GATHER-IT-YOURSELF - Poppunt

Hogeschool Gent
Departement Sociaal – Agogisch Werk
Voskenslaan 362
9000 Gent
GATHER-IT-YOURSELF
Een hedendaagse kijk op de electronic DIY scene binnen
jongerensubculturen.
Pieter-Jan Pauwels
Stageplaats: Ladda vzw
Promotor: Bart Ryckewaert
Optie: Sociaal-Cultureel Werk Academiejaar: 2007-2008

2
Dankwoord
Hierbij zou ik heel wat mensen willen bedanken voor hun medewerking en de
inzet die nodig was om mijn project tot een goed einde te brengen. Vanuit mijn
stage wil ik de steun en het vertrouwen van Jonas Nachtergaele, Nathalie Van
Lier en Tom Palmaerts bedanken. Zij hebben me altijd de nodige kansen,
vrijheid en verantwoordelijkheid gegeven om te groeien in mijn leerproces en om
zelf te zoeken naar de tendensen en trends binnen de jongerensubculturen.
Naar mijn project toe wil ik alle artiesten en kunstenaars bedanken om met
zoveel enthousiasme te participeren. Annelies Droesbeke, Jonas Pauwels, Micha
Volders, Reinhard (sRam) Roelandts, Hendrik Leper (Boutique Vizique), Marijn
Dionys, Kris Engelen, Frederik De Wilde, Marthe Van Dessel, Karl Klomp (Vj
MnK) en Dijf Sanders.
Ook veel dank aan alle vrijwilligers en mensen die me, al dan niet
onrechtstreeks, geholpen hebben.
Ik wil ook mijn supervisiegroep Sien, Stéphanie en Wim, en eveneens mijn
stagebegeleider Bart Ryckewaert, bedanken voor de interessante reflecties en
ervaring binnen het gehele stageproces. Deze hebben op vele vlakken een grote
bijdrage geleverd.

3
Inhoudsopgave
INHOUDSOPGAVE ______________________________________________________ 3
LIJST VAN SPECIFIEKE TERMEN__________________________________________ 6
1. INLEIDING ____________________________________________________________ 8
2. DO-IT-YOURSELF ____________________________________________________10
2.1 Inleiding____________________________________________________________10
2.2 DIY Algemeen_______________________________________________________11
2.3 DIY en internet _____________________________________________________12
2.3.1 Blog _____________________________________________________________15
2.3.2 Forum ___________________________________________________________15
2.3.3 Podcast __________________________________________________________16
2.3.4 Open source principe _______________________________________________17
2.3.5 Creative Commons License __________________________________________17
2.4 DIY Home improvement _____________________________________________18
2.5 DIY als een scene binnen jongeren(sub)culturen ______________________20
2.6 DIY als Kunst _______________________________________________________21
2.6.1 DIY binnen muziek ________________________________________________21
2.6.2 DIY binnen theater (bricolage) _______________________________________22
2.6.3 DIY binnen interactieve en beeldende kunst ____________________________23
2.7 DIY als ethiek en sociaal-politieke actie ______________________________24
2.8 DIY Rave & Party beweging __________________________________________25
2.9 Conclusie ___________________________________________________________26
3. DIY ALS EEN SCENE BINNEN JONGERENSUBCULTUREN _______________27
3.1 Inleiding____________________________________________________________27
3.2 Punk _______________________________________________________________28
3.2.1 Korte geschiedenis _________________________________________________28
3.3 Punk en DIY ________________________________________________________29
3.4 Zines _______________________________________________________________29
3.5 Indie: DIY na de punk _______________________________________________31
3.5.1 Hardcore _________________________________________________________31
3.5.2 Lo-fi_____________________________________________________________32
3.5.3 Internet & Netlabels________________________________________________33
3.6 Conclusie ___________________________________________________________33
4. ELEKTRONISCHE DIY ________________________________________________34
4.1 Inleiding____________________________________________________________34
4.2 Definitie ____________________________________________________________34
4.3 Nieuwe media _______________________________________________________35
4.4 Elektronische Kunst _________________________________________________36
4.5 Circuitbending ______________________________________________________36
4.5.1 Pioniers binnen circuitbending (internationaal) __________________________37
4.5.2 Pioniers binnen circuitbending (nationaal) ______________________________38
4.6 Chiptune 8 Bit ______________________________________________________38
4.7 Modding ____________________________________________________________39
4.7.1 Hardmodding (Hardwarematig) _______________________________________39
4.7.2 Softmodding (softwarematig)_________________________________________39
4.8 Reverse Engineering _________________________________________________40
4.9 Open source software ________________________________________________41
4.10 Arduino: Software vs. Hardware _____________________________________42
4.11 Conclusie __________________________________________________________43
5. GATHER-IT-YOURSELF _______________________________________________44

4
5.1 Beschrijving project _________________________________________________44
5.2 Relatie jongerensubculturen en Electronic DIY ________________________45
5.2.1 Electronic DIY als scene… __________________________________________45
5.2.2 … binnen jongerensubculturen. _______________________________________45
5.2.3 Gaat DIY dan gewoon niet iedereen aan, waar jongeren een onderdeel van
vormen? ______________________________________________________________45
5.3 Deelnemers _________________________________________________________46
5.4 Verschil met gelijkaardige projecten__________________________________50
5.4.1 Ellentriek sessies___________________________________________________50
5.4.2 Dorkbot sessies ____________________________________________________51
5.5 Doelstellingen ______________________________________________________53
5.5.1 Persoonlijke doelstellingen __________________________________________53
5.5.2 Doelstelling naar deelnemers toe ______________________________________53
5.5.3 Doelstelling naar publiek toe _________________________________________54
5.6 Werkmiddelen ______________________________________________________54
5.6.1 Myspace _________________________________________________________54
5.6.2 Forum ___________________________________________________________55
5.6.3 Telefonisch contact ________________________________________________56
5.6.4 Persoonlijk contact ________________________________________________56
5.7 Conclusie ___________________________________________________________56
6. GIY BINNEN HET SOCIAAL CULTURELE LANDSCHAP EN DE ALGEMENE
BUITENWERELD________________________________________________________57
6.1 Ellentriek versus GIY ________________________________________________57
6.1.1 GIY _____________________________________________________________58
6.1.2 Ellentriek_________________________________________________________58
6.1.3 Besluit ___________________________________________________________59
6.2 GIY volgens de functies van SCW _____________________________________59
6.2.1 Educatieve functie _________________________________________________60
6.2.2 Culturele functie ___________________________________________________61
6.2.3 Gemeenschapsvormende functie ______________________________________62
6.2.4 Maatschappelijke activeringsfunctie ___________________________________62
6.3 Algemene buitenwereld______________________________________________63
6.4 Conclusie ___________________________________________________________65
7. LADDA VZW _________________________________________________________66
7.1 Inleiding____________________________________________________________66
7.2 Missie ______________________________________________________________66
7.3 Visie en uitgangspunten _____________________________________________66
7.4 Strategische en operationele doelstellingen ___________________________68
7.5 GIY volgens de doelstellingen van Ladda vzw __________________________68
7.6 GIY volgens de missie en visie van Ladda vzw__________________________70
7.6.1 Missie____________________________________________________________70
7.6.2 Visie _____________________________________________________________70
7.7 Conclusie ___________________________________________________________71
8. PRAKTIJKERVARING EN BEELDMATERIAAL BINNEN ELEKTRONISCHE
DIY. ___________________________________________________________________72
8.2 Praktijkervaring ____________________________________________________72
8.2.1 Electronic DIY enquête _____________________________________________72
8.2.2 Chiptune Interviews ________________________________________________75
8.3 Beeldmateriaal ______________________________________________________77
9. PERSOONLIJKE ERVARING __________________________________________79
9.1 Leerproces volgens Kolb _____________________________________________79
9.2 Reacties van de deelnemers en toeschouwers __________________________81

5
9.3 Conclusie ___________________________________________________________81
10. BESLUIT ____________________________________________________________82
11. GERAADPLEEGDE BRONNEN ________________________________________84
BIJLAGEN I, II, III, IV, V

6
Lijst van specifieke termen
Atari: Een computermerk dat begin de jaren ’80 de concurrentie ver achter zich
liet op vlak van personal computers en videospelconsoles.
Blogs: Webdagboeken, gebruikt voor allerhande doelen en doelgroepen.
Combats: Schoenen bedoeld voor militairen die ook in trek zijn bij punk en
hardcore subculturen.
Community: De Engelse term voor gemeenschap, veelal gebruikt voor bepaalde
groepen mensen op het internet.
Cosplay: Subcultuur die draait rond zich verkleden in een fictief personage.
DHZ: Doe-het-zelf, de Nederlandse afkorting.
DIY: Do-it-yourself, refereert naar de doe-het-zelf-cultuur.
Guerillamarketing: Guerrillamarketing is een marketingtechniek die poogt om
met beperkte middelen een groot resultaat te bereiken, vaak door te choqueren.
Home improvement: Huisjesklussen, alles wat met onderhoud en herstel te
maken heeft binnen de huiselijke sfeer.
Home Recordings: Muziek opgenomen in een niet-professionele studio.
Howto’s: Howto’s zijn filmpjes en instructies die je uitleggen hoe je iets moet
maken, bouwen of onderhouden. Howto komt van het Engels: “Hoe moet je …”.
Indie: Komt van het Engelse woord ‘independent’ en betekent onafhankelijk van
de dominante cultuur.
Interface: Een interface is een tussensysteem, bedoeld om twee externe
systemen met elkaar te laten communiceren.
Low Budget: Het organiseren, maken of doen van een bepaald iets met een
beperkt, of zonder enig, budget daarvoor.
Mainstream: Een trend of stroming binnen een dominante cultuur.
Merchandise: De zijverkoop van T-shirts, aannaaiers, buttons en CD’s door
muziekgroepen, veelal tijdens of na een optreden.
Metadata: Is een soort data over data, of anders gezegd informatie die
bijgevoegd wordt bij bepaalde data en bestanden over deze bestanden zelf.
Myspace: Een online en wereldwijde community van allerlei mensen met ook
een groot publiek van kunstenaars, bands, tv-programma’s, enz.
PayPal: PayPal is een internetbedrijf die online betalingen en geldtransfers
mogelijk maken.

7
Polyfonie (bij elektronisch geluid): Het verkrijgen van meerdere tonen
tegelijkertijd bij bijvoorbeeld een analoge synthesizer.
Posts: Een ander woord voor berichten die over het internet verspreid worden.
Release: Het uitbrengen van een bepaald product (cd, boek, film, enz.).
Scene: Iets wat niet kan beschouwd worden als een pure subcultuur, omdat het
in een scene gaat rond een community die zich heeft opgebouwd rond een
gemeenschappelijke interesse, maar daarom hoeven ze niet allemaal tot
dezelfde subcultuur behoren.
Setting: De setting van een project is de tijd, locatie en omstandigheden waarin
je werkt. Je kan het zien als een afbakening of terrein waarbinnen je aan de slag
gaat. In deze context kan je een setting beschouwen als een referentiekader.
Skillz: Vaardigheden die benodigd zijn binnen een bepaalde subcultuur.
Social Network: Een sociaal netwerk dat zich vormt onder DIY’ers.
Soundchip: De elektronische chip die zorgt voor de geluidsoverbrenging in
elektronische apparaten.
Spam: Ongevraagde en ongewilde elektronische berichten via het internet.
Straight edge: Een levensstijl die begon binnen de hardcore waar men zich
onthoudt van drugs, tabak en alcohol.
Streamen (van multimedia): Technologie om audio en video rechtstreeks via
computernetwerken (zoals het internet) te distribueren. Bij streaming media
hoeft het mediabestand niet eerst gedownload te worden, maar kan het vrijwel
onmiddellijk afgespeeld worden.
Tool: Het is een werkmiddel of hulpmiddel op je computer of internet, iets
waarmee je aan de slag kan gaan.
Tutorial: Instructies (op de computer) over hoe je iets moet doen, via
tekstbestanden, audio bestanden of video-opnames.
Underground: Ondergronds, niet bedoeld voor de dominante cultuur.
Upload: Het versturen van bestanden van je computer naar het internet. Het
omgekeerde noemt men downloaden.
User: Een gebruiker van een internetsite, veelal is men pas een user als deze
zich geregistreerd heeft op de welbepaalde site.
Virale marketing: Is een onderdeel van guerillamarketing. Mond-opmondreclame
die op het internet via sociale netwerken heel snel en goedkoop
rondgestuurd wordt.

8
1. Inleiding
Deze scriptie behandelt elektronische do-it-yourself als een scene binnen de
jongerensubculturen. De scriptie zal zich hier focussen op twee verschillende
vraagstellingen. Eerst ga ik op zoek naar wat (elektronische) DIY vandaag is,
hoe het allemaal begonnen is en welke mogelijke effecten dit heeft op de
maatschappij. Dit onderdeel is gekoppeld aan een literatuurstudie over DIY, met
een bijkomende bevraging aan ervaringsdeskundigen binnen het veld.
Mijn tweede vraagstelling is gekoppeld aan mijn eindproject binnen Ladda vzw
die als sociaal culturele organisatie inspeelt op deze cultuur, en specifieker over
elektronische DIY via het project Gather-It-Yourself. Hier stellen we ons de vraag
hoe een vzw kan inspelen op DIY als een sociaal culturele organisatie.
Mijn motivatie voor het schrijven van deze scriptie ligt in mijn fascinatie voor de
creativiteit en de enorme inventiviteit van jongeren die bezig zijn rond ‘electronic
DIY’. Iets wat sinds het ontdekken ervan en in de loop van het proces alleen
maar is gegroeid en tevens ook vele andere mensen heeft geïnspireerd.
Naar de doelstelling toe zal ik pogen een scriptie te schrijven die mogelijks
antwoord kan bieden op wat DIY is, hoe het ontstaan is en hoe je als sociaal
culturele organisatie hier kan op inspelen.
Alhoewel mijn opeenvolging van informatie ongestructureerd lijkt, is het
gehanteerde deductieve trechtermodel wel degelijk een logische manier van
werken.
Ik vertrek vanuit een algemeen kader, waarna ik mij verder zal inwerken in het
bijzondere. Dit maakt dat externe lezers zich elke keer beter kunnen inleven in
de specifieke onderdelen doordat de vorige hoofdstukken een ondergrond bieden
om verder op te bouwen. Dit leek mij zeker voor handen omdat dit voor velen
nieuwe en soms moeilijke materie kan lijken.
Na de inleiding begin ik in het tweede hoofdstuk met DIY, als heel algemeen
begrip. Daar zal ik kort alle soorten en middelen rond DIY verduidelijken. Van
daaruit zal ik me elke keer verdiepen in de elementen die significant zijn voor dit
onderzoek.
Het derde hoofdstuk zal zo ingaan op hoe DIY ontstaan is en hoe deze zich heeft
ontwikkeld als een scene binnen de jongerensubculturen.
Het vierde hoofdstuk zal zich specifiek richten op elektronische DIY. Dit stuk
wordt verder uitgediept en is eveneens onderwerp van het eindproject.
Het vijfde hoofdstuk gaat over het project Gather-it-yourself, dat inspeelt op de
elektronische DIY van vandaag.
In het zesde hoofdstuk zal ik proberen aantonen hoe een project als GIY zich uit
binnen het sociaal culturele landschap en waarom dit mogelijk van belang kan
zijn. Hier zal ik een theoretisch kader koppelen aan mijn eindproject.

9
Het zevende hoofdstuk is een voorstelling van Ladda als een deel van dit sociaalcultureel
landschap. Hier zal ik ingaan op hoe zij werken rond jongerensubculturen
en op welke manier GIY zich hier in profileert.
Het achtste hoofdstuk is het onderdeel dat gaat over mijn praktijkervaring buiten
GIY en het beeldmateriaal dat ik gebruik ter verduidelijking van wat DIY is.
Het negende hoofdstuk gaat over mijn persoonlijke ervaringen die ik heb
opgedaan in het verloop van dit project.
Het tiende en laatste hoofdstuk is het besluit naar mijn vraagstelling toe.
Onderstaande afbeelding is een grafische voorstelling van deze scriptie.
Je ziet duidelijk dat ik vertrek vanuit do-it-yourself als een algemeen kader, dat
evenzeer een veelheid aan culturen, visies en soorten bevat.
Van daaruit specificeer ik me op twee deelgebieden binnen deze do-it-yourself.
Eén ervan is DIY als een scene binnen de jongerenculturen waar ik de rol van
DIY verduidelijk binnen de jongerensubculturen.
Het andere is elektronische DIY, eveneens het onderwerp van mijn eindproject,
waar ik het hedendaags karakter van elektronische DIY onderzoek en op welke
manier dit zich allemaal uit.
Vanuit deze twee deelgebieden kom ik zo tot mijn eindproject. GIY is een project
over elektronische DIY als een scene binnen jongerenculturen, waardoor de twee
onderzoeksgebieden in elkaar smelten in de vorm van een project.
De cirkel rond dit trechtermodel symboliseert Ladda vzw als kenniscentrum voor
jongerensubculturen en eveneens sociaal culturele organisatie die fungeerde als
setting en ondersteuning om dit project, en eveneens dit onderzoek, mogelijk te
maken.

10
2. Do-It-Yourself
2.1 Inleiding
In het onderzoek naar do-it-yourself (DIY) is het heel moeilijk om een
welomlijnd territorium af te bakenen waarop je de stempel DIY kan plaatsen.
De doe-het-zelf cultuur is uiteraard iets wat al eeuwen gaande is. Als wij iets niet
zelf deden, deed niemand anders het voor ons. De essentie van mijn eindwerk
ligt dan ook pas veel later, zeker na de industrialisatie (eind 18 de eeuw- begin
19 de eeuw), tot ver in de 20 ste eeuw.
Vanaf de industrialisatie is de mensheid, zeker in Westerse culturen, het al
gewend om bepaalde taken en vaardigheden te laten vallen en andere mensen
met professionele kunde dit te laten invullen. Zo komen we in een
consumentisme van allerlei producten en diensten, zonder enige inbreng te
hebben in het eindproduct, buiten de aankoop van het product zelf. Deze
hedendaagse dominante cultuur van consumentisme is net hetgeen waar de DIY
cultuur zich tegen afzet. Het is niet alleen een breuk ermee, maar eveneens een
actieve inzet om zelf weer grip te hebben op de eigen levenswijze.
Maar hier is mijn eigen visie al vooruit aan het lopen. Laten we eens kijken of
woordenboeken, die een objectieve betekenis zouden moeten bieden aan dit
woord, ons kunnen verder helpen met de vraag: “Wat is nu DIY?”
Mits DIY een Anglicaanse term is zoeken we eerst naar Engelse vertalingen:
1 DIY (or “Do-it-yourself”): “A term coined from the ‘50s that commonly
refers to the process of making or building something for oneself without
the aid of paid professions. The goal of DIY pursuits is as much about
making a useful product as it is about self-empowerment.”
2 do-it-your self
The activity of doing or making something (as in woodworking or home
repair) without professional training or assistance; broadly : an activity
in which one does something oneself or on one's own initiative
3 do-it-your self
Of, relating to, or designed to be done by an amateur or as a hobby: doit-yourself
home repairs; a do-it-yourself sailboat kit.
1 DIMOS, J. (2008) ‘Modern DIY Explosion: Online Communities Where the DIY and MIY
Mentality Thrives’ [WWW]. Wordclay: http://freeself-publishing.com/2008/04/09/modern-diyexplosion-online-communities-where-the-diy-and-miy-mentality-thrives/
[01.07.2008]
2 MERRIAM WEBSTER (2008) ‘Do-it-yourself’ [WWW]. Merriam Webster Online Dictionary:
http://www.merriam-webster.com/dictionary/do%20it%20yourself [01.07.2008]
3 ANSWERS.COM (2008) ‘Do-it-yourself’ [WWW]. Answers.com: http://www.answers.com/topic/doit-yourself
[01.07.2008]

11
Ik vond maar één uitleg bij het zoeken in Nederlandstalige woordenboeken:
4 Doe-het-zelven (alleen onbep. w.), zelf montage-, onderhouds-,
reparatiewerk e.d. verrichten. (afk. DHZ)
Na dit alles gelezen te hebben weet je dat er geen eenduidige manier is om naar
DIY te kijken, noch is er een vakje om dit begrip in te plaatsen. DIY, en zeker
elektronische, evolueert mee met de immense technologische stroomversnelling
en de visie die hierop van toepassing is. Dit maakt het alsmaar moeilijker om het
bos door de bomen heen te zien. Ook heb je hier een veelvoud aan woorden die
onder DIY kunnen vallen waardoor je een moeilijker overzicht krijgt van wat er
allemaal gaande is. De ene noemt het prutsen, de andere bricoleren en nog een
andere noemt het net zoals mij, DIY.
Het gaat hier niet om willekeurigheid noch subjectiviteit, maar binnen deze
scriptie is voor mij de DIY-omschrijving van ‘Wordclay’ de meest volledige in zijn
betekenis. Velen zien DIY teveel binnen zijn economische grenzen, wat niet te
onderschatten is, maar de self-empowerment, de vaardigheden en de
gedachtegang achter het zelf doen zit veel dieper dan je portemonnee.
2.2 DIY Algemeen
DIY is een houding waarbij mensen de zaken zelf in de hand nemen, in plaats
van het aan 'experts' (zoals grote bedrijven) over te laten. De trend kwam pas
echt aan het licht tijdens en vooral na de industriële revolutie. Veel van de DIY
bewegingen en culturen rebelleren tegen het gebrek van de ziel en het
vakmanschap die de machines brachten in onze maatschappij, en namen
letterlijk zelf het heft in handen om er iets aan te doen. De DIY cultuur
bekritiseert hier de consumentencultuur die zich uitdrukkelijk focust op het zien
van objecten, niet alleen als gebruiksvoorwerpen maar ook als
verbruiksvoorwerpen die om de zoveel jaar moet vernieuwd worden om dezelfde
prikkels te ervaren van het product. DIY is een tegenbeweging die mensen ertoe
aanzet om zelf de vaardigheden op te doen die nodig zijn om in de maatschappij
zich te weren tegenover het consumentisme. Recyclage is hier zeker een
onderdeel van. Het doel van DIY is voor een stuk om de verbruiksmaatschappij
om te zetten naar een herbruiksmentaliteit.
Het prille begin van het verhaal loopt uiteraard terug tot in het begin der
mensheid. Van het wiel tot het vinden van werktuigen om vuur te maken. De
mens heeft altijd zijn eigen inventiviteit gehanteerd om zich sterker te maken in
de natuur. De mens, op zich een kwetsbaar wezen, heeft de capaciteit om
cultuur te scheppen in zijn omgeving, door zelf vat te krijgen op zijn natuur.
4 VAN DALE, Groot woordenboek der Nederlandse taal, deel 1, Utrecht, I.M. Calisch en N.S. Calisch,
1999, p.760

