Normconform ombudswerk: een zoektocht naar ombudsnormen

5 De ombudsnorm
redelijkheid en evenredigheid
1 Inleiding
Tot nu toe hanteerde de Vlaamse Ombudsdienst de volgende omschrijving:
“De overheid laat in haar concrete handelen buitensporige (re)acties achterwege
en geeft blijk van redelijkheid, gevoel voor de juiste maat, evenredigheid
en evenwichtige verhoudingen”.
De Vlaamse Ombudsdienst heeft geen aparte ombudsnorm billijkheid.
Over de plaats van de redelijkheid en de billijkheid in het ombudswerk is al
behoorlijk wat gepubliceerd. Het was ook een van de onderwerpen van een
ombudscongres in Gent in 2000.
Sommigen zien een verschil tussen “redelijkheid” en “billijkheid”. Bij het eerste
begrip blijft men dan binnen de grenzen van de regelgeving (intra legem),
terwijl bij het tweede begrip over een bepaalde rechtsregel heen wordt gestapt,
steunend op een elementair rechtvaardigheidsgevoel (contra legem). Maar dat
stemt niet geheel overeen met de spontane invulling van de begrippen, en wordt
alleszins niet consequent door iedereen zo gebruikt. Beide begrippen worden
meestal door elkaar gebruikt. Kijk maar naar de definities die andere ombudsdiensten
hanteren, én naar de definitie die van Dale eraan geeft:
- redelijk: billijk, behoorlijk;
- billijk: rechtvaardig en redelijk.
Hier worden in elk geval beide onderdelen behandeld.
2 Casuïstiek Vlaamse Ombudsdienst
2.1 Aantallen
Het jaarverslag 1999 vermeldt 14 schendingen, het jaarverslag 2000 26 schendingen
en het jaarverslag 2001 27 schendingen.
2.2 Casussen en bespreking
Drie casussen die meer dan eens voorkwamen:
- De partner van de verzoeker had recht op een vrijstelling van kijk- en luistergeld.
Na de dood van de partner heeft de verzoeker geen aangifte gedaan,
29