Jaarverslag 2005 - Vlaamse Ombudsdienst

HOOFDSTUK 6
Ruimtelijke ordening
6.2.1 HANDHAVING
D E UITVOERING VAN AFBRAAKVONNISSEN: DWANGSOMMEN
De Vlaamse Ombudsdienst heeft zelf ook enkele klachten over de uitvoering van vonnissen
ontvangen, waarvan een deel ongegrond is, althans ten aanzien van de afdeling Bouwinspectie die
via de dwangsommen aandrong op uitvoering. Het ongenoegen is soms meer dan begrijpelijk,
maar de afdeling Bouwinspectie heeft nu eenmaal de taak de uitvoering van vonnissen na te streven.
Het is de rechter die geoordeeld heeft.
Enkele verzoekers waren het er niet mee eens dat de afdeling Bouwinspectie alsnog aandrong
op de uitvoering van een vonnis uit de jaren 1970. De Vlaamse Ombudsdienst heeft die klachten
als deels gegrond beoordeeld wegens schending van de ombudsnorm redelijke behandeltermijn.
Dat er wordt aangedrongen op uitvoering, acht de Vlaamse Ombudsdienst terecht. De vonnissen
effectief laten verjaren is nog onbehoorlijker en leidt tot gegronde klachten daarover van omwonenden
(bijvoorbeeld 2005-0034). Aandringen op uitvoering had wel veel eerder gemoeten.
Sinds eind 2005 is de Hoge Raad voor Herstelbeleid operationeel, maar die kan in dossiers over
dwangsommen niet tussenkomen. De Raad heeft wel een essentiële rol inzake ambtshalve uitvoering
(concreet: afbraak door de overheid op kosten van de overtreder), maar kan bijvoorbeeld niet
adviseren om de dwangsommen niet verder te innen. Het betekenen van een gerechtelijke uitspraak
om de dwangsom te doen verbeuren, is geen onderdeel van een ambtshalve uitvoering. De
dwangsom heeft juist tot doel geen gebruik te moeten maken van de machtiging tot ambtshalve
uitvoering.
De nieuwe vonnissen blijken wel beter te worden opgevolgd.
G EEN KLACHT, DUS GEEN BOUWOVERTREDING?
De meeste klachten inzake handhaving hebben betrekking op de voorafgaande fases, namelijk
de opsporing en de vaststelling van de bouwovertredingen en de indiening van passende herstelvorderingen.
De burger klaagt vooral over andermans overtredingen, zelden over de aanpak van de
eigen overtredingen.
Opvallend is dat meerdere bouwovertredingen door de overheid al lang gekend zijn of zouden
moeten gekend zijn, maar dat daartegen pas wordt opgetreden nadat een omwonende daarop aangedrongen
heeft, of zelfs pas nadat die een klacht heeft ingediend bij de Vlaamse Ombudsdienst.
6Jaarverslag 2005
In dossier 2004-0665 heeft de verzoeker aan de gemeente gemeld dat er in zijn buurt een
cowboydorp gevestigd is in natuurgebied. Volgens hem beschikt de eigenaar niet over de nodige
stedenbouwkundige vergunningen. De gemeente wil niet optreden. De verzoeker wendt zich
tot de Vlaamse Ombudsdienst.
De gemeente bevestigt dat het cowboydorp niet over de nodige vergunningen beschikt.
Maar omdat de zaak er al tientallen jaren gevestigd is, heeft de gemeente beslist momenteel niet
op te treden op basis van een klacht om persoonlijke redenen van slechts één persoon. De verzoeker
betwist dat.
117