12
“Cultuur is voor Paolo Freire 5 datgene dat de mens als vrij, zichzelf ontwerpend
wezen, toevoegt aan en maakt van de natuur. Cultuur betekent voor hem
werken aan de natuur, aan de aarde, om haar tot een menselijke wereld te
maken. Cultuur is humanisering.” Je kan creëren dus ook zien als een vorm van
cultuur scheppen.
Het welgekende zinnetje do-it-yourself, oftewel doe-het-zelf is sinds de jaren ’50
al enorm in trek, ook binnen de commerciële markt. De meesten gebruiken de
term voor het maken en herstellen van huishoudelijke apparaten en objecten,
zonder het kant en klaar aan te kopen of het te laten repareren door iemand met
de nodige expertise. DIY valt bij velen dus ook onder het huishoudelijk
takenpakket.
In de recentere geschiedenis heeft de term DIY ook een bredere betekenisgeving
gekregen die meer dan alleen klussen omvat. Vandaag wordt DIY ook
geassocieerd met de internationale hardcore, punk en alternatieve
muziekgenres. Er zijn eveneens verschillende community’s en mediamakers die
zichzelf binnen DIY plaatsen. Voorbeelden hiervan zijn indie medianetwerken,
piratenradio’s en de hele ‘zine’ gemeenschap.
2.3 DIY en internet
Eigenlijk behoort dit niet tot een DIY stroming of richting, maar door het enorme
belang van internet binnen dit onderwerp begin ik met de link tussen DIY en
internet. De reden hiervoor is dat DIY pas is kunnen expanderen en exploderen
tijdens het internet tijdperk.
Mensen van over de hele wereld konden plots over alles communiceren, niet
alleen zakelijk maar ook over hun eigen hobby’s, bezigheden en ervaringen.
Net daar ligt de sleutel tot het verwerven van de zovele vaardigheden en kennis
die DIY vereist. Via internet kunnen mensen elkaar helpen, stimuleren en
bijleren hoe ze tot iets kunnen komen. Kijk zo maar eens naar huisjesklussen of
home improvement (zie lager).
Er zijn in de bibliotheek van Gent misschien twaalf boeken te vinden over het
zelf maken en doen van klusjes. Op het internet zijn er 100.000’en sites die je
kunnen vertellen wat je exact moet doen om je computer te herstellen, om zelf
te behangen en zelfs welke stofzuiger het langst meegaat.
De vrijheid van het internet heeft zeker de laatste jaren een aantal creaties
teweeg gebracht die de DIY en de informatiespreiding via het ‘world wide web’
alleen maar hebben vergroot. De reden hierachter zijn de mogelijkheden van
“User Generated Content”, wat wil zeggen dat de gebruikers van de site en het
internet, de inhoud en deels ook de functie bepalen. User Generated Content kan
je hier dus zien als een vorm van DIY, maar ook de sites zelf zorgen voor een
5 DEPARTEMENT SOCIAAL AGOGISCH WERK – HOGESCHOOL GENT, VERSCHELDEN-VEYS, G.-A.,
Theorie en Methoden Sociaal Werk, Gent, 2005, p. 138

13
poort naar verschillende communicatiemanieren om allerhande soorten DIY aan
de man te brengen.
Hier zijn een aantal voorbeelden van belangrijke User Generated Content sites
en andere sites, met een zeker belang voor DIY.
2.3.1 YouTube 6
YouTube is een gratis video upload site, die nog nooit
eerder geziene proporties heeft ingenomen op vlak van
grootte en bereikbaarheid. Het is een site waar je als
gewone mens je filmpjes kan uploaden, bekijken en delen
met het grotere publiek. Drie voormalige PayPal-medewerkers wilden een usergenerated
video content creëren, wat wil zeggen dat de gebruikers zelf bepalen
wat er op de site komt. Dit varieert van filmclips, TV-series, muziekvideo’s tot
zelfgemaakte videoblogs, originele kortfilmpjes en halsbrekerij. Het motto van
de site is dan ook ‘YouTube: broadcast yourself”. De kijkers van de website
kunnen de filmpjes bekijken via het opzoeken van tags of kernwoorden die de
makers van de filmpjes hebben bijgevoegd om zo de filmpjes terug te vinden.
Wat belangrijk is, is vooral de impact van deze site. Anno 2008 wordt er per
minuut, 10 uur film geplaatst op YouTube door zijn gebruikers. Terwijl er in 2006
nog maar 500.000 users actief waren op YouTube, heeft het nu te kampen met
79 miljoen gebruikers. Ondertussen is er al 3 miljard keer een filmpje bekeken.
Dit heeft ook zijn gevolgen: YouTube neemt vandaag evenveel webruimte in als
het volledige internet in 2000.
Nu zijn er ook al heel wat meer video upload sites te vinden, zowel lokaal als
internationaal. Voorbeelden daarvan zijn vimeo, garage tv, enz.
Het belang van YouTube tegenover DIY ligt hier vooral in de howto’s en
videohandleidingen. Als je iets wil maken of verwezenlijken maar je hebt geen
idee hoe, dan zal je er meestal wel een uitleg van vinden op YouTube.
Of je nu een servet wil vouwen op een oud Japanse manier of je wil weten hoe je
een speelgoedje kan ombouwen tot een synthesizer, je kan en zal het vinden op
YouTube.
2.3.2 Myspace 7
Myspace is een community of anders gezegd een ‘social
networking site’ die na 2006 een enorme expansie
kende. Het is dus een community waar je zelf een
website gratis kan aanmaken voor het netwerken met vrienden, blogs te posten,
je toe te voegen tot bepaalde groepen, foto’s te delen, een persoonlijk profiel
6 YADAV, S. (2006) ‘YouTube, the complete profile’ [WWW]. Rev2.org:
http://www.rev2.org/2006/10/02/YouTube-the-complete-profile/ [11.07.2008]
7 DODERO, C. (2006) ‘Lost in MySpace Log on, tune in, and hook up with 22 million people online’
[WWW]. The Boston Phoenix:
http://bostonphoenix.com/boston/news_features/top/features/documents/04838542.asp
[10.07.2008]

14
aan te maken en waar zowel muziek en video’s op staan voor alle leeftijden en in
alle mogelijke categorieën. Myspace heeft als motto: “Myspace.com, a place for
friends”. Hier kan je dus netwerken met je favoriete bands, radiozenders,
winkels, vrienden, familie en heel verre kennissen. Om te beschrijven welke
proporties deze site inneemt kan je al eens opkijken als je weet dat in de
hoogtijden van Myspace, rond 2006-2007, de site ongeveer 230.000 nieuwe
gebruikers kreeg per dag. Zo zijn er nu bijna 300.000.000 profielen, wat toch al
over bijna een half miljard gebruikers en dus mensen gaat.
Zowel profit, non-profit als hobbyisten hebben het voorbeeld gevolgd van
anderen en hebben een profiel aangemaakt. Bijna alles op de wereld dat weet
heeft van Myspace zit erop. Dan spreken we over muziekgroepen, vzw’s, cafés,
Tv-shows, platenmaatschappijen, kunstenaars, fotografen,… tot zelfs frietkoten.
Het voordeel van deze site is dat je hier heel snel mensen kan zoeken die in
jouw al dan niet winstgevend product kunnen geïnteresseerd zijn. Het belang
van Myspace wordt hier ook nog eens benadrukt in het vijfde hoofdstuk doordat
het mijn enige bron van promotie was naar de buitenwereld toe over mijn
eindproject rond elektronische DIY.
Laat u doch niet vangen dat Myspace hier een unicum in is. Er zijn nog genoeg
community’s, lokaal en internationaal, zoals Netlog, Facebook, Noxa, enz.
2.3.3 Wikipedia 8
Een groot voorbeeld van DIY op het internet is Wikipedia. Je
kan het je best voorstellen als een lege online encyclopedie.
Het is opnieuw user-generated wat maakt dat gebruikers van
internet zelf de invulling moeten maken van de zoektermen in
de encyclopedie. Die invulling kunnen zij zo groot of zo klein
maken als zij zelf willen, met links naar bronnen, naar
synoniemen, of naar andere verklaringen die mogelijks ook op Wikipedia staan.
De uitgebreide encyclopedie wordt nu zelfs meer gebruikt dan digitale varianten
zoals de officiële Microsoft ‘Encarta’, en de Engelstalige ‘Brittanica’.
Natuurlijk bevat Wikipedia niet alle informatie, net omdat de informatie pas
aangevuld wordt als de gebruikers in actie schieten. Zo kiest het publiek zelf
welke woorden en begrippen uitgelegd worden.
Wikipedia is vooral handig voor informatie die moeilijker te vinden is in analoog
materiaal zoals boeken, tijdschriften, enz. Zo kan je makkelijk betekenissen
vinden van computerjargon, nieuwe trends en gegevens, enz. Het bevat
eveneens geen beperkingen, dus kan je zowel algemene, medische, muzische,
historische en andere begrippen opzoeken, waardoor je een grote variëteit krijgt.
Natuurlijk is er ook een keerzijde aan dit verhaal. Omdat deze site eveneens
user-generated is, krijgt Wikipedia de kritiek niet objectief te kunnen zijn. Vele
mensen kunnen er niet bij dat de modale mens zomaar een invulling kan geven
aan een bepaald woord of gegeven en vinden dat hierdoor de vermelde
informatie vele gaten en subjectiviteit zal bevatten. Desondanks deze
8 X (2008) ‘Wikipedia’ [WWW]. Wikipedia: http://en.wikipedia.org/wiki/Wikipedia [11.07.08]

15
subjectiviteit zijn er ondertussen toch al een 10 miljoen artikels verschenen in
255 talen, wat jaarlijks een 700 miljoen tal bezoekers lokt.
2.3.4 Blog
Blog is een afkorting van het Engelse ‘web log’. Het is een website, meestal
beheerd door maar één gebruiker, die regelmatig commentaar, bedenkingen,
data’s van evenementen, of bepaald grafisch en videomateriaal online zet. Deze
posts worden meestal in omgekeerde chronologische volgorde geplaatst,
waardoor het meest recente artikel altijd het eerste is dat je leest. Vaak worden
blogs gebruikt als een bron van commentaar of nieuws op een bepaald
onderwerp. Andere functioneren dan eerder als een persoonlijk online dagboek.
Een doorsnee blog combineert beeld, tekst en linken naar andere blogs,
webpagina’s en andere gerelateerde media. Andere mensen kunnen meestal
berichten en reacties achterlaten om zo ook de interactie te krijgen tussen de
schrijver van de blog en de mensen die de blog lezen. Terwijl het merendeel van
de beheerders zich vooral specificeert op het gebruik van tekst heb je ook
artlogs, photologs, sketchlogs, v(ideo)logs, MP3blogs, enz.
Een blog is dus iets wat iedereen kan aanmaken en onderhouden met informatie.
Het is als het ware het verspreiden van je eigen informatie, gedachtegang,
denkwijze, gevoelens, enz. De DIY gedachte hierachter is dat elke persoon zelf
zijn input kan brengen op het internet over zijn ervaringen en dat mensen,
zonder dat hij die moet kennen, hierop kunnen inspelen en dus ook kunnen
verwikkeld raken in een interactieproces.
Blogs hebben ook de DIY gestimuleerd doordat er specifieke DIY blogs ontstaan
zijn over zowel DIY binnen huisjesklussen, DIY als cultuur en DIY als kunst. Hier
delen beheerders hun ervaringen in het bouwen, bewerken en maken van
verschillende objecten.
2.3.5 Forum
Een forum is al langer bekend binnen de internetwereld, ze bestaan al sinds
1996, en leven nog steeds sterk binnen de internetgemeenschap. Een
internetforum is ook gekend als een discussieforum waar mensen digitaal
kunnen discussiëren en vragen stellen over een bepaald onderwerp. Een forum
bestaat uit een aantal subfora en een aantal onderverdelingen binnen die
subfora waar mensen vragen, moeilijkheden en discussiepunten kunnen
aankaarten met andere mensen die met het onderwerp bezig zijn, of er
tenminste in geïnteresseerd zijn.
Technologie, videospellen, sport, muziek, kunst, mode, religie en politiek zijn
populaire forum thema’s, maar het aantal onderwerpen is teveel om op te
noemen.
Zeker binnen de DIY scene is een forum een handige tool op het internet. Als je
iets wil maken of zelf doen en je vindt er geen informatie over op het internet of
je loopt vast op een bepaald punt, dan zijn de fora meestal een toevlucht om

16
met andere kompanen te praten over wat je wil bereiken. Het voordeel is dat
deze onderwerpen door meerdere personen kunnen bekeken en
becommentarieerd worden, waardoor je een grote input krijgt over een
welbepaald onderwerp. Een forum heeft ook administrators en moderators die
een oogje in het zeil houden voor spam, onnodige praat en scheldpartijen zodat
de fora gebruikt worden waar ze voor bedoeld zijn.
Meestal zijn de moderators zich ook bewust van het onderwerp en kunnen zij
een grote input zijn in je vraagstelling.
2.3.6 Podcast 9
Een podcast is iets wat overgebleven is uit de ‘iPod’ generatie.
Je kan het zien als een serie digitale mediabestanden die op het
internet verspreid worden naar draagbare mediaspelers en
computers. De term is een samenvoeging van ‘iPod’ en
‘broadcast’, wat refereert naar de draagbare mp3speler iPod en
het uitzenden van mediabestanden. Je kan het vergelijken met een blog en
YouTube. De term pod van iPod is hier van toepassing omdat Apple (het bedrijf
achter de iPod) de eerste scripts en codes heeft geschreven om podcasts te
kunnen uitbrengen. Iemand kan over een bepaald onderwerp of bepaalde
interesse een podcast creëren waarin hij meerdere files kan versturen naar het
publiek die deze zowel op computer of op een draagbare media speler kunnen
bekijken of beluisteren. Het voordeel van podcasts is dat mensen zich hier op
kunnen abonneren waardoor ze automatisch nieuwe podcasts op hun iPod of
computer binnenkrijgen naarmate er nieuwe dingen te vertellen zijn door de
beheerder. Het digitale mediaformaat van podcasts laat je ook toe dat je, zonder
al te teveel te moeten downloaden, nieuws of andere media kan binnenkrijgen
over hetgeen jou specifiek interesseert en waar je dus ook op geabonneerd bent.
Podcasts zijn quasi altijd gratis en worden nu ook meer en meer gebruikt door
de modale mens. Tegenwoordig kan je met een micro en een webcam al snel je
eigen podcast creëren over de onderwerpen die je aanbrengt. De beste
vergelijking is die met een piraatradio, alleen dat de podcast op het internet
verloopt en geen illegaal karakter heeft. Ook omvat het geen aankoop van dure
radiozenders en andere apparatuur. Een PC die op het internet is aangesloten
kan al heel veel.
Er zijn ook heel wat podcasts van DIY platenlabels, DIY techniekers en andere,
waar je automatisch van elke aflevering een kopie op je computer en iPod krijgt,
indien je jezelf abonneert. Hier heb je wel niet de interactie die een blog dan
weer wel biedt.
9 STARAK, Y. (2005) ‘What is a podcast and how can I use one?’ [WWW].
Entrepeneurs Journey: http://www.entrepreneurs-journey.com/230/what-is-a-podcast/ [11.07.08]

17
2.3.7 Open source principe 10
Open source is een ontwikkelingsmethodologie waar men aan een groot publiek
toegang verleent tot de bron en kennis van een product. Dit principe wordt
vooral gebruikt bij broncodes op het internet en software. Deze zijn meestal ook
gecreëerd via een collaboratie met het publiek. Open source is iets wat hoog in
het vaandel wordt gedragen door de DIY community. DIY beperkt zich niet alleen
tot wat jij of iemand anders maakt, maar kijkt ook naar wat het voor iemand
anders kan betekenen en in welke mate het een verrijking kan zijn. Via open
source creëer je zo een product dat niet eindigt in zijn evolueren tot een beter
product. Het publiek kan hierop inspelen, dit gebruiken, namaken, herwerken,
bewerken, verbeteren, enz.
Veel van de DIY creaties zullen dan ook zichzelf als open source beschouwen en
zowel schema’s, handleidingen en video’s online plaatsen om hun product te
kunnen namaken. Dit is een volledig andere manier van denken dan wat het
kapitalistisch systeem voor ogen houdt. Ik zal verder ingaan op open source
binnen software in het hoofdstuk over elektronische DIY.
2.3.8 Creative Commons License 11
Creative Commons is een buitenbeentje binnen het onderdeel
internet, maar wel zeer belangrijk. Creative Commons is een nonprofit
organisatie die hun werk wijden aan het vergroten van het
aantal creatieve werk waar andere zich op kunnen op baseren,
gebruiken en delen op een legale manier. De organisatie heeft een gamma aan
copyright licenties uitgebracht, die nu gekend zijn als ‘Creative Commons
licenses’. Deze licenties geven creatievellingen de kans om makkelijk te
communiceren over welke rechten zij behouden en over welke rechten gebruikt
mogen worden door anderen.
De Creative Commons licenties zorgen dat de copyright gebruiker zo een aantal
of zelfs bijna al hun rechten aan het publiek kunnen geven terwijl ze andere
rechten behouden door een variëteit aan licenties en contracten.
De bedoeling is het vermijden van problemen met de huidige copyright wetten
voor het delen van informatie. Als we praten over de huidige copyright, bedoel ik
dan het befaamde zinnetje: “All rights reserved”. Creative Commons en een
aantal artiesten zijn hier tegen opgekomen en zeiden dat ze al deze rechten niet
nodig hebben. Ze hebben liever een aantal basis rechten, die hen evengoed de
kans geeft hun materiaal te delen zonder hun copyright te verliezen als originele
artiest. Hier bieden ze een tegengewicht tegen het principe dat je ofwel al je
rechten behoudt, ofwel al je rechten verliest.
Het project bevat een aantal gratis licenties die copyright eigenaars kunnen
gebruiken als ze hun werk uitbrengen op het internet. Zo kunnen deze
10 COAR, K. (2006) ‘The open source definition’ [WWW]. Open Source:
http://www.opensource.org/docs/osd [11.07.08]
11 CREATIVE COMMONS, (2008) ‘About’ [WWW]. Creative Commons:
http://creativecommons.org/about/ [11.07.08]

18
bestanden metadata meekrijgen die de licenties van het werk kunnen aantonen,
zodat het makkelijker wordt om automatisch werken met een licentie te
lokaliseren en verwerken. Creative Commons hebben ook een ‘Founders
copyright’ contract, bedoeld voor het herwerken van de effecten en gevolgen van
de originele copyrightwetgeving.
Al deze inspanningen, en meer, zijn om hetgeen tegen te gaan wat Creative
Commons beschouwt als een dominante en restrictieve toelatingscultuur.
In de woorden van de oprichter van Creative Commons Lawrence Lessig: "A
culture in which creators get to create only with the permission of the powerful,
or of creators from the past" 12
Lessig volhardt dat de moderne cultuur gedomineerd is door traditionele
copyright rechten om zo hun monopolies te behouden en te versterken op
culturele producten zoals de populaire muziek en film. Hier kan Creative
Commons alternatieven bieden aan deze beperkingen.
Binnen onze Belgische muziekwereld is electrobel.be hier een goed voorbeeld
van een alternatief.
Electrobel bevat 10.000’en muziek en audiobestanden die allemaal onder de
licenties van Creative Commons vallen om zo een tegengewicht te creëren tegen
het dominerende SABAM binnen de rechten van muziek.
2.4 DIY Home improvement
De meest gekende DIY vorm binnen de dominante cultuur die wij allen kennen,
die ook het meest ingebakken zit in het dagelijkse marketingprincipe is home
improvement. Dit omvat werken met materiaal uit de in Engeland gekende
‘hardware stores’. Hier bekend als de doe-het-zelf winkel of in Nederland als een
bouwmarkt.
De meest gekende ketens hierrond binnen België zijn Brico, Hubo en Gamma.
Doe-het-zelven of klussen is vanaf de jaren zestig en zeventig van de 20 ste eeuw
populair geworden onder een groot publiek.
Een buitenbeentje binnen dit onderwerp maar die zeker een enorme impact
heeft gehad op de DIY wereldeconomie is Ikea.
De hele klusmarkt is er om een alternatief te bieden aan de stadsmensen of
mensen die het klussen niet meer eigen zijn. Zo kunnen zij zelf weer persoonlijk
betrokken raken in de opbouw of vernieuwing van hun eigen huis, appartement
of woning. En niet alleen binnen je woning, er is ook nog het maken of herstellen
van auto’s, computers, huis, tuin, alles van materiaal dat ons mogelijks kan
beïnvloeden in ons leven, elk materieel aspect van ons leven.
Voor de meeste onder ons is het gebruikelijk om zaken kant-en-klaar aan te
schaffen of werk te laten verrichten. Alleen vaklui beschikken over de
vaardigheden, gereedschappen en leveranciers om de klus te klaren. Doe-hetzelven
is enerzijds goedkoper, anderzijds hebben steeds meer mensen plezier in
het zelf iets tot stand te brengen. De opkomst van bouwmarkten is geheel te
12 LESSIG, L. (2008) ‘Free Culture’ [PDF] Penguin: http://www.free-culture.cc/freeculture.pdf
[02.08.08]

