ hooren fpreeken (bbb) , zonder door het aani,
der ken
(übb) In de verandering volgens welke dit Treurfpel
tegenwoordig uitgevoerd word Jletft MACBETH
op bet Tooneel, en éindigd zyn leven met eenige door
GARRICK bygevoegde Verzen , waarin by zicb aan
zynfcbuld, aan zyne verblinding, aan de Teven-s-
Jen , en aan de bem dreigende toekomende [troffen
herinnert.

OVER M A C B E T H , TREURSPEL. 141
denken voor toekomende ftraffen te fidderen, en
)' zonder den ftervende Elendeling byna te be-
,' klaagen, als hy juift met de affchuwelykfte mis.
„ daad bevlekt is."
„ De Theatraalfche Kunft fchynt de meefteAan.
„ fchouwers eene Mecbanique richting der Leden,.
„ en een Papegaaijenmaatige wyze van voordragen
„ te zyn. Dat is zy helaas.' maar al te dikwils;
., maar waare en groote talenten gaan ver over deze
,, enge, onvruchtbaars paaien uit ;zy volgen de Na-
„ tuur door baare menigvuldige hoeken, dringen
„ in haare diepfte afgronden in;en agterhaalendu'j
„ zend fchoonheden, welke de enkle Kunft en Me.
„ tbode niet gewaar word. Het grootfte verftand
„ kan het leeren, aan deze of geene zyde op te
„ treden, aan een beftemdeplaats te ftaan.deitem
,. hier te verheffen, daar te verlaagen; als echter
„ beweging en voordracht niet door een uitgebeel-
,, de Kennis der Waereld endoor eenaangebooren
„ richtig gevoel geregeert worden, dan laat zich
„ geen hooger graad , geen verdienfte bereiken,
„ als koele richtigheid en ordening. GARRICK'S
„ onvergelyklyke Genie daarentegen, ketend niet
„ flegts ons windrig gevoel, maar geeft ook onze
„ ziel het befte en fterkfte voedzel."
Minder gelukkig waaren Qum, SHERIDAW,
B A R R Y , P O W E L L , H O L L A N D en SitiTH.hi
de Vertooning van deze groote Rol; ook deze worden
van den aangehaalden Kunftrichter enkel beoordeeld.
E I N D E .

L E V E N E N DOOD
V A N
K O N I N G
JOHANNES,
HISTORIE-SPEL.

P E R S O O N E N .
K O N IS G JOHANNES.
PEINS HENDRIK, Zoon ? van fo.
A R T H u R , Hertog van Britanie en Neef i hannes.
PEMBROKI,
KSSEX,
J
SALISBURY, > Engelfche Lords.
HUBERT, \
BIGOT,
PHILIP,.Koning van Vrankryk.
LOUIS, den Dauphin*
FAULCONBRIDGE, natuurhke Zoon van Ri
CHARD den Eer/ten
5
'Vroede* F ' 4 U L C 0 N j i H I D 0 E - Z T> gewaande
L A D Y FAULCONBRIDSE , Moeder van den
Bajtaart en Rohert Faulconhridge.
JACOB GURNEY, Bediende van Lady Faulcon•
bridge.
PETER van POMFRET, een Profeet.
De AARDSHERTOG van Ooflenryk.
K A R D I N A A L PANDULPHO , Gezant van den
Paus.
M E L U N , een Franfcb Edelman.
C H A T I L L I O N , Gezant van Vrankryk
LEONOORE, Koninginne Moeder van Engeland.
KONSTANTIA, Moeder van Artbur
B L A N K A , Dochter van ALPHONSUS, Koning
van Spanjen, en Nicht van Johannes.
BURGERS van Angiers, H E R A U T E N ,
SCHERPRECHTER, BODENS, SOL­
DAATEN en GEVOLG.
Het Tooneel is zomtyds in Engeland, en zem
tyds in Vrankryk.

LËVÊN EN DOOD
V A N
K O N I N G
JOHANNES,
HISTORIESPEL.
E E R S T E
BEDRYF.
E E R S T E T O O N E E L .
Het Tooneel verbeeld een Zaal in het Paleis
te Nortbampton.
JOHANNES, LEONOORE, PEMBROKI,
ESSEX, SALISBURY, CHATILLION.
JOHANNES.
rfsg ons dan, Chatillion, wat Vrankryk van ons
begeerd.
CHATILLION.
De Koning van Vrankryk fpreekt.na zyne gro#.
tenisfe, door my, tot uw Majefteit, den geleenden
Majefteit van Engeland.
LEONOORE.
Een zeldzaam begin: geieenden Majefteit!
JOHANNES.
Weeft geruft, myn waarde Moeder, en hoor het
Gezanrfchap,
II. DEEL. K Cm**

IAÖ KONING JOHANNES. '
C H A T I L L I O » .
Philip van Vrankryk maakt in den naam en uit
krachte van het Recht uws verftorven Broeders God.
freys Zoon, Arthur Plantagenet een' rechtmaatigen
aanfpraak op dit fchoone Eiland en zyn gsbied op
Irland, Poitiers, Anjou, Touraine en Maine, en
begeerd van U, dat gy het Zwaard 't welk zich
eene onrechtvaardige Heerfchappy over alle deze
Provintien aanmaatigd, nederiegt, en het in han»
den van den Jongen Arthur uw Neef en wettigen
Koning fteld.
JOHANNES.
En wat zal het gevolg zyn, zo wy dit weigeren
?
C H A T I L L I O N .
De ftoute wederfpraak eens heftigen en bloedi.
gen Oorlogs, om U door kracht van Wapenen de
Rechten af te dwingen, die gy gewelddaadiger wyze
onthoud.
JOHANNES.
Ik heb Kryg voor Kryg, bloed voor bloed , en
wederfpraak voor wederfpraak. Antwoord dit aan
den Koning van Vrankryk.
CHATILLION.
Hoort dan , uit mynen mond , het iaatfle punt
van myn Gezantfchap , zynde de Oorlogsverkla*
ring van mynen Koning.
JOHANITIS.
Breng hem de myne te rug; en ga in vreeden»
wees als een Blixern in Vrankryks oogen; want
eer gy
u w
Vorft van mynen aankomt! bericht zult
kunnen geeven, zal men reeds het gedonder van
myn gefchut hooren. vertrek, wees gy de Trompet
van onzen toom , en het ongelukkig voorteken
van uwen ondergang. Pembroke! zorg dat hymet
een betaamelyk geleide uit ons Ryk ontflagea
word. — Vaarwel Chatillion!
(Cbatillion en Pembnke vertrekken.)

H I S T O R I E-S PEL. 147
LEONOORE.
Nu myn Zoon, hsb ik niet altoos gezegt, dat
de eerzuchtige Conftantia niet eer zou ruften, voor
zy Vrankryk en de geheele Waereld, wegens de
aanfpraak en party van haar' Zoon , in vuur cn
vlam gefteld had ? dit alles had men beletten , en
zeer ligt in 't vriendelyke hebben kunnen byleggen
; daar het nu een' bioedigen en gevanilyken
Oorlog tusfchen twee Koningryken beflisfchen
moet.
JOHANNES.
Onze machtige bezitting en ons recht.
LEONOORE.
Uw machtige bezitting moet meer doen als
uw recht, want anders zal het flegt met ons afloo.
pen. laat myn geweeten U dit in ftilte zeggen,
daar het niemand hoord als den Hemel, gy,
en ik.
( De Sheriff van Northampton kamt, en zegt
in ftilte iets tegens Esfex,)
ESSEX.
Myn Vorft, daar is een twiftzaak , die uit de
Provintie ter befiisfching voorgefteld word.zynde
de zeldzaamfte die ik ooit gehoord heb. zal ik de
pariyen binnen brengen?
JOHANNES.
Laat hen hier komen, (de Sheriff vertrekt) onze
Abdyen en Priorfchappen zullen de onkoften
van den Oorlog betaalen.
K 2
TWEE;

148 KONING JOHANNES.
T W E E D E T O O N E E L .
ROBERT FAULCONBRIDGE, en PHILIP
zyn Broeder, de SHERIFF. De voorigen.
JOHANNES.
Wie zyt gy?
PHIL»P.
Ik ben uw getrouwe Onderdaan , (a) een Edelman
, gebooren in Northamptonfhire , en zo als
ik bewyzen kan, de oudfte Zoon van Robert
Faulconbridge ; een Ktygsman, die de eerwaardige
hand van Koning Riehard Cocur de Lion , in 't
veld tot Ridder geflaagen heeft.
JOHANNES.
En wie zyt gy?
ROBERT.
De Zoon en Erfgenaam van den genoemden
Faulconbridge.
JOHANNES.
Is deze de oudite , en zyt gy de Erfgenaam ?
gy fchynt uit geen eene moeder gebooren te
zyn?
PHI-
" («) Alfcbeon SHAKESFEAR dit CaraBer van
PHILIP FAULCONBRIDGE, uit di oude Tooneelfpelen
nam, zo diend men echter op te merken,
dat het uit twee onderscheiden Perfoonen te J'aamen
gefield is. MATTHIAS PARIS zegt: Sub illius
tJmporis curriculo Falcafius de Brente , Neufterienïïs
& Spurius ex parte matris atque Baftardus,
qui in vili jumento manticato ad Regis paule ante
clientelam defcenderat &c. —- HOLINGSHED
zegt. RICHARD I. heeft een' natuurlyken Zoon
gehad, genaamd PHILIP , die in 't vervolg van
tyd den Vicegraaf van LIMOGIS doodde , om
zyns Vaders dood te wreeken.
STEEVEN s.

H I S TO R I E.S PEL, H9
PHILIP.
Wy zyn zekerlyk van eene Moeder , machtige
Koning, dit is bekend genoeg , en zo ik geloove
ook van eenen Vader, doch wegens de zekerheid
van deze laatfte omftandigheid , moet ik U myn
Vorft, naar den Hemel en myne Moederwyzen;
want daar ben ik niet meer van verzekerd als andre
Menfchenkindren.
LEONOORE.
Vertrek onzedig Menfch.' gybefchimpt uw Moeder
en kweft uwe eer door dezen twyffel.
PHILIP,
Ik Vorftin? — neen ik heb daar geen oorzaak
toe, dat is myn Broeders zaak, en gaat my niet
aan ; zo by my dit bewyzen kan , doet hy my
ten minften vyfhonderd pond fterlings j.mlyks
verliezen, de Hemel behoede myn Moeders eer
en myn Erfgoed.'
JOHANNES.
Een braaf en openhartig Menfch!—maar waarom
maakt by dan aanfpraak op uw erfdeel, als
hy de jongfte Broeder is?
PHILIP.
Ik weet niet waarom; behalven dat hy gaarne
myn goed hadt. 't is waar , hy wierp my eens
voor dat ik in onecht gebooren was; maar dat is
een zaak die ik volftrekt aan myne Moeder overlaat,
ik kan niet weeten of ik echt of onecht gebooren
ben , maar dit weet ik , dat ik even zo
wel gemaakt ben , als hy —— zacht moeten de
gebeentens ruften, die zich deze moeite voor my
gaaven. — Vergelyk nu onze weezens, myn
Vorft, en doet dan zelfs uitfpraak. Als de oude
Sir Robert ons beiden teelden, en onzen Vader
was, en deze Zoon hem gelykende is; ó! oude
Sir Robert, myn Vader.' — dan dank ik den
Hemel op myne kniën , dat ik U niet gelyk
ben.
K 3
Jo»

ISO KONING JOHANNES.
J 0 HANNES.
Welk een Gek heeft den Hemel ons hier toe.
gezonden ?
LEONOORE.
Hy heeft eenige trekken van Coeur de Lion in
't gezicht, en een zelfde toon in zyne Mem; vind
gy. niet eenige gelykheid, met myn Zoon, eh de
geftalte van dit jonge Menfeh?
JOHANNES.
Ik zie hem reeds lang daar op aaHen bevind
dat hy volftrekt op Richard gelykt. (tegens Robert)
nu myn Vriend, zeg my wat u beweegt om eenen
aanfpraak op uw Broeders goed te maaken ?
PHILIP.
Vermits hy een half gezicht heeft als myn Va.
der; met dit halve gezicht zou hy gaarne myn Va.
ders geheele erfgoed hebben, een grootje (h) met
een half gezicht, vyf honderd ponden 'sjaars!
ROBERT.
Myn Vorft , toen myn Vader nog leefden, ge»
bruikten uw Broeder myn Vader veel
PHILIP.
Zeer goed myn Triend, daar*door kunt gy myn
erfgoed niet verkrygen, gy moet verhaalen hoe hy
myne Moeder gebruikten.
Ro.
(6) De Dichter begaat hier eene Anachronismus,
wyl by op een Engelfche Munt zinfpeeld, die niet
eer als tn 't Jaar 1504, onder de 'Regeering van
H E N D R I K VII. geflaagen wierd: namelyk op een
groot of Pence, waar op even als op halve grooten,
flegts halve gezichten geftempeld wierden , Koppen
tn profil; daar byna alle de voorige Zilvermunten,
bet geheele gezicht met de Kroon hadden, ten tyde
van Koning JOHANNES waaren 'er nog geenPence;
zy wierden zo veel men weet onder de Regeering
van Koning EDWARD III, bet eerfte gejlagen.
THEOBALB.

R I S T O R I E-S PEL. ifi
i ROBERT.
En zond hem eens als Afgezant naar Duitfch.
land, daar hy over gewigtige zeaken met den Kei.
zer in onderhandeling moeft treden, de Konirg
maakten zich ondertusfchen zyne afweze-nheid 'ten
nutte, en hield zich den gantfchen tyd in myns
Vaders huis op. hoe hy dat zo ver gebragt heeft,
fchaame ik my te zeggen, dan het geen waar is,
is waar. Daar lagen geheele Meiren en Landen
tusfchen myn Vader en myne Moeder toen dezen
tegenwoordig zynden Heer geteeld wierd;
dit heb ik uit myns Vaders eigen mond. op zyn
doodbed vermaakten hy my door een Teftament
zyne Landeryën. ftierf op de betuiging dar deze
myn Moeders Zoon, den zynen niet was , en alfchoon
hy het ook was, zo kwam hy doch veertien
volle weeken voor den gezetten tyd t'er waereld.
laat my dus, myn waarde Vorft, dat geene behouden
dat het myne is, namelyk myn Vaders Landeryën,
wyl dit zyn laatfte wil was.
JOHANNES.
Myn goede Vriend, uw Broeder is na gebooren;
uw Vaders vrouw bragt hem echt ter waereld. was
zy ontrouw, dan was dit haar fchuld, en een toeval,
daar alle Mannen die Vrouwen hebben, aan
blootgefteld zyn. Zeg my eens, als nu myn Broeder,
die zich gelyk gy zegt, de moeite gegeeven
heeft om dezen Zoon te teeten, hem uwen Vader
als zynen Zoon afgevorderd bad ? Waarachtig myn
Vriend, uw Vader had dit Kalf, dat hem zyne
Koe gebaard badt, tegen de aanfpraak van de gantfche
Waereld kunnen verdeedigen; waarlyk, dit
had hy / • gefield zynde, hy was myns Broeders
Zoon, dan kon myn Broeder toch geen aan*
fpraak op hem maaken, noch uw Vader, hem, als
eenen die hem niet toebehoorden, verloogchenen:
dit is dus verre beflifcht: myn Moeders Zoon teelden
uws Vaders Erfgenaam;uw Vaders Erfgenaam
moet uws Vaders Landeryën hebben,
K 4
fto.

Ï5a KONING JOHANNES.
ROIIRT.
Zal dan myn Vaders laatfte wil geen kracht;
hebben, om een kind te onterven, dat het zyne
niet is?
PHILIP.
Geen grooter kracht om my te onterven, als,
20 als ik geloove , zyn wil om my te teelen
had.
LEONOORE.
Wat wild gy liever zyn, een Faulconbridge, om
als uw Broeder Landeryën te bezitten ; of een
Natuurlyke Zoon van Coeur de Lion , groot in
naam, maar zonder Land?
PHILIP.
. Vorftin, zo myn Broeder myne geftalte had, en
ik de zyne, Sir B.obert zyne, als hy; en als myn
beenen zulke twee Spitsroeden verbeelden, myne
armen zulk een aaihuidig tuig, en myn wezen zo
dun, dat ik geen Roozen (c) in myn oor konde
fteeken , zonder dat de lieden zeggen : zie.' daar
gaat drievierdepenning — en zo ik by deze gedaante
cok erfgenaam van dit geheele Landfchap
was, zo wil ik nooit van deze plaats gaan, als ik
bet niet voet voor voet weggeeven zoude, om dit
gezicht te hebben : Ja, ik zou om alles in de waereld
Sir Robert niet willen zyn,
L E o-
(f) Wederom tene zinfpeeling op de veel laateruitgekomene
Munten, welke Koningin ELISABETH
bet eerfte , en zy flegts alleen flxan liet; waar op baar
betldtenis, maar zonder Roozen agter bet zelve, te
vinden was.
THEOJALD.
Zicb overal met Roozen te befleeken, was in dien
tyd een mode aan bet Hof; doch het meefte waaien
Roozen van Linten gemaakt. Ik meen my een af»
beeldfel van V A N O V K E te kunnen errinneren, waar
van de lokken naafl bet oor met linten gevlogten waa*
ren, dit in ten Reos eindigden.
STEËVENS.

H I S T O R I E-S F E L.
i$%
L E O N O O R * .
Gy bevalt my. wilt gy uw erfdeel vergeeten,
hem uwe goederen overlaaten , en my volgen ?
ik ben een Soldaat , en voorneemens om naar
Vrankryk te gaan.
PHILIP.
Broeder, neemt gy myne goederen; ik zal myn
geluk zoeken, uw gezicht heeft U Jaarlyks vyfhonderd
pond verworven ; maar zo gy het voor
vyf penningen kunt verkoopen, zo geloof vry dat
het zeer duur verkogt is. Vorftin, ik ben bereid
U tot in den dood te volgen.
LEONOORE.
Neen, dan heb ik liever d at gy voor uit gaat.
PHILIP.
In ons Land gaan de voornaamften altoos
voor.
JOHANNES.
Hoe is uw naam?
PHILIP.
Philip, myn Vorft, dus is myn naam;de Vrouw
van den goeden ouden Sir Robeit haar Zoon.
JOHANNES.
Draag van nu af aan de naam van hem wiens
geftalte gy draagd. kniel neder Philip, om grooter
op te ftaan. (_by flaat htm tot Ridder.) Staat als Sir
Ricbard en Plantagenet op,
PHILIP.
Broeder, van Moeders zyde, geef my uw hand;
myn Vader liet my Eer na, en den uwen v Land:
gezegend is het oogenblik, het mag nacht of dag
geweeft zyn, toen ik geteeld wierd, en Sir Ro«
bert afweezig was.'
LEONOORE.
De agtile Geeft der Plantagenet*, ik ben uw Grooti
moeder, noemd my voortaan zo, Richard.
PHILIP.
Door een toeval Vorftin, niet volgens orden,
doch wat doet 'er dit toe? het is zekerlyk een wei-
K s
nig/e

154 KONING JOHANNES.
TJigje onregelmaatig; maar als men door de Deur
niet in Huis kan komen, klimt men In 't Venfter,
of over 't Hek:die by dag niet rond durft gaan,
wandelt in den nacht; en hebben is hebben, het
mag genomen zyn waar het wil. nader of verder
van het oogmerk; wel gewonnen is wel gefchoo.
ten; en ik ben ik, ik mag geteeld zyn hoe ik wil.
JOH AI» NES.
Zie Faulconbridge, gy hebt nu wat gy wenfcbt;
een goederlooze Ridder maakt u tot een gegoede
Jonker. Kom Vorftin; kom Richard; wy moeten
ons naar Vrankryk fpoeden; naar Vrankryk; het
is hoog tyd.
PHILIP.
Vaarwel Broeder, ik wenfchuveel geluk; want
gy zyt op eene rechtmaatige wyze ter waereld ge*
tomen.
D E R D E T O O N E E L .
PHILIP (alleen) (d).
Myne eer is nu een voet grooter geworden; maar
myn vermogen is eenige voeten Lands verminderd,
het mag echter zyn 1 — thans kan ik ieder Grietje
tot Lady maaken. — ,, goeden dag, Sir Richard" —
„ Ik bedank u myn vriend" — en heet hy George,
dan noem ik hem Peter; de nieuwbakken Adel
vergeet der lieden naam. men zou zich te veel ver
laagen; zich te gemeen maaken, ais men anders
met hen omging, nu laat 'er eens een Reiziger komen
,
(d) De nieuwe Ridder vervalt bier waarlyk al te
Jpoedig in de zonde van ongehoorzaamheid; zekerlyk
was by, door zyne groote vooruitzichten zo verrukt,
dat by op 't Tooneel bleef fnoeven, fchoon bem de Ko •
ning reeds, door „ kern Richard, wy moeten naar
„ Vrankryk" tel meigaan aangefpoord bad.
VlSTAALISSk

H I S T O R I E.S P EL. 155
men, (e) hy en zyn tandeftooker zullen aan myn
Ridderlyke Tafel getrokken worden, en als myn
heerlyke maag gevuld is, zuig ik aan myn tanden
en Cathechifeer myn puntigcn gaft, uit vreemde
Landen (ƒ). „ myn waarde Heer, — dus begin
„ ik, op myn elleboogen fteunende" — mag ik u
bidden ? — dat is nu de vraag: en dan volgt aan»
Honds het Antwoord, als in een Schoolboek,, 6!
„ Myn Heer, zegt het Antwoord, ik ben geheel
„ tot uw bevelen, ten uwen dienfte, geheel den
„ uwen , Myn Heer." — „ neen, Myn Heer,
„ zegt de Vraag; ik myn waarden Heer, ben tot
,, uwen dienft." en dus, eer het Antwoord regt gehoord
heeft wat de Vraag begeerd, wagt het reeds
met een geheele Schaakel van Complimenten; en
fpreekt van Alpen en Appenynen, van de Pyreneên ,
en den Rivier de Po, en weet het gefprek zolang
uit te rekken, tot het avond eeten ten einden is.
nu dat is ook hoogadelyk gezelfchap, dat zich voor
eenen hoogvliegende geeft als de mynen, fchikt!
maar daar is flegts eenen baftaard der tegenwoor.
digen ryd, die men niet veel ondervinding afziet.—
en die ben ik; men mag het my afzien of niet —
en die niet flegts in zyne uiterlyke geftalte, ia
zyne kleeding, en in zyne manieren, den fmaak
der tegenwoordige tyd vleid, maar ook uit een
innerlyke bron, het zachte, zachtfte , allerzachtfte
gif, dat de zoonen der Lieden zo aangenaam
kitteld, van zich weet te geeven. een Kunft
die ik zekerlyk niet beoefFenen wil , om andren
(e) Men moet weeten. dat de verbaalen der ReU
zende, eertyds aan groote Tafelen eene der voornaam'
fle onderhoudingen waaren; en dat men bet ftooken
der tanden voor eene naaaping van eene uitlandfcbe
gewoon te aanzag.
JOHNSON.
(ƒ) Picked kan op de puntigebaard der vreemden,
of op de fpitze en lange fcboenen zien, dit eertyds in
't gebruik waaren.
ESCHENBUR*.

i 56 KONING JOHANNES.
dren te bedriegen ; maar die ik denk te lee>
ren , op dat ik van anderen niet bedroogen zal
worden, zy zal de trappen myner verhooging met
bloemen beftrooyen. -— maar wie komt daar zo
haaftig in Rydklederen? —- welk een Vrouwelyke
Courier is dat? — heeft zy geen Man die
de moeite op zich kan neemen, om op een hooien
voor haar te blaazen? •»— Hemel! het is myn
Moeder!
V I E R D E T O O N E E L .
L A D Y FAULCONBRIDGE, PHILIP,
JACOB GURNEY,
PHILIP.
Hoe , myn waarde Lady! waarom zo fpoedig
aan 't Hof?
LADY.
Waar is de Booswigt , uw Broeder? waar is
hy? die zich verflout myne eer openlyk aan te
taften ?
PHILIP.
Myn Broeder Robert? den ouden Sir Roberts
zoon' Kolbrand de Reuz (g) een geweldig Man?
is het Sir Roberts zoon dien gy zoekt ?
LADY.
Sir Roberts zoon? —» Ja, onëerbiedige boef!
Sir Roberts zoon —* wat fpot gy met Sir Robert
? — het is Sir Roberts zoon , en die zyt
gy ook.
P H I
(g) COLBRAND was een Deenfcbe Reuz, die
G u i van WASWICK, in tegenwoordigheid des Konings
A D E L S T A N , nedervelden. dit gevegt beeft
D R A Y T o N in zyn Polyolbion zeer prachtig i*.
Jcbreeven, J o H M S O N.

H I S T O R I E - S P E L . 157
PHILIP.
Jacob Gurney wilt gy ons wel een weinig alleen
laaten*
GURNEY
Van harten gaarn. myn lieve Philip.
PHILIP.
Philip? — Sperling? (&) — Jacob, daar val.
len kluchtige diDgen voor; maar hier na meer daar
van. - — (Jacob vertrekt) Mevrouw ik was nooit
des ouden Sir Roberts zoon; Sir Robert had zyn
deel aan my op een goede Vrydag wel kunnen eeten,
zonder zyn vaften te verbreeken (i) Sir Robert was
een wakker Man; maar, op myn eer! bekend de
waarheid! kon hy myn Vader zyn? neen, SirRo«
bert kon dat niet; wy kennen zynen arbeid, zegt
mydus, lieve Moeder, wien heb ik deze Ledemaaten
te danken? — Sir Robert kon nooit zulk
een been maaken.
LADY.
Hebt gyU ook met uw Broeder tegens my ver«
zwooren ? gy, die om uw eigen voordeels wille
myne eer verdedigen moeft ? wat zal deze fpotterny
beduiden ? —— fpretk, zeldzaame Boef-
PHI>
(J) POPE , merkt by deze plaats aan, dat men een
fperling gemeenlyk den naam van PHILIP pleeg te
geeven; dit bevejligd eene, van JOHNSON in bet
aanhang/el der nieuwe uitgaave, aangevoerde plaats;
uit een oud Tooneelfpel, en een gedicht van SKE L«
TON, tho the memory of Philip Sparrow, waar
uit GREY een plaatje''aanvoerd, bet is dus onnoodig
de verandering van WARBÜRTON te bezigen, die
fpare me voor Sparrow leeft.
ESCHENBURO.
(i) Een gewoone redeneer of fpreekwyze, die zo
veel zeggen wil , als, Robert heeft geen deel
aan my.

158 KONING JOHANNES.
PHILIP.
Ridder' Riddei 1
lieve Moeder zo goed als Bafilisko.
(fc) 6 waarachtig, ik ben tot Ridder geflagen;
ik heb het op myn fchoudcrs — maar Moeder
ik ben Sir Roberts zoon niet; ik heb van Sir
Robert en myne Landeryën afftand gedaan: echtelyke
geboorte, naam, alles is weg. Laat my dus
myn Vader kennen, waarde Moeder ik denk dat
bet een wakker Man was ; wie was het toch
Moeder ?
LADY.
Hebt gy den naam van Faulconbridge verzaakt'?
PHILIP.
Zo bartelyk, als ik den Duivel verzaak.
LADY.
Koning Richard Coeur de Lion was uw Vader,
door lang en hevig aanmoedigen wierd ik eindelyk
vervoerd, om hem een plaats in het bed van myn
gemaal toe te liaan: de Hemel vergeef my myne
overtreding! gy zyt de vrucht myner zwaare zonden
, tot weiken ik zo fterk getrokken wierd, dat
ik het niet langer wederftaan kon.
Pu ILIP.
Nu, zo waar ik lceve als ik op nieuw gemaakt
moeft worden, waarde Moeder,zo wenfchten ik
geen
(k) Eens Zinfpeeling op een oud elendig Treurfpei,
S o L i M A N and PEHSIDA, •waar in een zwetzen •
de Ridder BASILISKO voorkomt, die in een zeker
Tooneel. met zyn bediende daar op Jlaat, dat deze
hem Ridder Knight noemen zal, fchoon die hem in
plaatje van dit Knave noemt; bet welk in 't engelfcb,
20 als bekend is, tegen Knight gefield word. Dit
•woord Knave gebruikt Lady FAULCONBRIDGE
tegen baar zoon; en daar opziet zyn antwoord
dit oude Treurfpei waar uit THEOBALD die zinfpeeling
bet eerfte bemerkt beeft , vind mm in
HAWKINS origin, of the Drame (Oxford 1773.
4 vol. 8vo.) vol- II. pag. i«s. S. S.

H 1 S T O KI E.S PEL. i S 9
geen beter Vader, eenige zonden laaten zich ten
niinften hier op aarde wel eens ontfchuldigen;
dus ook de uwe. uw misdaad was uw dwaasheid
niet; gy moeft noodzaakelyk uw hart, den gee.
nen als eene onderdaanige tol voor de gebieden»
de liefde weggeeven; tegen wiens woede, en on«
bedvvingbaare fterkte, den onverfcbrokken Leeuw
zelfs geen ftryd dorft waagen , noch zyn Koning*
üyk hart voor Ricbards hand kon befchermen. Die
een Leeuw met geweld het hart uit het ligchaam
kan rukken, kan ligt een Vrouwen hart verwin*
nen. dus waarde Moeder, ik dank u van gantfcher
harte voor myn Vader, zo 'er iemand leeft die
zich verftout te zeggen , dat gy onrecht deed,
toen ik geteeld wierd, diens ziel wil ik ter helle
zenden. Kom Moeder, ik zal u myn maagfchap
vertoonen , en zy allen zullen zeggen, dat het
zonden geweeft was, zo gy Richard had geweigerd
om my te teelen. die anders zegt, liegt; ik zeg
het was geen zonden dat gy daar in bewilligde.
Einde van bet Eerfte Btdryf.
TWSI.

t6o K O N I N G J O H A N N E S ,
TWEEDE
BEDRYF.
E E R S T E T O O N E E L .
Het Tooneel is in Vrankryk, voor de muuren
van Angiers.
PHILIP, Koning van Vrankryk, Louis den
Dauphin, de Aards - Hertog van OOSTEN-
RYK, CONSTANTIA, A E T H U E.
Louis.
"VyTelkom voor Angiers, dappre Hertog vanOos-
" tenryk • •— Arthur , uw grooten Grootvader,
Richard die den Leeuw zyn hart ontroof,
den (/) en den heiligen Kryg in Paleftina volftreedt,
kwam door dezen dappren Hertog voor
den tyd in het Graf, nu is hy , om by zyn nakomelingschap
daar vergoeding voor te doen, op myn
dringende beedc gekomen, om zyne vaanen voor
uwe zaak te ontrollen ; en uwen onnatuurlyken
Oom, Johannes van Engeland, uit het onrechtvaardig
bezit van uwe Erflanden te helpen ferdryven.
omarm hem Prins, bemin hem, en heet hem
welkom.
AR.
(/) RASTALL meld in zyn Cbronyk van deze
merkwaardige gebeurtenis, met deze woorden: „ bet
„ beet men beeft hy Koning R i c H A E D , toen by
„ gevangen was , een Leeuw ingelaaten om bem
,. te eeten. maar toen de Leeuw zyne kaaken open-
„ deed, ftak de Koning zynen arm in zyn ketl , en
,, vatten den Leeuw zo vaft aan zyn hart dat hy bem
„ verworgden, en daarom Zfggen zommigen beet by
„ Coeur de Lion ; eenige zeggen echter dat by z»
„ heeten weegens zyne Stoutmoedigheid en onmeèdtt-
„ genbeid." G&xr,

H I S T O R I E-S PEL.
i6t
ARTHUR.
God zal U Coeur de Lions dood dus eerder ver«
geeven , wyl gy zyn uakomelingfcbap hst leven
geeft, en zyn vervolgd recht met de vleugelen uwer
Krygsmacbt overfchaduwd. meteen onmachtige hand,
m3ar met een onvervalfchte liefde heet ik U wel.
kom. Welkom Hertog! voor de muuren van An«
giers.
Louis.
Een Edel Jongeling.' wie zou U niet aan uw
recht willen helpen ?
AARDS HERTOG.
Op uwe wangen leg ik dezen tedren kufch, als
het zegel myner vuurige beloften dat ik niet eerder
in myn Vaderland zal te rug keeren, tot Angiers,
en de rechtvaardige aanfpraak die gy in Vrankryk
hebt; te gelyk met dezen witten oever (m) wiens
voet de huilende baaren des Meirs te rug ftoot,
en zyne bewooners van andre Landen afzoaderd, tot
dit van de Zee omzoomde Engeland, dit door water*
verfterkt Bolwerk, deze ftoute zekerheid alle uitwendige
aanvallen wederftaat; tot dezen uiterften
hoek van 't Weften U zelfs als Koning zal groeten
; tot dit oogenblik, waarde Jongeling, zal ik
aan myn Vaderland niet denken, maar de wapens
volgen.
CONS TANTI A.
ó! Neemt daar zyns Moeders dank voor aan; de
dankbaarheid eener arme Weduwe , tot den tyd
dat uwen fterken arm hem tot die macht geholpen
heeft, om uwe vriendfehap dan beter te kunnen
vergelden.
AARDS»
(m) Men gelooft dat Engeland den naam van
ALB ION, van de witte Rotzen verkreegen heeft
die tegen over Vrankryk leggen.
II. Djtit,
L
JOHNSON.

IÖ2 KONING JOHANNES»
AARDSHERTOC.
De vreede des Hemels zy hun deel, die hunne
zwaarden in eenen zo rechtvaardigen Oorlog gebruiken.
K O N I N G PHILIP.
Wel aan dan, tot het werkt —— ons gefchut
zal tegen het voorhoofd van deze wederfpannige
Stad gericht worden, roep onze Krygsoverften om
het Plan tot den voordeeligften aanval te maaken.—
al zouden wy onze Koninglyke Leden voor deze
muuren nederleggen ; al zouden wy ook in het
bloed der Franfchen, tot op de Markt moeten door.
waadden ; zo zullen wy echter deze Stad Angiers
aan dezen Jongen Prins onderwerpen.
CONSTANT IA,
Wacht toch nog eerft op antwoord van uwen
Afgezant.'gy moogt anders uwe zwaarden te vroeg
met bloed verwen, mooglyk brengt Chatillion uit
Engeland eenen vreedzaamen afftand van dit recht
dat gy door den Oorlog dwingen wilt; en dan zou
ons iedere druppel bioads berouwen,die door een
te rasfe hette in onbezonnenheid vergooten was.
K O N I N G PHILIP.
Een wonder, Mevrouw.' — zie eens, op uwen
wenfch is onzen Afgezant Cnatiilion aangeland.
T W E E D E T O O N E E L .
C H A T I L L I O N .
De voorigen.
K O N I N G PHILIP.
Meld ons kortelyk , Eedlen Vriend, wat Engeland
zegt; wy zullen U met geduld aanhooren.
Spreek Chatillion.
CHATILLION.
Laat dan uwe Krygsmachc van deze armzaalige
Belegering aflaaten , en moedig dezelve tot eene
gewigtiger onderneeming aan. de Koning van Engeland

HISTORIE-SPEL 163
geland vol ongenoegen over uwe rechtvaerdige
eifchen, heeft de wapenen opgevat; door de weigerende
winden die myne teiugkemft vertraagden,
heeft hy tyd gewonnen, om alle zyne Legioenen,
te gelyk met my aan Land te zetten, hy naderd
deze Stad met fpoedige fchreeden: zyn fterkte is
groot, en zyne Soldaaten zyn vol moed. met hem
komt de Koningin Moeder , een Adder die hera
tot tweedracht en bloedvergieten aanfpoord; benevens
haar Nicht de Infante Blanca van Spanjen;
als ook een' natuurlyken Zoon des overledenen
Konings, en alle moedwillige Koppen uit Engeland;
gauwe , vuurige , vermetele Lieden; vrywilligen
die hunne Erfgoederen verkogt hebben , en hun
geboorterecht ftoutmoedig op den rug draagen, om
hier een nieuw geluk te zoeken, in't kort zulk eene
uitgezochte fchaare onverfchrokken Lieden , als
thans uit Engeland overgekomen is , zwom nooit
over de zwellenden vloed om onheil en verwoes»
ting in de Chriftenheid aan te richten. Het geweid
hunner Trommelen verhinderd my meer
omftandigheden daar by te voegen; zy zynterftond
hier, om in onderhandeling te treden, of te vegten.
dus maakt u gereed.
KONING PHILIP.
Hoe onverwacht is deze overvalling.
AARDSHERTOG.
.Hoe onverwachter, hoe yveriger wy ons tot
tegenweer moeten bereiden ; de moed groeit met
het gevaar. Laat hen dus welkom zyn j wy zyn
gewapend.
La
DER-

Ï64 KONING JOHANNES.
D E R D E T O O N E E L ,
KONING JOHANNES, FAULCONBEIDGE,
L S O N O O B E , B L A N C A , PEMBROKE,
GEVOLG. De voorigen.
JOHANNES.
Vreede zy metVrankryk, ais Vrankryk onzen recht,
vaerdigen intrek in onze Stad in vreede toeftaat;
zo niet, dan bloede Vrankrvk en de Vreede vlieg
hemel waards, terwyl wy, Gods vernielend werktuig
zynde, den vermeetelen overmoed tuchtigen,
die zyne vreede in den Hemel te rug dryft.
K O N I N G PHILIP.
Vreede zy niet Engeland , als den Oorlog uit
Vrankryk naar Engeland te rug keerd om daar in
vreede te leven, wy beminnen Engeland, en om
Engelands wille alteen , zweeten wy hier onder
den laft der Wapenruftinge. dezen onzen arbeid
moeft uw vrywillig werk zyn. Maar gy zyt zo ver
af van Engeland te beminnen, dat gy zynen rechtmaatigen
Koning onderdrukt: gy hebt de Erfopvolger
opgehouden, de kindsheid des wettigen Erf»
genaams gemisbruikt, en aan de maagdelyke Eere
der Kroon geweld geoeffend. Zie hier uws Broe.
ders Godfreys wezen! deze oogen , dit voor.
hoofd, zyn naar den zynen afgedrukt; in dit kleine
begrip is dO volkomenegelykheid behouden, die in
Godfrey verftorf; en de hand des tyds zal dit kleine
uittrekfel, in een groot boek uitbreiden, deze
Godfrey was den oudften Broeder, en dezen is zyn
Zoon. Engeland was Godfreys eigendom, en deze
heeft het van Godfrey geërft. Hoe komt het dan
dat gy Koning heet, zo lang 'er nog bloed door
deze aderen ftroomt, aan wien de Kroon behoord,
welke gy vermeefterd.
JOHANNES.
Van wien heeft de Koning van Vrankryk, dit
recht

HISTORIE-SPEL.
ié$
recht geleend, om my over zyne Vraagftukken ter
verhooring te ftellen?
KONING PHILIP.
Van den opperften Rechter, die het edle denkbeeld
in Koninglyke Ziele verwekt, om geweldige
en onrechtvaardige daaden te onderzoeken: deze
Rechter heeft my tot Befchermer van dezen Jongeling
verkoozen: het is onder zyne befchutti'ng dat
ik uwe ongerechtigheid aanklaag, en met zyne hulp
hoop ik ze te ftraffen.
JOHANNES.
Helaas! is dit enkel aangemaatigd gezach ?
KONING PHILIP.
Vergeef het my; ik wil daar andre aanmatigingen
mede ter neder vellen.
LEONOORE.
Zeg my, Koning van Vrankryk, wie het is die
gy met eene onrechtvaardige aanmaatiging befchuldigd
?
CONSTANTIA.
Laat my antwoorden : de aangemaatigden Ko
ning uw Zoon.
LEONOORE.
Zwyg onbefchsamde! uw Badaard zou Koning
worden, op dat gy Koningin zyn en de geheele
Waereld zoud kunnen regeeren.
CONSTANTIA.
Myn Bed was uw Zoon altoos zo getrouw, als
het uwe uw Gemaal; en deze Jongeling gelyktzyn
Vader Godfrey in geftalte veel meer, als gy en
Johannes elkander in gedrach gelykt; daar gy toch zo
veel gelykheid op elkander hebt als de regen op het
water, en den Duivel op zvne Moeder. Myn Zoon
een Baftaard! —- by myn Ziel, ik geloof nooit dat
zyn Vader zo eerlyk gebooren wierd, als hy, om
dat gy zyn Moeder waart.
LEONOORE.
Gy hebt een fraaije Moeder, Jongeling,die uw
Vader befchimt, _ _
C
L 3
° S '

i£6 KONING JOHANNES.
C O NST A NTI A.
Gy hebt een frsaije Grootmoeder Jongeling
die U befchimpen wiH
Stili
AARDSHERTOG.
FAULCONBRIDGE.
Hoord den Roeper.'
AARDS HERTOG.
Wie Duivel zyt gy?
FAULCONBRIDGE.
Een die den Duivel met U fpeelen zal,Heertje,
zo dra by U en uw overkleed alleen bekomen
kan. (n) gy zyt de Haas in het Spreekwoord , die
doode Leeuwen by den baard trekt: ik zal U dat
Vel inpeeperen, als ik U kryg; neem U in acht;
waarachtig, ik zal U wel vinden.
B LANC A.
6.' Hoe fchoon ftond dit gewaad des Leeuws,
hem die den Leeuw dit gewaad uittrok.'
FAULCONBRIDGE.
Het legt zo aanzienlyk op zyn rug, als des groo«
ten Alcidis Leeuwenhuit op den rug eens Ezels,
hoor Ezel ik wil U dezen Iaft van uwen rug neemen,
of'er U nog een op leggen waar van uw
fchouders kraaken zullen.
AARDSHERTOG.
Wat is dit voor een Snorker, die onze ooren
met zulk een menigte onnutte redenen verdooft? —
Ko-
(M) Koning RICHARD leeft de luid des Leeuws,
dien by bedwongen beeft, als een teken zyner zegepraal
altoos gedraagen. deze buid bemachtigde de A A R D S
HERTOG van O O S T E N R Y K , na dat by, gelyk
lekend is, Koning RICHARD door lift en bedrog
in zyn geweld bekomen bad; en zou uit een belagtbelyken
boogmoed dezelve, na RICHARDS dotd,
titoos gedraagen lebben.

H I S T O R I E-S PEL. 167
Koning Philippu' befluit, zonder langer te bedenken
wat wy doïn zullen.
K O N I N G PHILIP.
Vrouwen en Gekken, breek uwe redenen af! —
Koning Johannes, hier hebt gykortelyk myne ver
klaaring; Engeland, Ierland, Anjou , Touraine en
Maïne, eifche ik uit naam van den Jongen Arthur
van U; wilt gy dezelve afftaan en de wapens nederleggen
?
JOHANNES.
Eerder myn Leven! — Ik trotfeer U Vrankryk
— Arthur van Bretagne begeef U onder
myne befchenning, en ik wil U uit liefde meer
geeven , als de zwakke arm des Konings van
Vrankryk ooit voor U verwinnen kan. onderwerp U
Jongeling!
LEONOORE. *
Kom tot uw Grootmoeder myn Kind.
CONSTANTI A.
Ja Kind, Ja het Kind moet naarzyn Grootmoe,
dertje gaan.—, geef Grootmoedertje een Koningryk,
en Grootmoedertje zal het Kindje een Rozyn,
een Kers of Vyg geeven; het is een goed Grootmoedertje.
ARTHUR.
Weeft toch geruft myn lieve Moeder! —— ik
wenfchte dat ik diep in myn Graf lag, ik ben zo
veel geweld , als men voor my maakt, niet
waardig.
LEONOORE.
Zyn Moeder befchaamt hem dus: de arme Jongen
! by weend.
Co NST ANTIA.
ó.' Schaamt gy U maar; zy mag het doen of
niet. het onrecht dat hem zyn Grootmoeder aandoet,
niet de fchande die hem zyn Moeder toe.
voegt, trekt deze hernelroerende Paerlen uit zyne
waardige oogen ; Paerlen die de Hemel als een
Schutgeld zal aanneemen. Ja , door deze traanen
z a I
L 4

ïö8 K O N I N G J O H A N N E S .
zal zich de Hemel Iaaten gewinnen, om zyn recht
aan te neemen, en U te ftraffen.
LEONOORE.
Gedrocht, wacht gy ü niet om Hemel en Aarde
te lafteren?
CONSTANT i A.
Gedrocht, wacht gy U niet, om Hemel en Aarde
te beleedigen ? —— hoe kunt gy my aanklaagen dat
ik lafter? gy en den uwen maatigd U de Landen,
de Eigendommen en Rechten van dezen onderdrukten
Jongeling aan. deez' uw oudfte Zoons Zoon is
alleen door U ongelukkig, uwe Zonden worden aan
dit arm Kind bezogt ;de uitfpraak der Wetten treft
ham, daar hy zelfs tot in 't derde gelid van uw in
zonden ontvangen ligchaam verwyderd is.
JOHANNES.
Waanwyze.' boud op.'
CONSTANTIA.
Dit alleen heb ik nog te zeggen; dat by niet flegts
om uwe Zonden wille geftraft word, maar God
bezoekt de aangeboorne Zonden van haar , die
dezen verren afftammeling met haare misdaaden be
fmet heeft, en nu om haarent wille en met haare
ftrafFe geftraft word. haare Zonde is zyn onrecht;
haar onrecht is te gelyk de tuchtiging haarer
Zonde, alles word in de Perfoon van dit Kind
bezocht, en alles om haarent wille, wee over haar,'
LEONOORE.
Gy onverftandige kwaadfpreekfter, ik kan een
Teftamcnt vertoonen dat uw Zoons recht kragteloos
maakt.
CONSTANTIA.
6 Wie twyfFeld daar aan?-^. een Teft3ment!»—
een valfch Teftament! ——- een Vrouwe Tefta
ment.' —— een vervloekt Grootmoeders Teftament
1 —-p>
K O N I N G PHILIP.
Stil, Mevrouw ; of maatigd U; het is zeer on»
vpeglyk voor dit gezelfchap , deze verdrietige
he

H I S T O R I E-S PEL. 169
berhaalingen geduldig aan te moeten hooren. ——.
Laat esn Trompetter de Burgers van Angiers op
hunne Muuren eifchen; zy zullen zich verklaaren,
wiens aanfpraak op de Kroon hier zal gelden,
Arthurs, of die van Johannes.
(Mtnblaaft de Trmpet.)
V I E R D E T O O N E E L .
Eenige BURGERS op de Muuren.
voorigen.
De
BURGER.
Wie heeft ons op de Muuren geroepen?
K O N I N G PHILIP.
Vrankryk, in den naam van Engeland.
JOH ANNE s.
Engeland in zyn eigen naam. gy Mannen van
Angiers en myne getrouwe Onderdaanen
KONING PHILIP.
Gy waarde Burgers van Angiers, Arthurs On«
derdaanen.' onze Trompet riep U tot deze gefchikte
onderhandeling.....
JOH ANN
Voor onze gerechte zaak
hoord ons dus
het eerft. de Franfche Vaanen die hier zo naby
uwe Stad voor uwe oogen ontrold zyn, zyn tot uw
bederf aangevoerd, de Buik hunner Canonnen is
met gramfcbap gevuld; zy zyn gefteld om bunnen
yzren toorn tegen uwe Muuren uit te fpugen. deze
Franfchen ftellen zich met alle toeruftingen tot
eene bloedige beleegeringe en een onbarmhartige
handelwyze, voor de oogen uwer Stad, en voor
uwe geflootene deuren; en zonder onze aannadering
zouden deze flaapende Steenen die ü omgor.
den, door den ftoot hnnner werktuigen , uit hun
geruft lymbed gerukt, en het bloedige geweld'op
ES.
hunne kruine.een vryën baan goopend hebben om
^ S
op

i7o KONING JOHANNES.
op uwen vreede inteftormen. maar zo dra wy,
uwen rechtmaatigen Koning zynde, ons lieten
zien •»— daar wy de ongemakkelyke en dubbelde
Marfchen niet achtende, hier na toe gefpoed zyn ,
om eene machtige ontzetting voor uwe deuren te
brengen, en de gedreigde wangen uwer Stad, ongekwetft
willen houden. —Zie de onftelde Franfchen
zelf eene onderhandeling aanbieden , daar zy in
plaats van in vuur gekleede kogelen, die een beevende
Koorts in uwe Muuren verwekken zouden j
zachte in rook gewonde woorden affchieten, om
uwe ooren door een bedriegelyk geluit te betoveren.
Maar gelooft hen niet verder , als zy het
verdienen, waarde Burgers, en laat my uwen Koning,
wiens moede levensgeeften door dezen onmaatigen
fpoed afgemat zyn, in uwe Stad Herberg
zoeken.
K O N I N G PHILIP.
Wanneer ik zal gefprooken hebben, zo kunt gy
ons beiden antwoorden. Ziet! aan deze regteband ,
wiens fcheut door de heiligde gelofte, de Rechten
van dezen welke zy vafthoud , gewyd is; ftaat de
Jonge Plantagenet, Zoon van >den oudften Broeder
dezes Mans, en Koning over hem en alles wat
hy heeft, om zyn ter nedergevelds rechts willen
treden wy in volle toerufting deze groene vlakten
voor uwe Stad , zonder eenig voorneemen van
vyandlykheid tegen U, ten waare uwe wederfpan»
nigheid ons daartoe aanfpoorden: 'er word alleen
een' milddaadigen yver voor de behouding van dit
onderdrukte Kind in ons gewisfe gekoefterd; weigerd
dus niet een plicht te herftellen, die gy zeker
fchuldig zyt, aan hem die om ze te eifchen geregtigd
is ; namelyk deze Jonge Prins; zo zal ons
Wapen gelyk een gemuilbande Beer, die flegts
voor de oogen fchrikt, alle beleedigingen verbooden
zyn, de boosheid onzer Canonnen tegens de
onkweftbaare Wolken des Hemels uitgelaaten worden,
en met eene vreedzaame en ongeftoorde terug-

HISTORIE.SPEL. 171
rugkeering, met ongebruikte Zwaarden en onbefchaadigde
Helmen zullen wy dit moedige bloed
weder thuis brengen , dat wy tegens uwe Muuren
wilde verkoelen ; en daar toe hier gekomen waa.
ren: uw Vrouwen en Kinderen en U zullen wy
dan in vreede laaten. doch zo gy echter dwaas
genoeg zyt om deze voorkomende aanbieding af te
flaan , zo verbeeld ü niet, dat dezen omkring
uwer Muuren U tegens onza fterke Krygsmacht zal
kunnen befchermen , alfchoon zelfs alle deze Engelanders
met hunne macht in uwe kringen geleegerd
waaren, Zeg ons dus, zal uw Stad in den
naam van die geen voor welke wy U daar toe
aanfpooren, denzelven als haaren Heer erkennen?
of zullen wy het teken tot den aanval geeven,
en in bloed waadende ons eigendom intrekken ?
BURGER.
Ons antwoord is kort, wy zyn onderdaanen van
den Koning van Engeland, voor hem en uit
krachte van zyn recht, hebben wy deze Stad in.
• JOHANNES.
Zo erkend dan uwen Koning, en laat my in.
BURGER.
Dat kunnen wy niet ; maar hy die bewyft dat
hy Koning is, zullen wy onze trouw betoonen. tot
dien tyd toe, zullen onze deuren tegen de geheele
Waereld gegrendeld blyven.
JOHANNïïS.
Bewyft de Kroon van Engeland den Koning niet?
en als dit niet genoeg is , zie hier dan tweemaal
vyf duizend getuigen, in Engeland gebooren
FAULCONBRIDGE.
Baftaarden, en diergelyken!
JOHANNES.
Die bereid zyn , ons recht met hun leven te
bewyzen.
K O N I N G PHILIP.
Even zo veele , en van zulk 'goed bloed als
deze
FAUL«

KONING
JOHANNES.
FAULCONBRIDGE.
Ook eenige Baftaarden.'
KONING PHILIP.
Staan hier, oin zynen eifch in 'c aangezicht te
wederfpreeken.
BURGER.
Tot gy bewyft wiens recht het geldigfte is,
houden wy voor den geldigfte het recht van bei.
den te rug.
JOHANNES.
Zo vergeef God de Zonden van alle de Zielen,
die ten vreesfelyken bewyze onzes rechts op het
Koningryk, nog eer den avonddaauw valt, in hunne
eeuwige wooning overgaan zullen.
KONING PHILIP.
Amen! Amen 1 ——- te Paard Ridders — tot
de wapenen!
FAULCONBRIDGE.
6 Sint Jooris.' die den Lindworm tergden, en zeden
altoos te Paard voor myn Waardins deur zit,
help ons uit deze zaak! — (tegens de Aardsbertog)
Goede Vriend, was ik thuis in uw hol by
uwe Leeuwin , ik zou U een Osfekop op uw
Leeuwenhuid zetten , en een gedrocht van U
maaken.
AARDSHKRTOG.
Stil, niets meer!
FAULCONBRIDGE.
Zidder toch ! want gy hoord den Leeuw brullen.
JOHANNES.
Wy zullen verder in de vlakte voorttrekken f»
om
(o) Het febynt aan deze plaats, dat SHAKE»
i p E A R , boe los en onbedwongen , by ook zon*
tyds in zyne Tooneelfcbikkingen is; den aanval van
deze twee Heiren echter niet heeft durven vertoonen
Trouwens dit is een uit drukke lyk verbod Van allen
die

H I S T O R I E . SPEL. 173
om ons Leger beter plaats te geeven, en te kun'
nen uitbreiden.
FAULCONBRIDGE.
Haaft U dan, op dat gy het voordeel der plaatzing
wint.
KONING PHILIP.
Zeer goed. —beveelt den overigen den Heuvel
te bezetten —— de Hemel befcherm ons
recht.
(Zy gaan aan verfcbillende zyden af.)
V Y F D E
die over de Tooneelvereifcbten ooit gefcbreeven heb»
ben; en is onlangs maar door één der Hollandfebs
Dicbteren manmoedig overtreeden; namelyk door den
Hoer W. HAVERKORN den JONGEN, wiens
Spellen wy wel eens bebben booren vergelyken by
Artisjokken, welke door hunne Saufen fmaakelyk zyn
gemaakt. Wy bebben tot ons oogmerk, namelyk den
aanval van twee Heiren,bet oog op ROBBERT de
VRIES, het-Negende Tooneel in 't Vyfde Bedryf.
men moet erkennen . dat men om te bebaagen
wel eens vreemde uitvindingen moet voortbrengen,
om nieuw te zyn! begaat men in zulk een geval mis»
[lagen, ó l die wirden door den bygaanden roem ligt
verdonkerd. —»deze aangevoerde ftryd is echter natuur»
lyker als den afval in bet voorgaande Agtfte Tooneel
van dat zelve Treurfpei; of in het Tiende
Tooneel in het Vierde Bedryf °>a?i CLAUDIUS
C1 v 1 L is, daar al bet Folk, geen menfch uitgezonden
l dan tegen CIVILIS en aanflmds wéér
veor bem is. wie ziet bier niet duidelyk aan. dat
dit geen Heiren van ROBERT de VRIES, of van
CLAUDIUS CIVILIS zyn, maar dat bet werkvolk
van den Dichter zelfs is, dat alle moeite aan.
wend om de poogingen van den Heere HAVERKORN
te bevorderen, en zyne Jlukken luifter by te zetten,
bet zy dan natuurlyk ofte niet?
VERTAALERS,

174 K O N I N G J O H A N N E S ,
V Y F D E T O O N E E L . (*)
BURGERS van Angiers op de Muur.
Na een Gevegt treedt de Heraut van Vrankryk
met een Trompetter voor de Stads Poort.
De F R A N S C H E HERAUT.
Gy Mannen van Angiers, opent uwe deuren
wyd, en laat den Jongen Arthur, Hertog van Bretagne
in, die door de hand van Vrankryk dezen
dag vele Engelfche Moeders ftof tot traanen gegeeven
heeft: haareZoonen liggen rondom op den
Moedigen grond verfpreid; een aantal Weduwen
kromt zich in 't ftof , en omvat met koude armen
de bloedige Aarde, terwyl de, met gering verlies
gekochte zegen , om de danfende Banieren der
Franfchen darteld, die in triumpheerende orden,
loosheid van voorneemen zyn, als zegepraalers in
te trekken, en Arthur van Bretagne tot Koning van
Engeland uit te roepen.
Z E S D E T O O N E E L .
De BURGERS van Angiers op de Muur. De
FRANSCHE HERAUT met een Trompetter.
De ENGELSCHE H E R A U T
met een Trompetter.
De ENGELSCHE HERAUT.
Verheugd ü, gy Burgers van Angiers,luid uwe
klokken ! Koning Johannes , uwe en Engelands
Koning, is in aantocht, als meefter van dezen heete»
en bloedigen dag. de Wapenen van hen die U in
een helle zilverglans voorby trokken, keeren heden
te rug , met Franfch bloed verguld zynde. geen
enkle Vederbofch, die op een Engelfche Helm zat
is

H I S T O R I E . S P E L . 175
is door eenFranfche Speer daar af geflaagen. onze
Vaanen keeren in dezelve handen te rug, van^
welke zy ontrold wierden, toen wy uittrokken. Ja"
even als een vrolyke troep Jagers, komen onze
• vrolyke Engelfchen alle met purperverwige handen
, in het bloed hunner Vyanden geverwt, te
rug. opend uwe deuren en laat de zegepraalers in»
trekken.
Bux GEK.
Gy Herauten, wy hebben van onze Toorens
uw geheel gevecht, van den aanval tot den aftogt
toe, kunnen zien; onze fcherpfte oogen hebben
geen voorrang of voordeel onder uw beide Heiren
kunnen befpeuren. Bloed heeft bloed gekort, en
flaagen hebben fiaagen beantwoord ; fterkte wae
tegen fterkte, en geweld tegen geweld gekeerd; beiden
waaren gelyk gezint tegens beiden, één alleen
moet zich als verwinnaar vertoonen; zo lang beide
Heiren dus in evenwigt ftaan, verklaard onze Stad
zich niet voor één, maar voor beide.
Z E V E N D E T O O N E E L .
De beide KONINGEN komen met hunHeir van
verfchillende zyden op. De voorigen.
JOHANNES.
Vrankryk .* hebt gy nog meer bloed te plengen ?—
Spreek. — Zal de ftroom onzes rechts zynen vryën
loop hebben?——» zo gy hem daar langer in him
derd, z,ai hy zyn ouderlyk Canaal verlaaten, en
met zyn verwoede' vloed uw nabuurigen Oever
overzwemmen, laat zyn Zilverwater dus liever
vreedzaam in den Oceaan voortvlieden.
KONING PHILIP.
Engeland ! gy hebt in dit heet gevecht, geen
druppel bloed meer gefpaard dan wy, zelfs hebt
gy nog meer vetiooren. en ik zweer by deze hand
die

J76 KONING JOHANNES.
die over het Aardryk gebied , dat door deze Hemelftreek
overzien word ; dat eer wy onze mee
recht opgevatte Wapenen nederleggen, wy U, te.
gen wien wy deze Wapenen opgevat hebben, in
he: ftof willen nederploffen ; of het getal der dooden
nog met een Konlnglyk getal vermeerderen,
en de lyft die het verlies van dezenftryd verhaald,
de eer zullen verfchaffen, om onder de verflaagenen
ook eenen Koning te kunnen vermelden.
FAULC8NBRID GE.
Hoe! Majefteit. —— hoe hoog ftygt uwe ftoutheid
als bet koftelyke bloed der Koningen in vuur
gezet word! ó I hoe voed de dood zyne vermolm»
de Kinnebakken met Staal! de Zwaarden der Helden,
zyn zyne Tanden en Klauwen ; en nu zwelgt
hy en meft zich met Menfchenvleefch, zo langde
twift der Koningen onbeflifcht blyfr. Waarom
liaan de Koninglyke Heiren zo onbeweeglyk? ——
roept tot den aanval gy Koningen.' te rug in 't
bloedig Veld , gy even machtige Vorften .' gy van
vuur fmeulende geeften! laat de nederlaag van den
een zyn deel, de vreede van den ander zyn deel
bewerken, dat daar toe flaagen , bloed en dood
diene!
JOHANNES.
Voor wien verklaaren zich de Burgers van An»
giers?
K O N I N G PHILIP.
Spreek Burgers, wien erkent gy voor uwen Koning?
BURGER.
De Koning van Engeland, zo dra wy hem
kennen.
KONING PHILI r.
Erkend hem in ons, daar wy voor zyn recht
ftryden.
JOHANNES.
In ons, die onze eigene afgezondenen zyn, en
in

H I S T O R I E - S P E L . *77
!n eigen Perfoon zich hier bevinden; als Heer van
ons zelve, van Angiers, en van U.
BURGER.
Een grooter macht als gy, loochend dit alles:en
tot het beflifcht is, befluiren wy onze bedenkingen
binnen onze gegrendelde Poorten. Voor eerft beheerfcht
ons de vrees, tor dezelve door een zekeren
daar voor verklaarden Konir g verydelt en afgezet
zal zyn.
FA ULCONBRID GE.
ó HemelI deze onwiardige Burgers van Angiers,
fpotten met U, gy Koningen, en ftaan verzekerd
op hunne Wallen , daar zy als voor een Schouwtooneel,
onze Tooneelen vol moeite en bedryven
des doods aanfchouwen , en met vingers op U
wyzen. laat u van iry raaden , gy Koningen, weeft
gelyk Jerufalem* oproerigen, een tyd lang Vrienden,
en richt uwer beider Mïcht, vereenigt tegen
deze Stad. laat Vrankryk en Engeland hunn-j opgevulde
Canonnen van 't Ooften en 't Wetten ttgen
hen richten, tot haar ontzichverwekkend geweld
de Steene ribben dezer trotfche Stad ten gronde
geworpen heeft, ik zou heden deze enwaardige
naar huis dryven , tot de weerlooze verwoefting
hen zo naakend liet als de g-metne lucht. Wan
neer dat gefchied lt', fcheid dan uw vereenigde
Macht weder, en deeld uw vermengde Vaanen op
nieuw ; keert dan aangezicht tegens aangezicht; en
de eene bloedige punt tegens den anderen; dan zal
de Geluksgodin in een oogenblik uiteen dezerVorften,
haare gelukkige gunfteling uitkiezen; die zy
de eer dezes dags toekennen en die zy met eene
grootfche zegepraal kusfehen zal. hoe gevalt U dezen
wilden raad? machu'ge Vorften ? Smaakt by
niet een weinig naar het ftaatkundige?
JOHANNES.
Nu,by denHemel die over onze hoofden hangt,
hy gevalt my. Vrankryk , willen wy onze k'aihten
vereenigen, dit Angiers den Aardbodem gejyk maa«
II. D E E L . M ken,

i 78 KONING JOHANNES.
ken , en daar na vegten wie van ons daar Koning
van zal zyn? (p i
FAULCONBRIDGE.
Hebt gy de gevoelens van een' Koning, daar gy
even als wy van deze hardnekkige Stad bïleedigd
zyt, zo richt den mond van uw gefchut, als wy
den onzen , tegens deze trorfche Waden ; en zodra
wy dezelve ten gronde geworpen hebben , daag
dan elkander uit om ter Helle of ten Hemel te
klimmen!
KONING PHILIP.
Het zy zo: maar, waar zult gy aanvallen?
JOHANNES.
Wy zullen van 't Weiïen de verderving in de»
boezem dezer Stad zenden.
AARDSHEETOO.
Ik van 't Noorden,
KONING PHILIP.
Onze Donder zal van 't Zuiden eenen Hagelbui
van Kogels op deze Stad regenen.
FAULCONBRIDGE, ter zyde.
Welk een wyze verdeeiing! — van 't Noorden
naar 't Zuiden I ——» Ooftenryk en Vrankryk zullen
elkander in 't gezicht fchieten! . men moet hen
daar toe aanfpooren: kom, laat ons gaan.
B u R G E R.
Hoord ons groote Koningen, vertoeft nog een
oogenblik, dan zal ik U een voorflag tot vreede
en tot een aanneemelyk vergelyk doen. wint deze
Stad lisver zonder zwaardfljg of wonden , en laat
deze Oorlogslieden , die bier als Slagteffers uit de
Keurplaatze gekomen zyn, hun leven te rug brengen,
(p) Wat nut tocb zouden deze Vorjten uit bet opvolgen
van zulk eenen raad kunnen trekken, die waarlyk
door den Raadgeever , FAULCONBRIDGE,
zelve by zyn echten naam, eenen wilden raad, genoemd
word'i
VERTAALERI.

