Jaarverslag 2005 - Vlaamse Ombudsdienst

HOOFDSTUK 1 De Vlaamse Ombudsdienst in 2005
1.1.2 WERKINGSPRINCIPES VAN DE OMBUDSFUNCTIE
1Jaarverslag 2005
De eerste ombudsman is in Zweden dan al wel in 1809 aangesteld, maar de echte verspreiding
van de ombudsfunctie is in de meeste democratische landen pas in de tweede helft van de 20e eeuw
op gang gekomen. In België hebben we zelfs moeten wachten tot de jaren 1990. In het voorbije
decennium is de installatie van ombudsmannen en ombudsvrouwen in Vlaanderen en België ongestructureerd
verlopen. En vooral: niet alle bestaande ombudsdiensten beschikken over voldoende
onafhankelijkheid en over voldoende bevoegdheden.
Om de werking van die verschillende ombudsdiensten enigszins op elkaar af te stemmen, hebben
de ombudslieden van de overheid, de autonome overheidsbedrijven en de beroepsfederaties in
ons land in 1997 het samenwerkingsverband POOL/CPMO opgezet. POOL staat voor "Permanent
Overleg Ombudslieden" en CPMO voor "Concertation Permanente des Médiateurs et Ombudsmans"
(zie ook 1.2.7). In hun gezamenlijke folder staan tien werkingsprincipes opgesomd:
1. Een ombudsman bemiddelt voor de burger die een klacht heeft over een dienst of een
bedrijf en die zelf die klacht bij die dienst of dat bedrijf niet opgelost krijgt.
2. Een ombudsman werkt onafhankelijk, dat wil zeggen dat hij of zij geen verantwoording
moet afleggen aan de diensten of bedrijven die hij of zij beoordeelt.
3. Een ombudsman werkt kosteloos voor de burgers die op hem of haar een beroep doen.
4. Een ombudsman werkt op grond van wettelijke teksten of reglementen, maar hij of zij
laat zich ook leiden door het principe van billijkheid en rechtvaardigheid.
5. Een ombudsman behandelt de dossiers vertrouwelijk.
6. Een ombudsman beschikt over voldoende middelen om onafhankelijk te kunnen werken.
7. Een ombudsman kan, zonder belemmeringen, elke klacht onderzoeken.
8. Een ombudsman hoort alle partijen, pas daarna beoordeelt hij of zij in alle objectiviteit
de gegrondheid van een klacht.
9. Een ombudsman doet aanbevelingen om te voorkomen dat dezelfde problemen zich
blijven voordoen.
10. Een ombudsman publiceert regelmatig een activiteitenverslag dat voor iedereen toegankelijk
is.
In het European Ombudsman Institute, het Europese samenwerkingsverband van ombudsdiensten,
in het International Ombudsman Institute, het internationale samenwerkingsverband van
ombudsdiensten, bij de American Bar Association en in de Europese Unie hanteert men definities
van de ombudsfunctie die op dezelfde kenmerken stoelen, zoals:
"Vanuit de doelstelling om de werking van de overheid te controleren en te verbeteren
enerzijds en de positie van de burgers te beschermen anderzijds, heeft de ombudsman
als kernopdrachten de klachtenbehandeling en de formulering van aanbevelingen op
individueel en structureel vlak."
De Vlaamse Ombudsdienst heeft vier kerntaken.
1.1.3 DE KERNTAKEN VAN DE V LAAMSE O MBUDSDIENST
• Klachten onderzoeken en bemiddelen
In de eerste plaats moet de Vlaamse Ombudsdienst klachten onderzoeken over de handelingen
en de werking van de administratieve overheden van de Vlaamse Gemeenschap en het
Vlaamse Gewest en daarbij bemiddelend optreden. Wij komen daar verder nog uitvoerig op
terug in 1.4 van dit Jaarverslag.
11