19
danken aan deze ontwikkeling. Ook de vrije zaterdag en de steeds korter
wordende werkweek in het algemeen heeft hier zeker aan bijgedragen.
De drie grote spelers Brico, Hubo en Gamma zorgen al voor 276 filialen binnen
België alleen, en daar mag je dan nog eens de kleinere spelers binnen de doehet-zelf
wereld bij rekenen. Dit maakt dan ook dat DIY home improvement de
meest gekende vorm van DIY vormt.
Dezelfde gedachtegang, maar op een eerder discrete manier, komt vanuit
Ikea 13 , een bedrijf dat nu niet meer weg te denken is binnen de globale markt
van meubelen en andere huishoudelijke artikelen.
De meest innovatieve beslissing die Ingvar Kamprad nam tijdens het oprichten
van Ikea was in 1956. Doordat het verzenden van zijn producten als
postorderbedrijf heel plaatsrovend was op zowel trein als in de vrachtwagens,
besloot hij om het als een pakket te verzenden dat nog deels in mekaar moest
gezet worden. Deze beslissing is de leuze en de kracht achter Ikea gebleven, die
nu als multinational een grotere distributie heeft van Ikeaboekjes, dan dat er
Bijbels zijn op onze planeet. Zij hadden zeker hun impact op de DIY beweging
binnen de jaren ’60 en ’70. Tijdens deze periode verspreidt de DIY-pakket
gedachte van Ikea zich ook buiten Zweden. Tussen 1963 en 1984 verspreidt
Ikea zich naar Noorwegen, Denemarken, Zwitserland, Duitsland, Australië,
Canada, Oostenrijk, Nederland, Frankrijk en België.
Met de komst van de Home Video Cassette Recorders in dezelfde periode, kwam
er ook heel wat potentieel in het audiovisueel uitleggen en tonen van hoe men
dingen kan bouwen aan de hand van DIY instructeurs. Televisie en beeld waren
veel dynamischer en minder gelimiteerd in hun manier van tonen, terwijl foto’s
en tekst nog altijd moeilijker waren als handleiding om een bepaald object te
creëren. Dit is iets wat binnen de DIY is overgenomen via YouTube en andere
kanalen op het internet en nog steeds een makkelijke manier van leren vormt.
Later in de jaren ’80 werd de DIY industrie alleen maar groter doordat doe-hetzelf
een populaire bezigheid werd in het weekend. Zo konden mensen via hun
bezigheid hun eigen levenstandaard, leefomgeving en de waarde van hun huis
verhogen, zonder hier iemand voor in te huren. De uitgebreide zelfbouwmarkt,
maakte dit nog makkelijker. Zelfs voor duurdere apparaten bestaan er genoeg
huurbedrijven die je met gemak alles van een betonmolen tot een bulldozer
kunnen verhuren.
Na magazines en televisie ging DIY in klussen zich ook verder zetten online,
waar men zich focust op informatieve websites. Er is ook een enorme groei van
onafhankelijke DIY bronnen rond home improvement die via blogs of eigen
13 IKEA (2008) ‘Ikea Geschiedenis’ [WWW]. Ikea:
http://www.ikea.com/ms/nl_NL/about_ikea_new/about/history/index.html [10.07.08]

20
websites hun ervaringen mededelen. Zo merk je een groei in do-it-yourself sites
komende van kleinere en onafhankelijke organisaties.
2.5 DIY als een scene binnen jongeren(sub)culturen
De term ‘DIY’ betekent ook veel meer dan klussen. DIY heeft sinds de jaren ’70
zijn intrede gedaan binnen de jongeren(sub)culturen. Uiteraard krijgt het
hierbinnen een hele andere inhoud. Hier zijn een aantal voorbeelden:
• Het zelf publiceren van boeken, ‘zines’, en alternatieve strips.
• Bands en muzikanten die hun muziek uitbrengen onder een zelf
opgestarte record label.
• Het maken van punk, indie of andere merchandise (t-shirts, sweaters,
tassen, broeken, aannaaiers, buttons, enz.) door het gebruik van
recycleerbaar of weggegooide materialen, meestal gedecoreerd met
makkelijke materialen zoals zeefdruk logo’s of met een spuitbus geverfd.
• Independent of indie ‘game development’ en ‘game modding’ binnen al
bestaande virtuele omgevingen.
Wanneer DIY exact begon als scene binnen jongerenculturen is heel moeilijk te
duiden. Het begin van DIY wordt meestal geplaatst binnen de punk beweging
van de jaren ’70. In plaats van te werken naar traditionele waarden, zoals
muziekbands die hun publiek proberen te bereiken via major record labels,
begonnen bands zelf op te nemen. Ze maakten zelf hun albums en merchandise,
boekten hun eigen shows en creëerden zo ook kansen voor andere kleine bands.
Zo verkregen ze een mate van bekendheid en ook een status binnen hun cultuur
door het herhaaldelijk ‘low budget’ toeren. Dit maakte dat bands binnen deze
denkwijze niet alleen bezig mochten zijn met louter muzikale aspecten, maar
zich zowel zakelijk, organisatorisch, als marketinggewijs moeten kunnen
profileren. De ‘zine’ beweging nam binnen de punk ook een heel belangrijke rol
in het verslag geven en promoten van optredens. Dit veranderde significant de
manier waarop de fans communiceerden met de muzikanten, doordat het
meestal de fans waren die de zines schreven. Zines werden in kleine getallen
verspreid onder elkaar, zodat iedereen binnen de subcultuur wist wat er te doen
was in hun regio, welke bands goed waren, welke platen aan te raden zijn, enz.
Zines zijn zo ook snel afgetakt van iets wat zich specialiseerde in handgemaakte
muziekmagazines, tot iets wat veel persoonlijker werd binnen de welbepaalde
scene. Ze werden zo een fenomeen binnen de punk en andere subculturen die
tot de DIY cultuur behoorde, wat leidde tot Tutorial zines die toonden hoe je je
eigen shirt, posters, zines, boeken, eten, eender wat kon maken. Het onderdeel
DIY binnen jongerenculturen wordt verder uitgewerkt in hoofdstuk 3.

21
2.6 DIY als Kunst
Binnen kunst wordt er ook vaak gespeeld en gegoocheld met doe-het-zelven.
Iets wat begonnen is met creatief handelen uit financiële noodzaak, is later
uitgebouwd tot aparte stromingen binnen de kunst.
Eveneens is hier geen consensus te vinden over de naamgeving. Terwijl men
binnen de muziek wel duidelijk over DIY spreekt, zal men binnen theater eerder
spreken over bricolage en zal men binnen de beeldende kunst ofwel over
bricolage ofwel over nieuwe media spreken, afhankelijk van de materialen. Dit
toont ook de diversiteit aan van DIY binnen kunst. Om het allemaal duidelijker te
stellen wordt in dit onderdeel DIY binnen muziek, theater en beeldende kunst
uitgewerkt.
2.6.1 DIY binnen muziek
Binnen muziek is er een heel breed gamma van DIY projecten dat je vooral kan
opdelen in twee aparte delen. Enerzijds heb je de mensen die zelf nieuwe
instrumenten proberen uit te vinden, al dan niet gebaseerd op een al eerder
bestaand instrument en anderzijds heb je de mensen die aan bestaande
instrumenten dingen zullen toevoegen of veranderen naarmate hun eigen stijl en
smaak.
Nieuwe instrumenten
Iets wat minder voorkomt dan het herwerken maar blijft leven onder de mensen,
is het creëren van nieuwe instrumenten. Af en toe hoor je wel op het nieuws of
lees je op een site dat iemand een nieuw instrument heeft gebouwd. Zo heb je
een aantal sites waar niet alleen heel oude en zeldzame instrumenten op staan
maar ook nieuwe en nooit eerder geziene creaties. Het is natuurlijk steeds
moeilijker om nieuwe instrumenten te maken omdat er al zoveel op de markt is.
Een mooi voorbeeld van een DIY instrument vanuit onze contreien is de
‘Kelstone 14 ’. Dit is een dubbele elektrische zither waarmee men gelijktijdig
baspartijen en gitaarpartijen kan spelen. De Belgische zanger-liedjesschrijver
Jan Van Kelst ontwikkelde de Kelstone in twee jaar. Het instrument wordt net als
alle andere zitherachtigen horizontaal bespeeld, zoals bijvoorbeeld een piano.
De Kelstone is volledig analoog en bestaat uit twee planken met in totaal
achttien snaren, dus 9 per plank.
Momenteel bestaan er van de Kelstone slechts enkele exemplaren, maar het
ontwerp is ondertussen wel beschermd door een internationaal octrooi. Jan Van
Kelst is hier één van de voorbeelden van DIY en muziek. Zijn Kelstone werd
geïntroduceerd op 6 maart 2007 en wordt officieel erkend als een nieuw
instrument op de markt.
14 VAN KELST, J. (2008) ‘Kelstone, The musical matrix’ [WWW]. Kelstone:
http://www.kelstone.be/presenting [01.08.08]

22
Herwerken en bewerken van instrumenten
Dit is iets wat in grote mate wordt gedaan. Sommige mensen zijn gewoon niet
tevreden met het aanbod, andere moeten creatief zijn met hun financiën en
sommige willen een uitlaatklep voor al hun creativiteit. Het gebeurt veel en vaak
dat mensen zelf beginnen werken aan hun instrumenten en hulpmiddelen zoeken
om tot muziek te komen. Het bekendste forum op het internet binnen België is
het offstage forum. Het forum biedt een volledige DIY sectie waar mensen
kunnen discussiëren en vragen stellen over non-professionele
instrumentenbouw. Het gaat hier bijvoorbeeld vooral over elektrische gitaren en
de nodige versterkers en effecten. Mensen tonen hier hun nieuwste creaties of
stellen vragen over één of andere fout in het schema van hun versterker.
Indien deze vraag niet kan beantwoord worden, zal men snel verwijzen naar een
internationaal forum of een site waar men eventueel wel kan verder geholpen
worden. Eén van deze internationale forums is Experimentalists Anonymous,
waar elektronische DIY instrumenten het subject zijn.
De ene noemt het instrumentenbouw voor hobbyisten, de andere een passie.
Desalniettemin heb je tegenwoordig heel wat DIY’ers die puur via zelfopleiding
en informatie van het internet instrumenten kunnen herwerken en bewerken op
bijna het niveau van een professionele bouwer. Zeker door het open source
principe dat bepaalde informatie vrij stelt om nieuwe mensen te stimuleren en
laat experimenteren, voel je dit meer en meer opkomen.
2.6.2 DIY binnen theater (bricolage) 15
Alhoewel men de term DIY ook gebruikt in kunst, is bricolage hier eerder een
algemeen aanvaarde term, dus zal ik in dit onderdeel eerder het woord bricolage
gebruiken. De betekenis erachter blijft uiteraard grotendeels hetzelfde.
De best mogelijke verklaring van het woord en eveneens de link naar DIY heb ik
gevonden op Wikipedia: “It is borrowed from the French word bricolage, from
the verb ‘bricoler’ – equivalent to the English do-it-yourself, the core meaning in
French being, however, fiddle, tinker and, by extension, make creative and
resourceful use of whatever materials are to hand (regardless of their original
purpose).”
Ik sprak hogerop van creatief handelen uit financiële noodzaak. Alhoewel dit in
sommige theatergezelschappen nog een rol kan spelen, zal men vandaag
bricolage binnen theater niet meer gebruiken als noodzaak, maar als
evenwaardig werkmiddel naast een gamma van andere werkmiddelen. Bricolage
is het gebruiken van materialen, onbedoeld voor theater, in een nieuwe jas en
dus nieuwe wereld gieten. Iets wat afval is, te herwerken tot iets dat gewone
materialen overstijgt.
Men gaat hier zoeken hoe men iets kan aanpassen aan zijn doel en hoe men
creatief kan omgaan met de materialen om zo tot een decor te komen.
Het tot leven maken van het decor en het benuttigen van wat er verkrijgbaar is,
vormt vooral het doel van bricolage binnen de theaterwereld.
15 VAN DIJCK, B. ‘Bricolage theater’ , s.l., 2006-2007, p. 6-7 (scriptie)

23
Uiteraard heeft het ook zijn beperkingen, doordat je geleid wordt door wat je
vindt en krijgt, is het soms moeilijker om te werken naar wat je voor ogen hebt,
maar dat maakt net de uitdaging binnen bricolage voor velen. Het gaat zelfs zo
ver dat men het ziet als een verslaving waar men een veelheid aan materialen
bijhoudt omdat ze het misschien ooit zouden kunnen gebruiken binnen een
bepaald decor voor een theaterstuk.
2.6.3 DIY binnen interactieve en beeldende kunst
Bricolage kunst
Heel wat van de beeldende kunst binnen DIY kunnen we ook categoriseren
binnen bricolage. Het gaat hier wederom over het werken met gevonden
materialen en objecten, zonder specifieke materialen te kopen. Dit leunt heel
dicht aan bij het theaterbricolage dat al besproken is. Het verschil is dat hier de
materialen meer moeten zeggen en betekenen dan in het theater, omdat de
materialen niet voor zichzelf kunnen spreken. Binnen theater heb je nog de
interactie tussen acteur en publiek. Binnen beeldende kunsten moet het
materiaal zelf voor de interactie zorgen waardoor het een grotere rol speelt wat
je zal gebruiken.
Nieuwe media
Als je de naam van dit onderdeel bekijkt besef je ook dat er oude media moeten
zijn. ‘Nieuwe media’ verwijst vooral naar het digitale tijdperk dat alle oudere
analoge apparaten aan het overheersen is. Dit is niet alleen zo bij huisapparaten
maar ook in de kunst. Men zal altijd zoeken naar nieuwe materialen en manieren
om deze te verwerken in de kunst. Ondertussen bestaat er eveneens in Gent een
vrij nieuwe richting voor nieuwe media op de academie van Gent 16 . Hier
vermelden ze duidelijk dat het een onderzoek is naar kunst waarin video,
interactieve events, het artistieke, softwareontwikkeling, 3D animatie, ontwerp
van virtuele ruimtes, web based art, audio art, generative art en narratieve
technieken een onderdeel zijn.
Dit is een hele ommekeer binnen de analoge beeldende kunst waar men nog
werkt met het alom gekende doek en verf, tekenen, enz.
Dit onderdeel zal ook nog verder uitgewerkt worden binnen ‘Hoofdstuk 4:
Elektronische DIY’.
16 DEPARTEMENT KONINKLIJKE ACADEMIE VOOR SCHONE KUNSTEN – HOGESCHOOL GENT (2008)
‘Nieuwe Media’ [WWW]. Hogeschool Gent:
http://www.kask.be/index.php?/nieuwe_media/visie/C42/ [06.08.08]

24
2.7 DIY als ethiek en sociaal-politieke actie
Ethiek
De DIY ethiek refereert naar de ethiek van de zelfredzaamheid, zelf taken op te
nemen, tegenover het door anderen te laten doen. De term ‘doen’ gaat dan over
alles van verbeteringen van de eigen gezondheidszorg, tot publicaties over
bepaalde onderwerpen tot het zelf leren werken met elektronica, enzovoort.
DIY bevraagt hier de uniciteit van de expert zijn vaardigheden en promoveert de
vaardigheid en wilskracht van de gewone mens om meer te doen en te leren dan
hijzelf ooit mogelijk acht. Deze vorm van ethiek wordt hier dan eveneens
gestimuleerd in de vorm van een sociaal-politieke actie.
Sociaal-politieke actie
Met de opkomst van moderne multinational bedrijven en het massa
consumentisme werd zowel de Noord-Amerikaanse als de Europese DIY cultuur,
meer en meer een sociale en politieke ideologie. Dit leunt sterk aan bij het
sociale actie denken dat ik geleerd heb binnen sociaal cultureel werk.
“Sociaal cultureel werk wordt in deze benadering gesitueerd in een breder
perspectief van politieke radicalisering en van sociale mobilisering voor een
menswaardiger samenleving.” 17
Humanisering
De moderne DIY beweging wordt gezien als een individuele respons tegen de
moderne industriële maatschappij en de afhankelijkheid van massaproductie.
Men wil een tegengewicht bieden tegen de multinationale bedrijven die
werkkrachten exploiteren in ontwikkelingslanden. Men hoopt zo dat meerdere
mensen zich aansluiten bij de DIY gedachte en dat men zo de consumenten kan
motiveren om dit misbruik niet meer te tolereren, door zelf een nietconsumerende
mentaliteit op te bouwen. Dit betekent je bewust opstellen
tegenover bepaalde verbruiksartikelen en een gericht aankopen van bepaalde
levensmiddelen. Een gemeenschappelijke gedachte binnen het hele DIY
gedachtegoed is: “Denk globaal, werk lokaal.”, of “De wereld veranderen begint
bij jezelf”.
Ecologie
Niet alleen ijvert DIY voor humanisering, men denkt evengoed aan de
ecologische aspecten, die ons de dag vandaag, allemaal aangaan. DIY is voor
een stuk denken aan de natuur en je afzetten van een wegwerpcultuur.
Duurzaamheid en herbruikbaarheid worden hier dan standaard binnen het
leefpatroon. Zo zijn er heel wat doe-het-zelf tips om verantwoord om te gaan
met afval en verbruiksartikelen. Zo kan je makkelijk informatie vinden over hoe
17 DEPARTEMENT SOCIAAL AGOGISCH WERK – HOGESCHOOL GENT, VERSCHELDEN, G., Sociale
Actie, Gent, s.d., slide 3

25
je bijvoorbeeld een container voor compost maakt of een handleiding hoe je van
je oud papier, nieuwe postkaarten kan maken.
DIY kan gaan van het zelf maken van kleren of huishoudelijk materiaal tot het
zelf aan de slag gaan in herstellingen of opknapbeurten.
Verschil met sociale actie volgens scw
Alhoewel de sociale acties van DIY heel wat gelijkenissen hebben, is er toch één
groot verschil. De sociale actie waar men over spreekt binnen DIY is nu eenmaal
veel minder uitgesproken en krijgt alleen maar gehoor bij de mensen die
effectief ook weet hebben van de DIY cultuur. Er is zeker wel sprake van een
sociaal-politiek signaal dat ze proberen uit te zenden, maar ze doen dit dus
binnen hun eigen ‘social network’. Ze gaan zich ook afzetten tegen het
consumentisme in plaats van het radicaal te bestrijden. Alhoewel ze zeer sterk
achter deze gedachte staan zal je hen ook niet actief nieuwe mensen zien
proberen werven voor hun acties. Ik denk dat dit deels ook komt omdat DIY
bestaat uit honderden, zelfs duizenden netwerken, waardoor men de impact
verliest van het opkomen als één grote gemeenschap van mensen die zich tegen
het consumentisme afzetten.
2.8 DIY Rave & Party beweging 18
De rave & party beweging is iets wat opkwam in de jaren ‘70 in de vorm van een
‘free festival beweging’. Hiermee integreerden ze elementen van eerdere radicale
vormen, zoals de vredesbewegingen en betogingen, met punkoptredens en
feesten. De DIY cultuur werd in de jaren ‘90 erkend als een beweging in het
Verenigd Koninkrijk, waar protest (directe actie) en feest (het festival) in elkaar
vloeiden. Deze ontwikkeling uitte zich in een kruisbestuiving van plezier en
politiek. Herkenbaar was het antidisciplinaire karakter van de jaren ’60 & ’70.
Later demonstreerde men voor een economie van wederzijdse hulp en
medewerking, tegen het commercialiseren van kunst en cultuur, het investeren
in digitale communicatie technologieën voor de gemeenschap en voor de
toewijding tot alternatieve technologieën zoals wind- en zonne-energie.
Sommige sceptici hebben DIY bekritiseerd als een libertaire laissez-faire vorm,
die alleen verkrijgbaar is voor degene die al toegang hebben tot bepaalde
bronnen en recreatie in hun maatschappij. Dit is deels te wijten aan het
samenkomen van de DIY cultuur en de hipster cultuur. De term hipster komt
vanuit Noord-Amerika. Het gaat hier om jonge, geleerde volwassenen uit midden
of hogere klassen met een linkse of liberale achtergrond. Ze hebben meestal
sterke sociale en politieke visies en keren zich af van een dominante cultuur.
Vandaag zijn betogingen en festivals weer veel minder uitgesproken als toen.
Als er nu wordt betoogd, dan is het veel minder vaak in combinatie met een
festival. Omgekeerd geldt hetzelfde.
18 BRASS, E., POKLEWSKI, S., ‘Gathering Force: DIY culture - radical action for those tired of
waiting’, London, Big Issue ltd, 1997, p. 128

26
Festivals zijn eerder een plaats geworden waar je jezelf moet ontspannen, in
plaats van een plaats waar je moet betogen, rebelleren en extreme standpunten
moet innemen. Er zijn zo wel nog een aantal voorbeelden te vinden van een
combinatie tussen beiden. Denk zo maar aan de minifestivals die men
organiseert tegen zinloos geweld of tegen de opwarming van de aarde.
Ook de straight edge festivals zullen bijvoorbeeld alleen maar veganistisch
voedsel ter beschikking stellen om zo een tegengewicht te stellen tegenover de
vleesindustrie.
2.9 Conclusie
Wat is nu DIY? DIY is een proces waar men iets maakt of bouwt zonder enige
professionele hulp van buitenaf, waar niet alleen het financiële een rol speelt,
maar ook het maken van een nuttig product en de self-empowerment die hier
achter zit. DIY is een denk- en handelswijze die in veel aspecten ingebakken zit
zoals in het huisklussen, binnen kunst, binnen ethisch humanistische stelsels,
enz.
Hier bestaan veel middelen toe, zeker het internet dat fungeert als bron, middel
en sociaal netwerk binnen deze cultuur. Ik kan uiteraard niet garanderen dat alle
aspecten binnen DIY hier zijn vermeld. Het zou me zelfs niet verbazen dat er nog
vormen bestaan die ik nog niet ontdekt heb tijdens mijn onderzoek. Net doordat
dit werkveld zo fragmentaal en onoverzichtelijk is, is het voor mij moeilijk om
hier een duidelijke lijn in te trekken, maar bij elk deelaspect staat het bewustzijn
om iets zelf te doen centraal. Ik kan wel bevestigen dat wat hier geschreven
staat een stevige basis vormt van wat DIY nu allemaal omvat.

27
3. DIY als een scene binnen jongerensubculturen
3.1 Inleiding
Punk is het begin van DIY binnen jongerensubculturen. De punkideologie wou
anarchistische principes toepassen op alles rondom zich. De maatschappij, de
muziek en de industrie kwamen onder hun invloed. De Sex Pistols brachten
verwarring, wanorde en chaos bij alles rondom zich, inclusief de mainstream
platenmaatschappijindustrie. Men begreep ook niet hoe een band die zo groot
werd, zich niet wou voegen bij de grotere platenlabels. In hun do-it-yourself
periode, kwam er een golf van zelfdeterminatie, niet alleen bij de band zelf,
maar ook voor nieuwe platenlabels, magazines en meer. De onafhankelijke
muziekindustrie die begon bij de opkomst van punk bestaat ondertussen al 30
jaar. Terwijl de grote platenmaatschappijen al een tijd bestonden, kwam er een
geheel nieuw netwerk van verschillende zaken na 1977. Nieuwe labels, winkels,
muziekstudio’s, distributeurs, fabrikanten, DJ’s en magazines werden allemaal
volledig, of tenminste pragmatisch onafhankelijk. Of het nu was door een
politieke motivatie, een groot ondernemerschap of simpelweg je roeping naar
bekendheid volgen, als je wou betrokken raken in de muziekwereld, gaf
muzikale onafhankelijkheid je een manier om deze waarden te volgen. Hierdoor
definieerde punk een andere manier waarop jij je leven als artiest kan opbouwen
en voort zetten.
Toen muziekgerelateerde ondernemingen begonnen te groeien buiten de
mainstream industrie, kwam automatisch het gebrek van kennis over het
beheren van een onderneming waardoor nieuwe regels, systemen en structuren
bijna door toeval werden ontwikkeld. Dit leidde tot een gemeenschappelijk
gevoel van samenwerking en een gelijkaardige richting die men uitging, zowel
tussen muziekondernemingen, platenlabels en bands. Gedeelde winstcontracten
werden de norm (50% voor de artiest, 50% voor de label), omdat dit eerlijker
leek voor beide partijen. Contracten werden veelal gemaakt op een eenmalige
basis waardoor de band naar een andere label kon trekken wanneer ze zelf
wilden. Hier is het spreekwoord van toepassing: “No strings attached”.
Men stelde zo dat bands ook de tijd krijgen om zelf te groeien in hun muziek, in
plaats van op basis van belachelijke deadlines, waardoor ze slechte nummers
schreven, om toch maar geld te kunnen verdienen.
Uiteraard was punk niet de enige binnen de hele muzieksector die zich
onafhankelijk kon stellen. Punk had zelf een kort bestaan. Terwijl men nog de
mentaliteit had om alle plannen te verscheuren en gewoon muziek te maken,
ging men vrij snel over tot het spelen van rock (al was het punkrock) en
uiteindelijk ook tot het tekenen van een contract bij een grote
platenmaatschappij.

