Jaarverslag 2005 - Vlaamse Ombudsdienst

HOOFDSTUK 6
Ruimtelijke ordening
minister de idee van een opgewaardeerde schorsingsbevoegdheid van AROHM voor gemeenten
met een hogere foutenlast resoluut af. AROHM hoeft zich dus niet binnen de huidige schorsingstermijn
uitdrukkelijk akkoord te verklaren met de vergunningsbeslissing van de gemeente.
Belangrijker om de procedurele foutenmarge te verminderen, is de idee van een computerprogramma
dat aanduidt of een openbaar onderzoek nodig is, welke adviezen moeten worden
ingewonnen enzovoort. Daar wordt al aan gewerkt. Het bestaande dossieropvolgingssysteem
BREDERO wordt verder geïmplementeerd binnen AROHM. Daarnaast zal het systeem weldra
een GIS-component bevatten die gekoppeld is aan informatielagen. Het ingeven van het
kadastraal perceel zal meteen een aantal belangrijke elementen aanduiden, zoals de bestemming
van het gebied. Omdat aan het systeem ook procedures en documenten zijn gekoppeld, zullen
de noodzakelijke adviezen automatisch worden opgevraagd. In het kader van reguleringsmanagement
zal worden nagegaan of er niet te veel adviesaanvragen worden opgelegd.
Wat de inhoudelijke kwaliteit van de vergunningen betreft, besteedt de administratie
momenteel veel aandacht aan het concipiëren van duidelijke en eenduidige stedenbouwkundige
voorschriften, en bouwt zij het systeem van periodiek overleg met de gemeenten verder uit.
A ANBEVELING 2004-12
De Vlaamse overheid (in het bijzonder AROHM) moet samen met de gemeenten bouwovertredingen
tijdig opsporen en vaststellen, en binnen een redelijke termijn een herstelvordering
indienen. Men mag niet blijven wachten op een uitblijvende beslissing over een vergunningsaanvraag.
Momenteel staan er onvoldoende personeel en middelen ter beschikking, erkent de minister.
Maar zelfs met een verdubbeling kan AROHM niet alles opvolgen. Handhaven moet volgens de
minister meer dan ooit een opdracht zijn van de lokale overheden. Ook hier moet de rol van de
Vlaamse overheid verschuiven van uitvoering naar begeleiding, ondersteuning en toezicht op de
eerstelijnsverantwoordelijke, de gemeente.
De Vlaamse Ombudsdienst merkt op dat de gemeenten nog steeds weinig geneigd lijken te
zijn om die taak ten volle op zich te nemen. Terecht onderstreept de minister dat handhaving
moet worden losgekoppeld van de vergunningverlening, zodat de handhaver de vrijheid heeft
om te wijzen op de onvolkomenheden in de vergunningverlening. De meeste gemeenten hebben
inmiddels wel een stedenbouwkundig ambtenaar, maar die kan dus eigenlijk niet instaan
voor de handhaving. De lokale politiediensten zijn naar verluidt weinig geneigd de handhavingstaak
inzake ruimtelijke ordening op zich te nemen omwille van de specialistische kennis
die daarvoor nodig is. De minister is wel bereid om toelichtingsdagen voor gemeenten te organiseren,
en meent dat samenwerking met interpolitiezones mogelijk moet zijn.
A ANBEVELING 2004-13
De Vlaamse overheid (in het bijzonder het Vlaams Parlement en de Vlaamse Regering)
moet zoeken naar alternatieve handhavingsinstrumenten, bijvoorbeeld administratieve
sancties, onder meer voor bouwovertredingen die het parket seponeert.
De minister verkiest dat de gemeenten in eerste instantie in overleg zouden treden met het
parket, alvorens overwogen wordt om nieuwe actiemiddelen te ontwikkelen. Volgens zijn informatie
heeft slechts een beperkt aantal gemeenten gesprekken opgestart met het parket om hun
handhavingsbeleid, uitgewerkt in een gestructureerde gemeentelijke handhavingsnota, op strafrechtelijk
vlak te doen ondersteunen. Enkele leden van de parlementscommissie pleiten er wel
voor om het administratiefrechtelijk spoor verder te verkennen.
Eerder in dit hoofdstuk hebben wij er al op gewezen dat de Vlaamse decreetgever voor de
handhaving van de nieuwe energieprestatieregelgeving toch geopteerd heeft om de toepassing
van het handhavingssysteem inzake ruimtelijke ordening te vervangen door een systeem van
administratieve geldboetes.
130