Deelrapport trendanalyse domein Wonen - Nationaal Archief

Concept Rapport Domein (Zorg voor) Wonen – februari 2011
(
"
�� Individualisering
�� Verzakelijking
�� Europeanisering
Veranderingen in het aansturen en bewaken van de kwaliteit van woningbouw en
woningen: van centrale sturing naar marktsturing
�� Trend: Veranderingen in de woonlocatiekeuze
�� Trend: Toename van de kosten van wonen voor kopers en huurders
�� Trend: Verschuiving van de overheidssubsidiëring van bouwen naar huren en kopen
�� Trend: Toenemende aandacht voor stadsvernieuwing / stedelijke vernieuwing
�� Trend: toename en verandering Ruimtelijke Ordening
�� Hotspot: Gifschandaal Lekkerkerk (1979A1980)
�� Domein: Economie
(
Jaren zestig – na 2005
& '
Het naoorlogse kwaliteitsbeleid in de woningbouw is lange tijd bepaald geweest door het
streven van de rijksoverheid om zo veel mogelijk woningen te bouwen. Standaardisatie,
beperking van het aantal typen woningen en prijstoetsing stonden centraal. [SCP, 1998:
529] Zowel technischeA als woonkwaliteit kwam op de tweede plaats. Mede als gevolg
van de strenge prijscontrole door het rijk werden er vooral kleine woningen als
portiekwoningen en duplexwoningen gebouwd. Ook in de jaren zestig werd onder druk
van de woningnood nadruk gelegd op sobere woningbouw in grote aantallen. [SCP, 1998:
502]
Pas aan het einde van de jaren zestig kwam er meer aandacht voor differentiatie in het
aanbod en de kwaliteit van woningen plus de omgeving onder andere door problemen
met de verhuurbaarheid van woningen Ook kwam er meer aandacht voor de kwaliteit
van bestaande bouw en werd een begin gemaakt met stadsvernieuwing. [SCP, 1998:
502] Bij stadsvernieuwing werd eerst gedacht aan wijkbrede sloop en vervangende
nieuwbouw. In de jaren zeventig werd, onder invloed van de toen heersende
democratiseringsgolf, een ommezwaai gemaakt naar woningverbetering. Het resultaat
was dat sindsdien de bouwkundige kwaliteit van de bestaande woningvoorraad sterk
toenam. Wel is de kwaliteitsverbetering relatief achtergebleven bij die in de nieuwbouw,
door de eis dat na woningverbetering voor de zittende huurders nog steeds een
betaalbare huur moest gelden. [SCP, 1998: 531A533]
In de praktijk werd de kwaliteit van de gesubsidieerde bouw – het overgrote deel ‘van de
woningbouw – gestuurd door de ‘Voorschriften en Wenken’ (V&W), een programma van
eisen voor nieuwbouw, oorspronkelijk uit 1951. Daarin waren onder andere
standaardmaten voor de breedte van deuren, de hoogte van verdiepingen en de helling
van trappen opgenomen. Het had een groot sturend effect: het voldoen aan de V&W was
bepalend voor het verkrijgen van overheidssteun. [SCP, 1998: 529]
Formeel vormden de V&W een aanvulling op de gemeentelijke bouwverordeningen
waarin bouwtechnische eisen waren vastgelegd. De V&W stelden grenzen aan de
minimale en de maximale kwaliteit. In de praktijk werden de minimumeisen
aangehouden, omdat ontwerpers en opdrachtgevers op die manier probeerden zo veel
mogelijk subsidie binnen te krijgen.
33