RSD-jubileumboek org rsd.opm - rsd historisch archief

Sluiting en nieuwbouw
Reorganisatie
Tijdens het onderzoek door VADA Wageningen in 1985 was al gebleken, dat er te veel
diepdrukcapaciteit zou komen. Dit schrikbeeld begon in 1990 realiteit te worden. Reden
voor de Raad van Bestuur om in januari 1991 het bureau McKinsey opdracht te geven
om de toekomst van de Grafische Industrie te onderzoeken. Een onderzoek dat in mei
afgerond moest zijn. Voor directie en personeel van de drie diepdrukbedrijven volgde een
spannende en moeilijk tijd. Wie zou er eventueel moeten sluiten? Ook voor Ronald Blom,
de toenmalige directeur van de N.D.I., was het een zware tijd. Hij wilde alles doen wat in
zijn vermogen lag om het bedrijf te behoeden voor een eventuele sluiting. Deze inspanningen
vergden veel van hem, zowel geestelijk als fysiek.
Hij werd zelfs met oververmoeid-heidverschijnselen in het ziekenhuis opgenomen.
Rotogravure Haarlem moet sluiten
Van oudsher had de N.D.I. altijd al een goede band met het college van burgemeester en
wethouders en de gemeenteraad van Deventer. Zij hebben dan ook alle steun en medewerking
verleend om te voorkomen dat de N.D.I. gesloten werd. Hierdoor zouden immers
veel arbeidsplaatsen in Deventer verloren gaan. Op dinsdag 28 mei, na vier maanden van
grote onzekerheid, was het dan zover. Het personeel in Etten, Haarlem en Deventer werd
uitgenodigd om in de desbetreffende kantines bijeen te komen. In Deventer vertelde directeur
Ronald Blom aan het personeel dat de Raad van Bestuur bij monde van Dries Lugt
het volgende bekend had gemaakt. Door een studie was duidelijk gebleken dat er een
teveel aan diepdrukcapaciteit was. Daarom had de Raad van Bestuur van de V.N.U. besloten
om de Rotogravure Etten, en de Nederlandse Diepdruk Industrie in Deventer uit te
bouwen en de Nederlandse Rotogravure Maatschappij in Haarlem uiterlijk 1995 voorgoed
te sluiten. Een bijzonder moeilijke beslissing. Het orderpakket van Rotogravure Haarlem
werd verdeeld over de beide andere drukkerijen. Er was grote verslagenheid in Haarlem,
opluchting in Etten en Deventer.
Nieuwbouw
Omdat de verschillen in de drie diepdrukkerijen minimaal waren, hebben bij de keuze tot
sluiting van Rotogravure, ook sociale aspecten een grote rol gespeeld. Voor herplaatsing in
de regio Haarlem waren namelijk meer mogelijkheden dan in Etten of Deventer. Verder
deelde de directeur mee, dat de N.D.I. twee nieuwe brede persen kreeg, die vermoedelijk
een breedte zouden hebben van 3.08 meter. De eerste daarvan moest per 1 januari 1994
in productie zijn en de tweede op 1 januari 1996. Deze persen werden opgesteld in een
nieuw te bouwen bedrijfshal achter gebouw ‘61. Tevens werd er een nieuwe Galvano
geïnstalleerd, om de brede cilinders te kunnen verwerken. Al met al zouden de komende
jaren opnieuw volledig in het teken staan van grote veranderingen en groei. Spoedig
daarna startte het management met de voorbereidingen van dit nieuwe project en werd
een plan van aanpak gemaakt. Men moest allerlei zaken vaststellen. Hoe en waar moesten
de nieuwe machine-installaties komen. Welke persen met welke breedte waren nodig.
Hoe moest het met de bouw zelf, de ventilatie, de verwarming en elektrische installaties.
Waar moest de engineering aan voldoen. Veel gebeurde onder het advies van Grobauma
en werd gecoördineerd door de eigen Technische Dienst.
116 Sluiting en nieuwbouw