HISTORIE-SPEL. ï?3
gen, en op hun bed fterven. volhard niet naar hunne
zin, maar noord my, ö Vorften!
JOHANNES.
Gy kunt verder lpreeken, wy zullen U aanhooren.
BURGER.
Deze Infante van Spanje, de Princes Blanca, is
met Engeland zeer na vermaagfchapt; overweeg de
Jaaren des Dauphins Louis,en van dezebsminnens'
waardige Maagd, als weiluiïige Liefde naar fchoon'
heid wil zoeken, waar kan zy dezelve dan beter
vinden, als by Blanca? als kuifche liefde naar deugd
.wil zoeken, waar kan zy dezelve reinder vinden
als by Blanca? als eerzuchtige liefde eene verbintenisfe
met. hoogen ftaat wil maaken , in Welke
aderen vloed dan een edeler bloed , dan in die
van Blanca? zo als zy is, in fchoonheid, deugd en
geboorte, even zo volmaakt is ook de Dauphin in
alle zyne hoedanigheden. Is hy niet volmaakt,
zo is het alleen daarin, dat hy haar niet is ; gelyk
haar ook niets anders ontbreekt • als dit een
gebrek genoemd kan worden • als dat zy niet
hy is. hy is de helft van een volmaakt Man,
beftemd om door haar volmaakt te worden ; en
zy een fchoon gedeelte voortrefFelykbeid, welks
volheid der volmaakiheid in hem ligt. ó! twee
zulke Zilverftrootnen maaken , als zy zich vereenigen,
de Oevers daar zy zaamen vioeijen , rot
Paradyzen. en twee zodanige Oevers voor twee
zulke vereenigde Stroomen ;twee zulke Paaien voor
hen, zultgyó! Koningen.' voor deza Vorftelyke
Kinderen zyn , als gy zs met elkander laat huwen,
deze Verbintenis zal meer als Batteryen over onze
digtgegrendelde Poorten vermogen, want aanftonds
na dit huweiyk, zullen wy onze deuren veel fneL
Ier openen , .dan het geweld van 't kruid dezelve
kan doen openfpdngen , en U ingang vergunnen,
maar zonder dit Huweiyk, is deze ongeftuime Zee
aiet half zo doof, geen Leeuwen zo onverfchrok-
M 2 ken;

i8o KONING JOHANNES.
ken; noch Bergen en Rotzen zo onbeweeglyk,
noch de dood zelfs in zyn verderfelyke woede zo
onverbiddelyk, als wy om deze Stad te verdeedigen.
FAULCONBRIDGE.
Dit is een waare rukwind (?) die het verrotte
gebeente des doods uit zyne Vodden uitfchud. dit
is waarachtig een groot fmoelwerk, dat dood en
Zeën, Bergen en Roizen uitfpuwd; dat van brul.
lende Leeuwen zo gemakkeiyk fpreekt als tienjaa.
rige Meysjes van hunne Schoodhondjes! welk een
Conftapel heeft dit moedwillig bloed geteeld? —
zyn woorden zyn enkel Canon vuur, Rook en Dondeifldgen:
hy geeft een dragt flagenmet zyn tong:
onze ooren eeten Vygen ; hy zegt geen woord ,
dat niet even als een Franfche vuift, een vinnige
muilpeer geeft, ik ben, de drommel haal, nooit zo
met woorden geblauwd geworden , zedert ik myr
Broeders Vader Papa genoemd heb,
LEONOORE.
Myn Zoon, geef dezen voorfisg gehoor, maat.
dit Huweiyk en geef onze Nicht eene toereikende
Huwlyksgift. Want dcor dezen band zult gy U
thans wankelend recht op de Kroon, zo vaft maaken,
dat deze groene boef geen Zoon hebben zal,
om het bloed tot rypbeid te brengen, dat een machtige
vrucht belooft, ik zie iets twyffelachtigs in
Philips oogen. zie, hoe zy elkander toe fluifteren.
vat hen op dit oogenblik , daar hunne zielen voor
deze eerzucht nog vatbaar zyn;op dat hunnen yver.
die tegenwoordig door den lugtigen adem der gebeden
, des medelydens , en der rouwe ontdooid
is; niet weder vetkoele en als voorheen bevriezen
mooge. (O B u R«
(q) Foor Stay kan men voeglyker Flaw, lezen.
V Y
JOHNSON.
(r) Dit is een buitengtmaoone Metaphoia: daar
K
'
an>

H I S T O R I E.S P E L.
\%i
BURGER.
' Waarom antwoorden geene der twee Koningen ,
op den goedwiiligen vooiflag van onze bedreigde
Stad ?
KONING PHILIP.
Spreek gy eerft Er-geland , wy! gy deze Stal
het eerfte aangeiprooken hebt. — wat zegt gy?.
JOHANNES.
Als de Dauphin, uw Komnglyken Zoon, in dit
boek der Schoonheid lezen kan. Ik bemin; dan
zal zy de Huwlykfgifte eener Koningin hebben.
wantAnjou, Touraine , Maine, Poitiers, en alles
wat — deze belegerde Stad uitgezonderd
op deze zyde des Meirs, orze Kroon enHeerfchappy
onderworpen is, zal haar bruidsbed vergulden,
en haar in titels , eer en waardigheden zo lyk
maaken, als zy in geboorte, opvoeding en fchoon.
heid , alle andere 'Prinfesfen den voorrang betwift.
KONING PHILIP.
Wat zegt gy, Jongeling? —— zie de Prinfes in
't aangezicht.
Louis.
Ik doe het, myn Vorft, ik vind in haare oogen
eene zeldzaame verfchyning: myn eigen fchaduwe
is in haare oogen afgebeeld, die wel is waar,, alleen
de fchaduwe van uwen Zoon is , maar echter een
Zon word, en uwen Zoon tot eene fchaduwe maakt,
ik verzeker U ik beminde my zelve nooit als nu,
daar ik my zelf op de vleijende Tafel van uwe
oogen afgebeeld vinde.
(Hy/preekt Jlil met Blanca.)
FAULanders
de yver gemeenlyk als eene bitte voorgejieli
ivord. en men veeltyds zeide: ., zy brand tn koeld
„ zicb af." laat hm SHAKESFEAR bevriezen en
tntdooijen.
JOHNSON.
M 3

I8z KONING J O H A N N E S .
FAULCONBRIDGE.
Op de vleijende Tafel uwer oogen afgebeeld 1 —»
aan de toornige rimpelen van haar voorhoofd op>
gehangen, en in haar harte gehuisveft! — — hy
. merkt dat hy een Verrader der Liefde is. het is
alleen fchaade.'dat zulk een elendige Gaft als hy
eis, in het herte van zulk een Maagd afgebeeld, op»
gehangen en gehuisveft zal zyn!
BLANCA,
Myn Ooms wil is in dit'ftuk de myne. ziet hy
iets aan U dat hem bevalt; zo kan ik dat iets, dat
zyn welgevallen veroorzaakte zeer ligt in mynen
wiüe overdraagen; of om eigenlyker te fpreeken,
als gy wilt, zo kan ik myne liefde daar ligt toe
dwingen. Zonder U voor 't overige, myn Prins,
over al het geene dat ik beminnenswaardig aan U
zie, te vleijcn , wil ik flegts zo veel zeggen: dat
ik niets aan U zie,dat, fchoon de praatzucht zelfs
rechter was, eenigen baat zou waardig zyn.
Jo HANNES.
Wat zeggen deze jonge Lieden ? wat zegt gy
myn Nicht?
BLANCA.
Dat uwe Eer U verbind om alles te doen, wat
uw wysheid U zal gelieven te bevelen.
J o H A NN E s.
Zo vraag ik U, "Prins Dauphin, of gy dezePrinfes
kunt beminnen?
Louis.
Vraag my eerder , of het my mooglyk is haar
niet te beminnen, want ik bemin haar in den boogften
graad.
JOHANNES.
Dan geef ik U de vyf Provintiën. Volgnesfen,
Touraine, Maine, Poitiers en Anjou , met'baar;
en bovendien dertigduizend Mark Engelfch geld ;
zo Philip van Vrankryk daar mede te vreeden is,
zo beveel uw Zoon en uw Dochter elkander de
handen te geeven.
li o-

H I S T O R I E-S PEL. 183
KONING PHILIP.
Wy zyn volkomen te vreeden ; jonge Prins ea
Prinfes, vereenigH uwe handen.
AARDSHERTOG.
En ook uwe lippen ; want ik erinner my nog,
dat ik zo deed , toen ik de eeiftemaal verloofd
wierd.
KONING PHILIP.
Nu, gy Burgers van Angiers, opend uwe deu«
ren , om de vriendfehap in te laaten, die gy gefticht
hebr, op dar. dezen Echt zonder vertoeven
in.Sint Maria's Capel kan voltrokken worden.
Is Conftantia niet cnaer dezen hoop ? zy is daar
zekerlyk niet onder, haare segenwoordigheid zou
deze nieuwgtflootene trouw een fterken hindernis
in den weg gelegd hebben waar is zy, en haar
Zoon ? wie kan het my zeggen ?
Louis.
Zy zit vol treurigheid en ongenoegen in uw Majefteits
Tent.
KONINO PHILIP.
En deze verbintenis die wy getroffen hebben,
zal haare zwaarmoedigheid , bymyn eer, weinig verzachting
geeven. Ach! Broeder van Engeland, hoe
kunnen wy deze Vorftelyke Weduwe te vreede ftellen
? ter verdeediging van haar recht, zyn wy ge*
komen; en de Hemel weet, hoe wy ons, tot ons
eigen voordeel , op een andere zyde gedraaid
hebben.
JOHANNES.
Wy zullen alles goed maaken; als wy den Jongen
Arthur tot Hertog van Bretagne en Graaf van
Richmond benoemen, en hem bovendien tot Heer
van deze fchoone ryke Stad maaken. roep Lady
Conftantia. Leid haar op 't fpoedigfte tot deze
plechtigheid in. vervullen wy terftond de geheele
maat van haar wille , zo zullen wy haar toch
eenigermaate bevreedigen, daar wy ten minfte haar
M 4 droef-

tn
KONING JOHANNES.
droefheid befnoeijen. Laat ons h'eden tot deze
•nvoorziene plechtigheid geen tyd verliezen.
(Zy gaan been.)
A G T S T E T O O N E E L .
FAULCONBRIDGE, alleen.
Dolle Waerell!dolle Koningen! dol vergelyk!—»
Johannes, om Arthur zyn reeht in 't geheel te be.
neemen, begeeft zich eens.ieels vrywillig; en Vrankryk
, dien bet geweeten zyn Wapens aangordde,
door de yver en Cbrifteiyke Liefde, als GoJs eigen
Wapendraager, in *t Veld gevoerd, ïuiftarde deze
veranderaar der voorneemens in 't oor, om deze
doortrapte Duivel , deze Makelaar die de eerlyk.
heid fteeds den hals breekt; deze Meineedige, die
alle Menfchen vervoerd; Koningen , Bedelaars,
Ouden en Jongen, en die de Maagden zelfs, die
arme Schepfels die anders niets uiterlyks te verliezen
hebben als het woord Maagd , ook daarom be.
driegt, deze Heer met zyn glad gezicht, de kittelende
eigenbaat —» de eigenbaat die de geheele
Waereld uit haar* natuurlyken loop brengt, die zy
anders neemen zoude, en even dit voordeel, deze
laage aan zich trekkende .verftoorder des evenwigts,
deze dryfveer der beweeginge , deze eigenbaat,
brengt ze uit alle onverfchilligheid, uit alle richting,
voorneemen, loop en doelwit; en even dit overwigt
dezer eigenbaat, dezer Koppelaar , dezer onderhandelaar,
dezes alles veranderenden Woords,
beeft zich op de buitenzyde van het oog des wan.
keimoedigen Konings van Vrankryk gezet, en htm
van de hulp , die hy zelfs voorgenomen had om te
bewyzen, van eene reeds beflootene ftryd vol eere,
tot een hoogft befchimpingswaardige en lafhartige
vreede getrokken —— en waarom veracht ik deze
eigenbaat?—» om dat hy tot hier toe nog niet
om

HISTORIE-SPEL. 185
om my gedobbeld heeft! niet, als of ik de fterkte
heb, om myn vuift toe te drukken, als zyn fchoone
Engel (J) myne vlakke hand begroeten wilde;
maar om dat myn hand tot hier toe nog in geene
verzoeking gebracht is, en gelyk een arme Bedelaar
op de Ryken fmaald, wel aan dan, zo lang ik een
Bedelaar ben, wil ik ichimpen en zeggen : „ daar
„ is geen grooter zonde als ryk te zyn;" en ben
ik eens ryk, zo zal ik deugd (tellen in te zeggen:
„ daar is geen grooter ondeugd als behoeftigheid."
Als Koningen zeifs hunnen Eed uit eigenbaat ver.
breeken, weeft gy dan, ó Gewin .'myn God, want
U zal ik dienen.
(o) De Munt daar Engelen op gefiempeld viaa;
ren.
Einde van bet Tweede Bedryf.
MS
DERDE

135 KONING JOHANNES.
DERDE
EEDRYF.
E E R S T E T O O N E E L .
Het Tooneel verbeeld de Tent van den Koning
van Vrankryk.
CoNSTANSTIA, ARTHUR, SALISBURV.
CONSTANTIA.
egaan om zich te verhinden ? gegaan om
G
vreede te zweeren? — vaifch bloed met valfch
bloed vereenigd! —— gegaan om Vrienden te worden
j — Louis zal Blanca hebben , en Blanca deze
Landen?—— dit is onmoogelyk; gy hebt onrecht
gehoord, onrecht gefprooken; bezin U ; verhaald
het nog eens — het kan niet zyn , gy zegt alleen
het is zo. Ik ben verzekerd dat gy de waarheid
fpaard; want uw woord gelykt flegts de ydelewind
van een gemeen Man. geloof my, Vriend ; ik geloof
U niet: ik heb den Eed eens Konings voor
het tegendeel, gy zujt daar voor geftraft worden
om dat gy my zulk een fchrik hebt aangejaagd ;
want ik ben krank , en ligt in vreeze te zetten;
ik ben van fmarte ter neder gedrukt, en vol onruft,
ben een Weduwe zonder Man, de fchrik onderworpen
, ben een Vrouw tot vreeze gebooren; en
fchoon gy nu bekende dat gy gefpot had, zo kan
ik doch myne in onruft gebrachte levensgeeften,
zo aanftonds niet weder geruft ftellen ; maar zy zullen
den geheelen dag fidderen en griilen. wat wilt
gy met uw hoofdfchudden zeggen ? waarom ziet
gy mynen Zoon zo dro»vjg aan ? waarom ligt gy
uwe hand op uw borft ? waarom houd uw oog de
traanen te rug, gelyk een zouten Stroom die over
zyn Oevers treden wil ? zyn deze zwaarmoedige
zuchten beveiligers uwer woorden ? —— als zy dat
zyn,

H I S T O R I E.S P E L. 187
zyn, zo herhaal uwgantfch verhaal niet,maar zee
flegts djt enkle woord, of uw verhaal waarheid is.
SALISBURY.
Zo waar, als gy oorzaak hebt den geenen voor
vaifch te houden , die aan de waarheid van mvn
gezegde fchuldig zyn.
C O W S T A N T I A . . »
ó! Indien gy my Jeerd om dit hartenleed te gelooven.zo
leerd ook dit hartenleed my te dooden,
en laat geloof en leven dus op elkander los gaan
als de woede van twee vergrimde Mannen die in
het oogenblik dat ze op elkander aandruifchen, val.
len en fterven. Louis verbind zich met Blanca? —
ó! Jongeling! wie zyt gy dan?— Vrankryk vriend
met Engeland? wat word *er dan van my? —
ga Vriend , ik kan uw aanzien niet verdraagen:
deze tyïing heeft U tot een hatelyk Man voor
my gemaakt.
SALISBURY.
Wat heb ik dan anders voor onheil aangericht
als het onheil gemeld dat anderen aangericht heb',
ben.
C O N S T A N T I A .
• En dit onheil is in zich zelve zo verfchrikkelvk
dat het alle die geenen heilloos maakt, die daar
1
van fpreeken.
A R T H U R .
Ik bid U Moeder, wees te vreeden.
CONS TANTIA.
W^art gy, die my te vreeden wilt ftellen, haare.
lyk, wanftallig en een fchande voor uw Moeders
ligchaam;vol vlekken en ftekelachtige vinnen-lam
gek, pokkig , zwart, mismaakt, met haatelyke'
zweeren bedekt; dan zoude ik het niets achten en
my te vreede ftellen; want dan zou ik U niet beminnen;
dan zoud gy uw hooge geboorte niet waardig
zyn, poch een kroon verdienen, maar gy zyt
fchoon; ja de Godinne der natuur en des geluks
hebben zich, ó waardig Jongeling! by uwe geboorte

ï88
K O N I N G J O H A N N E S .
te vereenigd om U groot te maaken. hoe de natuur
U begaaft heeft, gy kunt met Leliën en,half ontlooken
Rooztn om den voorrang ftryden. maar de
Geluksgodin.— ó! zy is beftooken , omgepraat,
en voor ons afkeerig gemaakt! zy bedryft heden
echtbreuk met uwen Oom Johannes, en heeft met
"haar gouden hand Vrankryk overgehaald om de eer
der bepaalde heerfchappy in 't ftof te treden; en
heeft zyn Koninglyke Majefteit tot koppelaarfter
voor hun beider Majefteiten gemaakt? Vrankryks
Koning is Koppelaar rustenen de Geluksgodin en
Koning johannes: tusfehen de verliefde Geluksgodin
en den Rover Johannes I zeg my goede
Vriend , is de Franfchman niet meinëedig? ——
vergiftig hem met woorden, of gaat uw weg; en
laat het by deze fmane alleen , die ik alleen
draagen moet.
SALISBURY.
Vergeef my Mevrouw! ik durf niet zonder U by
den Koning te rug komen.
CONSTANTIA.
Gy durft; gy zult; ik wil niet met U gaan; ik
wil myne fmart leeren ftoutmoedig te zyn ; want
fmart is ftoutmoedig , en maakt zyn bezitter
trots, (É) tot my en tot de hoogheid myner groote
fmarten mogen de Koningen komen en zich
veraaaderen ; want myn fmart is zo groot, dat
° niet
(t) Inbet Bly/pei,VEEL GEWELD OMNIETS
zegt HERÓ'S Vader, die door baare ontëering neèr*
Jlacbtig is: „ dat hy zodanig door fmart overweg
„ digd is, dat men hem aan een draad leiden kan."
bier dost de fmart juift de tegengeHelde werkin t
;en
echter volgt de Dichter in beide gevallen de naiuur.
de benauwtbeid maakt de Zielen zwak, zo lang zy
nog door hoop gevoed word; ze maakt dezelve fterk
nis de vertwyffeling baar doet bevriezen.'
JOHNSON.

HISTORIE-SPEL. 189
niets als de onwrikbaare Aarde hem onderftetmen
kan. hier zit ik in myne angfte ; hier is myn
Troon; zeg de Koningen dat zy komen, en zich
voor hem nederbuigen («).
(Zy zet zich op den grond neder.)
T W E E D E T O O N E E L .
JOHANNES, K O N I N G PHILIP, LOUIS,
B L A N C A , L E O N O O R E , FAULCON»
BRIDGE, AARDSHERTOG.
KONING PHILIP.
Het is waar, fcboone Dochter ; en deze gezegende
dag zal voor eeuwig in Vrankryk gevierd
worden, dezen dag feeftelyk te maaken, houd de
glorieryke Zon in haaren loop in , en fpeelt den
Alchimift, (vj terwyl zy door den glans van haare
flonkerende oogen, de maagere, klomperige Aarde
in glitïftrend goud veranderd, de Jaariykiche omloop
, die deze dag wederbrengt, zal hem altoos
als een feeftdag fleren.
CONSTANTIA, (terwyl zy opftaat.)
Een ongelukkige dag , en geen feeftdag! ——
wat heeft die dag verdiend? wat heeft hy gedaan],
dat hy met gouden Ietteren onder de Heilige da»
gen in de Almanach gefield zal worden ? neen,
werp
(u) Hier was in de oude uitgaave bet Slot van
het Tweede BeJryf; T H E O B A L D veranderde met
richt deze Af deeling, «71 onthief daar door de bekom,
mering van eenige Kunfiricbters die hier eene in 't
oog kopende gaaping vonden. Hy verklaart zich hier
over in eene ivydloopige aanmerking.
(y) M I L T O N beeft deze gedachten ontleend:
PARADYS VERLOOREN B. III.--- when with one
virtnous touch, Th' arch chemie fun &c.

igo K O N I N G J O H A N N E S .
werp hem veeleer uit de week uit ; dezen dag
van fcbande, der. onderdrukking, en des meinëeds.
of, zo hy moet biyven ftaan, zo mogea zwange.
re Vrouwen bidden, dat hunne Baarmoeder dezen
dag niet ontbonden word, op dat geene ongelukkige
geboorte hunne hoop verydele! flegts op" dezen
dag moeten de Zeevaarende voor Schipbreuk
vreezen; en nooit moet een koop gebrooken worden
, dan die op dezen dag gemaakt is. («;) alles
wat op dezen dag aangevangen word , neem een
ongelukkig einde! Ja de getrouwheid zelve verander'
zich in valfchheid en badrog.'
KONING Fm LIP.
Waarlyk Mevrouw , gy hebt geen oorzaak ,
het blyde voorval van dezen dag te verwenfchen.
heb ik U myn Majefteit niet ten onderpand ge.
geeven ?
CONSTANTI A.
Gy hebt my met een valfche naargemaakte
Majefteit bedroogen, die men by genomene Proeven
voor onecht erkesd. gy zyt meinëedig. Gy
komt gewapend om myner Vyanden bloed te plengen,
en gy vermengt en verfterkt het met het
uwe. fx) de ftoutmoedige begeerte naar ftryd, en'
de edele K'yg^zuchtige toorn is in vriendfchap
en geblankette vreedzaamheid verkoeld ; en onze
onderdrukking is tot het Zegel van deze Verbindtenis
gebruikt. Wapend .' wapend U , ó Hemel
tegen dezen meinëedigen Koning .' een Weduwe
roept: weeft gy ö! Hemel myn Gemaal.' iaat de
uuren van dezen heüloozen dag zich in geen
vreede
(w) In de oude Engelfche Almanachken waaren
ook onder anderen de dagen aangetekend, wanneer
het goed kooj'fluiten was
STEEVENS
(x) In 't oorfpronkelyke: butnow in ARMS; eene
Zinfpeeting op bet -voorheen voor wapen, thans voor
omarming gebruikte woord.

H I S T O R I E-S P E L.
vreede fluiten; maar zend voor Zonnen ondergane
nog gewapende Tweedracht tusfchen deze trouw
looze Koningen! hoor my.' Ach! hoor my. *
AARDSHERT 0"8,
Conftantia , wees te vreeden.
CONSTANTIA.
Oorlog! Oorlog I geen Vreede! —. Vreede is
een Oorlog voor my.'— ö! Limoges.' ólOoftenryk!
(y) gy doet dezen eedlen roof, daar ey mede
praalt, fchande aar, ! gy lafhartige, elendige
vertzaagde.' gy kleine Held, groot in laagheid en
fleg's ftsrk wanneer gy ü j agter de fterkfts partv
verbergt ! gy Ridder der Geluksgodin, die nooit
vecht als die ongeftadige Juffer nietnaaft üftaat
en voor uwe zekerheid borg is ; ook ay
z vt
meinëedig, en vleid de Grooten-* weik een dwaas
zyt gy welk een hoogvliegende dwaas; t e
praalen,
te ftampen, en te zweeren om myn party té
houden: gy koudbloedige Slaaf! hebt gy niet als
een donderdag, aan myne zyde gefprooken ? Ge
zwooren dat gy de Wapenen voor my wilde voe*
ren; en my aangemaand , myn noodlot uw geluk
en uw fterkte toe te vertrouwen ? .
e n n u
treed gy ook tot myne Vyan len over? .
g v
een Leeuwenhuid draagen? . weg daar mede'
fcbaam U, en hang een Kaïisvel (z) om deze*
eerlooze fchoudren! A . „ ~.,
AARDS*
(y) In denPerfoon des AA R D S HE R TO G « van
OOSTENRYK, beeft de Dichter de twee bekend»
Vyanden van RICHARD vereenigt. LEOPOLD
HERTOG van O ISTEBRTK , wierp bem in de
Gevangenis, by een' vooraf gaanden Veldtocht:
m a ar
üe Veftmg Chams , voor welke hy viel, behoorden
aan Vi DOM ABN Hertog van Limoges. ...
tkheb deze aanmerking, benevens eenige andere opbeldertngen
te danken aan mynen Vriend H E N R Y
BiAKE. Efq
STEEVENS.
(z) ioen men in groote Familitn -jiog Narren of
Pot»

i»« KONING JOHANNES.
AARDSHERTOG.
ó !
Dat moeit my eens een Man zeggen*
FAULCONBRIDGE.
En hang een Kalfsvel om deze eeilooze fchou.
•ren!
AARDSHERTOG.
Onderftaat U met, zulks te zeggen Schurk, als
uw leven U lief is!
FAULCONBRIDGE,
En hang een Kalfsvel om deze eerlooze fchouërenl
AARDSHERTOG.
Ik dacht dat Richards ftoutheid en Richards
Tal, een waarfchouwing moeft zyn om U allen
af te fchrikken.
FAULCONBRIDGE.
Schrikkelyke woorden '— hoe beeven al myne
leden ! — myn Vaders vyand in myn Vaders roof
gehuld.' — hoe fluifterd my Alekto in 'toor.' talm
niet, Richard' fla den onwaarciigen ras ter neder;
ruk hem dit onvergelyklyke Eereteken af; het ge.,
denkteken van den Triumph uwes Vaders over de
wilden.—— wapen U flrgtt, Verrader , die zulk
een toem niet toebehoord ; want by zyne ziele,
ik zweer by myns Vaders ziel! dat ik geen tweemaal
de Zon wil zien opgaan, voor ik dit zegeteken
van uw rug getrokken, en TJ het harte daar
voor gefpleereo héb , dat gy U onderftond , zo
lang te draagen!
Jo-
Fotzemaakers hield, droegen dezelve. ter onderfchei*
ding, een Rok van Kalfsvellen , die den knoop op
den rug hadden. H A W K I N S.
In Ierland heeft men deze gewoonte nog ; en de
Har in de mommeryèn om Kerstyd, draagt altyd een
Kalfsvel of een Koehuid. * .
STEEVENS.

HISTORIÉ-SPEL. i 9 3
JOHANNES.
Houd op; uwe redenen mishaagen ons, gy vergift
U geheel en al.
KONING PHILIP.
Daar komt de heilige Gezant van den Paus.
D E R D E T O O N E E L .
PANDULPHO.
De voorige,
PANDULPH.
Heil zy U, gezalfde Stadhouder des Hemels'aan
U Koning Johannes is myn heilig Gezantfcbap gericht.
Ik Pandulpho, Kardinaal van Milano , en
Gezant van Innocentius, vraag U in zynen naam,
op uw geweeten, waarom gy de voorrechten der
Kerk; onze heilige Moeder, zo openbaar overtreed,
en den verkoozen Aardsbisfchop van Canterbury
Stephen Langton , zo opzettelyk en geweldaadig
van zyne heilige bezitting te rug floot? zie daar,
wat lk U uit naam van den genoemden heiligen Va.
der Innocentius, vraagen moeft.
JOHANNES.
Welk een aardfche Macht kan den vryën mond
eens gewyden Konings tot reden dwingen? (aai
gy kunt U op geen flegter, onwaardiger, en belag.
ebelyker gezag beroepen, om myn antwoord te
hooren, dan op dat van den Paus. zegt hem dit -
en voeg 'er in Engelands naam nog by.dat wy nooit
zullen toeftaan, dat een'Italiaanfche Priefter Tien,
dens
(aa) Ten tyde dat dit gefcbreeven wierd, daar de
Engelfche met den Paufeiyken Stoel Twiften, moet
dit Tooneel veel indruk gemaakt bebhên. diergelyke
Zinfpeelingen op de omftandigheden van die tyden, zyn
by onzen Dichter in menigte, en veelt derzelve noch
tnaangemerkt.
JOHNSON.
II. DEEL. N

194 KONING JOHANNES.
dens of Tollen in ons gebied zal trekken; maar als
wy in ons Ryk naaft den Hemel het Opperhoofd
zyn, zo willen wy ook alleen onder dezen grooten
Opperheer ftaan; zonder de hulp eener fterfelyke
hand. Zeg dit den Paus ; met ter zyde Helling
van allen eerbied tegen hem en zyn aangemaatigd
gezag.
KONING PHILIP.
Brosder van Engeland, gy lafterd terwyl gy dit
zegt.
JOHANNES.
Schoon gy en alle Koningen der Chriftenheid U
van dezen Priefter, die zich met alles bemoeid,
op zu'k eene wys laat misleiden, dat gy een vloek
vreeft die zich met geld laat afkoopen; en door de
verdienften van elendig goud, ftof en onkruid, de
vervalfcbten aflaat van een menfch koopt, die by
dezen handel de aflaat zich zelve afkoopt; alfchoon
gy en alle overige U zo grof bedriegen laat, dat
gy eenen fchynheiligen Goochelaar met inkomften
wild overhoopen; zo heb ik alleen toch moed,my
tegen den Paus aan te zetten , en zyne Vrienden
voor myne Vyanden te houden.
PANDULPHO.
ZO zyt gy dan, uit kracht van het rechtmaatige
geweld dat ik heb , met den vloek en ban der
Kerk belaaden! gezegend zal hy zyn, die zich tegen
zyn leenpligt, tegen een Ketter verheft; Ja
de hand zal verdienftelyk genoemd en als heilig
geëerd worden,die door een geheim middel,Uhet
vervloekte leven beneemd.
CONSTANTIA.
6.' Sta my toe, dat ik myn vloek eenige oogen»
b'.ikken, met Romes vloek vereenige. Goede Vader
Kardinaal, zegt Amen op myne zwaare vloeken;
want zonder myn onrecnt te fmaaken, heeft
geen tong kracht genoeg om hem recht te vloe.
ken.
PAN-

HISTORIE-SPEL. 195
PANDULPHO.
Mevrouw • ik heb bevel en volmacht om hem
: te vloeken.
CONSTANTIA.
Dat heb ik tot myne vloeken ook. als de wet-
: ten geen recht verfchaffen, dan is het wettig dat
de wet geen onrecht verhinder. De wet kan myn
, Zoon zyn Koningryk niet geeven ; want die, die
zyn Koningryk in handen heeft; heeft ook de wet
in handen, daar nu de wet zelfs volkomen onrecht
I is, wie kan de wet myner tonge dan verbieden
I te vloeken ? (bb)
PANDULPHO.
Philip van Vrankryk , zo gy zelfs niet in den
Ban wilt vervallen , moet gy de hand van dezen
Aardsketter laaten vaaren , en hitzen de geheele
macht van Vrankryk tegen hem op, als hy zich
; anders niet voor Rome wil nederbuigen.
LEONOORE.
Word gy bleek Vrankryk ? — Iaat uw hand
i niet vaaten.
CONSTANTtA.
Verhoed het, ó Duivel.' dat Vrankryk niet ver»
jander', en door de terugtrekking zyner hand, de
, Hel een Ziel verlieze!
AARDSHERTOG.
Koning* Philip, geef den Kardinaal gehoor,
F A U L C O N B R I D G E
En hang een Kalfsvel om zyne eerlooze fchouj
dren.
AARDS.
(bb) Mogelyk is dit eene Zinfpeeling op den Bul
\ tegen Koningin ELIZABETH; ook, daar men niet
\ kan bewyzen, dat dit Jluk , zo als bet thans is, voor
l Koning JACOBS Regeering vervaardigd wierd, kan
imen onderzeilen , dat het even na de Pauslyke Za.
Imenzw.ering vertoond is. Ik heb een Spaanfch Boek
.gezien, waar in G A R N E T , FRANX en andere
\ Oproermaak'ers onder de Heiligen geteld wierden,
JOHNSON.
N
N a

196 KONING JOHANNES.
AARDSHERTOG.
Zeer goed, Schurk, ik noet thans deze beledigingen
verdraagen, wyl
FAULCONBRIDGE.
Üw broek wyd genoeg is, om ze te draagen.
JOHANNES.
Wat zegt Koning Philip tegens den Kardinaal?
CONSTANTI A.
Wat kan hy anders als den Kardinaal zeggen ?
Louis.
Bedenkt U, Vader, het komt daarop aan, of gy
Uden zwaaren vloek van Rome, of het ligte verlies
van Engelands vritndfchap onderwerpen wilt,
kies het minfte kwaad,
BLANCA.
Dat is Romes vloek.
CONSTANTI A'
Sta vaft, Louis; de Duivel verzoekt ü hier in
de gedaante van eene ontkleedde Biuid.
BLANCA.
Conftantia fpreekt niet volgens haar geloof en
vertrouwen (cc) maar volgens haare behoeftigheid.
CONSTANTI A.
6.' Als gy myne behoeftigheid wegneemt , die
haar leven enkel door de dood van myn vertrou
wen behoud; zo volgt noodzaakelyk; dat myn vertrouwen
door den dood myner behoeftigheid weder
herleven zal. Vertrapt dus myne behoeftigheid ,
op dat myn vertrouwen zich weder verheffe } houd
myne behoeftigheid verheven, dan word myn vertrouwen
vertreden.
JOHANNES.
De Koning is ongeruft en geeft geen antwoord.
CON-
(cc) Faith word bier en in de volgende reden, in
de dubbele beduidenisfe van geloof en vertrouwen,
gebruikt.
VERTAALERS.

H I S T O R I E-S PEL. 19?
CONSTANTIA.
6 Verwyder U van hem, en antwoord recht.'
AARDSHERTOG.
Doet dat: Koning Philip: hang niet langer in
twyfFel.
FAULCONBRIDGE.
Hang niets, als een Kalfsvel ; gy minzaams
Botterik.
KONING PHILIP.
Ik ben geheel in verwarring, -en weet niet wat
ik zeggen zal.
PANDULPHO.
,De verwarringe zal nog grooter zyn, wanneer
gy in den Ban gedaan en vervloekt word.
KONING PHILIP.
Goede en eerwaardige Vader, fteld U eens in
myn_plaats, en zeg roy wat gy doen zoud. Deze
Koninglyke hand en de myne, zyn even te faamen
gevoegt, en eene innerlyke vereeniging onzer zielen,
is, door eene plechtige verbintenis, en de
geheiligde kracht eener deugdzaame Eedzweering,
onverbreekelyk gemaakt, de laatfte adem die wy in
adem veranderden,wasvaftgezwooren trouw,vreede,
vriendfehap, en oprechte liefde tusfehen ons
en onze Koningryken. en onmiddelyk voor deze
vreedesfiuiting, niet langer als dat wy ter bezwee»
ring derzelve de handen konden wasfehsn, waaren
zy , dit weet de Hemelt nog met de verw van
Menfchenbloed bevlekt, waar mede de wraak den
fchrikkelyken twift der vertoornde Koningen
verwde. en zouden nu deze handen die eerft zo
nieuwlings van bloed gewasfehen, eerft zo ke rt in
liefde te faamen gevoegt zyn, die op beide zyden
zo fterk is ; zouden die deze vriendfehaps band
weder los rukken ? met de trouw naar welgevallen
handelen ? met den Hemel fpotten ? zullen wy zul»
ke onbeftendige kinderen van ons zelve maaken,
dat wy terftond weder de eene hand van de ander
te rug trekken ? de gezwooren trouw weder af.
N 3 zwee>

ty8 KONING JOHANNES.
zweeren? zal het Bruidsbed der lagchende Vreede
van den bloedigen Oorlog betreden worden? en
zullen wy de inneemende trekken der oprechte redelykheid
in onbefchaamde ligtzinnigbeid veranderen
? ó heilige Man , myn eerwaarde Vader,
dat moet nooit gefchieden! bedenkt, raad, beveeld
ons, naar uw vroome denkwyze , eenen anderen
en zagter weg en dan zullen wy ons gelukkig
achten uw wil te vergenoegen en Vrienden te
blyven.
PANDULPHO.
Iedere vorm is onvormbaar , iedere weg een"
dwaalweg, zo hy de vriensTchap met Engeland niet
wederftaat. dus, ter Wapen! weeft de verdeedffer
onzer Kerk; of laat de Kerk onze Moeder, haaren
vloek over U uitfpreeken; den vloek eener Moeder
over haaren wederfpannigen Zoon. Vrankryk, het
was beter een Slang by uwe tong, een' opgeflooten
Leeuw by zynen moorddaadige klaauw , een' hongerige
Tyger by zyne tanden te houden, als deze
hand in Vriendfchap te houden, die gy houd.
K O N I N G PHILIP.
Ik kan myn hand wel, maar myn Eed niet te
rug trekken.
PANDULPHO.
Dus maakt gy de pligt tot Vyandin der pligt;en
field als in een Butgerkryg , Eed tegen Eed, en
beloften tegen beloften, ó! laat uw eerfte gelofte
die gy den Hemel gedaan hebt, om een befciicrmer
onzer Kerk te zyn , ook het eerfte vervuld worden,
wat gy zedert gezwooren hebt, is tegen U
zelf gezwooren , en kan niet door U zelfs voltrokken
worden; want als gy gezwooren hebt
onrecht te doen ; beftaat dan het onrecht niet
daarin, dat gy uw Eed getrouwelyk volbrengt?en
als gy hem niet volbrengt, zo hem te houden onrecht
is, zo kunt gy uwen pligt niet beter ver«
vullen, als dat gy hem niet houd. in dit geval is
het rechtmaatigfte tweemaal onrecht te doen; het
fcbyn

H I S T O R I E . S P E L . 199
fchynt onrecht; maar dit onrecht word dasr door
weder een recht ; en ontrouw heelt ontrouw, gelyk
vuur het vuur dat in de aderen van een
Menfch gebrand is, verkoeld, het is de Godsdienft •
die ons verbind gezwooine beloften te houden;
maar gy hebt tegens den Godsdienft gezwooren. gy
zwoer by iets tegen het welke gy zwoer, en maakt
een' Eed tot zekerheid uwer trouwe tegens eenen
Eed. als gy altoos zeker over de rechtmaatigheid
uwes Eeds wilt zyn , zo zweer altoos niet
meinëedig te zullen zyn. hoe befpottelyk is het
anders ,\ te zweeren 1 gy echter zwoerd alleen
meinëedig te zyn , en zyt meinëedig als gy houd
het geen gy gezwooren hebt. uw laatften Eed
dien gy tegen den eerften gezwooren hebt, is dus
een Oproer tegens ü zelve, en gy kunt nooit een
beter Zegepraal daar van afdraagen, als dat gy uw
Ziel tegen deze ydele duizelige ingeeving wapend,
waar toe ons gebed , als gy het wilt aanneemen,
tj zal byftaaft. zo niet, zo weet dat onze vloeken
U treffen zullen, en zelfs zo zwaar, oat gy niet
vermoogend zult zyn , om dezelve af te fchudden
; daar gy onder haaren zwaaren laft fterven
zult.
AARDSHEBTOG.
Oproer.' klaare Oproer!
FAULCONBRIDGE.
Zal het dan rriet gefchieden ? zal geen Kalfsvel
U den mond Hoppen?
Louis.
Vader l te veld ! te veld !
BLANCA.
Op uw Trouwdag ? tegen het b'oed daar gy U
mede verbonden hebt? hoe- moeten vermoorde
Lieden onze Veften bewoonen ? zullen geweldmaakende
Trompetten , en luid donderende Trommelen
, het geluid der Helle , hèt teken tot onze
plechtigheid geeven ? ——- Ach! hoor my , myn
Gemaal! ------ ó Hemel. hoe nieuw is dit woord
i n
N 4

ioo KONING JOHANNES.
In mynen mond! — zelfs om deze naamswille, die
myn tong nooit voorheen uitfprak, bid ik U op
myne Kniën, vat de Wapens niet op tegens my.
nen Oom.
C O N S T A N T I A.
ö! Op myne Kniën, van het knielen reeds verbard,
bid ik U, gy deugdiievende Dauphin;wend
uwe van den Hemel bewerkte wraak niet af!
B L A N C A .
Thans zal ik zien of gy my bemind — welk
een' naam kan meer by U geiden, dan die van
Gemalin?.
C O N 8 T A N T I A .
Die, welke hem en U verheven houd, zyne
Eer.' — ó! uw Eer Louis! uw Eerl
Louis.
Ik ben verbaaft myn Vorft, dat gy zo koel kunt
zyn , daar zulke gewigtige zaaken uw befluit afvorderen.
P A N D U L P H O .
Ik zal een vloek over zyn hoofd uitfpreeken.
K O N I N G P H I L I P .
Dat is niet noodig. — Engeland ik val van
U af.
C O N S T A N T I A.
ó l Edle wederkeering der verbannen Majefteit
.'
L E O N O O R E .
dl Schandelyke vervoering der Franfche onbeftendigheid
•
J O H A N N E S .
Vrankryk, op dit oogenblik zal U dit oogenblik
nog berouwe!
F A U L C O N B R I D G E .
De oude Graauwbaart, de Tyd, die kaalkoppige
Kofter en K'okkeluider, richt die zich naar hem ?«—
ïm ja, dan zal het Vrankryk berouwen.
B L A N '

HISTORIE-SPEL
20i
BLANCA.
De Zon word met bloed bedekt, vaar wel fchoo.
nen dag.' — waar is de party met welke ik gaan
moet? ik fta tusfchen beide; iederHeir heeft eene
hand, ik vat beide, en zy rukken my in hunne
woede van elkander en verfcbeuren my. myn Ge<
maal ik kan niet bidden datgy verwinnen moogtj
myn' Oom ik moet noodzaakelyk om uw verlies
bidden: myn Vader, ik kan het geluk niet aan uw
zyde wenfchen ; Grootmoeder ik hoop niet dat
uwe wenfch verhoord worde, geen party kan
zegepraalen, zonder dat ik daar by verlies ; het
verlies is reed? bepaald , eer het Spel nog be.
gint.
LOUIS.
Blanca, volgt my, op my ruft uw geluk.
B LANCA.
Daar myn geluk leeft, daar fterft myn leven,"
Jo HANN5TS.
Ga heen Neef, en breng ons volk te faamen.
([Faulconbridge vertrekt.) Vrankryk , ik brand van
een' vlammenden toorn , van eene woede, wiens
hitte niets als bloed, als hei koftbaare bloed les.
fchen kan.
KONING PHILIF.
Uwe woede zal U verteeren , en gy zult tot
asfche branden , eer ons bloed dit vuur lesfchen
zal; neemt ü in acht; gy zyt in groot gevaar.
JOHANNES.
Niet meer als die my dreigt. Ter Wapen • laat
ons fpoeden '• (Zy vertrekken.)
N5
VIER.

102 KONING JOHANNES.
V I E R D E T O O N E E L (*)
Het Ttoneel verbeeld een Slagveld,
( Krygsgerucbt, Geveebt.)
FAULCONBRIDGE, met bet Htofd vm den
AARDSHERTOG van OOSTENRYK.
Nb, waarachtig» deze dag is ontzachgelyk heet!
daar zweeft een Duivel in de lucht, en fchud onheil
nederwaarts, ligt gy hier, Ooftenryks kop!—.
dus heeft Konings Richards Zoon zyne beloften vervuld,
en de onfterfFelyke ziel zyns Vaders , het
bloed van Ooftenryk ten doodenöffer gebracht!
V Y F D E T O O N E E L .
JeitANNEs. ARTHUR. HUBERT.
JOHANNES.
Hier Hubert, neem dezen Jongeling byü -—-
flegts verder, Philip 1 1 ik vreez' dat myn Moeder
in haar tent beftormd word, en gevangen.
FAULCONBRÏD GE.
Ik bevryde haar, myn Vorft; zy is in zekerheid;
wees onbezorgt. laat ons maar voortgaan, myn
Heer' met weinig moeite zal dezen arbeid een
gelukkig einde neemen.
(Zy vertrekken )
ZESDE

HISTORIE.SPEL. 203
Z E S D E T O O N E E L . (*)
Een Vlucht; Veldgefcbreeuw, en Gevegt.
JOHllfKES, L E O N O O B E , A R T H U R ,
F A U L C O N B R I D G E , H U B E R T ,
LORDS.
JOHANNES.
Zo moet het zyn. — (tegen Leonoore.) Gy Mc
vrouw , zult ondèr deze fterke bedekking te rag
blyven. (tegen Arthur.) Ziet zo treurig niet, myn
Neef, uw Grootmoeder heeft U lief; en uw Oom
zal U even zo waard zyn als uw Vader was.
ARTHUR.
Ach' daar zal myn Moeder van droefheid over
fterven.
JOHANNES, tegen Faulconbridge.
Wel a3n Neef, naar Engeland' —— fpoed U
voor uit; en ziet toe dat gy nog voor onze aan*
konift de geldzakken van onze ryke AbteB nypt;
fteld hunne gevangene Engelen in vryheid ;de vette'
ribben des vreedes moeten van de tegenwoordige
hongerige tyd (dd) verteerd worden, volbreng ons
bevel in al zyn kracht.
FAULCONBRIDGE.
Klokken, Boek en Kaarsfen (ee) zullen my niet
te
(dd) Volgens de Verklaaring van STEEVENS;
the hungry Now, het hongerige nu.
ESCHENBURG.
(ee) Dr. G R E Y (Notes on Shakefp. I. Deel,
pag. 285—) helderd de gewoontens omflandiglyk op,
die by de verkondiging des Vloeks en des Bans ge.
eetfend wierden; onder anderen voierden daar by drie
Kaarsfen, de een na de andere uit gebluf ebt.
VERTAALERS,

404 KONING JOHANNES.
te rug houden, daar goud en zilver my naar tóe
trakken, om een bezoek te doen. ik verlaat uwe
Majefteit I als het my eens invalt Grootmoe
der, om vroom te zyn, dan zal ik voor uw welvaart
bidden, en hier mede kufch ik U de hand.
LEONOORE.
Vaar wel myn waarde Neef!
JOHANNES.
Vaar wel myn edle Vriend.
(Faulconbridge vertrekt.)
Z E V E N D E T O O N E E L .
De voorige.
LEONOORE, tegen Arthur.
Komt toch hier, kleine Neef een woord.
(Zy gaat met bem aan de eene zyde van bet
Tooneel,)
JOHANNES, (tegen Hubert aan de andere
zyde van het Tooneel.)
Kom hier, Hubert 1 -— ó! myn waarde Hubert,
Ik heb U veel te danken: in deze muur van Vleefch
Is een Ziel, die zich uw Schuldenaares noemt, en
uwe liefde met woeker denkt te betaalen. geloof
my, myn waarde Vriend; uw vrywillige Eed leeft
in dezen borft en zy blyft my dierbaar, geef my
uwe hand — ik heb u wat te zeggen — maar
ik wil het tot een gelegener tyd fpaaren. waarachtig
Hubert, ik fchaam my zeer, het te zeggen;
hoe veel ik ook op U betrouw.
HUBERT.
Ik ben uwe Majefteit ongemeen verpligt.
JOHANNES.
Waarde Vriend, gy hebt nog geen oorzaake om
dit te zeggen.—— maar gy zult ze hebben —
hoe langzaam de tyd ook mag voortkruipen, zo
moet zy voor my echter komen, om ü goed te
doen.

H I S T O R I E S P E L . 205
doen. ik heb U wat te zeggen, maar neen, laat
het blyven. de Zon ftaat aan den Hemel en de
trotfche dag, van de Vreugde der Waereld omgeeven,
is te dartel en te vol van vrolykheden, om
my gehoor te geeven : zo de middernachts klok met
haate fchelle tong en yzren mond over de flaapdroukene
Schepfelen de nacht luiden, (ff) zo deze plaats
daar wy itaan, een Kerkhof was, en gy waart van
duizend ziektens geplaagd; of als de tegenftrydige
geeft der zwaarmoedigheid, uw bloed ftyf,zwaar en
dik gemaakt had. —— 't Welk anders gudzend in
de aderen op en afloopt; dat niets betekende ding,
dat gelach in de oogen der Menfchen doet komen'
en hunne wangen tot blyde vreugde fpant; een
hartstocht die my in 't aanzien haatlyk is!—«.of
als gy myzien kondt zonder oogen, hooren kondt
zonder ooren, en antwoorden zonder tong; als
gy zonder oogen, zonder ooren, zonder het beledigend
geluid der woorden; door enkele gedachten
met my fpreeken kondt; dan zoude ik in fpyt des
waakzaamen dags, met wyde oogen, myne gedach.
ten in uwen boezem uitfchudden: maar ach f ik wil
niets — ondertusfchen bemin ik U zeer, en waarachtig
, ik geloof dat gy my ook fterk bemind.
HUBERT.
Zo fterk, dat ik waarlyk alles onderneemen wil
dat gy myn Vorft my beveeld; al was myn 'dood
aelfs aan die daad verknocht.
Jo-
(ff) Sound on, is de oude Lezing: WARBUR.
TOK veranderde bet laatfle woord in one; de Dicb»
ter bad waarfcbynlyk niet den flag één, maar twaalf
in den zin, dat bet eigenlyke uur^des middernachts
is. zynde to Sound , aan/laan , voort/laan , eene
meerdere verjlerking van deze vermoeding.
ESCHE NBURfl.

200 KONING JOHANNES.
JOHANNES.
Weet ik niet dat gy dit doen wild ? goede Hubert.'—
Hubert!— Hubert! — werp uw oog op
dezen Jongen Knaap, ik wil U iets zeggen Vriend.'
hy is een oprechte Slang die my in den weg legt :
en overal waar myn voet treed , daar ligt hy
voor my : verftaat gy my ? —— gy zyt zyn hoe»
der.
HUBERT.
Die hem zo zal hoeden, dat by uw Majefteit
niet in den weg zal komen.
JOHANNES.
Dood!
HUBERT.
Myn Vorft?
JOHANNES.
Een Graf!
HUBERT.
Hy zal niet leven.
JOHANNES.
Genoeg.—»-. Thans kan ik geruft zyn. •— Hubert,
ik bemin U —— neen, ik zal niet zeggen
wat ik voor U in den zin heb — denk daarop! —<
(gg). (terwyl hy naar Leonoore gaat) vaarwel Vorftin
.' ik zal U het bewufte Heir toezenden.
LEONOORE.
Myn zegen verzelle U.
JOHANNES.
Thans naar Engeland, Neef. Hubert zal U oppasfen;
en met allen fcbuldigen eerbied bedienen»
kom, teiftond naar Calais 1
AGT-
(ëS) Dit is een van die Tooneelen, welke altoos
ten voorbeeld kunnen Jlrekkcn. de kunft zal niet ligt
iets tot baare volmaaktheid toedoen; en de tyd zelfs
zal baar niets van baare Jcboonbeid kunnen ontneemen.
JOHNSON.

H IS T O R I Ê-S PEL. ao?
A G T S T E T O O N E E L . (*)
KONING PHILIP, LOUIS, PANDULPHO,
GEVOLG.
K O N I N G PHILIP.
Dus word door een huilend Onweder op Zee een
geheele Oorlogsvloot van vereende Zeilen ver»
ftrooid, en van elkander geflaagen.
PANDULPHO.
Men vat flegts goede moed , dan zal alles nog
wel gaan.'
KONING PHILIP.
Wat kan wel gaan, als het ons zo kwalyk gaat ?
zyn wy niet geflaagen? is Angiers niet verlooren?
Arthur gevangen ? verfcheide dierbaare Vrienden
vermoord? en de bloedgierige Koning van Engeland
, naar Engeland vertrokken ; daar hy ten
fpyt van Vrankryk , boven alle hindernisfen verheven
is.
Louis.
Wat hy gewonnen heeft, dat heeft hy verfterkt.
eenen zo'n onhittigen loop met zo veel verftand ge«
nomen, een zo goede order in een zo ongeftuime
haaft, is zonder voorbeeld, wie beeft ooit van een
diergelyk voorbeeld gelezen of gehoord.
K O N I N G PHILIP.
Ik mag wel lyden dat Engeland dezen lof behoud,
als wy maar ten minnen één voorbeeld voor
onze fchande kunnen vinden. Zie wie komt daar ?—•
een graf voor een Ziel,die den onfterfFelyken geeft
tegen zyn Wil in de gehaate Slaverny eener vuilen
adem houd.
N E>

208 KONING JOHANNES.
N E G E N D E T O O N E E L .
CONSTANTI A. De voorige.
K O N I N G P HILIP.
Ik bid U Mevrouw! ga met my.
CONSTANTIA.
Hier ziet ? gy het nu: zie nu het gevolg van uw
vreede fluiten.
KONINO PHILIP.
Geduld , waarde Mevrouw.' ——• goede moed
waarde Conftantia!
CONSTANTIA.
Neen, ik wederfta alles, alle hulp wederfta ik:
maar hem alleen niet die alle wederftand doet eindigen
. de waare hulp, do dood/ de dood! .
6 Vriendelyke! beminnenswaardige dood! gy wel
riekende kwaade reuk' gezonde verrottingj! verhef
U van het leger der eeuwige nacht; gy afichuwen
fchrik des geluks; zo zal ik uw koude beenderen
knsfchen; en myne oogappelen in de holen van
uwe oogen liggen, en deze Vinger omwinden met
de Wormen die by U woonen; en dezen ademenden
mond met gruwelyk Stof floppen, en een vuil
geraamte worden, als gy. kom, gryns my aan, en
ik zal gelooven dat gy glimlacht, en U als uw
Vrouw omarmen! ó Lieveling der elendige, komt
tot my.
K O N I N G PHILIP.
ó Schoone bekommernis, wees toch flille.
CONSTANTIA,
Neen, dat wil ik niet, zo lang ik nog adem heb
om te fchreijen. Ach! was myn tong in den mond
des Donders.' dan zou ik met myne ongeftuimigheid
de geheele Waereld doen beeven ;' en ieder
haatelyk geraamte uit den flaap wekken, welke
de zwakke item eener Vrouw niet hooren wiij
fchoon het andere aanroepingen verhoord.
PAN.