28
Dit allemaal leidde snel tot een tweede golf van (post-)punk groepen die nieuwe
muziekstijlen onderzochten en de opkomst van andere genres die zich eveneens
in de DIY verwikkelden.
3.2 Punk 19
Punk kreeg zijn ondergrond vanuit de welomlijnde rockmuziekscene. Vooral in
het Verenigd Koninkrijk, de Verenigde Staten, Canada en Australië nam deze
scene vrij grote proporties aan. De punk beweging heeft zich verspreid rond de
hele wereld en ontwikkelde zich in verschillende vormen. Punkcultuur integreert
heel specifieke stijlen van muziek, ideologieën, visuele kunst, dans, literatuur en
film. Punk vormt zo op zich een volledige levenstijl en gemeenschap
(community). De punkscene is eveneens een samenraapsel van kleinere
subculturen zoals Oi!, poppunk, punkrock, enz. Deze subculturen onderscheiden
zichzelf door andere vormen van expressie binnen de punk. Er zijn ook
verschillende subculturen die vanuit de punk een eigen identiteit hebben
aangemaakt zoals hardcore en psychobilly. De punkbeweging heeft een
gespannen relatie met de dominantere culturen en vecht tegen commercialisatie
en consumentisme. Ze zijn meestal ook een opvallende factor binnen het
straatbeeld. Hanenkamkapsels in felle kleuren, gescheurde jeansvesten, strakke
broeken en combats, zijn een typische combinatie.
3.2.1 Korte geschiedenis
De punksubcultuur ontstond vanuit een aantal voorgaande subculturen en
invloeden in de laten jaren ’70. Verschillende filosofische, artistieke bewegingen
en moderne kunststrekkingen beïnvloedden de punkbeweging. Punk had
eveneens een verscheidenheid aan muzikale origines in het rock ’n roll genre.
De vroegste vorm van punk, genaamd de protopunk, kwam vanuit de
garagerock op in de Verenigde Staten in het midden van de jaren ’70. De eerste
echte muziekscene die zich punk noemde verscheen in ’74 in New York. Rond die
tijd ontwikkelde zich ook een punkscene in Londen. Kort erop werd Los Angeles
de derde grote stad waar punk duidelijk zijn invloed toonde. Deze drie steden
werden de uitvalbasis van de hele beweging. Uiteraard kreeg de punk ook later
bekendheid binnen Europa en andere Westerse culturen.
Rond 1977 kwam er diversiteit binnen de subcultuur door de ontwikkeling van
specifieke soorten punk zoals 2-tone, oi!, pop punk, new wave en no wave. Ze
hadden allemaal een band met punk, met hun eigen verschillen en accenten.
Rond begin de jaren ’80 onderging punk een omwenteling onder de invloed van
de hardcore punk die opkwam. Hardcore werd heel populair op een zelfde
manier als punk, waardoor er heel wat nieuwe bands als paddenstoelen uit de
19 GROSSMAN, P. (2008) ‘Punk’ [WWW]. Business Network:
http://findarticles.com/p/articles/mi_g1epc/is_tov/ai_2419101001/pg_1 [03.07.08]

29
grond kwamen. De ‘underground’ punkscene in de Verenigde Staten in 1980
produceerde zo nieuwe scenes die ofwel rechtstreeks uit de punk evolueerden
ofwel beweerden de geest van de DIY ethiek toe te passen op een volledige
andere muziekstijl. Zo beveiligden ze het nalatenschap van punk in de
alternatieve rock en indiescene.
3.3 Punk en DIY
De DIY ethiek is dus te linken aan de punkideologie en het anticonsumentisme
dat er achter hangt. Het reageert tegen het idee dat iemand altijd dingen moet
aankopen die hij wilt of nodig heeft van anderen en dat terwijl men dezelfde
resultaten kan bereiken op hun eigen manier.
De ethiek van punk kan eveneens doorgetrokken worden naar eender welke
groep of individu en hoe ze hun politieke standpunten en visies rond DIY
toepassen op het dagelijkse leven. Dit omvat vooral hoe ze vermijden een
bijdrage te maken aan instituties die zij zien als exploiterend en onmenselijk in
hun handelen. Een voorbeeld van deze vermijdtactiek, is het leren om zelf je
huis te onderhouden en duurzame materialen te gebruiken, met respect voor de
natuur, door creatief om te gaan met de middelen die je hebt. DIY is soms een
simpele manier voor het vinden van een oplossing die anders opgelost wordt
door welvaart of door hulp vanuit professionele ondernemingen.
DIY zal zich meestal ontwikkelen in een eerder langdurig leerproces waar men
zoekt naar een vervanging van de geproduceerde goederen en diensten die
traditioneel gevonden worden in een geldelijke economie. Het vaardigheidsdelen,
en de uitoefening ervan, is een centraal aspect binnen de Punk DIY cultuur. Een
voorbeeld binnen de punk is het oprichten van een netwerk tussen een DIY
concert productie, opnamestudio en platenmaatschappij, geleid door maar een
aantal mensen. Deze bieden dan kansen voor verscheidene punkbands om op te
treden binnen hun shows, muziek op te nemen in hun studio en hun CD uit te
brengen onder hun platenmaatschappij.
3.4 Zines 20
Zines zijn binnen de punkcultuur en later ook bij andere culturen bijna het
fundament van het DIY gegeven. Uiteraard breidde de DIY zich ook uit naar DIY
opnames enzovoort, maar zines waren het medium om het woord van deze
culturen te verspreiden. Hier een definitie van het woord:
20 DUNCOMBE, S., ‘Notes from the underground. Zines and the politics of
alternative culture’, Londen, Verso, 1997, p. 117-126

30
“zines are non-commercial, non-professional, small-circulation magazines which
their creators produce, publish, and distribute by themselves” 21
Zines worden meestal geproduceerd via fotokopiemachines in kopieercentra,
meestal met wat beschikbaar was aan papier, al dan niet gekleurd.
Zines zullen nooit echt een oplage halen van 5000, meestal zit het er zelfs een
pak onder in aantal. Het is ook nooit de bedoeling geweest om winst te maken
met de verkoop ervan.
Zines worden geschreven in verschillende formaten, van geprinte computer textformats
tot strips met handgeschreven tekst. De print blijkt hier het populairste
zine formaat te zijn, meestal gefotokopieerd en is gemakkelijk te gebruiken voor
een kleine circulatie. De onderwerpen zijn zeer breed van fictie, politiek, kunst
en design, persoonlijke ervaringen, sociale theorieën, tot zeer bepaalde
onderwerpen zoals seksuele thema’s. Binnen de vroege punkperiode ging het
vooral puur over de punkmuziek. Zolang de onderwerpen maar ver genoeg
vielen van de traditionele media, bleven ze dit soort blaadjes produceren.
22 “Yet, it remains within the subculture of punk music where the homemade, A4,
stapled and photocopied fanzines of the late 1970s fostered the ‘do-it-yourself’
production techniques of cut-n-paste letterforms, photocopied and collaged
images, hand-scrawled and typewritten texts, to create a recognizable graphic
design aesthetic.”
De tijd en materialen die erin kruipen om een zine te maken zijn weinig te
vergelijken met wat men er aan terugkrijgt in de verkoop. Kleinere circulaties in
zines vallen meestal expliciet niet onder een copyright en er is een sterk geloof
bij vele zine schrijvers dat het materiaal binnenin de zines een gratis distributie
zou moeten hebben. De laatste jaren hebben een aantal fotokopie zines het
geschopt tot een professionele omwenteling waarbij ze te vinden zijn in
boekenwinkels of via een online distributie. Een belangrijke zine is bijvoorbeeld
Makezine, een van de belangrijkste algemene DIY zines.
Zines blijven de dag vandaag nog relatief populair. Vooral tegenover de DIY
beweging blijven ze hun belang aanhouden. Recente sociale onderwerpen zoals
globalisatie, milieubewustzijn, de mediaconglomeratie, het Amerikaanse
imperialisme en het consumentisme worden aangekaart.
Terwijl nu de zines langzamerhand in nummers minderen, wordt het aantal blogs
alleen maar vergroot, niet enkel in aantal maar ook in publiek. Dit is grotendeels
toe te wijzen aan de technologie en de laagdrempeligheid die internet
tegenwoordig voor ogen stelt.
21 STONEMAN, P. (2001) ‘Fanzines: Their Production, Culture and Future’ [PDF]. Zinebook:
http://www.zinebook.com/resource/stonemandiss.pdf [13.07.08]
22 TRIGGS, T. (2006) ‘Scissors and Glue: Punk Fanzines and the Creation of a DIY Aesthetic’ [WWW]
http://jdh.oxfordjournals.org/cgi/content/abstract/19/1/69 [13.07.08]

31
3.5 Indie: DIY na de punk 23
Indie is een afkorting van ‘independent music’. Het is een term die
muziekgroepen gebruiken om zich af te keren tegen de grote commerciële
platenmaatschappijen en streven naar een autonoom leven waar ze zelf
beslissen wat ze opnemen en hoe ze publiciteit maken rond hun muziek.
Indie heeft zijn vrijheidsidealen en zijn afgunst tegen de commerciële
mainstream industrie via punk opgenomen. Het stelde hen ook vrij om zelf te
componeren wat ze wilden spelen, in plaats van al hun creativiteit te moeten
stoppen in het maken van muziek op basis van de verkoopbaarheid. De
muziekgroepen zullen vaak hun eigen opnames regelen via home recording of
zullen zich aansluiten bij kleine indie platenlabels. Alhoewel indie veel wordt
verward met postrock is indie eerder een verzamelterm voor onafhankelijke
muziekgenres die ontstaan zijn na de punk. Ik zal hieronder een aantal van deze
genres en muziekscenes bespreken.
3.5.1 Hardcore 24
Hardcore punk (of kortweg hardcore), oorspronkelijk een subgenre van de punk
rock, is nu een genre op zich geworden met ondertussen al talloze vertakkingen.
Het is pas rond begin de jaren ’80 dat hardcore punk begon op te komen. Hun
manier van muziek maken was vooral zwaarder en sneller dan punk. De
behandelde thema’s bleven echter dezelfde, aangevuld met straight edge.
Hardcore kreeg heel wat zijtakken en fusies met andere genres. Zo zijn er
bijvoorbeeld melodische hardcore, metalcore, sludge metal en posthardcore.
Hardcore wordt veelal omschreven als een veel hardere vorm van punk
waardoor het voor dit genre evenmin evident was om door te stromen naar de
mainstream muziek. Dit zorgde er dus ook voor dat de meeste bands weinig
toegang hadden tot professionele productie en promotie waardoor DIY ook een
vaste methodiek en ideologie werd binnen de hardcore cultuur.
In de meeste steden gebruikte de hardcore scene goedkope DIY home
recordings van op 4track recorders die op shows werden verkocht of via mail.
Het verkopen van deze opnames tijdens shows en optredens is iets wat vandaag
nog steeds gedaan wordt bij vooral hardcore bands.
Concerten werden gepromoot door gekopieerde zines, lokale radioshows en
posters op muren en telefoonpalen.
Hardcore fans hadden ook een heel herkenbare look binnen het straatbeeld. Ze
gebruikten een ‘dressed-down’ stijl van T-shirts, jeans, en een crewcut kapsel.
Dit betekent dat ze zich minder of niet opmaakten zoals binnen de punk en een
heel kort, bijna militair kapsel hadden.
23 Zie bijlage 1: DVD, What is Indie?
24 BLUSH, S., American Hardcore. A tribal history, Los Angeles, Feral House, 2001, p. 275-283

32
Op het zelfde moment, was er een gelijkaardige ontwikkeling in het Verenigd
Koninkrijk, wat later bekend werd als UK82. Bands uit deze periode hadden een
geluid met een zware drumbeat en zware overstuurde gitaren, zoals de ‘New
Wave of British Heavy Metal’ bands Motorhead en Iron Maiden. Terwijl Noord-
Amerikaanse hardcore punk en de UK82 ontwikkelden, was het niet duidelijk of
UK82 door de Amerikaanse hardcore was geïnspireerd of omgekeerd. Eenzelfde
beweging leefde in ons land vooral binnen West-Vlaanderen, genaamd de H8000
scene (spreek je uit als Hate thousand). Deze hardcore scene heeft een grote
invloed gehad op de gehele hardcorescene in België met bands zoals Liar en
Congress.
3.5.2 Lo-fi 25
Lo-fi is begonnen als een soort van esthetiek binnen de muziek productie en is
uitgegroeid tot bijna een genre op zich. Lo-fi staat hier voor ‘low fidelity’, wat het
opnemen van geluid met technische fouten zoals overstoring, achtergeluiden of
een kort frequentiebereik inhoudt. Het gebruik ervan is vooral begonnen door
artiesten met financiële berperkingen. Vele lo-fi artiesten gebruikten goedkope
cassette recorders of ouder materiaal voor het opnemen van hun muziek
Alhoewel deze opnames veelal beschouwd worden als onprofessioneel, is het
veelal de esthetische kwaliteit en het authentieke gevoel van een ongeschonden
gebeurtenis daar en toen, opgenomen op dat moment, dat de luisteraars
aanspreekt.
Lo-fi werd ook beschouwd als een underground cultuur, die niets te maken had
met de mainstream muziek. Het was pas als Bob Dylan besloot in 1975 om
officieel een aantal ‘Basement Tapes’ uit te brengen, oorspronkelijk opgenomen
als een demo in 1967, dat de eerste stap naar lo-fi binnen de commerciële
popmuziek is begonnen. Misschien had dit allemaal wel een voordeel in het feit
dat de muziek niet bedoeld was voor een groot publiek. De opnames, gemaakt
op een 4-track opnamerecorder met twee microfonen, maakten een deugd van
de fouten die erin vervat zaten. Met de nodige losheid, gelach en gefoefel kwam
zo de lo-fi ervaring pas naar boven.
Pas in de jaren ’80 wordt lo-fi beschouwd als een term die een genre omschrijft,
toen de cassettetechnologie, zoals de ‘four trackers’, overal verkrijgbaar was.
Vandaag gaan lo-fi artiesten nog steeds opnemen op oud of afgedankt opname
materiaal. Schijnbaar uit financiële noodzaak maar ook door het unieke aan de
opnames, vooral door de ‘authenticiteit’ die het kan voort brengen.
Vandaar dat het een genre is dat nog niet gauw zal uitsterven.
25 MAIER, J. (1999) ‘Lo-Fi : In search of a honest aesthetic.’ [WWW].
http://www.mindspring.com/~jmaier/honest.htm [10.07.08]

33
3.5.3 Internet & Netlabels
De technologische vooruitgang de laatste tien jaar maakt het mogelijk voor
artiesten om de professionele studio’s te omzeilen en zelf werk van hoge
kwaliteit te maken. De evolutie van de mediasoftware en het gebruik van snel
internet geeft artiesten van alle leeftijden en achtergronden, van over de hele
wereld de kans om hun eigen films, cd’s of andere inhoud te produceren en die
te distribueren via het gebruik van netlabels. Zulke werken werden meestal
getoond op een private website en namen toe in populariteit door mond op mond
reclame of via kettingbrieven via email (een virale distributie). ‘Netlabel’ komt
van het woord platenlabel (platenmaatschappij) en is ook een soort van
platenmaatschappij die een distributie heeft van muziek die vooral gebeurt via
digitale audio formaten, zoals een MP3, via het internet. Deze muziekbestanden
worden ook netaudio genoemd. Terwijl het veel gelijkenissen toont met een
traditioneel label, staan netlabels voor gratis distributie online, meestal onder
een licentie die het delen van een productie aanmoedigt (Creative Commons
License). De artiesten behouden meestal hun copyright. De meeste gebruiken
guerillamarketing om zo hun werken te promoten via het internet. Online muziek
groepen dateren ook van al sinds de computer verkrijgbaar was, maar zijn pas
de laatste jaren massaal aan het opkomen.
Netlabels begonnen pas uit te breiden tot een fenomeen wanneer de opkomst
van het MP3 formaat populair werd in de late jaren ’90. Het merendeel van de
netlabels focussen zich vooral op elektronische muziek, alhoewel dit nu ook naar
andere genres aan het uitbreiden is. Vandaag is er een grote opkomst van het
aantal netlabels over de hele wereld. Alhoewel netaudio muziek nog steeds een
niche is binnen de muziekwereld, is het wel een makkelijke manier van
muziekdistributie via het streamen en downloaden van muziek op het internet.
De moderne lincentie systemen zijn dan ook het sterkste argument voor het
stijgende belang van netlabels en netaudio.
3.6 Conclusie
De kerngedachte achter DIY binnen de punk was het opkomen tegen de
dominante muziekcultuur door zelf als onafhankelijke artiest de leiding te nemen
over hun eigen muzikaal verloop op vlak van muziek, opname, productie,
distributie en publiciteit. Vanuit de punk heeft DIY zich naar verschillende andere
muziekgebaseerde subculturen verspreid. Dit is voor een groot stuk
verwezenlijkt vanuit de zines die hier fungeerden als communicatiemiddel en
medium om het woord binnen de community’s te verspreiden. Hier zie je, hoe
iets dat zich pas begon te manifesteren in de jaren ’70, zich zo snel kan
verspreiden over verschillende genres en stijlen heen. De DIY scene, die
begonnen is bij punk, is alles behalve te beschouwen als gedateerd. Integendeel,
al dertig jaar lang is deze onafhankelijkheidstrijd bezig en voel je nog steeds
binnen punk, hardcore en indie, dat men nog steeds vasthoudt aan deze
waarden.

34
4. ELEKTRONISCHE DIY
4.1 Inleiding
In dit onderdeel bespreken we de elektronische DIY in zijn geheel, ook buiten
het terrein van subculturen bij jongeren. Dit is eerder het moeilijkere gedeelte
binnen deze scriptie. De moeilijkheid ligt in het hedendaagse karakter van DIY
en het gebrek aan bronnen die meer kunnen vertellen over verschillende soorten
kunsten, fenomenen en vormen van elektronische DIY. Zo kan je op Google
‘electronic DIY’ intypen en je zal zien dat er enorm veel sites materialen,
schema’s, tips ’n tricks publiceren, maar er weinig mensen zijn die echt zoeken
naar de betekenis, invloeden, reacties en gevolgen voor de maatschappij.
Dit onderdeel zal dus dienen als een samenvatting van wat er nu te vinden is
rond elektronische DIY. Verder in de scriptie zal ik dan ook de link leggen naar
jongeren(sub)culturen.
4.2 Definitie
De DIY scene is een manier van denken en doen die nu weer opkomt binnen het
huidige elektronische tijdperk, maar al een hele tijd bezig was in verschillende
andere vormen en contexten. Vandaag worden via het internet projecten en
experimenten rond electronic DIY viraal overgenomen via het ‘open source’
gedachtegoed.
De beste definitie die wij binnen Ladda hanteerden naar het eindproject toe over
elektronische DIY’ers was:
“Mensen die bezig zijn met het zelf maken of bewerken, maar niet louter
herstellen van elektronische apparaten op basis van hun eigen behoeften en
fantasie.”
Deze definitie bevat wel een beperking. Eigenlijk bevat elektronische DIY veel
meer, omdat er ook een hele elektronische wereld is van DIY via software en
programmeren, die niet direct hardwarematige objecten zullen aanpakken.
Deze zijn niet opgenomen binnen de definitie en binnen het project omdat je dan
een heel groot en vertakt werkveld aanspreekt.
Net door deze vertakking hanteert iedereen een andere visie en definitie van hun
werk. Een officiële en algemeen erkende definitie bestaat dus nog niet over dit
onderwerp. Bovenstaande definitie kan je dus eerder hanteren als een brede
omschrijving in functie van mijn eindproject (zie hoofdstuk 5) en geeft zo al een
beeld waar ik de nadruk op zal leggen.