De Project Gruppe Nord
De N.D.I. had meer ruimte nodig en daarom moest er worden onderhandeld over het vertrek
van twee kleine bedrijven in de directe omgeving. Het betrof P&R en Gerdo. Verder
moest er ook gedacht worden over het verplaatsen en opnieuw installeren van de eigen
snipperwerking. Deze werd verplaatst naar de garage op de hoek van de Bergenvaardersstraat.
Gezien de grootte van het project en allerlei andere factoren die een rol speelden,
werd besloten het hele project onder te brengen bij een projectbureau.
Dat werd een Duits consulting en egineeringsbureau uit Achem bij Bremen, de P.G.N.
(Project Gruppe Nord). Een bureau dat al enige ervaring had met het bouwen van drukkerijhallen.
Na een reeks van besprekingen werden op 3 juli de contracten getekend,
waarbij een maximumprijs werd vastgelegd. Verder werd een optie opgenomen om de
bouw te mogen uitvoeren. Ook zou onder de verantwoordelijkheid van de P.G.N. aan
diverse firma’s de installatie van elektra, ventilatie, verwarming en dergelijke verstrekt
worden. Het gehele bouwproject werd tot en met de oplevering door de P.G.N. zelf gecoördineerd
en begeleid.
Prachtig en imposant gebouw
Op 7 januari 1993 was het eindelijk zover. Tijdens een feestelijke bijeenkomst, waarbij
bijna alle 570 medewerkers aanwezig waren, werd door de jongste medewerker van de
N.D.I., Jan Hartkamp, de eerste paal geslagen voor de nieuwbouw aan de Bergenvaardersstraat.
De nieuwe bedrijfshal was ontworpen door Richard Diess. Een architect die
verbonden was aan het P.G.N. –team.
Hij had wel een bijzonder goed ogend
pand ontworpen, waarbij de functies
van het gebouw aan de buitenkant op
een symbolische wijze tot uitdrukking
kwamen. Het gebouw zelf had een
totale vloeroppervlakte van 11.000
vierkante meter en een inhoud van
96.000 kubieke meter. Het nieuwe
gebouw had een gevellengte van 125
meter en en hoogte van 25 meter. Een
prachtig en imposant gebouw dat al
vanaf de snelweg zichtbaar was. Voor
de ruimtebepaling was uitgegaan van
zogenaamde etagebouw. Een bouw
waarbij de drukwerken en het vouwapparaat
van de nieuwe persen op
zeven meter hoogte werden geplaatst,
7 januari 1993, de eerste paal wordt door Jan Hartkamp,
de uitleg voor printrollen op normaal
de jongste werknemer, de grond ingeboord.
peil en de rollendragers met het nieuwe
papiermagazijn kwamen op het straatniveau. Ook de nieuwe cilinderbewerking kwam
aan de kant van de Bergenvaardersstraat, op dezelfde etage als de rotatiepersen te liggen.
Intern ging door deze gebeurtenissen veel veranderen. Direct bij het begin van de voorbereidingen
en het maken van een plan van aanpak was een projectteam samengesteld
onder leiding van Ed Kessels. Een team dat de hele bouw zou coördineren en begeleiden.
Sluiting en nieuwbouw
117

Paul de Jong,
projectmanager papier
Structuurplan
De heer Kessels van Coopers & Lybrand was al eens eerder ingehuurd door
de N.D.I. De eerste maal was dat voor het opstarten van het I.K.Z/T.P.M.
(kwaliteit en verbeteringsprogramma). Voor de nieuwe uitdaging ging hij een
vaste verbintenis met de N.D.I aan en werd hoofdverantwoordelijk voor de
uitvoering van het zogenoemde structuurplan N.D.I. 2000. Het was zijn taak
om ervoor te zorgen dat alle deelactiviteiten goed op elkaar zouden aansluiten.
Verder bestond het team onder andere uit Henk Droppers voor de bouwkundige
aspecten en voor zaken zoals tolueenterugwinning, persluchtvacuüm,
ventilatie, elektrische voeding en waterhuis- houding en dergelijke.
Gerard Voetdijk zat er ook bij voor onderzoek en het kiezen van nieuwe technieken
in de Galvano, met daarbij de voorbereidingen en het opzetten van een
lay-out voor de nieuwe Cilinderbewerking. Verder was Paul de Jong er bij
betrokken, die als projectmanager verantwoordelijk was voor de sector papier.
Een nieuwe Cerutti
Een deelproject (het persenplan) was het in samenwerking met de achterban
een onderzoek en studie doen naar de aankoop van nieuwe brede rotatiediepdrukpersen
en de daarbij behorende randapparatuur. Lange tijd was het onzeker
wat het zou worden, een Albert Frankenthaler-pers uit Duitsland of een
Cerutti uit Italië. Beide leveranciers waren voor het management van de N.D.I.
aanvaardbaar en ook de eigen Technische Dienst had geen voorkeur.
Begin 1992 kwam aan alle onzekerheid een eind en was de bekende kogel
door de kerk. De techniek en de prijs hadden de doorslag gegeven, het werd
een Cerutti uit Italië. Pers 20 zoals hij genoemd werd, was een supersnelle
Cerutti, van het type 135 RS met een baanbreedte van 3.08 meter.
Hij was uitgevoerd met de modernste randapparatuur.
Henk Droppers,
gebouwen
Jan van Wijhe,
hoofd technische dienst
Bedieningspanelen van de nieuwe Cerutti-pers
118 Sluiting en nieuwbouw