H I S T O R I E-S REL. 205
PANDULPHO.
Mevrouw, dit is de taal tfer onzinnigheid, en
niet der droefheid.
CONSTANTI A.
Gy zyt godloos, wyl gy my dus beliegt ; ik ben
niet onzinnig, dit hair dat ik pluk is het myne ,
myn naam is Conftantia; ik was Godfreys Vrouw;
wilde de Hemel dat ik gek was! want dan hoopte
ik my zelve te zullen vergeeten! — predikt eene
Phiiofophie die my onzinnig maakt, zo zult gy
heilig gefprooken hebben, Kardinaal, want daar
lk niet onzinnig ben en myne fmart voel, zo denkt
myn vernuft op middelen om my van deze elende
te ontdoen, en leerd my, dat ik my doorfteeken
of verhangen zal. was ik onzinnig ; ik zou mynen
Zoon vergeeten, of aan myne wanzinnigheid denken:
het naafte gebakerd Kind is myn' Zoon. ik
ben niet onzinnig ; zo goed , flegts al te goed,
voel ik de bizondere kwaal van iedre fmatt.
KONING PHILIP.
Bind deze.vliegende lokken op! — Ach' welk
een liefde zie ik in dat fchoone mengfel hai.
ren! waar in by toeval flegts een zilverdrup gevallen
is; tot dezen drup dringen zich duizende
draaden in vriendfchap te faamen; gelyk redelyke
en onfcheidbaare Minnaars, die het ongeluk te
faamen torfchen.
CO NS TANTI A.
Naar Engeland , zo gy wilt
K O N I N G PHILIP.
Bind uwe hairen op,
CONSTANTIA.
Dat zal ik — en waarom zal ik het doen ?-—
ik ruk ze uit haarê banden los, en roep: ó.' dat
deze handen mynen Zoon konde losfen , als zy
deze hairen hunne vryheid gegeeven hebben .'
maar thans benyd ik hen haare vryheid , en wil
ze wederom in haare ketenen fluiten , wyl myn
arm Kind een gevangen is. myn waarde Vader
II. Dz«L, O Kar-

no KONING JOHANNES.
Kardinaal, ik heb U hooren zeggen, dat wy onze
Vrienden in den Hemel zullen wederzien en kennen
; zo dit waar is, zal ik mynen Zoon wederzien,
want zedert de geboorte van Cain, het eerfte
manlyk Kind, tot dat, het geen gifteren eerft
adem ontvong, wierd 'er geen bevalliger Schepzel
gebooren. maar thans zal de worm der droefheid
myne knoppen eeten , en zyne aangeboorne aantreklykheid
van zyne wangen jaagen; en hy zal 'er
zo hol uitzien als een gedrocht; zo mager en fchraal
als eenen koortzigen aanval; en zo zal hy fterven;
en ftaat hy ook zo weder op, en ik tref hem in de
verzaameling des hemels aan, zo zal ik hem niet
kennen, dus zal ik nooit, nooit! mynen lieftaaligen
Arthur weder zienj
PANDULPHO.
Gy geeft ü te veel aan uwe fmart over.
CONSTANTIA.
Zo zegt gy, die nooit een Zoon had!
K O N I N G PHILIP.
Gy bemind uwe droefheid zo fterk als uw
Kind.
CONSTANTIA.
De Droefheid vervult de plaats van myn afweezend
Kind; ligt in zyn bed, gaat met my op en
af, neemd zyne liefelyke trekken aan , herhaald
zyne woorden; erinnert my alle zyne beminnenswaardige
eigenfchappen; vult zyn ledige klederen
met zyne geftalte: ik heb dus we! oorzaak myne
fmart te beminnen, (bb) Vaar wel! had gy zulk
een
(bb) Jufvrouw G R I F F I T H ("the Morality of
Shakefpeare's Drama illuftrated, London 1775.gr.
gvo.) votrd by deze plaats een paar gelyke franfcbc
verzen aan , zinder bunnen opfteller te noemen.
Mon deuil met plait & doit touj'ours met plaire;
li me tient lieu de celui que je pleurs.

HISTORIE. SPEL. 211
een verlies geleden als ik, zo kon ik TJ beter
trooften als gy my trooft. — (Zy rukt baar hoofd
Jteraad af.) ik wil dit fieraad niet op myn hoofd
houden, daar zulk eene onördening in myn gemoed
heerfcht; — 61 Godmyn Kind, myn Arthur,
myn fchoone Zoon!-—-» myn leven, myn vreugd,
myn voedfel, myn geheele Waereld! myn Weduwetrooft,
en verzagting myner fmarte!
(Zy gaat been.)
KONING PHILIP. '
Ik vrees een ongeluk en zal haar volgen.
(Hy gaat been.)
Louis.
Daar is niets in de Waereld dat my blydfchap
kan geeven ! het leven ftaat my zo tegen , als een
tweemaal verteld Sprookje; waarmede men de
doove ooren van eenen flaaperigen plaagt ; een
bittren fmaak heeft den zoeten fmaak der Waereld
bedorven; thans fmaakt zy naar niets, ais naar
fchande en bitterheid.
PANDULPHO.
Voor de heeling eener zwaare ziekte, zelfs in
het oogenblik der geneezingen beetering, is den aanval
der ziekte het hevigfle : afneemend kwaad
fchynt het flimfte als het verdwynd. Wat hebt
gy dan door het verlies op dezen dag verloo.
ren?
Louis.
Alle dagen vari roem , vreugde en gelukzaligheid
PANDULPHO.
Had gy zekerlyk gehad, als gy dezen dag ge*
wonnen had, neen, als het geluk het met de Men»
fcöen het befte meend, ziet het hen met dreigen,
de oogen aan. het is ongelooflyk ,hoe veel Koning
Johannes, alleen door dat geene verlooren heelt,
dat hy voor enkel wind aanziet; fmart het ü niet
dat Atthur zyn gevangen is?
O 2
Louis.

212 KONING JOHANNES.
Louis.
Zo hartelyk als hy zich verheugd dat hy hem
heefr.
PANDULPHO.
' Uw verftsnd is nog even zo jong als uw bloed,
hoor my thans door eenen vooruitzienden Geeft
fpreeken ; want reeds de enkele adem van het
geene dat ik fpreeken zal, zal ieder ftofje, ieder
ftroohalmpje, ieder kleine wederftand uit den weg
waaijen, die uwen voet juift tot Engelands Troon
voeren zal. Verneem dus; Johannes heeft Arthur
bemagtigd : en zo lang nog warm leven in zyne
jonge aderen fpeelt, kan Johannes, die met onrecht
den Troon inneemt, onmogelyk een uur,
een minuut, ja zelfs geen oogenblik geruft ademen,
een Septtr die door eene onrechtmaatige hand gevoerd
word, moet even zo gewelddadig verdedigt
als gewonnen worden, en wie op een glibberige
plaats ftaat, bedenkt zich niet ook de geringftehulp
tot zyne onderfteuning te gebruiken. Als Johannes
ftaan zal, moet Arthur vallen;en dus moet het zo
zyn, daar het niet anders zyn kan.
Louis.
Maar wat zal ik door uen val van den Jongen
Arthur winnen f
PANDULPHO.
Uit krachte van bet recht van uwe Gemalin Blanca,
kunt gy al de aanfpraak maaken, die Arthur
maakt.
Louis.
En aanfpraak, leven en alles verliezen, gelyk
Arthur het verliezen zal.
PANDULPHO.
Hoe nieuw en jong zyt gy in deze bejaarde Wae»
reld.' Koning Johannes maakt zelfs den aanleg; de
omftandigheden maaken eene zaamenzweering met
U, want de geene die in de vergieting van het
rechtmaatige bloed zyne zekerheid zoekt, zal enkel
bloedige en onrechtvaardige zekerheid vinden

HISTORIE.SPEL. 213
den. deze euveldaad zal het harte van al zyn Volk
koud maaken , en hunnen yver doen bevriezen;
zo dat zy de geringde gelegenheid, om een einde
aan zyne Regeering te maaken , met vreugd zul.
len aangrypen. daar zal geen natuurlyke uitdamping
in de lucht zyn, geen misgreep der natuur,
geen onvriendelyke dag.geen gemeeneStormwind,
geen gewoonlyk voorval, dat zy niet eene boven»
natuurlyke oorzaak toekennen, dat zy geen lucht*
verfchynzelen , wondertekenen , misgeboortens ,
voorbeduidingen en tongen des Hemels noemen
zullen; die met luide Hemmen wraak tegen Johan»
nes roepen zullen.
Louis.
Maar mogelyk beneemt hy den Jongen Arthur het
leven niet , maar zoekt flegts zekerheid in zyne
gevankenisfe.
PANDULPHO.
6' Prins! als by van uwe aannadering hoord ,
en den Jongen Arthur noch niet van kant gemaakt
is, zo fterft hy op dit bericht terftond, en
dan zullen alle de herten zyner Onderdaanen tegen
hem oproerig worden; de lippen de onbekende
verandering kusfchen, en uit de bloedige Vingertoppen
zal Johannes fterke gelegenheid tot grimmigheid
en oproer zuigen : my dunkt ik zie
dezen oproer reeds ten vollen aan de gang .' en
wat kan voor U gelukkiger gefchieden, als het
geen ik gezegt hebbe ? —— de Baftaard Faulconbridge
is tegenwoordig in Engeland, brandfchat de
Kerken , en handelt tegens alle de Chriftelyke
liefde aan. zo flegts twaalf gewapende Franfchen
daar waaren , zy zouden als eene byeenroeping
zyn, en in één oogenblik tien duizend Engelfchen
op hunne zyde trekken; gelyk een fneeuwbal die
zich afwenteld, en afwentelende een berg word.
Edele Dauphin, ga met my by den Koning ; het
is verbaazend wat hun misverftand voor gevolg
kan hebben. Thans daar hunne Zielen geheel
O 3
van

«4 KONING JOHANNES*
van ongenoegen vervuld zyn ; gaat gy naar Engeland
; ik zal ondertusfchen den Koning aanfpooren.
Louis.
Sterke gronden teelen fterke daaden ; laat ons
gaan; als gy ja zegt, zal de Koning zekerlyk geen
neen zeggen.
Einde v»n bet Derde Bedryf.
VIERDE

H I S T O R I E-S PEL. ais
VIERDE BEDR Y F.
E E R S T E T O O N E E L .
Het Tooneel verbeeld eene Cevankenis in
. Engeland.
H U B E R T , Eenige
SCHERPRECHTERS.
HUBERT.
Tl/Taak my dit yzer zeer gloeijend; en blyf gy ach-
' ter het Tapyt ftaan; ais ik met den voet op
den grond ftamp, komt dan te voorfchyn,en bind
den Jongeling die gy by my zult vinden, aan den
ftoel valt. geeft hier wel acht op!
SCHERPRECHTER.
Ik hoop, uw Borgfchap zal de daad verant.
woorden.
HUBERT.
Onnoodige Bedenkingen • — vrees niets, maak
maar begin.— Jongen Heer, komt voor den dag;
ik heb U wat te zeggen.
T W E E D E T O O N E E L .
ARTHUR,
HUBERT.
ARTHUR.
Goede morgen, Hubert.
HUBERT.
Goede.morgen, kleine Prins.
ARTHUR.
Een zo 'n kleine Prins als 't mogelyk is; fchoon
ik groote aanfpraak heb een grooter Prins te zyn.—
gy zyt treurig.
O 4
Hu.

216 K O N I N G J O H A N N E S .
HuiERT.
Ik ben zekerlyk eertyds vrolyker geweeft.
ARTHUR.
Waarlyk, het komt my voor, dat niemant treung
moeft zyn, als ik; doch ik erinner my, toen
ik nog in Vrankryk was, dat jonge Lieden uit enkle
moedwilligheid zo treurig waaren als de nacht
zo waar ik een Chriften ben! Was ik flegts uit deze
Gevankenis, en een Schaapherder, ik zou zo vergenoegt
zyn als den dag lang is i en dat zou ik
hier ook zyn, indien ik niet vreesde dat mynen
Oom overlegt hoe by my nog meer leed aan zal doen.
hy vreesd my, en ik hem. is het dan myn fchuld
dat ik Godfrey s Zoon ben? neen waarlyk niet-en
zo God beliefde dat ik uw Zoon was, zo zoud'ev
my liefhebben, Hubert.
HUBERT, ter zyde.
Indien ik net hem fpreek, zal hy door zyn on.
noozel gefnap myn medelyden wakker maaken,
dat m doodsfluimering ligt. dus zal ik my haaften
en voortmaaken.
'
ARTHUR.
_ Zyt gy ziek Hubert? gy zi e t ' e r
heden zo bleek
uit. waarlyk ik wenfchte dat gy een weinig ziek
waart, op dat ik gelegenheid kon hebben, om een
geheele nacht by U te zitten en te waaken. Ik bemin
U zekerlyk meer als gy my!
HUBERT, ter zyde.
Zyne redenen dringen my in 't harte. (Hy Reeft
bem een Fapter.) Lees Jongeling, (ter zyde) wat
begeerd gy, onnoozele traanen?daar gv de medogenlooze
harten nederdrukt I ik moet het kort
maaken , anders verdruppeld myn voorneemen in
vrouwelyke traanen uit myne oogen kunt
ren?" D 1 6 t l 6 Z e n ? "
h e t n i e t l c h o o n
gefchree-
AI fL ARTHUR.
Al te fchoon Hubert, voor zulk een haatelyk
voor

R I S T O R I E-S PEL. JIJ
voorneemen. moetgy beide myne oogen met gloei'
jende yzers uitbranden?
HUBERT.
Dit moet ik Jongeling.
ARTHUR.
En wilt het ook?
HUBERT.'
En wil het ook.
ARTHUR.
Kunt gy dit over U hart brengen i als U flegts
het hoofd zeer deed, bond ik de flaapen daar van
met myn neusdoek —— het befte dat ik heb, een
Prinfes heeft dezelve voor my geflikt , ik eifchte
hem nooit van U te rug. Zelfs om middernacht
hield ik U hoofd met myn hand, en zocht, gelyk
de minuuten de waakzaamheid der uuren dienen
de langwylige tyd te verkorten:ik vroeg; wat ont'.
breekt ü ? en waar hebt gy pyn ? of wat kan ik
ter liefde van U !doen? menig gemeen mans zoon
zou ftil gelegen en geen enkel vriendiyk woord
tegens U gefprooken hebben ; maar gy had een
Prins tot oppasfer in uw ziekte — mogelyk denkt
gy.dat myne liefde liftige liefde en bedrog geweeft
is. is bet des Hemels wii dat gy my kwaad behandelen
moet, zo moet gy waarlyk. — wild gy my
de oogen uitbranden ; deze oogen die U nooit
een onvriendelyk opflag gaave, of het nooit doen
zullen ?
HUBERT.
Ik heb het gezwooren om te doen, en met gloei,
jende yzers moet ik ze uitbranden.
ARTHUR.
Ach! dat zou nooit iemant anders dosn, als in
dezen yzren tyd! het yzer zelf, al was het ook
geheel gloeijend, zou, als het dit oogenblik na.
rt rd ij' m y n e t r a a n e n drinken, en in haar en.
Tchuldig water zyne vuurige woede lesfehen , en
daarna terftond in roeft verteeren, wyl het vuur
zich onthouden had myne oogen te befchaadieen.
O 5
6
Zyt

2i8 KONING JOHANNES.
Zyt gy dan harder als gefiagen yzer ? Ach / al
was 'er een' Engel tot my gekomen , die my ge»
zegt had , Hubert zal U de oogen nitftooten /
zo had ik hem niet gelooft: geen tong, dan Hu*
berts. ——•
HUBERT, terwyl by op den grond Jlampt en de
SCHERPRECHTERS binnen komen.
Kom hier doet het geen ik U zeg.
ARTHUR.
Ach red my Hubert! red my f myne oogen
zyn reeds uit van de grimmige blikken van deze
bloeddorftige Lieden.
HUBERT;
Geef my het yzer, zeg ik, en bind hem hier.
ARTHUR.
6 God! waar toe is zulks noodig, zo wreed ee
ongeftuimig te zyn?—— ik zal my niet verwee.
ren; ik zal als een fteen zo flil zyn. om des He.
mels wille, Hubert! laat my niet binden ! —
neen, hoor Hubert. — Jaag deze Lieden weg,
en ik zal zo geruft zitten als een Lam. ik zal my
niet roeren, niet fpartelen, geen woord fpreeken,
noch het yzer toornig aanzien: zend deze Lieden
flegts weg; dan zal ik U gaarne vergeeven, hoe
ev mv ook foltert.
B L
HUBERT.
Laat my met hem alleen.
SCHERPRECHTER.
Ik wil die daad ook liever niet zien. (ii)
(De Scherprechters vertrekken.)
ARTHUR.
Ach! dan heb ik mynen Vriend beioogenl—-
hy
(ii) Ziet daar een teken van de Engelfche hartvoch.
tigbeidl de Scherprechters zelf gruwen van de daad,
en de Dichter vertoond de voorbereiding aan de Aan.
fcboiiwers j en beeft zyne poogingen altoos zien geluk'
\
M T
VERTAALERS.

y£*va sstfr.
Geef my liet j-zer , ze^ iTs , en tinei Lem Lier.
o Gort, -waai- loe is zulks ïïootlijf , zn -w-rcetl fn

fll

H I S T O R I E - S P E L .
aio
hy heeft een fchrikkelyk gelaat, maar een medelydend
hart.' —— laat hem weder binnen komen
op dat zyn medelyden «het uwe beziele.
HUBERT.
Kom Jongeling,* zet U neder.
ARTHUR.
Is 'er dan geen middel ?
HUBERT.
Geen, als uwe oogen te verliezen.
ARTHUR.
0/ Hemel! dat in uwe oogen maar een ftofje,
een fplintertje, een vliegje, verwaaid hairtje of ander
ongemak, in dat koftbaare Werktuig uws verheven
Zins was ! dan zoud gy voelen welk een
hinder de geringfte dingen daar in veroorzaaken;
Ja uw lafhartig voorneemen zou U dan ras ontzet*
telyk fchynen l
HUBERT.
Is dit uwe belofte? kom hier , en zwygt
ftil.
ARTHUR.
Hubert, twee tongen zyn niet befpraakt genoeg
om'voor twee oogen te fpreeken. laat my myne
tong niet befnoeijen; laat my dat niet, Hubert! —
of, zo gy wilt Hubert, fny myn tong dan uit, en
laat my myne oogen houden! ach! verfchoon myne
gogen , fchoon zy my tot niets meerder nut zullen
zyn , als om U aan te 'zien! —— zie daar het yzer
is koud en zal my toch geen leed doen.
HUBERT,
Ik kan het weder heet maaken, Jongeling.
ARTHUR.
Neen, waarlyk niet; het vuur is door fmert geftorven
, om dat het tot weldoen der Menfchen
gefchaapen, tot zulk een onverdiende gruwzaamheid
gebruikt zal worden. Zie nu zelfs,daar brand
geene boosheid in deze Kooien, (kk) de adem des
He.
(kk) Naar de Lezing van Dr. GKET. There
is no malice burning in this coal.

220 KONING JOHANNES.
Hemels heeft haar leven ultgeblufcht, en berouwasfche
over haar hoord uitgeftott.
HUBERT.
Maar met myn adem kan ik ze weêr levendig
maaken, Jongeling.
ARTHUR.
Ais gy dit doet, zal zy rood worden, Hubert;
en van fchaamte over uw gedrag gloei jen. Ja.mo.
gelyk zal zy U in de oogen vonken, en gelyk een*
hond, die tot den aanval aangehitft word, op den
geenen toehappe die hem aanhitft. alle dingen die
gy gebruiken kunt om my kwaad te doen , wei'
geren hunnen dienft; U alleen ontbreekt het medelyden,
dat vuur en yzer bezit; ftoffen die an«
ders tot zulke verrichtingen gebruikt worden, en
by welke geen medelyden anders gevonden word.
HUBERT.
Wel aan dan; gy zult leven! ik zal uw oogen
niet aanroeren , alfchoon uw Oom my alle zyne
fchatten daar voor wilde geeven. wel is waar ik
heb het gezwooren ; en ik was gereed, Prins, om
ze met dit yzer uit te branden.
^ E T H U R .
6! Nu ziet gy 'er weêr uit als Hubert; dezen
geheelen tyd zyt gy vermomd geweeft.
HUBERT.
Stil; niets meer. vaar wel. uw Oom moet niet
anders weeten als dat gy dood zyt. Ik zal deze
hondfche oppasfers met valfcbe berichten paaijen.
en gy beminlyk Kind, ilaapt geruft en zeker op deze
betuiging, dat Hubert om de geheele rykdom der
Waereld U geen leed zal doen.
ARTHUR.
ó Hemel.' — ik dank U Hubert.
HUBERT.
Stil; niets meer. ga zacht met my binnen, ik
waag zeer veel voor U.
(Zy
vertrekken.)
I
DERDE

H I S T O R I E - S P E L . 221
D E R D E T O O N E E L . (***)
Het Tooneel verbeeld bet Hof in Engeland.
J OHAHNES, PEMB R0EE5(»Tj, S A L I S B U .
ET,
LORDS.
J O H A N N E S .
Dus zitten wy dan weder hier , nog eens ge«
kroond, en zo ik hoop met gunftige oogen befchouwd
wordende.
PEMBROEZ.
Dit is met uw Majefteits verlof, eenmaal te
veel. gy wierd reeds voorheen gekroond; en deze
Koninglyke waardigheid is U nooit ontnomen;
nooit wierd de toegezwoorne trouw door oproer
tegens U verbroken: geen verlangen naar veran»
dering omruilen het Land .niemand wenfchte zich
een beter geluk.
S A L I S B U R Y .
En gevolgelyk , een dubbele verheffing maakt
een titel boorden, die voor hem ryk genoeg was
om gelouterd goud te vergulden ; leliën wit te
verwen; reukwerk over de Violen te gieten; het
ys glad te maaken; de regenboog met een nieuwe
kleur te verryken; of de fchoone oogen des Hemels
door het licht eener fakkel grooter glans te
willen mededeelen : dit alles is vergeeffche ver.
kwifting, en eene belagchelyke overvloed.
PlM.
(11) Daar dit, en andre Hiftorifcbe Tooneelfpelen
van omen Dicbter, verfcbeide Jaaren bevatten} zo
zyn dikmaals de titel en Perfoonen aan bet einde
niet meer dezelve als in 't begin., deze P E M B R O •
XE is W I L L E M , Graaf van PEMBROKE, een
Zoon van dien, die in bet eerfte Tooneel voorkwam.
STEEVENS.

222 K O N I N G J O H A N N E S .
PEMBROKE.
Hef is om dat uw Koninglyk bevel voltrokken
moet worden; anders it, deze plechtigheid niets
anders als een op nieuw verhaald Spreukje, dat
by de laatfte herhaaling zo veel bezwaarlyker
word , terwyl men een ongeleegen tyd daar toe
verkieft.
SALISBURY.
Het oude en wel bekende aangezicht van 't gebruik
word daar zeer door ontfteld. Het geeft
gelyk een wervelwind den loop der gedachten
een' nieuwen keer ; verfchrikt de bekrompene
overlegging; maakt gezonde denkbeelden krank; en
waarheid verdacht; wyl het in eene zo nieuwmo.
difche kleeding verfchynd.
PEMS-ROCE.
Als Handwerkslieden zich "moeite geeven, om
hunne zaaken nog beeter als goed te maaken, zo
brengt hunne vlyt Monfters voort,; en zeer dikmaals
maakt de onfchuldiging van een gebrek het
gebrek nog erger; gelyk lappen;die op een kleine
fcheur gelapt worden,het gewaad door verbeiging
van het gebrek nog meer ontftellen, als het gebrek
van het kleed zelfs deed, eer het gelapt
wierd.
SALISBURY.
Uit dien grond ontraadden wy deze nieuwe
krooning eer dezelve voltrokken wierd; maar uwe
Majefteit betoonde veel ongenoegen daar over; en
thans laaten wy ons alles welgevallen, terwyl al<
les, en het geen dat wy willen den wil uwer Ma
jefteit onderworpen moet zyn.
JOHANNES.
Eenige oorzaaken van deze dubbele Krooning
heb ik U reeds geopenbaard, en ik hou dezelve
voor dringend, nog veel dringende redenen zal ik U
ter zyner tyd ontdekken; des te geringer is myn
bezorgenis daar over. Intusfshen moogt gy nu aanwyzen
wat gy gaarne verbeeterd had, en wat U
niet

HISTORIE-SPEL.
2 2 3
niet goeddunkt, gy zult ondervinden hoe bereid,
willig ik uwe beden aanhooren en vervullen zal.
PEMBROKE.
Veroorlooft dan Myn Vorft, dat ik, als iemant
die de tong van allen is, en de gedachten van
hunne herten uitfpreekt; voor hen zo wel als
voor my zelve, het meefte echter voor uw eigene
zekerheid, voor welke ik en zy allen, onze befte
poogingen aanwenden, voorde grootfte zaak van
aanbelang, om de bevryding van den Tongen Ar.
thur fmeeke; wiens gevankenis de morrende lippen
der misnoegde en gevaarlyke reden perft uit te
breeken. als gy dat geene 't welk gy in rufte bezit,
ook met recht bezit, waarom zal dan uwe vrees-I
die gelyk men zegt, anders de treden des onrechts
geleidt -— U beweegen, uwen Jong.n Neef op te
fluiten; hem in eene barbaarfche onweetenheid te
laaten; en zyne Jeugd de ryke voordeden der ridderlyke
oefFeningen te ontzeggen? (mm) op dat
dus de kwaadgezinaengeenvoorwendfelmogen hebben,
waar van zy zich by gelegenheid zouden kun.
nen bedienen; zo wilt ons flegts eene bede toe.
ftaan, waar toe gy ons zelfs aangemoedigt hebten
hem zyne vryheid fchenken : in het welke wv
niet anders tot ons eigen beft begeeren , als in zo
verre ons beft van het uwe afhangt; en wy het
Koud? 01 ü e i k e n n e n '
d 3 t b y Z y n e
5*5
Jo-
(mm) Inde middel Eeuw beft mi de geheele obvoe.
dtng derPrmsfen en Jonge Edellieden in KryxsoefFe.
mngen; deze kon men in de Gevankenis niet ligt hebben;
daar en tegen kon men de vorming van bet ver»
Jtaiid daar,mogelykzowel als opandere plaatfen ver.
richten, maar deze wyze van opvoeding beviel den
ouden Krygszuchtigen, maar in wetenlcbappen wei.
mg onderrichten Adel, in 't geheel niet.
PEacr.

«4 K O N I N G JOHANNES.
JO HANNES.
Ik ben te vreeden, en vertrouw zyne Jeugd aan
uw opzicht.
V I E R D & T O O N E E L .
HUBEET.
De voorige.
JOHANNES.
Hubert, welk nieuws brengt gy?
PEMBROKE tegen Salisbury.
Dit is de Man die de bloedige daad voltrekken
zou; hy toonde het bevel daar toe, aan een my»
ner Vrienden, het beeld van een fcbandelyke en
fchrikkelyke daad ftraald uit zyne oogen; zyn be«
trokken aangezicht verraad een onruftig hart; en ik
vrees fterk dat de daad reeds volbracht is, waar
toe hy, zo wy vreesden, bevel had.
SALISBURY.
De Verw des Konings verandert alle oogenblikken;
zy komt en gaat tusfchen zyn voorneemen en
geweeten, als twee Herauten tusfchen twee vreesfelyke
Heiren: zyne gemoedsbeweeging is zo ryp
dat zy noodzaakelyk opbreeken moet.
PEMBROKE.
En alszy opbreekt, zal 'er, vrees ik , niets anders
uitkomen, als de fchandelyke etter van de
dood van een bevallig kind.
JOHANNES.
Wy kunnen de machtige hand des doods niet
wederhoadeh. — gy braave Lords, fchoon de
wil om uw verzoek toe te fiaan in my levendig is,
zo is toch de oorzaak zelve, om welke gy bid,
dood en weg. Hy zegt my, dat Arthur deze nacht
geftorven is.
SALISBURY.
Waarlyk, wy waaren ook bezorgt, dat zyne
ziekte onheelbaar zou zyn.
PEM-

H I S T O R Ï E - S P E L , 225
PEMBROKE.
Zekerlyk, wy hoorden reeds hoe na de dood by
hem was, eer het kind zelfs voelden dat het ziek
was. daarvoor zal rekenfchap gegeeven worden, op
de een of de andere plaatfe.
JOHANNES,
Hoe flaat gy zulke.vreesfelyke blikken op my?
gelooft gy dan dat ik de fchaar van het noodlot in
handen heb? heb ik dan over den Pols des levens
te gebieden ?
SALISBURY.
Het is zekerlyk niet recht daar mede, en het is
fchandelyk dat de hoogheid zich zo groffelyk vergeet!
—- veel geluk met het verdre fpei! en vaar
wel hier mede'
PEMBROKE.
Wagt, Lord Salisbury, ik zal met U gaan, en
het erfdeel van dit arm kind, een klein Koningryk
van een gedwongen graf, opzoeken. Het bloed
dat den geheelen omtrek van dit Eiiand toebehoorden
, fluit nu een ruimte van drie voet van het zelve
in. de booze tegenswoordige Waereld.' ——-
Maar, dit moet men zo niet laaten heen gaan; mogelyk
zullen zeer ras alle onze bezwaarnisfen hier
door uitbreeken.
V Y F D E T O O N E E L .
JOHANNES
HUBERT.]
Zy branden van ongenoegen; het berouwd my :
de grond die op bloed gelegt word is altoos on'
zeker; en geen leven is gewis dat men eerft door
een ander zyn dood bewaard.]
II. DEEL. PJ Z E S »

U6 K O N I N G J O H A N N E S .
Z E S D E T O O N E E L .
JOHANNES, HUBERT.
Een Bode.
JOHANNES.
Gy ziet 'er verfchrikt uit! waar is het bloed dat
anders in deze wangen woonde? een zodanigen
betrokken Hemel word niet zonder Storm weder
helder: fchud uw onweder af. hoe gaat het in
Vrankryk ?
BODE
Het gaat van Vrankryk naar Engeland, nooit zag
men in een land zulk een Krygsheir tot een buitenlandfche
Veldtogt vergaderen, zy hebben U den
haaft afgeleerd; want reeds heden, daar gy eerft
hooren moeft dat zy zich gereed maaken, komt
het bericht dat zy aangeland zyn.
J OHANNES.
6.' Waar hebben zich onze Vrienden dan dron»
ken'gemaakt? waar hebben zy geflaapen? waar is
de voorzorg myner moeder? dat zulk een Krygsheir
in Vrankryk te faamen gebragt word, en zy
daar niets van weeten.
BODE.
Myn Vorft, uwe ooren zyn met ftof gevuld: den
eerflen April ftierf uw Edele Moeder, en zo ik
hoore is Lady Conftantia drie dagen te vooren in
eene razerny geftorven; dan ik heb dit flegts van
enkei hooren zeggen, en kanvoorde waar-of-vaifch»
heid niet inftaan.
JOHANNES.
Staak uwe gezwindheid , 6 gevaarlyke tyd! —
ach.' mask een Wapenftilftand met my, tot ik myn
misnoegde Edelen bevreedigt heb. — Wat? myn
Moeder dood ? — hoe wild moet het dan in myne
Franfche Staaten toegaan! — onder wiens beftuur
zvn de Volkeren, die gy my hier aankondigt, uit
Vrankryk hier aangelandt?
1
BOSJE»

H I S T O R I E . S P E L , 22?
BODE.
Onder het beüuur van den Dauphin.
J o H ANNE s.
Gy hebt my door deze kwaade tyding geheel in
verwarringe gebragt.
Z E V E N D E T O O N E E L .
FAULCONBRIDGE. P E T E R VAN POM«
FRET. De voorige.
JOHANNES.
Nu, wat zegt de Waereld van ons gedrag? vult
my het hoofd niet met nog meer ongelukkige be*
1 richten ; het is reeds vol.
FAULCONBRIDGE.
Maar als gy het ergfte vreefl te hooren,laat dan
het ergfte ongemak op uw hoofd vallen.
JOH ANNÏS.
Heb geduld met my Neef; want ik was door het
i geweld des Strooms ondergezonken; maar nu adem
ik weder vry over den vloed ; en kan alles hooren
wat my een tong kan zeggen.
FAULCONBRIDGE.
Hoe ik met de Geelteiykheid gevaaren ben, kun.
nen de fchatten die ik te faamen gebragt heb, be»
jWyzen. maar terwyl ik het Land oro hier te komen,
.doortoog, vond ik het volk door zeldzaame buiten.
:fpoorigheden verrukt; van valfche geruchten ingenomen;
vol wonderlyke droomen; vol vrees en
ifchrik, zonder te wetten wat zy vreezen: zie hier
ook een Propheet (nn) dien ik van de ftraaten van
Pom«
(nn) PETER van POMFRET, een Kluizenaar,
yvoorzeide dat de Koning op Hemelvaartsdag Zyn
'Kroon zou nederleggen; dien by ook op den zelve
dag aan den Pausjelyken Gezant PANDULPHO over-
P %
ievet'

2 28 KONING. JOHANNES.
Pomfret daar hem eene ontelbaire menigte volk«
naarliep, weggenomen, en mede gebragt hebbe. hy
zong hen in brommende en hardklinkende Verzen
voor, dat voor den naaften Hemelvaartsdag, uwe
Majefteit'smiddags de Kroon zou nederleggen?
JOHANNES tegen Peter.
Gy nuttelooze Droomer, waarom zegt gy zulks»
PETER.
Om dat ik vaft weet dat het zo gefchieden zal.
JOHANNES.
Hubert, voerd hem in de Gevankenis.' en op
denzelven dag des middags, als ik, geiyk by zegt,
de Kroon zal nederleggen, moet hy opgehangen
worden, breng hem in bewaaring, en kom dan we.
derom, want ik heb U noodig.
A 6 T S T E T O O N E E L .
JOHANNES, FAULCONBRIDGE,
BODE.
JOHANNES.
Ach! myn waarde Neef, hebt gy ook gehoord
wie hier aangeland zyn?
FAULCSNBRID GE.
De Franfchen Myn Vorft; ieders mond is 'er
vol van. bovendien ontmoeten »y Lord Bigot en
Lord Salisbury met oogen zo rood als nieuw aan»
geblaazen vuur; en nog meer anderen welke naar
bet Graf van Arthur wilde zoeken, die zy zeggen
dat dezen nacht op uw bevel vermoord is.
JOHANNES.
Lieve Neef, ga heen, en meng U in hun gezelfchap.
leverden. SPEED fHiftory of Great-Britain pag.4e.c-)
betoogt, dat by daar toe van den Pausfelyken Gezant,
den Kening van Vrankryk,en den Adel is aangebitft.
GR£T.

H I S T O R I E~S PEL. M 9
fchap. ik weet een middel om hunne liefde weder
te winnen, breng hen by my.
FAULCONBRIDGE.
Ik zal hen opzoeken.
JOHANNES.
Maar haait U, gy kunt U niet te fterk fpoeden.
o! ik moet geen binnenlandfche Vyanden hebben,
terwyl de buitenlandfche tegenftreevers myne fteden
door de vreesfelyken optogt.en eenen trotfchen
overval verfchrikken.' weeft Mercuur, maak vleugels
aan uwe voeten, en vlieg als eene gedachte»
van hen tot my te rug.
FAULCONBRIDGE.
De geeft der tyd zal my leeren fpoeden.
JOHANNES.
Dit is gefprooken, als een wakker Jong Edelman!
— ga heen. maar mogelyk heeft hy een
Bode noodig tusfchen my en de Edelen, weeft
gy dat.
BODE.
Met al myn herte, o Vorft.
JOHANNES.
Myn Moeder dood!
N E G E N D E T O O N E E L .
JOHANNES,
HUBERT.
HUBERT.
Myn Vorft, men zegt dat 'er deze nacht vyf
Maanen gezien zyn. (oo) vier daar van zyn ftil
blyven
(o*1 Dit voorval word alleen van weinig Engel'
fcbe Gefchiedfcbryveren verhaald; ik heb bet nergens
dan by M A T T H A N S van WESTMUNSTER,
en by POLYDORUS VIRGILIUS gevonden, dezt
zegt: Eodern Anno (1200) ante nativitateja Doml-
P 3
nicum

23e KONING JOHANNES.
blyven ftaan , en de vyfde heeft zich om de andere
vier met eene verbaafende vlugheid omgedraaid.
JOHANNES.
Vyf Maanen?
HUBERT.
Oude Mannen en Vrauwen op de ftraaten maaken
daar gevaarlyke uitleggingen van,• des Jongen
Aithurs dood hebben zy beftendig in den mond - en
als zy van hem fpreeken, fchudden zy het hoofd
en fiuifteren elkander in het oor. de Spreeker vat
den Hoorder by de hand, en de hoorder maakt gebaarden
van ontfteltenis, rimpeld het voorhoofd,
fchud het hoofd en verdraaid de oogen. Ik zag een
Smit die zyn hamer niet roerde, terwyl zyn yzer
op het Aambeeld koud wierd, en zynen open mond
de vertelling van eenen Snyder verzwo'g; die met
zyn El in de hand, in Patoffelen, die hy door den
haaft aan de verkeerde voet getrokken hadt (pp).
van veel duizend dappre Fransfchen verhaalden,
die in Kent reeds in volle Slagordening ftonden.
een andere fchraale en ongewasfchen handwerker
valt hem in de reden, en fpreekt van Arthurs
dood.
nicam appanerunt de nocte quinque Lura; in coëlo
circa Primam Vigiliam natis, prima in aquilone, fecunda
in meridie, tertia in occidente. quarta in oriën
te, quinta in medio illarum. Dr. GREY. deze om
Jlandigbeid komt ook in de oude afdrukken van dit
ftuk voor.
STEEVENS.
(pp) JOHNSON gelooft dat dm Dichter door de,
ordenloosbeid, die by bier befcbryft, zelfs in venvar.
ring geraakt is, en bandfcboenen voor patoffelen bee
willen zetten, wyl deze zich wel aan de verkeerden
band, maar de laatfte zicb niet aan den verkeerden
voet laaten trekken, bier tegen toond FARMER in 't
aanbangfel uit andre diergelyke plaatfen,dat de oude
fcboenen en patoffelen zeer verfcbeiden van de nieuw
moeten gew&eft zyn.

H I S T O R I E-.S FEL. 231
J O HANNES.
Waarom tracht gy my met diergelyke fchrikbeel.
den te verontruften ? waarom vermeld gy des Jongen
Arthurs dood zo dikmaals ? uw hand heeft hem
vermoord; ik had oorzaak genoeg om zynen dood
te wenfchen, maar gy had 'er geene om hem te
dooden.
HUBERT.
Ik had 'er geene Myn Vorfi? — hoe hebtgy
my daar niet toe aangemoedigd' 1
JOHANNES.
Het is de vloek der Koningen, Slaaven om zich
te hebHen , die hunne dritten voor bevelen neemen,
en in het bloedryke Huis des levens inbreuk doen;
Die een enkle wenk van hunnen gebieder voor een
Wet houden; en de gedachten der gevaarlyke Majefteit
gelooven op te volgen, als zyzomryds meer
uit grilligheid als uit een overleid voorneemen vervoerd
zyn.
HUB ERT.
Hier is uwe handtekening en zegel tot het geene
dat ik deed.
JOHANNES.
ó! Als de laatfie Rekening tusfchen Hemel ei
Aarde nog eens zal gemaakt worden, dan zal deze
Handtekening en dit Zegel ter verdoemenisfe tegens
ons getuigen, hoe dikmaals word een euveldaad
alleen daarom gedaan , om dat men de middelen
om ze te doen, voor ons zien! Waart gy
niet juill by de hand gewteft ,een Menfch die door
de natuur tot het begaan eener fehanddaad getekend
en geftempeld is , zo was my deze moord nooit
in den zin gekomen, maar daar ik uwe fchrikkelyke
trekken waarnam,daar ik U tot bloeddorftigeboos
heid befpaard, gefchikt en bereid vond, om tot
gevaarlyke onderneemingen gebruikt te worden; zo
gaf ik U iets van Arthurs dood te verftaan; en gy,
om U by een' Koning bemind te maaken, maakten
geen zwaarigheid om een Prins te vermoorden.
P 4
Hu»

. *3« KONING JOHANNES.
HUBERT.
Myn Vorft.'
JOHANNES.
Had gy flegts het hoofd gefcbud (qq) flegts
een pauze gemaakt, toen ik U een duiftre wenk
van myn voorneemen gaf. flegts eenebedenkelyke,
twyfFelachtige blik op my gekeerd, of'my duidelyker
doen fpreeken ; zo zou diepe fchaamte
my ftom gemaakt , en deze uwe vrees zou ook
in my vreeze verwekt hebben, maar gy verftond
my reeds uit het enkle teken, en beantwoorde
myn zondig voorftel door tekenen; ja zonder den
minften wederftand , hebt gy myn hartwenfch ingewilligd,
terwyl uw wreede hand de daad dorft
volvoeren, welke onze [tongen niet waagde te noe»
men. •• vertrek uit myne oogen zie my in uw
leven niet weder! —— myne Edelen verlaaten my,
myn Ryk word overvallen; en de vyandelyke Hei»
ren zyn reeds om myne Steden geleegerd. Helaas;
in de Staaten van dit myn ligchaam, in dit Koning»
ryk myner Ziele, ontrokken van bloed en adem,
heerfcht vyandlykheid en burgerlyken Oproer tusfchen
myn geweeten en de dood van mynen
N,eef.
Hu-
Xqq) In deze Redeneering tusfchen JOHANNES en
HUBERT zyn veel Meefterlyke trekken der natuur op •
geflooten, wie aan een kwaade daad deel heeft, wenfcbt
altoos bet voordeel te bebben, om de fcbuld daarvan
• op de fcbouders van zynen opflooker te fchuiven. deze
verwytingen die den Koning tegen HUBERT doet,
zyn geen redenen der kunft, of Jlaatkunde. maar uitboezeming
van eene Ziele, die van bewuftbeyd zyner
misdaden zwelt, en gaarne baare elenden aan andere
wilde opleggen. «— Niets is zekerder dan dat fteg'
te lieden alle mogelyke kunften van zelfs bedrog aanwenden,om
hunne handelingen voor zich zelfs te be»
wimpelen, en zich onder dubbelzinnigheden en uitvluchten
zoeken te verfterken, JOHNSON.

H I S T O R I R.S PEL. 23J
HUBERT.
Wapen U, tegen uwe overige Vyanden , tusfchen
uwe Ziel en U zal ik Vreede maaken. de
Jongen Arthur leeft nog, dees myne hand is nog
eene maagdelyke onfchuldige hand, onbevlekt van
bloed, in deze borft kwam nooit eene moorddaadige
gedachte; en gy hebt door uwe beöordeeiing over
myne geftalte, de natuur gelafterd. zy mag zo wreed
fchynen a!s zy wil, zy bedekt echter een gemoed
dat te Edel is om de beul van een onnozel Kind te
zyn.
JOHANNES.
Leeft Arthur nog? ó! vliegt dan naar myneEde«
len,giet dit bericht op hunne ontvlamdegramfchap,
en vergader hen ter vervuiling hunner plichten,
vergeeft de uitlegging die ik in de hitte myner
gtamfchap over uwe geftalte maakten; want myne
woede was blind : en oogen , in welke
myne inbeelding een bloedfchuld zag glinfteren,
ftelden my ü grawelyker voor als gy zyt,————
neen, Antwoord niet.» maar breng de vertoornde
Lords, zo ras als gy kunt in myn kamer, ik bezweer
U flegts langzaam; loop nog fpoediger!
(Zy vertrekken.)
T I E N D E T O O N E E L . (*)
Het Tooneel verbeeld ten Straat vo»r eene
Gevankenis.
ARTHUR, verkleed tp den Muur.
De Muur is hoog, en echter zal ik naar beneden
fpnngen. goede grond weeft melydend, en doet
my geen leed.' daar zyn 'er weinige of in 't
geheel geene die my kennen, en al konden zy my
ook; zo maakt deze kleeding van een Scheepsjon.
gen my geheel onkenbaar, ik vrees .'maar ik zal het
P 5
toch

*3 + K O N I N G J O H A N N E S .
toch waagen. kom ik beneden en breek geen arm
noch been, zo zal ik reeds duizenderley middelen
vinden om weg te komen, het is even zo goed te
fterven en te ontkomen, als te fterven en daar te
blyven. (Hy fpringt naar heneden ) Ach.' my! ——
myn Ooms geeft is in deze Steenen.' Hemel.' neem
myne Ziel ia Engeland, neem myn gebeente tot
U! (Hyfterft.)
E L F D E T O O N E E L »
PEMBROKE, SALISBURY, BIÏOT,
SALISBURY.
Myne Heeren, ik zal hem by St. Edmundsbury
te gemoete gaan. het is voor ons het zekerfte, en
wy moeten by de tegenwoordige gevaarlyke om-
Handigheden deze aanbieding aanneemen.
PEMBROKE.
Wie bragt den brief van den Kardinaal ?
SALISBURY.
De Graaf Melun, een Franfch Edelman, wiens
mondelyk verhaal , wegens des Dauphins gaede
gezintheid voor ons, my nog veel meergezegt heeft
als dezen brief.
BIGOT.
Dan zullen wy hem morgen vroeg in 't gemoet
gaan.
SALISBURY.
Zeg liever, ons op weg begeeven; want wy heb.
ben twee groote dagreizen te doen eer wy hem
kunnen aantreffen.
TWAALF.

H I S T O R I E - S P E L . 235
T W A A L F D E T O O N E E L .
FAULCONBRIDGE.
DS voorige.
FAULCONBRIDGE.
Ik verheug my, U heden nog eens te zien, gy
onvergenoegde Lords. De Koning verzoekt U
door my, terflond by hem te komen.
SALISBURY.
De Koning heeft zich zelve van ons losgemaakt,
wy willen zyn dun bezoedelt gewaad met onze
eere niet voeren ; noch den voet begeleiden die,
waar hy treedt bloedige voetftappen te rug laat.
ga en zeg hem dat wy het ergfte weeten.
FAULCONBRIDGE.
Wat gy ook denken moogt, ik denk echter dat
goede woorden het befte waaren.
SALISBURY.
Het is de reden van ons ongenoegen, niet onze
wellevenheid, die thans fpreekt.
FAULCONBRIDGE.
Maar daar is weinig vernuft in de rede van uw
ongenoegen; dus komt het my verftandiger voor
uwe wellevenheid thans te toonen.
PEMBROKE.
Ongeduld heeft haar voorrecht, myn braave
Vriend!
FAULCONBRIDGE,
Waarlyk, om U Heeren te fchaaden.en anders
niemand.
SALISBURY.
Hier is de 'Gevankenis. ——. (Hy
gewaar.) wie legt daar ?
word Arthur
PEMBROKE.
o.' Dood! op de verbreeking van deze reine en
Vorftelyka Schoonheid trots, heeft de Aaroe geen
kuil om deze daad te verbergen.
Br-

235 K O N I N G J O H A N N E S .
BIGOT.
De verraderlyke Moord , ligt, als of hy zelfs
dat geene fchuwde wat hy gedaan heeft, hem
openbaar ter befchouwinge voor, om de wraak uit
te daagen; ©ffchoon hy ook deze Schoonheid tot
het Graf verdoemde, zo vond hy ze echter te edel
voor een Graf.
SALISBURY.
Wat dankt U, Sir Richard?— hebt gy ooit
iets diergelyks gelezen, gezien, of gehoord; of U
kunnen voorftellen, als gy het hier ziet? Kon de
verbeelding wel, zonder de befchouwing,zulk een
tweede voortbrengen? —— het is de top, het
hoogftepunt, het uiterfte van alle uiterften, van
't geen de wreedaartige moord waagen kan; het is
de bloedigfle fchanddaad, de wreedfte onmenfchlyk»
heid, de lafhartigfte ftreek, die de blinde woede,
of onbeweeglyke gramfchap ooit aan de traanen
van het tedere medelyden voorgefteld heeft.
PEMBROKE.
Alle Moorden die ooit gefchied zyn , worden
door deze onfchuldig verklaard, zy is alleen, en zo
weinig met andren te vergelyken, dat zy de noch onbekende
Zonden van hettoekomftige rein en heilig,
en een moorddaadig bloedbad tot een Kinderfpel
maakt, als men het tegen het fchrikkelyke Schquw»
fpel wil vergelyken.
FAULCONBRIDGE.
Het is een verdoemde en bloedige daad.' de roei
kelooze misdaad van een moorddaadige hand, als het
de daad van een hand is.
SALISBURY.
Als het de daad van een band is ? — • wy hebben
een bewys van Licht.dat volgen zal. Huberts hand
volbragt dit fchandlyk weik! by was het werktuig van
de wil des Konings. thans zweere ik myne Z ; ele
van alle gehoorzaamheid tegens dezen Koning af.
hier voor de ruine van dit bevallig leven knielende,
adem ik tot deze ademiooze maar dierbaare Prins,
de

H I S T O R I E.S P EL 237
de wierook myner gelofte,eene heilige gelofte,dat
ik niet eerder de vreugde der Waereld weder ftnaaken,
niet eer het vergenoegen, der ruft, en het gemak
den toegang vergunnen zal , voor ik dit
hoofd (rr) daar door den roem verfchaffe, dat ik
hem den dienft der wraake bewezen heb.
PEMBROKE en BIGOT.
* Onze Zielen bekrachtigen deze heilige belofte.
D E R T I E N D E T O O N E E L .
HUBERT.
De voorige.
HUBERT.
Mylords, ik zoek U overal met een vuurigen
haaitj Arthur leeft; de Koning laat U roepen.
SALISBURY.
6! Hy is vermetel, en word niet rood voor
de dood. —— Weg gehaate Booswicht, vlugthier
van daan!
HUBERT.
Ik ben geen Booiwicht.
SALISBURY,, terwyl by den degen trekt.
Moet ik eene inbreuk op bet Gerecht doen?
FAULCONBRIDGE.
Uw zwaart is black Sir, fteekt hst weêr in.
SALISBURY.
N'et eer voor dat ik het een Moordenaars huid
ter fcheede gegeeven heb.
HUBERT.
Te rug Lord Salisbury, te rug zeg ik! waarachtig,
myn degen is even zo fcherp als den uwen.
ik
(rr) FARMERS vermoeden dat men bier head
voor hand moet lezen, is zeer waarfcbynlyk, e-n ver.
diend de goedkeuring die by, volgens zyn zeggen .aan
Dr. GRiX gaf, ESCHENBUXG.

238 K O N I N G J Ö H A N N É S.
ik zou niet gaarn Lord, dat gy TJ zelve vergat,
of U het gevaar myner aangefpoorde tegenkantingen
aantrok; anders zoude ik door uw woede genoopt,
uwe waarde, uwen Adel, en uwe grootheid ver<
geeten.
BIGOT.
Vertrek.' flegt Menfch.' ondeiftaat gy U een
Edelman te trotfeeren?
HUBERT.
Niet om myn leven, maar om myne onfchuld,
die ik tegen een Keizer zelf zou durven verdeedigen.
SALISBURY.
Gy zyt een Moordenaar.
HUBERT.
Dwing 1
my niet het te worden; tot hier toe ben
ik het noch niet. wiens tong vaifch fpreekt, fpreekt
onwaar, en wie niet waar fpreekt die liegt.
PEMBROKE.
Houwd hem in ftukken.
FAULCONBRIDGE.
Houd Vreede, zeg ik.
SALISBURY.
Ter zyde, Faulconbridge, of ik zal U verzetten.
FAULCONBRIDGE.
Gy moeft den Duivel zelf liever verzetten, Sa«
Jisbury. als gy my flegts zuur aanziet, of een voet
van deze plaats zet, of in uwe hitte een onbetaamlyk
woord tegen my uit, zo werp ik Ü dood
tegen den grond, fteek uw degen ter zyde in • of
ik zal uw braadfpit zo te faamen kloppen. dat gy
denken zult dat de Duivel uit de hel ovef U gekomen
is.
BIGOT.
Wat wild gy doen, roemwaarde Faulconbridge?
— een Booswicht, en Moordenaar byftaan?
HUB EST,
Lord Bigot, dat ben ik niet.
Bi.

H I S T O R I E.S P E L. 239
BIGOT.
Wie heeft deze Prins dan vermoord?
HUBERT.
Het is nog geen uur geleden dat ik hem geheel
gezond verliet, ik eerde hem, ik beminde hem, en
wil myn leven lang het verlies van zyn dierbaar
leven betreuren.
SALISBURY.
Vertrouwd dat huichelagrige water zyner oogen
niet: fchelmery kan ook weenen; en eene lange
beoeffening maakt dat haare gedwongene traanen,
als flroomen van medelyden en der onfchuld zyn.
kom alle met my wiens ziele de onzuivre reuk eens
flagthuis fchuwd ;want ik verflik byna van deze uit'
dampingen der zonde.
BIGOT.
Wel aan, naar St. Edmundsbury, tot den Dauphin!
PEMBROKE.
Zegt den Koning dat hy ons daar kan bevraagen.
V E E R T I E N D E T O O N E E L ,
FAULCONBRIDGE,
HUBERT.
F A U L C O N B R I D C I .
Dit gaat voortreffelyk! —— wift gy mede Van
dit heerlyk werk?-— Hubert. zo gy deze moorddaadige
daad begaan hebt, zo rykt eene oneindige
en onbeperkte genaade niet toe ,om U van de verdoemenis
te redden.
HUBERT.
Hoord my flegts Spreeken Sir.
FAULCONBRIDGE.
Ha! ik zal U wat zeggen. •—• gy zyt verdoemd,
zo zwart —— neen! niets is zo zwart. - Gy
zyt dieper verdoemd als Voift Lucifer, daar is noch
geen

SAO KONING JOHANNES.
geen zo 'n haatelyke (ss) Duivel in de Hel als
gy zoud zyn, wanneer gy dit kind varmocr-o haidt.
HUBERT.
By myn Ziel
FAULCONBRIDGE.
Al had gy maar in deze onmenfchelyke daad bewilligd,
zo wanhoop! — en gebruikt gy een ftrik,
zo zal de dunde draad, dien ooit een fpin uit het
ligchaam trok, fterk genoeg zyn om U te worgen,
een riet zal een balk worden om U daaraan te hangen
; of wilt gy U liever verdrinken, zo giet flegts
een weinig water in een leepel; en het zal een
Oceaan worden, die toerykend genoeg zal zyn o

HISTORIÉ.SPEL.
itff
fee-tand op te heffen .' uit dit klein verbrooken huis
ner rechtmaatige Koningswaarde, is het leven, de
vreede, de trouw van dit geheele Koningryk ten
Hemel gevlooden; en Engeland word ten buit aari
ds geene die het meeste geweld heeft om het aan
zich te trekken, en naar gevallen te handhaven, de
hondfche Kryg zet nu om de kaal gemaakte been*
deren der Majefteit, zyn vertoornde Kam op, en
toond de tanden tegen de vriendelyke oogen des
Vreedes. Straks ftooten uitheemfche Krygsheiren
én Inlandfche Misnoegden in juifte liniën op elkander;
en de verwoefting Ioerd,als den Raav ep
een ziek en vallend Lam, op den Hortenden val
des geweldigen Troons. Gelukkig hy, wiens Ge«
waad en Gordel dit onweder kan verduuren. •*-»*
draag het Kind weg en volg my terftond. ik ga by
den Koning, duizend bezigheden wagten op ons:
de Hemel werpt een toornig aanfehyn op dit
Land.
Einde van bet Vierde Bedryf.
II. DISK;
Q

242 K O N I N G J O H A N N E S .
VYFDE
BEDRYF.
E E R S T E T O O N E E L .
Het Tooneel verbeeld bet Hof in Engeland.
JOHANNES, PANDULPHO, GEVOLG.-
JOHANNES, de Krooon aan Pandulpho
geevende (tt).
H ier mede geeve ik dezen Cirkel der Koninglyke
Eere in uwe handen.
PANDULPHO.
Ontvang uit myne hand wederom , uwe Koninglyke
grootheid en waarde, als een leen van
den Paus.
JOHANNES. *
Houd nu uwe heilige belofte; gaat de Fran»
fchen in 't gemoet, en bediend U van al de macht
die gy van zyne Heiligheid hebt, om hen , eer
zy ons geheele Ryk in vlam zetten, de Grenzen
toe te fluiten , onze misnoegde Graaven werpen
zich op; ons Volk verzet zich tegen zynen pligt;
en zweerd een vreemd bloed , een vreemde Koning
, trouw en onderdanigheid, deze overftrooming
eener koortsachtige buitenfpoorigheid kan
door U alleen bevreedigd worden, verzuimt dus
niet; want de tegenwoordige tyd is zo ziek dat zy
zonder
(tt) PANDULPHO gaf eigenlyk de Kroon aan
JOHANNES niet xerftond te rug. maar hield dezel'
ve met het befluur drie dagen lang aan zich; en
leveide ze toen eerft weder aan den Koning over •
om bem te verftaan te geeven, dat by toen een On.
derdaan en Vasfaal des Roomfcben Stoels geworden
wis. G* ET.

