Jaarverslag 2005 - Vlaamse Ombudsdienst

HOOFDSTUK 1 De Vlaamse Ombudsdienst in 2005
Sedert de inwerkingtreding van het Klokkenluidersdecreet op 1 januari 2005 kan de Vlaamse
ambtenaar zich in verband met een onregelmatigheid wenden tot de Vlaamse Ombudsdienst.
Die fungeert in principe als derdelijnsinstantie, in die zin dat door de Vlaamse ombudsman in
principe pas een onderzoek naar een gemelde onregelmatigheid wordt ingesteld als de eerdere
melding van het personeelslid bij de hiërarchische meerdere en daarna bij de entiteit Interne
Audit van de Vlaamse overheid niet tot het gewenste resultaat heeft geleid. Het decreet geeft echter
ook de mogelijkheid aan een ambtenaar om zich rechtstreeks tot de Vlaamse ombudsman te
wenden als hij mogelijke represailles vreest louter vanwege zijn melding van een onregelmatigheid.
Voor de optie om de Vlaamse ombudsman te kiezen als extern meldingskanaal waren er een
aantal goede redenen: vooreerst de onafhankelijke positie van de Vlaamse ombudsman gezien
zijn parlementaire inbedding, vervolgens zijn kennis van de Vlaamse administratie, verder nog
zijn ervaring met het omgaan met klachten en ten slotte de vaste wil om de creatie van nog eens
een nieuwe dienst te vermijden.
1.7.2 HET K LOKKENLUIDERSPROTOCOL
De belangrijkste opdracht van de Vlaamse Ombudsdienst in 2005 op het vlak van het integriteitsbeleid
was de uitwerking van een protocol met de Vlaamse Regering voor de bescherming
van klokkenluiders binnen de Vlaamse overheid, zoals in het Klokkenluidersdecreet was
bepaald.
Met dat doel werden einde 2004 onderhandelingen opgestart met de Vlaamse Regering en
haar diensten, die midden 2005 tot een definitieve tekst hebben geleid. Het protocol werd op 15
juni 2005 plechtig ondertekend door de minister-president, de minister van Bestuurszaken en
de Vlaamse ombudsman.
De belangrijkste verworvenheden van het protocol worden hierna samengevat.
• Het protocol stelt een beschermingsperiode die loopt vanaf de vraag om bescherming
(tuchtsancties), respectievelijk vanaf de eerste melding door de ambtenaar (andere maatregelen)
tot twee jaar na het einde van het onderzoek ten gronde van de gemelde onregelmatigheid
door de Vlaamse ombudsman.
• Gedurende die periode mag de Vlaamse overheid ten aanzien van de klokkenluider geen
tuchtsancties of andere maatregelen nemen (zoals ontslag, een overplaatsing, een ongunstige
evaluatie of een weigering of intrekking van verlof) die hun oorsprong vinden in de
melding van een mogelijke onregelmatigheid door de klokkenluider. Bovendien worden,
vanaf het verzoek van de klokkenluider om bescherming door de Vlaamse ombudsman,
alle tuchtprocedures van rechtswege geschorst tot na het onderzoek van de Vlaamse
ombudsman naar het mogelijke verband ervan met de melding door de klokkenluider.
• Het protocol gaat uit van een voorafgaand, preliminair onderzoek van de melding van de
klokkenluider. Dat preliminair onderzoek duurt in principe 25 werkdagen maar kan één
maal met een zelfde duur verlengd worden. Pas als uit dat voorafgaand onderzoek blijkt dat
de melding ontvankelijk en niet kennelijk ongegrond is, laat de Vlaamse ombudsman
schriftelijk aan de hiërarchische meerdere of lijnmanager en aan de functioneel bevoegde
minister weten dat hij de klokkenluider onder zijn bescherming plaatst.
36