Het tijdperk Roto Smeets De Boer
Lang wachten
De Cerutti-pers bestond uit acht drukwerken, 1 rollendrager en een bovenbouw met een
dubbel breed vouwapparaat en vele uitlegmogelijkheden. Het had een maximaal gegarandeerde
productiesnelheid van 52.000 wentelingen per uur, bij 1 of 2 uitleg producties.
Ook bezat het twee hechtapparaten en was het mogelijk om U4, U6 en U8 producties te
drukken (8 pagina’s in omtrek). Verder was het voorzien van hydraulische inbouwarmen
voor de vormcilinders. Deze rotatiediepdrukpers was qua techniek en uitvoering het
modernste op dat gebied en zeer geschikt voor het drukken van tijdschriften in grote
oplagen. Aanvankelijk was het de bedoeling dat de eerste zou draaien op 1 januari 1994,
maar uit nadere analyses kwam naar voren dat deze termijn niet haalbaar was.
De montage van pers 20 kon niet eerder beginnen dan op 3 januari 1994 en kon pas op
1 juni 1994 in bedrijf worden genomen. De komst van pers 21 hield de spanning in
Deventer er nog even in. Zozeer zelfs, dat velen zich begonnen af te vragen of de pers nog
wel zou komen. Maar een jaar later, in het voorjaar van 1995 en tot grote opluchting van
iedereen, hakte de Raad van Bestuur de knoop door en kon pers 21 aan het machinepark
toegevoegd worden. De pers ging op 21 juni 1996 in productie.
Roto Smeets De Boer
De jaren ’90 werden roerige jaren.
Jaren waarin meer zou gebeuren dan
alleen het bouwen en installeren van
de nieuwe bedrijfshal. Het personeel
werd door een publicatie in het Financieel
Dagblad er op geattendeerd dat
de V.N.U. zich al geruime tijd
(anderhalf jaar) bleek te oriënteren
op mogelijkheden voor de eigen
Grafische Industrie. De V.N.U. wilde
hier namelijk van af, omdat het een
kapitaalintensieve groep was.
Men wilde zich alleen nog maar
concentreren op het uitgeven.
Met een aantal belangstellenden,
waaronder enkele buitenlandse
bedrijven, was al gesproken.
Met enkele andere potentiële
Rollenster met bediener Martin Roolvink
kopers onderhandelde de V.N.U.
Breedte rol van ± 3mtr, diameter 1,25 mm gewicht ± 4500Kg
verder, waaronder ook
Doorlooptijd van de rol ± 25 minuten
De Boer Boekhoven Bosch. Zij bleven uiteindelijk over.
Op dinsdag 13 april 1993 werd bekend gemaakt dat de V.N.U. en De Boer Boekhoven
Bosch een ‘letter of intent’-verklaring opgesteld hadden, met de bedoeling te komen tot
overname van de Grafische Industrie door De Boer Boekhoven Bosch.
Dit kreeg op 23 juli zijn beslag.
Toen was het met de onderhandelingen eindelijk zover en was de verkoop van de G.I.
definitief rond. Met deze overname was er een nieuwe combinatie ontstaan onder de naam
‘Roto Smeets De Boer’.
Het tijdperk Roto Smeets De Boer
119

Achtergevel
Voorgevel
120 Het tijdperk Roto Smeets De Boer

Directiewisselingen
De eerste palen voor gebouw ’94 zaten nog maar nauwelijks in de grond toen in mei 1993
bekend werd gemaakt dat directeur Ronald Blom op 30 november de N.D.I. zou gaan
verlaten. Dit bericht kwam als een echte ‘Blom-melding’. Ronald Blom, die zeer gezien
was bij het personeel en vaak op de werkvloer te vinden was, ging de diepdruk verlaten
voor een functie als mede- directeur van de Nederlandse Dagblad Unie. Dat vertrek werd
door het personeel als een groot verlies ervaren. Ronald Blom had immers veel betekend
voor de N.D.I. De nieuwe directeur die de taak van Ronald Blom over zou gaan nemen
was ir. B.J.W. van der Heijden. Hij was afkomstig van Smeets Offset in Den Bosch.
De verbintenis van hem met de N.D.I. zou niet van lange duur blijken te zijn. Medio
december ‘96 kondigde hij aan dat hij per 1 juli 1997 het bedrijf ging verlaten. Hij was
namelijk door de Raad van Bestuur gevraagd voor de functie van directeur Roto Smeets,
een functie met de eindverantwoording voor de totale verkoopwerving voor de R.S.D.B.-
rotatiebedrijven. Verder vond op 1 juli nog een gebeurtenis plaats. De Nederlandse
Diepdruk Industrie in Deventer veranderde van naam en werd nu officieel
‘Roto Smeets Deventer’.
Tevens trad op die datum de nieuwe algemeen directeur aan. Het was een
manager van Roto Smeets Nederland, de 32 jarige Brabander Markus Bos.
Een man die ondanks zijn jonge leeftijd toch al een indrukwekkende staat
van dienst had. Deze nieuwe directeur had bij zijn start al direct te maken
met een onrustige tijd. Er waren problemen tussen de werkgevers en werknemers
over de nieuwe C.A.O.-afspraken. Ook voor deze directeur was geen
lange zittingsperiode weggelegd. Medio september ’99, vlak voor het nieuwe
millennium, maakte Bos bekend dat hij op 1 januari 2000, na 2,5 jaar
diensttijd bij Roto Smeets Deventer, zijn functie zou verruilen voor een
functie als algemeen directeur van de Plantijn Groep.
Naast al deze directiewisselingen en uitbreidingen was er meer gebeurd
binnen het bedrijf. We kunnen niet alles noemen, maar een aantal van deze
zaken kunnen we niet onvermeld laten.
Ir. Bernard v.d. Heijden
Voor de eerste gebeurtenis moeten we terug naar 1949.
Toen kwam de oprichting van de ‘Ontspanningsvereniging’ tot stand.
Markus Bos
Het tijdperk Roto Smeets De Boer
121