H I S T O R I E - S P E L .
24I
zonder behulp VEn een haaftig Geneesmiddel zeet
ras onntelbaaar zal zyn.
P ANDULPHO.
Myn adem was het, die wegens uwe halftarrige
v-erzetting tegens den Paus dit onweêr verwekte:
maar nu gy op een zo gelukkige wyze verander!
zyt; zo zal denzei ven adem de ftorm des Krygs
weder weg ademen, en fchoon weêr in uwe wag»
gelende Landen maaken. op dezen tegenwoordigen
Hemelvaartsdag , vergeet dat niet, ga ik , na dat
gy eenen Eed gedaan hebt om den Paus te die»
nen; de Franfchen overreden dat zy hunne wapenen
nederleggen. (Pandulpho vertrtkt.')
JOH ANNES.
Is 't heden Hemelvaartsdag? — zei de Propheet
niet dat ik nog voordemiddag myn Kroon zou ne.
derleggen? dit heb ik ook gedaan, ik geloofde dat
het door geweld moeft gefchieden; maar de Hemel
zy gedankt! het gefchiede vrywillig.
T W E E D E T O O N E E L .
FAULCONBRIDGE.
De voorige.
FAULCONBRIDGE.
. Geheel Kent heeft zich overgegeeven; niets houd
ftand als Dover-Caftle; London heeft, geiyk een believende
Waard,den Dauphin en zyn Heir opgenomen,
uwe Lords willen TJ niet hooren en zyn
van voorneemenom hunne dienft aan uwe Vyanden
op te draagen; eene woefte bedwelming dryft het
kleine aantal uwer Vrienden gints en weder.
JOHANNES.
Wilde myne Lords niet weder te rug komen,
daar zy hoorden dat den Jongen Arthur nog
leeft?
FAULCONBRIDGE.
Zy ronden hem dood op de Straat leggen, gelyk
Q 2
een

244 K O N I N G J O H A N N E S.'
een ledige kaft waar uit het edelgefteenre. het leven
, door een verdoemde hand geftolen was.
1
JOHANNES.
De Booswicht Hubert zeide my , dat hy nog
leefde.
FAULCONJRIDGE.
Ik zou gezwooren hebben , dat hy 'niet anders
wift. — maar waarom zo nedergefiagen ? waarom
ziet gy 'er zo treurig uit? weeft groot in daaden .gelyk
gy het in bfeftuiten waart ! laat de Waereld
geen vrees, geen'bang mistrouwen in een Koning.
lyk oog lezen : wees in beweging, gelyk de tegenwoordige
omftandigbeden; weeft vuur tegen vuur;
dreigd den dreigenden, en trotfeerd het onbefchaamde
Voorhoofd des praaienden fchriks ; zo zullen
de oogen der nederigen, die hun beftaan van de
grooten ontleenen, door uw voorbeeld groot worden,
en de dappere Geeft van beraad aanneemen.
welaan! flonker als de Krygsgod wanneer hy zegepraaiend
in 't veld gaat; toon ftoutheid en aanwakkrcnd
vertrouwen, hoe- moet men den Leeuw
in zyn Hol opzoeken? hem daar verfchrikken?
hem daar doen fidderen ? ó! dat moet nooit gezegt
wor:ien-—— kom, naar 't Veld, vlieg den ftryd
verder van de Poort te gemoet, en vegt met den
Vyand eer hy zo na komt!
JOHANNES.
De Pausfelyke Gezant is by my geweeft, en ik
heb een gelukkige Vreede met hem gemaakt, hy
heeft my belooft, dat de Heiren die den Dauphin
aanvoerd, weder zullen fcheiden.
FAULCONBRtDGE.
Welk eene roemlooze vcrbindtenis'—— moeten
wy, als vreemden in ons Land invallen, zo ras op
gosde vergelyken, onderhandelingen , verdragen,
en Wapenftilftanden denken ? zal een baardeloos
Jongeling, een verwyfd, teder Jong Heertje, vermeetel
op onze Velden intrekken om zynen moedwil
op een Krygszuchtigen grond te weiden, de
Lucht

H I S T O R I E-S PEL. 245
Lucht door de bonte ftaatie zyner Vaanen te befpotten,
en geen wederftand vinden ? Laat ons,
myn Vorft, de Wapenen opvatten! mooglyk verkrygt
den Kardinaal zyn voorneemen niet; en fchoon
hy bet ook verkrygt, zo moeren zy ten minden
van ons kunnen zeggen, dat zy ons ter verdeediging
gereed gezien hebben.
JOHANNES.
Neemt gy de fchikking aan van het geene dat hier
toe noodig is.
FAULCONBRIDGE.
Spoed U dan onverrzaagd voort' ik ben verzekert
d?t onze party in ftaat was, een fterker Vyand
zegenryk te gemoet te gaan.
D E R D E T O O N E E L . (*)
Het Tooneel verbeeld des Dauphins Leger
te St. Edmundsbury,
LOÏIS, SALISBURY, MELUN.
LOUIS,
Melun, Iaat daar een affchiift van neemen, .en
het ter gedachtenisfe bewaaren; geeft het Origineel
aan deze Lords weder te rug, op dat zy ook eene
fchriftelyke verklaaring van onzen geneegen wille
hebben ; en wy zo wel als zy, als wy dezepapieten
nalezen, ons mogen erinneren wat wy bezwooren
hebben, en ons woord vaft en onverbreeklyk be.
houden.
SALISBURY.
Van onze zyde zal het nimmer gebroken worden,
en alfchoon wy Edele Dauphin, uw gedrag tegens
ons door dets Eed eener vrywilligen eerbied, en
eene ongedwongene trouw vergelden ; zo gelooft
my echter Prins, dat het my niet verheugd, dat
»en om de opene fchaade der tegenwoordige om-
Q 3
ftan.

246 KONING JOHANNES.
tt meligheden, door de pleifter eener verachtelyke
beroerte af te helpen, en de ingewortelde kanker
eener wond te heelen, zo veel moeite moet maa
ken. ach! het krenkt myne Ziele, dat ik dit Staal
van myn zyde moet trekken om Weduwen te maaken;
en dat in een Land daar dezen roemryken en
rechtvaardigen tegenftand over den naam van Salisbury
moet fchreijen .' maar zo verdorven zyn
onze tyden, dat wy ter heeling en wederherftelling
van ons recht, geen andre middlen meer hebben,
als vermeetele onrecht, en regellooze gewelddadigheid,
•• en moet het ons niet fmarten , ó myne
met angtt belaadene Vrienden 1
dat wy, die
Zoonen en Kinderen van dit Eiland gebooren wierden
, zulk een treurig oogenblik als dit is, zien
moeten, in 't welk wy agtereene vreemdeling trekken,
over hunne tedre boezems treden en de reien
hunner Vyanden helpen aanvullen. — ik moet
my omkeeren èn de fmart van deze treurige nood.
zaakelykheid beweenen —— daar wy het Volk van
een algelegen land tegen ons eigen Volk onderfteu»
nen, en onbekende Vaanen hier volgen moeten!-rhoe!
hier? — ó.' myn Volk, kond gy U ver van
hier verwyderen ! mogt Nephtunis arm , die U
ringswyze omvat, U uit den fchoot van uw moederlyke
grond , aan den een of anderen Heidenfcheri,
oever draagen , daar deze beide Cbriftelyke
Heiren, het bloed des haats in een ader des vreedes
te zaamen konde galeiden, in plaats van het
hier dus onachtzaam te vergieten!
Louis.
Uwe redenen betoonen eene edle denkwyze; en
de groote driften die in uwen boezem kampen, veroorzaaken
eene aardbeving van edle gevoelens in
U. Ach! welk een fchoonen ftryd tusfchen nood.
zaaklykbeid en Vaderlands Liefde, hebt gy geftre.
den.' laat my dezen roemwaardigen daauw afveegen,
die ais vlietend Zilver over uwe wangen
rol(. myn hart is wel door vrouwen traanen verfmol-

Hl S T O R I E-S PEL. 247
fmolten, een zo gewoonen vloed.' maar deze uit»
ftorting van manlyke traanen; deze door den ftorm
der ziele te faamen gedreevene regen vlaag, beweegt
myne oogen, en field my in de grooifte verbaaft.
heid; even als of ik het gantfche gewelf des He.
mels in eens met brandende luchtverfchynfelen
vervuld, gezien had. helder uw voorhoofd op,
roemryke Salisbury, en verdryf door een grootmoedig
hart dezen ftorm van ü. laat deze traanen
over, aan de oogen der Zuigelingen , die nim •
mer de Reuzengelykewaereld in woede gezien,
en het geluk anders nergens hebben kunnen leeren ,
als by vrolykheden, geheel warm van bloed van
vreugde en dertelheid. kom; gy moet uwe hand
even zo diep in den beurs eener ryke achting ftee«
ksn als Louis; en dit moet gy allen, gy Edelen.'
dje uwe begeertens aan de fterkte myner wenfehen
knoopt. — Zie daar fprak (•.«) naar my dunkt
een Engel om ons aan te moedigen: want daar komt
de Heilige Gezant ons van den Hemel zelf een
Volmacht brengen,om onze onderneemingen, door
zyne heilige goedkeuring het Zegel des rechts in
te drukken.
(uu) De Dauphin bad den Gezant, voel is waar,
neg niet hooren fpreeken , maar wyl by hem
ziet komen vermoed by dat bet met een voorneemen
is, om bem aan te moedigen, en met bet ge>
zacb der Kerk te bekrachtigen; des roept hy bülyk
uit. „ By de befchouwing van dezen Heiligen Man
„ worde ik als door de ftem van eenen Engeljaan.
1, gemoedigt." JOHNSOH,
Q4
VIER-

248 KONING JOHANNES.
V I E R D E T O O N E E L .
PANDULPHO, GEVOLS. De voorige.
PANDULPHO.
Heil zy U, Edele Prins van Vrankryk.' ik kom
U berichten dat Koning Johannes zich niet Rome
verzoend heeft, zyn drift, die zich zo wederfpan.
nig tegen de Heilige Kerk,tegen de groose Hoofdftad
Rome, en den Pausfelyken Stoel aankanten,
heeft zich weêr nedergelegt. Rold dus uwe dreigende
vaanen wederop;en tem den grimmigen geeft
des woeften krygs, op dat hy,gelyk eenen naar de
hand opgevoeden Leeuw, vriendelyk aan de voeten
ligt; en in het toekomende niet meer, als door zyn
aanfchyn, verfchriklyk zy.
L o O i s.
Vergeef my, myn waarde Kardinaal, ik keer niet
te rug: ik ben van te hooge geboorte om my te
Iaaten gebieden;om de onderdaanige bediende, of
het Werktuig van een heerfchende macht in de
Waereld te zyn. uwe Adem blies het eerft dedoo'
de kooien des krygs tusfchen my en dit getuchtigd
Ryk aan,en gaf dit vuur nog meerder gloed: nu is
het veels te groot, om van de zwakke wind die
het aanblies, weder uitgeblazen te worden. Gy
leerde my myne rechten en aanfpraak op dit land ken',
nen; gy alleen bewoog myn hart tot deze onderneeming;
en thans komt gy om my te zeggen, dat
Johannes met Rome Vreede heeft gemaakt. Wat
gaat my zyne vreede aan.' uit krachte van het recht,
•Jat ik door myn Huweiyk verkreeg, maak ik, na
den Jongen Arthurs dood, op dit land als op het
myne aanfpraak; en nu, daar het reeds half veroverd
is, zou ik weder te rug gaan, om dat Johannes
met Rome heeft vreede gemaakt? Ben ik dan
Romes flaaf? welke fommen, welke hulptroepen,
welke krygstuigen heeft Rome tot deze OH jerfieeming

H I S T O R I E.S FEL, 240
m'ng gegeeven ? Ben ik het niet die de geheele Iafl
draagt? wie anders als ik, en die geenen die myn
gerechten aanfpraak onderfteunen , zweeten in deza
bezigheden, en voeren dezen Ooriog? heb ik de
bewooners van dit Eiland my niet hooren toejui^
enen: lang leeve de Koning.' toen ik hunne Stad'
beleegerden? Heb ik thans de befte kaarten niet,
om in deze ligte fpeelparty een Kroon te winnen?
en nu moet ik het opgeeven, daar ik den zegen
reeds in handen heb? neen, waarlyk dit zai nooic
gefchieden.' * "
PANDULPHO.
Gy ziet op het utterlyke van deze zaak.
Louis.
Uiterlyk of innerlyk! — • ik zai niet eerder te
rug keeren, voor dat ik myn voornemen zo. roemryk
uitgevoerd heb, als het myn blyde hoop beloofd
wierd, eer ik dezen kryg aanving, en deze
dappre Oorlogs lieden te faamen bragt om te overwinnen,
en den roem zelfs in de kaaken van het
gevaar en den dood te veroveren; (men boord een
Trompet) welk een wakkre Trompet eiicht ons
daar op?
V Y F D E T O O N E E L .
FAULCONBRIDGE.
De voorige.
FAULCONBRIDGE.
Vergun my, volgens het gebruik b'y befchaafde
Volkrea, een geruit gehoor, ik ben van den Ko>
ning afgezonden, om met U, den Kardinaal ta
fpreeken, en te hooren wat gy voor ons uitgewerkt
hebt. vo'gans het geen gy daar opantwoord,
zal ik my. dan, volgens myn volmacht, verder verklaaren.
PANDULPHO.
*©e Dauphin is hardnekkig en wil myn voorfhg
Q 5
geen

250 KONING JOHANNES.
peen gehoor geeven. hy zegt rond uit dat hy de
Wapenen niet wil nederleggen.
FAULCONBKIDG E.
r
By al het bloed dat ooit woede ademde, de Jongeling
fpreekt recht. Hsord thans onze Engelfche
.Koning; want dus fpreekt zyne Majefteit door my.
Hy is gewapend, en heeft oorzaaken om het te zyn.
om dit Apenfpel, dezen belagchelyken aantogt;
deze geharnafte Mommery, dit onbezonne Spiegelgevegt;
om deze baardelooze Moedwilligen, dhr
Heir van Jongelingen lacht de Koning wat om, en
is bereid dit Dwergenheir, deze Pigmeen wapenen
uit den omtrek van zyn gebied te kloppen, zou deze
hand, welke kracht genoeg heeft, U digt voor
uw Huisdeuren te kloppen, en te maaken dat gy
over de onderdeur fpringt, en U gelyk Waterem»
meren in verborgene Bronnen te doen duiken, onder
de Pannen uwer Stallen te doen klimmen, gelyk
Panden in Kaften en Kifien ingeflooten te leggen,
by de zwynen te kruipen, uw zekerheid in Kelders
en Gevankenisfen te doen zoeken, daar gy reeds
van angft trilde en beefde als gy een Kraai in uw
land hoorde fchreeuwen, wyl gy het voor de ftera
van een' Engelfche Soldaat hield. — Zou deze zegeryke
hand hier machteloos zyn, die TJ in uwe
eigene Kamers getuchtigd heeft? neen, weet dat
den Edlen Monarch in de Wapenen is, en gelyk
een Adelaar over zyn hoog flot zweeft, om 'eder
die zyn neft nadert, weg te jaagen. En gy ontaar.
te, gy ondankbaare Rebellen,gy bioeddorftigeNe.
roos, die het lyf van uwe; dierbre Moeder Engeland
oprukt, word rood van khaamte.' want uwe
eigene Vrouwen en bleekwargige Dochters komen,
gelyk Amazoonen, en trippelen agter uwe trommelen
heen. Zy veranderen hunne Vingerhoeden in
yzren Handfchoenen; haare naalden in Pookenjen
haare teocie gevoelens in grimmigheid en bloei
doift.
Lou IS.

H I S TO R I B-S PEL. 251
Louis.
Maak toch een einde van uw Snorkery, en keer
in vreede binnen, wy ftaan toe, dat gy beter fchimpen
kunt als wy; vaar wel: onze tyd is tekoilbaar,
om ze met zulk een Zwetzer te verdryven.
PANDULPHO.
Laat my ook eens fpreeken.
FAULCONBRIDGE.
Neen, ik wil fpreeken.
Louis.
En ik wil geen van beiden hooren. roerd de
trommelen ; en laat de tong des Oorlogs onze zaa-
• ken en tegenwoordigheid verdedigen.
FAULCONBEID GE.
ÓJ Als men uwe Trommelen flaat, zullen zy
waarachtig fcbreyên; en dat zult gy ook doen als
men U flaat. wek maar een Echo met den klank
uwer Trommelen, dan zult gy aanftonds een ander
hooren die bereid is even zo luid te rug te klinken
als de uwen; en de ooren van het Firmament te
doen raatelen, en het hol gebrul des Donders te
trotzeeren: want de dappre Koning Johannes is hier
terftond zeer naby; hy verliet zich niet op deze
kreupele Gezant, dien hy meer uit vermaak als uit
nood heeft gebruikt: op zyn Voorhoofd zit ee»
naakt geraamte, wiens ampt het heden is, de Fransfen
met geheele duizenden te verflinden.
Louis.
Roerd onze Trommelen, om die gevaaran nader
te lesicn kennen.
FAULCONBRIDGE.
TwyfFel niet Dauphin, ev leerd ze zeker kennen.
(Zy vertrekken.)
Z E S D E

252 KONING JOHANNES.
Z E S D E T O O N E E L . (*)
Het Tooneel verbeeld een Slagveld.
Veldgejcbreeuw.
JOHANNES, HUBERT, daarna «en BODE.
JOHANNES.
Zeg my Hubert, hoe ftaat het met ons?
HUBERT.
Slegt vrees ik. boe is het met uw Majefteit?
JOHANNES.
ó ! Ik ben hartelyk Ziek — deze koorts die my
reeds lang geplaagt heeft neemd geweldig toel
Een BODE.
Myn Vorft, uw dappre Neef Faulconbridge,bid
uwe Majefteit het vsld te verlaaten, en hem flegts
te melden welke weg gy neemt.
Jo HANNES.
Zeg hem, ia de Abtdy te Zwinftead.
BODE.
Weeft maar goeds moeds; want de menigte hulptroepen
die den Dauphin hier verwacht, zyn voor
drie nachten reeds op de Zandbanken van Godwin
geftrand. Zo even eerft heeft Richard dit bericht
ontvangen; en de Fransfen verdedigen zich maar
weinig, en trekken reeds te rug.
JOHANNES.
Ach! deze Tyrannifche Koorts brand my uit, en
laat my door deze goede tyding niet verheugd worden,
wel aan nsar Zwinftead toe! • myn draag,
ftoel! de zwakheid overweldigt my.ik ban geheel
afgemat.
(Zy vertrekken.)
ZEVEN.

HISTORIE-SPEL. 253
Z E V E N D E T O O N E E L . (*)
Hit Tooneel verbeeld bet Franfcbe Leger.
SALISBURY, PEMBROKE,
BISOT.
SALISBURY.
Ik dacht niet dat de Koning nog zo veel Vrien«
den had.
PEMBROKE.
Nog eens!— fpreekt den Franfchen moed in:
zyn zy ongelukkig dan zyn wy het ook.
SALISBURY.
Die duivelfche Baftaard Faulconbridge is allen
wederftand ten trots , alleen fchuldig aan ons
verlies.
PEMIROKE.
Men zegt dat Koning Johannes, het Veld,zeer
ziek zynde, verlaaten heeft.
(MELUN voord, gewond zynde, door Sol.
daten op bet Tooneel gebragt)
MELUN.
Breng my hier by de Engelfche Rebellen.
SALISBURY.
Zo lang wy gelukkig waaren, noemde men ons
anders.
PEMBROKE.
Het is Graaf Melun.
\ SALISBURY.
Doodelyk gewond.
MELUN.
Vlucht, gy edele Engelfchen, gy zy verraades
en verkogt, naait het ruwe oog der Rebellie weder
uit (vv) en roept de verlaatene trouw weder
te
(vv) Deze f Metaphora) overdragt is van een
Naainaald genomen en wat bard; echter komt zy nog

254 KONING JOHANNES.
te rug; zoekt den Koning Johannes op,' en valt
hem te voet; want als de Dauphin in deze Slag
overwinnaar word, zo zal hy uwe moeite beloonen,
met U het hoofd af te laaten fiaan. Dat
heeft hy gezwooren en ik met hem en veele ande
ren met my op het Altaar te St. Edmundsbury, op
het zelve Altaar daar wy U vriendfchap en eeuwi
ge liefde zwoeren.
SALISBURT.
Kan dit mooglyk, kan dit waar zyn?
M E L U N .
Heb ik niet reeds de fchrikkelyke dood voor
myne oogen? bloed het weinige leven dat ik nog
heb niet altemaal weg, gelyk een beeld van
Wafch voor het vuur verfmelt ? wat zal my in
de Waereld thans tot bedrog beweegen, daar alle
nuttigheid des bedrogs voor my ophoud? hoe kan
ik dan nog vaifch zyn , daar het waar is dat ik
hier fterven , en daar flegts door waarheid leven
moet ? ik herhaal het nog eens , wint Louis den
Slag , zo is hy meinëedig, zo ooit uwe oogen
den dag nog eens in het opgaan zien. in deze
nacht nog wiens zwarte befmettelyken adem, reeds
de brandende kam der oude matte en vermoeide
Zon bewaasfemd , in deze nacht zult gy voor de
laatfte maal ademen , en voor de verhuurde ver.
radery een verachtelyk loon ontvangen, namelyk ,
het verlies uws levens > zo Louis onder uwen byftand
den Slag wint. Beveeld my aan eenen ze»
keren Hubert die by uwen Koning is;myne liefde
tot hem, en de omitandigheid dal myn Grootvader
een Engelfchman was, dryft myn geweeten dit al.
les ie ontdekken. Breng my, bid ik U, ter belooning
daar van, uit. het gedruifch van den Slsg, in
een oort waar ik myne nog overige gedachten in
rulle
op een andre plaats voor ; zynde de lezing viel ge.
Jcbikt.
EsCHENBURG.

H I S T O R I E - S P E L .
2Js
rufte vergaderen, en onder betrachting en vroome
wenfchen myn ziel van dit ligchaam fcheiden
kan.
SALISBURY.
Wy gelooven U; en waarlyk déze gunftige ge.
legenheid bevalt my, wyl wy dezelve zullen waarneemen,
om den weg van eenen vervloekten afval
te verlaaten. Thans willen wy gelyk een teruggaanden
vloed onze afwyking en onze regellooze
loop afflaan, en ons binnen de paaien houden die
wy overtreden hebben :wy zullen geruft en gehoorzaam
tot onzen Oceaan, den grooten Johannes,
voortgaan.— Myn arm zal U helpen om U van
hier te draagen.want ik zie de gruwzaamfte fmarte
des doods in uwe oogen. kom myne Vrienden !
vluchten wy op nieuw! eene gelukkige vernieuwing
die de bevordering des ouden rechts ten oogmerk
hseft.'
(Zy vertrekken en draagen Melun weg,)
A G T S T E T O O N E E L . (*)
Het Tooneel verbeeld een ander gedeelte van bet
Franfcbe Leger.
Louis alleen, daar na een BOD I.
L ou is.
De Zon dunkt my, wilde heden niet gaarne ondergaan
, maar bleef ftaan, en maakte dat de Westelyke
Wolken rood wierden, toen de EngtKchen
met laffe wankelmoedigheid door hun Land weder
terug keerden, ó! Wy hielden ons dapper, toen
wy hen met eene laading van ons ongebruikt Ge.
fchut, naar een zo bloediger] arbeid goe len nacht
zeiden, en onze gefcheurde Vaanen geruft weder
oprolden; de laatfte in 't Veld en byna Overwin,
naars van dan ftryd,...
Een

95

H I S T O R I E-S PEL. 257
HUBERT.
Van de Engelfche party.
FAULCONBRIDOE.
En waar gaat gy ?
HUBERT.
Wat raakt U dat? • mag ik Ü niet eten
20 goed naar uwe verrichtingen vraagen, als gy
naar de myne?
FAULCONBRID GE.
Hubert, geloof ik.
HUBERT.
Gy gelooft goed. ik zal eens op goed geluk ge»
looven dat gy myn Vriend zyt,terwyl gy myn ftem
zo wel kent. — wie zyt gy ?
FAULCONBRIDGE.
Wien gy wilt; en als het U belieft kunt gy my
de eer doen van te gelooven, dat ik eenigermaate
een Plantagenet ben.
HUBERT.
Ha I dat ik U niet kon kennen ! gy en de oogen
loozen nacht hebben my befchaamd! dapprc
Krygsman, vergeef het my, dat een toon van uw
tong vreemd in myne ooren klinke.
FAULCONBRIDGE.
Hoor eens, zonder omftandigheden, wat nieuws
is 'er?
HUBERT.
Ik wandel hier in de zwarte fchaduwe der nacht,
om U op te zoeken,
FAULCONBRID GE.
Maak het dan kort; wat hebt gy nieuws ?
HUBERT.
ó! Myn waarde Heer, een bericht dat voor de
nacht gefchikt is; zwart, gevaarlyk, troofteloos en
fchrikkelyk.
FAULCONBRIDGE.
Toon my flegts, zonder bedenken zelfs de wond
van deze flegte nieuwigheid; ik ben geen Vrouwj
ik zal daar niet van in onmacht vallen.
XJ. DEEL, R H#.

25? KONING JOHANNES.
HUBERT.
Ik vrees dat de Koning door een Monnik vergeeven
is. ik verliet bem, reeds byna fpraakeloos,
en fpoeden aanftonds voort, om U dit ongeluk te
melden, op dat ik ü op de gevolgen zou doen
zien , wanneer gy te laat daar mede verraft
wierd.
FAULCONBRIDGE.
Hoe bekwam hy dit vergift? • wie dronk
het hem toe?
HUBERT.
Een Monnik, een overgegeeven Booswicht,
wiens gedarmte daar terftond van geborften is. de
Koning kan nog fpreeken, en mogelyk nog gezond
worden.
FAULCONBRIDGE.
Wie liet gy by hem ter oppasfinge?
HUBERT.
Wie? weet gy niet dat de Lords alle terug ge«
komen zyn , en Prins Hendrik in hun gezelfchap
medegebracht hebben, op wiens voorbidding de Koning
hunne feilen verfchoond heeft f zy zyn thans
alle by zyn Majefteit?
FAULCONBRIDOE.
Houd uw toom te rug , ó Hemel! en leg ons
niet meer op als wy draagen kunnen! — ik moet
U zeggen Hubert, dat de helft van myn Heir, terwyl
ik dezen nacht door de ondiepte waadde, van
den vloed weggenomen is. de Moerasfen by I.in.
koln hebben hen verflonden. ik zelf, fchoon ik wel
reiden kan, ben met gevaar daar van afgekomen:
kom laat ons fpoeden.' breng my by den Koning ;•
V/a vrees dat by dood zal zyn eer ik kom.
TIEN

H Ï S T O R I E - S P Ê L . 259
T I E N D E T O O N E E L. (*)
Het Tooneel verbeeld' de Tuin in de Abtdy
te Zivinjlead.
PRINS HENDRIK, S ALISBURY.HUBE RT,
B1 ooi, daar na PEMBROKE.
HENDRIK.
Het is te laat j zyn bloed is doodelyk aange*
ftóoken , en zyn eertyds gezonde herfenen — wel'
ke eenigen voor het breekbaare woonhuis der ziele
houden kondigen ons door hunne verwarring het
einde der ftofFelykheid aan.
PEMBROKE.
De Koning fpreekt nog, en gelooft als men hem
in de vryè* lucbt bragt, d3t de brandende hitte van
het vergift dat hem nu verteerd daar door minde»
ren zoude.
HUBERT:
Laat hem hier in den Tuin draagen. raait hy
nog?
PEMBROKE.
Hy is gerufter als toen gy hem verliet, daar even
zong by.
HENDRIK.
Dit geeft ons weinig hoop. kwaaien die op
zyn hoogft gekonen zyn voelt den Lyder niet
meer. Als de dood eens de uiterfte deelen aan»
gegreepen heeft, dan worden zy ongevoelig; en
dan ftorrat hy alleen op de ziel , welke hy
door geheele Legioenen van zeldzaame inbeeldingen
plaagt en kweft, die in hun gewoel, by de»
zen laatften Storm, zich zelf onder elkander ver*
teeren. hoe wonderbaar is het dat de dood zingt I —•
R 2
Ik

2

HISTORIE-SPIL. 261
HENDRIK.
Al dat 'er in myne traanen eenige kracht was,
om U verzagsing te verfchaffen .'
JOHANNES.
Uw Zout is heet. in my brand een Hel;
en het vergift is a's een Duivel daar in gffloo
ten, om het reddelooze, verdoemde bloed te py.
nigen i
T W A A L F D E T O O N E E L ,
FAULCONBRIDGE.
De voorige.
FAULCONBRIDGE.
Ach 1 ik ben ademloos, en geheel uitgeput door
groote haafligheid om uwe Majefteit te zien.
JOHANNES.
ól Neef, gy komt juift ter tyd om my de oogen
toe te drukken! — het takelwerk van myn
hart is verfcheurd en verbrand, en al de touwen
daar myn leven mede zeilen moeft, zyn een en.
kle draad, een klein hairtje geworden; myn hart
hangt riog flegts aan een enkle zwakke band, die
naauwlyks zo lang houden zal tot uwe berichten
gezegt zyn; en dan is dit alles wat gy ziet,flegts
een Aardklomp , en het Model van een gevallen
Majefteit.
FAULCONBRIDGE.
De Dauphin is in aantogt, en de Hemel weet
hoe wy hem ontmoeten zullen; want ik heb in
eene nacht daar ik met voordeel terug wilde
trekken, myn befte Volk in de Moerasfen van
Lincoln verlooren , zy allen wierden daar, door
den onverwagte vloed verflonden.
(De Koning fterff)
Rï
SA-

i62 KONING JOHANNES
SALISBURY.
Gy blaaft deze doodsboodfchap in een dood»
oor. — myn Gebieder! myn Koning!—
z o
heden
een machtig Vorft —- thans zo!
HUBERT.
Zo even moet ik verder loopen, en zo even
ftil (laan. welke zekerheid is 'er in de Waereld,
welke duur, welke hoop? als dit; wit heden een
Koning was, is daadelyk een aardklomp!
FAULCONBRIDGE.
Zo zyt gy weg ? •• ik blyf alleen te rug om
het werk der wraak in uwe plaats te voltrekken ,
en dan zal myn ziel LT op dezelve wys ten Hemel
volgen, als zy U altoos op Aarde gediend heeft
(tegen de Lords.) Nu gy Sterren die in uw regte
kring te rug getreden zyt, waar is nu uwe macht?
betoond nu uwe wedergekeerde trouw, en fpoed
daadelyk weder met my te rug, om de verwoesting
en altoos duurende fmaad uit de zwakke deur
van ons weerloos Land te jaagen. laat ons den
Vyand terftond opzoeken, of wy worden fpoedig
van hem opgezocht f de Dauphin volgt ons met
zyne woede op de hielen.
SALISBURY.
•
Het fchynt dat gy minder weet als wy. de
Kardinaal Pandulpho ruft binnen uit, hy is eerft
voor een half uur van den Dauphin gekomen,
en brengt voorflagen van Vreede, die wy met eer
en voordeel kunnen aanneemen, en dan is dezen
Oorlog terftond geëindigt.
FAULCONBRIDGE.
Hy zal des te geneegener tot Vreede zyn, als hy
ons tot tegenweer bereid vind.
SALISBURY.
Het is omtrend voorby; want hy heeft reeds
het grootfte gedeelte zyner Krygsbenoxligihsden
naar de Kuften gezonden, en den Kardinaal vol.
macht
4

HISTORIE-SPEL. 2

464 KONING JOHANNES.
gekeerd zyn ; laat nu drie Waerelddeelen in de
Wapens komen, wy zyn fterk genoeg om hen af
te houden. Niets kan ons vericbrikken, zo lang
Engeland zich zelve getrouw blyft.
Einde van bet vyfde Bedryf.
ONDER-

ONDERZOEK EN AANMERKINGEN
O V E R H E T
LEVEN EN DOOD
V A N
K O N I N G
JOHANNES,
H I STO R I ES
PEL.
D
it opfchrift belooft een grooter omtrek der Gebeurtenisfen,
als het Tooneelfpel werkelyk
heeft. Het houd enkele voorvallen in uit de Re.
geering dezes Konings, die zich zedert zyne vier,
endertigfte levens Jaaren, tot aan zynen dood toedroegen,
en bevat eene tydruimte van zeventien
Jaaren.
Ik hoop den Lezer geen onaangenaame dienft te
doen, als ik hem de hoofdzaakelyken inhoud van
dit, en der overige Hiftorifche Tooneelfpelen van
onzen Dichter, in een kort uittrekfel uit eenige
der befte Engelfche Gefchiedfchryvers voorleg,om
dezelven des te eer overtezien, en de wyze te kon.
nen beoordeelen, hoe SHAKESFEAR de ftof,
welke hem de gefchiedenis aanbood, in deze Dra.
R 5
ma-

a

OVER KON. JOH., HISTORIE-SPEL.
a6T
Ter beveiliging van hunne verzoening wierd de
Nicht van Koning JOHANNES, B L A N C A van
Kaftilien, met den D A U P H I N van Vrankryk ver.
bonden. 'Er onftonden niet lang hierna nieuwe on.
lullen in Poitou en in Normandyè'n; maar zy wier§
den echter dra weder geftilt. Ondertusfchen bleef
doch de Adel dezer Provintien noch alroos op J o.
HANNES gefloord. Koning PHILIP nam zich
hunner aan. Met beide verbond zich de Jonge
ARTHUR, die Koning P H I L I P P S Dochter huwden;
hy drong met een klein heir in Poitou in,
wierd echter door Koning JOHANNES geflaagen,
gevangen genomen, en in den Burgt Falaize opge»
flooten. Hier fprak de Koning met hem, en zocht
hem, doch te vergeeffch, van zyn aanfpraak af te
brengen. Hy dacht 'er toen reeds op , om deze
Jonge, onberaade, en hem gevaarlyke Prins uit
de Waereld te zenden. De wyze op welke hy dit
uitvoerden, word door de Gefchiedfchryvers on.
derfcheidenlyk verhaald. De waarfcbynlykfte is de
volgende. Hy zond iemant, dien hy ter vermoor.
ding van den Jongen A R T H U R aangefpoord had,
naar Faiaife, maar HUBERT B o u R G , Koning,
lyke Kamerheer, en opziender van dit Hot deed,
als of hy het bevel van den Koning zelf uitvoeren
wilde; liet echter den Prins in 't leven, en ftrooiden
het gerucht uit, als of hy dood was. Als hy
echter zag, hoe veel nieuwe onruften dit gerucht
veroorzaakten, ontdekten hy het geheim zyns le«
vens. Koning JOHANNES liet hem op het flot
van Rouen brengen, en doorftak hem daarzelf met
eigenhand, bond een fteen aan zyn ligchaam, en
worp hem in de Seine. (xx) CONSTANTIA, des
r
Prhv
(xx) By SHAKESFEAR word de dood des Jon»
{•ra ARTHURS onder geheel andere omftandigbeden
VOOT'

2Ö8
ONDERZOEK EN AANMERKINGEN
Printen Moeder, wende zich naar den Koning van
Vrankryk, en bad hem, deze moord te wreeken.
PHILIP nam deze opdragt gaarne op zich, iiet
Koning JOHANNES voor zich eisfchen, en als hy
niet verfcheen , verklaarde hy alle zyne Lan •
den in Vrankryk voor verlooren. Zyne bemoeing,
om het bezit dezer Landen door de Wapenen te
verdeedigen, viel zeer ongelukkig uit. In zyne
verlegenheid wenden hy zich tot den Paus IN­
NOCENTIUS den Derden, die de Koning van
Vrankryk liet bevelen, om met Engeland Vrede te
makken, wiens bevel echter niet geacht wierd. on«
geacht alle verdere onderneemingen ging het aandeel
van Engeland in Vrankryk verlooren , en
wierd nu wederom met de Franjcbe Kroon vereenigd.
Niemant maakte zich de zwakheid van Koning
JOHANNES meer ten nutte, als de Paus. Hy
waagde het, de geweldigfte inval in zyne rechten
te doen, en, daar hy volftrekt het Pausfelyke gezag
niet wilde erkennen , liet hy hem eerft het
Jnterdikt, en daar na de Formeelen Ban aankondi.
gen. Ook ruiden hy den Koning van Vrankryk op
nieuw wederop, om hem volkomen van zyn Troon
te ontzetten. PHILIP rufte in dit voorneemen
een talryke Vloot uit, en JOHANNES bereiden
zich tot tegenweer. Ondertusfchen liet hy zich dra,
door voorftellingen der Pausfelyke Legaten, overreeden,
om zich te onderwerpen, en alle de hem
voorgelegde bedingen aan te gaan. Deze eifchte
niets
voorbereid en uitgevoerd. (Zie Bedr, III. Toon. 7.
Bedr. IV. Toon. 1,10.) Zonder\tvoyffel nam by de*
zelve uit de beide Cbronykjcbryvers, H A L L en
HOLINGSHED.

OVER KON. JOH., HISTORIE»SPEL. 269
niets minder, dan dat hy zyn Ryk de Kerk afftaan,
de Legaten, in den naam des Paus, huldigen, en
van hem zyn Koningryk wederom ter leen neemen
moeft. dit gefchieden ook werkelyk. De Koning
van Vrankryk liet zich ondertusfchen, ongeacht
alle voorftellen des Pausfelyke Gezants, van den
eens ondernoomen kryg tegen Engeland niet af»
raaden, maar ftond niet eer daar van af, voor de
Graaf van SALISBURY met zyne Vloot een ge»
lukkigen aanval op de zyne gedaan had.
De Adel, en de overige ftanden des Ryks drongen
op de affchaffing van verfcheidene verdrukkingen
en krenkingen van hun recht, en als hun dezelve
niet bewilligd wierden , ftapten zy tot vyandlyke
onderneemingen tegen den Koning over. Ten
laatften wierden deze ftrydigheden door onderteekening
des beroemden Vryheids Brief voor deftan»
den des Ryks,den zogenaamde Magna Cbarta,by*
gelegt. Ongeacht de bereidwilligheid, met welke
de Koning hunne eifchen voldeed, was hy doch
altoos met hun gedrag misnoegt; en wende zich
tot den Paus, die dit geheele verdrag voor nietig
en onverbindelyk verklaarden, wyl het zonder zyne
bewilliging geflooten was. JOHANNES we»
derriep daarop alle de bewilligde Vryheden aan zyne
onderdaanen. Daar uit ontftonden op nieuw
burgerlyke onluften. De Adel bemoeide zich om
de byftand van het Franfcbe Hof, en verkreeg dezelve.
Louis, den Daupbin, deed met een tal"
ryk heir een inval in Engeland; JOHANNES
wierd byna van allen verhaten, alfchoon eenige
zich dra weder tot hem wenden. Hy bracht ondertusfchen
nog een aanzienelyke Manfchap te zaa«
men; op den weg van Lyne naar Lincolnsbire moeft
hy de Zeekuft voorby, die juift overftroomde, waardoor
by zeer veel volk verloor. Het ongenoegen
daaiover vermeerderde zyne Ziekte, die hem reeds
voor»

270 ONDERZOEK IN A A N M E R K I N G E N
voorheen aangetaft had. Hy moeft te Newark b!y.
ven, en befloot daar zelfs zyn leven. De Anccdoie,
dat hem een Monnik zou vergeeven hebben, heeft
weinig waarfchynlykheid, en vind zich niet by de
gelyktydige Gefchiedfchryvers.
De Engelfche Kunftrichters geven dit Tooneelfpel
den tweeden rang onder zyne ftukken, als zy
de veele bizondere fchoonbeden aanmerken. Dit
laatfte zal bezwaarlyk iemant ontkennen ; de Tooneelen
alleen , waarin JOHANNES HUBERT
tot den moord aanfpoord, en vooral die tusfchen
HUBERT en ARTHUR, zyn Meefterftukken in
hun foort j om zo veele andere niet te noemen,
wiens fterkte, waarde .roering, originaliteit en natuur
zo in 't oog loopende zyn (yy).
POPE voerd een oud Toneelfpel aan onder het
opfchrift: The troublesfome Reign of King John,
in twee deelen, welke in 't Jaar 1611 gedrukt is,
en waarvan Hy SHAKESFEAR en K O W L E Y ,
als gemeenfchappelyke Schryvers opgeeft, In het
tegenwoord ge ftuk is grootendeels het plan des.
zeiven, en veel bizondere plaatzen, naar gevolgtvan
de laatfte heeft STEEVENS eenige in de aanmerkingen
zyner uitgaave aangevoerd. Even deze
Kunftrichter hield het eerty ds voor SHAKESPEARS
eigen arbeid; en nam het daarom onder zyne
andre uitgave van de uitgegeevene twintig ftukken
mede op. Thans echter neemt hy deze meerling
te rug, en houd het voor den arbeid van een
andren gelyktydigen Dichter. Het moet reeds in 't
Jaar 159L het eerfte gedrukt zyn. Waarom POPE,
SHAKESFEAR en K O W L E Y als Schryvers noemt,
weet
(yy) Zie over dit Toontelfptl ook de Dramatic
Cenfor, Vol. II. p. 155.

©TBR KON. JOH., HISTORIE-SPEL. 2 7i
weet men niet; vermoedelyk echter grond zich
dit bericht, als FARMER aanmerkt, op eene,
hoewel dwaalende overlevering. Het is het waarfchynelykft,
dat KOWLEY dit oude Toneelfpel
gefchreeven, en dat een gewinzuchtige Boekverkooper
het in 'tvervolg,als naar SHAKESPEARS
Hukken navraag gefchiede, en men het van de Tooneelfpeelers
ter afdruk niet verkrygen konde, dit
oude ftuk op nieuw gedrukt, en den naam van onzen
Dichter op het Tytelblad gefteld heeft.
E I N D E .

K U N S T
ÖM EEN
TEGENSPREEKSTER.
T E
T E M M E N .
B L Y-S
PEL
II. Dut.
s

P E R S O O N E N .
DER
I N L E I D I N G ZN H R T Ï U S S C H E N S P E L .
Een LORD, voor welke bet Stuk gefpeeld word.
CHRISTOFFEL S L E V , een dronkeKetellapper.
Een W A A R D i N.
Een E D E L M A N .
TOONEELSPEELERS.
BEDIENDEN van den Lord.
P E R S O O N E N IN HET S T U K .
BAPTIST A.
K A T H A R I N A , ? _ ,
B i A N c A , C D o c h t e r s v a n Baptift*.
V I N C E N T I O , een oud Edelman van Pifg.
L U C E N T I O , Zoon van Vincentio.
PETRUCHIO, een Edelman van Verona.
GREMIO, 7
HoRTENSio.f M m n a a ' s n Etmea.
TRANIO, 7
B I O N D E L L O , \
G R UMIO, Bediende vin
Een P E D A NT.
Een
Een K L E
WEDUW.
ESMAAKER.
B ediend
en van Lucentio.
Petruchio.
Een G A L A N T E R I E K R A M E R . '
B E D I E N D E N .
Set Tooneel is meefi in Sadua, en zomtyds in
het Huis van Petruchio, op bet Land.

- D E
K U N S T
OM EEN
TEGENSPREEKSTER.
T E
T E M M E N *
B L T - S P E L.
INLEIDING.
E E R S T E T O O N E E L .
Het Tooneel verbeeld eene Heide voor een
Bierbuis.
De WAARDIN,
SLET.
SLET.
Ik zal U Pifaken! waarachtig!
WAARDIN.
Een Paar Hoosblokken, ondeugende kaerel!
SLET.
Gy zyt geipuis; de Sleys zyn geen ondeugende
Kaerels. ziet het flegts in de Chronyk naar; wy
kwamen met Richard den Veroveraar in 't Land.
S 2
dus

-276" DE KUNST OM EE» TEG. TE TEMM.
dus paucas pallabris ; Iaat de Waereld haaren
Joop Sesfa («).
W A A R D i w.
Gy wilt my de glazen niet betaalen , die gy ge.
broken hebt?
SLET.
Neen, geen Penning. Laat af, Jeronimo!(b) —»
gaat in uw koud bed en warmt U i
W A A R D I N .
Ik weet al een middel; ik moet heen gaan en
een Gerechtsdienaar haaien.
S LEY.
Een, of twee, of tien Gerechtsdienaars! (c) ik
zal my wel volgens recht tegens hén verantwoorden,
ik wyk geen duimbreed , jou Guitje, laat
hem komen, maar met goedheid.
(Hy valt in Jlaap )
T W E E -
(«) SLET, een onweetend Menfch zynde, rabraakt
de woorden eener vreemde fpraake, die by niet verftaat:
de Spanjaards zeggen: Pocas Palabris, dat
is weinig woorden*, en cesfa! weeft geruftK
T H E o B A L D.
STEEVENS bewyjl door aanvoering van een voor.
beeld dat de twee eetfie Spaanfcbe woorden in meer
Blyfpelen van dien tyd voorkomen, maar altoos in den
mond van de gemeenjle Perfoonen.
(b) Dit ziet op een oud Engelfcb Tooneelfpel, genaamd
HIERONIMO, or the Spanifch Tragedy:
welke meeft alle Dichters van dien tyd, tot bet voor.
werp hunner Spotterny kezen, dit is de aanmerking
van T H E O B A L D , die te gelyk een plaats uit dit
oude Spel aanvoerd, waar op bier duidelyk gezin*
fpeeld word.
(c) In het Engelfcb gebruikt de Waardin het woord
third borough.en SLEY antxuwrf, third,or fuurth,
or firth borough &c.

B 'L Y • S P E L. 277
T W E E D E T O O N E E L .
Men boord een geluit van Jagthoorns.
Een LORD die van de Jagt komt. GEVOLG.
S L E Y Jlaapende.
LORD.
Jagers, ik' zeg U dat gy myne honden wel moet
bezorgen; breng LUSTIG maar hier —— de
arme hond is geheel opgezwollen. — neem W A C H -
TEL KOPPEL, met de luidblaffende W I N D ­
SPEL daar. Hebt gy wel gezien , Knaap , hoe
goéd het Z I L V E R hield aan de haagzyde daar
geen Spoor meer te zien was? ik zou den Hond
voor geen twintig pond willen verliezen.
JAGER,
ó! W O U D M A N is even zo goed , als hy, Milord,
hy blaften 'er altoos nog op los,fchoon reeds
alles verlooren fcheen, en vond heden tweemaal
het zwaarfte Spoor, geloof my ik houde hem voor
de befte Hond van beide.
LORD.
Gy zyt Gek- Als ECHO maar behendig was,
zou ik hem even zo hoog fchatten, als een dozyn
zulke Honden, hoor, geef hen een goed avond
voêr, en neem ze allen wel in acht; morgen denk
ik weder te jagen.
JAGER.
Zeer web-Milord.
LORD.
Wie is dat ? — een doode, of een bezoopene ?•*•,
ziet eens, haald hy nog adem ?
Tweede JAGER.
Hy haald nog adem Milord. zohy met geen bier
doorwarmt was, zou hem dit bed zekerlyk te kond
zyn om zo vafl te flaapen.
S 3
LORD.

a
g
E E I F T E
278 DE KUNST OM EEN TEG. TE TEMM.
Dat morfig beeft! ~*?\' een Varken liet hv
daar!— wreede dood-' hoe haatelyken wal?ch/
i£ 'L? 6 .^^' 6 " 1 ' 5 h o o r e e n s
'
Vrienden! ik wü
m
/ n, m e t dlt , bezoopen Menfch vermaaken wa
*aj p, als men hem te bed brag?, £ ' zaete
fyne klederen aandeed, ringen aan fyne
V
\ S
S i» e l n 5? ft^k m a a l n e v e n s 2 vn bed. en ft»,
telyke Bedienden ter zyde ftelden: en hl JiA
veSete?? " BdM Bede,aa ' W-I Jg
n . J ,
J A C E R-
•Dat denk ik zekerlyk, Milord.
JAGERontTaakï
^
Tweede
2 6 6 1 w o n d e r b a a r
Ü , LORD.
voorkomen als hy
Even als een vleijende droom, of eene vdele
t
h
frriT i„' K K f m z e e r i n
^
befte ver-
Actev^n^^T*'"* «net alle myne befte
öcmideryen ; balzcmd zyn vuile koo mer wirmf.
afgetrokkene wateren, eii brand wïrie£„d ho
om het vertrek eene aangenaame geu trgeeven ?
Sis"!'' ° r a S h y ° n t W a a k t ' Muzyk by dê
Z
ld nken -'e„ ^ a
n e - e n a a n S e n » m « toonen te doen
ftond % i5
« t «Bgen, zo weeft ter.
h v i e t s m o
ftond by de hand, maakt eene diepe en eerbi«Ve
b e V e e I d u w
Laaflê/LTV'
beerlykheidJ!
i.aai een Bediende hem een Zilver bekken vol
SefvW ZJ ndei d ?, $ c h e n k k a ». een derde het
bervet houden,, wil zyne heerlykheid zich verwaardigen
om zyne handen te koelen?
e e n
den^nT* e e " kofte ' vk Kf
L
eed in zyne hand houken
• P»n , e n W a t h y h e d e n 8 d i e f t a a ° « trek.
en ïr" a D d e , r Vra , 3g f h e m i e t s o v e r z y n e Paarden
en Honden, als ook dat zynGemaalin zyne krankheid

B L Y • S F E L. 279
heid zeer ter harte neemt; hy maake hem wys dat
hy maanziek geweeft is, en als hy zegt dat hy
Siey is, zo moet hy zeggen dat hy droomd, dat
hy niet anders is, als een zeer machtigen Lorddoet
dit, en doet het op eene goede wyze myn
waarde Vrienden; het zal ons een heerlyk tydver
verdryf geeven, als men daar verftandig mede te
werk gaat (d).
Eerfte JAGER.
Milord, ik verzeker Ü, dat wy onze Rol met
zo veel vlyt en zo waarfchynlyk fpeelen zullen,
dat hy gelooven zal dat hy niet minder is, als dat
geene 't welk wy hem zeggen dat hy is.
LORD.
Neem hem zagt op, en breng hem te bed, en
een ieder neeme zyn plicht in acht als hy ontwaakt.
(•enige Bedienden draagen SLET weg. men boord
eenige Trompetten.') Ga heen myn Vriend; en ziet
eens welk een Trompet dit is, die daar geblaazen
word. (Een der Bediende vertrekt.) Mogelyk een
Adelyk Heer die op reis is, en zich hier denkt
uit te ruilen. (De Bediende komt te rug.) Nu,
wie is het?
BEDIEHDI.
Het zyn Tooneelfpelers Milord, die U hunnen
dienft aanbieden.
LORD.
Laat hen hier komen.
(d) Niet onaartig is een foortgelyk geval, denke*
lyk bet zelve, door onsen Hollandjcbtn Dicbtef
JACOB CATS befchreeven.
VERT AALERS.
SA
D E R D E

e I e g e
Ho DE KUNST OM EEN TEG. TE TEMitf.
D E R D E T O O N E E L .
TOOJCEELSPEELEHS.
De voorige.
tVT »» LOBD.
Nu, Mannen, gy zyt welkom.
XKT J , T ° 0 N E E L S P E E L E R S ,
Wy danken U, Milord.
~ . . LORD.
Denkt gy dezen Avond bier te blyven?
.. .
T w
eede
teteme'n^
TOONEELSPEELER.
M
i
'° r d ' ° m o n z 8 n d f e n f t
hv^nLHi 16^"" 6 - ^Menfch erinner ik mynog.
Pacfter
°° r d e ° U d f t e Z o o n v a n «»
V
, f h " W e e t g y n e t n °S "end, toen
ravn v
Sn ? Z ? ?T g 0 m d a t
de HrTJ Z y R n a a m Vrouwsperfoon ê e e ten, maar
bêyver-
waarlyk
v c
de Rol was regt voor bem gefchikt;en hy fpeelden
hem zeer natuurlyk.
Fswuon
1
beÜd 0 (0. d a t ^ " W L ° rdfcha ?
LORD.
Recht zo; gy Speelden die Rol voortreffelvk —
klucht riTA 6 8
' K
Klacht voor (ƒ), waar by e r t my y d h uwe
A eeh
i e r : i
kunft k h e b zeer veel
dienft
. ( E .) S ° T 0 , is de naam van een Pachters Zoon
tn BEAUMONTS èn FLETCHERS wome»
pleasd.. . mogelyk heette de Tooneelfpeeler die deze
rol suf ram gefpeeld beeft, SINKLO. iy komt am
aers by SHAKESFEAR in bet Treur/pel HEN*
DRIK VI ook voor- ESCHENBURG
(ƒ) Iemant die flegts een weinig Tooneelkundiz
ts, kent den KRELIS L O U W E N , of A L E X A N -
DKB.

