Normconform ombudswerk: een zoektocht naar ombudsnormen

4 De ombudsnorm
rechtszekerheid en gerechtvaardigd
vertrouwen
1 Inleiding
De ombudsnorm rechtszekerheid en gerechtvaardigd vertrouwen wordt door
de Vlaamse Ombudsdienst als volgt gedefinieerd:
“De overheid waarborgt duidelijkheid en zekerheid omtrent de geldende rechtsnormen.
De burger moet eenduidig kunnen weten wat zijn rechten en plichten
zijn. De niet-retroactiviteit van rechtsregels is daarbij een evidente vereiste”.
Uit de rechtspraak van de Raad van State, het Hof van Cassatie en het Arbitragehof
kunnen we nuttige informatie halen voor het invullen van de ombudsnorm
rechtszekerheid en gerechtvaardigd vertrouwen.
Rechtszekerheid wordt geformuleerd als een vereiste toegankelijkheid van het
recht zodat de rechtzoekende in redelijke mate de gevolgen van zijn handelingen
kan voorzien. Het vertrouwensbeginsel omschrijven de Raad van State en
het Hof van Cassatie als een aspect van het rechtszekerheidsbeginsel. Zo heeft
het vertrouwensbeginsel betrekking op de grond waarop de burger moet kunnen
vertrouwen op wat door hem niet anders kan opgevat worden als een vaste
gedrags- of beleidsregel van de overheid. Het bestuur mag de door hem opgewekte
gerechtvaardigde verwachtingen niet beschamen. Met toepassing van het
vertrouwensbeginsel kan de burger ook aanspraken verdedigen die niet steunen
op definitief verkregen rechten, maar op rechtmatige verwachtingen.
Het probleem inzake rechtszekerheid rijst vooral als het gaat over het tijdstip
wanneer een rechtsregel in werking treedt. De niet-retroactiviteit van een rechtsregel
geldt als principe en wordt als dusdanig erkend door de Raad van State,
het Hof van Cassatie en het Arbitragehof.
2 Casuïstiek Vlaamse Ombudsdienst
2.1 Aantallen
In 1999 werd de ombudsnorm rechtszekerheid en gerechtvaardigd vertrouwen
niet geschonden. In 2000 werd de ombudsnorm 9 keer geschonden en in
2001 werd de norm 11 keer geschonden.
24