Jaarverslag 2005 - Vlaamse Ombudsdienst

HOOFDSTUK 5
Water, gas en elektriciteit
De sociale tarieven voor energie waren in 2005 het voorwerp van discussie omdat een onderzoek
van Test-Aankoop had aangetoond dat die niet steeds leiden tot het goedkoopste tarief en dus
tot het beoogde voordeel voor de doelgroep. Daar komt nog bij dat nog heel wat mensen met een
laag inkomen het voordeel mislopen omdat zij niet op de hoogte zijn van het systeem en van de
jaarlijks verplichte aanvraag. Daarom werden recent op federaal niveau initiatieven genomen voor
een verhoging van het voordeel en voor een automatische toekenning.
De belangen en de moeilijkheden van de mensen met een beperkt inkomen kwamen op
Vlaams niveau in 2005 dan weer aan bod in het Vlaams Parlement, tijdens een aantal hoorzittingen
van een commissie ad hoc, de commissie Energiearmoede. Daaruit bleek dat de bescherming
van de mensen met betalingsmoeilijkheden bij wie de energietoevoer wordt afgesloten, onvoldoende
is en nog merkelijk kan worden verbeterd. Zo is de rol van en de procedure voor de lokale
adviescommissies in elke gemeente, die voorafgaand aan een afsluiting hun instemming moeten
geven, voor de betrokkenen vaak niet duidelijk en is hun aanpak onderling verschillend. De Vlaamse
Ombudsdienst heeft een aantal klachten daarover in onderzoek. Ook is er eind 2005 binnen de
Vlaamse Regering overleg opgestart om de rol en aanpak van die lokale adviescommissies te verbeteren
en op elkaar af te stemmen.
Ook de verdeling van een gratis spaarlamp of spaardouchekop aan alle Vlaamse gezinnen in
2004-2005 kwam nog in het klachtenbeeld aan bod. Het is afwachten of de nieuwe verdeelactie,
aangekondigd voor 2006, vlotter zal verlopen.
NAAR EEN KLACHTINSTANTIE VOOR DE ENERGIESECTOR?
De klachten en vele vragen in verband met (gratis) energie tonen aan dat de burger toch vooral
gevoelig is voor de financiële kant van de energievoorziening. Dat blijkt vooral uit de vele vragen
over betwiste facturen die uitgaan van de energieleveranciers (private bedrijven) en die noch
de VREG (private betwistingen), noch de Vlaamse Ombudsdienst (want geen Vlaamse overheid)
zelf kunnen behandelen en die vaak het gevolg zijn van een overgang van de verbruiker naar een
andere private energieleverancier. Daardoor is er een grote behoefte ontstaan aan een algemene
klachtinstantie voor de energiesector.
5Jaarverslag 2005
Hoewel daar met de heffingen op de energiefactuur op federaal niveau financiële middelen
voor waren vastgelegd, is die klachtinstantie er nog steeds niet. De federale en Vlaamse ombudsmannen
hebben dit probleem meermaals bij de betrokken minister aangekaart, samen met anderen.
Die inspanningen hebben uiteindelijk toch resultaat opgeleverd.
Op 1 september 2005 ging binnen de federale overheidsdienst Economische Zaken, KMO,
Middenstand en Energie de "dienst Hermes" van start, een informatiedienst die vragen beantwoordt
over de rechten en plichten van de burgers en van de energieleveranciers in de vrijgemaakte
energiemarkt. De dienst is bereikbaar via een gratis telefoonnummer.
Op 13 januari 2006 werd vervolgens door de federale regering een voorontwerp van wet goedgekeurd
tot instelling van een ombudsdienst voor energieaspecten. Die zou vanaf september 2006
moeten operationeel zijn om klachten over energiefacturen te behandelen.
Zolang niet vaststaat dat die ombudsdienst alle soorten klachten zal (kunnen) behandelen in
verband met energie, pleit de Vlaamse Ombudsdienst ook voor een klachtenregeling op Vlaams
niveau. Volgens de Vlaamse minister van Energie is dit niet opportuun omdat de Vlaamse burger
dan tweemaal zou betalen: één keer via de federale heffing op energie en nog eens via de Vlaamse
begroting. De vele klachten en vragen bij de VREG en bij de Vlaamse Ombudsdienst tonen echter
aan dat er dringend behoefte is aan een klachtinstantie voor energie, die alle klachten kan onderzoeken.
Het is dan ook aan de overheid om daarvoor te zorgen.
107