B L Y • S P E L.
S8r
dienft kan doen. daar is hier een Lord die dezen
hvond uw Spel mede zal aanzien, maar ik ben al.
le'en bang dat gy U niet zuit kunnen wederhouden.
alsgy ziet hoe wonderlyk hy zich aanfteld •»
want zyn heerlykheid heeft nog nooit een Toneelfpel
gezien. — en gy daar door in een fchaatrend
lagchen uitbatftende, hem daar door zoud beleedigenj
want waarlyk , myne Vrienden, als gy maar
glimlacht, word hy kwaad.
Too<
DER de groote op het P O E S T E N M A A L . van
den beroemden Nederlandfcben Biyfpeidicbter P.
LANGENOYIC. 'er is zekerlyk geen Stuk dat meer
o vereenkomjl beeft met deze INLEIDING als bet
voorn. Blyfpel. Zie bier boe FERDINAND dg
'JTOONEBLSPEELERS , welke by op zynBuiten-
•plaats omtmnt Haarlem, «er maaltyd verzogtbeeft,
•wegens K R E L rs LOUWEN onderhoud, Ifte Bedry
f, Vilde Tooneel.
Ik heb iets kluchtigs voor, dat zal ik TJ ontvouwen.
De Man van Klaart je dees Boerin,
Beeldt zich veel wondre zaaken in;
Hem dunkt, hy is bekwaam als Edelman te leven.
Wy moeten hem van daag een nieuwen tytel geeven.
En zeggen dat hy Koning is.
Men zou zekerlyk kunnen vermoeden dat L A N ­
GE NDYK bet Stuk van SHA KESPEAR gekent
beeft, al was bet flegts door de onverwagte komft
der Tooneelfpeelers, in beide Stukken echter ontneemd
dit niets van den roem van den Hollandfcben Dicb •
ter, daar hy K RE LIS LOUWEN aan bet Stuk
verbonden beeft; en de Caraüers en bet oogmerk
van zyn Stuk zeer verfcbillende met het Engelfche
zyn.
VERTAALERS.
S 5

aSa DE KUNST OM EEN TEG. TE TEMM.
TOONEELSFEILER.
Wees onbezorgt Milord ; al was bet ook het
kluchtigfte Figuur van de Waereld, zo kunnen wy
ons echter wel houden.
LORD.
Ga Vriend, breng hen in de Eetzaal, en bedien
ben volgens rang op het vriendelykfte j laat hen
niets ontbreeken , van het geene het huis geeft.
CEen der Bedienden vertrekt met de Tooneelfpeelers)
Gaat gy by myn Edeiknaap Bartholomeus, en laat
hy zich even als een Daaine aankleeden, en wanneer
dit gefchied is, breng hem dan in het vertrek
van den dronken K ieiel, noem hem Mevrouw,
en wagt hem op. Zeg hem in myn naam, als
myne gunfl hem lief is , dan moet hy zich een
Edele en voornaame houding trachten te geeven ;
een gedrag dat hy van Adelyke Dames, tegens
haare Mannen, heeft afgeleerd : Iaat hy zich ook
zo tegen dezen bezoopene gedraagen ; zagt en
teder fpreeken, op eene eeibiedige wyze hoflyk
tegen hem zyn en zeggen : waar in kan ü uwe
Gemalin en onderdanige Dienaresfe , haare ge*
boorzaamheid en liefde betuigen ? laat hem
daar na onder vriendelyke omarmingen , tedre
kusfchen, en met het hoofd op de borft gezonken,
traanen Horten , als of zyn Gemalinne
buiten zich zelve was, door haren Ega weder ge*
zond te zien , die men veertien Jaar agter een.
voor niets beter als voor een arme en laftige Bedelaar
had aangezien, maar zo die Jongeling de
gaaf der Vrouwen niet heeft, om zo dra hy wil
een geheele vloed van traanen te regenen, zo zal
een Uië tot dit voorneemen zeer dienitig zyn,die
hy vaft in een doek winden moet, en die in fpyt
van alle hindernisfen zyne oogen waterig zal maaken.
bezorg dit zo fpoedig als gy kunt, hier na zal
ik U nog andere zaaken te bezorgen geeven. (de
•Bediende vertrekt.) Ik ben verzekert dat de Knaap
zeer goed de houding, ftem, gang en gebaarden
eener

B L Y • S P E L. «3
eener Adelyke Dame zal weeten aan te neemen.
my verlangt * hoe het gaan zal, als hy deze dronke
kaerel, Gemaal noemt; en of myn Volk zich van
lagcf en zal kunnen onthouden, als zy dezegemeene
boeren kinkel ordentelyk moeten oppasfen. ik zal
binnen gaan; en hen verder goede raad geeven;
mogelyk houd myne tegenwoordigheid de uitbarfting
van hunne vrolykheid te rug , die anders te ver
gaan konde.
(Hy vertrekt,')
V I E R D E T O O N E E L . (*)
'Het Tooneel verbeeld een Vertrek in bet Huis
van den Lord.
S L E Y , omringt van Bedienden, waar van eenige.
Klederen, Bekken, Schenkkan en andere zaaken
in banden bebben. De LORD.
SLET.
Om 's Hemelsch wille, een kan dunbier.'
1 BEDIENDE.
Beveeld uw heerlykheid een fchaaltje Sek te
drinken?
2 BEDIENDE.
Gelieft uw heerlykheid deze ingemaakte Vruchten,
te eeten?
3 BEDIENDE.
Welkeen Kleed gelieft uw doorluchtigheid heden
aan te trekken?
SLEY.
Ik ben ChriftofFel Sley, nosm my geen heerlykheid
noch doorluchtigheid, ik heb van myn leven
geen Sek gedronken; maar zo gy my iets ingemaakts
geeven wilt, zo geeft my ingemaakt Rundvleefch.
Vraag my ook niet welk Kleed ik draagen
wil, want ik heb niet meer Wambusfen als ruggen;
niet

284 D« KUNST OM EEN TEG. TE TEMM.
niet meer Koufen als beenen, en niet meer Schoe*
nen als voeten ; ja zomtyds meer Voeten als fchoe
nen; of wel zulke Schoenen, daar myne Teenen
door het overleer heen kyken, gelyk Dieven door
de Traliën.
LORD.
De Hemel ontheffe uw heerlykheid eens van
deze treurige gemoeds toeftand. — het is zeer
droevig, dat een aanzienlyk Man, van zulk een
afkomft, zulk een vermogen, en zo groote achting;
van zulk een laage geeft bezeten moet
S, L E r.
Wat? wilt gy my onzinnig maaken, ben ik niet
Chriftoffel Sley? de Zoon van den Ouden Sley van
Batonheide? volgens myne geboorte een Mart'chkraamer?
van opvoeding een Kaartenmaaker?naar
myne verandering een Beeren voeder ? en volgens
myn tegenwoordig Handwerk een Ketellapper?
Vraag Maria Hacket, dat vette Bierwyf van Winkot
maar eens of zy my niet kent. als zy ontkent,
dat ik veertien penningen voor verfch bier by haar
in 't kryt heb , zo erkent my voor den loogenachtigfte
Schurk in de gantfche Chriftenheid. — wat?
— ik ben niet gek.' — hier is
1 BEDIENDE.
ö i Om die reden is uwe Gemalin zo bedroeft.
2 B E D;I E N D E.
Ach.' daar zyn uwe Bedienden zo treurig over.
LORD.
Daar van komt het, dat uwe bloedverwanten
uw huis myden , en door uwe zeldzaame
verrukkingen als weg gedreeven zyn. Ach
Edle Lord, gedenk aan uw geboorte; roep uwe
oude denkbeelden uit hunne verbanning weder te
rug; en verban deze laage flegte droom daar tegen.
Zie hoe uwe Bedienden tot uwe bevelen ge.
reed ftaan; ieder wagt flegts op uw wenken, om
zynen

B L T . S P È L i
zynen pligt te vervullen, begeerd gy Muzyk ? hoor,
Apollo ipeelt, en twintig in kooij'en geflooten
Nachtegaaien zingen. (Men boord Muzyk.) Begeerd
gy te flaapen? wy zullen U op eene ruftplaatfe
brengen , dat zagter en lugtiger zal zyn als het
welluftige Bed, dat met alle vlyt voor Semiramis
opgefierd was. Spreek , wilt gy wandelen ? dan
zullen wy den grond beftrooijen of wilt gy reidenj?
dan zullen uwe Paarden aanftonds gekamd, en haar
tuig met louter goud en paerlen verfierd worden.
Bemind gy de Valkenjagt ? gy hebt Valken die hoo*
ger kunnen vliegen als de Morgen Leeuwrik. of
wilt gy Jaagen ? uwe honden zullen de wolken U
doen antwoorden, en enkle wederklanken uit de
holen der Aarde oproepen.
1 BEDIENDE.
Spreek, wilt gy een Wedloop houden? uwe
Windhonden zyn zo fnel als geoeffende harten; ja
fneller als een Ree.
2 BE DIENDE.
Zyt gy een Liefhebber van Schilderyên ? wy zul.
len LT terftond een Adonis haaien, aan een loo«
pende Beek gemaald, en Cithera geheel in 't riet
gedooken, welke zich fchynt te beweegen, en mes
haar adem te dartelen, gelyk het wagglend riet met
de wind fpeelt.
LOID,
Wy zullen U Jö toonen, daar zy als een nog
onnozel Meisje bedroogen en overvallen word; zo
natuurlyk gefchildert als zy 'er wezenlyk uitzag.
3 BEDIENDE.
Of Daphne, die door een Doornbofch loopt
en haare voeten zo natuurlyk opgefcheurd, dat men*
zweeren zou dat zy bloed, en Apol op dit gezicht
weend; zo meesterlyk zyn bloed en traanen afge<
maald.
LORD.
Gy zyt een Lord, en niets anders als een Lord;

285 DJÏ KUNST OM EEN TEG. TE TÊMM.
gy hebt eene Gemaalin die fchoonder is, als men
in deze droevige tyd kan vinden.
t BEBUMDE,
Eer de traanen, die zy om U vergooten beeft
gelyk nyd.ge Vloeden haar beminlyk gelaat ove !
flroomden; was zy bet fchoonfte Schepzel van
d e
Waereld; en heden durft geen ander daar nögnaar
SLEY.
Ben ik een Lord? en heb ik zulk een Wyf. of
5«. m !i!I Pï Ik t 0 t h e d e n
geboomd ?ik flaap
niet; ik zie, ik boor, ik fpreek, ik ruik een ij.
kre reuk, en voel zagte kaaken ; waarachtig, ik
ben zekerlyk een Lord en geen KetellanrW
geen ChriftoiFel Sley. Wel aan dan, hS?^
bïïÏÏbSS voor onze 00gen; en no * eens > " n
2 BEBIE N D E.
wasfchen?— Ach/ hoe verheugen wy ons,door
U weder by uw verftand te zien! ó! dat êy nu
maar eens weder ingezien hebt, wie gy zyt i gy
zyt vyft.en volkomen Jaaren in een droom'gl
of gymep
6 7 W a a k t e
Z
' ° W 3 a J j £ e ê y e V e "
SLEY.
^rocken?
a l S
i k d a
" i n a l d i e n t y d D i e t S e '
Ai T n#-i J IENDE.
1 B E D
fAn J » K' • ? AAR Z E E R O N N U T T E R E D E N 5 want
fchoon gy bier m deze fraaije Kamer lag, zo ze
gy echter , dat men U uit het huis geflaién had ,
en fchimpte op de Waardin van het huif; en zei
tl F > a n b y h , e t Landgerecht zou aanklaagen,
dat zy uit fteene Kannen en ongeëikteMaajenW
m t y d s r i e
moeft.
P 8 y d a t C e c i 1 » 1 ' Hacket komen
Vyftien Jaar / waarachtig een fchoone middags-
SLET.-

B L t- S F Ê 5 8?
SLIT.
Dat is waarlyk de Meid uit het Bierhuis.
3 BEDIENDE.
Ei Milord , wy kennen zulk een huis niet,noch
' zuDs een Maagd , noch zulke Bediendens als gy
pleegt op te noemen,.als Steeven Sley, de oude
Jan Naps , Pieter Turf en Hein Pimpernel, en
twintig andre zulke naamen en Lieden die nooit
geleeft hebben; die niemant ooit gezien heeft.
SLET.
Nu , de Hemel zy dank voor myn goede be
terfchap.
ALLE.
Amen.'
SLET.
Ik dank U . ~ • het zal ü geen fchaadezyn.
V Y F D E T O O N E E L .
Een LADY, met
CETOLG. De toorige.
LADY.
Hoe bevind gy ü, Milord.'
SLET.
Och! heel goed bevind ik my; wsnthfer fs ge<
noeg om te leven, waar is myn Vrouw ?
LADY.
Hier, waarde Lord, wat begeerd gy van haar?
SLEY.
Zyt gy myn Vrouw, en wiltgymy geen Man noemen?
Laat myne Bediendens my Lord noemen;
ik ben uw goede Man.
L A D T.
Myn Man en myn Lord , myn Lord en myn
Man ik ben uw Vrouw met alle eerbiedigheid.
SLEY.
Dat weet ik wel,-»! hoe moet ik haar noemen?
L0X9

288 Dn KUNST OM EEN TECT- TE T E M M .
LOKO.
Mevrouw.
SLET.
Elsje Mevrouw, of Anna Mevrouw?
LORDS. , , ,
Mevrouw , en niets meer ; zo heeten Lords
hunne Ladys.
SLET.
Vrouw Mevrouw, men zegt dat ik gedroomd en
geflaapen heb , omtrend vyftien Jaar en nog langer.
LADY,
Ja, waarlyk, en my fchynt het dertig Jaar te
zyn, die geheele tyd ben ik van uw Bed gefcbeiden
geweeft.
SLEY.
Dat is lang ——- Bediendens, iaat mv met haar
alleen —- kleed U uit Mevrouw, en komt heden
te bed.
L A D Y .
Edele Lord, fta my toe U te verdoeken, my nog
één of twee nachten te verfchoonen , of voor 't
minfte tot dezon ondergegaan is. want uwe Doctors
hebben uitdrukkelykgezegt.dat ik, om bet gevaar
te ontwyken waar door gy op nieuw in uw voorige
ziekte zoud vervallen, my van uw bed moeft verwy.
deren, ik hoop dat deze oorzaak my ter onfchui»
diging zal dienen.
SLEY.
Ja, Ja, zy diend daar toe; maar het zal my toch
zwaar vallen zo lang te wagten; echter komt het
my ook in 't geheel niet geleegen van nu af aan
weder in droomen te geraaken; ik zal dus in fpyt
van vleefch en bloed wagten.
Een BEDIENDE die op bet Tooneel komt.
Uwe Heeriykheids Tooneelfpelei.s hebben uw»
betering vernomen, en willen een aangenaamBly>
lpel Vertoonen, want dit houden uwe Geneesbee.
ren

É L r • S P È L. 289
ren voor zeer dienftig, daar zy wel inzien, dat
te veel treurigheid uw bloed geheel verdikt heeft,
en dat zwaarmoedigheid een voedfter der gekheid
is; des hielden zy het voor goed ais gy een Biyfpel
zaïgt vertoonen, opdat gy verheugd en vrolyk
van gemoed worden moogt, waar door duizend
zorgen den toegang gefloten, en het leven verlengt
word.
SLEY.
De drommel. dat zal ik doen. laaten zy Speelen.
is een Blyfpel geen Chriftenmarkt-dans, of een
luchtfpringery ?
L o RD.
Neen, myn waarde Lord, het is een vermaake.
iyker goed.
SLEY. •
Wat? goed tot een wambuis?
LADY.
Het is een foort van eene Hiftorie.
SLEY.
Goed.wy zullen het zien. kom vrouw Mevrouw;
zet U nevens my.en Iaat de Waereld haaren loop,
wy worden toch nooit weer jong.
Einde van dc Inleiding'
II. DEEL. T E E R -

290 DE KUNST OM EEN TEG. TE TEMM.
EERSTE
BEDRYF.
E E R S T E T O O N E E L .
Het Tooneel verbeeld een Straat ia Padua.
LUCENTIO,
TRANIO.
LUCENTIO.
fPranio, gy weet myne groote begeerte om het
fchoone Padua, die voedfter der Kunften, te
zien, trok my hier naar het vruchtbaare Lombardyën,
die aangenaame Tuin van het groot Italiën:
myn Vader, die my bemind, fchonk my daar ge.
willig zyne goedkeuring , en tevens uw goed gezelfchap
toe; laat ons dus, myn trouwe dienaar,
wiens oprechtheid in alle fiukken geloofwaardig is;
laat ons hier leven, en met goed geluk de loop»
baan der Wetenfchappen en vryë Kunften op treden.
Pifa, dooi" zyne aanzienlyke Burgers beroemd,
gaf my het leven ,• en rryn Vader weet gy, is door
de geheele Waereld, als Koopman wegens zynen
handel beroemd, zynde Vincentio uit het gedacht
van Bentlvoli. de Zoon van Vincentio,die inFlorenfe
opgevoed is, zal het voegen, om alle de
van hem opgevatte hoop te vervullen, en zyn vermogen,
door eJle handelingen een grooter glans
te geeven; en daarom , Tranio, zal ik, geduuren.
de den tyd myner Studie, myne vlyt in 't bizonder
op de deugd veftigen , en op dat gedeelte der
Wysgeerte dit de gelukzaligheid leerd, welke
men voornamentlyk door deugd bereikt, zeg my
wat gy daar van denkt; want ik heb Pifa verlaaten
en b*»n naar Padua gekomen gelyk iemant, die een
laag, ftilftaanda water verlaat,om zich in de diepte
te dompelen , en zyn dorft tot verzaadiging toe
zoekt te lesfchen.
TRA.

B L T-S P Ê L. sft
TRANIO.
Mi P'erdonate , myn waaiden Heer, Ik ben in
alle ftukken volkomen van uw méening. het verheugd
my, dat gy uw befkiit dus wilt vervullen om de
zoetigheden der aangenaame Wysgeerte in te zuigen,
dit alleen myn Heer, bid ik U , iaat, daar
wy deze deugd en deze leering bewonderen, dezelve
ons tot geene Stoicynen of Blokken maaken,
noch ons aan de ftrenge wetten van Ariftoteles zo
zeer overgeeven, dat Övidius ons als uitfchot en
geheel afgezwooren zy. Spreek redekundig met
uwe bekenden, en over de Retorica in uwe dagelykfche
gefprekken; gebruik de Muzyk en Dichtkunde
om U op te beuren; neem de Wiskunde
en Bovennatuurkunde voor, naïr dat gy daar luft
toe bevind te hebben, daar geen luft is , daar is
ook geen voordeel te verwachten, in 't kort Myn
Heer, oeffen U in dat geene, daar gy hetmeefte
fmaak in vindt.
LUCENTIO.
Ik dank uw Tranio, uw raad is zeer goed.
was Biondello maar aangeland dan konde wy
aanftonds onze inrichtingen maaken, en eene woo«
ning kiezen, die ter onthaaling der Vrienden,die
ik my met 'er tyd in Padua denk te verwerven,
bekwaam was. —— maar wagt eens, wat zyn dit
voor Lieden?
TEANIO.
Een optocht, Myn Heer , om ons in Padua te
verwellekomen.
T W E £ .

2-2 DE KUNST OM EEN TEG- TÉ TEMM.
T W E E D E T O O N E E L .
BAPTISTA, K A T H A R I N A , BTANCA,
GREMIO, HORT ENSIO. L U C E N T I O
en TRANIO, ter zyde.
BAPTISTA.
Myne Heeren, dringt hier niet verder op aan,
want gy weet wat ik eens vafl beflooten heb,
namelyk , myne jongfte Dochter niet eerder te
laaten huwen , eer ik een Man voor de oudfte heb;
zo een van U beide Katharina bemind, zo geef
ik U uit oude vriendfchap en liefde, vryheid, om
naar welgevallen uwen yver daar aan te bededen.
G RE MI O'
Liever deed ik wat anders ; zy is te ruw voor
my. hoor eens hier Hortenfio, wilt gy een Vrouw
hebben?
KATHARINA.
Heer Vader,zeg iny eens, zyt gy dan van zints,
om my aan deze beidekalanten ter koop aan tebieden?
HORTENSIO.
Kalanten, Mejuffrouw? hoe meend gy dit? —.
wy zyn geen kalanten voor U , dan moeiten wy
zagter en toegeevender zyn!
KATHARINA.
Myn Heer, gy behoeft waarachtig niet bang te
weezen. Ik weet, het komt Katharina noch niet
half in 't harte; maar indien het zo was zo twyf.
fel niet, of zy zal voor al zorgen, dat gy met een
driebeende Stoel het hoofd uitgeborfteld, uw ge.
zicht befchilderd , en als een zot onthaald zult zyn.
HORTENSIO.
' De Hemel behoede ons, voordiergelykcDuivelen,
GREMIO.
En my ook, 6.' lieve Hemel!
TRANIO, ter zyde.
Stil Myn Heer , dit is een aartig tydvsrdryf,
dat

B L T e S P E L . 293
dat Vrouwsperfoon is raazend dol, en geweldig
trots.
LUCENTIO, ter zyde.
Maar in de ftüzwygenheid van de andre , zie
ik eene maagdelyke tederheid en zedigheid uitblin.
ken. —— Stil Tranio.
TRANIO, ter zyde.
Myn Heer, 't is goed gezegt „ zagtl — gaap U
eens regt zat.
BAPTISTA.
Myne Heeren, over het geene ik gezegt hebbe,
kan ik my terftond tegens U rechtvaardigen ——
Bianca, gaat naar binnen; en laat het U niet leed
zyn, want ik zal U daarom niot minder liefheb,
ben, myn Kind.
KATHARINA.
Een alierliefft Kind! — het was het beft dat
zy huilden, als zy maar wift waarom.
BIANCA.
Vergenoeg U flegts over myn misnoegen Zus«
ter! — Heer Vader ik onderwerp my aan uw wil
met alle onderdanigheid; myne Boeken en Inftrumenten
zullen myn gezelfchap zyn; hen zal ik aanzien,
en my, alleen met hen oeffenen.
LUCENTIO,
Luister Tranio, hier kunt gy Minerva hooren
fpreeken.
GREMIO.
Signor Baptifta, wilt gy dan zo wonderlyk zyn?
het fmert my, dat Bianca wegens onze geede wil
verdriet moét hebban.
HORTENSIO.
Wat? wilt gy dan Signor Baptifta, dat arme
Meisje wegens deze helfche Vyand opfluiten, en
de fchuld van haar tong, dit onfchuldig Kind laaien
ontgelden?
BAPTISTA.
Steld U geruft myne Heeren ; myn befluit is
vaft. ««—• ga binnen Bianca (Bimc* vertrekt). En
T 3
daar

194 DE KUNST OM EEN TEG. TE TEMM.
daar ik weet dat zy haar grootfte vergenoegen in
Muzyk, InftruiTienten en Poezy heeft, zo zal ik
Leermeefters in myn huis houden ^die in ftsat zyn
haar onderrichting te geeven. Wanneer gy Hortenfio,
ofgy, Signor Gremio zo iemant kent, zo
laat hem by my komen; want tegen gefchikte Lieden
zal ik my zeer ligtelyk laaten vinden ; en zal
niets aan myne Kinderen fpaaren om hen goed op
te voeden, tegenwoordig leven zy wel. Katharina
gy kunt hier blyven; want ik heb met Bianca nog
meer te fpreeken. (Hy gaat been.)
K A T H A M » A.
Zo! •—— en ik denk dat.ik ook heen kan gaan ;
kan ik niet ? — zeker! »*— zou ik my alles bevelen
en zeggen laaten , even of ik zelfs niet wift
wat ik doen of laaten moet.' — kom, kom!
(Zy gaat been.)
GREMIO.
Gy moogt naar den Duivel en zyn Grootmoeder
gaan ! —- uwe gaaven zyn zo Edel, dat 'er niemant
hier is, die U begeerd te houden, onze liefde
is zo groot niet Hortenfïo, dat wy daar by niet
bevriezen, en zelfs uithongeren kunnen. Zy is by
ons nog in 't verfchiet. vaarwel-—— Echter wil
ik uit liefde voor myn fchoone Bianca alles doen,
en daadelyk een gefchikt menfch opzoeken, die
haar alles leeren kan, waar zy luit toe heeft; en
hem haaren Vader toezenden.
HORTENSIO.
Dat wil ik ook Signor Gremio: maar nog een
woord, fchoon onze partydigheid tot hier toe
nooit een affpraak onder ons verdraagen heeft;zo
moet gy echter weeten, dat ons beiden daar aan
gelegen is, om weder toegang tot onze fchoone
Meestres te verkrygen, en gelukkige Medeminnaars
van Bianca's liefde te zyn, dat wy voornamentlyk
een zaak tot ftand zoeken te brengen.
GREMIO.
En welke dan, als ik U bidden mag?
Hes.

B L Y • S P E L. 795
HO RTENSIO,
• Wat anders, als haar Zusier een man te bezorgen
?
GREMIO,
Een Man.' —— een Duivel!
H OR TEN si o.
Ik zeg een Man.
GREMIO,
En ik zeg een Duivel, gelooft gy dan Hortenfio,
alfchoon haar Vader zeer ryk is; dat 'er zulk een
Zinneloos Menfch zou zyn, die met de Hel zou
willen huwen.
HORTENSIO.
Zacht, Gremio! fchoon uw en myn geduld niet
toereikt om haar luid getier te verdraagen, zo zyn
'er echter, myn goede Vriend, toch altoos goed»
hartige lieden in de Waereld; die met al haar
gebreken en met haar geld, haar gaarne neemen
zoude; indien wy die lieden maar aantreffen
konden.
GREMIO.
Dat kan wel zyn, maar ik voor myn deel ,zou
even zo gaarne haar huw.yk'gift op die voorwaar
de aannemen, als alle morgen aan de Geesfelpaal
gekwispeld te werden,
HORTENSIO.
Ja wel, onder verrotte Appelen heeft men niet
lang te kiezsn. maar kom, daar deze moeilyke
omltandigheden ons tot goede Vrienden maakt,
zuilen wy ook zo lang in vriendfehap te faamen
omgaan, tot dat wy Bjpüfta's oudfte Dochter aan
een man geholpen hebben; en daar door de jongfte
vryheid vetfehaffe om ook te huwen; welaan,
van nieuws aan daar weder op af! waarde Bianca.'
—— wie het geluk heeft, voerd,-de bruid
weg! wie het fneifte loopt verkrygt den prys! ->
wat zegt gy daar van, Signor Gremio ?
GREMIO.
Ik ben daar mede te vreeden» en zon die geene
T 4 het

2J6" DE KUNST OM EEN TEG. TE TEMM.
het beste Paard uit geheel Padua geeven, om daar
made op de Vrijery uit te reiden: die met ernft
naar Katharina wil trachten, haar tot het Trouw»
altaar en in 't bed voeren, en dit huis van haar
bewyden wil; kom nu.
D E R D E T O O N E E L .
T R A N I O , L U C E N T I O .
T R A N I O .
Maar zeg myn Heer, is het mooglyk, dat de.
liefde in eens zo machtig kan worden?
L U C E N T I O .
ó Tranio, eer ik ondervond dat het waar was,
hiela ik het ook altoos voor onmogelyk, doch niet
voor onwaarfchynlyk. maar zie, terwyl ik hier Ieöig
ftond en haar befchouwden, voelde ik de weiking
der liefde in ledigheid, en heden beken ik U
oprecht, U, daar gy my zo vertrouwend en waardig
zyt, als Anna, de Koningin van Karthago
was. —— Tranio, ik brand, ik fmacht, ik fterf
als my dit zedige Meisje niet ten deel word. geef
my raad Tranio, want ik weet dat gy het doen
kunt; fta my by Tranio, want ik weet dat gy het
b
wilt doen.
'
T R A N I O .
Myn Heer, bet is heden de tyd niet om tegenwerpingen
te maaken; liefde laat zich uit het harte
niet bedillen, heeft de liefde U gevat zo blyft
'er verder niets over, als, redime te captum quam
queas minim» (g).
Lu-
(g) Deze plaats uit de E U N U N C H U S van T E -
R E N T I U S , beeft S H A K E S F E A R niet uit den
Dichter zelfs , mtar uit L I J L L Y S Lttynfche Gramatika,
gelyk J O H N S O N aanmerkt ,enh A R M S R
(Esfay

B L T - S PE L. 297.
LUCENTIO.
Heb Jank, waarde Tranio? gaa voort; dit bevreedigd
reeds; het overige zal volkomen geruft
fteiien, want uw raad is vernuftig.
TRANIO.
Myn Heer, gy zaagt met zulke dorftige ooges
op de Maagd, en bemerkte mooglyk de hoofdzaak
van alles niet eens.
LUCENTIO.
ö! Ja, ik zag zulk eene bevallige fchoonheid in
haar gelaat, als de Dochter van Agenor had, die
den grooten Jupiter daar toe bragt, dat by zich
voor haar vernederde, en met zyne kniën den
Kretenfer oever kuften.
TRANIO.
Zaagt gy niet meer ? bemerkte gy niet hoe haar
Zufler begon te fehelden; en zulk een ftorm te
verheffen, dat menfchelvke ooren het gedruis naauw»
lyks konden uithouden ?
LUCENTIO.
Tranio, ik zag haare Coraale lippen zich bewee
gen; met haaren adem, ademde zy reukwerk in de
lucht; tieflyk en bevallig was alles, wat ik aan haar
bsfchouwdc.
TRANIO.
Nu, waarachtig het is tyd, om hem uit zyne
opgetoogenheid te rukken, ontwaak doch, Heer;
als gy op de Maagd verheft zyt, zo fteld met ver.
ftand uwe gedachten daarop dat zy TJ ten deel
word. de zaak ftaat zo: haare oudfte ZufterMs zulk
een vervloekt twiftziek fchepfel, dat zo lang onge»
trouwd thuis leven moet, tot haar Vader van haar
los
(Esfay p. 66,) daar door beveftigd, dat deze phaV
dus in een Vaers te zaamen getrokken, in de Gram?
tika, en niet in TER E NTI US ftaat.
ESCHENBUIG.
T 5

198 DJE KUNST OM EEN 1EG. TE TEMM.
los is; en dus heeft hy Bianca opgefiooten, om
van geen minnaars overioopen te worden.
LUCENTIO.
Ach! Tranio, welk een ontaarte Vader is dit!
maar hebt gy niet bemerkt dat hy zich eenige moei»
te gaf, om gefchikte Leermeefters tot haare onderrichting
te verkrygen?
TRANIO.
Ja, zekerlyk merkte ik dit; en nu is de aanflag
gemaakt.
LUCENTIO.
Ik heb hem Tranio.
TRANIO.
Een half part Myn Heer.' — onze beide uitvindingen
fiooten te faamen, en fpringen te gelyk toe.
LUCENTIO.
Zeg my eerft de uwe.
TRANIO
Gy wilt een Leermeefter vertoonen, om de onderrichting
van de maagd op U te neemen. dit is
uw aanflag.
LUCENTIO.
Dat is zo; maar kan dit gaan?
TRANIO.
Onmogelyk. want wie zal uw Rol Speelen, en
in Padua. Vincentios Zoon zyn? eene Huishouding
voeren; zich op de Letteroeffeningen toeleggen;
zyne Vrienden verwellekomen, zyne Landslieden
bezoeken, en hen Gaftmaalen geeven?
LUCENTIO.
Al genoeg; weeft daar maar geruft over , want
ik weet daar een middel voor , wy hebben ons
nog in geen huis laaten zien, en men kan aan onze
Wezens niet onderfcheiden wie Heer of Bedien.
da is. wy zullen het dus alzo maaken: gy, Tranio,
zult in myn plaats de Heer zyn, de huishouding •
voeren , en bedienden houden , zo als ik doen
moeft. Ik wil een ander vertoonen; een Floren.
tyner,

B L r • s p E L '
2 9 9
tvner een Napolitaaner , of een gering Menfch
uit Pifa. dus is het beflooten, en zo zal het zyn.
Tranio herkleed U volledig; doet myn bonte Rok
san, zet een Hoed op; en als Blonde o komt zo
most hy U oppasfen; maar eerft zal ik hem ver.
plichten dit geheim te houden.
* (Zy verivisfelen van klederen,)
TRAHIO.
Zo zal het goed zyn. in 't kort, daar gy
Mvn Heer het dus begeerd en ik verbonden ben
t e
gehoorzaamen. want dit beval Myn Heer
uw Vader my. by onze afreize; wee* myn Zoon
getrouw en gehoorzaam, zeide hy, alfchoon tk geloof
dat het anders gemeend was —— zo ben tk
te vreede, Lucentio te zyn ; wyl Lucentio my zo
hef is.
LUCENTIO.
Doe dit, Tranio, wyl Lucentio verheft is, en
laat my een Slaaf worden om het Meysje te ver-
'krveen, wiens onverwachte aanfchouwing myn ge.
kweft oog in dienftbaarheidgefteld heeft, daar komt
ds Schurk.
V I E R D E T O O N E E L .
BIONDELLO.
De voorige.
LUCENTIO.
Kaerel waar hebt gy geftooken ?
BIONDELLO.
Waar ik geftooken heb?-— ei, waarachtig,
waar fteekt gy dan?—— Hos, heeft myn Heer de
klederen van myn Kameraad Tranio geftoolen, of
heeft Tranio de uwe geftoolen?' — of de een des
andeis. Zeg my toch wat is hier te doen.
LüCEHTIO,
Hoor eens, goede Vriend • het is heden de tyd
niet om te gekfehseren, fchik U dus naar den tyd,
uw

330 DE KUNST OM EEN TEG. TE TEMM.
uw Kameraad Tranio heeft hier, om myn leven
te redden, myne klederen en geftalte aangenomen,
en ik de zyne om gelukkig door te komen, want
in den tyd, dat ik aan den oever geweeft ben ,
heb ik in myn haaftigheid iemant omgebracht, en
vrees dat men my zai ontdekken, paft gy hem op ,
zo als het behoord, ik beveel het U; ik zal onder,
tusfchen van hier gaan, om myn leven te redden,
gy verftaat my toch?
BIONDELLO.
ö.' Ja, Myn Heer, geen duit
LUCENTIO.
En dat gy my geen letter van Tranio in den
mond voert? Tranio is in Lucentio verandert.
BlONDELLIO.
Des te beter voor hem; ik wilde het ook wel
zyn.
T a A N i o.
Dan had ik gaarne ook nog een wenfch ver»
vult knaap, nameiyk , dat Lucentio, Baptifta's
jongfte Dochter bekomen mogt. maar goede Vriend,
niet om mynen 't wille, maar om myn Heers wille
raad ik U, gedraag U in alle gezeltchappen voorzichtig
en verftandig. als ik alleen ben, dsn ben
ik Tranio; maar anders ben ik aan alie plaatfen
uw Heer Lucentio.
LUCENTIO.
Laat ons gaan Tranio. daar is eene zaak over,
en die moet gy zelfs uitvoeren, gy moet mede
een van de Minnaars zyn. vraagt gy my waarom ?
zo vergenoeg U met dit antwoord, dat mynen grond,
flag goed en gewigtig is (b).
V Y F -
(b) De vifdeeling van het Tweede Bedryf, is
weder in de Folio, noch Quarto Uitgaave van dit
Stuk aangetekend. SHAKESPEAR Jcbynt bier bet
Eerfte Bedryf gejlooten te hebheir, want bier fttnden
anders

B L T. S P E Lé 30.
V Y F D E T O O N E E L . (*)
Het Tooneel verbeeld een Straat voor bet Huis
van Hortenjio, in Padua.
PETRUCHIO.
GRUMIO.
PETRUCHIO.
Verorja, ik nam voor een tyd lang aficheid van
U, om myne Vrienden in Padua te bezoeken; maar
vooral myn bemindfte en waardfte Vriend Hortenfio,
en hier geloof ik, is zyn huis. kom , goede
Vriend, Grumio; klop hier, zeg ik U.
GRUMIO.
Kloppen, Hser?—. wie moet ik kloppen?—*
Is hier iemant die Myn Heer beledigd heeft ?
PETRUCHIO,
Schurk,zeg ik, klop myn hier eens ter deeg. (»)
GRUMIO.
U, hier kloppen, Heer?—— lieve Hemel!wie
ben ik, dat ik myn Heer hier kloppen moet?
PETRUCHIO.
Schurk, zeg ik, klop my aan deze deur, en fla
myn ter deeg; of ik zal U èp uw fchelmfche kop
liaan.
GRUMIO.
Myn Heer zoekt ruzie, ik moeft U eens aanraa.
ken,
anders de redehen van den Ketellapper enz. die nuverder
aan 't Slot van dit Bedryf voorkomen,
STEEVENS.
(i) Het Misverfland is in 't Engelfch fraaijer,
daar me beide myn en my uitdrukt, om bem in onze
Taal eenigzints te behouden moet men onderftellen,
dat de Bediende deze beide hetekenisfen niet weet te
onderfcbeiden: een gebrek dat ook lieden vin voomaë,-
men Jland maar al te gewoon is.

goa DE KUNST OM EEN TEG. TE TE MM.
ken, dan wift ik reeds wie het flegtfte daar van af
zou komen.
(PETRUCHIO.
Nu! zal het haaft zyn? waarachtig Kaerel, zo
gy niet wilt kloppen dan zal ik Schellen , en eens
zien, of gy Ut, Re, Mi, Fa, Sol, La zingen
kunt.
(Hy fchud hem by de ooren.)
GRUMIO.
Help, help, help! Myn Heer is do! geworden.
PETRUCHIO.
Nu, klop op* een andre keer als ik het U be.
veel, Schurk.'
Z E S D E T O O N E E L .
HORTENSIO.
De voorige.
HORTENSIO.
Hoe nu! wat is hier te doen ? • myn oude
Vriend Grumio; — en myn lieve Vriend Petruchio!—
hoe vaart gy alle in Verona.
PETRUCHIO.
Signor Hortenfio, komt gy om de twift tebeflisfchen?—
Con tutto il core, hen trovato, kan ik
wel zeggen.
HORTENSIO.
Alla nojira cafo ben renute, molto ontrato Signor
mio , Petruchio. — Sta op , Grumio, fta op,
wy zullen dezen twift byleggen.
GRUMIO,
6, Van 't geen gy daar in 't Latyn kaakelt, is
in 't geheel de reden niet: als dit geen rechtmaatige
oorzaak is, om uit zyn dienft te gaan— hoor
flegts, Myn Heer! hy beval my hem te kloppen,
en ter deeg te flaan: fchikte zich dit nu we) voor
een Bediende, om zyn Heer dus te bejegenen ? —
Wilde de Hemel dat ik hem eerft braaf geklopt
had, zo was Grumio daar het flegtfte niet van af.
gekomen.
P •*

B L Y- S F E L- 303
PETRUCHIO.
Een onverftandige Kaerel — - waarde Hortenfio.
ik beval den Guit aan uw aeur te kloppen, en
kon bem met alle geweld daar niet toe brengen,
dat hy dat deedt.
GRUMIO.
Aan de deur kloppen!—— ö! Hemeli hebt gy
niet heel duidelyk gezegt: Kaerel, klop my hier,
fUa my hier, flaa my ter deeg; en nu komt gy aan
met aan de deur te kloppen!
PETRUCHIO.
Kaerel, pak U weg, of zwyg; dit raad ik U.
HORTENSIO.
Geduld, Petruchio, ik neem Grumio myner aan.
dit is een droevig voorval tusfchen U en hem; uw
oude, trouwe en bekwaame Bediende , Grumio!
zegt my toch eens, myn waarde Vriend, welk een
goede wind U van Verona hier naar Padua voerd.
PETRUCHIO.
De wind, die jonge Lieden door de Waereld
omdryft, om hen het geluk verder als te huis te
doen zoeken , daar flegts weinig ondervinding te
bekomen is. maarkortelyk Signor Hortenfio, hoor,
hoe myne zaaken ftaan. Antonio, myn Vader is
gefiorven, en ik heb my op goed geluk eenmaal
voorgenomen, zogoed ais ik maar kan, my voort
te helpen en eene Vrouw te neemen. ik heb geld
in myn beurs, en goederen te huis; en ben weggereift
om in de Waereld om te zien.
HORTENSIO.
Petruchio, wil ik U dan eens zonder omwegen;
eene twiftziekeen kwaadaartige Vrouw voorflaan?
gy zult my weinig voor myn raad danken; en ech.
ter verzeker ik U , dat zy ryk is, ja zeer ryk. maar
gy zvt te zeer myn Vriend, en ik wilze U niet
voorflaan.
PETRUCHIO*
Signor Hortenfio, onder zulke Vrienden als wy
zyn, zyn weinig woorden noodig: als gy dus een
Vrouws.

304 DE KUNST OM EEK TEG. TÉ TEMRI.
Vrouwsperfoon kent dia ryk genoeg is om Petruchio's
Vrouw te worden - want rykdom is by
myne Vryëry bet einde van het leed —— 20 mag
zy zo haatelyk zyn als de Vrouw des Florentyner;
(k) zo oud als een SibiMa ; en zo kwaad,
aartig en krakeelz'ek als de Xantippe van Soera*
tes, of nog erger; zo fchrikt my dit echter niet af,
en verhinderd my niet haar te beminnen, al was
zy zo woeïl, als het opzwellende Adriatifche Meir.
ik kom naar Padua om een ryk Huweiyk te doen;
doe ik een ryk, zo doe ik ook een gelukkig Huweiyk.
GRUMIO.
Nu ziet gy, Heer; hy zegt U klaar ën duidelyk
wat hy denkt, geeft men hem maar goud genoeg, ert
huwt men hem aaneen pop of draadpopje, of aan
een oude Bedelaares, die geen tand meer in de mond
heeft; en alfchoon zy ook zo veele krankheden
hadt als Tweeënfyftig Paarden; dit alles zegt niets,
zo dra 'er maar geld by is.
HORTENSIO.
Petruchio, daar wy reeds zo ver gekomen zyH;
moet ik TJ maar zeggen,'dat ik flegts gekomwild
heb. ik kan U Petruchio, aan een vrouw helpen,
die ryk genoeg, en jong en fchoon is, en zo wel
op*
(k) Ik onderjlel , dat dit eene Zinfpeeling op de
gefchiedenis van een Fiorentyner is, die zich in een
oud Boek, genaamd Athoufand notable Things, en
mogelyk ook in andere verzamelingen bevind. „ by
,, wierd in den nacht door de glans van Juweelen
„ in verbaa/lbeid gefield , en verloor zyn verftand,
,, tot bet Treuwfeeft voltrokken was, maar den an-
„ dren morgen zag by zyn Vrouw, eer zy zo pracb-
, tig opgejierd was, en bevond baar zulk een bate»
j> hk > S eei » gerimpeld en vuil Scbepfel te zyn t
„ dat by niet verder met haar leven wilde."
ESCHE NBUR G.

B L T - S P E L. 305
opgevoed als het eeneMiagd v3n afkomft betaamd,
haar eenigtte gebrek —— en dat is gebreks gen
o eg beftaat daar in , dat zy onverdraaglyk
kwaadaartig.Twiftziek en trots is. dit gaat by haar
20 ver, dat ik, al waaren myne omftandigheden
nog veel flimmer dan zy zyn , haar om geen geheele
Goudmyn zou willen trouwen.
PETRUCHIO.
Houd öp Hortenfio; gy weet noch niet wat goud
vermag, zeg my ilegts hoe haar Vader heet, dan
weet ik genoeg; want ik wil my aan haar verbin»
den, al tierden zy zo luid als de Donder, wanneer
de Wolken in den Herfft kraaken.
HORTENSIO.
Haar Vader is Baptifta Minola, een gezellig en
hoflyk Man; haar naam is Katharina Minola,zy is
in Padua wegens haare fcheldende tong beroemd
genoeg.
PETRUCHIO.
Ik ken haar Vader fchoon ik haar niet ken ; hy
was met myn verftorven Vader zeer wei bekend,
ik zal niet eerder flaapen , Hortenfio, voor ik haar
gezien heb; laat my daarom zo ftout tegen ü zyn,
om ü terftond na dit eerfte gefptek te verlaaten,
als gy my daar niet heen wilt geleiden.
GRUMIO.
Laat hem gaan, Myn Héér; zo lang zyn eerfte
hitte nog gloeid. op myn woord, als zy hem zo
goed kende, als ik, zy zou verzekert zyn, dat zy
met kyven en fchelden niet veel by hem zou uitrechten,
zy kan hem mooglyk tien, of twaalfmaal
Schurk of Vlegel noemen; dat is nog niets; als hy
eens begint, dan-kan hy naar zyne wyze anders
fmaalen! — geloof my, Myn Heer, als zy hem
in zyn koordedanfen maar een weinig wilde hinde»
ren dan zou hy een figuur in haar gezicht tekenen,
en haar daar door zo disfigureeren, dat zy niet
meer oogen om te zien zou hebben , als een
ILDEKL. V Kat

3o6 DE KUNST OM EE» TEG. TE T E M M .
Kat (J) gy kent hem noch niet, Myn Heer.
HORTEKSlO.
Wagt Petruchio, ik moet met U gaan: want in
Baptifta's huis word myn kleinood bewaard, het
Juweel myns levens, zyne jongfte Dochter, de
fchoone Bianca. haar Vader ontzegt ze my en veel
anderen, die naar haar vryën, en medeminnaars my«
ner liefde zyn, terwyl hy het, wegens dat gemelde
gebrek, voor onmogelyk houd, dat ooit iemant
wegens Katharina hem onderhouden zal. Baptifta
heeft daarom gezorgt dat niemant ingang tot Bian.
ca zal hebben, voor de kwaade Katharina een Man
heeft.
GRUMIO.
De kwaade Katharina.' dit is de ergfte bynaam
die men ooit een Maagd geeven kan!
HORTENSIO.
Heden moet myn Vriend Petruchio my eenegunft
bewyzen, en my in geheele eerbaare kleding aan
den Ouden Baptifta als een Leermeefter voorftellen,
die in de Muzyk zeer ervaaren is, om Bianca
te onderrichten; op dat ik ten minfte door deze
lift gelegenheid en vryheid verkryg.haar myne liefde
aan te bieden; op dat ik , zonder verdacht te
zyn, haar voor my zelve fpreeken kan.
(2) Mooglyk zal dit zo veel beeten, als, by zou
baar de oogendoor Jlaan zo uitpuilend maaken, dat zy
met tt faamen getrokken oogleden, pinkoogen zou als
een Kat tegen het licht-
JOHNSON.
ZE'

h L r. s P k t.
in
R E V E N D E T O O N E E L .
G R E M I O
en LUCENTIO verkleed.
De voorige.
GRUMIO*
Dit is in 't geheel fchelmery, men zie flegts, hóe
de jonge Lieden om de oude Lieden te bedriegen,
de hoofden te faamen fteeken! — Heer, ziet toch
eens om; wie gaat daar? — he?«—
HOR TEN» IO.
Stil, Grumio, het is myn Medevryer. Petruchio,
Wacht hier toch een weinig.
GRUMIO.
Een asrtige en verliefde jonge Knaap l
GREMIO.
Recht, heel goed. ik beb de Lyft doorgelezen,
hoord gy myn Vriend , ik wil ze zeer goed inge»
bonden hebben , het zyn enkel Minneboekjes;
neem dit in acht, en leez' haar niets anders voor.
Hy verftaat my. boven het geen Signor Baptiftü
geeven zal wil ik insgelyks mild zyn tegen hem.
laat by zyne Papieren braaf Parfumeeren; want zy,
voor wien ze beftemd zyn, is aangenaamer als
het reukwerk zelve. > • wat wil hy haar voor*
lezen ?
LUCENTIO.
By alles wat ik haar voorleez', zal ik voor U, •
als myn begunftiger fpreeken; weeft daar van ver.
zekerd; en dat met zoo veel aangelegenheid als
of gy zelfs tegenwoordig waart en mooglyk nog
met dringender woorden als gy zelf,Myn Heer,
indien gy mogelyk zelf geen Geleerde zyt.
GREMIO.
6 f Over de Geleerdheid! welk een heerlyke
snak is zy!
V a
Giti

3o3
Da KUNST otó EEN TEG. TE TEMtó.
GRUMIO.
6.' Over den Gek .' welk een dommen Ezel
is hy.'
PETRUCHIO.
Zwyg Kaerel-
HORTENSIO.
Stil, Grumio! ——*- weeft gegroet Signor Gre»
mio!
GREMIO.
Ha! welkom, Signor Hortenfio. raad eens waar
ik ga ? — naar Baptifta Monola. ik beloofde
hem zorgvuldig naar een Leermeester voor de
fchoone Bianca om te zien , en by geluk ben ik
aan dit jonge Menfch geraakt, die zich wegens
zyne geleerdheid en levenswyze zeer goed voor
haar fchiktr hy is in de Poëzy en andere Boeken
zeer belezen, ja in veel goede Boeken, dat verzeker
ik U.
HORTENSIO.
Zeer goed; en ik heb iemant gevonden die my
belooft heeft , aan een bekwaame Muzykmeefter
te helpen, om onze beminde te onderwyzan. ik
zou U dus in diecstyver voor de fchoone Bianca
die ilt to zeer bemin, in 't geringde niet willen
toegeeven.
GREMIO.
Die ik zo zeer bemin.' —— dit zal myn gedrag
bewyzen.
GRUMIO.
En dat zullen zvne Geldbeurzen bewyzen.
HORTENSIO.
Gremio, het is heden den tyd niet om onze Liefdesverklaringen
voort te brengen, hoor my, en
als gy oprecht tegen my wilt zyn ;'zo zal ik U iets
nieuws zeggen, dat voor on3 beiden naar wenfch
moet zyn. Hier is een zeker Heer , die ik zo daadelyk
aangetroffen heb, die volgens onze affpraak, met
een goede wil, onderneemen zal om de twidzieke
Katha-

B L Y • S P E L,
3 Cp
Katharina te vryên en te huwen , indien de Huw»
Jyksgifc hem bevalt.
GREMIO.
Dit was voortreffelyk. maar Hortenfio, hebt gy
hem alle haar gebreken geztgt?
PETRUCHIO.
Ik weet dat zy een onverdraaglyke geweldraaakende
Twiftzoekfter is: maar zo het dit alles is,
Heeren, dan zie ik nog geen groot ongeluk daar
in.
GREMIO.
In ernft myn Vriend ? — wat zyt gy voor een
Landman ?
PETRUCHIO.
Uit Verona geboortig, des ouden Antonio's
Zoon. Myn Vader is géftorven, maar myn Capitaai
is nog in het Ieeven ; en ik hoop lange en
goede dagen te zien.
G R E M r o.
Ach.' lieven Heer! zulk een leven en zulk een
Vrouw was een tegenfpraak. Maar als gy daar luft
in hebt, in Gods naam! ik zal U in alles zoeken
by te ftaan. wilt gy echter naar deze Meerkat
vryên ?
PETRUCHIO.
Zo ik het leven daar by fcan behouden'
GRUMIO.
ZO hy niet om haar wil vryên. dan wil ik ze
ophangen.
PETRUCHIO.
Waarom kwam ik anders hier, als met dit voor»
neemen. meend gy dan dat een klein gerucht myne
ooren kan verdooven ? heb ik by tyden geen Leeu.
wen hooren brullen? heb ik de Zee door Storm
opgeblaazen niet gelyk een wild Zwyn zien woede,
en door woede zien zweeten?heb ik niet met
grof gefchut in 't Veld, en met de Artillery des
Hémels in de Wolken hooren donderen? heb ik
niet in een geregelde Slag, het Veldgefchreeuw,
V 3
grin»

§10 DE KUNST OM EEN TEG. TE TE MM.
grinnikende Rosfen en Trompetten klank gehoord?
En gy fpreekt van een Vrouwelyke tong, die het
oor de helft van het gedruis doet hoorsn , dat een
Paftanje in 't vuur geeft ? foei i foei! ga heen, en!
maak Kinderen met Bullebakken bang.
GRUMIO.
Want hy vreeft 'er geen.
GREMIO.
Hoor, Hortenfio, dezen Heer is tot ons geluk
hier gekomen, myn hert zegt my dat het hem en
ons zal wel gaan.
HORTENSIO.
Ik beloofde hem, dat wy het onze daar toe doen,
en in alle gevallen voor hem zouden fpreeken.
GREMIO.
Dat zullen wy doen, ais hy haar maar weet te
winnen.
GRUMIO.
Ik wenfchte dat my een goede Maaltyd zo zeker
was, als dit.
A O T S T E T O O N E E L .
T R A N I O , Statelyk Gekleed,
De voorige.
BIONDELLO,.
TRANIO.
Uw Dienaar, Myne Heeren. mag ik U verzoe.
ken om my de weg te wyzen naar het huis van
Signor Baptista Minola?
BIONDELLO.
Die twee fchoone Dochters heeft?meendgydie?
TRANIO.
Juist dezelve, Biondello.
G S E M I o,
Hoor Myn Heer , gy denkt toch niet o»
die
TBA-

B L Y. S P E L.
ZU
TRANIO.
Mogelyk om die en dien: wat raakt U datr
PETRUCHIO.
Nu houd om de twistzieke niet aan,Myn Heer,
dit verzoek ik voor my.
TRANIO.
Ik ben geen Liefhebber van twisten , Myn
Heer. Biondello laat ons gaan.
LUCENTIO.
Het begin was goed Tranio.
HORTENSIO.
Een woord Myn Heer, eer gy gaat. Zyt gy
qen Minnaar voor het Meysje daar gy van fpreekt,
of niet?
TRANIO.
Was het dan een misdaad Myn Heer, als ik
het was?
GREMIO.
Neen, als gy zonder meer woorden te maaken
U van haar wilde begeeven,
TRANIO.
Hoe, Myn Heer, is de Straat niet even zo vry
voor my als voor ü?
GREMIO.
De Straat wel, maar zy niet.
TRANIO.
En waarom dat, als ik vraagen mag?
GREMIO.
Daarom, als gy het toch weeten wilt, om dat
Signor Gremio haar voor zyn beminde gekozen
heeft.
HORTENSIO.
Wyl Signor Hortenfio, haar daar toe gekozen
heeft.
TBANIO.
Zacht Myne Heeren, als gy braave Ridders zyt,
zo verwaardig U ten minsten om my aan te hoe
ren. Baptista is een waardig Edelman, die myn
Vader niet geheel onbekend is; en al was zyn*
V 4
-Do£

%i% DE KUNST OM EEN TEG. TE. T E M M .
Dochter nog fchoonder als zy in de daad is, zq
kan zy altoos meer minnaars hebben , en onder ben
my ook. de fchoone Leda had duizend Vryërs, dus
kan-de fchoone Bianca 'er nog wel een meer hebben;
en die moët zy hebben. Lucentio zal daar
een van zyn, al kwam Paris zelfs, hoopende ouï
alleen zyn wit te bereiken.
GREMIO.
Dit Menfch zal ons waarachtig allen over hoop
kaakelen.
LUCENTIO.
Ach.' Heer, laat hem maar gaan; het loopt zekerlyk
flegt met hem af.
PETRUCHIO.
Hortenfio, waar toe dienen alle deze redenen?
HORTENSIO.
M"n Heer , laat my ten minsten zo flout zyn
om u te v,raagen, hebt gy ooit Baptista's Dochter
gezien ?
TRANIO.
Neen, Myn Heer. maar ik hoor, hy heeft 'er
twee; de eene is even zo beroemd wegens haar
fcheldende tong, als de andere wegens haare fchoonbeid
en zedigheid.
PETRUQHIO.
Heer, heer, de eerste is voor my, Iaat die maar
gaan.
GREMIO,
Waarlyk, laat dezen ameid over aan den grooten
Hercules; zy zal hem meer te doen geeven als
de bekende twaalf.
PETRUCHIO.
Myn Heer, laat ik U zeggen: de Jongste Dochter
naar welke gy tracht, fluit haar vader voor alle
toegangen van Minnaars op, en wil haar aan
niemant belooven, voor de oudste Dochter gehuwd
Is: dan eerst zal de jongste Dochter vry zyn en
niet eerder.
TRA-

B L ï . S P E L . 313
TRANIO.
Als dat zo is, Myn Heer, dat gy de Man zyt
die ons allen, en my onder de overige bevorderlyk
moet zyn; als gy het Ys breeken , deze daad uitvoeren,
de oudste trouwen, en de jongste vrymaaken
wilt, op dat wy toegang tot haar kunnen
vinden; zo zal die geene die zo gelukkig is om haar
te verkrygen, zekerlyk niet ondankbaar zyn.
HORTENSIO.
Gy fpreekt en denkt zeer goed, Myn Heer; en
daar gy U voor eén Medeminnaar uitgeeft, zo moet
gy, zo wel als wy, toegeeflyk omtrent dézen Heer
zyn, die wy allen veel verplichting fchuldig zyn.
TRANIO.
Myn Heer, hier aan zal het by my niet ontbreeken.
om hier een begin mede te maaken, zullen
wy, zo gy het goedvind, deze namiddag vrolyfc
doorbrengen, en op de gezondheid van onze Beminde
rykelyk fmullen. wy zullen doen als Proce'
deerende Advocaaten, die magtig tegen elkander
ftryden, en echter in Vriendfchap iaamen eeten
en drinken.
G R U M I O en BIONDELLO,
Een treffelyke voorflagl — kom Vrienden,
iaat ons gaan.
HORTENSIO.
De voorflag is waarlyk goed. het zy dan zo. Pe>
tiuchio ik zal U ben venuto zyn.
(Zy gaan been : de overige Aanfcbouvoers blyven
en fpreeken.)
Einde van bet eerfte Bedryf.
Vï T U S .

8 H
KUNST ou MI» TEG. TE TEMM.
T U S S C H E N S P E L .
Een BEDIENDE. SiE?,een LADÏ,
enz.
BEDIENDE. . „. C„ O I
Gy flaapt Milord; gy geeft geen acht op het Spel.
Waarlyk, by St. Mmljf P** *jj J£
een goed diDg, waarachtig* *omt er nog
meer van?
LiBT.
Het is zo even eerft begonnen Milord.
S i* E y»
Het is een fchoon ituk Arbeid. Mevrouw La.
dy —- ik wou dat het gedaan was.
Einde vm bet Tutfcbenftel.
TWEE.

B L Y' S P B L, 315
fWEEDE
BEDRYF.
E E R S T E T O O N E E L .
Het Tooneel verbeeld een Kamer in 't buis van
Baptifta.
KATHARINA,
BIANCA»
BIANCA.
T ieve Zuster, doet my en U zelf de onSer nies
•M aan, een Dienftmaagd en Slavin van my te
maaken; daar toe kan ik niet beiluiten: ten aan»
zien van deezen elendigen opfchik, kunt gy dien
band vry laaten, want ik zal bem toch wegwerpen,
alle myne klederen zelfs tot op myn rok. beveel
my buiten dit alles wat gy wilt, ik zal het doen, ik
weet zeer wel wat ik een ouder Zuster fchuldig ben.
KATHARINA»
Ik begeer van U, my te zeggen, welke van uw
Minnaars gy het meelt lyden kunt. zeg my de
waaiheidl
BIANCA.
Geloof my Zuster, onder alle Mannen op het
Waereldrond, heb ik noch nooit een uitfteekend
gelaat gezien, dat ik meer als andere genegen kon»
de zyn.
KATHARINA.
Gy liegt, kleine Hex. is het Hortenfio niet?
BIANCA.
Als gy hem geneegen zyt, Zuster, zo zweer ik
TJ, dat ik zelf voor U zal fpreeken, op datgy hem
verkrygt.
KATHARINA.
Ha! dan ftygen uwe grillen denkelyk iets hoo.
ger; gy wilt zekerlyk Gremio hebben, om regt deftig
te kunnen leven.)
Bi Air-

ïf

s L r. s p È i. 3^
danfen, en wegens uwe liefde tot haar, met my
laaten omfpringen, zo ais men het goed vind. zeg
my niets meer, ik zal heen gaan, en fchreiën, tot
IK gelegenheid kan vinden om my te wreeken.
(Zy vertrekt.)
B A P T I 8 T A.
Had een Vader ooit zo veel hertenleed als ik ? —.
maar wie komt daar ?
V I E R D E T O O N E E L .
GREMIO, LUCENTIO, als een gemeen Menfcb
gekleed, PETRUCHI o. HOETEHSIO, J|J
een Muzykmeefter. TRANIO en BIOK.
DEL LO , die een Luit en Boeken
draagen. BAPTISTA.
GREMIO.
Goede Morgen , Buurman Baptifta.
BAPTISTA.
Goede Morgen, Buurman Gremio; Ik heet ü
welkom Heeren.
PETRUCHIO.
U ook, myn Heer. Zeg my eens,hebt gy niet
een Dochter, die Katharina heet, en fchoon en
deugdzaam is?
BAPTISTA,
^Ik heb een Dochter Myn Heer, die Katharina
heet.
G RIMIO.
Gy zyt te voortvaarend; vervolg naar order.
PETRUCHIO.
Gy doet my onrecht, Signor Gremio ,• laat my
begaan, ik ben een Edelman uit Verona ,
Myn Heer; ik heb van haar fchoonheid, haar
verftand, haare gezelligheid, en zedige befcheidenheid;
van haare verwonderens waardige hoeda •
nigheden, en h>ar zachtmoedig gedrag gehoord; en
ben

318 DE KUNST OM EEN TEG. TE f EÜtöi
ben nu zo ftoutom my zelve in uw huis ter Maaitvd
te verzoeken, om myne oogen zelf getu.gerj
van dit bericht te doen zyn, dat ik zo dikmaalsge.
hoord heb. tot een aanvang van myne Vryery^
brene ik een van myne lieden hier mede (bem
Hortenfio vertoonende) die in de Muzyk en Wiskunde
zeer bekwaam is, om haar yolleedig in de
Wetenfchappen te onderwyzen, welke haar. gelyk
ik weet niet geheel vreemd zyn. Neemt hem aan
anders b'eleedigt gy my. hy heet Licio, en is van
Mantua geboortig.
BAPTISTA.
Gv zyt welkom , myn Heer ; en by ook om
uwent wille , maar wat myn dochter Katharina betreft
ik weet zeer wel, dat zy voor U niet gefcbik't
is, en dit beklaag ik zeer?
PETRUCHIO,
Ik zie dat gy haar niet gaarne wilt misfen, of
mogelyk kunt gy myn gezelfchap niet verdraagen.
BAPTISTA'
Verftaa my niet verkeerd; ik fpreek maar recht
zo als ik het vind. waar zyt gy van geboorte, Myn
Heer, en hoe heet gy?
PETRUCHIO.
Ik heet Petruchio, myn Vader was Antonio.een
Man die door geheel Italiën bekend was.
BAPTISTA.
Ik ken hem zeer wel; gy zyt myook om zynen't
wille welkom.
G R E MI o.
Zonder U, in de leden re vallen, Petruchio, ik
bid U, laat ons. die een nederig verzoek te doen
hebben, ook fpreeken. wat drommel! gy zyt
geweldig voortvaar end.
PETRUCHIO.
A, Vergeef my Signor Gremio, ik wilde gaarne
klaar zyn.
G tt»

B L T ' S P E L , 3i|
GREMIO.
Dat geloof ik wel Myn Heer; maar gy zult uw
Huwlyksverzoek nog eens verWenfchen. •»•» Mya
Buurvriend, dit gefchenk is zeer aangenaam, dat
weet ik zeker ? om tegen U ook myne hoflykheii
te betuigen , daar ik ü meer hofiykheid te dan«
ken heb, als iemant; zo ftaat deze jongen Geieer«;
de vryë toegang toe, ( bem Lucentio vertoonende )
die lang in Reims geftudeerd heeft, en even zo
ervaaren in Griekfche, Latynfche en andere fpraa.
ken is, als de andere in de Muzyk en Wiskunde:
zyn naam is Cambio; ik bid U neem zyn dienft
aan.
BAPTISTA.
Duizendmaal dank . Signor Gremio ; welkom
lieve Cambio. (tegen Tranio) Maar myn waarden
Heer; my dunkt gy gaat als een vreemde; durf ik
zo ftout zyn om te vraagen, waarom gy hier ge*
komen zyt?
TRANIO.
Vergeef my, Myn Heer, de ftoutheid is aan
myne zyde ; daar ik , als een vreemde in deze
Stad ; my voor een aanbidder van uw Dochter,
de fchoone en deugdzaame Bianca verklaar ! ook
is my uw vaft befluit ten aanzien der voortrekking
van haar oudlie Zuiler niet onbekend, de
vryheid en alles wat ik begeer, is dit, dat ik,
als men myne afkomft weet, onder de overige
Minnaars mede mag geteld worden, en even als
zy den vryên toegang tot haar verkrygen. voor
de opvoeding uwer Dochter breng ik een flegt
Inftrurnent, en dit klein Pakje Griekfche en La.
tynfche Boeken (m) zo gy dezelve aanneemt dan
is baare waarde zeer groot.
BAH
(m) Ten tyde van Koningin ELIZARKTH,
wierden de Juffers van geboorte gtwoonlyk in dé

32Ó DE KUNST OM EEN TEG. TE T E M M .
BAPTISTA.
Lucentio is uw naam? en van waar dan ? als ik
U vraagen mag?
TRANIO.
Van Pifa, Myn Heer. een Zoon van Vincentio.
BAPTISTA.
Een aanzienlyk Man in Pifa. ik ken hem zeer
wel volgens geruchte, gy zyt my zeer welkom,
Myn Heer; neemt gy haar luit, en gy (tegen Hor
tenjio en Lucentio) de Boeken; gy zult uwe Leerlingen
terftond zien. hel hola.' ('er komt een Bediende)
brengt deze Heeren by myne Dochters,
en zeg hen dat dit hunne Leermeefters zyn , efl
zy hen hoflyk moeten ontvangen, (de Bediende ,
Hortenfio en Lucentio gaan heen ) wy zulten een
weinig in den tuin gaan wandelen, en daarna aan
Tafel, gy zyt ongemeen welkom, en daar van bid
ik U allen overtuigt te zyn.
PETRUCHIO.
Signor Baptifta, myne bezigheid is dringend, en
ik kan alle dagen niet hier komen , om myn ver.
zoek te herhaalen. gy hebt myn Vader zeer wel
gekent, en ziet my in hem, dien hy als de eenige
Erfgenaam van alle zyne Goederen en Landeryën
agtergelaaten heeft. Ik heb dezelve eerder verbeterd
als verflimmerd. (Zy fpreeken Jiilmet elkander)
Zeg my dus, als ik de liefde uwer Dochter verwerve,
Wat Zal ik met haar ten Huwlyksgift bekomen
?
BAPTIST j.
Na myn dood de helft myner Landeryën, en aan
geld en goederen Veertigduizend Gulden,
PEgeleerde
Taaien onderwezen, als men op de verbetering
van bun verftand wilden toeleggen Lady J A«
N E GRAY en baare Zujhren; de Koningin ELi.
z A B E T H en anderen zyn bekende voorbeelden daai
van.
PERCY.

