Deelrapport trendanalyse domein Wonen - Nationaal Archief

Concept Rapport Domein (Zorg voor) Wonen – februari 2011
"
�� Verzakelijking
Toename van de kosten van wonen voor kopers en huurders
�� Trend: Toenemende differentiatie van het soort woningen en woonvormen als gevolg
van veranderende woonbehoeften
�� Trend: Veranderingen in de woonlocatiekeuze
�� Trend: Verschuiving van de overheidssubsidiëring van bouwen naar huren en kopen
�� Trend: Toenemende aandacht voor stadsvernieuwing / stedelijke vernieuwing
�� Trend: Veranderingen in het aansturen en bewaken van de kwaliteit van woningen
en woningbouw: van centrale sturing naar marktsturing
�� Hotspot: Parlementaire Enquête Bouwsubsidies (1986A1988)
1976 – na 2005
& '
De kosten van het wonen zijn sinds in de beschreven periode sterk gestegen. Er zijn
geen coherente cijferreeksen beschikbaar voor de hele periode, maar een indicatie is wel
te geven. Het aandeel woonuitgaven in de consumptie van gezinshuishoudens steeg van
15,1% in 1979 tot 19,9% in 1986, waarna het afnam tot 18,6% in 1989. De totale
woonquote (de totale woonuitgaven inclusief lokale lasten en uitgaven aan
nutsbedrijven) als percentage van het netto huishoudinkomen, steeg voor huurders en
kopers van respectievelijk 28,3% en 20,5% in 1990 tot 33,7% en 25,5% in 2000. [CBS]
In 2007 bedroeg de woonlastenquote (het aandeel van de woonlasten in relatie tot het
besteedbaar inkomen) voor kopers 30,9% en voor huurders 38,7%. De woonlasten in
Nederland waren daarmee het hoogste van de hele Europese Unie. [Cüsters, 2010: 236]
Voor huurders is de kostenstijging mede te danken aan de jaarlijkse huurverhoging, die
tot 2001 elk jaar enkele tienden van procenten tot enkele procenten boven de inflatie
lag. Daarnaast kreeg een deel van de woningen te maken met een extra huurverhoging.
Deze was een gevolg van huurharmonisatie, waarmee de overheid beoogde een betere
verhouding aan te brengen tussen de kwaliteit en de huur van een woning. [CBS; SCP,
1998: 535]
Met uitzondering van de eerste helft van de jaren tachtig, toen de huizenprijzen daalden,
stegen de prijzen van koopwoningen. Vooral in tweede helft van de jaren zeventig en in
de jaren negentig was er sprake van een hausse op de huizenmarkt. Een koopwoning
kwam binnen het bereik van steeds meer huishoudens doordat het beschikbare budget
steeg. Hieraan lag niet alleen een stijgende welvaart ten grondslag, maar vooral een
daling van de hypotheekrente en (vanaf de jaren negentig) nieuwe hypotheekvormen en
het feit dat ook een tweede inkomen volwaardig ging meetellen bij het berekenen van de
maximale hypotheek. Als gevolg hiervan stegen de huizenprijzen explosief. Tussen 1985
en 2004 nam het gemiddelde prijsniveau van koopwoningen met maar liefst 254% toe.
Tussen 1996 en 2000 bedroeg deze stijging jaarlijks zelfs 12%. [Rabobank, 2005].
De sterk gestegen energiekosten vormden een steeds groter aandeel van de woonlasten.
Daarnaast werden zowel huurders als kopers geconfronteerd met hogere lokaleA en
waterschapsbelastingen, die niet alleen gebaseerd waren op de (veelal sterk gestegen)
WOZAwaarde van de woning, maar waarvan bovendien de tarieven flink werden
verhoogd. [Interviews Maas en Wilke]
18