Nevenactiviteiten personeel
De ontspanningsvereniging
Hoe was de ontspanningsvereniging van de N.D.I. tot stand gekomen? De directie had
eigenlijk al genoeg aan het hoofd met het oplossen van de te krappe bedrijfsruimte en alle
vergaderingen die daaraan werden besteed. Toch had men ook oog voor andere zaken, zoals
ontspanning voor het personeel. Het personeel dat zich altijd met het werk zo flexibel
opstelde, zo vond directeur Van de Griendt zelf. Daarom deed hij in januari 1949 een
verzoek aan zijn afdelingschefs, om eens te informeren of er onder het personeel wel of
niet de behoefte bestond voor een ontspanningsvereniging. En zo ja, of er dan enkele
mensen te vinden waren die bereid zouden zijn om de organisatie op zich te nemen.
Er was al wel een jubileumcommissie die spontaan opgezet was door de heren Ter Wee
en Veldkamp. Deze personen verzamelden geld in voor jubilarissen en soms organiseerden
zij met Pasen voor de kinderen een eierzoekwedstrijd. Maar de directie dacht ook aan
bijvoorbeeld een jaarlijkse feestavond, die door de werknemers zelf georganiseerd en
ingevuld moest worden.
Alles natuurlijk wel met steun van de directie. De heer Van der Burgh dacht er zelfs aan
enkele voetbalwedstrijden te organiseren en Van de Griendt zou bij-voorbeeld graag
jaarlijks een Sinterklaasfeest voor alle kinderen van het personeel laten plaatsvinden.
Er was voldoende interesse voor een ontspanningsvereniging. Dat bleek wel uit het feit dat
er direct enkele mensen waren die zo’n vereniging wilden opzetten. Dat waren F. Koers
(fotograaf), H. Mark. (chef Montage), H.J. van Dijk (boekhouder) en J. ter Velde (hoofd
P.O.). Zij organiseerden op vrijdag 11 maart een contactavond in het parochiehuis in de
Kerkstraat, met het doel een ontspanningsvereniging op te richten. Die avond was een
groot succes. Het programma werd geheel verzorgd door eigen personeel en zag er zo uit.
PROGRAMMA
1 opening voorzitter
2 kienen F. Koers. W. ten. Oever
2a verleden, heden en toekomst
H. Denekamp.
3 schetsje ‘slaapmiddel’
PAUZE
4 declamatie
5 zang Ch. Wolters. F. Koers.
6 kienen H. Schneider. W. ten Oever.
7 zang H. Denekamp.
8 schetsje ‘de weddenschap’
9 kienen
CONFERENCIER: J. Bakker.
Direct na die geslaagde avond werd opnieuw het zaaltje door de kersverse ontspanningsvereniging
gehuurd en werd voor de eerste keer een officieel personeelsfeest gehouden.
122 Nevenactiviteiten personeel

De toneelvereniging
Frits Koers, Henk Denekamp en Wim ten Oever (Daan) zetten een toneelvereniging op.
De uitvoering van deze groep was op 2 december.
De eerste N.D.I.-artiesten (en hun vrouwelijke huisgenoten) waren:
H. Schneider, mevrouw Schneider-Lieftink, mevrouw M.J. Mark,
Th. Koedijk, A. Rolloos, H. Koevoets, mejuffrouw M.F. Gerritsen,
mevrouw Brasser-Gerritsen en Cr. Wolters.
De bezetting van de toneelvereniging zou regelmatig wisselen, maar
men trad altijd met veel succes op. Ook later, toen de feestavonden
in Epse werden gehouden. Aan alles komt een eind, zo ook aan die
toneelavonden. In het repeteren van een toneelstuk moest erg veel
vrije tijd gestoken worden en dat kon wel eens tot problemen leiden.
In 1960 werd dan ook gestopt met de toneelavonden. Toen besloot
de commissie van de ontspanningsvereniging een professioneel artiestenbureau
in te huren voor het verzorgen van de jaarlijkse feestavond.
De bekendste artiesten die daarna hebben opgetreden waren
André van Duin, Mini en Maxi en Saskia en Serge.
Bonte Avond’
★
★
Programma
★
1. Opening
2. Hawaïanmuziek
3. Lot 1111
9. Pot en Lood
10. Entr’acte
11. Dokter Janse
4. ‘n liedje en ‘n praatje
12. Hawaïanmuziek
5. Het Postkantoor
13. Oom Barend blijft eten
6. Accordeonmuziek
14. Accordeonmuziek
7. Gedeelde smart
15. Langs de lijn
8. Kienen
16. Kienen met attractie
Regie: Ch. J. Wolters
(weizigingen in het programma voorbehouden)
Na afloop BAL
prima Band!
Uitsluitend voor leden en huisgenoten
DIT PROGRAMMA IS TEVENS BEWIJS VAN TOEGANG
Programma
Nevenactiviteiten personeel
123

Voetbal uit het (verre) verleden
Staand van links naar rechts: (met hoed)
dhr. Rolloos jr., G. Oonk, Th. Tiggelhoven, S. Rouw,
J. Drenth, H. Strokappe en D. Michielsen.
Zittend van links naar rechts:
T. Braam, W. Siemelink, B. Berends
J. Schuurman en D. Henzen.
Staand van links naar rechts:
V.d. Bovenkamp, ?, G. Pleiter, H. Pieters, J. Bakker,
H. van Kampen en W. van Dommelen.
Zittend van links naar rechts:
T. Kers, C. Flierman, F. Emaus en T. Broekman.
Staand van links naar rechts:
F. Koers, K. Dengerink, W. Becking, E. Eshuis,
D. Groothuis, A. van Essen, J. Jansen, G. Goorman,
A. Kers, J. Rietman en C. Visser.
Zittend van links naar rechts:
H. Wiggers, Th. Wientjes, R. Greveling,
A. Hulzebosch, J. de Haan, H. Achtereekte,
L. Vanmarcke.
124 Nevenactiviteiten personeel