B L T- S P E L. 32i
PETRUCHIO.
En voor deze Huwiyksgift wil ik haar, ais zy
my overleeft, tot Weduwe onderhoud,alle myhe
Landeryën en leggende gronden zonder onderfcheld
verzekeren, laat ons daarom ónder elkander dit
fchriftelyk bepaalen en van beide zyden een vergalyk
daar over treffen.
BAPTISTA.
ó! Ja, zo dra gy met haar over uwe liefde het
vergelyk getroffen hebt; want daar komt alles op
aan.
PETRUCHIO.
ó.' Dat is niets, want ik moet U zeggen, Heer
Vader, ik. ben even zo kort van ftof als zy trots
en gebiedend is; en al» twee woedende Vuuren te
faamen komen , dan verteeren zy dat geene waar
door hunne woede gevoed word. een klein vuur
word door een kleine wind groot, maar hevige ruk-
Winden blaazen Vuur en alles uit. ik zal dus baar.
en zy my ontwyken; want ik ben ruw, en vryë
niet als een baardeloos Jongeling.
BAPTISTA.
Üw vryëry moet het gelukkigfte gevolg hebben!
maar houd U toch op eenige onvriendelyite woor.
den gereed.
PETRUCHIO.
Ha.' ik zal den aanzoek doen, en ftaan als een
Gebergte tegen den Storm, dat niet beeft, fchoon
dezelve zonder ophouden woedt.
V Y F D È T O O N E E L .
HORTENSIO, met een gekwetjl Hotfd.
De voorige.
BAPTISTA,
Wat is 't myn Vriend?-— hoe ziet gy 'er;zo
bleek uit?
Ii. DEEL, X Ho».

3a4 DÈ KÜNST OM EEN TEG. TE TEMM.
HORTENSIO.
Uit fchrik; dit verzeker ik U , als ik 'er bleek
uit zie.
BAPTISTA.
Nu, zal myn Dochter het ver in de Muzyk
brengen.
HORTENSIO.
Ik geloof dat zy het in den Soldaatenftand veel
verder zou brengen, yzer kan het by haar uithouden,
maar geen Luiten.
BAPTIS TA.
Dus kunt gy haat met de Luit het hoofd niet
breeken ?
HORTENSIO.
Neen, waarachtig niet, want zy heeft de Luit
in ftukken gebrcoken. ik zeide haar flegts dar haare
greepen niet regt waaren,en boog haar de hand
om de Vingerzetting te ieeren ; aanftonds vloog
zymeteen duivelfche hevigheid op. hoe.' fchreeuwden
zv ,, noemt gy dit greepen ? ik zal die gree»
,, pen wel regt maaken." dit zeggende floeg zy
my met het Inftrument zodanig óp het hoofd, dat
de Luit in wee ftukken brak en door myn hoofd
heen ging. ik ftond een tyd lang zo verbaaft of
ik aan de "Kaak ftond, en zag door het fpeeltuig
heen , onderwyl fchold zy my voor een guit,
Speelman, Luizebos, en nog met hondert andre
laage fchimpwoorden, die zy met vlyt fcheen opgezogt
te hebben om my te mishandelen.
PETRUCHIO.
Nu, dit is waarachtig, een vrolyk Schepfel. ik
heb haar nu nog tienmaal liever als te vooren. 61
hoe verlang ik om eens met haar te fpreeken.
BAPTISTA.
Goed, ga met my. en weeft gy toch zo verflagen
niet; zet uwe onderwyzing met myn jongfte
Dochter voort; zy is leergierig en neemt de on.
derwyzing in dank aan. Signor Petruchio, wilt gy
net

B L T • S P E L. 32.I
pet ons gaan, of zal ik myn Dochter Kaatje by
U zenden?
PETRUCHIO.
6! Neen . ik zal haar hier verwachten, en my
aanftonds als zy komt, met eene zekere levendigheid
aan haar opdraagen. (Baptifta, Hortenfio en
Tranio gaan been.) a

3H
DE KUNST OM EEN TEG. TE TEMM.
van uwe deugden hooren fpreeken, en uweicboon*
heid hooren' roemen, maar nimmer zo veei ais gy
hei verdiend; en daar door ben ik bewoogen geworden
om U tot myn Vrouw te verzoeken.
KATHARINA
Bewoogen!—— mynentwegen .'— die U hier
naar toe bewogen heeft, mag U ook weer weg bewegen,
ik zag het U aanftonds aan, dat gy ietsbe-
Weegelyks waart.
PETRUCHIO
Wat noemt gy dan wat beweegelyks?
K ATH ARINA.
Een Hangftoel (nj.
PETRUCHIO.
Net getroffen, kom zit op my.
KATHARINA.
Ezels zyn gemaakt om te draagen, en gy by
gevolg ook.
PETRUCHIO.
Vrouwsperfoonen zyn gemaakt om te draagen,
en gy by gevolg ook.
KATHARINA.
Geen zulke Elendige Menfchen als gy, Myn
Heer; zo gy my bedoelt.
PETRUCHIO.
Och, neen, goede Kaatje, ik wil U niet belas,
ten; want ik weet dat gy nog jong en ligt zyt.
KATHARINA.
Te ligt om my door zulk een Botmuil te laaten
Vangen, en echter zo zwaar als het behoord.
PlTEüCHIO.
Zacht, zacht, Wesp.' gy zyt waarachtig te boos.
KA.
(n) Dit ziet op bet fpreekwoord: Cry you Mercy ,
I took you for a join 'd fiool.
STEKTEN»;

B L T- S P E L. 325
KATHARINA.
Als ik eene Wesp ben, zo hoedt ü voor myn*
Angel.
PETRUCHIO,
Het befte middel zal zyn, om hem uit te ruk.
ken.
KATHARINA.
Als de Zot hem maar vinden kan, waar hy zit.
PETRUCHIO.
Wie weet niet waar een Wesp haaren Angel
heeft ? in haar Staart.
K A T H A R I N A .
In haar tong.
PETRUCHIO.
Wiens tong?
KATHARINA.
In uwe, als gy van Staarten fpreekt. nu, vaar
wel.
PETRUCH IO.
Wat zal myn tong in uwe Staart doen ? ——»
Hoor my eens aan waarde Kaatje, ik ben een
Edelman, (o)
K A T H A R I N A .
Dat zal ik onderzoeken (Zy Jladt bem.")
PETRUCHIO.
Waarachtig, het zal muilpeerea geeven, zo gy
nog eens flaat.
K A T H A R I N A .
Dus komt gy om uw Wapen. Slaat my, dan zyt
gy geen Edelman, en zyt gy geen Edelman, dan
hebt gy geen Wapen.
PETRUCHIO.
Zyt gy een Wapenvoogt, Kaatje?-»»»»- 6, Zet
myn naam in uw boek.
KA»
(«•) Eene Zinfpeeling in 't Engelfcb, met bet word
Gentleman; voyl Gentle ook beleeft, zachtmoedig enz %
kan betekenen.
X 3

S2f5 P« KUNST OM EEN TEG. TE TE MM.
K A T H A R I N A .
Wat is üw Wapenfchild ? —— een Haanekam?
PETRUCHIO.
Ik ben een Haan zonder kam , indien Kaatje
myn Hen wil worden.
KATHARINA.
Geen Haan voor my; gy kraait te veel in den
toon der matte S'rydbaanen.
PETRUCHIO.
Ach.' lullig Kaatje ; luftig ! gy moet zo zuur
niet zien.
K A T H A R I N A .
Dit is myne gewoonte, als ik een Wilden Appel
zie.
PETRUCHIO.
Nu, hier is toch geen Wilden Appel; ziet dus
niet zuur.
K A T H A R I N A .
Daar, daar is "er een.
PETRUCHIO.
Toont hem my dan!
K A T H ARI NA.
Dat zou ik doen, zo ik maar een Spiegel had.
PETRUCHIO.
Hoe! gy meend myn gezi.ht?
K A T H A R I N A .
Zo jong, en reeds zo vaardig in 't raaden!
PETRUCHIO.
Ja, waarachtig, ik ben noch iong genoeg voor U!
KATHARINA.
En echter zyt gy rimpelig.
PETRUCHIO.
Dat komt van verdriet.
KATHARINA.
My verdriet niets.
PETRUCHIO.
Hoor my toch eens aan Kaatje; gy komt daar
waarachtig zo niet van af.
KA-

B L Y ' S P E L . 3-7
KATHARINA.
Ik maak U maar boos indien ik langer blyf. Iaat
my gaan.
PETRUC H I O»
Neen,in 't mi^fte niet. ik vind U ongemeen aartig.
men heeft my gezegt, dat gy ruw, ftuurich en
sémelyk waart, en thans vind ik dat het gerucht
zeer geloogen heeft; want gy zyt aangenaam, gek-
' fcheerend ongemeen heleeft; fpreekt weinig, maar
de woorden zyn als Lentebloemen, gy kunt niet
misnoegt zyn; r.och boos zien; noch op de lippen
byten ais kwaadaartige Viouw :perfoonen doen; ook
hebt gy geen behaagen, om iemanr >n 't fpreeken
te overfchreeuwen; neen gy onderhoud uwen Minnaar
op eene zachtmoedige wyze, met hotiyke,
aangenaame, en behaagelyke gefprekken. waarom
zeg'de waereld dat Kaatje hinkt? ó! Kwaadfpreekende
Waereld! Kaatje is zo regt en rank als een
Haazeinooientak; zo bruin van kleur als «aazeinooten.
en nog zoeter als hunne pitten ö! Laat
my U eens op en neder zien gaan; gy hinkt niet!
KATHARINA.
Gaa heen zot, en beveel de geene die gy kolt
en loon geeft.
PETRUCHIO.
Heeft Diana wel ooit zo een Woud verfiert, als
Kaatje dit vertrek met haar Vorfteiyken gang i o
Weeft gy Diana, en laat zy Kaatje zyn; en dan
zy Kaatje kuifch en Diana ligevsardig.
KATHARINA.
Waar hebt gy alle deze aartige redenen geleerd?
PETRUCHIO.
Zy komen my uit den fiygbeugel door myn moeders
verftand.
KATHARINA.
Een Verftandige Moeder.' haar Zoon was anders
Veiftandeloos.
PETRUCHIO.
Ben ik niet verflaudig ?
X 4
KA«

328 DE KUNST OM BEN TEG- TE TEMM.
KATHARINA.
Ja, houd U maar warm. cp)
PETRUCHIO.
Dat denk ik ook in uw bed te doen, Kaatje; en
daarom wil ik al dit gerammel ter zyde ftellen,
en U met duure woorden zeggen : dat uw Vader
'er in bewilligt heeft dat gy myn Vrouw zult wor.
den: over uw Huwlyks goed zyn wy overeen gekomen;
en gy moogt dan willen of niet, ik zal U
echter trouwen. Zie eens Kaatje, ik ben een Man
vqor U; want by dit Zonnelicht, by het welke ik
uwe fchoonheid zie, die fchoonheid die my op U
verlieft maakt, gy moet geen ander Huwen, als
my; want ik ben gebooren om U te temmen Kaatje;
en U van een Wild Katje tot een Kaatje te
maaken ; zo buigzaam als andere Vroome Kaatjes
zyn. daar komt uw Vader, hoor, geen wederfpraak;
ik wil en moet Katharina tot myn Vrouw hebben.
Z E V E N D E T O O N E E L .
BAPTISTA, GREMIO, TRANIO. De voorige.
BAPTISTA.
Wel nu, Signor Petruchio; hoe vaart gy met
myne Dochter?
PETR UCHIO-
Hoe anders, als goed, Myn Heer? hoe anders
als goed? het was onmoogelyk liegt met haar te
vaaien.
BAPTISTA.
Nu, hoe gaat het, Dochter Katharina? weder
uwe grollen?
K A -
(p) Een Spreekwoord dat op meer pUttzcn van
onzen Dicbter voorkomt.

B L T - S P E L .
3 i 9
KATHARINA.
Gy noetnd my, Dochter? — nu, waarach-
(ig, gy hebt my een regt teken van uwe Vaderlyke
liefde gegeeven; daar gy my met een half zinneloos
Menfch wilt laaten huwen; met een dollen duivel,
een Vloekhans, die met enkel Zweeren en
Vloeken de zaak gelooft af te doen.
PETRUCHIO.
Hoor eens, Heer Vader; gy en ieder die van
haar gefprooken heeft, heeft vaifch van haar gefprooken.
als zy twiftziek is, dan is zy het uit beleefdheid;
want zy is niet onbefchaamd, maarzo
befcheiden als de Duiven; zy is niet hittig, maar
zo gemaatigd als de morgenffond; en in geduld is
zy eeo tweede Grifelda. (q) en een Roomfche Lu>
cretia
(q) GRISELDA, of GRISSEL,** de mamman
een Frouwsperfotn, welke in een verbaal van Bo«
CATIUS (Deiam. Giorn X. Nov. X ) als een buitengemeen
voorbeeld van geduld voorgefleld word.
men vind dit verbaal ook in de oude Duitjcbe Verzaameling,
Scherts met de waarheid, (Frankf. 1550.
fol.) bl. 23. &p, HANS SACHS, vervaardigde
daar uit een Comedie van V Bedryven.^met XJII
Perftonen; de Geduldige en Gehoorzaame Markgravin
GRISELDA. zie zyne Gedichten. (Nurnb.
1590 fol.) I D., b. 90. S. S. daar EHRNH»LD
in de Foorrede, den inbond als uit B o c A T I U s
genomen, opgeeft, in GOTTSCHEDS Voorrede
voor de Gefchiedenis der Duitfche Dram. Dichtkunft,
komt bl 160 nog een nieuw Tooneelfpel voer
van dezen Inhoud, Comedia van Graaf W AL THE R
van SALUTZ en GRISELDA,* gemaakt door
M. G M AI RITIUM den Ouden, enz Leipz.
1606. met 50 P erf tonen, geen van alle de uitlegge»
ren van onzen Dichter beeft hy deze naam iets aan>
gemerkt; of de Zinfpeeling was ben niet erinnerhk,
X5
V

3 3o DE KUNST OM EEN TEG TE TEMM.
rretia in kuifchheid. in 't kort wy zyn met elkander
ao ver eens, dat het Huwlyksfeeft aanftaande Zondag
zal zyn.
KATHARINA»
Eer zal ik U aanftaandt Zondag aan de galg zien.
GREMIO.
Hoor eens Petruchio, zy zegt, dat zy U eetder
aan de galg zal zien.
TRANIO.
Is het dit, dat gy uitgericht hebt? — nu, dan
zeg ik onze hoop goede nacht!
PETRUCHIO.
Geduld, Heeren; ik kies haar voor my: als zy
en ik te vreeden zyn, wat raakt het U dan ? wy
beide zyn , toen wy alleen waaren, daar over eens
peworden ,dat zy noch altoos in 't gezelfchap twiftziek
zal zyn, geloof my, het gaat alie geloof te
booven, hoe zeer zy my bemind, ó .' dat lievenswaardige
Kaatjel— zy hing om mynen hals en
eaf my zo vuurïg kufch op kufch, en eed op eed,
dat zy in een ommezien myn geheele liefde won.
6i 27 zyt nog maar nieuwelingen.' het is de moeite
wei waardig om te zien, hoe lief dat Man en
Vrouw alleen zyn; en een weekhartig Menfch de
crootfte twiften maaken kan. geef my uw hand Kaatje-
ik wil naarVenetiën gaan om kleeding en nood.
zaaklykheden voor de Bruiloftsdag in te koopen.
recht het Bruiloftsmaal maar aan, Vader, en verzoek
de Gaften, ik weet zeker dat Katharina vaardig
zal zyn.
Bil-
,f 2V meejl in Engeland zeer ligt zyn.-- ESCHEN-
BURG. — In Holland vooral in Amftcrdam ts deze
öefcbiedenis bekend genteg.
V E E T A A L H S .

B L T. S F E L' 331
BAPTISTA,
Ik v;2et niet, wat ik daar van zeggen zal; maar
geef elkander de hand; God geeve TJ veel vreugd.
Petruchio. het huweiyk is geflooten.
GREMIO,
Daar zeggen wy Amen op; en zullen 'er getuigen
van zyn.
PETRUCHIO.
Vader, en Bruid, en gy Heeren , vaartwel: ik
wil naar Venetiën; het is niet lang meer tot Zondag;
wy moeten nog ringen en veelerhande dingen
tot fieraad hebben, kom kufch my Kaatje; aanftaan.
de Zondag zyn wy Man en Vrouw.
( Petruchio en Katharina gaan aan verfchS •
lende zyden af.
A G T S T E T O O N E E L .
BAPTISTA, GREMIO, TRANIO.
GREMIO.
Wierd ooit een Huweiyk zo fpoedig tot Hand
gebragt?
BAPTISTA.
Waarlyk, Myne Heeren , ik fpeel heden den
rol eens Koopmans ; en waag in dezen dag een
hoopelooze zaak*
TRANIO.
Het was een waare.d;e by Ü zekerlyk zou ver.
legen he3ben; zy zal ü voordeel aanbrengen, of
op Zee verlooren gaan.
BAPTISTA.
AI het voordeel dat ik weofch, is een geruften
echtenfiaat.
GREMIO.
Zekerlyk 'heek by zich regt geruft gebedeld ƒ—
Maar heden, Baptifta, denk op uw jongfte Dochter.
de dag die wy zo lang gewenfcht hebben , is
daar;

332 DE KUNST OM EEK TEG. TE T E M M .
daar; ik ben haar Buurman , en de eerfte die om
haar aangehouden heeft.
TRANIO.
En ik bemin Bianca meer, als woorden betui»
gen, of gedachten raaden kunnen.
GREMIO.
Jongeling, gy kunt haar zo veel niet beminnen
als ik.
T R A NI Q.
Graauwbaart, uwe liefde bevrieft.
GREMI O.
En de uwe bruifcht flegts op (r). ftaa te rug
jonge Springer, het oude voedt.
TRANIO.
En de Jeugd behaagt alleen aan Vrouwelyke
oogen.
BAPTISTA.
Geduld , Heeren, ik zal dezen ftryd byleggen:
door daaden moet men den prys winnen, en die
myn Dochter het grootfte Huwlyksgoed verzekeren
kan , zal Biancaas liefde verkrygen. •
Zeg, Signor Gremio, hoe veel kunt gy haar meebrengen
?
GREMIO.
Eerftelyk, is myn hui» in de Stad, zo als gy
weet, met zilver en goud rykelyk voorzien; met
Bekkens en Gietkannen om haare tedre handen te
wasfchen. alles is met Tirifche Tapyten behangen;
in elpenbeene kaften bewaar ik myne potftukken ;
in kiften van Cipresfenhout myne Tapyten en Dekens;
ik heb koftelyk Huisfïeraat, Tenten en Be»
hangfels, fyn Lynwaat, Turkfche Kusfens met
Paetlen bezet; Bedbehangfels met Venetiaanfche
Goudborduurfels, Tin en Koper, en alles wat tot
het Huis en Huisfïeraat behoord. Verders heb.
ik op myn Buitenplaats honderd Melkkoeijen, en
in
(r) Eene khnkfpeeling met to freefe. en to fry.

B L Y-S P E L. . „ 3
in myne Stallen honderd en twintig Vette Osfen
en ailes wat tot eene Hnwlyksgift n >od>g is lfe
zelf ben zekerlyk reeds oud van Jaaren, dit ftera
ik toe; maar als ik morgen fterf dan behoord alle»
aan haar; als zy flegts, zo lang als ik nog Jeef
de myne wil worden. °
T H iN 10.
Dit, als zy flegts,it met veel reden 'er by gevoegt
ƒ —— Hoor, my heden aan, Myn Heer. ik
ben myns Vaders Erfgenaam en eenige Zoon;"als
ik uw Dochter tot Vrouw bekom , zal ik 'haar
drie of vier even zulke huizen in de ryke Stad Pifa
vermaaken, zo fchoon als den ouden Signor Gremio
in Padua ooit hebben kan ; boven dien noe
tweeduizend Ducaaten Jaarlykfche Inkomften van
vruchtbaare Landeryën: dit alles zal het Huwlyks.
goed zyn. —- Nu ? heb ik ü in de engte gedree.
ven?— Signor Gremio?
GREMIO.
Twee duizend Ducaaten faarlyks aan inko.TiOeo
van Landeryën! — - Myne LanderjCn keloopen
in 't algemeen zo veel niet; maar zy za! eclxor
alles hebben wat gy inbragt.en nof» bovendien een
Koopvaardyfchip dat thans in ds Haven van Mar.
feille ligt.—— hoe! heb ik U met het Schip ftom*
gemaakt ?
TRANIO.
Gremio , het is bekend dat myn Vader niet
minder als drie groote Koopvaardyrcbecpen h
bovendien nog twee groote en twaalf kle/ne Gi*
ieijen ; deze wil ik haar geeven, en nog tweemaal
zo veel van alles daar by, wat gy verder
bieden zult.
GREMIO.
Neen, zeker niet; ik heb reeds alles geboden;
meer heb ik niet; en meer kan ik haar niet geven
als alles wat ik heb. zyt gy te vreede; dan zal zy
•y en al het myne hebben.
TRA-

334 DE- KUNST OM EEN TEG. TE T E M M .
TRANIO
Nu dan is deze MaagJ zonder tegenfpraak do
tayne, uit kragten van uwe zekere belofte: Gremio
is overboden.
BAPTIST A.
Ik moet tóeftemmen dat uw bod het befte is;
laat uw Vader de verzekering daar maar toe geeven
;zy is de uwe. dit eenige moet ik nogvraagen;
zo gy eer fterft, als hy, waar blyft dan het Huw.
lyksgoed.'
TRANIO.
Dat heeft niets om zich ; hy is oud en ik jong.
GREMTO.
En kunnen jonge Lieden niet even zo goed
fterven , als oude ?
BAPTISTA.
Wel aan dan, Heeren; dit is myn befluit. aan»
ftaande Zondag word myn oudfte Dochter, als gy
weet, uitgehuwd ; de volgende zal Bianca uw Bruid
zyn, als gy my die fchriftelyke verzekering bezorgt;
zo niet, dan trouwd zy met Signor Gremio. en zo
lang groet ik U beide.
v
N E G E N D E T O O N E E L .
GREMIO.
TRANIO.
GREMIO,
Vaar wel, myn bra-jve Buurman.— nu ik ben'
juift niet bang voor U, jonge Spring in 't Veld ;
uw Vader was wel ftapelgek, als hy U aller geeven
wilde , en in zyne oude dagen by U in de
koft gaan. —— hoe waarom niet alles? •
geen oude Italiaanfche Vos is zo goedgunftig,
myn jonge Knaap!
TIEN»

B L T' S P È L. 333
T I E N D E T O O N E E L .
TSAHIO, (alleen,")
De Drommel haalt uw oud rimpelig gezicht:
maar ik htb het echter met de hoogde kaart te
fchanHe gemaakt!— thans heb ik het hecht ia
handen om myn Heer te dienen, ik zie geeft
grond waarom de voorgewende Lucentio, ook
geen zogenaamde en voorgewende Vader Vin«
centio kan hebben, welk een gekheid! de Vaders
kiygen gemeenlyk de Kinderen ; maar hier by
onze Vryëry zal het kind een Vader krygen, indien
myne lift gelukt!
Stok van het Twtde Bedryf.
TUS-

336 DE KUNST OM EEN TEG. TE TEMM.
T U S S C H E N S P E L .
SLET.
S I M O N , een Bediende.
SLET.
Wanneet zal de Hansworft toch komen , Simon?
S I M T N"
" Aanftonds, aanftonds Milord.
SLEY.
Geef my nog wat te drinken. —n— waar is de
Biertapper ? • kom Simon , haal my nog wat
van dat goed bier.
SIMON.
Zeer wel Milord.
SLEY.
He, Simon, ik wil uw gezondheid drinken.
Einde van bet Tusfcbenfpel.
D E R D E

Ê L Y. S P E L. 337
D E R D E E E D R ï F,
E E R S T E T O O N E E L .
Het Tooneel is in 't Huis van
Baptifta.
H
LUCENTIO, HORTENSIO. BIANCA.
LUCENTIO.
óud op Speelman.' Myn Heer, gy word
te flout. hebt gy zo ras de. bejegening ver«
geeten, waar mede haar Zuster U verwellekbom.
de?
HORTENSIO.
Loop twiftzuchtige Schoolvos; Bianca is de Be.
fchermgodin der Hemelfche welluidenheid ; laat
my dus altoos den voorrang beweeren; en a's wy
met de Muzyk een uur doorgebrugt hebben, dan
kunt gy tot uw voorlezen insgelyks een uur nee.
men.
LUCENTIO.
OnWeetend Menfch , die nooit zo veel gelezen
hebt, dat gy de oorzaak kunt weeten, waarom de
Muzyk uitgevonden is. waarom toch anders als om
dé Menfchelyke Ziele na haar yvrig Studeeren, of
anderen en gewoonen Arbeid, te verkwikken ? laat
mydus altoos myne Wysgeerige voorlezingen doen,
en wanneer ik daar mede ophoude , komt dan
met uw Muzyk voor den dag.
HOR TENÜIO.
Myn Vriend, ik zou diergelyke trotfche bejéegeningen
my van hem niet laaten welgevallen.
BIANCA.
Myne Heeren, gy doet my dubbeld onrécht, dat
gy met elkander over dat geene twiften wilt, dat
alleen op myne keuze aankomt. Ik ben geen School,
kind meer dat mende roede wyft: ik wil aan geene
II. DEEL, Y Hurea

338 DE KUNST OM EEN TEG. TE TE M M .
uuren en vaftgezette. tyden verbonden zyn, masr
myne Leeruuren neemen als het my behaagt, en
om aan al dezen twift een einde te maaken, zullen
wy ons hier neder zetten, neemt gy uw Inftrument
en fpeelt daar intuJchen op; zyne onderrichting
zal ten einde zyn, eer gy gefterad hebt.
HORTENSIO.
Zult gy hem dan op doen houden als myn" Luit
gefteld is?
LUCENTIO.
Dat zal zy nooit zyn; ftem uw Inftrument maar.
(Hortenfio verwyderd zicb.)
BIANCA.
Waar bleeven wy hst laatfte by ?
L U C E N T I O .
Hier Mejuffrouw:
_
Hac ïbat Simois; bic eft Sigeia tellus i
Hk fieterat Priami regies celfafenis.
BIANCA.
Verklaar my dit.
LUCENTIO.
Hac ibat, gelyk ik. U voorheen gezegt hebbe;
Simeis, ik ben Lucentio; bic eft, een Zoon van
Vincentio in Pifa; Sigeia tellus, dus verkleed om
uwe liefde te verwerven: bic fieterat. Ik Lucentio
die om uw bidden zal; Priami is myn bediende,
Tranio; regia , die myne klederen draagt ; celfa
fenus, op dat wy den ouden Pantalon beftuuren
HORTENS ro, {wederkomende.)
Mejuffrouw , myn Irifirumect is geftemd.
BIANCA
Laat hooren.— 6 foei, de Discant kraft.
LUCENTIO.
In 't gat gefpoogen, gosde Vriend,en- nog eens
geftemd 1
BIANCA,
Nu, laat zien of ik het kan overzetten. Hac
ibat Simtis; ik ken U niet; bic eft Sigeit tellus,
ik

3 L r. S P E L. 33*
ik vertrouw U nitt: bic fieterat Priami-. neem U
in acht dat hy ons niet hoor.) ; regia, zy: gy niet
te vertrouwen ? e elf* fenus, wanhoop niet.;
HORTENSIO.
Mejuffrouw, heden ftemt het.
LUCENTIO.
Ja, Ja! maar de Bas niet,
HORTENSIO.
Waarom niet in 't geheel 0) ? —— h o e ftout en
nieuwsgierig is onze Schoolvos ! — waarachtig, de
Kaerel zoekt zich by myn beminde in re dringen
! - Pedascale, ik zal hen wel beter bewaaken.
BIANCA.
Met 'er tyd, hoop ik: heden vertrouw ik nog
niet regt.
LUCENTIO.
Vertrouwd maar ztktr —— want in de daad
Aeacides was Ajax;, en had deze naam van zyn
Grootvader.
BIANCA.
Ik moet myn Leermeefter wel geloof geeven,
anders kan ik U verzekeren dat ik eeuwig zou
twyffelen. maar het mag zo zyn —— nu,
Licio , kom hier —— myn lieve Leermeefter,
neem het niet kwaiyk dat ik met U beide ge«
fcherft heb.
HORTENSIO.
Gy kunt thans heen gaan, en my een weinig
alleen laaten ; myne Leeiftukken zyn niet drieftemmig.
LUCENTIO.
Zyt gy zo puntelyk Myn Heer ? —— wel aan
dan, ik moet waariyk zo lang ter zyde gaan en
wag.
. (0 In 's Èngelfeb, The bafe is rigbt; 't is the
baze knave that jars. een vuoordfpeeling Bist Bafe,
dut de tas en c-ok, lëagbartig betekend.
y 2

34o
DE KUNST OM EEN TEG. TÈ TEMM.
wagten. (ter zyde) Dwaal ik niet, zo is onze sarrige
Muzykmeefter verliefr.
HORTENSIO.
Mejuffrouw, eer gy het Inftrument aanroerd,
moet ik U myne Vingerzetting leeren, en by gevolg
met het eerfte fondament der Kunft het begin
maaken, en U de toonleiding op eene korte wyze
leeren; op zulk eene aangenaame, gewoone en
indringende wyze,als gy ooit van iemant van myn
beroep geleerd zyt geworden. Hier heb ik ze
fchriftelyk en fierlyk opgefteld.
BIANCA.
Ei, ik ben reeds lang met de toonleiding vaar»
dig geweeft.
HORTENSIO.
Maar leez' Hortenfio's toonleiding eens.
BIANCA (leeft.)
Deez' Zangkunsts vasten grond of Muzykfchaal
genaamd,
Heeft hier vol tederheid Hortenfio gefchreeven.
CD. Schenk ó Bianca .'hem al 't geen de deugd
betaamd.
E. F. Hy zal U van zyn min de klaarfte blykenr
geeven;
G. A. Neemt zyne aanbieding aan die hy in ernst
verklaard,
B. C. Zyn trouwbeminnend harte is uw verhoo
ring waard.
Noemt gy dit de toonleiding? — foei.' zy bevalt
my niet. de oude gewoome behaagt my het
beft. ik ben zo dwaas nïet.dad ik grondige Regelen
tegen zeldzaaame nieuwigheden verruilen zai.
Een BEDIENDE, die op het Tooneel komt.
Mejuffrouw! Myn Heer, uw Vader Iaat U ver<
zoeken om uwe boeken weg te leggen, en uw Zusters
Vertrek te helpen opfieren : gy weet morgen
is haar'bruiloftsdag,
r
Bi air*

B L T ' S P E L . . 341
BIANCA.
Vaar beide wel, myn waarde Leermeefters; ik
moet gaan.
LUCENTIO.
Waarlyk , Mejuffrouw; dan heb ik ook geen
reden om langer hier te blyven.
T W E E D E T O O N E E L ,
HOETENSIO
(alleen.)
Maar ik heb reden om dezen Pedant op de
Vingers te zien: my dunkt hy ziet 'er uit, als of
hy verheft was.—— Maar, als uw denkwyze,
Bianca, zo laag is, dat gy uwe rond dwaalende
oogen op ieder fleg'e Kaerel werpt , zo mag die
geene U neeme die luft heeft; maar vind ik U
eens buitenfpoorig, zo zal ik U ras opgeeven, en
my een andre Beminde kiezen.
(Hy vertrekt.)
D E R D E T O O N E E L . (*)
BAPTISTA, GREMIO, TRANIO, KA­
THARINA, LUCENTIO, BIANCA,
BEDIENDE.
BAPTISTA.
Signor Lucentio, zie thans den beftemden dag
op welke Katharina en Petruchio trouwen zullen,
en echter hoor ik nog niets van myn Schoonzoon,
wat zal men zeggen ? welk een gefpot zal het geeven
, zo de Bruidegom in gebreke blyft, en de
Prielter daar reeds is en wagt om de trouwing te
verrigten? — wat zegt Lucentio op deze myne
befchimpingf
Y 3
KA-

342 DE KUNST OM EEN 1 EG. TE T E M M .
KA THARINA.
De befchimping treft my alleen, men wil my
echter dwingen , tegen myne neiging, myn hand aan
een dol zinneloos Menfch te geeven, die het hoofd
vol zotte grillen heeft ; die aijf in allen haaft
kwam vryên , en my nu naar zynen wille denkt
te trouwen. Heb ik U niet gezegt dat hy een
zinneloos Menf h was , die zyn bittre Scherts
a iter een openhartig gfdrag verborg ?öm voor een
ppgeruimd en wys hoofd te boek te ftaan, houd
by mogelyk om duizend Maagden aan , beftemd
de Bruiloftsdag. maakt zich Vrienden , verzoekt
ze , laat de afkondiging verrichten , maar denkt
nooit die geene te trouwen die hy ten huweiyk
verzogt heeft. Thans zal de geheele Waereld met
Vingers op de arme Katharina wyzen, en zeggen:
„ Zie daar, daar gaat de Vrouw van den dollen
„ Petruchio, als hy maar beliefde te komen om
haar te trouwen.
TRANIO.
Geduld waarde Katharina, en goedhartigen Va«
der Baptifta; op myn Eer, Petruchio meend het
niet kwaad , wat hem ook daar in verhinderen mag
zyn woord te houden, is hy juift niet wellevend,
zo weet ik echter dat hy zeer verftandig is: is hy
yrolyk, zo is hy met dat allts toch een iechtfchaa.
pen Man.
K ATHAR INA.
Ik wenfchte dat Katharina hem van baar leven
niet gezien had. (Zy vertrekt weenende )
BAPTISTA.
Ga Meisje, deze reis kan ik over uw weenen
geene tegenwerping doen ; want zulk eene beledi;
ging zou een heilige uit zyne goedheid vervoeren'
hoe veel meer een Twistfter van zulk een' onge.
duldigen gemoedsairt als gy zyt.'
VIERDE

B L % - S P E L, 343
V I E R D E T O O N E E L .
B tjo H D E L L o.
De voorige.
BIONDELLO.
Heer, heer, nieuwigheden,oude nieuwigheden*,
maar zulke die gy nog nooit gehoord hebt!
BAPTISTA,
Nieuw en oud te gelyk.' hoe kan dat zyn ?
BIONDELLO.
Nu, is het dan geen nieuwigheid om te hooren
dat Petruchio komt?
BAPTISTA.
Is hy gekomen?
BIONDELLO.
Neen, Myn Heer.
BAPTISTA. .
Wat "dan ?
BIONDELLO.
Hy komt.
BAPTISTA,
Wanneer zal hy dan hier zyn?
BIONDELLO.
Als hy hier ftaat, daar ik fta; en gy hem daar
voor U ziet.
T BAN io.
Maar zeg wat bedoelt gy dan met uw oude
nieuwigheden ?
B I O N D E L L O .
Wat ?-— Petruchio komt met een nieuwen Hoed
en een oude Rok; met een paar oude en driemaal
omgekeerde Kouzen; een paarLaarfen die kaarfe»
laden geweeft zyn, waar van de eene gegespt en
de andere gebonden is; met een oude verroefte
Degen, die uit het Stadstuighuis genomen is, met
een gebroken geveft, zonder draagband, en met
een afgeknotte punt. zyn Paard heeft een oude
flegte Zadel op den rug; de Stygbeugels gelyken
6
Y 4 •»*

,
*44 DE KUNST OM EEN TEG. TE TEMM.
ölnJ££ b U l e n d e n h e e f t h e t P a » *
%.
/ n ó S u 0 p d e r u gë e g f a a t geheel mors^
vo win^ï „ c^rbuik S en Sehup aangetaft,
d e
eene ónh g I K " * h e e f t . d e k n i e e n geelzucht . heeft
3
feteM t
t
, a r e o m f t e e k l 'ng en geweldige fchifknup
\?J Ü ren , V a n d e Wormen geheel doorvoorhL
^ n e n i verlamd aan 't linker
k f e e R
u
van Sch^n.^ !f n 5 a ' f k : 0 ^ , B e b i t - e n een halfter
van Schaapleer.dat door het dikmaals terugtrek-
h
eeds d, k
I eeft r V ,? n ' l ftruike,en I e wederhouten
eC
m
wederom° ï ^ b e U r d ' " m e t e n k e l k n o 0 P
g
e
Ten ra f^I/ etC , rd i s { , e e n b u i k r i e m v a n z e s
van fln^i? S £ k n o e , d ' een vrouwe ftaartriem
e n
S,J"«' W a a , r ° P t w e e L e i f e r s v a ° haar naam,
to^iela??^
e" h i " e n d a a r m e t
, T R. . BAPTISTA.
Wie komt dan met hem.
T T . BIONDELLO.
is als n zvn ^ ? , r '
« ^ i k t
n H e e
d i ö C V e n 2 0
been heen, en Jn ' C e n I , n n e n k o u s a a n e n e e n g r p e n e
| a a r s k
c
h« . eene
dere met een roode en blauwe band opgebonden
?hant a^n d e h , Ü e a W a a r °P d e H u * Veertig
Van een
het r7en 'h plaatf "
Vede' «S?
e 0 C
e e n waar
kleed nr en l l
t*- e edrochf »'« zyco
d3e of de f
,
b
n
' e t S " a a r e e n Chriftelyte Be
uienae ot de Lakey van eenen Edelman.
hebben •tlfr 0 "^' 1 '' 6 t o e
'
aa"gefpoord
BA?
(O Zfe M*r siw J. LEFKANCQ VAN BERK.
r,.\ n. r . i „ VERTAALERS.
tSwekPïfTJ
Ba
!i aie f^bt van dien
V t l d e he
zulks miJL
ÏÏ° tten
Wks meemaalen m zyne overig
•
Tooneelfpsleh
BW h
WARBÜRTON.

B L T. S P E L. 3*5
BAPTISTA.
Ik ben verheugt dat hy maar komt j hy mag komen
zo hy wil.
BIONDELLO.
Neen, Myn Heer, hy komt niet.
BAPTISTA.
Hoe.' zeide gy niet „ hy komt.
BIONDELLO.
Wie? — Petruchio komt?
BAPT 1 STA.
Nu, Ja, Petruchio komt.
BIONDELLO.
Neen, Myn Heer, ik zeg zyn Paard komt, en
hy zit daar op.
BAPTISTA.
Nu, dat is al een.
BIONDELLO.
Neen , op myn Eer niet, ik wed om zo veel
gy wilt, dat een Paard en een Menfch meer dan
een zyn; fchoon het niet veel verfchild.
V Y F D E T O O N E E L .
PETRUCHIO, GRUMIO. De voorige.
PET RUCHIO.
Nu , waar zyn dan deze aartige lieden ? wie is
hier te huis?
BAF TI STA.
't Is goed dat gy konnt Myn Heer.
PETRUCHIO.
En echter kom ik niet goed. \
BAPTISTA.
Nü, gy hinkt doch niet?
TRANIO.
Gy zyt zo goed niet gekleed, als ik wenfchte
d«t gy zyn moeft.
Y 5 PE.

346 DE K U N S T OM EEN TEG. TE T E M M .
PETRUCHIO.
Al waaren myne klederen ook beter, dan zou ik
echter dus aankomen, maar waar is Kaatje ? waar
is myn lievenswaardige Bruid?—— wat doet myn
Schoonvader? my dunkt, myn waarde Vrienden,
dat gy 'er boos uit ziet; en waarom gaf dit waardie
gezelfchap my aan, als of,zy een ongewoone
verfchyning, een Comeet of een ander Wonderteken
zagen?
BAPTISTA.
Gv weet myn Heer, het is heden uw Trouwdag:
eerit waaren wy misnoegt uit vrees of gy met komen
zoud; en heden zyn wy nog misnoegder dat
evin dezen Staat komt. foei .'werp dit kleed weg;
bet befchimpt uwen Staat; en is onze Bruilofts?
Dkichtigheid een doorn in de oogen.
V
TRANIO.
Zee ons toch ; welk eene gewichtigs verhindering,
heeft U dus lang van uwe Bruid afgehouden,
en veroorzaakt dat gy U heden , by uwen
aankomft, zelfs niet meer gelyk zyt?
PETRUCHIO.
Het zou te langweillg zyn om het te verhaalen,
en te onaangenaam om het aan te hooren. genoeg,
dat ik heden gekomen ben om myn woord te hou.
den, alfchoon ik juift in eenige ftukken genood,
zaakt ben om van myne belofte af te gaan, hier
over zal ik mv wel, als wy maar tyd hebben, zo
ontfchuldigen, dat gy met my volkomen te vreeden
zi.it zyn. maar waar is Kaatje? ik blyf te lang van
haar af; de voormiddag is fpoedig om; het is tyd
du wy in de Keik gaan.
TRANIO.
Laat U toch in deze ongefchikte kleeding voor
uw Bruid niet zien , ga in myn Kamer , en trek
een van myne klederen aan.
PETRUCHIO.
Dat zal ik wel laaten j zo als ik hier ben zal
ik hasr bezoeken.
C i r '

B L T - S P E L. 347
BAPTISTA.
Ik hoop echter niet, dac gy zo met haar naar de
Kerk wilt gaan,
PETRHCHIO,
Ja.' Waarachtig, net zo ;zegt my daar toch niets
verder over; zy trouwd my, en niet myne klederen,
kon ik dat geene datzy aan my te draagen heeft
zo ligt verbeeteren , al» ik deze armzaalige klederen
verbeteren kan, zo was het goed voor Kaatje,
maar nog beter voor my —— maar ik ben wel
een regte Zot,dat ik hier met U ftaa te kaakelen,
daar ik myn Bruid een "goeden Morgen en dezen liefwaardigen
aanfpraak verzegelen moet.
(Hy vtrtrekt.)
TRANIO.
Hy heeft met zyn dolle kleeding zekerlyk iets
in denzin ; wy zullen hem echter,als het mogelyk
is, overreden, dat hy zich beter aankleed eer hy
naar de Kerk gaat.
BAPTISTA.
Ik zal hem volgen , en zien hoe dit afloopen
Sal. (Hy vertrekt.)
TRANIO.
Maar, Myn Heer, moeten wy nog opBaptifta's
bewilliging hoopen? ik wil gelyk ik üreeds zeide,
tot dat voornsemen iemant opzoeken. —— het
komt 'er niet veel op aan wie het is ; wy zullen
hem wel africhten — die zich voor Vincentio
uit Pifa uitgeeft, en hier in Padua nog grooter
Sommen verzekeren moet, als ik reeds beloofd
heb. op deze wyze zultgy ongeftoord tot het genot
van uwe hoop geraaken , en de beminnenswaardige
Bianca met bewilliging van haaren Vader
verkrygen.
LUCENTIO.
Als myn Collega , de Muzykmeefter, Biancaas
fchreeden maar zo zorgvuldig niet nafpeurde, dan
zou ik het voor goed houden om ons huweiyk in
't geheim te voltrekken , was het eens gefchied
dan

1+8 DE KUNST OM EEN TEG. TE TEMM.
dan kon de geheele Waereld neen zeggen : ik
zou myn eigendom behouden in fpyt van ieder.
TRANIO.
Wy moeten wel toezien, om de zaak daar heente
wenden, en tot ons voordeel, een beftendig
en waakzaam oog hier op te houden, wy zullen
den Grauwbaart Gremio ; den ftikzienden Burger
Minola ; en den verfierden Muzykmeefler Licio
wel misleiden , alleen om Myn Heer Lucentio's
wille.
Z E S D E T O O N E E L ,
GREMIO.
De voorige.
TRANIO,
Ha, Signor Gremio, komt gy uit de Kerk ?
GREMTO.
Ja, en met zo veel vreugd als ik eertyds uit het
School kwam.
TRANIO.
En komt de Bruid en Bruidegom ook naar
huis?
GREMIO.
Dat is een Bruidegom .' een dollen drommel!
dat Meisje zal nog wat beleeven met hemi
TRANIO.
Was hy dolder als zy? —— ó.' dat is niet
moogelyk,
GREMIO.
6! Hy is een Duivel ; een waare Duivel ; de
levendige booze Vyand,
TRANIO.
ö ! Zy is een Duivel/ een waare Duivel; des
Duivels levendige Grootmoeder.
GREMIO.
Neen, zy is een Lam, een Duiv, een vroom
Meisje tegens hem. hoor flegts, Signor Lucentio,
toen

B L T * S P E L. 34*
wen hem de Priefter vroeg of hy Katharina ten
Vrouw begeerde, riep hy Ja, by den Element?
en vloetete zo luid dat de Priefter van verbaaft'
heiJ het boek liet vallen ; en als hy nederbukte
om het zelve op te neemen , gaf deze dolkoppige
Bruidegom hem zulk een ilag, dat'PriefterenBoek»
en Boek en Priefter ter aarde vielen, nu, neem het
op, zeide hy, zo iemant luft heeft.
TRANIO.
Wat zeide de Bruid, toen hy weder opftond ?
GREMIO.
Zy zidderde en beefde : want hy ftampvoeten
en vloekten, even of de Priefter hem had willen
bedriegen, maar na veele omftandigheden eifchte
hy wyn, en riep „ uw gezontheid! of hy op een
Schip was, en met zyne Kameraden na een Storm
teerden, hyfoop den beeker met wyn uit, (v) en
fmeet het ingeweekte brood den Koster in 't aange»
zicht, uit geen andere oorzaak, als om dat zyn
baart 'er dun uitzag, en hem by het drinken om
het ingedoopte fcheen te bidden, hier na vatte hy
de Bruid om den hals, en gaf haar zulk een harde
kusch op de lippen dat het door de geheeleKerk klonk.
Ik kon het niet langer meer ranzien, maar ging van
fchaamte weg ; en ik merk dat het gantfche gezelfchap
my is gevolgt. zulk een dolle Bruiloft is nog
nooit gehoord. — hoor maar, ik verneem de Muzyk
reeds.
(v) STEEVENS bewyft dat bet eene 'oude ge.
woonte was , om terftond na de trouwing wyn te
drinken.
Z E-

350 DE KUNST OM EE» TEG. TE T E M M .
Z E V E N D E T O O N E E L .
PETRUCHIO. K A T H A R I N A , B I A N C A ,
HORTENSIO, BAPTISTA. De
voorige.
PETRUCHIO.
Gy Heeren en Vrienden, ik dark U voor uwe
moeite, vermoedelyk denkt gy dezen middag met
my te fpyzen, en hebt groote toebereidzelen gemaakt;
maar het is nu niet anders,ik moet .pp het
fpoedigfte van hier gaan» en wil my daarom by U
verontfchulJigen.
BAPTISTA.
Is 't mogelyk ? wilt gy dezen avond reeds weer
weg?
PETRUCHIO.
Ik moet heden nog weg, eer het avond word.
iaat U dit niet verwonderen, wift gy myne bezig»
heden, dan zoud gy my veel eer bidden om heen
te gaen dan te blyven. ik dank bet geheele, my zo
dierbaare, gezelfchap, dat by myne trouwing met
deze gelaatene, tedere en deugdzaame Vrouw tegenswooidig
is geweeft. Eet te faamen by myn'
Vader; drink op myne gezontheid, want ik moet
w eg. ——• Vaart allen wel.
TRANIO.
Blyft toch ten mirften tot na den eeten.
PETRUCHIO.
Ik kan niet'.
G R E M i o.
Als ik U nu daarom bad.
PETRUCHIO;
Het kan niet zyn.
K AT H A R I NA.
Als ik U dan bad. ;
PE

B L Y . S F l '.. 3ji
PETRUCHIO.
Ik ben te vreeden.— • ...
K A T H A R I N A .
Zyt gy te vreeden, hier te biyven ?
PETRUCHIO.
Ik ben te vreeden dat gy my bid om hier to
biyven, maar ik blyf echter niet, gy moogt my bid.
den zo veel gy wilt.
K A T H A R I N A .
Nu, als gy my lief hebt, zo blyf.
PETRUCHIO..
Grumio, myne Paarden.
GRUMIO.
Zy zyn gereed , Myn Heer ; de Paarden heb
ik gevoerd.
K A T H A R I N A .
Nu , doet dan wat gy wilt, ik wil nu heden
niet vertrekken; morgen ook niet; en zelfs niet
eer als het my behaagt, de deur ftaat open Myn
Heer, daat gaat de weg heen . huppel daar nu.
ik ga niet eer als het my gelieft, mogelyk zult
gy een koppige knorrige Gemaal worden, daai gy
het op zulk eene heethoofdige wyze aanlegt en
begint.
PETRUCHIO.
Weeft geruft Kaatje , ik bid U ; word niet
kwaad.
K A T H A R I N A .
Ik wil nu kwaad worden, wat begint gy hier ?-•*
wees geruft lieve Vader, hy zal zo lang biyven
als het my behaagt.
G R E M 10.
Ziet gy nu wel, Myn Heer? — heden begint
het te werken.
KATHARINA.
Kom Heeren, aan de Bruiloftstafel. — - ik zie
wel, men kan een Vrouw wel ras tot een Zottin
maaken, als zy geen moed genoeg heeft om we>
derftand te doen.

$5a DE KUNST OM EEN TEG. TÉ TEMM.
PETRUCHIO.
Wy zullen binnen gaan, Kaatje, op uw bevel ^«i
gehoorzaamd de Bruid, gy die baar hier geleid hebt,
gaat aan tafel, maakt U vrolyk , en weeft goedsmoeds
; drinkt met groote teugen op baar gezontheid
; weeft vrolyk, maakt een fchoon leven, of
gaat Heen en hang: U op; maar myn aartig Kaatje
moet met my weg —— maar niet fcheel te zien I
niet te ftampen I niet ie huilen! geen groote oogen
te maaken I ik wil Heer over dat geene zyn dat my
toebehoord. Zy is myn Goed, myn Eigendom; zy
is myn Huis , myn Huisfieraat, myn Veld, myn
Schuur, myn Paard, myn Os, myn Ezel, myn
alles; en hier ftaat zy, roerd haar maar aan die
het herte heeft, ik zal de vermeetele wel te hoop
dryven , die my in myne reize naar Padua in den
weg leggen wil. trek van Leer Grumio, wy zyn
door dieven omfingelt, befcherm Mevrouw aisgy
een braave Kèerel zytl vrees niets lieve Maagd,
zy zullen U niet aanroeren, Kaatje, ik zai U tegen
een gantfch Milioen befchermen.
(Petruchio en Katharina vertrekkeu.)
BAPTISTA.
Laat dat tedere en ftille Paar, maar gaan.
GREMIO.
Waaren zy niet fpoedig gegaan, dan was ik van
't lagchen geftorven.
TRANIO.
Onder alle dolle Huwelykcn , heeft dit zyns
gelyken nog niet gehad.
LUCENTIO.
Wat dunkt gy dan van uw ZufterMejuffrouw?
BIANCA.
Dat zy zelf onverftandig, en nu met een on.
verftandig Man gehuwd, is.
GREMIO.
Ik fta daar voör ih ; ieder van hen heeft zyn
befcheiden deel.
BAP*

È L T- S P E L. ! ?ji
BAPTISTA.
. filyn waarde Buuren en Vrienden, fchoon
Bruid en Bruidegom aan den difch onibreeken zo
weet gy echter dat 'er geen goede gerechten tot
het gaftmaal ontbreeken. Lucentio , gy zult de
plaats des Bruidegoms vervullen ; en Bianca die
van haar Zuster.
TRANIO.
Zal de fchoone Bianca zich oeffenen om voor
Bruid te fpeelen.
BAPTISTA.
Ja, Lucentio, dat zal zy. kom Heeren Iaat ons
gaan.
Einde van bet Dlrde Bedryf.
ii. Du£ z VIERDE

354 DE KUNST OM ESJJ TEG. TE TEMM.
V I E R D E
BEDRYF.
E E R S T E T O O N E E L .
Het Tooneel verheeld het Landhuis van
Petruchio.
GRUMIO, daarna
KURTIS.
GRUMIO.
T")a Duivel haald alle vermoeide Schendmeeren,
aile dolle Heerfchippen, en alle morsfige wegen
! wie is ooit zo geflagen ? ooit zo modderig,
ooit zo moe geworden ? men heeft my voor uit
gezonden om vuur a3n te maaken, en zy komen
my terftond op de hielen om zich te warmen, was
ik nu van geen heete natuur, dan zouden my de
lippen aan de tanden, de tong aan 't gehemelte,
en het harte in 't lyf bevriezen, eer ik by een
vuur kon komen om my weder te ontdooien, maar
ik zal het vuur aanblaazen, en my daar by war»
men; want waarlyk by zulk een Weder, moet wel
een geheele andre Kaerel als ik ben, koud worden,
hola.' he! Kurtis!
KURTIS.
Wie fchreeuwd daar zo bevroozen ?
GRUMIO.
Een Huk Ys. wiltgy zulks niet gelooven, zo kunt
gy van myne fchouders tot aan myne voeten zo
fchielyk afglyden , als of het langs myn hals en
hoofd was.— maak toch vuur, waarde Kurtis.
KURTIS.
Komt Myn Heer en zyn Vrouw dan, Grumio?
GRUMIO.
Ja, Ja Kurtis; Ja toch: daarom maak vuur,
vuur.' doet 'er geen water by.
Kus.

jj L r • S P E L. 355
KURTIS.
Maar is zy waarlyk zulk eene haaftige Tegen»
Fpreekfter als men haar befchryft?
GRUMIO.
Ja dat was zy myn Vriend, eer de Vorft kwam;
maar gy weet de Winter temdMannen, Vrouwen,
en Beeften ; want hy heeft myn ouden Heer, en
myn nieuwe Vrouw, en U zelf, Broeder Kurtis
tam gemaakt.
KURTIS.
Gy drieduimige Zot (va). Ik ben geen Beeft.
GRUMIO.
Houde ik flegts drie duim ? neen. uw hoorn is
een voet lang.en zo lang ben ik ten minftetoch.—*
maar zult gy vuur aanmaaken , of zal ik U by
Mevrouw aanklaagen? wiens hand •— zy is aanftonds
hier! — gy ras tot uw kouden trooft daar
voor voelen zult; daar gy in uw heeten dienft zo
talmachtig zyt.
KURTIS.
ó Zeg my toch, lieve Kurtis, hoe gaat het in
de Waereld?
GRUMIO.
Het gaat koud in de Waereld, Kurtis, en in
andre dienften als in den uwen. dus maakt vuur,
verricht uw ampt in orden, want myn vuur is om.,
trend dood gevrooren.
KURTIS.
Daar is vuur. nu waarde Grumio, wat is 'er
nieuws ?
G R U .
(w) Three-inch 'd , dat ir; met een barfenpan
van drie duim dikte, eene fpreekvoyze van bet dikke
feort van Planken afkomjlig.
W
Z 2
ARBURTOJST.

356 DE KUNST OM EEN TEG. TE TEMR'f.
GRUMIO.
Ja wel Vriend Hans, myn lieve Hans, (sr) zo
veel nieuws als gy wilt.
KURTIS.
Hbor, gy zyt toch altoos vol draaijingen.
GRUMIO
Maak vuur, zeg ik; want waarachtig ik bevries,
waar is de Kok ? is het avond-eeten gereed ? het
Huis fchoon gemaakt ? Zand geftrooid? zyn de Spinnewebben
weggeveegd ? zyn de Knechts in haar
nieuwe kielen, en witte kousfen? en heeft iedere
Bediende zyn Hoogtyds kleed aan?zyn defiesfchen
en glazen gefpoeld? (y) de Tapyten geleid en alle
zaaken in order ?
KURTIS.
Alles is gereed, zegt my toch wat 'er nieuws is ?
GRUMIO.
Voor eerft moet ik U zeggen, dat myn Paard
moe is. Myn Heer en Mevrouw zyn 'er uitgevallen.
KURTIS.
Waar dan uit ?
GRUMIO.
Uit het Zaal in den Modder: daar toe behoord
een geheele Hiftorie.
KURTIS.
ó.' Laat hooren, goede Grumio.
G»u.
(x) Jack boy.' ho boy! — een plaats uit eene
tude Ballade.
(y) In 't oorfpronkelyke : Be the Jack's fair within
, the jill's rair without — eene fVoordfpeeling
met de twee wóórden : Jack en Jill, welke de naa
men van Knechts en Meiden kunnen zyn , maar ook
drinkmaaten kunnen betekenen, de Jack's waaren van
Leder, en moefien voornamelyk van binnen rein gehouden
worden: de Jill's daar en tegen van Metaal,
tn wierden daarom ook van buiten Jcboon gemaakt.

