Jaarverslag 2005 - Vlaamse Ombudsdienst

HOOFDSTUK 13
Voorstellen en aanbevelingen
VOORSTEL 2004-01
De Vlaamse overheid moet zich verder bezinnen over de behoefte aan en de positie van de
lokale ombudsdiensten.
Doordat sommige gemeenten wel en andere geen klachten- en ombudsdienst hebben, kunnen
veel burgers nergens terecht met eerste- en tweedelijnsklachten, wat een situatie van ongelijkheid
schept. Zoals in hoofdstuk 1 van dit jaarverslag toegelicht wordt, is in het nieuwe Gemeentedecreet
een dubbele bepaling opgenomen over de klachtenbehandeling, bestaande uit een verplicht
systeem van eerstelijnsklachtenbehandeling en een facultatief systeem van ombudswerking op de
tweede lijn (zie de artikelen 197 en 198 van het nieuwe Gemeentedecreet). Deze bepalingen zijn
echter nog niet in werking getreden. In dit verband formuleert de Vlaamse Ombudsdienst een
nieuw voorstel ter zake (voorstel 2005-01).
VOORSTEL 2004-02
De Vlaamse overheid moet het Klachtendecreet naar de letter en de geest en op een klantvriendelijke
manier toepassen. Het begrip klacht moet ruim worden ingevuld en ook over
inhoudelijke beslissingen moet kunnen worden geklaagd.
In 2004 heeft een wetenschappelijk onderzoek van Nancy Peeters (UAMS) aangetoond dat de
formele regels van het Klachtendecreet door de meeste Vlaamse overheidsdiensten correct worden
toegepast. De klantvriendelijke invulling van die regels laat echter wel eens te wensen over. In 2005
is die invulling zeker niet verslechterd, maar evenmin kan van een fundamentele verbetering
gesproken worden. Zo blijven er nog steeds enkele diensten aarzelend staan tegenover de behandeling
van klachten over de inhoud van een beslissing, hoewel inmiddels toch onbetwistbaar is
aangetoond dat ook dergelijke klachten onder de toepassing van het Klachtendecreet vallen.
VOORSTEL 2005-01
De Vlaamse overheid moet naar aanleiding van de bepalingen over de lokale klachtenbehandeling
en ombudsfunctie in het nieuwe Gemeentedecreet de klachtenbehandelings- en de
ombudsfunctie op lokaal vlak verder bevorderen en ondersteunen.
De artikelen 197 en 198 van het nieuwe Gemeentedecreet geven vorm aan de verplichte klachtenbehandeling
op de eerste lijn en de facultatieve installatie van een ombudsdienst op de tweede
lijn, ofwel door de organisatie van een ombudsdienst in eigen beheer, ofwel via de interlokale
samenwerking (zie het decreet van 6 juli 2001 houdende de intergemeentelijke samenwerking),
ofwel via een overeenkomst met de Vlaamse Ombudsdienst volgens nader te bepalen modaliteiten.
Het is goed dat de Vlaamse overheid - binnen de krijtlijnen van het Belfort-principe en in
samenwerking met het provinciale niveau - zelf een bevorderende en ondersteunende rol speelt
voor de uitbouw van de klacht- en ombudsfunctie, onder meer door het ter beschikking stellen van
de nodige expertise en know-how en eventueel financiële middelen. Een vorm van samenwerking
is reeds opgezet in het kader van het "proefproject Lokale Ombudsdiensten", een initiatief van de
Vlaamse Ombudsdienst, de Vlaamse minister van Binnenlandse Aangelegenheden, de Vereniging
van Vlaamse Steden en Gemeenten, het Permanent Overleg Lokale Ombudslieden en de Universiteit
Antwerpen. Wij pleiten voor een snelle maar vooral degelijk voorbereide inwerkingtreding van
de verplichting en een werkelijke uitvoering op het terrein.
Intussen is tevens in het nieuwe Provinciedecreet een gelijkaardige bepaling opgenomen, met
name een verplichte klachtenbehandeling op de eerste lijn en een facultatieve ombudswerking op
de tweede lijn, ofwel in eigen beheer, ofwel in de vorm van een aansluiting bij de Vlaamse Ombudsdienst.
13.1.2 NIEUWE VOORSTELLEN
Jaarverslag 2005
13
235