De grote sportdag
In de loop der tijden veranderden de bezigheden van de ontspanningsvereniging.
In het begin werd er alleen maar gevoetbald. Op zich niet zo vreemd want er werkten bij
de N.D.I. geen vrouwen. De eerste vrouwen kwamen zelfs pas in 1972 in het bedrijf.
Maar tegenwoordig zijn er klaverjas-, volleybal-, zaalvoetbal- en (wat ook zeer populair
is) viswedstrijden. Verder waren er nog voetbaltoernooien van de V.N.U. en de tenniswedstrijden,
die altijd door Anton Blom werden georganiseerd. Maar het hoogtepunt van alle
activiteiten kwam toen de N.D.I. een onderdeel was geworden van de Roto Smeets de Boer
Holding. Zij kwamen namelijk met het verzoek een sportdag te organiseren voor het hele
concern. Die vond op 7 juli 1998 in Bathmen plaats. Naast Roto Smeets Deventer deden
de volgende bedrijven er aan mee. Bijna alle Casparie bedrijven, Roto Smeets Weert,
Roto Smeets Utrecht en drukkerij Van Doorn. Diverse sporten kwamen aan bod, zoals
wielrennen, vissen, klootschieten, tafeltennis, tennissen, volleybal en doelschieten voor de
directeuren. Er waren ook verschillende activiteiten voor de kinderen.
Deze sportdag was een groots evenement
en werd onder leiding van onder andere
Martin Stegeman en Gerard Koers
georganiseerd.
De toezegging van directeur
Van de Griendt in 1949, om de ontspanningsvereniging
te zullen steunen, werd
zeker ook waar gemaakt door alle latere
directeuren van het bedrijf.
De Roto Smeets Wielerploeg
De vrolijke visser Gerrit v.d. Berg
Nevenactiviteiten personeel
125

Sint Nicolaas
Toen in 1949 bleek dat bij het personeel interesse was voor een ontspanningsvereniging,
vroeg de directeur aan mevrouw Alma van Eijsden-Peeren, de hoofdredactrice van de
Margriet (mevrouw Margriet), of zij een Sinterklaasmiddag wilde organiseren voor alle
kinderen van de werknemers. Zij wilde dat wel op zich nemen en nodigde op haar beurt
enkele heren uit om het te bespreken. Bij haar thuis aan de Wilhelminalaan in Schalkhaar
ontving zij die middag de heren H. Barends (drukkerij), G. Elkerbout (zetterij), H. Mark
(retouche) en de nog wel heel jonge fotograaf Frits Koers. De heren wisten
natuurlijk wel waar het gesprek over zou gaan, maar om zelf voor Sinterklaas
te spelen, daar voelden ze niet zo veel voor. Ze hadden daar al een oplossing
voor bedacht. De jonge Frits moest de rol van Sint gaan vertolken, want hij
had amateurtoneel als hobby. Mevrouw Van Eijsden-Peeren vond Frits
eigenlijk wel een beetje te jong om de rol van Sinterklaas te spelen.
Frits Koers
Directeur Piet van de Griendt wilde zelf bij bij het inkopen van cadeaus voor
de kinderen zijn. Deze werden gekocht bij André Meyer aan de Binnensingel,
een groothandel in kinderspeelgoed. De eerste Sint-Nicolaasdag was een
groot feest, zowel voor alle kinderen als voor de ouderen die aanwezig waren.
Mevrouw Van Eijsden-Peeren las de kinderen die middag een mooi verhaal
voor en Frits Koers vervulde de rol van de Sint. Aan het eind van de middag
kwam mevrouw Van Eijsden-Peeren naar Frits toe en prees hem voor zijn
geweldige invulling van de rol van Sinterklaas. Maar daar bleef het niet bij.
De latere directeur Knüppe verzocht hem als Sinterklaas eens een bezoek te
brengen aan het bejaardencentrum Ludgerus. Dat bezoek was niet eenmalig, want ook
de twintig jaar daarna vereerde hij het bejaardentehuis met een bezoek, altijd met veel
plezier. De aankomst van Sinterklaas bij de diepdruk verliep soms zo spectaculair, dat
de bewoners uit de buurt uitliepen om dit gade te slaan. Zo gebeurde het wel eens dat
de Sint via het dak naar de kantine ging, of met de boot via het kanaal aankwam.
Het Sinterklaasfeest is nooit onder de verantwoordelijkheid van de ontspanningsvereniging
gevallen, hoewel zij er wel altijd veel ondersteuning aan hebben gegeven.
Sint Frits, Bisschop
van de N.D.I.
is waarschijnlijk een
van de weinigen in
Nederland die een
veertig jarig jubileum
gevierd heeft als
Bisschop.
Piet van de Griendt heet Sinterklaas van harte welkom bij de N.D.I.
126 Nevenactiviteiten personeel