B L Y - S F E L ' 357
G B U M I O,
Leen my uw oor.
KURTIS.
Hier.
GRUMIO, (bem een klap geevende.)
Daar!
KURTIS.
Dat is eene Hiftorie voelen, en niet hooren.
•GR UMI o.
Daarom heet zy ook eene voelbaare Hiftorie'
deze fbg moet flegts aan uw oor kloppen, om gehoor
voor my te verzoeken. Nu begin ik. eerfte.
lyk kwamen wy van een morsfige hoogte naar be.
neden; myn Heer reed agter, myn Mevrouw
K URTIS.
Beide op een Paard?
GRUMIO.
Wat gaat U dat aan ?
KURTIS.
Wel nu, een Paard.
GRUMIO,
Verhaald gy liever de Hiftorie ——» maar waart
gy my niet in de reden gevallen, dan had gy gehoord
hoe haar Paard viel , en zy onder heur
Paard ; gy had gehoord aan welk eene morsfige
piaatfe dit gefchieden;hoezy geheel beflykt wierd ;
hoe hy haar met het Paard op heur leggen liet,
en hoe hy my daar voor afklopte , om dat haar
Paard geftruikeld hadt; hoe zy door de Modder
heen waadde , om hem van my weg te rukken;
hoe hy vloekte , en hoe zy bad, zonder anders
ooit gebeden te hebben ; hoe de Paarden weg
liepen ; hoe hunnen teugel brak ; hoe ik myn
ftaartriem verloor; en nog veele andere gedenkwaardige
zaaken ; die nu in de vergetelheid mogen
fterven ; en gy als een' dommen duivel in 't
Graf daalen.
Z 3
Kui-

358 DE KUNST OM EEN TEG. TE TEMM,
.KURTIS.
Volgens dit verhaal is hy dolder Duivel als
zy?
GRUMIO.
Ja zekerlyk; en dat zult gy , en de befte Van
U wel ondervinden als hy t'huis komt. maar wat
kaakel ik hier? roep Nathanaël, Jofeph , Nicolaas,
Philip, Walther en de overige hier ; laaten
zy hunne hoofden vooral glad kammen ; hunne
blaauwe Rokken uitkloppen, en kouzebanden van
eene kleur aandoen : laat hen met de linkervoet
hunne groetenis volbrengen, en zich niet onderftaan
een hair van den Paardenftaart van myn Heer
aan te raaken, eer zy hem de hand gekufcbt heb'
ben. zyn zy allen gereed ?
KURTIS.
Dat zyn zy.
GRUMIO,-
Roep hen hier.
KURTIS.
Hoord eens hier ? —— Vrienden! —«—• gy moet
Myn Heer ontvangen, en Mevrouw aanzien weeten
te geeven.
GRUMIO.
Zy heeft zelf aanziens genoeg:
KURTIS.
Dat geloof ik wel.
GRUMIO.
Dat dacht ik niete; gy riep echter het Volk om
haar aanzien te geven.
KURTIS.
Ik riep hen om haar Crediet te verfchaffen.
TWEEDE

B h Y • S P E L, 350
T W E E D E T O O N E E L .
Vyf BEDIENDEN,
De voorige.
GKÜMIO.
Nu, zy zal echter niets 'van U bergen willen.
NA TH A N A ë L.
Welkom, t'huis, Grumio.
PHILIP.
Hoe gaat bet Grumio.
«JOSE PH.
Ha.' Grumio!
Ni COL AAS.
Zo, Kameraat Grumio.
NATHANASL.
Hoe gast het oude Jonge?
GRUMIO.
Ha! welkom Vrienden.' — hoe gaat het U? —
en gy? he! — Kameraat, en U? — en zo
veel voor 't groeten, myn braave Kameraaden,
is alles heden gereed, is alles wel ordentelyk en
zuiver.
NATHANASL.
Het is alles gereed, wanneer komt onzen Heer
dan?
GRUMIO.
Hy moet aanftonds hier zyn ; aanftonds afftei.'
gen, en daarom weeft niet.... de drommel, ftil!
ik hoor Myn Heer.
Z 4
DERDE

ïfo DE KUNST OM EEN TEG. TE T E M M .
D E R D E T O O N E E L .
PETRUCHIO, KATHARINA. De voorige.
PETRUCHIO.
Waar zyn die Schurken dan? hoe!geen
Menfch was aan de deur om my den Siygbeugel
te houden, of voor myn Paard te ftaan ? waar is
Nathanaël? Gregoor? Philip?
Alle BEDIENDEN.
Hier, hier, Heer; hier, hier, Heer.'
PE TRUC H 10.
Hier Heer! hier Heer ! hier Heer! Vlegels.'
onhoffeiyke Lummels, daar gy zyt.' hoe gaat dit ?
geene opwachting ? geene Eerbied? geen dienftvaardigheid
? waar is de zotte Guit éien ik voor
uit zond ?
GRUMIO.
Hier, Heer; nog even zo zot als ik voorheen
was.
PETRUCHIO.
Gy Boerenkinkel.' gy Ezelskop! gy Schurk! heb
ik U niet belaft om my in de diergaarde te ge.
moet te komen en deze domme Guit mede te
brengen ?
GRUMIO.
Myn Heer, Nathanaëls Rok, was nog niet vol.
komen gereed; en Gabriëls rydlaarzen hadden nog
eenige gaaten in de hiel; daar was geen Pikfak.
kei (z) meer, om Peters hoed te verwen, en aan
Walthers hartsvanger was de fchede noch niet ge
maakt. Daar was niemant in order, als Adam,
Ralph ,
(z) Met wiens rook men oude boeden weder zwart
maakte.
STEEVENS.

B L Y - S P E L .
3oi
Ralph, en Gregoor; de andre zagen 'er alle gqplukt,
afgefleeten, en bedelachtig uit; maar zo
als gy kwaamt, zyn zy echter hier gekomen, ota
U te ontvangen.
PET RU c H r o.
Ga heen, Guit, ga heen, en draagt het avondeeten
op. ( De Bediendens gaan heen; hy zingt.)
,, Waar is myn voorig leven heen?" — Waar
zyn de Kaerels dan?-—.Zet U neder, zat TJ na-
("er , Kaatje, en weeft welkoom. Zoet, lief,
lekker Ding ! (De Bedienden draagen bet eeten
ip.) Nu? zal het haaft komen? —— Nu, goed,
lief Kutje, weeft vrolyk. Naar beneeden met
myne Laarzen, gy Schurken;Guiten! zal het haaft
klaar zyn?
(Hy zingt.)
„ Daar was eens een Bedelmunnik,
„ 'Als hy trok zynes weegs-—" (aa)
Weg Lummel, gy zoud my de voet krom ruk.-
ken. (Hy flaat bem.) Daar, neem dit weg, en
trek daar de andra Laars beter voor uit. • —
Weeft vrolyk, Kaatje! — Water hier! — Nu
maak voort.' — ( Men brengt Water. ) Waar is
myn Windhond Troilus? — He, Kaerel ga
he en, en zeg myn Neef Ferdinand, dat hy by my
moet
(aa) Men vindt in S n A K E S P E A R'S Tooneelfpe*
len veele kleine verflrooide fragementen van oude
Balladen, die niet volkomen meer uit te vinden zyn.—
Dr. P E R c y beeft veele dezer enkele plaatsen met
weinig byvoegfelen, in ééne Ballade vereenigt, (zie
Reliques of anc English Poetry. Vb!. I. p, 24.3,)
welke, gelyk STEEVENS met recht zegt, even ZJ
zeer een bewys zyner Poëtijcbe bekwaamheid . als
zyne vereering voor de inderdaad eerwaardige Over.
blyf fels der Oude Engelfche Dicbseren, opleveren.
Z ï

362 DE KUNST OM EEN TEG. TE T E M M .
moet komen, (bb) Die moet gy kustchen,
Kaatje, en met hem kennis maaken. — Waar
zyn myn PantofFeien ? — zal ik haaft Water kry.
gen ? — - Kom Kaatje, wasch U, en weeft van
harten welkoom. Gy verwenfchte Bengel,
wilt gy het dan laaten vallen ?
KATHARINA.
Word niet kwaad, hy deedt het niet met voor.
dacht.
PETRUCHIO.
Hy is een Guit, een botten dommen Ezel! —•
kom Kaatje, gaa zitten ; ik weet, gy hebt honger,
wilt gy het Tafelgebed verrichten, waarde
Kaatje, nf zal ik? - >. •• wat is dat ? een Schaapenbont
?
Een BEDIENDE.
PETS UCHIo.
Wie heeft hem opgedraagen?
BEDIENDE.
Ik.
PETRUCHIO.
Hy is geheel verbrand, en zo is al het eeten'.
Wat zyn dit voor Honden? ——- waar is die Guit
van een Kok P wat onderftaat gy U , Schurken,
om zulk tuig op te draagen , en my voor te zetten,
daar ik het niet verdraagen kan?— Daar,
neemt het voort weg; Tafelborden, Glazen, en
alles/— (Hy werpt bet eeten over bet Tooneel.)
Gy onvernuftige Schaapshoofden! Gy ongefleepene
Kae<
(bb) Deze Neef F E RD I N*A N D , die niet verder
voorkomt, werd moogelyk flegts daarom benoemd, om
K A T H A R I N A een wenk te geeven , dat by ook
Zyne bloedverwanten in ontzag bouden, en ben, als
zyne Jagtbonden, bevelen kan.
STEEVENS.

Ik Th'i Ü , lieve Man , vreest driftig **•« !
lies eeten was wel go e ü •
Ik 1 T , Kaatje, liet « ! ' • •

3 L Y- S P -E L. 363
Kaere's/-* Wat? -* bromt gy nog langer ? —P
aanftonds ben ik by U.
KATHARINA.
Ik bid U, lieve Man , weeft zo driftig niet;
het eeten was wel goed, als gy flegts daar mede
te vreeden wilt zyn-
PETRUCHIO.
Ik zeg Ü, Kaatje, het was verbrand, en geheel
verdord, en het is my uitdrukkelyk verboo*
den, diergelyk eeten aan te roeren, want het ver»
wekt Gal en benauwdheid. Het zal veel beter
zyn, als wy beiden Vaften , daar wy reeds zonder
dat vet van zelfs gallig genoeg zyn ; fchooo wy
ons temperamenc, met diergelyk fterk gebraaden
vleefch niet noch meer 'voedzel geeven. Weeft
maar geruft, morgen zullen wy het weder goed
maaken; dezen avond zullen wy in gsze'khap
Vaften. —— Kom , ik zal U in uw Brmdskamer
voeren.
(Zy gaan been.)
N A T H A N A Ë L .
Hebt gy ooit iets diergelyks gezien, Pieter?
PETRUCHIO.
Hy bragt haar om in haar eige luimen.
G R DM I O.
Waar is hy?
KURTIS, (weder ktmende.)
In haar Kamer, en houd haar een Predikatie
over de onthouding voor. Schimpt , en vloekt,
en fmaak zo fterk, dat het arme Menfch , niet
weet , hoe zy ftaan, zien , of fpreeken zal; en
zit als iemant, die "heden eerft uit een droom
ontwaakt.—-- Voort.' voort! want hy komt weer
hier.'
(Zy gaan been.)
VIERDE

364 DE KUNST OM EEN TEG. TE TEMM.
V I E R D E . T O O N E E L . (*)
PETRUCHIO,
(alleen.)
Dus heb ik myn Regeering geheel politiek begonnen,
en hoop dezelve gelukkig te eindigen.
Myn Valk is van nu af aan Scherpzichtiger en ge<
heel leeg, en, op dat hy goed affchiet, moet hy
den Krop niet vol bekomen , anders paft by niet
goed op zynen buit. Ik heb noch een ander middel,
om myn Sperwer af te richten , en te maa«
ken, dat hy komt, en zyns Heeren flemme kent;
namelyk ik moet haar bewaaken , zo als men de
Gieren bewaakt, .die fpartelen en flaan, en willen
niet gehoorzaam zyn. Zy heeft heden niet gegeeten,
en zal ook .niet eeten; den voorigen nacht
fliep zy niet,en zal dezen nacht ook niet flaapen.
Even als by het eeten , zal ik, fchoon het niet
waar is, zeggen, het Bed is flegt gemaakt; het
Kusfchen zal ik hier, en het Peluw daar werpen; op
dezen kant de Deken, en op den andren kant het
Beddegoed. Al dit geweld maak ik , zo als ik
voorgeef, uit tedre zorgvuldigheid voor haar. In
't kort zy zal de heeie nacht door waaken , en
als zy begint met het hoofd te knikken, zal ik
fchelden en geweld maaken , en haar met myn
gefchreeuw beftendig wakker houden. Op deze
wyze kan men een Vrouw met hoffelykheid ter
dood kwellen; en dus zal ik haare dolle en fterkkoppige
eigenzinnigheid wel buigen. Wie beeter
weet, hoe men .een Twistfter temmen moet,
die zeg het my; hy zal een Chriftelyk werk daar
aan doen.
(Hy gaat been.)
V Y F D E

B L T - S P E L. $65
V Y F D E T O O N E E L . (*)
Het Toineel is voor Baptijla's
Huis.
TRANIO.
HORTENSIO.
TRANIO.
Is 't mooglyk , Vriend Licio , dat Juffrouw
Bianca iemant anders kan beminnen, dan Lucentio.'
Geloof my, Myn Heer, zy gaf my de befte
hoon.
HORTENSIO.
Om U dit te bewyzen, wat ik gezegt heb, zo
treed flegts, hier op zyde, en geef acht, hos hy
haar onderrichting geeft.
(Zy gaan ter zyde.)
Z E S D E T O O N E E L - C*)
De voorige. BIANCA. LUCENTIO.
LUCENTIO.
Nu, MejufFrouw, trekt gy uit het geene, wat
gy leerd, behoorlyk nut?
'
BIANCA.
Wat leeft gy dan, Heer Leermeefter! zeg my
dit eerft.
LUCENTIO.
Ik lees, wat ik zoek te oeftenen, de Kunft om
te beminnen.
BIANCA.
Zo wenfch ik, Myn Heer, dat gy ras Meefter
van uwe Kunft moogt worden.
LUCENTIO.
Terwyl gy myn waardfte, Meeftres myns harten
word.
(Zy gaan\verder been.)
Hou

360" DE KUNST OM EEN TEG. TE TÉMM.
HORTENSIO.
Nu waarachtig / zy gaan tamelyk fpoedig te
werk! — Maar wat zegtjfgy nu daar van, gy,
die daar op dorft zweeren, dat uw geliefde Bianca
niemant op de Waereld zo veel beminde , als
Lucentio ?
TRANIO.
6! Verwenfchte liefde! onbeftendig Vrouwelylc
geflachr.' Ik moet U zeggen, Licio, de zaak is
heel wonderbaar.
HORTENSIO.
Misken my niet langer; ik ben Licio niet,noch
een Muziekraeefter, gelyk ik fchyn te zyn; maar
ik ben iemant, die niet langer in deze verkleeding
om zulk een Maagds wille biyven mag, die een
Edelman verfmaad.en zulk een nietswaardige Kaerl
tot haaren Afgod m-akt. Hoor , Myn Heer, ik
heet Hortenfio.
TRANIO.
Lieve Heer Hortenfio, ik heb zeer dikwils van
uwe tedere genegenheid voor Bianca gehoord, en
daar ik nu een ooggetuigen haarer trouwloosheid
geworden ben, zo wil ik met U , als gy te vree>
den zyt, Bianca en haare liefde voor eeuwig afzweeren*
HORTENSIO.
Ziet gy nu, hoe zy elkander kusfchen en liefkoozen!—.
Signor Lucentio, hier is myn hand,
en hier zweer ik fterk en vaft, nooit meer naar
haar te zullen trachten. Ik ontzeg haar veeleer,
als een Maagd, die alle voorige liefdensbetuigingen
, waar mede ik haar zo tederlyk gevleid heb,
onwaardig is.
TRANI O.
En hier doe ik denzelven oprechten Eed, haar
nooit te huwen, alfchoon zy zelfs om my kwam
vrySn. Foei! weg met haar I — • zie maar, hoe
affchuwelyk zy hem liefkooftl

B L T. S P Ë L, 307
HORTENSIO.
Alfchoon, de heele Waereld, buiten hem, baar
gantfcb verzwooren had.' —« Ik voor rriy^i deel.
om mynen Eed des te zekerder te houden, zal, eer
noch drie dagen in 't Land komen, eene ryke We»
duw trouwen, die my even zo lang bemind heeft,
als ik op dit fpytige en grootfche Schepfel verliefc
geweeft ben. Vaarwel, Signor Lucentio. Goed*
beid des harten , en het fchoon gelaat van een
Vrouwsperfoon, zal myne liefde winnen, en dus
beveel ik my aan U met het vafte voorneemen, om
mynen Eed te vervullen. (Hy gaat been.)
TRANIO, (tegen Bianca, die met Lm
centio weder meer voor»
waards komt.)
Mejuffrouw Bianca , de Hemel zegene ü met
alles, wat een Minnaar voor eeuwig gelukkig maa*
ken kan, Ik heb U daar even beluiïterd enbetrapt;
myn fchoone Juffrouw, en ik en Hortenfio hebben
U plechtig ontzegt.
BIANCA.
Tranio, gy fcherft; hebt gy my waarlyk beiden
ontzegt?
G RE MI 0.
Gewis, Mejuffrouw.
LUCENTIO.
Dus zyn wy van den Heer Licio los.
TRANIO.
Ja zekerlyk; hy zal nu een verliefde Wedovr
trouwen, die in éénen zyn Bruid en zyn Vrouw
zal zyn.
BIANCA.
De Hemel doe hem veel vreugd daar aan be»
leven!
TRANIO.
Ja , hy zal haar wel tam maaken.
BIANCA.
Hyzegt het, Tranio.
TBA*

368 DE KUNST OM EEN TEG. TÉ T E M M \
TRANIO. 1
r5! Waarachtig; hy is in het Temfchool gegaan.
Bi ANBA.
In het Temfchool ? Is *er dan zulk eene
plaatfe?
TRANIO.
6.' Ja, Mejuffrouw, Petruchio is daar School*
meefter in; die leerd deze Kunft in de langte en
in de breedte; hoe men een kwaade Vrouw tam
maaken, en haare fcheldende tong tot ftilzwygen
kan brengen.
Z E V E N D E T O O N E E L .
BIONDELLO, (in vollen loop.) De vooiige.
BIONDELLO.
6 Heer, óHeer, ik heb zo lang' op Schildwacht
geftaan , dat ik zo moe ben, als een hond. Maar
ten laatften heb ik echter een oude Kaerel gevon*
den., die- van de hoogte nederkwam, en zeer goed
in onze Kraam dienen zal.
TRANIO.
Wat is hy dan, Biondello?
BIONDELLO.
Heer, een Marketenter (cc) of een Pedant; ik
weet niet wat; maar zyne kleeding is zeer plech»
t»g ; gang en aanzien heeft hy, als een Vader
hebben moet.
LUCENTIO.
En wat zullen wy met hem doen, Tranio?
TRA*
(cc) Het Italiaanfch Woord M E R C A T A N T E
(een Koopman) komt in de oude Engelfche Tooneel'
fpelcn dikwils voor.
^STEEVENS.

È L r • 3 F E L. i66
TRANIO.
Als hy ligtgeloovig is , en dat geene gelooft,
wat ik hem voorzeg , zo zal hy verheugd zyn,
om Vincentio te fchynen , en de oude Baptifta
de fchriftelyke verzekeringen te geeven, als of
hy de rechte Vincentio was. Neem uw geliefde
met U (dd) en laat my alleen.
(Lucentio en Bianca gaan been.)
A G T S T E T O O N E E L .
TRANIO. BIONDELLO. Een PEDANT.
PEDANT.
Ik groet U, Myn Heer.
TRANIO.
Ik ü, Myn Heer; weeft welkoom. Denkt gy
noch ver te reizen, of hier te biyven?
PEDANT.
Ten hoogften maar een of twee weeken, als daa
ga ik verder naar Rome, en dan naar Tripoly,
als God leven en gezondheid geeft.
TRANIO.
Wat voor een Landsman zyt gy , als ik het
vraagen mag.
PEDANT.
Van Mantua.
TRANIO.
Van Mantua, Myn Heer? Dat wil den
Hemel niet / — En gy komt zo naar Padua, en
acht uw leven zo weinig?
PEDANT.
Myn Leven , Heer? —— Hoe zo? — - Dit
was erg.
TRA-
(dd) Eene bisoudere vrypojtigheid in het buis van
oen ander'.
VERTAALERS.
II. DEEL.
A a

370 Da KUNST OM EEN TEG. TE T E M M .
TRANIO.
De Jood is ieder Manmaner zeker , die naar
Piiua komt; weet gy dan de oorzaak niet f uwe
Szhiosn zyn te Venetiën aangehouden, en de Hertog
heeft, wegens eens bizondere twift tusfchen
uwen Heriog en hem, het opentlyk laaten bekend
manken. Het is een wonder, dat gy dit niet weet.
Öy zyt maar eerft heden aangekomen, anders had
gy het openlyk hooren uitroepen.
PEDANT.
ó Hemel, dat is nog meer kwaad voor rayjwant
ik heb Wisfelbrieven van Florence by my , en
moet ze hier afgeeven.
TRANIO.
Nu, goed, Heer, om U eene gevalligheid te
betoonen , zal ik U goede raad geeven- Voor
eerft zeg my, zyt gy eertyds in Pifa geweeft?
PEDANT.
6 Ja, Myn Heer, in Pifa ben ik dikmaals ge.
weeft; in Pifa, dat wegens zyne aanzienlyke Bur.
gers beroemd is.
TRANIO.
Kent gy onder hen een, met naame Vincentio?
PEDANT.
Ik ken hem niet , maar ik heb van hem gehoord
; het is een Koopman van een groot vermogen.
TRANIO.
Het is myn Vader, Heer, en, in ernft, hy heeft
in 't aangezicht iets geiyks met U.
BIONDELLO (ter zyde.)
Juift zo veel gelykenis, als een Appel met een
Oefter.
TRANIO.
Om uw leven uit het uiteifte gevaar te redden;
zal ik U om zynentwil deze gevalligheid betoonen.
Houd het niet voor uw flegtfte noodlot.dat
gy Heer Vincentio gelyk zyt; gy moet zyn naam
en zyn aanzien aanneemen , en in myn huis ais
Vriend

B L Y - S P E L. 371
Vriend by my woonen. Zie toe, dat gy alle? zo
uitvoerdf als het behoord. Gy verftaat my, Hter.
Gy moet op deze wys zo lang hier biyven, tot
gy uwe bezigheden in de Stad verricht hebt. Is
«it eene gevalligheid, Myn Heer, zo neem dezelve
van my aan.
PEDAHT.
Dat doe ik met vreugde, en zal U beftendig als
redder mynes levens en myner vryheid eeren.
TRANIO.
Ga dan metmy, om den aanflag in *t werk te
ftellen. Zo veel zal ik U nu ter loops zeggen,
myn Vader word hier dagelyks verwacht, om zyne
bekrachtiging, wegens eene Huwlyksgift, by een
Huwlyk tusfchen my en de Dochter van eenen zekren
Baprifta, te geeven. Van alle deze omftandigheden
zal ik U onderrichten. Ga flegts met my, om
U aan te kleeden, als het behoord.
(Zy gaan been.)
N E G E N D E T O O N E E L . (*;
Het Tooneel is in Petrucbio's
Huis.
KATHARINA.
GRUMIO.
GRUMIO.
Neen , in de daad niet; dit zou ik om al de
Waereld niet waagen.
KATHARINA.
Hoe meer hy my beleedigd , des te zichtbaarder
word zyne boosheid 1 — Hoe? heeft hy my dan
getrouwd, om my uit te hongeren? Bedelaars,die
aan myns Vaders deur komen, verkrygen , op hunne
beden terftond een Aalmoes, zo niet, zo treffen zyby
een ander milde handen aan; en ik die nooit geweeten
heb wat bidden is, en nooit noodig had
te bidden, ben doo- honger geheel uitgeteerd ;
door flaapeloosheid geheei duizelig , word met en
Aa a
kel j< •""

372 DE KUNST OM EER TEG. TB TEMM.
kei Vloeken wakker gehouden; en met enkel twn>
ten gevoed En het geen my nog meer krenkt . als
alle deze gebreken, is dat hy het doet onder voorwendzel
eener volkomene liefde, als wilde hy zeg»
gen, als ik fliep en at, zo zou my eene doodelyke
krankheid, of de dood zelfs op de plaatfe aanvallen.
IK bid ü, ga, en baal my wat te eeten, het zy wat
het wil, als bet maar eetbaar is.
G 1DMIO.
Wat dunkt U van een Orfepoot?
KATHARINA.
Die was zeer goed; 6! help my daar aan.
GRUMIO.
Ik vrees, het is een te Phlegmatiq geregt. Wat
dunkt U van eene vette en goed gebraadeneLee*
verf
KATHARINA.
Die mag ik gaarn ; lieve Grumio , haal ze my
toch.
GRUMIO.
Ik weet juift niet; ik vrees, dat ze te galachtig
is. Wat zegt gy van een ftuk Rundvieefch met
Moftaard ?
KATHARINA.
Een geregt, dat ik buitengemeen grasg eet.
GRUMIO.
Ta j maar de Moftaard is een weinig te heet.
KATHARINA.
Nu, geef my dan het Rundvieefch, en Iaat de
Moftaard daar af.
GRUMIO.
Neen, dat kan nietgefchieden; gy moet de Mostaard
ook neemen, anders krygt gy het Rundvieefch
van Grumio niet.
KATHARINA.
Nu, geef het my dan beide, of een, of anders
wat gy wilt.
Giu-

B L r

374 DE KUNST OM EEN TEG. TB T E M M .
KATHARINA.
Ik dank U , myn Heer.
HORTENSIO.
Foei, fchaam U toch, Signor Petruchio. Kom,
Mevrouw, ik zal U gezelfchap houden.
PE TRUCHIO ( zacbt.)
Eet alles op, Hortenfio, als gy my lief hebt! —
(overluid.) Wel bekomt het U , lief Kind!— Kaatje,
eet haaftig.'— En heden, zuikerzoet Vrouwtje
, zullen wy wederom naar uw Vaders huis te
rug keeren, en daar een ftaat maaken, zo als iemant;
met zyde Klederen, en Hoofdfierfels, en gou„
den Ringen, met Kraagen, en Lubben, en Hoepelrokken,
en andre Levenszaaken , met Sjerpen,
Wakers , alletley Staat j Armbanden van Barn.
fteen, Koraalen en al diergelyk tuig. Nu ? hebt
gy haaft afgefpysd ? De Snyder wacht op U . om
U Kleederen aan te pasfen. ( Daar komt een Kleer»
maaker,) Kom Snyder, laat ons den opfchik be.
?'?n. Leg het Kleed uit. (Daar komt een Galanterie-
Kramer.) Wat brengt gy goeds . myn Vriend?
GALANTERIE-KRAMER.
Hier. is de Kap, die Myn Heer beftelt heeft-
PETRUCHIO.
Ei, die is op een foepbord gevormd, een waare
fchorei van fluweel! Foei, foei. zy is fmeerig en
morfig. Zy is zo klein, als een ilak, of neutedop,
een poppen mutsje,een fpeeltuig, een gek ding, een
K ndermuts! weg daar mede! ik moet een grooter
hebben.
KATHARINA-
Ik wil geen grooter; deze is recht naar de mode ,
en fyne Dames draagen juift zulke Kappen, als
deze.
PETRUC HIO.
Als gy eerft fyn word, zult gy 'er ook zo een
hebben,* maar niet eerder.
HOR

3 L T . S P E L. 375
HORTENSIO.
Dat zal zo haaft niet gefchieden-
KATHARINA.
Ei, Myn Heer, ik denk echter, dat ik zal mogen
fpreeken ? en nu wil ik eens fpreeken (ee).
Ik ben geen klein onmondig Kind. Veel beter
Lieden , als gy zyt , hebben geleeden , dat ik
hun myne meening gezegt heb; en als gy die niet
kunt aanhooren 1 , zo ftop uwe ooren digt. Myn
tong moet de fmerte van myn herte verhaslen,
vrant anders zal myn herte breeken , als het tTaar
verbergen moet; en eer dat gefchieden zal , wil
ik liever naar mynen luft alles uitzeggen, wat my
inkomt.
PETRUCHIO.
Waarlyk, gy hebt gelyk, het is een voddigeK;p,
een Taartepan . een elendig Tuig ; een zyJen
Pastei; ik heb U recht lief, om dat zy U niet
aanftaat,
KATHARINA,
Hebt my lief, of hebt my niet lief; genoeg, my
behaagt de Kap, en ik wil deze hebben, of in 't
geheel geen.
PETRUCHIO.
Uw Kleed (ff) wilt gy hebben? Ja waarlyk —
kom
(ee) SHAKESPEAR beeft bier de natuur met
groote gefcbiktbeid gecopieerd. PETRUCHIO beeft
zyn Vrouw door raazen, longeren en waaken zagt
en toegeevend gemaakt, en de aanhoorder verwacht
baar nu niet verder te hooren tieren en fcbelden Maar
zo dra baar, in bet Artikel der Mode en des Opfcbiks,
de ingewortelde dwaasheid des Vrouwelyke geflachts,
tegengesproken word, zo geraakt zy wederom, fchoon
voor de laatftemaal , in de volle woede van baar
Natuurel.
WARBÜRTON.
(ff) Dit opzettelyk misverftand is in 't oorjpron
helyke begryfelyker, do 0r de gelykbeid van de klank
A a 4
* E '

376 DE KUNST OM EEN TËG. TE TEMM.
kom hier, Snyder» laat het ons zien. Ach! Hemel
! wat is dit voor een Maskeradepakje ? wat
moet dit zyn? Een Mouw!— Het ziet 'er uit*als
een halve Kanon! — Ziet eens, boven en onder,
ingeiheeden als een Appeltaart/-—-». Datzyli
enkele fnippers en fneeden; enkel veriheeden tuig.'
gelyk de reukvaten in een Scheerwinkel / — In
'sDuivels naam; Snyder, hoe noemt gy dit?
HORTENSIO; (ter zyde,)
Ik zie wel, zy zal noch Kap noch Kleed be»
komen.
De KLEERMAKER.
Gy gebood my , het goed fraai, en naar de
moode te maaken.
PETRUCHIO.
Zekerlyk deed ik dit , maar als gy 't U nog
erinnert, zo gebood ik het U echter niet naar de
Mode te bederven. Maar aanftonds voort.' ovet
dik en dun naar huis gehuppeld! myne günft verkrygt
gy niet; ik wil niets daar van ; gaa heen»zoek
het ergens anders aan den Man te helpen.
K A T H A R I N A
Ik heb noch nooit een modifcher Kleed gezien ;
geen fierlyker, fraaijer en èrnitiger. Vermoedelyk
wilt gy een Draadpop van my maaken ?
PETRUCHIO,
Ja , waarachtig , hy wil een Draadpop van U
ffldakcn.
KLEERMAKER.
Zy zegt, Myn Heer, wil een Draadpop van U
maaken.
PstRÜCHlO.
Welk een gruwelykeOnbefchaamdheid/—. Gy
liegt, Draadgaaren, Vingerhoed ,El, drie Vierendeel
, half Vierendeel, 'agtfte Él , Vlooi, Hairnset»
der woorden, KATHARINA tsegt iet katjh: or
i wdi have none; en PETRUCHIO begint wedlr:
Thy gown? Why, ay.

B L Y - S P E L . 377
neet, Wintermug.' Ik moet my in myn eigen huis
met een gaaren Galanterie - Degen laaten trotszeeren?
Weg, lompert, naaidraad ,afval; of ik zalU
met uw El zo bemeeten, dat gy uw leefdagen aan
uw dom gewas denken zult! —— Ik zeg U gy hebt
bet Kleed bedorven.
KLEERMAKER.
Myn Heer verzind zich; het Kleed is juift zo
gemaakt, als het myn Meefter voorgefchreeven
wierd. Grumio gaf bevel, hoe het gemaakt moeft
worden.
GRUMIO.
Ik gaf hem geen bevel; ik gaf hem het goed.
KLEERMAKER.
Maar hoe begeerde gy, myn Vriend, dat het
sou gemaakt worden ?
GRUMIO.
Wel Seldrement, met de naainaalde en naai.
gaaren.
KLEERMAKER.
Maar hebt gy niet begeert , dat het gefneeden
sou worden?
GRUMIO.
Zekerlyk heb ik uw Meefter gezegt, dat hy het
Kleed moeft fnyden, maar niet dat hy het in Hukken
zou fnyden; ergo liegt gy.
KLEERMAKER.
Nu, hier is een Cedul, waar op het Kleed be*
fchreeven is, die kan myn getuigen zyn.
GRUMIO.
Die Cedul liegt in zynen hals, als hy zegt, dat
ik dat gezegt heb.
KLEERMAKER.
Ifflpr£mu. , , een wyd gemaakt Kleed. — •
G RU Mie.
Heer, heb ik ooiteen wyd gemaakt Kleed gezegt,
zo naait my in de flip van dit Kleed, en
klop my met een kluw bruin gaaren dood; ik zei.
de, een Kleed.
Aa 5 FE-

378 DE KUNST OM EEN TEG. TB T E M M .
PETRUCHIO.
Lees verder.
K L E E R M A EER.
„ Met een kleine ronde kap."
G RUMI o.
k beken de kap.
K L E E R M A K E R .
„ Met een ronde mouw."
GRUMIO.
Ik beken twee mouwen.
K L E E R M A K E R 1
„ De mouw fierlyk uitgefneeden."
PETRUCHIO.
Nu, ja, daar fteekt bet juift\
GRUMIO.
Een misflag in de Rekening, Heer, een misflag
in de Rekening.' Ik beval dat de mouwen moeften
uitgefneeden, en weder toegenaaid worden, en dit
wil ik tegen U ftaande houden, fchoon uw kleinen
Vinger met een Vingerhoed geharnaft is.
KLEERMAKER,;
Wat ik gezegt hebbe, is waar. Had ik U maar,
waar ik U graag bad, gy zoud het wel ondervinden.
GRUMIO,
Ik, ben aanftonds by U ; neemt gy uw Rekening,
en geef my uw El, en verfchoon my niet.
HORTENSIO.
Nu waarachtig, Grumio, daar zou hy fraai afkomen.
PETRUCHIO.
Kort en goed, Vriend, het Kleed is niet voor my.
GRUMIO.
Gy hebt gelyk, Myn Heer, het is voor Mevrouw.
PETRUCHIO.
Ga maar heen, en neem het weg tot uw Mees.
ters gebruik.
GRUMIO
Neen Schurk, om alles inde Waereld niet! moet
gy

B L Y. S P E L. 379
gy het Kleed van myn Mevrouw tot uw Meefters
gebruik wegneemen?
PETRUCHIO.
Nu, wat denkt gy daar van**
GRUMIO.
6 Heer, daar denk ik meer aan als gy gelooft.
Myn Mevrouws Kleed tot zyn Meefters gebruik
weg te neemen.'—— ó foei.' foei.'
PETRUCHIO, {zacht.')
Hortenfio , zeg, dat gy den Kleermaker zult betaaien,
(overluid) Gaa heen,neem het weg. voort,
zeg ik geen woord meer,
HORTENSIO, (ftil tegens den Kleer •
maaker,)
Myn Vriend, ik zal ü morgen het Kleed be<
taaien ; neem hem zyne haaftige reden niet kwa-
!yk. Ga maar heen, en groet uw Meester.
(De Kleermaker vertrekt.)
PETRUCHIO.
Kom thans, myn Kaatje; wy zullen naar uw Vader
in deze eerlyke,geringe kleeding reizen; onze
geldbeurzen zuilen ryk zyn , en onze klederen
arm ; want de ziel alleen maakt het ligchaam ryk,
en even, als de Zon door de donkerfte Wolken
breekt, zo fchynt ook de Deugd door het flegtfte
kleed. Is daarom de Kraai meer waardig als de
Leeuwerik, wyl haare Vederen fchooner zyn , of
is de Otter wel beter als de Aal, wyl haar veelverwige
huid het oog vermaakt ? ó Neen, lieve
Kaatje; en zo zyt gy ook wegens deze flegte en
geringe kleeding niet flegter. Houd gy het voor
eenefchande, zo fchuif de fchuld op my. Wees
geruft, wy gaan aanftonds heen, om ons in uw's
Vaders huis recht vrolyk te maaken. •• B- oe P
myn Volk; wy zullen aanftonds afreizen; brengt
onze Paarden maar aan het eind der groote Weide;
daar zullen wy opfteigen , en tot daar tos te voet
gaan. — Laat zien, ik denk, het is thans zeven
uuren;

38o DE KUNST OM EEN TEG. TE TEMM.
uuren ; wy kunnen nog wel omtrent de middag
daar zyn.
KATHARINA.
Ik moet U zeggen, Myn Heer, dat het omtrent
twee uurenis, en het zal avond zyn, eer gy
weg komt.
PETRUCHIO.
Het zal zeven uuren liaan, eer ik te Paard flyg.
Ik mag fpreeken of doen, of denken, wat ik wil,
altoos komt gy my in den weg. Ga maar heen
myn Volk; heden wil ik niet weg; en als ik weg
ga , zal het eeift zo laat zyn, als ik gezegt heb,
dat het was.
HORTENSIO,
Nu waarachtig.' Myn Heer, wil over de Zoa
beveelen!
(Zy gaan been)
T U S S C H E N S P E L .
LORD.
„ He! is daar niemant? —— (Daar komt een
„ Bediende.) Hy flaapt ieeds weer! Kom, neem
„ bem heel zacht op , en trekt hem zyn eigen
,i klederen weder aan, Maar zie toe, datgy bem
„ niet wakker maakt.
BEDIENDE.
„ Zeer wel, Mdord. Kom, help my hem weg«
draagen-" ^ . . .
(Zy draagen Sley van bet Tooneel af.)
ELFDE

B L T-S P E L. j8 r
E L F D E T O O N E E L .
Het Totneel is voor Baptijla's
Huis.
Tm Ni o. De PEDANT , als Fincentio
gekleed.
TRANIO.
Dit is het Huis, Myn Heer. Zal ik iemant
roepen?
PEDANT.
Zekerlyk, wat anders ! Als ik niet dwaal, zo
moei Signor Baptifta zedert twintig Jaaren zich
myner herinneren: wy woonden toenmaals in Genua
met elkander in Pegafus.
TRANIO.
Zeer goed ; houd U altoos maar zo ernftlg en
eerbaar, als het voor een Vader behoord.
T W A A L F D E T O O N E E L -
BIONDELLO.
De voorige.
PEDANT. ,
Zekerlyk ; maar J Myn Heer, daar komt uw
Knaapl het was goed, als men hem een weinig
onderrichten.
TRANIO.
Weeft voor hem niet bang. Hoor Biondello,
doet thans uw plicht getrouw, dit raade ik U. Stel
U altoos voor, dat dit de waare Vincentio is.
BIONDELLO.
\ 61 Weeft voor my onbezorgt.
TRANIO.
Hebt gy dan ook uw boodfchap aan Baptifta
gedaan ?
Bi ON-

382 DE KUNST OM EEN TEG. TE TEMM.
BIONDELLO.
Ik heb hem gezegt, uw Vader is in VenetiSn,
en gy verwacht hem noch beden in Padua.
TRANIO.
Gy zyt een braave Kaerel; bier hebt gy drinkgeld.
Daar komt Bapufta; ftel U in poftuur.
D E R T I E N D E T O O N E E L .
BAPTISTA. LUCENTIO. De voorige.
TRANIO.
Signor Baptifta , gy komt als of gy geroepen
waart; zie, dit is de Man, van wien ik U gezegt
hebbe; weeft thans, waarde Heer Vader, op myne
zyde, en geef my Bianca tot myn Vaderlyk erf.
deel,
PEDANT.
Zacht.' zacht!—— Is 't geoorloofd, Myn Heer?
ik ben naar Padua gekomen om myne fchulden in
te haaien, en hier heeft my myn Zoon Lucentio
eene gewichtige liefdens aangelegenheid tusfchenuwe
Dochter en hem ontdekt. Wegens het goed geruchte
dat ik van U hoor, en wegens de liefde,
die hy voor uw Dochter heeft, en zy voor hem,
wil ik hem niet langer ophouden, en ben, als een
rechtfchaapen Vader , te vreeden , om hem gehuwd
te zien ; en zo het U behaagt, om even zo
gaarne, als ik , een vergelyk daar over te treffen',
zo zult gy my bereid en willig vinden, en ik geef
zonder omftandigheden gaarn myne toeftemming
tot dit Huwlyk. Want mistrouwend kan ik niet
tegen U zyn , Signor Baptifta , daar ik zo veel
goed van U hoor.
BAPTISTA.
Neem het my niet kwaiyk, Myn Heer, wat ik
U te zeggen heb. Uwe openhartigheid en uw kortheid

B L r - S F E L' 383
heid bevallen my zeer. Het heeft zyn waarheid,
dat uw Zoon Lucentio, myne Dochter bemind, en
zy bemind bem weder, of beiden moeten zy buitengemeen
veinzen. AI» gy dus dit nog maar
byvoegd, dat gy U als een Vader tegen hem gedraagen
, en myne Dochter een toereikend Huwlyks.
goed geeven wilt, zo is de Trouw gemaakt, en
'er is verder niets noodig; uw Zoon zal als dan
uw Dochter met myne toeflemming verkrygen.
TRANIO.
Ik dank U, Myn Heer. Waar gelooft gy dan,
dat wy het beften ons verlooven, en zulke verzekeringen
geeven kunnen, waar mede byde deelen
te vreeden zyn ?
BAPTISTA.
Niet in myn Huis , Lucentio; want gy weet,
wanden hebben ooren;en ik heb veele Bedienden j
buiten dat loerd de oude Gremio beftendig op ons,
en wy kunnen daar ligt verftoord worden.
TRANIO.
Zo zy het dan in myn wooning, als het U behaagt
; daar boud zich myn Vader ook op , en
daar zullen wy dezen avond de zaaken ftil en or
dentelyk afdoen. Laat gy uw Dochter door deze
Bediende roepen, myn Knaap zal zo terftond den
Schry.er haaien. Dit doet my maar leed, dat ik
het niet voorheen geweeten heb, daar gy het nu
voor lief zult moeten neemen.
BAPTISTA.
Dat doet niets. Kambio, ga fpoedig naar huis,
en laat Bianca zich terftond gereed maaken. Zeg
haar tevens, wat hier gebeurd is; Lucentio's Vader
is in Padua aangekomen, en zy zal vermoedelyk
Lucentio's Vrouw worden.
LUCENTIO-
Dat geef de Hemel! ik wenfch het van
gantfcher harten.
(ffy gaat been)
TRA-

S«4 DE KUNST OM EEN TEO. TI TEMM.
T a A N I o.
Spot niet met den Hemel, maar gaa flegts!•»*•»
Signor Baptifta, zal ik U den weg wyzen? m n m
Zyt welkom; gy zult flegts een geregt krygen;
maar geduld; in Pifa zal bet beter gaan.
BAPTISTA.
Ik volg U.
(Zy gaan been.)
V E E R T I E N D E T O O N E E L .
KAMBIO. BIONDELLO. LOCEMTIO,
die te rug komt.
LUCENTIO.
Wat wilt gy Biondello ?
BIONDELLO.
Gy zaagt doch, dat Myn Heer ü toewenkte ca
toelachte ?
LUCENTIO.
Wat zal dit dan, Biondello?
BIONDELLO.
Waarachtig, niets; maar hy heeft my bier ge*
laaten, om de meening, of vooral zyne wenkea
en tekens uit te leggen.
LUCENTIO.
6! Zo leg ze my dan uit.
BIONDELLO.
Hoor dan. Met Baptifta is het nn zo goed als
klaar; by fpreekt met den bedriegelyken Vadex
van een' bedriegelyken Zoon.
LUCENTIO.
Nu, wat verder?
BIONDELLO.
Gy moet zyn Dochter onder het Avondmaal
wegvoeren.
Lv.

h L T i S P E t . 3«$
LUCENTIO.
En dan?
BIONDELLO.
De oude Paftoor in de St. Lucas Kerk ftaat ieder
uur tót uw bevel.
LUCENTIO.
En wat za! nu dit alles ?
BIONDELLO.
Dat weet ik niet. Maar wacht toch ; zy zyn
thans aan een • nagemaakte verzekering der Huw
lyksgifte bezig ; zoekt ondertusfchen U van de
Maagd te verzekeren, cum privilegie ad imprime*"
éum folum; neem den Paftoor, den Kofter , en
eenige noodige getuigen met LT in de Kerk. Als
dit niet overeenkomftig met uwe wenfchen is, dat»
heb ik niets meer te zeggen; als, zeg uwe Bianca
voor Eeuwig goede nacht.
LUCENTIO.
Wacht toch, B ondello'
BIONDELLO.
Ik heb geen tyd. Ik weet, dat een Maagd zich
eens in een nademiddag gehuwt heeft , als zy in
den tuin ging Pieterfelie haaien, om een Konyn
te vullen; en dit kunt gy ook doen, Myn Heer,
en hier mede den Hemel bevoolen. Myn Heer
heeft my opgedraagen, om naar de St. Lucas Priefter
te gaan , en de Paftoor te zeggen. dat hy zich ge«
reed moet houden, om dezen tyd te komen , alsgy
met uw Appendix zult aankomen.
( Hy gaat been.)
LUCENTIO, (alleen.)
Dat kan ik , en zal ik, als hy te vreeden is. En
waarom zou hy het niet zyn? Het ga als het wil,
ik zal haar zonder omftandigheden daarom bidden;
het moet erg zyn, als Kambio zonder haar weg
zal gaan.
(Hy gaat heen.)
H. DXEDC B » fYt*

3S6 DE KUNST OM EEN TEG. TE TEMM.
V Y F T I E N D E
T O O N E E L,(*)
Het Tooneel verbeeld eene groene Welde.
PETRUCHIO. KATHARINA. HOK»
TENS I O.
PETRUCHIO.
Komt toch, in Gods naam, wy zullen weer naar
uws vaders huis. Goede Hemelhoe helder en
lieflyk fchynt de Maan?
K AT H A R I N A»
De Maan?—— De Zon; het is immers thans
geen Maanenfchyn.
PBTRUCHI O.
Ik zeg het is de Maan, die zo helder fchynt,
KATHARINA.
En ik weet, dat het de Zon is, die zo helder
fchynt.
PETBUCHIO.
Nu , by myn Moeders Zoon! en dat ben ik, het
moet Maan of Sterren, of alles zyn, wat ik wil
hebben, eer zal ik niet weêr naar uw Vaders huis
reizen. Ga heen, en haalt onze Paarden weder
te rug. Altoos tegenfpraak, en nog meer wederforaak;
niets als wederfpraak'.
HORTENSIO.
Zegt toch maar altoos, wat hy zegt, ander*
komen wy nooit weg.
KATHARINA.
61 Laat ons doch verder gaan, daar wy reeds
zo ver zyn; het mag de Maan of Zon zyn, of wat
gy anders wilt; en behaagt het U ook, het een
binzenlicht te noemen, ik beloof U, dat ik het in
't toekomende insgelyks daar voor honden zal.
PETRUCHIO.
Ik zeg, het is de Maan.
KA-

B L T - S P E L . 387
K A T H A R I N A .
Ja waarlyk» het is de Maan.
PETRUCHIO,"
Neen, gy liegt; het is de lieve Zon.
K A T H A R I N A .
Nu ja, lieve God! het is de lieve Zon; maar zy
Is het niet, zo dra gy zegt,dat zy het niet is;ook
de Maan verandert zich, zo als het U belieft. Zo
als gy het noemen wilt, zo is het, en zo zal het
ook voor Katharina zyn.
HORTENSIO.
Trek af, Petruchio, het Veld is gewonnen.
PETRUCHIO.
Goed, maar altoos voorwaards , zo moet men
zwemmen, en niet altoos tegen den ftroom. Maar
ftil, daar komt iemant.
Z E S T I E N D E T O O N E E L .
V I N C E N T I O
De voorigen.
* PETRUCHIO, (tegenVincentio.')
Goede morgen, myn lieve Vrouw; waar naar
toe ? —— Zeg my doch, 1 ief Kaatje, hebt gy ooit
een frisfchar Vrouwsperfoon gezien ? Welk een
ftryd tusfchen wit en rood op haare wangen ! Welke
Sterren verfieren den Hemel met zulk eene
fchoonheid, als deze beide oogen dit hemelfche gelaat?
Scboone beminnenswaardige Maagd, noch
eenmaal goeden dag — lieve Kaatje, omhels haar
toch, wegens haare fchoonheid.
HORTENSIO.
Hy zal den Man zinneloos maaken, door dat hy
een Vrouwsperfoon van hem maakt.
KATHARTNA.
Jong, bloeijend Meisje, fchoon, en frifch, en
bevallig ; waar naar toe , of waar houd gy U
op? Gelukkig zyn de Ouders van zulk een fchoon
Bb a ' • Kind!

388 DE KUNST OM EEN TEG. TE TEMM.
Kind! nog gelukkiger den Man , djen de Sterren
haar tot een beminnenswaardige wederhelft be»
ftemd hebbent
PETÏDCHIO.
Nu wat is dit; Kaatje? Ik hoop doch niet, dat
gy uw verftand kwyt zyt ? Dat Menfch is een
Man, een oude, rampzalige, afgeleefde Man, en
geen Maagd, waar voor gy hem aanfpreekt.
KATHARINA.
Vergeef, oude Vader, myn bedroogene oogen,
die door de Zon zo verblind zyn. dat my alles,
wat ik aanzie, poen fchynt te zyn. .Thans zie
ik, datgy een eerwaardige oude zyt; vergeef my
toch myn dwaaze dwaaling.
PETRUCHIO.
Doet dit, waarde Grysaart, en zeg ons, waar
gy heen reift; neemt gy eenen weg met ons , zo
zal ons uw gezelfchap zeer aangenaam zyn,
VINCENTIO.
Myn waarde Heer, en myn vrolyke Dame, die
my door deze ontvsngft zeer getroffen hebt; myn
naam is Vincentio, myn woonplaats Pifa. en. he«
den ga ik naar Padua, om daar een Zoon van my
te bezoeken, dien ik in lang niet gezien heb.
PETRUCHIO.
En hoe heet die f
VINCENTIO.
Lucentio, Myn Heer.
PETRUCHIO'
Een gelukkige zaamenkomft ! en nog gelukkiger
voor uw Zoon! Thans kan ik U door verwandfchap
met het zelve recht als om uw ouderdom,
U myn lieffte Vader noemen;want uw Zoon heeft
onlangs eerft de Zufter myner Vrouw gehuwd.
Verwonder en kwel U daar niet over; zy heeft
een zeer goed aanzien , een ryke Huwlyksgift,
en is van zeer goeden huizen; en zo buitengemeen
wel opgevoed, als men het ooit van de Bruid eens
Edelmans verwachten kan. Ik moet U ouden Vincentio
,

B L T C ' S P E L . 380
ceDtio , omarmen ; en Iaat ons nu aanftonds weg
reizen , om uwen rechtfchaapen Zoon te bezoeken,
die over uwe aankomft vol vreugde za! zyn*
V I N C E N T I O .
Maar is dit dan zeker waar f Of belieft het U
flegts, als vrolyke Reizigers pleegen te doen, met
het gezelfchap een kortswyl te maaken , die zy
onderweeg aantreffen?
HORTENSIO.
Ik verzeker U , Vader, het is zo-
PETRUCHIO.
Kom maar, ga met ons, en zie zelf, dat het
waar is ; want onze voorige kortswyl heeft SU
argwaanend gemaakt.
(Petraebio, Katharina en Vincentio gaan
heen)
HOR TENS 10.
Schoon, Petruchio, dat heeft my hert gegee.
ven i — Thans zal ik naar myne Weduw gaan.
en is zy wederfpannig, zo heeft Hortenfio van ü
geleerd, op zynen kop te beftaan.
(Hy gaat been.)
Eindt van brt VUrie Bedryf.
Bb1
tTVDS

3 9o DE KÜNST OM EED* TEG. TE TEMM.
V Y F D E
BEDRH.
E E R S T E T O O N E E L .
Het Tooneel is voor Lucentio's
Huis.
BIONDELLO. LUCENTIO. BIANCA.
GREMIO , die op de eene zyde been en
weder vjandeld.
BIONDELLO.
aaftig en handig. Myn Heer, want de Priester
wagt U reeds. H
L U C E N T I O .
Ik vlieg naar hem toe, Biondello; maar zy kunnen
U mooglyk t'huis noodig hebben; gaat dus
heen.
BIONDELLO.
Neen waarachtig niet, gy zult eerft de Kerk op
den rug hebben; en dan zal ik naar Myn Heer te
iug fpoeden, zo baaflig als ik kan.
(Zy gaan been.)
GREMIO.
My verwondert, dat Kambio loch niet komt.
T W E E D E T O O N E E L .
GREMIO. PETRUCHIO. KATHARINA.
VINCENTIO. B E D I E N D E N .
PETRUCHIO.
Ziet gy, Myn Heer, dit is de deur; hier is Lu.
centio's huis. Myn Vader woond verder naar de
Markt toe; daar moet ik heen, en zal U dus hier
laaten.
V I N .

B L T • S P E L . '9i
VINCENTIO.
Gv moet evenwel eerft eens met my drinken ,
eer gy verder gaat; ik denk dat ik U hier wel zal
verwelkomen kunnen, en, naar alle vermoeden,
zal daar nog wel wat om te leven zyn.
(Hy klopt aan.)
GREMIO.
Men heeft daar binnen bezigheden ; gy z u l t
wel harder mogen aankloppen.
(De Pedant ziet uit het Fenjter.)
PEDANT.
Wie klopt dan daar zo fterk, als of hy de deot
wil inflaan?
VINCENTIO.
Is Signor Lucentio t'huis, Myn Heer?
PEDANT.
Hy is t'huis; maar hy is niet te fpreeken.
VINCENTIO.
Maar als hem nu iemant een of twee honderd
Pond bragt, om ziah daar mede wat te goed te
doen ?
PEDANT,
Behoud uw honderd Pond voor U ; hy zal ze
niet noodig hebben, zo lang ik leef.
PETHUCHIO,
Ziet sv ? ik zeide U, dat uw Zoon m Padua
zeer bemind is Hoor doch, Myn Heer.
SeTalle wydloopigheden moet ikVr fljg ^
den, Heer Lucentio te zeggen, dat zyn Vader van
Pifa aangekomen, en hier voor de deur is, om
hem te fpreeken.
PEDANT.
Gy liegt; zyn Vader is naar Padua gekomen,en
ziet hier het Venfter uit.
VINCENTIO.
Zyt gy dan zyn Vader?
PEDANT.
Ta zeker, Heer, dus zegt zyn Moeder , m
minfjen, als ilt het gelooven mag,
f
•

39» DE KUNST OM EEN TEG. TE TEMM.
PETRUCHIO.
Wat is dat, Myn Heer? Dit is openbaar»
fpitsboevery, dat gy U een vreemde naam geeft?
PEDANT.
Slaat de hand aan den Schurk; ik geloof, hy
denkt lemant hier in de Stad onder myn'naam té
bedriegen.
D E R D E T O O N E E L .
BIONDELLO. De voorigen.
BIONDELLO, (ter zyde.)
Ik heb hen met elkander in de Kerk gezien; Hemel
laat hen gelukkig zyn! — Maar wie is dat? —
Myn oude Heer, Vincentio?— Nu zyn wy verlooren
! nu is het uit met ons ƒ
VINCENT 10, (Bimdello gewatrvr
.. „ , wordende.)
Kom hier Galgenvogel.
• BIONDELLO.
Ik hoop dat ik keur zal hebben.
., _ , VINCENTIO.
Kom hier Schurk! Hoe? hebt gy my ver-
BIONDELLO.
Uw vergeeten ? Neen , Heer; ik kon U niet
vergeeten, want ik heb U in myn geheele leven
1
met gezien.
°
VINCENTIO.
Hoe! fnoode Schelm , heb gy nooit uw Heers
Vader, Vincentio, gezien?
BIONDELLO.
Hoe! —— myn liefwaarde oude Hepr? —
^ ^ ^ b ; ; a H t e f ! —-*fe, daar kykt hy'im-
©ets het Venfter nit.
VIN

2 L T - S P E L. M$
VINCENTIO, (bemJlaandt.)
Is dat zeker waar?
BIONDELLO.
Help.' help! help! hier is een dol Menfch, dat
my ombrengen wil!
(Hy gaat been.)
PEDANT.
Te hulp, Zoon! te hulp, Signor Baptifta!
PETRUCHIO.
Kom Kaatje, laat ons ter zyde gaan, en zien, •
hoe dit krakeel afloopen zal.
(Zy gaan ter zy den.) •
V I E R D E T O O N E E L .
De PEDANT. BAPTISTA. TRANIO.
De voorigen.
T E A N r o.
Myn Heer. wie zyt gy toch, dat gy ü onder,
ftaat, myne Bediendens te (laan?
VINCENTIO.
Wie ik ben, Heer?— en wie zyt gy, Heer?—
d! gerechte Hemel ? ziet den opgefierJen Schurk !
ziet toch, een zyden Wammes,en ook zulke Kou.
fen; een roode Mantel, en een fpitze Hoed 1 —.
ól ik ben verlooren! Onderwyt, ik t'huis den
goeden Huisvader fpeel, brengt myn Zoon en myn
Bedienden op de Univerfi eit alles door/
T B A N i o.
Nu? waar fpreekt gy van?
BAPTISTA.
Hoe? is deze Man zinneloos?
TRANIO.
Myn Heer, gy fchynt volgens uwe kleeding ee*
verftandig oud Man te zyn, maar volgens uw woorden
zyt gy een Gek. Wat gaat het U aan., Myn Heer,
Bb 5
alfchoon

394 DE KUNST OM EEK TEG. TE TEMMV
alfchoon ik ook Paerlen en Goud droeg? Ik dank
myn goede Vader, dat ik in ftaat ben, dit uit te
voeren.
VINCENTIO.
Uw VaderJ — öl Schurk.' hy is een Zeile«
maaRer in Bergamo.
BAPTISTA.
Gydwaald, Myn Heer; gy dwaald , hoe ge<
looft gy dan dat hy heet ?
VINCENTIO.
i
Hoe hy heet? Als of ik zyn naam niet wift! Ik
heb hem van zyn derde Jaar opgevoed , en zyn
naam is Tranio,
PEDANT.
Weg met U, dolle Kaerel! Zyn naam isLucentio,
en hy is myn eenige Zoon , en Erfgenaam
•myner Landeryën, myne, Signor Vincentio's.
VINCENTIO.
Lucentio.' — Och! by heeft zyn Heer vermoord!
Overmeefterd hem , ik beveel het U in
den naam van den Hertog, ól Myn Zoon.' myn
Zoon .'-—-- zeg-m'y,'Guit, waar is myn Zoon Lucentio?
TEANIO.
Roept toch een Gerechtsdienaar, en brengt deze
zinnelooze Kaerel in 't Dolhuis. Vader Baptifta,
ik bid U , zorg gy doch vooral , dat men hem
weg helpt.
VrNCENTIO.
My in 1 Dolrioïs brengen?
GREMIO.
Wacht , Gerechtsdienaars , by zal niet in de
aevangkenis.
BAPTISTA.
Zwyg toch, Signór Gremioj ik zeg, by zal in
de gevangkenis.
G R E M I O.
Neem U in acht, Signor Baptifta, dat gy door
deze

B L T • S P E L. 39S
deze zaak zelf niet in 't geval komt. ik wil daar
op zweeren, dat dit de rechte Vincentio is.
PEDANT.
Zweer daar op, als gy luft hebt.
G REM t O.
• Neen, Zweeren mag ik daar echter niet op.
TRANIO.
Zo moeft gy ook liever zeggen, dat ik Lucentio
niet ben.
GREMIO.
6 Ja, dit weet ik, dat gy Signor Lucentio zyt.
BAPTISTA.
Weg met den zinneloozen , brengt hem in 't
Dolhuis.
V Y F D E T O O N E E L .
BIONDELLO. LUCENTIO. BIANCA»
De voorigen.
VINCENTIO.
Zo pleeg men Vreemden rond te trekken, en te
mishandelen/—— 6/ affchuwelyke fpitsboevenl
BIONDELLO.
6/ Wy zyn verlooren; daar is hy; verloogchen
hem, verzweer bem, anders zyn wy alle ongelukkig.
(Biondello, Tranio tn de Pedant gaan
been. )
LUCENTIO (knielende.)
Vergeef my, waarde Vader.'
VrNCENTIO.
Vergeef my, dierbre Vader!
BAPTISTA.
Wat hebt gy dan misdaan?---" waar is Luceneentio?
Lu-'

39(5 DE KUNST OM EEN TEG. TE TE MM.
LUCENTIO.
Hier is Lucentio , den regten Zoon van den
regten Vincentio , die thans uwe Dochter door
de Echt tot den zynen gemaakt beeft, onderwyl,
dat •naaigeboofte Bedriegen U de oogen verblindden.
GREMIO.
Dit is enkel Kanaille en eeneZaamenzweering,
om ons alle te bedriegen.
VINCENTIO.
Waar is de verdoemde Schurk Tranio, die my
op zulk eene onbefchaamde wyze trotzeerden?
BAPTISTA.
Zeg my doch, is dit myn Kimbio niet ?
BIANCA.
Kambio is in Lucentio verandert.
LUCENTIO.
De liefde welkte dit wonder. De liefde voor
Bianca bewoog my, myn ftand met Tranio te ver.
ruilen, terwyl hy zich in de Stad voor my ulrgat;
en tot geluk ben ik eindelyk in de gewenfchte Ha»
ven myner gelukzaligheid mgeloopen. Wat Tranio
gedaan heeft, daar toe heb ik hem zelf genoodigd;
vergeef het hem dus, waarde Vader, om mynentwille.
VINCENTIO.
Ik zal de Schurk den hals breeken, die my in't
Dolhuis zenden wilde.
BAPTISTA.
Maar boor toch, Myn Heer; hebt gy dan myn
Dochter gehuwd, zonder om myne toeftemming te
verzoeken ?
VINCENTIO.
Weeft geruft, Baptifta, wy zullen het wel zo
maaken, dat gy te vreeden zult zyn; laat het maar
goed zyn. Maar ik moet in huis, om my over deze
fchurkfche ftreeken te wreeken.
(Hy gaat betn.)
BAP*

B L Y - S f E L' 397
BAPTISTA.
Ik ook, om deze fehelmery in den grond te on
derzoeken,
(Hy gaat been,)
LUCENTIO.
Weeft zo bevreesd niet, Bianca; uw Vader zal
niet kwaad zyn*
(Zy gaan been.)
Gnuio,
Ik moet nu wel met een lange neus aftrekken;
maar ik zal echter met de overige in huis gaan. Zekerlyk
heb ik verder niets te hoopen als myn aandeel
in het gaftmaal.
( Hy gaat been. Pettucbio en Katbarmt
komen verder voor.)
KATHARINA»
Laat oas mede binnen gaan, lieve Man, om te
zien, hoe dit alles afloopen zal.
PETRUCHIO.
Kufch my eerft Kaatje; dan zullen wy gaan.
KATHARTNA.
Hoe ? opentlyk op ftraat ?
PETRUCHIO.
Hoe? fchaamt gy ü myner?
KATHARINA.
Daar behoud my God voor I Neen, maar ik
fcbaam my, U hier te kusfchen.
PETRUCHIO.
Nu, dan zullen wy weer naar huis gaan. Luftig,
Bedienden, wy willen weer weg.
KATHARINA.
Neen, ik wil U liever een Kufch gewen. Thans
bid ikU, blyf hier, myn lebat.
PETRUCHIO.
Is dat niet goed? — - Kutu maar, lief Kaatje,
fceter eens als neoit; beier vroeg als laat.
(Zy gaan been.)
ZESDE

398 Da KUNST OM BEN TEG. TE TEMM.
ZESDE T O O N E E L .
Het Tooneel verbeeld Lucentio's Vertrek.
BAPTISTA. VINCENTIO. GBEMIO. PE»
BANT. LUCENTIO. BIANCA. TRANIO.
BIONDELLO. KATHARINA. PETRU-
CHIQ. GRUMIO. HORTENSIO. Eene
WEDUWE. De BEDIENDEN en
TRANIO brengen een gedekte Tafel
binnen.
JLUCENTIO»
Nu eindlyk, fchoon laat ; Hemmen onze mis.
klinkende accoorden te zaamen; en als Storm en
Onweder voorby is, dan is het tyd, om over de
uitgeftaane gevaaren te lagchen. Myn fchoone
Bianca, verwelkom mynen Vader.' ik zal ondertus»
fchen met even dezelve tederheid den uwen ver»
welkomen. Broeder Petruchio, Zufter Katharina,
en gy Hortenfio, met uw geliefde Weduw, weeft
zo vergenoegd, als 't mogelyk is, en zyt in myn
Huis welkom. Deze maaltyd zal daar toe (hekken
, om naar ons genoegen de maagen te fluiten.
Kom, zet U neder; wy kunnen by het eeten
verder fpreeken.
PETRUCHIO.
Niets, als zitten en zitten! als eeten en eeten!
B APTISTA.
In Padua word gy goed, Zoon Petruchio.
PETRUCHIO.
In Padua is alles goed,
HORTENSIO.
Ik wenfchte om ons beider wil, dat het waar
mogt zyn.
Pr.

