Normconform ombudswerk: een zoektocht naar ombudsnormen

Tot slot: enkele discussiepunten en vragen
De denkoefening over de ombudsnormen is verre van afgerond. Ontbreken
er ombudsnormen? We wilden tot besluit alleszins een aantal mogelijke discussiepunten
inventariseren.
1 Wettigheid en de rest
Alle ombudsdiensten verwijzen in hun ombudsnormen naar de overeenstemming
met het recht. Overheidsgedrag moet conform de regelgeving gebeuren.
Schendingen van wetten en decreten zijn als het ware sowieso onbehoorlijk en
onzorgvuldig. Controle op wettigheid is dus ook een belangrijke opdracht voor
ombudsdiensten.
Maar hoe verhoudt de ombudsnorm wettigheid zich ten opzichte van de andere
ombudsnormen, die vaak eerder te maken hebben met de werking van de
algemene beginselen van behoorlijk bestuur (beoordeling van de juridische gevolgen
van overheidsgedrag) enerzijds en de zorgvuldigheid (beoordeling van
feitelijk overheidsgedrag) aan de andere kant?
2 Behoorlijkheidsnormen en zorgvuldigheidsnormen
De Vlaamse Ombudsdienst werkt met twee groepen ombudsnormen: de behoorlijkheidsnormen
(eerder materiële beginselen) en de zorgvuldigheidsnormen
(eerder bejegeningsbeginselen).
Is het onderscheid relevant voor de ombudspraktijk? Hoe verhoudt het wettigheidsbeginsel
zich hier tegenover?
3 Billijkheid, redelijkheid en gelijkheid
De vraag rijst of billijkheid een rol kan spelen in het ombudswerk en op welke
wijze dit beginsel in strijd kan komen met het gelijkheidsbeginsel, wanneer de
billijkheid wordt gebruikt om afwijkingen van regelgeving te verkrijgen. Schendt
aldus het ombudswerk het gelijkheidsbeginsel niet door een afwijking te vragen?
Is de toepassing van de redelijkheid als algemeen beginsel van behoorlijk bestuur
niet voldoende om als onbillijk ervaren situaties op te vangen? Kan billijkheid
een rol spelen bij de oplossing van concrete geschillen of alleen als inspiratiebron
voor aanbevelingen (op het structurele vlak)? Moet de toepassing
ervan aan strikte voorwaarden worden gekoppeld of niet?
91