Deelrapport trendanalyse domein Wonen - Nationaal Archief

Concept Rapport Domein (Zorg voor) Wonen – februari 2011
# $ $ $
% % %
"
�� Individualisering
�� Verzakelijking
�� Europeanisering
Inhoudelijke en bestuurlijke veranderingen van de inzet en sturing door rijksoverheid,
provincies en gemeenten op de ruimtelijke ordening m.b.t. woningbouw
�� Trend: Toenemende woningbehoefte als gevolg van bevolkingsgroei en
huishoudensverdunning
�� Trend: Toenemende differentiatie van het soort woningen en woonvormen als gevolg
van veranderende woonbehoeften
�� Trend: Veranderingen in de woonlocatiekeuze
�� Trend: Toenemende aandacht voor stadsvernieuwing / stedelijke vernieuwing
�� Trend: Intensivering en afschaffing van het woonwagenbeleid
�� Hotspot: Gifschandaal Lekkerkerk (1979A1980)
�� Domein: Politiek en bestuur
Jaren zestig – na 2005
& '
Voor de Tweede Wereldoorlog was volkshuisvesting A en de bijbehorende ruimtelijke
planning A een zaak van de gemeenten. Na de oorlog was er sprake van ernstige
woningnood en kreeg de rijksoverheid door subsidiëring veel invloed op de
bouwproductie, vooral gericht op het realiseren van grote aantallen woningen. [SCP,
1998: 501A502]. Die moesten bij voorkeur rond industriële centra gebouwd worden, om
de economie te stimuleren: vooral in de Randstad, in en rond de grote steden. De
betrokken gemeenten werden een verlengstuk van het Rijk, belast met de uitvoering van
de investeringsprogramma’s die tot in detail centraal waren vastgesteld. [Van der
Schaar, 2001: 11]
De concentratie van de bouwinspanningen lukte maar ten dele. Door de welvaartsgroei in
de jaren zestig werden er naast de door het Rijk gesubsidieerde woningen (veelal flats)
ook veel nietAgesubsidieerde woningen gebouwd van een door velen meer gewenst type
(huis met tuin), wat in combinatie met de verbeterde vervoersmogelijkheden leidde tot
een aanzienlijk mate van ongecoördineerde suburbanisatie. [SCP 1998, 502].
De rijksoverheid probeerde dit alsnog in goede banen te leiden. Ruimtelijke ordening op
rijksniveau kreeg, los van de Woningwet, een eigen plaats in het proces met de Wet
Ruimtelijke Ordening (WRO) van 1965. [Ekkers, 2002: 68] Enige tijd daarvoor, in 1960,
was in de (eerste) Nota inzake de ruimtelijke ordening van Nederland, met een
verwijzing naar de ontwikkelingen rond suburbanisatie in de Verenigde Staten, de grote
wens om 'buiten' te wonen al erkend. Dit diende in goede banen geleid te worden. De
rijksplanologen stelden voor om steden aantrekkelijker te maken door minder dicht te
bouwen, en groene gebieden A met name in de Randstad A te sparen door locaties voor
buiten wonen te kiezen dicht bij de grote steden. Ontwikkeling in de perifere gebieden
van Nederland zou de druk op het westen moeten wegnemen. [Ekkers, 2002: 203] In
1966 werd in de Tweede nota ruimtelijke ordening het concept van 'gebundelde
deconcentratie' ontwikkeld. Dit stond voor het loslaten van de aandacht voor
woningbouw in de voor velen onaantrekkelijk geworden grote steden. Oude stadscentra
konden worden omgevormd tot werkcentrum en 'city'. Suburbanisatie zou binnen
24