35
4.3 Nieuwe media
De ontstaansreden van electronic DIY wordt duidelijker als we even in een wat
ruimere context terugkijken naar het ontstaan van nieuwe kunstvormen zoals
bv. de elektronische kunst. Dit is voortgevloeid uit het toenemende onderzoek
en interesse rond nieuwe media. Onder nieuwe media kunnen we de moderne
digitale media verstaan, zoals bv. internet, videogames, film, enz.
Wat kenmerkend is aan de nieuwe media is dat er onderzoek gevoerd wordt
naar de media zelf. Ook is het heel vaak grensoverschrijvend en interdisciplinair.
De media zijn niet meer los te koppelen van elkaar.
Nieuwe media, en het onderzoek daarnaar, zijn zich tegenwoordig steeds verder
aan het manifesteren. Terwijl vroeger vaak het woord nieuwe media enkel de
audiovisuele media bedoelde, is dit sterk veranderd. Door de recente
ontwikkelingen op wetenschappelijk en technologisch vlak, en het vervagen van
de grenzen, is dit veel ruimer geworden. Hierdoor is er ook een nieuwe aftakking
ontstaan binnenin het ruime concept van de nieuwe media, nl. mediakunst.
Dit houdt in principe drie belangrijke onderverdelingen in, audiovisuele/
multimediale installaties, web-based art en elektronische kunst. Daarbij komt
dan nog het softwarematige aspect dat vaak een rol speelt bij de uitvoering van
één van deze disciplines. Uiteraard is er vaak geen duidelijk lijn te trekken
tussen deze drie, aangezien mediakunst dus meestal interdisciplinair is.
Een belangrijk moment in de geschiedenis is het “Futuristisch Manifest” 26 van
Marinetti in 1909. Dynamisme en snelheid zijn de twee belangrijkste begrippen.
Gedaan met het kijken naar het verleden en gedaan met de oude waarden en
normen. Volgens Marinetti zijn futuristische kunstenaars degene om dit waar te
maken. Het is een volledige breuk met het verleden en men zoekt naar nieuwe
manieren, nieuwe media om hun boodschap te kunnen verkondigen. Een
belangrijke gedachte hierbij is dat men zelf experimenteert en zoekt naar een
integratie van alle verschillende disciplines. Ook de tijdsgeest van het futurisme
speelde een grote rol. Er was een samenhang tussen wetenschap, technologie en
kunst. Deze kenmerken zijn vandaag de dag zeker nog terug te vinden in de
mediakunst.
In het kader van deze scriptie is het interessant om nog even verder in te gaan
op de elektronische kunst.
“ De kunst moet de wetenschap weer in evenwicht brengen en weer grip krijgen
op de technologie.” 27
26 DARGE, M. (2007) ‘Kunstgeschiedenis 1 e helft 20 ste eeuw’ [WWW]. Logos Foundation:
http://www.logosfoundation.org/kunstgeschiedenis/index.html [06/08/08]
27 DE KERCKHOVE, D., De huid van onze cultuur. Een onderzoek naar de nieuwe elektronische
realiteit, Amsterdam, Addison-Wesley Nederland BV, 1995, p. 192

36
28 29
4.4 Elektronische Kunst
Dit kan je als kunst in de meest ruime zin interpreteren, zoals een multimediale,
met zelfgeschreven software aangestuurde, sensorgevoelige interface installatie
tot elektronische apparaten in de meer specifieke zin zoals bv. circuitbending.
Belangrijke aspecten in de elektronische kunst zijn interactie, experimenteren en
opportuniteit. Dit laatste houdt in dat er steeds ruimte is voor verschillende
mogelijkheden van interpretatie of creatie. Het toeval kan zich, eventueel,
manifesteren in het concept. Men staat open voor wat er onvoorzien kan uit
voortvloeien. Dit is dan ook perfect toelaatbaar als je experimenteert. Men zoekt
naar nieuwe methodes, nieuwe betekenissen, nieuwe wisselwerkingen, enz.
Actie en reactie speelt een belangrijke rol, zowel in het scheppen als naar een
publiek toe. Het is ook kunst die een participatie vraagt, die zonder moeite kan
aanvaard worden. Een laatste belangrijk punt is interactie, die wordt gekenmerkt
door een sterke dynamiek tussen de intentie en het resultaat. Het gaat niet om
één afleverbaar product, maar om een steeds veranderend concept en netwerk.
Door deze dynamiek krijg je een beleving die wordt gedreven door zelf iets te
doen en door open te staan voor de vele mogelijkheden.
4.5 Circuitbending 30
Je kan het zien als een kunst, een hobby of een manier om elektronische
objecten te herwerken. Circuitbenden kan gezien worden als de grote moeder
onder de elektronische DIY. Niet alleen omdat deze methode vrij weinig vergt
van de gebruiker, maar ook omdat dit een heel bekend onderdeel is binnen de
elektronische DIY, zowel internationaal als nationaal.
Circuitbending is het zoeken naar creatieve kortsluitingen op elektronische
apparaten zoals gitaareffecten, speelgoed, videospelconsoles en kleine digitale
synthesizers om zo nieuwe muzikale instrumenten en geluidsgeneratoren te
bekomen. Met een nadruk op de spontaniteit en de onwillekeurigheid, zijn de
technieken van circuitbending meestal geassocieerd met ‘noise’ muziek, terwijl
nu ook eerder conventionele en hedendaagse muzikanten en muziekgroepen ook
experimenteren met circuitbend instrumenten. Circuitbending draait om het
ontmantelen van een machine en toevoegen van componenten zoals schakelaars
en potentiometers (variabele weerstanden) die het circuit veranderen en zo ook
de functie, het geluid en het gehele voorkomen van het apparaat.
Circuitbending is grotendeels door individuen ontwikkeld die experimenteerden
met tweedehands elektrische toestellen zoals, goedkope keyboards en
drumcomputers of elektronisch speelgoed die normaal niet geassocieerd worden
28 MULDER, A. ,POST, M. , ‘Boek voor de Elektronische kunst’, Amsterdam, 2000, p. 5
29 BEYLS, P., KASK Cahiers 4: Interactiviteit in context, Gent, 2006 p. 11-13
30 GHAZALA, R., Circuit-Bending: Build Your Own Alien Instruments, Indianapolis, Wiley, 2005, p.
16-19

37
met muziek. De esthetische waarde, het onmiddellijk gebruik en de hoge
willekeurigheid zijn meestal factoren in het proces van het succesvol benden van
elektronische apparaten. Alhoewel de geschiedenis van elektronische muziek
meestal is geassocieerd met onconventionele geluidsresultaten, waren
elektronische ingenieurs zoals Robert Moog, Lev Sergeivitch Theremin, en
anderen bezorgd over de consistentie en het geluidsdesign van hun
instrumenten. Circuitbending is typisch inconsistent in het bouwen van
instrumenten op een onwetenschappelijke manier. Terwijl er ondertussen al veel
instrumenten die al ‘gecircuitbend’ zijn verschijnen op veilingsites zoals eBay, is
dit nogal contradictorisch tegenover de bedoeling van de meeste beoefenaars.
Het is vooral de bedoeling om zelf op zoek te gaan naar een geluid dat je boeit,
je moet dit zelf vinden binnen je materiaal.
Machines die ‘gecircuitbend’ worden volgens een herhaalde configuratie vallen
dan ook niet echt onder het circuitbenden, dit wordt dan eerder een mod
genoemd (zie verder).
Circuitbends zijn, zonder veel voorkennis van het apparaat, een intuïtief zoeken
naar nieuwe, andere en leukere geluiden of functies, anders dan de bedoelde
functie van het apparaat.
4.5.1 Pioniers binnen circuitbending (internationaal)
Reed Ghazala
Alhoewel gelijkaardige methodes werden gebruikt door andere muzikanten en
ingenieurs, is deze methode van muziek maken begonnen bij de pionier Reed
Ghazala in de jaren ’60. Ghazala’s ervaring met circuitbending begon in 1966
wanneer een transistor van een speelgoedversterker, per ongeluk kortsloot
tegen een metalen object waardoor het een reeks van ongewone geluiden begon
te creëren. Terwijl Ghazala expliciet niet beweert de eerste circuitbender te zijn,
heeft hij wel de term circuitbending bedacht en is met volle moed begonnen met
het promoten van het concept via zijn geschriften en zijn internetsite, waardoor
hij later beschouwd werd als de Vader der circuitbenden.
Zijn geschriften zorgden eveneens voor het eerste boek: “Circuit-bending. Build
your own alien instruments.”
Nicolas Collins
Geboren in New York, opgegroeid tot een componist van vooral elektronische
muziek en was eveneens een oud-student van Alvin Lucier. Alvin was zelf
componist van experimentele muziek en bouwer van geluidsinstallaties.
Collins gebruikt meestal zelfgemaakte elektronische apparaten en andere
geluidsbronnen zoals oude Cd-spelers en radiozenders. Binnen circuitbending is
Nicolas vooral bekend geworden door zijn boek: "Handmade Electronic Music:
The Art of Hardware Hacking". Het is één van de beste en meest logische boeken
die geschreven zijn over het onderwerp en wordt beschouwd als hét leerboek
voor circuitbenden.

38
4.5.2 Pioniers binnen circuitbending (nationaal)
Kapotski 31
Het trio Jonas Nachtergaele, Ruben Nachtergaele en Kurt Stockman, zijn bekend
geworden binnen en buiten België voor hun aanpak met onverwachte
technologieën en voorwerpen voor het creëren van hun eigen muziek en stijl.
Circuitbenden speelt hier bij hun geluid een grote rol. Kapotski hanteren
‘gecircuitbend’ speelgoed, reverse-engineering van prullen en allerlei huiskeuken
en tuinmateriaal met een geluidsbron om er een kunstvorm van te
maken.
Ze manipuleren en herwerken materialen in een multifacetstroom van geluid met
de mening dat elk object kan gebruikt worden met een ander doel dan zijn
oorspronkelijke bedoeling was. Kapotski toont dat de combinatie van nieuwe en
evengoed oude en afgedankte technologie een perfecte basis kan vormen voor
een innovatieve en experimentele sound.
Dijf Sanders
Dijf Sanders heeft het op korte tijd geschopt tot circuitbend goeroe van
Vlaanderen. Hij speelt eveneens ook in de rockband The Violent Husbands. Dijf
werk al zo een tweetal jaar aan circuitbends en heeft voorstellingen gegeven in
de Ancienne Belgique in Brussel en geëxposeerd in het SMAK van Gent.
Hij geeft ook meerdere workshops, waaronder het project ‘Ellentriek’, dat is
opgestart in samenwerking met Ladda vzw, Constant vzw en De Pianofabriek.
4.6 Chiptune 8 Bit 32
Chiptune muziek is muziek die gebaseerd is op geluiden die uit een oude
computer of videospelconsole komen. Het geluid hiervan komt uit de soundchips
die ingebouwd zijn in dergelijke apparaten. In plaats van dus geavanceerde
polyfonische synthesizers te gebruiken keert men terug naar het gebruik van
veel oudere synthetische muziektechnologie. Deze methode werd vooral gebruikt
in midden de jaren ’80 en de vroege jaren ’90 omdat toen die chips de meest
toegankelijke manier waren om muziek te creëren op een computer. In hun wil
om complexere muziek te maken dan eigenlijk mogelijk was, ontwikkelden de
ontwerpers verscheidene creatieve aanpakken om hun eigen elektronische
muziek te maken. Dit komt vooral doordat de eerste computergeluidskaarten en
chips alleen simpele tonen konden genereren waardoor er grote limieten zaten
op de complexiteit van de muziek en het geluid. Chiptunes kunnen nogal schel
en plat klinken bij een persoon die niet gewoon is naar dergelijke geluiden
binnen muziek te luisteren. Chiptune omvat verschillende genres, met als
gemeenschappelijke noemer dat ze deze oude soundchips gebruiken. De Japanse
chiptune is heel nauw verwant aan videospelmuziek, terwijl de Engelse variant
zich eerder focust op het elektro en dance genre, Zweedse chiptune daarentegen
heeft meer een Avant-garde stijl.
Chiptunes bestaan uit basis golfvormen zoals sinusgolven, blokgolven, en
driehoeksgolven, in combinatie met een basis percussie om het geheel te
ondersteunen. Het 8-bit chiptune geluid kan dus herkend worden aan zijn
31 MULLER, N. (2003) ‘Biografie Kapotski’ [PDF]. Kapotski:
http://www.kapotski.be/docs/bio_kapotski.pdf [04.08.08]
32 VLJ, Van Loon J., chiptune DJ, ‘Wat is chiptune?’ , Hasselt, 08.08.08 (mondeling)

39
gesynthetiseerde instrumenten met vierkante of pulserende geluidsgolven, white
noise percussie en het hevige gebruik van snelle arpeggio’s.
Chiptune word de dag van vandaag populairder met de minuut. In ons land is er
nog niet zoveel rond te doen maar in Amerika, Engeland, Duitsland en de
Scandinavische landen kan je er niet meer naast kijken. Elk land heeft dan ook
zijn stijl en manier van omgaan met de apparatuur. In het hoofdstuk over
praktijkervaring heb ik nog een apart deel gewijd aan chiptune, omdat ik
verschillende internationale chiptuners kon interviewen tijdens een festival in
Hasselt.
4.7 Modding
Modding is iets wat zowel softwarematig als hardwarematig kan gedaan worden
en is ook toepasbaar op niet-elektronische DIY. Mod staat kort voor
‘modification’, wat anders gezegd een verandering is binnen een al gekend
gegeven.
Hiermee bedoelt men dat DIY iets nemen is en daar dan iets aan toevoegen of af
en toe, indien nodig, iets weg laten.
4.7.1 Hardmodding (Hardwarematig)
Hardmodding gebeurt vooral bij duurdere apparaten binnen de circuitbending
wereld en ook veel bij effect pedalen voor de elektrische gitaar. Veelal kopen
gitaristen en andere muzikanten een bepaald effect om hun geluid te moduleren.
Indien men niet tevreden is gaat men niet de pedaal blootleggen en volledig
circuitbenden, maar zal men eerder subtiel de pedaal modificeren en veranderen
totdat het gewenste geluid eruit komt. Dit kunnen evengoed heel subtiele
veranderingen zijn door bijvoorbeeld een extra loop te maken van de ingang van
de pedaal naar de uitgang, waardoor er geen signaalverlies is als de pedaal niet
aanstaat. Je kan modding hardwarematig dus zien als een meer gerichte en
kleinere vorm van circuitbending. Mods worden ook gedaan op basis van
schema’s of handleidingen van andere modder’s en wordt dus veel minder op het
gevoel gedaan.
4.7.2 Softmodding (softwarematig)
Alhoewel het principe hetzelfde is hebben beide niets met elkaar te maken. Veel
software die je gebruikt in je computer kan je zelf deels herschrijven, afhankelijk
van de beveiligingen en codes die je programma’s bevatten.
Softwaremodding wordt grotendeels geassocieerd met het illegaal kraken en
hacken van computers via de software, maar dit omvat niet modding. Je
probeert bij hacken niet een programma te verbeteren naar je eigen smaak of
voorkeur, maar je zal gewoon alles overschrijven en overnemen, meestal met
illegale bedoelingen.
Modding zelf gebeurt binnen 2 grote takken:

40
1. Open source software:
Open source biedt meestal een toegangspoort aan de gebruikers om zelf
rond te neuzen en te veranderen in de broncodes van het programma. Dit
is mogelijk omdat er geen financiële gevaren bestaan voor de originele
maker en zijn rechten. Anderzijds doen ze dit ook omdat ze zo een
continu proces van verbetering in de codes verkrijgen doordat de
gebruikers meewerken in het opbouwproces. Beschermde software moet
zich hier voor aanpassen aan de markt, marktonderzoek doen en
programmeurs inhuren om de aanpassingen te voltooien.
2. Games:
Veel games, zelfs beschermde en beveiligde videospellen, laten poorten
toe om als gebruiker zelf bewerkingen en veranderingen in het spel te
integreren.
Het laat zo de speler toe om de regels, de vormgeving, het verhaal en de
ervaring van het spel te modificeren. Sommigen van deze modificaties
behalen bijna evenveel spelers online als de officiële varianten van
hetzelfde spel. Dit zorgt er soms voor dat mods van bepaalde fans
opgenomen worden in het originele spel.
4.8 Reverse Engineering 33
Reverse Engineering (RE) is een proces voor het ontdekken van de
technologische principes van een apparaat, object of een systeem door
een analyse van zijn structuur, functie en de werking ervan. Dit vergt
meestal het uit elkaar nemen en analyseren van hoe het ding werkt. Dit
wordt meestal gedaan om een nieuw apparaat of programma te maken
dat hetzelfde doet, zonder het originele object te kopiëren. Deze term
komt vanuit de productontwikkeling maar is evenzeer over te zetten naar
electronic DIY. Heel wat apparaten waar men mee werkt, zijn oud,
afgedankt en soms ook zeldzaam. Voor andere ingrepen heb je reverse
engineering niet nodig. Denk maar aan circuitbending waar alles eerder
op het gevoel wordt gedaan. Soms is het echter wel dat je het apparaat
moet kennen en begrijpen voor je er mee kan werken en het kan
bewerken. Het internet staat wel vol met schema’s en uitleg over
duizenden apparaten, maar dit omvat uiteraard niet alles. Hiervoor is
reverse engineering dus cruciaal.
Er zijn ook meerdere redenen voor reverse engineering, zelfs illegale en
andere redenen die niet op elektronische DIY toepasbaar zijn, maar wel
interessant lijken om kort te bespreken.
Voordelen en redenen van reverse engineering zijn:
33 DICK, J. (2006) ‘Reverse engineering delivers product knowledge, Aids technology spread.’
[WWW]. Electronic Design: http://electronicdesign.com/Articles/Index.cfm?AD=1&ArticleID=11966
[13.08.08]

41
• Interoperabiliteit: Het zorgt ervoor (vooral bij software) dat
verschillende bedrijven dezelfde software kunnen lezen en gebruiken. Bv.
Microsoft Office kan zowel op een Windows PC draaien, alsook op een
Macintosh computer.
• Verloren documentatie: reverse engineering wordt vaak gebruikt
omdat de documentatie van een bepaald apparaat verloren is geraakt (of
zelfs nooit geschreven was), en de persoon of het bedrijf die het maakte
is niet meer te bereiken. Geïntegreerde circuits lijken meestal ontworpen
te zijn voor dat specifieke systeem, waardoor reverse engineering de
enige manier is om het te gebruiken in nieuwe technologie, zodat men
deze een nieuwe functionaliteit kan geven en ook herontwerpen.
• Product analyse: Om te examineren hoe een product werkt, welke
componenten er in zitten, kosten te schatten, enz.
• Hacken: Verwijderen van kopieerbeveiliging, vermijden van toegangsbeperkingen,
meestal met illegale bedoelingen.
4.9 Open source software 34
Eén van de bekendste onderdelen binnen het open source gedachtegoed is de
software die er binnen ontwikkeld wordt.
Zo kan je praktisch een volledige PC configuratie doen werken, zonder er ooit
geld voor uit te geven. De pc kan draaien op Linux (i.p.v. Windows), tekst
verwerking via Open Office (i.p.v. Microsoft Office), enz.
Open source software (OSS) begon als marketing campagne voor gratis
software. OSS kan gedefinieerd worden als computer software waarbij de
broncodes leesbaar zijn voor de gebruiker en beschikbaar gesteld zijn binnen de
copyright licentie of andere regelingen.
Dit geeft de gebruiker de toestemming om de software te gebruiken, te
veranderen, te verbeteren en te distribueren in zijn gemodificeerde of
ongemodificeerde vorm. Het is vaak ontwikkeld op een publieke, collaboratieve
wijze. OSS is het meest prominente voorbeeld van open source ontwikkeling en
wordt vaak vergeleken met de ‘user-generated content’.
Eric S. Raymond vond het eerste open source model niet volledig opgaan als
open source. Hij noemde het ‘The Cathedral’ model. Dit model verklaart dat in
traditionele open source de broncode verkrijgbaar is in elke software release,
maar de code die ontwikkeld wordt in de tussenperiodes alleen maar
verkrijgbaar is binnen een exclusieve groep van software ontwikkelaars.
Volgens de open source ethiek heeft hij dan een nieuw model ontwikkelt,
namelijk het ‘Bazaar’ Model. Dit model bevat volglijnen om tot goede, duidelijke
34 COAR, K. (2006) ‘The open source definition’ [WWW]. Open Source:
http://www.opensource.org/docs/osd [11.07.08]

42
en stabiele software te komen. De belangrijkste richtlijn hierbinnen is dat
gebruikers moeten behandeld worden als medeontwikkelaars.
Ze moeten dus toegang hebben tot de broncode van de software, de
codeherstellingen, de foutverslagen, documentatie, enz. Hoe meer
medeontwikkelaars , hoe rapper de software evolueert.
Sommige gebruikers beschikken over gevorderde programmeer vaardigheden
die kunnen helpen in het proces, en daarbovenop vormt elke gebruiker zijn
computer een nieuwe bijkomende testomgeving voor de software. Dit zorgt voor
een grotere kans op het vinden en repareren van een nieuwe bug, fout of virus.
Dit systeem heeft ook een naam, ‘De wet van Linus’: 35
“Mits een voldoende grote omvang van beta-testers en ontwikkelaars kan bijna
elk probleem snel worden benoemd en is de oplossing ervan voor iemand voor
de hand liggend.”
Of in het originele Engels, "given enough eyeballs, all bugs are shallow". Eric S.
Raymond heeft deze wet uitgevonden en genoemd naar Linus Torvalds, een van
de kernontwerpers van het Operating System ‘Linux’.
Belangrijke voorbeelden van de meest gekende OSS producten, die werken
volgens het Bazaar-model, zijn onder andere projecten zoals Linux en Firefox.
4.10 Arduino: Software vs. Hardware
Arduino’s zien er uit als een klein moederbord maar
ze zijn eigenlijk een open source elektronisch
platform. Je kan deze makkelijk bekijken als een
interface die communiceert tussen de computer en
een ander willekeurig apparaat. Dit communiceren
gebeurt door het aanpassen van de signalen die de
externe apparaten naar elkaar zenden. Het digitale signaal dat je computer
verzendt naar de arduino wordt daar omgevormd in een analoog signaal, dat op
zijn beurt wordt verzonden naar een bepaald apparaat. Het speciale hieraan is
dat je apparaten, die helemaal niet bedoeld zijn om te communiceren met een
computer, dit wel kan laten doen. Arduino’s kunnen dus gebruikt worden in de
ontwikkeling van standalone interactieve objecten of kunnen aangesloten worden
op een computer via programmeersoftware zoals Processing en Max/MSP.
Arduino’s zijn bedoeld voor artiesten, designers, hobbyisten en iedereen die
geïnteresseerd is in het creëren van interactieve objecten of omgevingen. Een
arduino kan zowel input verwerken als zelf outputs versturen. Zo kan hij dingen
waarnemen in de omgeving door een aantal sensoren aan te sluiten en kan hij
ook de omgeving beïnvloeden door licht, motoren en andere aan te sturen. De
35 JONES, J. (2006) ‘Linus’s Law, aka many eyes make all bugs shallow’ [WWW]. Jeff Jones Security
Blog: http://blogs.technet.com/security/archive/2006/06/07/433813.aspx [28.07.08]

43
microcontroller op het circuit van de arduino is geprogrammeerd via een
‘Arduino programming language’. De boards kunnen zowel gekocht worden in
preassemblage pakket of in een losse kit met de onderdelen zodat je deze zelf in
mekaar kan knutselen. Arduino’s zijn ook volgens hun open source licentie
volledig na te maken zonder juridische gevolgen. Je kan de schema’s van de
hardware (het volledige circuit) zo downloaden en nabouwen van de officiële
site. Ook de software is hierop gratis te verkrijgen. Dit maakt het voor de
gebruiker makkelijk om de arduino aan te passen naar zijn eigen wensen.
Kortom betekent dit dat je heel wat elektronische apparaten, eigen creaties en
interactieve objecten kan doen werken door van je computer signalen te
verzenden wat het object moet doen.
4.11 Conclusie
Wat is nu electronic DIY? Dit is te benaderen vanuit het Futuristisch Manifest van
Marinetti in 1909. Belangrijk was dat men zich afzette tegen de vaste waarden
en dat men wou breken met het verleden. Men zocht naar nieuwe media om een
boodschap te verkondigen. Experimenteren heeft binnen dit manifest een
prominente rol en verspreidde zich binnen de elektronische kunst en verder nog
binnen de elektronische DIY. Voorbeelden hierbij zijn circuitbending, chiptune en
modding. Het algemeen gegeven binnen al deze vormen van elektronische DIY,
is het apparaat uit zijn context halen, om het een nieuwe betekenis te bezorgen
en ook een nieuwe functie te verschaffen. Dit beperkt zich niet alleen tot
kunstenaars, maar uit zich ook bij hobbyisten, technici en nieuwsgierigen.
Evenmin beperkt het zich tot kunst of technologie, maar zal het de grenzen van
beide overstijgen. Bovendien is het absoluut niet zeker dat electronic DIY enkel
bestaat uit bovengenoemde vormen.