De Bedrijfsbrandweer
Trots waren ze bij de N.D.I. ook op de eigen vrijwillige bedrijfsbrandweer. Begonnen in
1955 op initiatief van het toenmalig hoofd Technische Dienst de heer C. Oskamp.
Hij deed destijds bij directeur Van de Griendt het voorstel om ervoor te zorgen dat het
bedrijf zijn eigen brandweer zou krijgen. Hij voorzag namelijk dat een enkel blusapparaat
binnen een bedrijf als de N.D.I., waar zoveel gevaarlijke stoffen werden gebruikt, bij
eventuele calamiteiten onvoldoende zou zijn. Hoewel het in die tijd ongebruikelijk was dat
een bedrijf een eigen brandweer had, stond de directeur er toch positief tegenover en gaf
hij de heer Oskamp de opdracht in deze zelf het initiatief te nemen. Dat pakte hij voortvarend
aan. De N.D.I. zat aan het kanaal, dus er was bluswater genoeg. De ideale plaats om
een brandweerhuisje te bouwen, was dan ook tegenover de hoofdingang van gebouw ’51,
direct aan het kanaal. Besloten werd dat de directie een verzoek bij burgemeester en
wethouders van Deventer zou indienen. Het toenmalige gemeentebestuur stond er
welwillend tegenover en eind november
1959 mocht gebouwd worden op een gehuurd stukje grond van de gemeente.
Brandwacht 2e klasse
De N.D.I. had nu een
eigen gebouwtje waar
de brandweerspullen
in opgeborgen konden
worden. In de
beginjaren was dat
bijvoorbeeld een 34
P.K. Sieglerpomp op
wieltjes, die tevens
beschikte over een
moderne aansluiting
op het kanaal achter
het brandweerhuisje.
Persoonlijke kennis
wat betreft gevaarlijke
stoffen en het
bestrijden van brand
en andere calamiteiten,
was toen nog
niet aanwezig. Daarvoor
werd steun
Het brandweerhuisje in 1959
gezocht bij de gemeentelijke beroepsbrandweer.
Zij waren bereid medewerking te verlenen. De eerste groep die uit 12 vrijwilligers bestond,
werd door de heer Klein-Nagelvoort van de brandweer opgeleid tot brandwacht en zij
slaagden in 1957 voor het diploma 2e klasse. Bijzonder is dat de heer Klein-Nagelvoort,
naast zijn dagelijkse taak bij de gemeente brandweer, de cursussen van de vrijwillige
brandweer bij de N.D.I. van 1955 tot 1971 bleef verzorgen. Door alle industriële ontwikkelingen
werden de wettelijke voorschriften voor veiligheid in de bedrijven in de loop der
jaren steeds strenger. Er moest dan ook regelmatig geïnvesteerd worden in materieel en
uitrusting. De parate kennis werd opgevoerd door middel van cursussen en oefeningen.
Nevenactiviteiten personeel
127

Eigen kazerne en brandweerauto
Dat de kennis er was en dat ze goed getraind waren, heeft de bedrijfsbrandweer wel
bewezen in Roermond, op 18 september 1982. Toen nam de brandweerploeg van de
N.D.I. voor de derde maal in successie deel aan de landelijke wedstrijden 3e klasse.
Onder leiding van commandant Henk Droppers en bevelvoerder Martin Stegeman werd
het fel begeerde landskampioenschap in hun klasse behaald. Eind 1991 werd de bedrijfsbrandweer
en de E.H.B.O. samengevoegd onder de naam B.H.V. (bedrijfshulpverlening).
Hierdoor konden de brandweer en de E.H.B.O. beter samenwerken. Niet alleen in geval
van brand, maar ook als het ging om eventuele gewonden. In het begin van de jaren
negentig kregen ze de beschikking over een eigen brandweerkazerne aan de Bergenvaardersstraat,
waarna in 1995 geïnvesteerd werd in een brandweerauto. Deze werd
overgenomen van de gemeentelijke brandweer van Zutphen. Roto Smeets Deventer
beschikte over een voortreffelijke uitgerust brandweercorps.
De moderne uitusting van de bedrijfsbrandweer, anno 2000.
128 Nevenactiviteiten personeel

De Ondernemingsraad
Voor het eerst werden er op 17 oktober 1966 verkiezingen gehouden voor een ondernemingsraad
van de N.D.I. Deze belangrijke gebeurtenis had onder het personeel wel een
zekere beroering te weeg gebracht. Wat was er aan vooraf gegaan.
In 1950 was de Wet op de Ondernemingsraden ingegaan. Een wet die regelde dat de
bedrijven waar 25 of meer personeelsleden werkzaam waren, de verplichting hadden een
ondernemingsraad in te stellen. De uitvoering van die wet werd in handen gelegd van de
zogenoemde bedrijfscommissies. Voor het grafisch bedrijf werden die commissies pas in
1955 in het leven geroepen. Voordien was het meestal zo dat in een bedrijf enkele wat
oudere werknemers (de kern) de communicatie verzorgden tussen het personeel en de
directie. In datzelfde jaar kwam er voor de N.D.I. een gekozen personeelscommissie, met
als voorzitter de heer A. ter Wee van de repro. Toch zou het nog lang duren voordat er
voor de eerste maal in het bedrijf ondernemingsraadverkiezingen werden gehouden.
Dat was pas op maandag 17 oktober 1966. Ze verliepen in alle rust, onder leiding van de
personeelscommissie.
Eindelijk installatie OR
Tijdens een bijeenkomst op 14 november werd de ondernemingsraad geïnstalleerd. Daarbij
waren ook de bedrijfsleiding, de staf en de personeelscommissie aanwezig. Als voorzitter
van deze nieuwe ondernemingsraad trad adjunctdirecteur A.C.M. Knüppe op. Na meer
dan 10 jaar was de N.D.I.-OR eindelijk een feit. Hieruit blijkt wel hoe soepel in de beginjaren
met die wet werd omgegaan. Directeur Van der Burgh stelde dat het zo lang geduurd
had, omdat tot voor kort er geen behoefte bestond aan zo’n samenwerkingsorgaan, noch
bij de werknemers, noch bij de werkgever. Maar doordat het bedrijf zich zo uitbreidde en
de personeelsbezetting groeide, werd het toch tijd om het interne overleg en de samenwerking
in andere banen te leiden. De ondernemingsraad moest dus niet gezien worden als
een strijdorgaan en het was ook geen instituut dat bedrijfsbeslissingen kon nemen of kon
afdwingen. De zelfstandige taak en functie van de ondernemer bleef volkomen onaangetast.
De directie was in alle omstandigheden de instantie die de beslissingen nam, maar
zou gaarne de weloverwogen mening en het advies van de ondernemingsraad in haar
overwegingen betrekken. De directie hoopte dat de ondernemingsraad een goed communicatiemiddel
zou zijn tussen de werknemers en werkgevers. Dit alles op basis van begrip en
vertrouwen. Zo kon het belang en het geluk van een ieder die bij deze onderneming
betrokken was, beter worden gewaarborgd, aldus de heer Van der Burgh.
Einde personeelscommissie
Een maand later, en wel op 7 december 1966 werd tijdens een werkvergadering besloten
de heer J.L. Lares (drukker) te benoemen tot secretaris van de ondernemingsraad. Tevens
werd een kleine commissie ingesteld om in voorkomende gevallen sneller te kunnen
handelen. Naast de voorzitter en de secretaris namen verder nog de heren L. Groeneveld
en A.F. van Zwieten, beiden uit de repro, zitting in de OR. Alle lopende zaken zouden nog
tot 31 december door de personeelscommissie worden afgewerkt, waarna de commissie
werd opgeheven. De N.D.I. had vanaf dat moment officieel een ondernemingsraad.
Nevenactiviteiten personeel
129

