Jaarverslag 2005 - Vlaamse Ombudsdienst

HOOFDSTUK 5
Water, gas en elektriciteit
TMVW uit, voorheen via Electrabel, maar is nu door TMVW in eigen beheer genomen.
Tegelijk werd het inningsritme aangepast en werden de tarieven en de vaste vergoeding of
abonnement "geactualiseerd".
Bij haar navraag blijkt dat de haar aangerekende drinkwaterprijs ook een niet onbelangrijk
deel saneringsbijdrage bevat, wat niet op of bij de factuur noch op de vorige eindfactuur stond
aangegeven. Die saneringsbijdrage - van toepassing op het drinkwaterverbruik vanaf 2005 -
was door Electrabel niet in rekening gebracht en wordt nu achterstallig aangerekend. Dat is het
geval bij vele abonnees van de drinkwatermaatschappij. Omdat de verzoekster de vorige jaren
op basis van een tegemoetkoming voor haar handicap vrijgesteld was van de afvalwaterheffing
van de VMM, betwist ze nadien de aanrekening van de saneringsbijdrage op basis van een vrijstellingsattest
van de federale overheid. De drinkwatermaatschappij annuleert na aandringen
de tussentijdse factuur en belooft bij de jaarlijkse afrekening rekening te houden met de vrijstelling.
Deze klacht werd door de Vlaamse Ombudsdienst beoordeeld als gegrond waarbij onder meer
de doeltreffende algemene informatieverstrekking geschonden was, omdat net als bij de facturen
van de meeste andere drinkwatermaatschappijen, geen aanduiding werd gegeven van onder meer
het aandeel van de saneringsbijdrage in de totale drinkwaterfactuur.
Zoals ook wordt aangehaald in de klachtenrapportage van de VMW, was de inning van de saneringsbijdrage
voor de drinkwatermaatschappijen een geheel nieuwe opdracht die nog net vóór het
jaareinde van 2004 en als besluit van een ingewikkelde operatie vastgelegd werd in het Programmadecreet
van 24 december 2004, in de vorm van een aanvulling van het Drinkwaterdecreet van
24 mei 2002.
Bij de invoering van de saneringsbijdrage werden grotendeels de regels overgenomen die voordien
van toepassing waren op de afvalwaterheffing (onder andere dezelfde regels inzake vrijstelling
en een jaarlijkse verplichte inning tegen een sterk gelijkend, decretaal bepaald tarief in verhouding
tot het waterverbruik).
5Jaarverslag 2005
In dat opzicht is de nieuwe bijdrage grotendeels een afspiegeling en voortzetting van de eerdere
milieuheffing op de vervuiling van het oppervlaktewater (of kortweg de afvalwaterheffing),
maar dan zonder het fiscale karakter van die heffing. Die overgang naar een bijdrage had als voordeel
dat de overheid en de drinkwatermaatschappijen voor de kosten en investeringen voor de
waterzuivering voortaan een aanzienlijk gunstiger BTW-regime kunnen toepassen. Daartoe was
het wel noodzakelijk wettelijk gezien de zorg voor de waterzuivering op te dragen aan de drinkwatermaatschappijen
(de nieuwe "bijdrage" is daardoor geen heffing, maar een vergoeding voor hun
taak op het vlak van waterzuivering).
Tegelijk werd een duidelijkere band gelegd tussen de aangerekende kosten voor waterzuivering
(nu bijdrage, voorheen heffing) en het eigenlijke drinkwaterverbruik. Daardoor verdween het probleem
van het "onweerlegbare vermoeden" dat de persoon aan wie het jaar voordien de kosten voor
drinkwaterverbruik was gefactureerd, steeds de heffingsplichtige was van de afvalwaterheffing.
Daardoor moest die voor de heffing opdraaien, ook al had hij - door bijvoorbeeld verhuis - geen
uitstaans meer met het drinkwaterverbruik op zijn vroeger adres. Maar tegelijk verviel voor de burger
ook de bescherming van de fiscale regels (bezwaartermijn, motivering, enzovoort).
Een aantal verzoekers hebben het ook moeilijk met het feit dat hen op de waterfactuur wel de
juiste wettelijke hoeveelheid gratis water wordt toegekend (15 m 3 per gezinslid), maar dat het tarief
daarvan niet meer gratis is. Ook op die hoeveelheid wordt immers door de drinkwatermaatschappijen
de saneringsbijdrage aangerekend.
97