44
5. Gather-It-Yourself
In dit hoofdstuk geef ik een
beschrijving van het project
Gather-it-yourself. Daarnaast
worden inzichten, doelstellingen,
werkingsmiddelen en het
resultaat weergegeven.
5.1 Beschrijving project
Gather-it-yourself vond plaats op 8 maart 2008 in de grote zaal van Ladda.
GIY is een avond-gathering met een line-up van (jonge) “artiesten” die werk
presenteren rond elektronische DIY. Dit omvat performance, installaties,
zelfgemaakte objecten, muziek, video en alles wat past binnen de definitie van
elektronische DIY (zie hoger). Het is open voor een breed publiek en is volledig
gratis.
In deze line-up zijn er dus niet per sé technologische hoogstandjes, maar ook
gewoon fijne, grappige concepten en invalshoeken rond dit thema, gaande van
uiterst professioneel tot inspirerende hobbyisten.
Ik gaf deze artiesten niet alleen een plaats om voor een publiek te performen,
maar ook een informele setting waarin men onderling kan communiceren rond
hun werk en hoe ze hiertoe zijn gekomen. Met de setting van een project bedoel
ik de tijd, locatie en omstandigheden waarin het project zich afspeelt.
Zo hanteerden we binnen GIY geen zware programmatie, maar lieten we
artiesten vrij interageren met het publiek en de andere artiesten.
Dit houdt dus ook in dat de artiesten zelf bepalen hoe hun voorstelling zich zal
vormen, wat zij naar voren zullen brengen en op welke manier ze dit pogen te
doen. Dit zorgt ervoor dat iedereen op een zeer verschillende manier hun werk
naar voren kan brengen en interpreteren, terwijl je ze allemaal wel degelijk kan
plaatsen onder dezelfde noemer, genaamd elektronische DIY.
Ook de doelgroep DIY'ers varieerde van mensen die er al heel lang rond bezig
zijn tot degene die er net zijn ingestapt, van professionele kunstenaars tot
amateurs.
Dit zorgde voor een geheel nieuwe interpretatie van het woord ‘artiest’ of
‘kunstenaar’ en evenzeer voor een nieuwe ervaring. Degene die nog maar net
begonnen waren binnen de DIY, vonden het zeer absurd om samen met deze
kunstenaars hun werk voor te stellen en omgekeerd had je gelijkende reacties.
Desalniettemin kreeg je zo een nieuwe en boeiende interactie.

45
5.2 Relatie jongerensubculturen en Electronic DIY
Het project gaat om een samenhang van electronic DIY en
jongeren(sub)culturen, maar hoe zit die relatie tussen beide dan in elkaar?
5.2.1 Electronic DIY als scene…
Je kan electronic DIY en DIY in het algemeen bekijken als een scene (en geen
scène zoals uit een film). Dit betekent kortweg dat DIY iets voorstelt wat
meerdere subculturen aangaat en gebruikt binnen zijn of haar subcultuur. Je
hoeft dus niet een deel te vormen van een bepaalde subcultuur om toegang te
hebben tot DIY. We hebben gezien dat DIY zo begonnen is bij punk, maar deze
is nu evengoed te vinden binnen elektro, jongerennatuurorganisaties, skaters,
kunstenaars, uitgevers van boeken, noem maar op...
Dit is mede tewerkgesteld door de vrijheid die DIY voorhanden neemt. Alles kan,
zeker zelf, zolang je maar je eigen lot in handen neemt en je daar ook voor
inzet.
5.2.2 … binnen jongerensubculturen.
We hebben gezien dat DIY binnen jongerensubculturen al gaande is sinds de
opkomst van punk in de jaren ’70. Sindsdien heeft DIY zich verspreid over
meerdere jongerensubculturen die zich gebaseerd hebben op een bepaald
muziekgenre. Ook buiten deze muziek subculturen heb je nog heel wat
jongeren(sub)culturen die DIY hoog in de vaandel dragen. Denk zo maar aan
cosplay, anarchisme, hackers, krakers, enz. Jongeren laten nog steeds DIY een
rol spelen in hun cultuur.
In welke mate DIY een rol speelt binnen jongerenculturen bespreek ik verder in
mijn praktijkervaring.
5.2.3 Gaat DIY dan gewoon niet iedereen aan, waar jongeren een
onderdeel van vormen?
Dit vraagt om een tweeledig antwoord. Enerzijds is DIY een algemeen begrip
waar jongeren geen unicum over bezitten. Welk leeftijd je ook hebt, je kan DIY
niet opeisen volgens leeftijd, locatie of religie.
Maar toch is het anderzijds iets wat vooral jongeren aangaat, met jongeren
bekeken in het kader van Ladda (-30 jaar).
Dit omdat jongeren veel meer tijd hebben die ze kunnen invullen, omdat ze nog
niet gebonden zijn aan werk en daardoor nog niet afhankelijk zijn van werk en
een vast inkomen. Zo is DIY nog voor een groot stuk iets dat zich afspeelt in de
vrije tijd. Dit lijkt mij een van de meest logische redenen waarom DIY zich vooral
afspeelt onder jongeren en hun cultuur.

46
5.3 Deelnemers 36
Ik heb in mijn project elf deelnemers kunnen betrekken die electronic DIY als
een gemeenschappelijke noemer hanteerden. Buiten deze noemer waren ze allen
vrij verschillend. Ze komen vanuit andere locaties binnen Vlaanderen, ze werken
vanuit verschillende invalshoeken en hebben allemaal al andere soorten ervaring
opgedaan. Deze heterogeniteit was zeker één van onze werkpunten tijdens de
voorbereiding van het project. Om een beeld te scheppen van hoe de avond er
uitzag heb ik van elke deelnemer een profiel bijgevoegd.
De laatste in het lijstje is een aparte deelnemer. Karl Klomp was een digitale
gast binnen GIY. Hij is een Nederlander die tijdens GIY niet aanwezig kon zijn,
maar die zich heeft voorgesteld aan de hand van een korte film over zijn werk
binnen electronic DIY. Dit stuk film is eveneens bijgevoegd in het beeldmateriaal
in de bijlage.
Dijf Sanders
Dijf is geen onbekende in de 'circuitbend wereld'. Hij is 1/3 van de band 'The
violent husbands' en daarnaast smijt hij zich af en toe elektronisch op zijn
soloproject “Dijf”. Hij is al een paar jaar actief bezig met circuitbenden en geeft
ondertussen zelf ook al workshops zoals onder andere het Ellentriek project in
samenwerking met Ladda zelf.
Hendrik Leper - Boutique Vizique
Hendrik is een van de twee artiesten achter Boutique Vizique. Ondanks dat zijn
wederhelft in San Francisco resideert, werken beiden nog samen aan projecten
waarin 'dromerigheid' nog steeds een constante is. Het resultaat is een reeks
innemende interactieve installaties die je meesleuren in hun technologie- en
fantasierijke wereld. Hendrik geeft eveneens les op het KASK, de
Kunstacademie, in Gent.
36 Zie bijlage 4

47
Frederik De Wilde
Frederik De Wilde woont in Brussel. Hij studeerde schilder -en beeldhouwkunst
en behaalde een postgraduaat aan het Transmedia instituut. Frederik onderzoekt
de relatie tussen kunst, technologie en wetenschap met een speciale affiniteit
voor biologie. Zijn Electric Courtship Songs -kortweg ECS- is het resultaat van
geluidsopnames van de elektrische ontladingen van levende elektrische vissen.
Later op het jaar stond hij ook nog op de eerste editie van de canvascollectie
met één van zijn installaties.
Reinhard Roelandts (a.k.a SRAM)
Reinhard uit Gent, is al 10 jaar bezig rond elektronische muziek, maar sinds het
laatste jaar is hij voornamelijk bezig met chiptune en gameboy sounds in zijn
muziek te verwerken. Voor hem is het een teruggrijpen naar zijn jeugdtijd waar
de atari en gameboy een plaats in namen. De combinatie van circuitbending en
het gebruiken van oudere game-installaties vormen zijn muziek.
Annelies Droesbeke
Annelies uit Lochristi studeert nieuwe media op de Gentse academie. Sinds kort
is ze begonnen met het videobenden tijdens een Ellentriek workshop van Ladda.
Sindsdien is ze ook geïnteresseerd geraakt in beeldmanipulaties via wiimote, de
controllers van de nieuwe nintendo wii. Zij werkte voor dit laatste in
samenwerking met Jonas Pauwels.

48
Marijn Dionys
Marijn uit Gent, meubelontwerper die eveneens DJ is, houdt zich bezig met het
maken van strips en illustraties. Deze werken draaien vaak rond het thema
muziek met 'ellentriek' beeldtaal (kabels, stekkers, mengpanelen, computers,
beeldschermen, luidsprekers, mediadragers,robots,...). DIY via strips en
lampadaires zijn dus zijn specialiteit.
Micha Volders
Micha heeft de gewoonte te experimenteren met alternatieve geluidsbronnen en
hardwarehacking om een unieke sound te creëren die intuïtief gecontroleerd
wordt. Hij is momenteel aan een solo-album aan het werken onder de naam
'Mysteron', waar hij DIY analoge elektronica combineert met softwarematige
programmatie. Buiten zijn DIY elektronica bezigheden is Micha al een hele tijd
drummer bij EL Guapo Stuntteam. Hij geeft eveneens circuitbending workshops
in de Muziekodroom van Hasselt.
Kris Engelen - Yawning Hyaena
Kris Engelen uit Schaarbeek zal onder zijn alias 'Yawning Hyaena' een kleine
voorstelling geven met zijn 'ijskarretje', een van de objecten door hem
gecreëerd op een Ellentriek sessie. Yawning Hyaena is een mix van doom, noise
en psychedelica. Kris is ook veel bezig met andere muziekprojecten zoals 'Lost'
en 'Highway' en 'Time Taxonomy'.

49
Jonas Pauwels
Jonas komt uit het nabijgelegen Sint Amandsberg en is als 19 jarige de jongste
deelnemer. Hijzelf studeert informatica en zijn grootste tijdverdrijf ligt in
videogames. De combinatie van de twee maakt dat hij beide met elkaar kan
doen communiceren om zo tot iets helemaal anders te komen. Zo probeert hij
videoconsole spelletjes te laten communiceren met zijn computer.
Marthe Van Dessel
Marthe Van Dessel is een personage dat al jarenlang actief lokale en
internationale gezelschappen opzoekt. Samen met bolwerK, hackt, knipt, plakt,
deelt, engageert, transformeert en nestelt ze zich in de stedelijke en private
hardware. Open source is voor deze cyberfeminist een filosofie of gewoon een
pragmatische methodologie om elkaar in het (digitale) labyrint te ontmoeten.
Karl Klomp (Vj Mnk)
Karl Klomp was de eerste en enige digitale gast van GIY. De videokunstenaar uit
Nederland maakte voor GIY een kortfilm waarin hijzelf uitlegt hoe hij als Video
Jockey is begonnen. Niet alleen werkt hij met videobeelden maar maakt en
bewerkt Karl ook zelf apparaten die zijn beelden manipuleren en vervormen tot
iets helemaal anders. Hij is één van de weinige videobenders binnen Europa en
werkt ook samen met een andere bekende bender Tom Verbruggen (Toktek).

50
5.4 Verschil met gelijkaardige projecten
5.4.1 Ellentriek sessies 37
Ellentriek is een langlopend project van Ladda dat eveneens werkt rond
elektronische DIY in al zijn vormen en variaties, zolang het hardwarematig
gebeurt. Men ziet Ellentriek hier als een project waarin de relatie van kunst en
elektriciteit wordt onderzocht. Ellentriek is tevens een samenwerkingsproject
tussen Ladda vzw, Constant vzw en De Pianofabriek.
Concept
Ellentriek is een belangrijk onderdeel van huis-, tuin- en keukentoestellen,
kunst, ‘you name it’, en er zitten draden, weerstanden, potmeters, batterijen in
of op of rond.
Het internet loopt over van de Do-It-Yourself tips & tricks om bv. een oude
tandenborstel om te bouwen tot helikopter, om oud speelgoed om te bouwen tot
synthesizer, mini-robots te maken, enz.
Kunstenaars bouwen panelen zodat een publiek een kunstwerk kan bedienen.
Elektriciens werken niet alleen meer aan “plongs”, maar ook aan decor en
installaties voor theaters, musea en kunstenaars.
Ellentriek biedt een workshop aan van een weekend lang, waar je als deelnemer
zelf kan experimenteren met elektriciteit. De workshop begint altijd met een
inleiding in elektriciteit door Marc, waarna je zelf aan de slag kan met je eigen
project. Je wordt het hele weekend bijgestaan door geluidskunstenaars Jonas
Nachtergaele en/of Dijf Sanders.
Als deelnemer kan je
• Je elektronisch onderzoek verder zetten (research)
• Volop experimenteren en nieuwe zaken uitproberen (experiment)
• Een stapje verder geraken door nieuwe input & kennis (education)
• Een idee verder uitwerken (creation)
• Inspiratie opdoen (inspiration)
• Samenwerkingen aangaan met elektronisch DIY’ers vanuit andere
disciplines, invalshoeken,… (coöperation)
Ellentriek is geen reparatieshop voor puur technische elektrische toepassingen,
of een snelcursus elektriciteit zodat je zelf je huis kan bedraden.
Er worden eveneens open ateliers voorzien, met begeleiding en specials van
Marc.
37 X (2008) ‘Wat is het project “Ellentriek”?’ [WWW]. Ladda vzw, Constant vzw, Pianofabriek:
http://www.ellentriek.net/?page_id=4 [30.06.08]

51
Partners binnen Ellentriek
Ladda
Ladda vzw is een kenniscentrum van jongeren(sub)cultuur dat hedendaagse
trends binnen jongerencultuur onderzoekt en duidt. Ze doet dit door de
ontplooiing van haar infozone en door de ontwikkeling van projecten.
Constant
Constant is een non-profit organisatie die sinds 1997 gevestigd is in Brussel en
werkzaam is op het gebied van feminisme, kunst, copyright, alternatieven en
werken via netwerken.
Constant ontwikkelt projecten die zich door middel van radio, elektronische
muziek en database projecten bewegen tussen culturele activiteit en de cultuur
van werk.
De Pianofabriek
De Pianofabriek – kunstenwerkplaats is een laboratorium waar experiment,
onderzoek, kruisbestuivingen en ontmoetingen leiden tot waardevolle artistieke
projecten, die al dan niet aan een klein of groter publiek getoond kunnen
worden.
Het verschil?
Het grote verschil met Ellentriek sessies is dat ik binnen het project niet werk
naar een elektronisch DIY product, maar deze eerder een plaats geef om te
gebruiken als een installatie of binnen een performance.
Binnen het GIY concept is het al een stap verder, mensen komen samen met wat
ze al gecreëerd hebben, om daarover te praten met elkaar en om het te
verwerken in een toonmoment.
5.4.2 Dorkbot sessies 38
Dorkbot Gent is een maandelijkse meeting van artiesten (geluid, beeld,
beweging, enzovoort), designers, ingenieurs, studenten, wetenschappers en
andere partijen die zich interesseren en verdiepen in het creatieve gebruik van
elektriciteit. Dorkbot meetings zijn gratis en open voor een groot publiek. We
volgen hier het voorbeeld van Dorkbot-New York en zijn een deel van het globale
Dorkbot netwerk rond de wereld.
Concept
Het geven van kansen aan mensen om speciale dingen te doen in een informeel
kader en zo een forum te creëren waarin nieuwe kunst wordt onderzocht en
getoond, zowel rond bepaalde werken/technologieën/software/hardware.
38 VAN HOUTE, K. (2008) ‘About dorkbot’ [WWW]. Dorkbot:
http://www.dorkbot.be/pivotx2/?p=about [30.06.08]

52
Ze helpen in het creëren van relaties en collaboraties tussen mensen met
verschillende achtergronden en interesses. Om iedereen een kans te geven om
toffe dingen te zien waar onze mogelijke buren met bezig zijn.
Mogelijke topics voor presentaties:
• Een demo van de nieuwe motion tracking software die jij aan het
schrijven bent.
• Het afspelen van een video die je hebt gemaakt.
• Een uitleg van hoe jij, je gameboy hebt gehacked om het rare bliepende
geluiden te doen maken.
• Brainstormen of het maken van een op afstandbediening controleerbare
sandwich makende robot.
• Het naar voren brengen van een aantal dansers waar je mee werkt en ze
je interface laten demonstreren in je nieuwe ‘mind-control’ ballet.
• Het bediscussiëren van jouw standpunt tot elektronisch kunst.
Dorkbot Gent meetings worden gecoördineerd door Kurt Van Houtte.
De presentaties dienen leuk, vriendelijk en informeel te zijn. Ze zijn kort, maar
20-30 minuten, inclusief vragen.
Wat vooral werkt is een alledaagse babbel over waar je momenteel in
geïnteresseerd bent. We moedigen mensen aan om vragen te stellen tijdens de
presentaties, in plaats van te wachten tot na de presentatie. Het publiek is vrij
divers met een mix van arty/tech/dorky folks.
Meeting format
Drie gasten met presentaties van 20 a 30 minuten.
Eindcommentaar, debat, enz.
Het is dus een meeting van ongeveer 2 uur lang en bevat dus grotendeels drie
presentaties.
Het verschil?
GIY is een pak minder technisch dan Dorkbot en zoekt naar eerder simpele en
ludieke DIY projecten. Hier zorgt Ladda voor een lagere drempel die ook mensen
die er net mee bezig zijn, of technisch niet enorm mee bezig zijn, erbij te
betrekken om hun project voor te stellen. GIY gaat veel meer in op het resultaat
van DIY’ers en minder op het proces dat het allemaal vooraf ging. Dit maakt het
voor een beginnend publiek luchtiger en een makkelijkere instap tot de DIY
wereld. GIY heeft ook een groter aantal artiesten beschikbaar om zo tot meer
interactie en informatie te komen tussen de artiesten zelf.

53
5.5 Doelstellingen
5.5.1 Persoonlijke doelstellingen
Eerst en vooral wou ik een nieuw onderwerp aankaarten binnen het
onderzoeksveld van jongerensubculturen. Er is namelijk al zoveel gedaan en
geschreven dat het mij niet interessant leek om opnieuw het warm water uit te
vinden binnen dit werkveld. Het kan volgens mij alleen maar verrijkend zijn voor
mezelf en voor anderen om nieuwe, interessante en boeiende culturen een
plaats te geven binnen het aanbod. Ik wilde tevens weten wat DIY nu eigenlijk
wel is, wat dit allemaal omvat en hoe het ontstaan is. Ik vond het vooral
frustrerend dat hier geen of toch weinig informatie over te vinden is, waardoor ik
er dan zelf werk van wou maken.
Ik wou mijn project eveneens laten dienen als een experimenteerruimte. De
enorme vertakking van DIY zorgde ervoor dat je het overzicht verliest tussen de
verschillende onderdelen en stromingen. Het leek me net interessant om
daarbinnen een bepaalde afbakening te maken, zodat ik binnen die afbakening
verschillende mensen uit verschillende achtergronden en takken bij elkaar kon
plaatsen en zo zelf een nieuw netwerk kon creëren. Al was het leven van dit
netwerk misschien maar van korte duur, toch was het voor zowel publiek en
deelnemers een kans om nieuwe inzichten en ideeën op te doen, die zij op hun
beurt opnieuw kunnen verspreiden binnen hun eigen sociale netwerk.
Mijn laatste doelstelling was om vanuit een volledig onbekend onderwerp, binnen
een onbekend geheel van netwerken, een volledig project op poten te stellen op
nauwelijks vier maand tijd. Dit was voor mij een kans om al mijn vaardigheden
ten volle in gebruik te nemen en eveneens werk te maken van mijn gebreken die
me mogelijks zouden tegenwerken. Deze doelstelling was voor mij belangrijk,
om zo voor mezelf te kunnen bewijzen dat ik de nodige kennis, houdingen en
vaardigheden bezit om te kunnen functioneren als een sociaal cultureel werker
binnen een organisatie.
5.5.2 Doelstelling naar deelnemers toe
De belangrijkste doelstelling was om de artiesten samen te brengen en een plek
te geven voor een ontmoeting. Zoals al eerder vermeld is het werkveld van
elektronische DIY enorm versplinterd in kleinere, overlappende netwerken. Ik
vond het interessant om mensen binnen deze verschillende netwerken te
motiveren en te activeren om deel te nemen aan GIY. Een plek van ontmoeting
houdt hier ook in dat ik hen de kans biedt om ook met elkaar kennis te maken.
Dit is iets wat in een standaard evenementprogrammatie minder of zelfs niet
wordt ingerekend. Vanuit de muziekoptreden wereld weet ik uit eigen ervaring
dat het veelal draait om gewoon je ding te doen voor een publiek en daarna
weer naar huis te vertrekken. Dit was zeker niet de bedoeling, het was zeer

54
belangrijk dat het niet alleen luchtig bleef voor het publiek, maar ook voor de
artiesten waardoor je een volledig andere sfeer kan bekomen.
GIY functioneerde hier ook als een setting waar DIY’ers met elkaar in dialoog
kunnen gaan en inspiratie op doen. Naar aanleiding van deze doelstelling hebben
we dan ook gezorgd voor een diverse groep van DIY’ers, waarvan velen elkaar
en hun werk nog niet kenden. Technologie is iets dat zo rap evolueert en op zo
veel verschillende manieren dat je veelal de ontwikkelingen uit het oog verliest.
Net op GIY hadden ze de kans om rond te kijken en te zien welke oudere en
nieuwere technologieën men gebruikt binnen hun werk.
5.5.3 Doelstelling naar publiek toe
Hier was uiteraard de doelstelling om het publiek bewust te stellen wat
elektronische DIY nu wel is. Dit wou ik verwezenlijken zonder een zwaar
theoretisch kader aan te bieden. Het was eerder een proeven van de
verschillende soorten DIY die toen aan bod kwamen via de artiesten. Het was
vooral mensen imponeren en inspireren door met hun eigen ogen te zien wat er
nu eigenlijk allemaal mogelijk is met soms simpele elektronische toepassingen.
Dit was dus bewust vanuit een inductieve werkmethode, waar ik het publiek,
vanuit de bijzondere ervaringen, een algemeen kader en interpretatie laat
ontwikkelen rond elektronische DIY.
Een doelstelling die hier nauw bij aansluit was om via de publieke erkenning van
wat er die dag te zien was, een stempel te drukken in de geschiedenis die zegt
dat elektronische DIY binnen Vlaanderen wel degelijk bestaat.
5.6 Werkmiddelen
Dit was een project dat op een zeer klein budget draaide waardoor ik inventief
moest omgaan met financiële middelen. Ik heb dan uiteindelijk ook gekozen om
geen geld uit te geven aan analoog promotiemateriaal (flyers, posters) en me te
concentreren op het contacteren en zoeken van mensen op het internet via
allerlei kanalen en netwerken. De belangrijkste worden hieronder vermeld.
5.6.1 Myspace 39
De relevantie van Myspace is ondertussen al uitgelegd in hoofdstuk 2. Ik heb
Myspace zelf gebruikt als enige bron van communicatie naar de buitenwereld
toe, met uitzondering van een aantal persmaatschappijen zoals Zone09 en de
Week-up om het evenement in de agenda te plaatsen.
De voordelen van Myspace bij een dergelijk sociaal-cultureel project is tweeledig.
39 Zie bijlage 5

