Jaarverslag 2005 - Vlaamse Ombudsdienst

HOOFDSTUK 5
Water, gas en elektriciteit
Dit thema omvat de klachten over de waterdistributie door de drinkwatermaatschappijen,
de klachten over de aanrekening van kosten voor de waterzuivering of de afvalwaterheffing en
de klachten over de gas- en elektriciteitsvoorziening.
5.1 Regels en uitvoering
5.1.1 REGELS
Voor de waterdistributie is de belangrijkste regeling het decreet van 24 mei 2002 betreffende
water bestemd voor menselijke aanwending (Drinkwaterdecreet). In dat decreet worden,
naast kwaliteitsnormen voor drinkwater, ook een aantal regels bepaald over de wateraansluiting
en het geleidelijk verplichte gebruik van watermeters. Het decreet regelt ook de levering van een
gratis hoeveelheid water per gezinslid en de oprichting van een onafhankelijke reguleringsinstantie
voor drinkwater op Vlaams niveau.
De afvalwaterheffing is een Vlaamse heffing die tot voor kort geheven werd op het waterverbruik
dat het voorafgaande jaar aan de burgers en bedrijven werd gefactureerd en die mee de
waterzuivering moest financieren. De regeling ervan staat in de wet van 26 maart 1971 op de
bescherming van de oppervlaktewateren tegen verontreiniging. De overheid heeft diverse sociale
vrijstellingen ingevoerd die vanaf 2000 grotendeels automatisch gebeuren.
Door een wijziging van het Drinkwaterdecreet is vanaf 2005 voor de kleinverbruikers het
principe van de integrale waterfactuur ingevoerd, waarbij voortaan een saneringsbijdrage wordt
geïnd ter vervanging van de afvalwaterheffing. Naast de "bovengemeentelijke" saneringsbijdrage
kan er ook een gemeentelijke saneringsbijdrage aangerekend worden. In dit hoofdstuk verwijzen
we met "saneringsbijdrage" altijd naar de "bovengemeentelijke saneringsbijdrage". De
inning van die bijdrage wordt geïntegreerd op de factuur voor waterverbruik van de drinkwatermaatschappijen.
Die bijdrage is gebaseerd op het principe "de vervuiler betaalt".
Sedert 1 juli 2003 is de gas- en elektriciteitsmarkt in Vlaanderen vrijgemaakt. De consument
kan sindsdien vrij van leverancier veranderen. De controle en regulering inzake gas en elektriciteit
is bij de staatshervorming opgedeeld tussen de federale overheid en de gewesten. De vrijmaking
of liberalisering van de gas- en elektriciteitsmarkt werd voor Vlaanderen voorbereid met
het Elektriciteitsdecreet van 17 juli 2000 en het Aardgasdecreet van 6 juli 2001. Met een besluit
van 31 januari 2003 werden aan de elektriciteitssector een aantal openbaredienstverplichtingen
opgelegd. Een besluit van 14 november 2003 legde de verplichte levering vast van 100 kWh gratis
elektriciteit per gezin en gezinslid in Vlaanderen.
5.1.2 UITVOERING
De waterdistributie is in Vlaanderen in handen van de Vlaamse Maatschappij voor Watervoorziening
(VMW) en een aantal (inter)gemeentelijke drinkwatermaatschappijen. Die zorgen
samen voor de drinkwaterverdeling in Vlaanderen en onder meer ook voor de inning van de
saneringsbijdrage die sedert 2005 in de plaats is gekomen van de afvalwaterheffing. Door die
nieuwe decretale inningsopdracht is de Vlaamse Ombudsdienst bevoegd om klachten daarover
te onderzoeken ten aanzien van alle drinkwatermaatschappijen. De VMW is een Vlaamse Openbare
Instelling. Het Drinkwaterdecreet bepaalt de oprichting van een reguleringsinstantie voor
drinkwater.
94