& L T. S P J5 Li 300
PBTRÜCHIO.
Nu waarachtig.' Hortenfio verfchrikt syne We-'
duw.
WEDUW. !
Ik zal niet eerlyk zyn, als ik opit verfchri1^ke. ,
PETRUCHIO.
Gy zyt zeer fcherpzinnig, en echter verftaat gy
my kwaaiyk;.ik meen, Hortenfio ichrikt voor ü.
WEDUW.
Die duizelig is, meent, dat.de Waereld zichca
hem rond draaid.
PETRUCHIO.
Een zeer rond antwoord!
KATHARINA.
Wat wilt gy daar mede zeggen?-—Die duizelig
is, die gelooft, dat de Waereld zich rond om hem
draaid? •—-»•> wat meend gy daar mede?
W BDU w.
Uw Man heeft een kwaade Vrouw * en beoordeeld
myn Mans ongeluk naar het zyne, nu weet
gy, wat ik meen.
KATHARINA.
Gy kon nu wel wat beters meeaen,
WEDUW.
Zekerlyk; want ik meende U.
KATHARINA.
En ik deed zekerlyk beter, als ik U niet achten.
PETRUCHIO,
Gaat op haar los, Kaatje.'
HORTENSIO.
Pp haar los, Weeuwtje.'
PETBUCIirO.
Honderd tegen een, of myn Kaatje krygc haar
onder. '
HOBTENSIO,
Dat is myn zorg.
P*

400 Di KUNST ou EB» TEO. TE TEMM.
P E T Ï V C H I o.
Ja, wel goed. (Hy drinkt Hortejino tte>) Uw
gezondheid, Vriend-
BAPTISTA.
Wat zegt gy, Gremio van dit fpilsvinnig jong
Volkje'
GREMIO.
Waarachtig, Ey loopen elkander braaf voor het
voorhoofd»
BAPTTSTA.
Voor het voorhoofd?—— Een haaftig vernuft
zou zeggen, op uw voorhoofd mogten wel hoornen
zitten.
VINCENTIO.
Nu, Mejuffrouw Bruid , heeft U dit uit den
flaap gewekt?
BIANCA.
Ja; maar niet verfchrikt; en daarom zal ik we*
der flaapen.
PETRUCHIO.
Neen, dat zult gy nier. Wyl zy eens aangevan»
gen hebben, zo neem U voor een of twee nog
beetre fehertzeryën in acht.
BIANCA.
Ben ik uw Vogel ? ik denk myn Vederen te
veranderen, en vervolg my dan , daar gy toch
eens uw boog aftrekt. Vaart alle wel.
(Bianca, Katharina en de Weduwe
o
gaan been.)
PETRUCHIO.
Zy is my voorgekomen. Dat was de Vogel, Sig*
nor Tranio, naar welken gy mikten, alfchoon gy
hem juift niet trof. Dus eene gezondheid op het
welzyn van alle, die fchooten en milten!
TRANIO.
6.' Myn Heer, Lucentio gebruiktte my als een
Tagtbond, die voor zich loopt, maar voor zy»
Heer vangt.

**v £ L r. S P E L. 4«X
PETRUCHIO.
Eene goede vergeiyking in den haaftj maar eea
weinig hontffch.
TRANIO.
Het is goed, Myn Heer, dat gy voor U zelf
gejaagd hebtmen gelooft, dat uw wild V t
we>
van 't lyf zal biyven.
BAPTISTA.
ó Ho! Petruchio, thans heeft Tranio U echter
getroffen.
LUCENTIO.
Ik dank U voor de houw, goede Tranio.
•HORTENS 10.
Stem toe , ftem maar toe , heeft zyn fteek U
niet getroffen?
PETRUCHIO.
Hy heeft my een weinig geraakt, dit ftem ik
toe, en daar de korswyl my voor by vloog , zo
wed ik tien tegen een, dat hy U heden volko -
men . verlamd heeft.
BAPTISTA.
Maar in ernft, Zoon Petruchio , ik geloof echter,
gy hebt de ergfte tegenfpreekiler van de ge.
heele Waereld tot Vrouw.
«PETRUCHIO.
Dit ontkenne ik; en om U te overtuigen, laac
ons elk zich by zyn Vrouw houden; en den geenen,
wiens Vrouw het gehoorzaamfte is, en het
eerft komt, als hy haar roepen laat, zal de weddingfchap
winnen, die wy te zaamen affpreekea
zullen.
HORTENSIO.
Ik ben te vreeden. Wat geld de wedding*}
LUCENTIO,
Twintig Kroonen.
PETRUCHIO.
Twintig Kroonen.'— zo veel zet ik op myn
Valken of Hond ; naar twintigmaal zo veel op
myn Vrouw.
U. D&su Cc LV'

IP» DE K U N S T
OM EEN TEG. TE TEMM'.
LUCENTIO.
Honderd dan.
HORTENSIO.
Ik ben te vreeden
PETRUCHIO.
Top.' het blyft daar by-
HORTENSIO.
Wie zal beginnen?
LUCENTIO.
Dat zal ik doen. Ga heen Biondello, en zeg
Mevrouw , dat zy by my moet komen.
BIONDELLO.
Zeer wel.
(Hy gaat been.)
BAPTISTA.-
Half pait, Zoon! Bianca komt zekerlyk.
LUCENTIO.
Ik mag geen half part; ik zal het alleen ovef.
neemen. (Biondello komt weder,) Nu? wat is 't'
'BIONDELLO.
Heer, myn Mevrouw laat U zegge», dat vf
wat te doen heeft en niet kan komen.
PETRUCHIO.
Hoe ? beeft zy wat te doen, en kan niet ko«
den?-!— Is dit een antwoord ?
GREMIO.
Ja zekerlyk, en een rjcht hoflyk noch daarby ;
God geef flegts , Myn Heer, dat uw Vrouw V
geen erger zend.'
PETRUCHIO.
Ik heb beter hoop
HORTENSIO.
Vriend Biondello, gaat heen , en verzoekt my»
Vrouw, aanftonds by my te komen.
(Biondello gaat been.)
PETRUCHIOö
Ho ! verzoek haar! —— Nu, dan moet zy
zeker wel komen.
Ho*.

* L T. S P $ L.
HORTENSIO.
Ik vrees, Myn Heer, gy moogt doen wat gy
wilt, de uwe zal zich niet eens verzoeken laaten.
(Biondello komt weder.") Nu ? waar is myn Vrouw?
BIONDELLO.
Zy zegt, U belieft flegts te fchertzen; zy wil
niet komen ; zy laat U zeggen , dat gy by haar
moogt komen.
PETROCH I o.
Nog erger/—-— Zy wil niet komen!——d!
dat is laag, onuitftaanlyk! ——- Grumio, gaat gy
eens by myn Vrouw, en zeg haar, dat ik haar gebieden
laat, om by my te komen.
HORTENSIO.
Ik weet reeds, wat zy antwoorden zal,
PETRUCHIO.
En wat dan?
HORTENSIO.
Dat zy niet wil.
PETRUCHIO.
Nu, dan heb ik het verlooren; en dat is 't
alles.
Z E V E N D E T O O N E E L ,
KATHARINA.
De voorigen.
BAPTISTA.
Nu, op myn eer, daar komt Katharina.'
KATHARINA.
Gy hebt by my gezonden, myn lieve Man? wtl
beveeld gy?
PETRUCHIO.
Waar is uw Zufter, en Hortenfio's Vrouw ?
KATHARINA.
Zy zitten, en praaten met elkander by d§
fchooriteen*
Cc« F*

404 DE KUNST OM EEN TEG. TE T E M M .
PETRUCHIO.
Gaat, en haalt ze hier» Als zy niet komen wil«
len, zo klop ze braaf hier naar hun Mannen toe.
Voort, zeg ik, en breng ze aanftonds hier.
(Katharina gaat been.)
LUCENTIO.
Als dit geen wonder is , zo is 'er in 't geheel
geen.
HORTENSIO.
Ja , zekerlyk ; my zal verwonderen wat het
beduid.
PETRUCHI O.
Seldrement, het beduid vreede, en liefde, een
geruft leven, een eerwaardige regeering,en recht»
maatige heerfchappy; in 't kort alles, wat maar
aangenaam en gelukkig isfiAII
I ' TA,
Nu, geluk daar toe! iëve Petruchio! Gy hebt
de wedding gewonnen , en ik zal tot hun verlies
noch twintigduizend Kroonen toedoen ; voor een
heel andre Dochter behoord ook een geheel andre
Huw'yksgift; want zy is zo verandert, als of zy
nooit kwaad geweeft had.
PETRUCHIO-
Neen , ik wil myn wedding noch beter win«
nen, en haar noch meer bewyzen van haare gehoorzaamheid
en aaitjgheid laaten geeven.
AGTSTE

M L ï - S P E L . 4» 5
A G T S T E T O O N E E L .
K A T H A R I N A . BIANCA, De W I B Ü W I .
De voorigen.
PETRUCHIO.
Zie, daar komt zy.en brengt uwe eigenzinnige
Vrouwen ais gevangenen haarer Vrouwelyke over
reding met zich. Katharina , die kap ftaat U
niet wel; weg met dit lompe ding ; treed het
met voeten.
(Zy rukt baar Kap af, en werpt
bem op den grond.)
WEDUWE.
Geef doch Hemel , dat ik nooit een oorzaak
heb , daar over te klaagen , tot dat het zo ver
met my komt.'
BIANCA.
Foei! wat is dit dan voor een dwaaze wyzevan
gehoorzaamen f
LUCENTIO.
Als uw gehoorzaamheid ook maar zo dwaas
w a s! — • De wysheid van uw gehoorzaamheid ,
fchoone Bianca, heeft my federt het avond-eeten
reeds honderd Kroonen gckoft.
BIANCA,
Dwaas genoeg van ü „dat gy op myne gehoor,
zaamheid wat verwed i
PETRUCHIO.
Katharina , verklaart doch deze twee ftyfhoofdige
Vrouwen, wat zy hunne Heeren en Mannen vo#
gehoorzaamheid fchuldig zyn.
WEDUWE.
Ach.' hoe? gy fpotl » Wf laaten ons niet
graag wat voorzeggers

*c6 Dï KUNST OM EEN 1 EG. TÉ TEMM.
PETRUCHIO.
Doet het , zeg ik , en maak mét deze»
begin.
WEDUWE.
Dat zal zy niet.
PETRUCHIO.
Ik zeg , zy zal het; en maak met deze het
begin.
K A T H A R I N A .
Foei toch! helder deze dreigende trekken öp,
•*an dit onvriendelyk voorhoofd; en fchiet gte/ien
zo verachtelyke (haaien uit deze oogen , om daar
mede uw Heer, uw Koning, uw beheeifchéï te
kwetzen. Het ohtftelt uwe fchoonheid
f i
gelyk
de Vorft de Landen verfchroeid; onteerd uw goede
naam , gelyk wervelwinden de bloezem affchudden;
en is op geene wyze bevallig of aangenaam.
Een onvriendelyk Vrouwsperfoon is als
een troeble bron, morsfig , haatelyk, dik, zonder
eenige fchoonheid; en zo lang zy dus is, zal
Biemant, al was hy ook nog zo dorftig, flegts een
droppel daar van drinken of ze verwaardigen aan
te raaken. Uw Man is uw Heer, uw leven, uw
onderhouder, uw hoofd , uw beheerfcher ; die
voor U en uw onderhoud zorgt ; zich aan vermoeijende
arbeid te Land en te Water prys geeft;
de nacht in florm doorwaakt, de dag in de koudó
doorbrengt, terwyl gy in huis warm , zeker en
geruft legt; en nu vordert hy geen andre daad van
U, als liefde; een vriendelyken opflag.en redely.
ke gehoorzaamheid; eene te kleine betaaling voor
een zo groote fchuld! even dezelve gehoorzaamheid
die een onderdaan aan zyn Vorft fchuldig
is, is een Vrouw haar Man fchu!d:g; en als zy
trots, eigenzinnig, wonderlyk, verdrietig, en zya
billyke tif.hen tegen is , wat is zy dan anders,
als eene verachtelyke, oproerige , en een Godlooze
verraaderes tegen haar liefderyke Gemaal?
het
Het

g L f • S P E L. 407
Het is waarlyk eene fchande dat Vrouwen zo
eenvoudig konnen zyn , om kryg aan te kondigen
, daar zy op de kniën om vreede bidden
moeiten s of dat zy zich der regeèring en heerfchappy
aanmaa'igen willen, als zy dienen, be.
minnen, en gehoorzaamen moeiten. Waarom zyn
(Bnze ligchaamen teder , en zacht, en week, niet
gefchikt tot zwaare en vermoeijende arbeid , als
om dat ons teder gedrag en onze henen met de
uiterfte deelen moeten ovërëenftemmen ? Gy arme
eigenzinnige Schepzêls; myn gemoed is even zo
ftyf, myn hert even groot geWeeft , als een
van den uwen,en myn gelegenheid moogelyk nog
grooter, om woord tegen woord , en onwil tegen
onwil te vergelden; maar thans zie ik het
in, dat onze Spiefen enkle ftroohalmen zyn; onze
kracht even zo zwak , onze zwakheid mei
niets te vergelyken : dat wy dat geene het
meefte fchynen te zyn, dat wy in den grond juift
het minfte zyn. Dempt dus voor sltoos uw ongenoegen,
want het diend doch tot niets; en lege
uwe handen onder de voeten uwer Mannen. Ten
teken myner gehoorzaamheid, als hy het begeerd,
is myn hand bereid; zo dra ik maar weet dat het
kern vreugde geeft.
PETRUCHIO.
Dat is een braave Vrouw" — Kom hier,Kaatje,
kufch my,
LUCENTIO.
Nu, ga maar voort, eerlyk paar, gy hebt de
weddingfehap gewonnen.
VINCENTIO.
Het is een vergenoegen te zien, als Kindren
gehoorzaam zyn.
LUCENTIO.
Maar ook eene elende te zien als Vrouwe»
wederfpannig zyn.
Ce 4 F *

408 DE K U N S T OM EEN TEG. TE T E M M .
PETRUCHIO.
Kom te bed, Kaatje 1 Wy met ons driêa
zyn ge rouwd;
m aar
g y
met uur beiden zyt g£
Tifl'i7TJ k
7 n , de .^dd.ngfcbap, auchoon
ay juift in rwyze (gg) viel. Siaapt alle wel. •
(fetrucbio en Katharina gaan been.)
HORTENSIO-
Nu, ga uw weg maar, gy hebt een vervlóekts
tegenfpreekfter tam gemaakt.
LUCENTIO.
Het is waarachtig een wonder, dat zy zich za
tam liet maaken!
'
(Zy gaan alle been.)
aS g - ë \ E nr Zi fi eelins °ï
d e n
BIANCA,
i» tn t Itahoanjcb een Wyae beduidt.
Einde van bet Vyfde Bedryfi
N A

B L Y • S P t L. 409
N A - S P E L.
( Twee BEDIENDENS brengen S L E Y in 'zyn
eigen Klederen op bei Tooneel, en laaten bem ;
daar: Her na komt een B 1 E R T A P P E R. ;
SLET, (ontwaakende.)
Sjmon, geef. hier noch wat wyn! —— Hoe? al
de Komedianten zyn weg?—— Ben ik'dan geen
Lord?
BIERTAPPER,
Een Lord!— de drommel haal LT.'—- Sley,
zyt gy dan altoos bezoopen?
SLET.
Wie is dat ?— Biertapper, ó! ik heb den heer
lykften droom gehad, van welke gy -in uw leven
gehoord hebt.
B IERTAPPER.
Ja , ik geloof het wel; maar het beft zal zvn , dat
gy naar huis gaat; want uw Vrouw zal U daar
fchoon voor uitfchelden, dat gy hier de heele nacht
door droomd.
SLET.
Zal zy? — Ik weet nu, hoe men een Tegenfpreekfter
ta,m maakt. Ik heb de geheele nacht
daar van gedroomd, en gy hebt my daar in den
beften droom geftoord , dien ik van myn leven
gehad heb. Maar ik zal naar myn Wyf gaan.ea
baar ook tam maaken, als zy my wat ia den
weg legt.
E I N D E .
Cc s
ONDER.

ONDERHOEK EN AANMERKlNGEIf
OVER
Dl
' K U N S T
OM E E N
TEGEN SPR EEKSTER.
T «
T E M M E N .
et blyftj na veele onderzoekingen der Kunftrichters
, een onbeflifchte Vraag , of SHA«
H
KE5PEAR werkelyk de Auteur van dit Blyfpel is,
of dat hy aan het zelve flegts het aandeel eens verbeteraars
heefi. Zo veel is zeker, dat 'er een oud
Anonymifcb ftik is : A pleafant concelted hiflory,
caüed tbe Farti'.ng of a Sbrew —- fundry timés
aüed by tbe Carl of Pembroke bis fervantS' 1607. 4.
POPE voert het zelve mede in zyne optekening
aan; maar het is jammer, dat hy maar alleen van
alle Kunftrichters, die zich met SHAKESPEARS
Stukken Critfc} bezig gehouden hebben, dit oude
Stuk werkelyk in handen gehad heeft, en dat het
ook niet eens in Dr. WARBURTONS handen,
fchynt gekomen te zyn, die alle dd Oveïige Sruk*
ken erfden, van welke zynen Vriend meldingfnaakt.
STEEVENS die zorgvuldige en yverige naarvorfcher
naar alles wat onzen Dichter aangaat, heeft
het, ongeacht alle aangewende moeite, niet kunnen
te zien bekomen. Het blyft dus zeer onzeker
, of in 't geheel, of hoe veel SHAKESPEAE
aan hetzelve deel gehad heeft; n men kan zich
aar.

OVE* BE KUNST, va. BLY• SPEL» til
aan niets meer, dan aan inwendige gronden houden
, die uit de wyze en de waarde des Stuks be«
fiisfchen, of het hem toe te kennen of af te keuren zy.
Maar men weet wel , hoe zeiden diergelyke
gronden, die op het gevoelen en het oordeel van
ieder hunner heruiten, ter beflisfching toereiken;
hoe veel willekeurigs en onbepaalds daarby overblyft;
te meer als het Werk, daar de reden over
is, geen zo Caraóterike Stempel, geen zo eigen»
dommeiyke trek heeft, die den Meefter met uitfluiting
van alle anderen , verraaden; of als hem
deze niet zo doorgaans ontbreeken, dat men het
zeker alle overige, en dezen Meefter alleen niet,
kan toekennen- Als dan is zekerlyk de eenigen
uitweg, hem flegts de uitfteekende fchöonheden
toe te kennen, hem alleen voor den Verbeteraar
van een vreemde arbeid te houden; maar dit durft
men, by gebrek van hiftorifche omftandigheden,
echter maar enkel in dit geval onderftellen.
Men zal zich daarom niet zeer verwonderen»
twee zulke doordringende Kunftrichters, als FAR­
MER en STEEVENS, in hun oordeel over de
echtheid van dit Tooneelfpel, in wederfpraak te
vinden. De eerfte gelooft, (bb) dat het niet
oorfpronkelyk van SHAKESFEAR , maar flegts
door hem voor hst Tooneel op nieuw ingericht»
en met de Inleiding, en eenige andere toevallige
verbeteringen, bizonder in den Roi van PETRU­
CHIO, vermeerdert is. Het dunkt hem oogenfchy
nelyk te zyn, dat de Inleiding en het Stuk zeive
elk van een onderfcheiden hand, of lang na elkander
gefcbreeven moeten zyn. Deze, zegt hy, is
in onzen Dichters befte wyze, en dit grootendeels
in zyn flegtfte, of nog geheel onder dezelve. Dr.
WAE-
(bb) EJJaj en SHAKESPEAa's Leming, p.
«f.

4ii ONDERZOEK EN AANMERKINGEN
W A R B Ü R T O N , zegt hy voort, verklaard het
geheel zeker 'voor onecht; en als men aanneemen
wil, dat SHAKE SPEAR Schryver daar van is, zo
moet het een zyner eerfte Werken zyn geweeft;'
ondertusfchen vermeld het M E R E S echter niet in
de optekening zyner Werken , in 't Jaar 1598.
F A R M E R geloott daarom, dat het bovengenoemde
oude Stuk van een vreemde hand geweeft is, en
flegts van SHAKESPEAE.als Verbeteraar des Too.
neels, meer om voordeel als eer, ter uitvoering
bekwaamer gemaakt is.
STEEVENS meend daar entegen, dat SHA-
XESPEAR'S Genie in geen Tooneel van dit Too.
ueeifpel byna te ontkennen is, bizonder licht het
uit het Tooneel tusfchen K A T H A R I N A en PE­
TRUCHIO het klaarfte voor! van het oude Stuk
heeft hy waarfchynlyk niets meer behouden dan het
ontwerp, mooglyk zelf het geheele vervolg der
Tooneelen ; de redeneering echter nieuw omgewerkt,
en niet veel meer van het oude behouden,
als weinige regelen die hem ter behouding waardig
icheenen ,of tot wiens verandering hy geen tyd
genoeg had.
Eene zonderlinge omftandigheid by dit is de zogenaamde
Inleiding, een foort van Voorrede, welke
zich anders by geen van de Stukken van S H A-
11 SPEAR vind. De inhoud van dezelve is een
voorval, dat toen ter tyd zeer gangbaar was, en
dat GOULA RT (ii) ais eene waare gefchiedenis
verhaald.
„ P H I .
(ii) Tbreftr iTHiftoires admirables ci? memora.
Hes de noftre temps. In de uitgaave, ( Gol. 1610.
ï4- 4 Voll. 8 ) die ik voor my heb, ftaat dit verbaal
Vol. I. p. 502. onder het Opfcbt ifts Vanité du mon ­
de magnifiauemcnt reprefentée.

OVER EE KUNST, JJHZ B L Y . S P E L . 413
„ P H I L I P de Goede , Hertog van Bourgon-
„ dien, (kk) was met zyn Hof te Brusfel, en ging
„ eens des avonds naar den eeten door de Straaten
„ der Stad, van eenige zyner vertrouwde Hove-
„ lingen gevolgt. Hier vond hy een Ambachttu
,, man, die zeer dronken was, zo lang als hy
,, was op den grorfd uitgeftrekt, en in diepen flaap
M
liggen. Het behaagdde den Vorft, aan dezen Am-
„ bachtsman een proef van de ydelheid onzes Ie-
„ vens te geeven, waar over hy voorheen met
,, zyn* Vrienden gefprooken had. Hy liet dus
., dezen Slaaper in zyn Paleis brengen, en hem op
„ een zyner prachtigfte bedden leggen, hem een
„ koftbaare flaapmuts opzetten , zyn vuil hemd
„ uittrekken, en een ander van bet fynfte Lynwaat
aandoen. Als dit Menfch zynen roes uit*
„ geflaapen had, en begon te ontwaaken, traden
., Edellingen en Kamerdienaars des Hertogs om
„ zyn bed , trokken het behangfel weg. maakten
„ dikwils diepe buigingen , en vraagden hem met
„ ontblootene hoofden , of het hem behaagden,
„ op te ftaan, en welke Klederen hy heden wilden
aantrekken. Men bragt hem zeer koftbaaw
re Klederen. Hy verbaasd over alle deze Kom-
" plimenten, weet niet of hy waakt dan droomd,
" en laat zich aankleeden en uit het vertrek voe»
" ren. Hier wierd hy van voornaame Heeren
" ontvangen, en in de Mis gebragt, waar hem alle
" eer betoond wierd, die anders aan den Hertog
)| gefchieden. Uit de Mis voerde men hem weder
u op
(kk) De bekende C H R I S T I A A N WEISE,
*tlruikte deze Gefchiedenis tot Stof eener Comedie:
Van de droomende Boer aan het Hof van PHI.
L 1 F P 11 Boni in Bourgendien. Zy ftaat tn zynp
nieuwe Proeven van de imrouwjte Redenkonjt,
1700. 2.

41* ONDERZOEK IK A A N M E R K I N G E N
, ?
op het Slot; hy wafchte de handen en zette zich aan
„ een ryk bezette tafel. Na eindiging van dezelve
„ iaat de Opperkamerheer Kaarten en een me-
„ nigte Geld brengen. De ingebeelde Hertog
„ fpeelt met de voornaamfte van het Hof. Daar
„ op voert men hem in den Tuin, hier na op de
,, Jagt, en eindelyk weder in 't Paleis tot een
„ heerlyke Avondmaalryd. Daar wierd Muzyk
„ gemaakt, en gedanft, hier na een vrolyke Ca.
„ medie gefpeelt, en eindelyk den nieuwen Prins
„ wederom zo veel fyne en fterkewynen gegeeven,
,, dat hy dronken wierd en vaft infliep. Toen
„ wierden hem alle zyne heerlyke Klederen we.
„ derom uitgetoogen ; zyn vodden weder aange-
„ daan; en men bragt hem daar men hem den
„ Avond te vooren gevonden had. 's Morgens
„ ontwaaktte hy, erinnerde zich alles, wat hem
,, gefchied was, en wift niet, of hy werkelyk ge-
„ leeft, of dat hy het flegts gedroomd hadt."
GOULART is door een zekere EDUARD GRIMDE
STONE, in 't Engelfcb overgezet; CA PEL L
bezit deze overzetting in eene uitgave van 1607 ;
'er kan echter ligt noch een ander geweeft zyn.
Men vind even dezelve gefchiedeEis ook in Bvsl
TON'S Anatomy of Melancboly (11), waar van de
tweede Druk, 1624. Fol. gedrukt is. Eindelyk ig
zy ook de inhoud eener oude Ballade: Tbefrolick-
Jomt
(11) Uit deze beide Boeken levert ze PERCY in
d( Reliques of Anc- Poetry, Fol. I. p. 238; en voert
te gelyk POBTI HEUTÈRI Hifi. rer. Bwgun*
dicar. en LUDOV. Fives in Epp. aan. By den
laatflen vind ik ten minften in de Verzaameling zyner
Brieven, niets daar van, die met de Brief van
ERASMÜS.MELANCHTOMO» MOBUS,Lfi«

BVER BE KUNST, ENZ. BLY-SPEL. 415
fóme Duke, er tbe Tink'er's Good Fortune (mm),
wiens eigentlyke Ouderdom zkh met met zeker*
heid laat bepaalen. Deze Ballade is in een zeer
gelukkige toon bevat, en laat aan het eind den armen
Ketellapper voor den fpot, die men met hem
gedreeven heeft, niet onbeloond; de Hertog fchenke
hem een nieuw Kleed, vyfhonderd Pond , en tien
morgen Lands.en maakt zyn Vrouw tot Kamerjufvrouw
der Hertogin.
Wy komen nu op het Tooneelfpel zelve. Da
inhoud daar van fchynt insgelyks uit de een of
«nder, vermoedelyk Jtaliaanfcbe, Nouvelle genomen
te zyn, alfchoon men dezelve juift tot nu toe
noch niet ontdekt heeft. De Epifode, welke LU­
CENTIO'S en Bi ANC A'S lief Je inhoud , en met
de hoofdünhoud des ftuks zo meefterachtig verbon»
den is, nam de Dichter waarfchynelyk uit de CV
medie van ARIOSTO, Gli Soppofiti, die door
GEORGE GASCOIONE in 't Engelfcb overgezet,
en in 't Jaar is66,gefpeeld wierd (nn). Hief
wisfelen insgelyks de jonge Heer en zyn Bediende
hunne Kleeding en Caraüer;zoeken insgelyks eenen
ouden
(**») Zie de even aangehaalde Reliiues, Vol. I.
f- 239- ,
(nn) Suppofes , a translation from ARIOSTOS
I Suppofiti — GASCOIGNE'S Werken zyn onder
ie volgende zeldzaame Titel verzaamelt: A bundreik
fundrie Flowers bounde up in one fmall Poëzie. Gathered
partly (by translation) in tbe fine outlandifck
Gardins of EURIIMDBS, OVIDIUS , PETBARKE,
ARIOSTO, and otbers, and partly by inuetitiort,
lut of our owne fruitefull Orcbardes in Englande;
yelding fundrie fweete fajiours of Tragical, Comical
and Moral Discourfes, botbe pleafaunt and profitable
to tbe well fmellyng nofes of Learnei Readers. «5«»«
itr Jaartal. 4*

4iÖ ONDERZOEK E» AANMERKINGEN
ouden ryken Minnaar te verdringen, en gebruiken
een' Vreemden uit Siena daar toe, om de Rol des
Vad ers te fpeelen, die de Bediende door een gelys
voorwendzel. dat niemant uit Siena zich by
levensgevaar in Ferrara ophouden durft, daar toe
overreden (oo).
De hoofd-inhoud des Stuks word, na eenige
oTuftandigheden, in het bekende Weekfchrift, Tbe
Tatler, (pp) als eene nieuwe Gefchiedenis, dia
in Lincolnsbire voorgevallen is, verhaald; en JOHN­
SON verwondert zjch met recht daarover, dat de
Schryver daar zyn bron niét bynoemden, en zich,
of door een derden misleiden liet, of zynen Lezer
daar mede misleiden wilde,
Ik voeg by deze Critique narichten, die ik meestendeels
de aanwyzing der Engelfche Kunftrichters
te danken heb, een andre, welke dit Tooneelfpel
betreft, en waar voor ik flegts een gelukkig toeval
dank fcbuldig ben. Ik bladerde namentlyk , wegens
eene andre naarzoeking, in GOTTSCHEDS
noodige Voorrede voor de Gefchiedenis des Duit*
. fche Dramatike Dichtkunst ( qq ) en trof daar zelf
Z. 207. op volgende Titel;
„ Kunft
(00) FARMER zegt, (EJfay, p. 65) ook de
naam van PETRUCHIO ii daar van ontleend. Deze
naam vind zicb ivel is waar niet in bet Engelfche
Origineel, maar echter wel in het Engelfche Stuk
van GASCOIGNE , welke H AWKINS in zyn
Origin of tbe Englisb Drama , Vol. I. p. 1. SS.
beeft laaten afdrukken, en waarin PETRUCHIO
naam eens Bediende is.
(pp) Vol. IV. No. 231. Zie de Snapper, III.
Deel, bl. 231.
(qq) Ik vind in deze optekening Z. 210. noch
een ander Tooneelfpel vermeld: De zeldzaame trouw
van PETRUCHIO met de 'ome KATH AKINA —
Op

ovii. DE KUNST, ENZ. BLY-SPEL. 41?
i t
Kunft over alle Kunften, ora een kwaad Wyf
( i
goed te maaken. Eertyds door eenen Italiaan.
„ fcben Ridder uitgevonden, thans door een Duit»
„ fche Edelman gelukkig naargevolgt, en in zy->
„ ne vrolyke kluchtige Vreugdenfpellen voor»
„ gefteld. Benevens aanhangende,zingendeKluchtt,
ipelen, waar in de onnoodige minnenyd eens-
„ Mans ernftig doorgeftreeken word, Rappersdorf,
„ in 12."
De woorden : ,, eertyds door een' Italiaanfche
„ Ridder nitgevonden' , verwekte by my opmerkzaamheid
, en voorgevoelen van gelyke inhoud
mèt Tbe Taming of tbe Scbrew, wiens overzetting
ik juift onderhanden had. IK wift, dat de Gottfebedfebe
verzaameling van Duitfehe TooneeKpelen
in de hand Bibliotheek der cloorluchtigfte Hertogin
Regentin van Sakftn Weimar, eene v«rhevene befchermfter
van het Duitfehe Tooneel, gekomen
was ; en daar het zich voordeed.dat de nieuwelyke
treurige Slotbrand, die ook een deel van deze verzaa •
meling aangreep, dezs kleine Brochure verfoboond
had, zo verkreeg ik het gewenlcht verlof, dat'my
dezelve mogt overgezonden worden. Ik vermoede
ten hoogften, als myne verwachting voldaan wierd,
flegts een Blyfpsl van gelyke inhoud, te vinden;
maar tot myne groote verwondering vond ik vry
meer, namentlyk een Sruk, waar in niet alleen de
zelve Fabel ten grond legt, met dezelfde Epizode
vermengd, maar , welke ook dezelve uitvoering
niet in 't geheel, maar in enkele Tooneelen, zo
wel in fpraak en uitdrukkingen heeft, zo, dat veele
gevallen des Engelfchen en Duitfchen Stuks woor.
delyk
Op de Zittaufcbe Schouwplaats vertoond (in't Jaar
1658-) welke echter mar de tekening, in de Gott.
J'cbedfcbe Verzaameling niet voorbanden was , tn
welke ik tot bier toe niet bekomen heb,
II. DXEU
Dd

4i8 ONDERZOEK EN A A N M E R K I N G E N
delyk met elkander o vereende mmen. Ijl 't kort,
het fchynt my uitgemaakt, dat beide Schryvers of
een Origineel gecopieerd , en zeer naauwkeurig
gecopieerd moeten hebben. of dat de Duitfehe
Scbry ver het Stuk van S H A K E % p E A R tot grond
van het zyne gemaakt , en dikwils woordelyk uit
hetzelve overgezet heeft. Doch daarvan hier na;
zie hier eenige openvallende Proeven van deze
gelykheid.
Men vergelyk de volgende Tooneelen met het
Vyfde van het Eerfte Bedryf by SHAKESPEAR.
PETRUCHIO heet bier H A R T M A N N . D O L
VEL DER; en GBUMIO, WURMBRAND.
H A R T M A N .
„ Als ik recht heb , 20 is dit Heer Alfons zyn
Huis, klop eens aan.
WURMBRAND.
Hoe klop? Wien, wat zal ik kloppen ? Ik zie
toch niemant. Heeft iemant U leed gedaan, dien
ik kloppen moet.
H A R T M A N .
Schelm, ik zeg, klop aan,.en klop maar fterk
aan. ,
WURMBRAND.
Dit is weder een ooTzaak, pro more van Jauer,
om myn pokkei op ilsagen ;e bezweeren. Moet
ik U kloppen ? Daar behoed my St. Nicolaas
voor.
H A R T M A N .
Gek, ik zeg U , k'op my daar aan , en fterk
genoeg , of ik zal U uw fchelmfche Kop vermorfeltn.
WURMBRAND.
Ik dacht wel, dat het heden in zulk een toom
zou voortgaan Myn Heer ha j zeker een aiarm in
zyn hoofd, en oe horfels hebben hem de her.
feiten omgewroet. Ik moet hem kloppen ? De
Duivel kloppe hem.. Ja , als het over my eindigden.
HAIT-

©VER DE KUNST, ENZ. BLY'SPEL. 41*
H A R T M A N .
Ik zie wel de Klok wil niet luiden, ik trek dan
de Klepel. Ik zal U de ooren rekken, en zien
of gy kunt Fa, Sol, La zingen.
(Hy trekt bem by de ooren been
en •voeder.')
WURMBRAND.
Mordio, Mordio , allarm in alle Straaten. Hel'
fiol Helflol Myn Heer is het verftand ontloopen,
en wil zich by my ophouden.
H A R T M A N .
Ligtvaardige Vogel, wik gy nu zingen, enz.
Verder.de volgende Monolooge van deze HART.
MAN met die, welke PETRUCHIO aan het eind
van het Vyfde Tooneel van het Tweede Bedryf
houd, en zyne daar op volgende eerfte Saamen.
fpraak met KATHARINA.
H A R T M A N .
Thans zal het my welhaail gelden. Ik ben bereid
op alle voorvallen. Zal zy, volgens haare lof.
felyke gewoonte, fchelden en raazen , zo zal ik
haare bevalligheid verheffen , en haare liefFelyke
ftem voor de Kunftryke ftem van den Nachtegaal
houden. Zal zy brommen en morren, dan zal ik
haare aangenaamheid nog des te meer pryzen. Ziet
zy 'er zo zuur uit, als alle Furiën en des Duivels
Moeder,dan zal ik haar fchoon vriendelyk en helder
aangezicht boven de heldre glans der Zon ver.
heffen, en by liefFelyke Roozen en Leliën vergelyken
, als zy van de zuivre daauw afgewasfchen
zyn. Wil zy opzettelyk heel ftom zyn , en my
geen woord verwaardigen, dan zal ik alle welfpreekenheid
uit beide broekzakken te zamen zoekenen
haare welfpreekenheid boven alle welfpree,
kenheid beroemen. Wil zy my e/rhter met vloeken
en fchelden een fchandelyk affchetd toevoegen,
zal ik gehoorzaam bedanken, als of zy my by het
befte Banket verzocht. Weigert zy in 't geheel,
Dd %
om

420 ONDERZOEK EN AANMERKINGEN
op my de' geringde gund te verwaardigen , zal
ik den dag en het uur, als reeds met haar wilbe
paald, wenfchen , in welke wy naar de Kerk en
te bed zullen gaan.——» Maar daar komt zy. ——
Nu een frifch hert. Goede morgen , Mejuffrouw
Tryn, want zo is, volgens bericht, uw naam.
KATHARINA.
Uwe Hazenkop heeft wel gehoord, alfchoon gy
tamelyk haidhoorend zyt. Verihndige noemen my
•anders Katharina.
H A R T M A N .
Gy fnyd U, Juffrouw Tryn, en wel met een te
groot Mes. Men heet U flegt weg , Mas,
Tryn, en wel is waar dikwils, de kwaade Tryn,
de twidige Tryn Maar nu, gy aangenaame uit.
zondering aller Trynen in de Waereld , gy be
minnenswaardigfte Tryn alierdeugdzaame Trynen;
voortreffelyke , welgei'chaapene Tryn , gezegend
zyn alle pryfwaardige Trynen om uwent wil, gy
nooit genoeg gepreezen Tryn. Wyl ik uwe fchoon.
beid, zachtmoedigheid, uw Maagdelykeovergroote
fchaamte , tucht en eerbaarheid, benevens andre
pryswaardige, en uw zonderling welvoegende deugden,
waïr van ik doch maar een fchaduw, tegen
het wezen zelf, gehoord , wyd en breed vernomen
heb; ik ben door Goddelyke voorziening hier
naar toe bewoogen geworden , om U voor myn
eigen vleefch en bloed , myn alderliefde Vrouw
te begeeren.
KATHARINA.
Zeer regt ter tyd (rr) zyt gy door uw wurmdeekige
(rr) Deze woordelijke verduitjehing der Engelfche
•uitdrukking: ify gooi timo, dat even als de volgende
fpeeling met de woorden moveable, welk zeer goed
aan eenbeweegeling gegeeven word, en meer plaatzen
van

OVER DE KUNST, ENZ, BLY-SPEL. 421
fteekige gril/en hier naar toe bewoogen geworden.
Laat nu flegtsde*Gek, die U hier bewoogen heeft,
ook weder weg beweegen. Ik dacht aanftonds,
dat gy een Beweegeling waart.
HARTMAN.
Wat is dat voor een Dier, een beweegeling?
KATHARI N.A.
Een Knaap , die men hier en daar beweegt.
HARTMAN.
Gy hebt het wel getroffen; kom dan hier, en
zit op my.
KATHARINA.
Deze Juffersbank is niet zuiver. Ezels zyn gewoon,
wat anders te draagen, als gy zyt.
HARTM AN,
Vrouwen zyn gefchaapen , om te draagen , en
zo zyt gy.
KATHARINA.
Echter zulke fcr,eimfche fpitsboeven niet , als
gy zyt.
HARTMAN.
Ei , laat ons dit afbceeken. Liefde Katharina;
ik wil uw fchoon Ligchaam niet bezwaaren; ik
weu, dat gy joas en teder zyt.
KATHARINA.
Al te teder , om zulk een lomp zwyn te draa
gen.
HARTMAN.
Brom doch zo veel niet, Wespj gy zyt altyd
toornig.
KATHARINA.
Ben ik een Wesp, waarom hoed gy U dan niet
voor myn' Angel ?
HART
van dien aart, zyn ten minften zeer voaarjctynelyke
gronden voor de $nderjielting, dat bet Duitfcbe ftuk
etne naarvolging van bet Engelfche it.
Dd 3.

#52 ONDERZOEK EN AANMERKINGEN
HARTMAN.
Ik weet een goed middel hier'toe, men moet
1 cm uittrekken.
KATHARINA.
Ja, als de Zot wift, waar hy zat.
HARTMAN.
Wie weet dat niet ? In uwe (taart.
fiATHAR I NA.
6 Simple druipen, dan kwam iets jong daar van.
in uw tong.
HARTMAN.
Ha, ha, gy fpreekt de w^aiheid, in uw tong.
KATHARINA.
Ik zeg, in de uwe, wyl gy zulke laffe kwink'
flaagen , die ik reeds iang. moe geweeft ben,
voortbrengt.
HARTMAN.
Schoone Katharina, , fpot niet langer met uw
Dienaar. Ik wct.-t doch , dat het U geen ernft is;
want uw aangeboorne vriendelykheia fchynt door
uw aangenoomene boosheid heen.
KATHARINA-
Ik ben deze mommery reeds zat en moede;
wend zu'ke nuttelooze wind aan andre plaatzen
•aan.
Hier doet hy geen vrucht.
(Zy wil heen gaan.)
HARTMAN.
Myn lieve Juffrouw en hertenfchat, gy moet zo
niet van uw helfte gaap. Ik ben, "als een Edelman,
ook eer waard.
KATHARINA.
Zulk een Adel zal ik met deze muilpeer be.
proeven.
HARTMAN.
Gy zyt haiftig en ftoutmoedig. Ik zweer U
echter , ik klop ü weder, als gy dit nóch eens
waagt.
KA

OVJER DE K U N S T , ENZ. BLY-SPEL. 4«3
KATHARINA,
Zo zult gy uw Wapen verliezen, wyl gy een
Vrouwsperfoon floeg, en als uw Wapen weg is,
zyt gy ook een flegt Edelman.
H A R T M A N .
Gy beflifcht wel; zyc echter een te bevallige
Sipier. Aanminnige Katharina , maal doch myn.
Wapen in het boek uwer gunft.
KATHARINA.
Wat is dan uw Wapen ? een Haaneiskam ?
H A R T M A N .
Neen lief Kind, een Haan ;
zonder Ksm; als
de deuedzaame Katharina myn Hen wil zyn.
KATHARINA.
6 Myn goede Heer.gy zyt t;een Haan voor my.
Gv kraait natuurlyk als een Uil.
1
H A R T M A N ,
Neen kom , fchoone Katharina ; verdonker de
vrrerfdelykheid van uw lief gezicht niet met zuur
zien.
KATHARINA.
• Het is zo myn gewoonte, als my een Aap VOOrkO^t.
H A R X M A N.
Hoe ? dan hebt- gy nu geen oorzaak ; hief VS
immers geen Aap.
KATHARINA.
Zekerlyk, ja, by k hier.
H A I T M A H . f omziende.)
Ik ben immers niet blind ? wys hem «y
dan.
KATHARINA.
Had ik een fpiegel, dan was het eene ligte
moeite.
daar in ver­
H A R T M A N .
Mooglyk moet myn aangezicht
toonen ?
Dd 4°
RA?

424 ONDERZOEK EN A A N M E R K I N G E N
KATHARINA,
Gy hebt het geraaden. Of heeft het U ietnant
gezegt ?
H A R T M A N .
Nu , by Sint Vei ten , ik ben byna te jong
voor U,
KATHARINA.
Evenwel vertoond gy TJ taamelyk Fantajiek.
H A R T M A N .
Het gefchied alies, om U te vergenoegen.
KATHARINA.
Ik acht het echter niet. enz.
Sltgts noch eene Proef van dezen aart, en dan
geroep, alfchoon ik vry meer geeven kon. Men
vergeiyk het flot van hei Vierde Bedryf met het
voigende Tooneel:
H A R T M A N .
„ Nu zullen wy den ouden Heer Tbeobald wakker
overvallen. Hoe fchynt de Maan zo helder wv
, hebben zeker volle Maan. *
KATHARINA.
De Maan? Ei, Schat, het is immers de Zon.
H A R T M A N .
Hoe de Zon? Moet ik weder niet goed zien?
tyumltrcmd, de Paarden uit de Herbeig!
WURMBRAND.
Dat haal de Duivel!
H A R T M A N .
Wy moeten by deezen Maanenfcbyn weder te
*ug, welke zo zeker fchynt, als myns VadersZoon
in myn broek fteekt.
A L F O N S.
Zegt toch, wat hy wil. Gy weet immers zvn
1
zin.
KATHARINA.
Nü, b'yf doch by deze Maanenfchyn hier,
H A R T M A N .
Ik zeg het noch eens, het is de Maan.
KA#

OVER DE KUNST, ENZ. BLY-SPEL. 4.5
•KATHARINA.
Ik zie het nu zelf, dat het niets anders is.
HARTMAN.
Nu verzind gy U echter; het is immers de ee.
zegende Zon.
KATHARINA.
God laat het dan dezelve zyn Ik ben wel te
vreeden, laat het een Waslicht, Ster. Fakkel of
wat gy wilt zyn.
At F ONS.
De Broeder kan nu gemakkelyk de Wapens nederleggen,
het Veld is reeds verkregen.
HARTMAN.
Zo moet de ftroom loopen. Maar wat is hier?
Goede morgen, myn fchoone Juffrouw, hoe zo
alleen?
AL F o NS.
Ik veifta Myn Heer niet.
HARTMAN.
Zeg my", iieffte Katharina , hebt gy van uw
leven zulk een fchoone Juffrouw gezien?— Myn
fchat, ga doch heen, en groet deze fchoone Juffrouw
met een kufch.
J
KATHARINA.
Ik zie doch niets Juffcriyks.
HARTMAN.
Hoe! wederfireeft »y my in alles?
KATHARINA.
Weeft doch te vreeden, myu fchat. Ik zal hét
gelooven, dat de oude Heer een fchoone Juffrouw
is; en daarom, fcboonfte Juffrouw, neem deze
kufch van een onbskende Vriendin aan.
A L F o N s.
Broeder laat doch die potzen. *
HARTMAN.
Ik weet niet, of gy of ik zot zyt ? Dit is irnmers
een oude Heer , welke gy voor een Tuf.
w
J
frouw houd, heve fchat.
. KA.

4}i6 ONDERZOEK EH AANMERKINGEN
K A T H AB

OVER DE KUNST, ENZ, BLY-SPEL. 4*7
Wil men de woorden: Dat het van Italiaanfche
Oorfpronk is, voor een Origineel verftaan, waar
naar dit Stuk vervaardigd was zo moet men aanneemen,
dat het een oude Italiaanfche Comedie,
niet flegts ven dezen inhoud, maar ook van dezelve
inrichting geweeft, naar welke beide het En*
gelfcb en Duitfcb Tooneelfpel , vrye naarvolgineen
en bepaaiderwyze woordeiyke overzettingen
waaren. In dit geval , dat my echter zo zeer
waarfchynelyk niet dunkt , had men des te meer
recht, als men het aandeel van SHAKESFEAR
aan dit Stuk voor zeer gering hield, daar het gebrek
zyner kennis in de Italiaanfche Taal wel genoeg
beweezen is, en dus heeft een ander voor
hem dit Stuk overgezet; hy zelve daarentegen
niet veel meer, als den proloog daar by gedaan.
Van den Duitfchen Schryver , was het zekerlyk
waarfchynelyker, dat hy een Italiaanfcb Origineel
voor zich gehad heeft , daar deze Taal in den
toenvnaal'gen Tyd in Duitfchland meer bekend
was, als de Engelfche (xx). Het kwam nu daar
op
(xx) Men beeft Engelfche Comedien en Treurfpe.
len, van welke bet eerfte Deel in *t Jaar 1624, en
het tweede 1630 gedrukt is , en die , volgens den
Titel; door de Engelfche in Duitfcbland vertoond
zyn. Verder geeft echter ook de Voorreeden beider
Deelen over deze Tooneeljpeelders geen licht; ikvini
ook anders geen naricht van ben ; ondertusfchen laat
bet z'ico ten minften vermoeden, dat een dezer Lieden
de overzetter of naarvoiger van SHAKESPEAR
heeft kunnen zyn . alfchoon de Stukken van deze
verzaameling van de flegtfte foort zyn, zelf bet Treur.
Jpel van Tuus AndroniKUt. niet uitgezonden, die met
dat van SHAKE SPEAR hyna niets gemeens beeft,
als de meenigte vermoordingen. Doch bier van op
zyn tyd.

*.8 ONDERZOEK EN AANMERKINGEN
op aan , om zulk een Italiaanfch Sruk te vinden
(tt). Want dat de Fabel zelf van Italiaanfche
oorfpronk, en uit een of andre Nouvelle genomen
is,is,gelyk ik vooren reeds aanmerktten, ten hoogften
waartchynelyk; maar deze omftandigheid doet
weinig daar toe, om eene zo naauwkeurige te zaamenftemming
begrypelyk te maaken.
Als ik ondertusfchen myn gevoelen te raade
neem, zo geloof ik doch echter, nog in het Engelfche
Siuk zekere en fpreekende werktekenen
van SHAKESPEAR'S Genie waar te neemen , [uu)
en
(tt) Onder de titels van Italiaanfche Blyfpelen by
KICCDEINI, en in de Dramaturgie van L E O N E
AIACCI vind ik geene, dien ik met eenige waar •
fchynlykbeid voor den titel van zulk een Stuk kan
houden ; bet moet dan . waar aan ik echter zeer
twyffel, de Catrina , at to Scenico rufticale di Ftanctsco
Bemi zyn , die my nier, onder het gezicht geko •
vten is, en van welke ik by Fontanini enCrescembeni
geen toereikend verder naricht vinde.
(uu) En juiji zulke 'plattztn zyn ook in bet
Duitfehe: Men vergelyke by votrbeeld de volgende
woorden van HARTMAN met dezelve reden van
PETRUCHIO in bet zevende Tooneel van bet eerft e
Bedryf „ Wat acht -ik een 'Jujfrouws fcbeldende ftem ?
„ Heeft my ook wel bet 'brutten, builen enbromme 71
,, der Leeuwen, Beeren en Wolven ooit verfchrikt?
„ Heb ik niet de bruifebende Zee gezien, paart
„ gruwzaame Baaren over myn hoofd werpen haart
„ vretsfelyke Ka&ken opfperren, om my teverfiinden?
„ De vuurfpuwende Kartouwen tn des bemens
Artillery, de Donder, bebben my nooit door bun
,, kraaken en trillen in vrees gefield, en zou ik nu
„ een Vrouwe ftem voor verfchrikkelyk achten, die
geen luider kjank geeft, éls een neut, die in 't
» vut?

OVER DE KUNST, ENZ. BLY.SPEL. 429
en in de Duitfehe fpreekwyzen en wendingen te
Ontdekken, die my eene overzetting uit het En«
gelfch zeer duidelyk fchynen te verrasden. Waarom
de Man dit verbeelden, en zich tot de toenmaals
zo zeldzaame verdiende , om uit de Engelfche)
Taal over te zetten , begaf; kan ik dan waar.
lyk niet verklaaren. Mooglyk lod my een tweed»
gelukkig toeval, of het behulp van zulke geleerde,
•wien een letterkundige omdandigheid, als deze,
niet onverfchillig zyn, dit raadzel op.
Eindlyk moet ik nog een Tooneelfpel van
BEAUMONT en FLETCHER, (VV) Tbe i»o>man's
Prize , »r tbe Tamer tam 'd , vermelden;
welke men als een vervolg des Taming of tbe Scbrevt)
kan aanzien. PETRUCHIO heeft namentlyk na
KATHARINA'S dood een tweede Vrouw, MA-
XI A gehuwd, die voor het Huweiyk vroom en
toegeevend was, nu echter het daar op aanlegt,
haaren Man van zyn ongeduime denkwyze te rug
te brengen. Zy ontzegt hem alle bewyzen van
tederheid, en dryft den fpot met alle de middelen
dien hy aanwend , om baar eigenzinnigheid te
overwinnen, Zelf zyn vermeende dood roerd haar
niet; zy houd hem over zyn Zark eene niet
zeer vleijende Lykreden.• PETRUCHIO kan het
niet langer daar in uithouden , en ais hy voor
den dag komt, word MARIA — men ziet niet
genoeg waarom —— in eens verandert, en belooft
haar Man , dien zy nu toegeevend genoeg
geloofd , de tederde liefde. Het Stuk heeft
voor het overige een dubbelde Intrigue , maar,
buiten
„ vuur geworpen word? Weg met u ? verfchrikt-
„ Jengens met blaazen , by Mannen is bet ver.
« geefscb."
(vv) Works, (ed. Lond. 1711, 8.) Vol. VI,
P. -.913.

33

DRUKFEILEN EN VERBETERINGEN.
In hef. Treurfpei M A C B E T H .
Bladz.
3-
5-
7-
19.
20.
21.
22.
25-
28.
30.
34-
36-
44-
59.
79*
Reg.
12.
4-
17.
27-
13-
i.
9-
19-
II.
22.
29.
3--
2.
I.
7.
17.
26.
6.
22.
3-
18.
ftaat
ËSSCHBNBURG.
baat hem niets
Hoonden my
gevoelooze wild
heid.
op uw tong. en
MALMCOLM
de wieg voorzy
ne
noch te gering
datgy zelf en wa
ons toebehoord
enz.
Verftbore
Ik ysfche
Equivocatur
wynig
onnatuurlyk,
MACBETH.
Zou die ik
leez
ESCHENBURG.
baatte hem niets
hoondde my
gevoellooze wild»
heid
op uw tong, en
MALCOLM
geen wieg voor
zyne
nog te gering
: dat zy zelf en wal
hen toebehoord,
ten vollen ondet
uw bevel liaan.
Zandbak Zandbank
ieder gelykmee • Eene gelykm.ee>
tende
Pluntas
MACBETH.
tende
plantas
MACBETH met een
Bediende die bem
een Flmnbouio
voordraagt.
En de gruwelyk e En de gruwelyke
Moord van zy 1 Moord, door zynen
huilenden
huilende Wact:
ter , de Woi f Wachter , den
gaat, enz.
Wolf gewekt,
gaat.
Verftooren.
Ik ysfe
Equivocator
weinig
onnatuurlyk.
M OORD EN AAR.
Zou ik die
Blaisi

DRUKFEILEN EN VERBETERINGEN.
Bladz. Reg'. flaat leez
102, 4. zuivere zuiveren
Aanmerking. Een THAN, of THANE in Schotland,
is gelyk een BARON by ons.
In het Hiftoriefpel van KONING JOHANNES.
Op de Lyft der Perfonaadjen ftaat BLANKA.
leez BLANCA.
Bladz. Rcg. ftaat leez
115. 31. befchimt befchimpt
150. 20. Triend Vriend.
155. 20. hoogvliegende hoogvliegenden»
169. 26. kruine kruinen.
In het Blyfpel, DE KUNST OM PEN TEGEN-
SPREEKSTER TE TEMMEN.
Bladz. Reg. ftaat leez
322. 4. brengen. brengen?
Aantekening- By het doorlezen der Werken
van onzen Hollandfchen Dichter JACOB CATS.
vinden wy ons denkbeeld (zie Aanm. (d)
biadz. 279.) bewaarheid ; komende die
Beryming met het Verhaal wegens PHILIPS
de GOEDE. (Zie ONDERZOEK en AAN.
MERKINGEN over dit Stuk.) Juift
over één.
De verdere Druk' en Taalfeilen gelieve de»
Lezer te verfchoonen.