Deelrapport trendanalyse domein Wonen - Nationaal Archief

Concept Rapport Domein (Zorg voor) Wonen – februari 2011
zeventig en tachtig. [SCP, 2004, 519] Veel mensen bleken het niet erg te vinden als de
huizen, tuinen en de mensen om hen heen nogal op elkaar leken. Het ging hen ook om
een veilige belegging; weinigen wilden het risico lopen dat een meer extreme woning
later niet of slechts met verlies verkoopbaar zou blijken, waardoor de gekozen
woonlocatie wel erg definitief zou worden. [Montijn, 2002: 101A102] Vooral een extreem
exterieur werd afgewezen. [SCP, 2004: 520]
In elk geval werden (potentiële) bewoners bijna nergens gevraagd om mee te denken
met de architecten. Wat dat betreft bleef de door de rijksoverheid gepropageerde
keuzevrijheid van bewoners een wassen neus. [Ten Haaft e.a., 2001: 25] Hoewel de
markt een kopersmarkt geworden was, moesten die kopers zich nog steeds tevreden
stellen met wat hen werd aangeboden. Het ideaal uit Mensen, Wensen, Wonen dat
tenminste 30% van de nieuwbouw met particulier opdrachtgeverschap gerealiseerd zou
worden, bleef een utopie. [Interview Maas]
De pogingen om met bijzondere wijkjes, met een eigen sfeer en architectuur en op de
een of andere manier afgeschermd van de omgeving, middenA en hogere inkomens te
trekken naar achterstandsbuurten, verliepen minder succesvol. [Van Dijck, 2010] Ook
het mengen van sociale en commerciële nieuwbouw lukte niet echt. In en buiten de
steden ontstonden dure koopwijken. De doelstelling om op grote nieuwbouwlocaties
tenminste 30% sociale huurA en koopwoningen te bouwen, werd niet of slechts met grote
moeite gehaald. [SCP, 1998: 542A543] In de jaren negentig en nul werd dat nog minder,
omdat het merendeel van de nieuwbouw uit koopwoningen bestond [SCP, 2003: 227]
De mogelijkheden om binnen de sociale woningbouw een aantrekkelijke woonlocatie te
kiezen zijn door deze ontwikkelingen beperkter geworden. Er ontstonden wijken waarin
mensen woonden die eigenlijk geen andere keuze hadden. [SCP, 1998 542, 543] Daarbij
speelde de gehele periode de discussie rond 'scheefwonen': bewoners van wie het
inkomen relatief hoog is (geworden) ten opzichte van de huurprijs van hun vaak
aantrekkelijke sociale huurwoning, maar die niet wilden verhuizen en daardoor de
wooncarrière van anderen zouden blokkeren. Hoe groot dat probleem werkelijk was bleef
steeds vrij vaag. Nog in 2009 liepen de schattingen uiteen van 4 tot 49 % scheefwoners,
afhankelijk van onderzoeken en definities. [website keiAcentrum]
Een type sociale woningbouw dat in de jaren tachtig tot nul steeds meer werd
(her)gewaardeerd waren de tuindorpen, zeker wanneer die voor wat betreft wooncomfort
en ruimte A bijvoorbeeld door het samenvoegen van woningen A up to date werden
gebracht. [Montijn, 2002: 102]
Sinds 1997 bood de Huisvestingswet woningzoekenden in beginsel de vrijheid om –
zonder dat daar nog langer een vergunning voor nodig was A zich in elke gemeente te
vestigen. In de praktijk pakte dat minder rooskleurig uit, vooral voor degenen die op
zoek waren naar een betaalbare sociale huurwoning. Op grote schaal werden
bindingseisen gesteld aan woningzoekenden: in 2004 stelde 43% van de gemeenten
dergelijke eisen, die veelal in strijd zijn met de wet. [SCP, 2004: 509]
In de jaren negentig en nul werden eisen aan woningen hoger omdat woonsituaties
complexer werden. Er was meer sprake van thuisA en telewerken, waardoor meer
behoefte kwam aan een eigen plek voor gezinsleden in de woning [SCP, 1998: 538] De
gezinssamenstelling werd door situaties als coAouderschap minder eenduidig, waardoor
de ruimteA en mobiliteitsbehoefte fluctueerde. Door de voortgaande ontmenging van
wonen, werken en overige voorzieningen door automobiliteit, werd de behoefte om één
of liefst twee auto's voor de deur te hebben groter, iets waar bijvoorbeeld in Vinexwijken
niet was voorzien. [SCP, 2004: 505–507]
Hoewel de tevredenheid over wonen in de VinexAwijken meeviel, bleef het platteland voor
veel Nederlanders een zeer aantrekkelijke woonlocatie. Dat gold met name voor degenen
die daar al woonden. Dat was een aanzienlijk deel van de Nederlandse bevolking. Hoewel
15