55
Enerzijds is dit een heel gemakkelijke en efficiënte manier om een groot publiek
te bereiken volgens het profiel van je organisatie. Bij Ladda zijn dit dus jongeren
van -30 jaar uit heel België, met een nadruk op Gent door de ligging van de
organisatie. Ladda zelf heeft al verschillende Myspace’s waar hun specifiek
doelpubliek op terug te vinden is. Door zelf op zoek te gaan op Myspace en al
bestaande lijsten van mensen toe te voegen aan jouw site krijg je al snel een
groot doelpubliek waar je de nodige informatie naar kan verzenden, over het
eindproject. De GIY site bevatte ook informatie over de sprekers en de artiesten
die langs kwamen, een blog waar regelmatig informatie kwam over verschillende
soorten van elektronische DIY, een vriendenboek waar mensen konden reageren
op het project, enz. Dit zijn allemaal handige tools om mensen duidelijk te
maken waar je project over gaat en een breed kader aan informatie biedt, die
analoge promotiekanalen zoals flyers en poster gewoon niet kunnen bieden.
Anderzijds hebben vele artiesten, kunstenaars, muzikanten, en andere ook een
Myspace waardoor je ook een netwerk kan creëren van DIY’ers en de
aanleunende organisaties. Het voordeel van dit netwerk is dat ook de
buitenwereld via dit netwerk meer kan te weten komen over DIY en wie er
allemaal mee bezig is. Zo komt men ook veel meer informatie te weten over de
desbetreffende kunstenaars waardoor het publiek een beter beeld en zicht krijgt
op wat hij of zij zal kunnen verwachten die dag. Zo kan er op een Myspace van
een kunstenaar zowel tekst, audio, video en nog veel meer staan. Dit is voor
veel mensen een stimulans om naar een dergelijk project te komen. Via het
netwerk leer je dan ook nieuwe vormen van DIY, nieuwe organisaties, enzovoort
kennen.
5.6.2 Forum
Een forum (zie hoofdstuk 2) was ook een goede manier om mensen aan te
spreken omtrent het project. Zeker op gespecialiseerde fora kan je al heel wat
mensen vinden die rond hetzelfde thema bezig zijn, omdat deze voor een stuk
fungeren als een sociaal netwerk van verschillende DIY’ers.
• forum.offstage.be
• www.noiseguide.com/board
• www.rarefish.be/forum
• 8bitcollective.com/forums
• www.electro-music.com/forum
• www.synthforum.nl
• www.electrobel.be/forum
• experimentalistsanonymous.com/board
• forums.makezine.com
• www.instructables.com/forums

56
5.6.3 Telefonisch contact
Telefonisch contact was belangrijk mits fora en Myspace een groot maar wel nog
steeds beperkt publiek hebben.
Enerzijds hebben we zo mensen gecontacteerd die al reeds naar de ‘Ellentriek’
workshops zijn gekomen, omdat we daarvan wisten dat zij al een bepaalde rol
innamen in de DIY wereld.
Anderzijds hebben we via netwerken en nieuwe media organisaties
contactgegevens kunnen verzamelen van verschillende artiesten en meer
professionele kunstenaars om aan het project deel te nemen.
Hierbij was ik zeer dankbaar met de hulp van mijn stagementor die me verder
kon helpen in de contacten die nodig waren om dit project op poten te stellen.
5.6.4 Persoonlijk contact
Hoe absurd het ook klinkt, het persoonlijk contact was in het begin minimaal.
De meeste deelnemers heb ik eerst opgebeld. Pas erna sprak ik persoonlijk met
de DIY’ers af om kennis te maken en hun profiel op te maken voor op de site
van het project. Er waren ook heel wat deelnemers die ik pas voor het eerst
ontmoette tijdens GIY zelf.
Er zijn wel een aantal sleutelfiguren die ik persoonlijk heb aangesproken.
Een van deze personen was bijvoorbeeld Kurt Van Houtte, de man achter de
Dorkbot sessies in de Vooruit, Gent. Hij liet me toe om op de eerstvolgende en
eveneens eerste Dorkbot sessie in Gent het publiek toe te spreken en warm te
maken voor het GIY project. Persoonlijk was dit voor mij een verademing om
binnen het vertakte netwerk een samenkomst te vinden van mensen uit de buurt
die in een verwante setting samenkomen om daar mijn project te kunnen
voorstellen. En dat was dus net ook het probleem binnen mijn persoonlijk
contact, er zijn gewoon geen plaatsen waarvan je weet dat het daar vol loopt
met elektronische DIY’ers, net omdat hun gehele netwerk eerder gecreëerd
wordt op het internet.
5.7 Conclusie
GIY was een avond-gathering met een line-up van (jonge) artiesten die werk
presenteren rond elektronische DIY. Er zijn nog projecten rond dit onderwerp,
zoals bijvoorbeeld Ellentriek en Dorkbot. GIY onderscheidt zich van deze
projecten door een samenkomen van artiesten en mensen die zich interesseren
in elektronische DIY om elkaar te inspireren, heroriënteren of motiveren. De
technische basis van de artiesten speelt hier minder een rol.
Een belangrijke doelstelling binnen dit project was een informele omgeving
creëren waar zowel professionele kunstenaars, hobbyisten als publiek op een
ontspannen doch verrijkende manier met elkaar konden omgaan.

57
6. GIY binnen het sociaal culturele landschap en de
algemene buitenwereld
Nu heb ik al genoeg verteld over wat GIY is, wie er was, hoe het in elkaar zat en
welke projecten er te zien waren. De vraag blijft natuurlijk hoe dit project zich
ontplooit als een sociaal cultureel project en wat daar de pro’s en contra’s van
zijn. Men dient zich hier ook af te vragen waar GIY zich profileert, terwijl het
project ‘Ellentriek’ al leeft binnen Ladda. Dit onderdeel is een theoretische
terugkoppeling naar mijn eindproject.
6.1 Ellentriek versus GIY
Dit voorbeeld is gemaakt op basis van de leercirkel van Kolb 40 . Het leek mij de
beste manier om aan te tonen hoe GIY binnen het ervaringsleren zich verhoudt
tegenover Ellentriek en meer nog, hoe ze elkaar op een relevante manier
aanvullen. Deze cirkel bestaat uit vier verschillende stadia: concrete ervaring,
reflectieve observatie, abstracte begripsvorming en actief experimenteren.
40 DEPARTEMENT SOCIAAL AGOGISCH WERK – HOGESCHOOL GENT, VERSCHELDEN-VEYS, G.-A.,
Theorie en Methoden Sociaal Werk, Gent, 2005, p. 94-95

58
Kolb beschouwt dit als een continu leerproces waarin deze vier stadia doorlopen
worden. Daarbovenop zijn de polen aan elkaar tegengesteld. Zo is concrete
ervaring tegengesteld aan abstracte begripsvorming en is het actief experiment
een tegenstelling tegenover de reflectie observatie.
Voor zowel GIY als Ellentriek zal ik hun rol binnen deze cyclus omschrijven.
6.1.1 GIY
Concrete ervaring
Ervaringen opdoen was eigenlijk het begindoel van GIY. Zowel publiek als
deelnemers gingen in op elkaars visies en creaties en kregen zo nieuwe
invalshoeken en manieren van werken die daarvoor misschien nog onbekend
waren.
Reflectieve Observatie
Tijdens de uitleg van elke kunstenaar kwam men eerder tot een observatie.
Zowel publiek als kunstenaars kregen dan een stroom van formele, doch geen
overdreven technische informatie, over het idee en de ontwikkeling van elke
creatie. Men kan erna een analyse stellen van alles wat er gedaan en
voorgesteld wordt tijdens de sessie.
Abstracte begripsvorming
Dit is een stadia dat zich binnen of buiten GIY kan verder zetten.
Het trekken van conclusies uit de analyse van wat te zien was op GIY en het
koppelen van theorie aan de ervaringen is iets wat wij hier niet in de hand
hebben. Hier begint dan wel weer de koppeling naar Ellentriek. Publiek die,
zonder enige voorkennis, hetgeen wat ze hebben ervaren, willen koppelen aan
theorie om het eventueel zelf te proberen werden doorverwezen naar Ellentriek.
6.1.2 Ellentriek
Abstracte begripsvorming
Dit vormt het begin van Ellentriek. Elke sessie krijgt een inleiding basis
elektriciteit en tips hoe je zelf kan experimenteren. Dit vormt dan een kleine
theoretische basis die je kan verder helpen binnen je experiment.
Actief Experimenteren
Hier ligt de focus binnen Ellentriek. Het experiment vorm de basis en moet je
zelf op gang zetten om creatief om te gaan met elektriciteit. Hoe je het
verwerkt, en in wat, hangt volledig af van de deelnemers. Ook de focus ligt op
hun eigen doen, er zal pas begeleiding zijn bij zijn/haar proces indien men er zelf
naar vraagt of niet meer weet hoe verder te geraken.
Concrete ervaring
Hier komt men tot een concrete ervaring of eindproduct binnen de sessie. Door
de begripsvorming en theorie te koppelen aan het actief experimenteren, komt

59
men zo aan een concrete ervaring in de elektronische DIY. Deze ervaring is
uiteraard belangrijk voor GIY. Wat zij daar gecreëerd hebben kan nu een
onderdeel worden binnen GIY om zo weer andere te inspireren en om zelf ook
nieuwe inspiratie op te doen.
6.1.3 Besluit
GIY en Ellentriek kunnen net heel goed op mekaar inspelen.
Ellentriek op zich is een interessant startpunt om te experimenteren en te
zoeken achter nieuwe middelen en methodes om creativiteit, kunst en
elektriciteit met elkaar te verbinden…
GIY is hier dan het moment om hun creaties om te zetten in kunst, die men kan
exposeren in een informele setting terwijl men zelf opnieuw andere inspiratie
kan opdoen. Wat op GIY te zien is voor het publiek kan uiteraard ook hen
inspireren waardoor je eventueel weer een doorstroming krijgt naar Ellentriek.
Zo kan de cyclus blijven doorlopen.
6.2 GIY volgens de functies van SCW

60
Hier zie je een bloemconfiguratie van de vier functies binnen SCW 41 . Afhankelijk
van organisatie tot organisatie en van project tot project zal men het
zwaartepunt binnen de 4 functies anders leggen. In zowel de aanloop als de
uitvoering van het project zijn deze functies op een of andere manier aan bod
gekomen. Vandaar dat het me ook interessant lijkt om te kijken waar het
zwaartepunt bij GIY ligt. De verklaring ervan lees je hieronder.
6.2.1 Educatieve functie
Mits het hier gaat om kennis te maken met elektronische DIY en met de werken
van de verschillende artiesten kunnen we hier zeker spreken van een educatieve
functie.
Waarom leert men iets en wat leert men op GIY?
1. In leren gaat het om iets nieuws voor die persoon.
Een groot deel van het publiek was nog vrij ontwetend over het concept
electronic DIY en wat dit inhoudt. Wat die dag voor hen getoond werd was dus
nieuwe informatie om te verwerken. Hetzelfde kon je zeggen voor de artiesten,
mits er meerdere soorten electronic DIY aan bod kwamen, was er altijd wel iets
dat men nog niet gezien, gemaakt of gehoord had.
2. In leren gaat het om een verhouding, om een relatie tussen
‘iets’.
Tijdens GIY kreeg je duidelijk een kennismaking in de relatie tussen technologie
en kunst. Het was geen exhibitie waar technologische kunst aan muren hangt,
maar een samenkomen van kunstenaars die ook vertellen en uitleggen hoe ze op
iets komen, waarom ze daar naartoe werken en wat hen daarin drijft. Dit is in
mijn visie een stapje verder dan gewoon iets op een sokkel plaatsen.
3. Leren is geen passief gebeuren, maar integendeel een heel
actief gebeuren waarbij de lerende actief aan de slag gaat met
wat zij/hij leert.
GIY was geen ‘DIY voor beginners’ les, er was nog altijd de interactiviteit tussen
publiek en deelnemer of object. Mensen mochten zelf (afhankelijk van welk
object uiteraard) voelen, proberen en experimenteren met de DIY objecten en
wat de mogelijkheden ervan zijn. GIY was dan ook een stuk informeler door het
‘aanraken mag’-principe.
41 DEPARTEMENT SOCIAAL AGOGISCH WERK – HOGESCHOOL GENT, DE BLIECK, N., Werkterrein en
–methodes: Oriëntatiemodule Sociaal Cultureel Werk, Gent, 2006, p. 7-8

61
4. Leren is een wisselwerking tussen zowel lerende als tussen wie
aanleert, zelfs tussen een lerende omgeving en degene die
leert.
De rol van wie leert en aanleert is op GIY onduidelijk en voor een stuk ook
onbestaand. Zowel kunstenaars als publiek kunnen elkaar hier inspireren en ook
in de vraag stellen. Wat dan ook voor de ene kunstenaar een vrij bekend terrein
is, was voor de andere iets volledig nieuws. Het bracht zo een dynamiek tussen
alle aanwezigen en degene die zijn project voorstelde.
6.2.2 Culturele functie
Een functie waarmee het creëren, deelnemen, genieten, bewaren en
reproduceren van cultuur en kunst wordt bedoeld. Het omvat 4 deelaspecten.
Deze zijn cultuurverspreiding, cultuurbewaring, cultuurschepping en culturele
competentie.
1. Cultuurspreiding
Het was van belang om te zorgen voor een laagdrempelig project die zo een
divers publiek kan aantrekken met verschillende achtergronden en kennis over
DIY en elektronische kunst. Hetzelfde geldt voor de artiesten waar zowel
hobbyisten als professionele kunstenaars onder één dak worden samengebracht
en zo elkaar kunnen beïnvloeden en vooral verrijken in hun werk. De bedoeling
was ook om het niet te technisch en te hoogstaand te maken, maar een leuke
informatieve avond waar iedereen iets aan heeft, zowel beginners als
gevorderden.
2. Cultuurbewaring
Elektronische DIY op de kaart zetten was ook iets waar ik naar streefde. Niet
alleen door op de bewuste avond GIY te plannen maar ook door deze scriptie te
schrijven. Eveneens door het bijvoegen van de DVD zodat iedereen die deze
scriptie leest een basiskader kan vormen over wat DIY en meer specifiek
electronic DIY is. Ook de foto’s en filmpjes van GIY en van mijn
praktijkonderzoek zullen online staan om zo een makkelijke toegang te creëren
tot het aangeboden materiaal.
3. Cultuurschepping
Niet alleen is er het duiden van cultuur, maar ook zelf voor een deel in mee
scheppen en ontwikkelen. GIY dient hier gezien te worden als een informele
samenkomst van zowel publiek tegenover publiek, publiek tegenover
kunstenaars en kunstenaars tegenover kunstenaars. Het is de museum setting
doorbreken waar je soms de monotone interactie hebt tussen publiek en kunst
en waar de kunstenaar zelf een veel kleinere rol in speelt.
4. Culturele competentie
Je mag cultuur zeker niet zien als een evidentie. Er worden nog steeds mensen
uitgesloten uit het elitaire stelsel genaamd ‘kunst’. Het belang van ook

62
beginnende DIY’ers uit te nodigen op GIY is dat hetgeen zij mee bezig zijn, zich
deels verheft van object naar kunst. Het verandert weliswaar in een kunstwerk
omdat het geaccepteerd wordt door zowel andere kunstenaars en publiek, en dit
alleen door het in een andere setting te plaatsen. Dit stelt verschillende mensen
bewust over hun competenties binnen kunst. Eveneens wil ik een luchtig,
informeel kanaal creëren voor het publiek om niet alleen waar te nemen wat er
vandaag omgaat in kunst en technologie, maar ook om de kans de geven om
hier zelf aan deel te nemen.
6.2.3 Gemeenschapsvormende functie
Dit was één van functies die wel duidelijk zichtbaar was in het project, één die
zich zelfs al sinds de voorbereiding begon te manifesteren. DIY is een
gemeenschappelijke noemer die ik heb gekozen, maar alles dat hier ondervalt is
niet mooi gecategoriseerd en in vakjes te delen. Iedereen doet heel verschillende
dingen, binnen andere netwerken en andere groepen mensen.
Er zijn zo maar een paar momenten waar een eclectische groep, die als
gemeenschappelijke noemer electronic DIY omvatten, samenkomen binnen een
zelfde setting. Bij Ellentriek was dit mogelijk omdat je hier ook alles tegenkomt
van circuitbending, elektronische experimenten, algemeen gepruts tot mensen
die gericht iets met elektriciteit willen doen of maken. Men is niet alleen
verschillend in hun werkveld, maar ook in niveau, manier van denken en hun
visie achter wat ze doen en waarom. Hetzelfde gebeurde hier bij GIY. Alhoewel
men allemaal vanuit andere perspectieven naar DIY kijkt en werkt, is er toch een
enorm respect voor elkaars werk en probeert men elkaar daar in te inspireren.
Het is een zeer dankbaar proces, terwijl je uiteindelijk als organisator weinig
programmatie voorziet. Men zal eerder uit zichzelf beginnen prutsen, vragen
stellen aan anderen, proberen hoe het werkt en zelf de betekenis achter iets
zoeken. Hier zal dus GIY evengoed werken naar het ontwikkelen of in
standhouden van relaties, netwerken en een sociaal weefsel. Het in contact
komen van mensen die interesse hebben in elektronische DIY en andere
aanleunende kunstvormen, is hier zeker van belang.
6.2.4 Maatschappelijke activeringsfunctie
De functie van maatschappelijke activering betekent mensen actief aanzetten tot
actief en verantwoord burgerschap in functie van de uitbouw van een cultureel
diverse, democratische en duurzame maatschappij. Binnen mijn project was dit
wel een functie waar minder nadruk op lag. Dit is ook te zien op de
bloemconfiguratie. Ik denk dat de activering toch voor een stuk is verwezenlijkt
doordat er een interactie was tussen publiek en kunstenaar, zonder dat ik hier
per se naartoe werkte. Ik heb er wel voor gezorgd om het project klein en
gezellig te houden om zo een gemoedelijke sfeer te bereiken. Net deze sfeer
zorgt voor een participatie van publiek en kunstenaar tot het cultureel proces.

63
6.3 Algemene buitenwereld 42
Je weet nu hoe GIY zich verhoudt tot de sociaal culturele sector en hoe het de
functies ervan invult. Dan is er nog de vraag hoe GIY en algemeen elektronische
DIY zich opstelt tegenover de buitenwereld.
Om hierop antwoord te bieden heb ik gekozen voor het gebruik van een brede
externe analyse als omgevingsanalyse die vaak gebruikt wordt in
beleidsontwikkeling, om de plaats van GIY te verduidelijken.
Bij elke onderdeel wordt kort besproken hoe elektronische DIY en het project
GIY zich hiertoe profileren.
Demografisch
DIY: Als we spreken over 10,5 miljoen Belgen als begrenzing, dan zal je bitter
weinig elektronische DIY vinden en ook helemaal niet gestructureerd volgens
leeftijd, origine of woonplaats. Dit is omdat vandaag DIY zich meer en meer
verspreidt via het internet, waardoor die mensen die erop botsen of specifiek
naar zoeken, er pas mee in aanraking komen. DIY en electronic DIY is dus iets
dat zich ongestructureerd verspreidt via het internet.
GIY: Vandaar dat het voor GIY belangrijk was om buiten de stadsgrenzen te
zoeken en uit te kijken naar mensen binnen België en de aanleunende
buurlanden.
Sociaal
DIY: Sociaal ligt het ook moeilijker binnen elektronische DIY, doordat de hele
DIY groepen en gemeenschappen vandaag communiceren en werken via het
internet. Zo is het moeilijker om op te sporen wie bezig is met elektronische DIY.
Ook voor een buitenstaander is het soms moeilijk om je weg te vinden binnen
deze netwerken.
GIY: Vandaar dat GIY een leuke aanvulling vormt tegenover dit onderdeel.
Het vormt een brug tussen de verschillende netwerken en DIY vormen (chiptune,
circuitbending, nieuwe media, interactieve kunst,…). Ook voor de niet-DIY’er
brengt het een nieuw gegeven voort, waarin mensen zich kunnen verdiepen.
Technologisch
DIY: Technologisch gezien is DIY sowieso een stap voor op iedereen. Er wordt
niet alleen met technologie gewerkt maar ook rond nagedacht, verwerkt in
kunst, herwerkt tot iets waar men niet op zou komen en biedt eveneens een
brug tussen zowel oude als nieuwe technologie. Dat DIY deze invalshoeken biedt
betekent dat technologie binnen DIY een groot onderdeel is.
GIY: De rol van GIY hierin is het zoeken naar verschillende deelnemers binnen
de technologische takken en deze samen te brengen zodat je tot een
42 DEPARTEMENT SOCIAAL AGOGISCH WERK – HOGESCHOOL GENT, VERSCHELDEN, G., Beleidsplan
en omgevingsanalyse, Gent, 2008, 24 slides

64
technologisch heterogene groep komt die niet alleen variatie maar ook innovatie
uitdrukt.
Ecologisch
DIY: Ecologisch is electronic DIY hier ook zeker vernieuwend. Vandaag weet
iedereen hoe te recycleren, maar het recycleren van elektronisch materiaal is
iets nieuws. Het gaat hier niet om het repareren van bepaalde apparaten maar
om het hergebruiken van onderdelen, of kapotte apparaten en oude apparaten
op een geheel andere manier een nieuw leven in te blazen, waardoor hun functie
en nut weer voor handen is.
GIY: Hier is het van belang dat GIY bij de gehele organisatie in dezelfde trend
denkt. Je moet niet denken in termen van een avond met catering en grote
lichtinstallaties in een afgehuurde zaal. Net het gebruik van DIY middelen die je
hebt en gebruikt is hier van belang.
Economisch
DIY: Alhoewel vandaag de dollar vrij laag staat in de wisselkoers zitten we met
geen gunstige economische factoren en moet men altijd opletten hoe men diens
geld spendeert. DIY betekent dan ook, gebruik zelf je vaardigheden in plaats van
anderen daarvoor te betalen. Kijk maar naar hoe home improvement binnen de
DIY werkt op ons gedrag in aankoop van huismeubilair en reparaties. Veel
mensen gaan nog steeds zelf aan het werk, niet alleen om het financiële plaatje,
ook omdat ze bijleren en zelf hun ziel kunnen stoppen in de desbetreffende
objecten.
GIY: Hier proberen we aan te tonen hoe kunst, muziek, entertainment en andere
evengoed kunnen bereikt worden door eigen creativiteit en vakmanschap.
Daarbovenop is GIY een samenkomst van DIY’ers die graag elkaar helpen in het
verwezenlijken van projecten. Je hoeft voor DIY niet per se veel lessen of
cursussen te volgen. Alhoewel het soms zo lijkt is DIY helemaal niet zo technisch
of theoretisch zwaar beladen. Het zelf doen en proberen is altijd een uitdaging,
maar eveneens een vereiste om hier verder in te groeien.
Politiek
DIY: Politiek in termen van DIY ligt tussen ecologie en economie. Door de
huidige crisis sinds de laatste verkiezing is de welvaart noch de koopkracht
gestegen waardoor mensen op zichzelf en hun nabijheid moeten rekenen.
Misschien dat DIY hier een antwoord kan bieden. DIY staat evenzeer ook voor
zelf actie nemen (zie sociaal-politieke actie). Als je denkt het beter te kunnen,
dan moet je ook zelf een beentje bijsteken om tot een betere leefwereld te
komen. Do-it-yourself betekent volgens mij ook niet alleen voor jezelf opkomen
en voor jezelf zorgen, maar betekent ook zelf actie ondernemen. Actief
burgerschap is zeker een rol die men verwacht van elke DIY’er.
GIY: De rol van GIY hierin was minder uitgesproken.