Sociaalfonds
Aan een goede ontspanningsvereniging met de daarbij behorende sportactiviteiten ontbrak
het in het bedrijf niet, maar een goed sociaal fonds voor de werknemers was er toen
nog niet. Werknemers die door wat voor oorzaak dan ook in sociale problemen waren
gekomen, vonden meestal wel een gewillig oor en ondersteuning bij de directie. Maar een
werkelijk goed sociaalfonds kwam pas door een eendrachtige samenwerking in de zestiger
jaren tot stand, na de installatie van de eerste ondernemingsraad. Het is de verdienste van
deze ondernemingsraad, onder leiding van voorzitter A.C.M. Knüppe, dat in maart 1968
officieel de oprichting plaatsvond van een sociaalfonds. Dit fonds had tot doel:
a. Het verstrekken van adviezen;
b. Het bemiddelen ter zake van hulpverlening door andere instanties;
c. Het verlenen van financiële bijstand.
Als extern contactpersoon tussen de verschillende maatschappelijke instellingen en het
bestuur van het fonds, werd de heer F. Drost gevraagd. Hij was hoofd van het bureau
Maatschappelijk werk voor de Hervormde gemeente in Deventer en zou periodiek (maandelijks)
voor de werknemers spreekuur houden. Enkele maanden later, op 10 november,
werd in een ondernemingsraadvergadering een uiteenzetting gegeven over de opzet van
een toekomstig personeelsfonds. Dit moest ook in een bedrijfsreglement vastgelegd worden.
Vanuit het bestuur van dat personeelsfonds ontstonden later weer diverse subcommissies,
zoals de kleine commissie, beheerscommissie personeelsfonds, commissie voor
gepensioneerden en een commissie vakantiebevordering. Vooral de commissie vakantiebevordering
kreeg een belangrijke financiële bijdrage van de directie. Tijdens het seizoen
1971 kon men bijvoorbeeld drie bungalows huren op Ameland. Voor deze goedkope
vakanties via het bedrijf, heeft bij het personeel jaren lang grote belangstelling bestaan.
Voor en vakantie verblijf op Ameland
130 Nevenactiviteiten personeel

JAARREKENING PERSONEELSFONDS
Werkelijk Werkelijk Begroot
Inkomsten: 1968 1969 1970
Inhoudingen personeel 11.361 13.522 14.200
Rente Spaarbank 1.197 1.256 1.540
12.558 14.778 15.740
Uitgaven:
Bijdrage aan Jubileumfonds 6.969 6.479 7.210
Bijdrage aan Sociaal Fonds 2.100 2.200 2.750
9.069 8.679 9.960
Overschot 3.489 6.099 5.780
Middelen van het Personeelsfonds
Kassaldo 1 januari 1.708 4.001 844
Rekening Spaarbank 24.198 25.394 34.650
Overschot (zie boven) 3.489 6.099 5.780
Totaal middelen 29.395 35.494 41.274
Specificatie uitgaven Jubileumfonds
Uitkeringen bij huwelijk 1.500 2.300 950
Uitkeringen bij 25-jarig huwelijk 1.250 625 1.000
Uitkeringen bij 40-jarig huwelijk - 150 450
Uitkeringen bij pensionering 750 740 190
Uitkering bij overlijden 250 - 750
St. Nicolaasfeest kinderen 1.304 999 1.100
Banketletters personeel 303 138 200
Kerstpakketten gepensioneerden 731 969 1.000
Bloemen etc. personeel 135 129 100
Fruit personeel bij ziekte 588 376 600
Reiskosten 18 53 20
Reis bejaarden - - 600
Cadeau adm. Oud personeelsfonds 140 - -
Aktie Deventer helpt Turkije - - 250
6.969 6.479 7.210
Sociaal Fonds
Inkomsten:
Kas - 176 86
Storting uit Jubileumfonds 2.100 2.200 2.750
Bijdrage werkgever 2.100 2.200 2.750
Totaal beschikbaar 4.200 4.576 5.586
Uitgaven:
Uitkeringen personeel 1.524 1.990 2.900
Bijdrage Maatschappelijk Werk 2.500 2.500 2.500
4.024 4.490 5.400
Saldo kas per 1 januari 176 86 186
Nevenactiviteiten personeel
131

