Deelrapport trendanalyse domein Wonen - Nationaal Archief

Concept Rapport Domein (Zorg voor) Wonen – februari 2011
+ " , - . (#(' (&)/
"
�� Individualisering
�� Verzakelijking
!
Gif in Lekkerkerk (1979A1980)
�� Trend: Veranderingen in woonlocatiekeuze
�� Trend: Inhoudelijke en bestuurlijke veranderingen van de inzet en sturing door
rijksoverheid, provincies en gemeenten op de ruimtelijke ordening m.b.t.
woningbouw
�� Trend: Veranderingen in het aansturen en bewaken van de kwaliteit van woningen
en woningbouw: van centrale sturing naar marktsturing
�� Domein: Veiligheid
1979A1980
& '
In 1979 werd in Lekkerkerk, onder de woonwijk Lekkerkerk West, gif gevonden. Het was
een nieuwbouwwijk met 257 woningen en een school, waarheen eerder veel stedelingen
waren verhuisd op zoek naar frisse lucht en een huis met een tuin in een gezonde
omgeving. Al eerder, in 1978, was in die wijk bij de reparatie van een gasleiding sterk
vervuild grondwater de werkput in gestroomd, maar daar was verder geen onderzoek
naar gedaan. In september 1979 sprong een waterleiding, waarbij een enorme fontein
meters bestrating wegspoelde. De plastic waterleidingbuizen bleken door onbekende,
agressieve stoffen ernstig te zijn aangetast.
De gesprongen waterleiding leidde tot grote onrust bij de bewoners, die van de
gemeente duidelijkheid eisten over de oorzaak. Het bleek dat er al een onderzoek gaande
was: in april 1979 was door de provincie ZuidAHolland een projectgroep opgezet om
onderzoek te doen naar mogelijke verontreinigingen in de bodem. In maart 1980 kwam
deze projectgroep met een rapport. Hierin werd vermeld dat bodem en grondwater in
oude sloottracé’s onder de hele woonwijk verontreinigd waren en dat in de kruipruimten
van de huizen tolueen, xyleen en mogelijk ook benzeen waren aangetroffen.
Het was de bewoners van de wijk niet bekend dat zij een huis gekocht of gehuurd
hadden op een voormalige vuilstortplaats. Zoals in de jaren zestig en zeventig op veel
plaatsen gebeurde waren in Lekkerkerk twee zaken met elkaar verenigd: de behoefte
aan bouwgrond voor nieuwe wijken en een oplossing voor het landelijk groeiende
afvalprobleem. Door het storten van afval, waarmee onder andere sloten werden
gedempt, werd landbouwgrond bouwrijp gemaakt. In 1971 had de gemeente een
hinderwetvergunning verleend voor storten van ‘schoon’ afval op het terrein van de
geplande wijk Lekkerkerk West. Er werd echter geen controle uitgevoerd op wat er
gestort werd, en de transporteur maakte daarvan gebruik door ook chemisch afval,
vooral producten uit de verfindustrie, te dumpen.
Bij het verschijnen van het rapport werd door burgemeester Ouwerkerk bekend gemaakt
dat de bodem van de hele wijk Lekkerkerk West ernstig verontreinigd was. Op 3 april
1980 was er een bijeenkomst met bewoners. Door de daarbij aanwezige pers, waaronder
die van het televisieprogramma Tros Aktua, werd ruim aandacht aan de problemen
geschonken, vooral aan de aanwezigheid van het kankerverwekkende benzeen. Het
‘gifschandaal Lekkerkerk’ was geboren. De landelijke bekendheid van burgemeester
Ouwerkerk speelde hierbij een rol; als hij zich A als oud televisieombudsman A zorgen
43