Zorg voor het milieu
Toen in 1973 de vuillast van onder andere zware metalen bij de toenmalige Nederlandse
Diepdruk Industrie B.V. behoorlijk ging oplopen, baarde dat het bedrijf grote zorgen. Nu
was het zo, dat het milieu zoals lucht, water, bodemverontreiniging, afvalwater en andere
hinder, in die tijd landelijk nog niet die prioriteit en aandacht kreeg, die het verdiende.
Men ging een gesprek aan met de Gemeente Deventer en het Zuiveringsschap West Overijssel.
Door deze gesprekken ontstond bij de N.D.I. het idee dat er een eigen waterzuiveringsinstallatie
moest komen en deze werd in 1977 in gebruik genomen. Het was een
zogenoemde O.N.O.-installatie, dat wil zeggen: ontgiften, neutraliseren en ontwateren.
Na dit proces kon het water geloosd worden op de gemeentelijke zuiveringsinstallatie.
Eigen milieuafdeling
In 1989, op een M.T.P.-vergadering, stelde de toenmalige directeur Ronald Blom, dat het
noodzakelijk werd om tot een eigen bedrijfsmilieuzorgsysteem te komen. Een systeem
waarmee men zowel organisatorisch als
administratief de nodige milieumaatregelen kon treffen wanneer dat nodig mocht zijn.
Hij stelde voor dat het in 1994 operationeel zou zijn. Tijdens die vergadering werd toen
besloten een extern adviesbureau (Interproject) aan te trekken. Zij kregen de opdracht
een onderzoek te doen naar de milieuproblematiek van het bedrijf. Dat bureau zou later
komen met een goed uitgewerkt advies.
Daarin werd bevestigd dat het bedrijf een
eigen milieuafdeling moest opzetten en men
adviseerde een plan van aanpak te gaan
maken.
Milieuprijs
Op 14 januari 1991 werd door het management
besloten het advies te gaan uitvoeren.
Men was er van overtuigd, dat een goed
functionerend bedrijfsmilieuzorg-systeem
opgezet moest worden. Vanwege het
gebruik van de chemische stoffen binnen
de Cilinderbewerking werd dit de eerste
afdeling waar het milieu-zorgsysteem
kwam. De milieuzorg ontwikkelde zich in
het bedrijf zeer positief. Zo positief zelfs,
dat ze in 1994 werden verrast met de
oorkonde van de stichting ‘Maltha Milieu
Prijs’. Deze werd toegekend voor de bijzondere
wijze waarop het bedrijf zich had
ingezet voor de vermindering van de
belasting van het milieu.
De oorkonde
132 Nevenactiviteiten personeel

Certificering
Twee jaar later was de vuilbelasting van het water nog verder teruggelopen. Men wist nu
wel dat een goed bedrijfsmilieuzorgsysteem van belang was voor de continuïteit van Roto
Smeets Deventer. Daarom bleven ze verder zoeken naar andere reinigingstechnieken van
het afvalwater. In 1997 werd begonnen met het opzetten van een nieuw milieuzorgsysteem.
Dit systeem moest gaan voldoen aan de voorgeschreven normen van I.S.O.
(International Standard Organisation). Verder werd er naar gestreefd om mei 1998 in
het bezit te komen van het fel begeerde milieucertificaat. Hierdoor kon het bedrijf zich
positief onderscheiden ten opzichte van de concurrerende drukkerijen, zowel nationaal
als internationaal.
Champagne
Op vrijdagochtend 16 oktober1998 was er alle reden om de champagne rond te laten
gaan. Door de heer Verouden werd namens K.P.M.G.-Certification het milieucertificaat
I.S.O. 14001 uitgereikt aan directeur Markus Bos en milieucoördinator Raymond te Riele.
Bij die gelegenheid deelde de directeur het gezelschap mee, dat er opnieuw geïnvesteerd
was in nieuwe apparatuur, en wel in ionenwisselaars.
Een nieuwe techniek, die uit milieuoogpunt de kwaliteit van het afvalwater nog verder
zou verbeteren. Roto Smeets Deventer mocht trots zijn.
In Nederland behoorden zij tot de koplopers op het gebied van milieuzorg.
Roto Smeets Deventer
milieu
ISO-14001
NEN en ISO 14001-certificaat
Milieucertificaat ISO-14001
Nevenactiviteiten personeel
133

R.S.D. op weg naar de toekomst
September 1999, vlak voor het millennium, maakte directeur Markus Bos bekend dat
hij op 1 januari 2000 Roto Smeets Deventer ging verlaten. Hij had een nieuwe functie
aanvaard als directeur van de Plantijn Groep. Als nieuw algemeen directeur in Deventer,
werd door de Raad van Bestuur de heer Kees Funcke benoemd. Hij was directeur van
Plantijn Casparie Amsterdam en Plantijn Casparie Digital Print. De heer Funcke zou
met een goed team leiding gaan geven aan een drukkerij die gespecialiseerd was in het
drukken van grote oplagen van zowel tijdschriften als uitgaven voor de
retailmarkt.
Wie had kunnen denken dat het kleine drukkerijtje dat in 1931 door pionier
Piet van de Griendt met hulp van een handjevol mensen was opgericht,
zeventig jaar laten zou uitgroeien tot één van de modernste rotatiediepdrukkerijen
in Europa? Een drukkerij met een capabel management.
Zij wisten heel goed dat, wilde men als bedrijf in de toekomst overleven
en verder uitbouwen, Europese groei van groot belang was.
Kees Funcke
Roto Smeets Deventer op weg naar de toekomst
134 R.S.D. op weg naar de toekomst