65
6.4 Conclusie
GIY heeft zeker zijn rol binnen het sociaal-culturele landschap. Het gaat hier om
het delen van nieuwe informatie aan zowel publiek als deelnemers. Hiermee
schep je eveneens een cultuurbewustzijn, waardoor je elektronische DIY beter
kan plaatsen. Bovenop dit bewustzijn is er ook nog een nieuw sociaal netwerk
gecreëerd, waarin DIY erkend wordt als een gemeenschappelijke factor.

66
7. Ladda vzw 43
7.1 Inleiding
Nu weet je hoe GIY zich profileert in het sociaal-culturele
landschap. Het is eveneens belangrijk om te weten in welk
specifiek kader dit project tot stand is gekomen. Dit
hoofdstuk dient als een beschrijving van Ladda vzw en een
verklaring waarom GIY een onderdeel vormt van hun
aanbod aan de hand van de doelstellingen binnen Ladda.
Ladda vzw is een kenniscentrum van jongeren(sub)cultuur dat hedendaagse
trends binnen jongerencultuur onderzoekt en duidt. Ze doet dit door de
ontplooiing van haar infozone en door de ontwikkeling van projecten.
7.2 Missie
De vereniging heeft tot doel tendensen binnen de jeugdcultuur te detecteren en
te vertalen naar inhoudelijke projecten en activiteiten. Deze projecten duiden,
onderzoeken en ondersteunen de leefwereld van jongeren. In haar projecten
probeert zij sectieoverschrijdend en pluralistisch te werken. Zij mag alle
handelingen uitvoeren die rechtstreeks en onrechtstreeks met haar doel verband
houden. Zoals daar zijn: de organisatie, inrichting en begeleiding van activiteiten
en projecten van kinderen en jongeren van 3 tot 30 jaar en hun kaders.
7.3 Visie en uitgangspunten
De activiteiten worden omschreven als ongehoord persoonlijk, redelijk pikant en
behoorlijk onverwachts. Maar eigenlijk organiseert Ladda vzw workshops,
projecten en lezingen gebaseerd op literatuurstudie of leefwereldonderzoek. En
geïnspireerd op actuele tendensen in jongerencultuur. Daarbij doorbreekt Ladda
vzw de grenzen van zijn doelpubliek en probeert zijn onderzoeksdomein breed te
behandelen. Ze weten zich steeds te omringen met de juiste partners en zo
worden uiteenlopende perspectieven gekoppeld aan diversiteit, kwaliteit en
exclusiviteit.
Actuele tendensen in jongerencultuur
Jeugd(sub)cultuur is vandaag het soort item waarvan nog weinigen door de
bomen het bos zien. Onderhevig aan een aantal factoren zoals trends,
geloofwaardigheid, marketingstrategieën, beeldvorming, enz., ondergaat de
jongeren(sub)cultuur een constante wisselwerking met zowel de
maatschappelijke als de economische situatie die zich op dat moment aandient.
43 LADDA VZW, Ladda vzw, Een kort introductie, Gent, 2006, 5p. (intern document)

67
Zij beweegt zich vrij over alle terreinen die daar ingebed liggen, gaande van
muziek, mode, design, verstedelijking, enz., tot alle aspecten van cultuur die zij
belangrijk vindt.
Persoonlijk, redelijk pikant en behoorlijk onverwachts…
De activiteiten zijn persoonlijk afgewerkt. Want elke klant heeft zijn eigen
invalshoek, zijn eigen doel. De kennis die aanwezig is in de organisatie wordt op
maat van de aanvrager gesneden en gecommuniceerd. Aan elke activiteit gaat
een voorbereidingsproces vooraf, waarin gepolst wordt naar de verwachtingen
van de aanvrager, en waarin duidelijk wordt hoe de organisatie hierop zal
anticiperen. Bij een onderwerp als jeugdcultuur horen innovatieve methodes. Het
spreekt voor zich dat de organisatie tot het uiterste gaat om deze methodes om
te zetten in een boeiend en onverwachts aanbod.
De grenzen van het doelpubliek doorbreken en breed gaan in
onderzoeksdomein
Met deze begrippen wil Ladda vzw zich begeven naar het schemergebied waar
jongeren met kunst en cultuur vreemdgaan.
Ladda vzw daagt zijn doelpubliek (mensen met verschillende interesses en
leefwerelden) uit en confronteert die met eigen grenzen en die van anderen en
stelt ze open aan nieuwe impulsen (raakpunten en/of verschillen kunnen dan
leiden tot een studie, projecten,…). Onder breed gaan in onderzoeksdomein
verstaat Ladda het aangaan van de mix van literatuur- en leefwereldonderzoek..
De juiste partners
Als kennisgeoriënteerde organisatie bieden ze het hoofd aan complexe vragen.
Een combinatie van deskresearch en leefwereldonderzoek geven vaak heel wat
antwoorden. Door het streven naar actuele en veelzijdige informatie doen ze een
beroep op experts die vanuit hun domein onze kennis aanvullen. Met een partner
(expert, jongeren, organisatie, enz.) sluit de vzw strategische allianties waarin
een gezond evenwicht te vinden is tussen concurrentie en coöperatie.
Het open source principe
Ladda vzw organiseert workshops, projecten en lezingen gebaseerd op
literatuurstudie/leefwereldonderzoek en geïnspireerd op actuele tendensen in
jongerencultuur. De theoretische en praktische bevinden worden niet halsstarrig
beschermd, integendeel. Ladda vzw gelooft in de positieve kracht van file- en
informatiesharing en flirt bijgevolg met een open source systeem, waar ze hun
ideeën en ervaringen openstellen zonder rekening te houden met de intellectuele
eigendommen, zonder de angst om onze uniciteit te verliezen. Ladda vzw uit
deze filosofische lijn - gedurende de beleidsnotaperiode – door zich aan te
sluiten bij de licenties van Creative Commons, waarin ze intellectuele
eigendommen onder de gradaties: Attributie (kopiëren, distributie, vertoning en
uitvoering van het werk en afgeleide werken op voorwaarde van het geven van
credit) en Non-commercieel (kopiëren, distributie, vertoning en uitvoering van

68
het werk en afgeleide werken alleen voor non-commerciële doelen) zullen
plaatsen.
7.4 Strategische en operationele doelstellingen
Hieronder stel ik hun strategische doelstelling (SD) voor, met een aantal
operationele doelstellingen(OD).
SD1: De beeldvorming over jongerencultuur voeden door duiding van haar
veelzijdigheid. Ladda werkt naar +13jarigen, academici en naar diverse sectoren
die in aanraking komen met jeugd als doelgroep.
• OD1: Ladda organiseert jaarlijks twee minicongressen met relevante
mini actoren. Ladda.be heeft een online archief.
SD2: Ladda duidt de veelzijdigheid van jongerenculturen aan door middel van
haar aanbod.
• OD2: Ladda informeert op aanvraag, via workshops en lezingen.
SD3: Ladda informeert zich actief over jongerencultuur en ontsluit
jongerensubculturen.
• OD3: Ladda bouwt haar collectie over jongerensubculturen verder uit.
• OD3: Ladda update haar digitale infozone en de blogsite.
SD4 : Netwerking en samenwerkingsverbanden ontwikkelen tot verbreding van
kennis van jongeren(sub)culturen en deskundigheid.
• OD4: Ladda werkt een online interactief netwerk uit tussen schrijvers
en lezers. Ladda verkent de jongerencultuur via het bezoek van
welbepaalde activiteiten.
SD5: Zicht ontwikkelen als een flexibele organisatie om inhoudelijke en
innovatieve projecten te organiseren over jongerencultuur.
• OD5: De interne werking van de organisatie is afgestemd op de
ontwikkeling van innovatieve projecten.
• OD5: Ladda ontwikkelt een communicatie- en marketingbeleid.
7.5 GIY volgens de doelstellingen van Ladda vzw
Nu heb je al een algemeen zicht op wat Ladda vzw voor ogen houdt op vlak van
doelstellingen. Het lijkt me interessant om te kijken in welke mate GIY past
binnen deze doelstellingen, om zo een beter beeld te scheppen van GIY als een
project van Ladda.
SD3: Ladda informeert zich actief over jongerencultuur en ontsluit
jongerensubculturen.
• OD3: Ladda bouwt haar collectie over jongerensubculturen verder uit.
• OD3: Ladda update haar digitale infozone en de blogsite.

69
SD4 : Netwerking en samenwerkingsverbanden ontwikkelen tot verbreding van
kennis van jongeren(sub)culturen en deskundigheid.
• OD4: Ladda werkt een online interactief netwerk uit tussen schrijvers
en lezers. Ladda verkent de jongerencultuur via het bezoek van
welbepaalde activiteiten.
SD5: Zicht ontwikkelen als een flexibele organisatie om inhoudelijke en
innovatieve projecten te organiseren over jongerencultuur.
• OD5: De interne werking van de organisatie is afgestemd op de
ontwikkeling van innovatieve projecten.
Er werd mij vanuit Ladda expliciet gevraagd om actief op zoek te gaan naar
nieuwe trends en fenomenen die zich afspelen binnen de jongerensubculturen.
Omdat electronic DIY me zeer interessant leek en hier nog weinig over te vinden
was ben ik hier rond aan de slag gegaan. Het is een doelstelling van Ladda om
nieuwe fenomenen te duiden en ik heb met GIY hier zeker een bijdrage toe
geleverd. Eveneens vormt deze scriptie, in combinatie met de bijhorende DVD,
een nieuwe analoge bron om in de infozone te plaatsen. Ik heb ook mijn stempel
gedrukt op de digitale infozone. Zo ben ik op zoek gegaan naar de nieuwe trends
en creaties binnen DIY om deze op de Myspace van GIY neer te schrijven in een
blog die toegankelijk is voor alle publiek. Zo hebben mensen die informatie
zoeken over DIY en specifiek elektronische DIY al een goede basis om verder op
te bouwen in hun onderzoek.
Via Myspace heb ik ook een nieuw netwerk ontwikkeld via een vriendenlijst. In
deze lijst staan bijna alle DIY’ers die actief zijn op Myspace binnen en in de buurt
van België. In mijn zoektocht heb ik zo ook meerdere organisatie aangesproken,
zoals Dorkbot, Code31 en Okno, om me te helpen in mijn zoektocht naar DIY en
kunstenaars. Vanuit deze zoektocht zijn misschien ook plannen gegroeid tussen
Ladda en Dorkbot. Ladda zal misschien de snoepwinkel van de Vooruit inpalmen
als een zaal voor expo’s, die ze dan misschien in de toekomst zou delen met
Dorkbot, die daar hun sessies kunnen houden. Dit staat natuurlijk nog helemaal
niet vast, maar het duidt wel dat er nieuwe netwerken zijn gevormd. GIY was
uiteindelijk ook een nieuw netwerk op zich doordat heel wat kunstenaars en
deelnemers van verschillende sociale netwerken samenbracht zijn in een geheel
nieuw kader, waar elektronische DIY de algemene noemer vormde.
Mijn gehele eindwerk was uiteindelijk ook gebaseerd op het zelfstandig
ontwikkelen van een project binnen Ladda. Het project was innovatief op de
manier dat het luchtiger en minder technisch was dan bijvoorbeeld de Dorkbot
sessies. GIY sloot ook heel nauw aan bij Ellentriek, waardoor je een
doorstroming van deelnemers krijgt tussen beide projecten. Dit wordt dan ook
nog eens inhoudelijk ondersteunt door deze scriptie, die als naslagwerk moet
dienen van het project.

70
7.6 GIY volgens de missie en visie van Ladda vzw
7.6.1 Missie
Het project past binnen de missie doordat het elektronische DIY zal proberen
duiden, onderzoeken en ook ondersteunen aan de hand van een project.
Duiden omdat DIY nog niet in kaart is gebracht binnen jeugdsubculturen. Men is
wel heel bewust van de rol van DIY binnen de culturen, hoe deze is ontstaan en
geëvolueerd, maar er is nog niet een focus op gelegd. Dit werd altijd gezien als
een onderdeel van en is nooit uit zijn context getrokken om het te bekijken als
een apart fenomeen dat zich uit in de verschillende jongerensubculturen.
Het onderzoek speelde zich vooral af in de voorbereidende fase van mijn project
en tijdens het schrijven van de scriptie. Het was vooral een zoeken naar wat DIY
nu eigenlijk is vandaag, wie er mee bezig is en wat ik ermee kan doen om hier
een leuk en innovatief project rond te bouwen. Het was eveneens nodig om af te
wegen of het wel nodig was om hier een project rond te maken. Zijn er wel
genoeg mensen mee bezig of staat dit nog in zijn kinderschoenen? Dit was één
van de vragen die moesten gesteld worden.
Ondersteuning kwam vooral vanuit het project zelf. Elektronische DIY is, zeker
binnen België, iets dat zich vooral afspeelt op het internet. Er zijn geen speciale
ontmoetingsplaatsen en manieren om samen te komen rond DIY. Misschien dat
er wel een paar evenementen zijn binnen Europa, denk zo maar aan de
internationaal bekende Dorkbot sessies, maar zoveel meer is er niet rond te
doen. Ook kan je hier misschien spreken van vrij elitaire samenkomsten waar de
beginnende DIY’ers of een onwetend publiek weinig input uit zouden krijgen.
Dat was net de drijfveer achter GIY. Het aanspreken van een divers publiek, van
alwetende tot de onwetende, iedereen die wou meedoen of gewoon wou komen
kijken had hier de kans toe.
7.6.2 Visie
De grenzen van het doelpubliek doorbreken en breed gaan in
onderzoeksdomein.
“Met deze begrippen willen we ons begeven naar het schemergebied waar
jongeren met kunst en cultuur vreemdgaan.”
GIY en het gehele onderzoek naar DIY bestaat uit een web van kunst en cultuur,
die nauw aanleunen aan jongeren en hun leefwereld. Vandaar dat GIY nog
steeds een meerwaarde kon bieden naast het Ellentriek project. Het gaat net op
zoek in het schemergebied wie zich daar allemaal in verwikkeld en tot welke
resultaten zij vandaag komen.

71
“Ladda daagt zijn doelpubliek uit en confronteert die met eigen grenzen en die
van anderen en stelt ze open aan nieuwe impulsen.”
Net door de diversiteit van de deelnemers daagde je ze uit om buiten hun eigen
kader te kijken en deze nieuwe invloeden op te nemen. Ook voor het publiek zelf
was het een ontdekken en voelen van waar deze artiesten en kunstenaars nu
mee bezig zijn. Er was ook een heel verscheiden publiek aanwezig, van
jongeren, studenten, volwassenen, DIY’ers, niet-DIY’ers, enz. Dit vormt voor mij
ook een antwoord op het doorbreken van de grenzen van het doelpubliek, die elk
met hun eigen referentiekader opkijken naar deze voorstelling van dit opkomend
fenomeen.
Het open source principe
Open source is een principe dat is voortgevloeid vanuit de DIY. Informatie moet
open en vrij blijven, mensen kunnen er alleen maar uit leren. GIY was een gratis
setting die voor iedereen openstond. Iedereen met een mogelijk interesse, oud
of jong was welkom om dit project van naderbij te bekijken. Ik wil het project
eveneens niet afschilderen als een unicum en hoop dat ik misschien mensen heb
bereikt om dergelijke projecten verder te zetten. Eveneens is deze scriptie
opgebouwd vanuit het DIY principe. Er was weinig voorhanden van informatie in
analoge bronnen waardoor je zelf op zoek moest gaan naar informatie binnen
informele kanalen via internet, forums en blogs. Ook de ondersteunende DVD
bestaat alleen maar uit clips en informatie waarvan ik wist dat ze vrijgegeven
werd, zodat ik zonder de copyright te schenden deze kon toevoegen aan de
DVD.
Ik zal ook proberen om dit werk, toch zeker het gedeelte over DIY, te publiceren
via Wikipedia om zo een nieuw kanaal te creëren die mensen een toegangspoort
biedt tot de DIY wereld. Mijn scriptie zal eveneens onder de open source licentie
vallen van Ladda wat maakt dat deze scriptie vrij te gebruiken is als
informatiebron.
7.7 Conclusie
GIY kan wel degelijk beschouwd worden als een project binnen de gedachte van
Ladda vzw. Dit project rond elektronische DIY vormt een uitbreiding binnen hun
aanbod van informatieve en innovatieve projecten rond jongerensubculturen en
hun omgeving. GIY past binnen de missie doordat het elektronische DIY duidt,
onderzoekt en ook ondersteunt aan de hand van een project.
Als stagiair ging ik in overeenstemming met de visie van Ladda vzw op zoek naar
een onderwerp waar jongeren, kunst en cultuur in elkaar vloeiden.

72
8. Praktijkervaring en beeldmateriaal binnen
elektronische DIY.
8.2 Praktijkervaring
Ik heb zelf al heel wat praktijkervaring opgedaan tijdens GIY zoals hier al
vermeld is maar ook buiten en na GIY ben ik op zoek gegaan naar mensen die
me verder konden helpen in het verbeteren en vergroten van mijn kennis over
DIY. Dit heb ik op twee manieren geprobeerd. Enerzijds heb ik een korte
informele enquête doorgestuurd naar de mensen die ik heb gecontacteerd in
verband met het GIY project. Het gaat hier om mensen die een bepaalde
affiniteit hebben met DIY, zowel op professionele als amateuristische wijze.
Het tweede onderdeel, heb ik gemaakt tijdens de zomer op 8 augustus 2008.
Ik heb via de organisatie van een chiptune festival in Hasselt de kans gekregen
om de chiptuners te interviewen rond DIY en chiptune. Chiptune is uiteraard
maar een deel van de hele elektronische DIY scene, maar door het gebrek aan
veel samenkomsten en praktijkervaring leek me dit een interessant moment om
deze internationale en nationale chiptuners een aantal vragen te stellen over
DIY.
8.2.1 Electronic DIY enquête 44
Dit was een korte enquête over DIY die ik naar alle mensen heb gestuurd
waarmee ik in contact ben gekomen voor, tijdens en na GIY.
Het was maar een magere vangst, mits ik van maar vier mensen een antwoord
heb gekregen. Toch zal ik de resultaten kort samenvatten.
De mensen die hebben teruggestuurd zijn:
Karl Klomp: Videobender
Jonas Pauwels: Hardware Hacker en Circuitbender
Muriel Claeys: Ex-deelnemer Ellentriek
Annelies Droesbeke: Afgestudeerde student in Nieuwe Media Kunst
Wat is DIY volgens jou?
Je merkt hier snel dat het voor hen gaat om iets dat ze zelf willen doen. Niet
omdat er geld mee valt te verdienen, of omdat het mooi staat op je CV, maar
omdat ze hiermee zelf grip krijgen op hun eigen doen en laten en hun eigen
creativiteit.
Hoe ben je betrokken geraakt binnen DIY?
Er is hier geen consensus over maar er zit wel een duidelijke lijn in. Ofwel
ontdekt men elektronische DIY via het internet of vrienden, die het zelf
ontdekten op het internet. Ofwel ontdekt men het via een workshop, studie of
lezingen over dit bepaald onderwerp. Hier geeft men aan dat elektronische DIY
zich helemaal niet profileert binnen de dominante media. Je moet er op botsen
of specifiek naar zoeken om het te vinden.
44 Zie bijlage 2

73
Met welk doel/intentie ben jij aan DIY begonnen?
Hier merk je dat het gaat om een zoeken naar je eigen geluid en functie die je
wil verwezenlijken. Het gaat om experimenteren op een leuke en verrijkende
manier, zonder dat je moet bewapend zijn met elektronische voorkennis, voor in
het geval dat je een apparaat doet ontploffen. DIY doe je volgens mij in de
eerste plaats voor jezelf.
Hoe staat Kunst volgens jou vandaag tegenover Technologie en
omgekeerd?
Men ziet technologie zeker werken binnen kunst, maar zeker Karl vindt dat er
nog een lange weg te gaan is totdat elektronische kunst gelijkgesteld wordt met
de dominante kunstrichtingen. Ik denk dat hij hiermee deels wel gelijk heeft. Ik
kan ook vermelden dat gedurende mijn bezoek aan het Bozar te Brussel, tijdens
de canvascollectie, er maar een paar experimentele elektronische kunstwerken
te zien waren. De kunst wordt nog altijd gedomineerd door beeldhouwwerken en
de schilderkunst. Zelfs binnen de elektronische kunst zelf gebruikt men nog
steeds vooral videokunst, waar veel minder DIY aan te pas komt.
Voel jij zelf aan dat elektronische DIY, multimedia kunst, interactieve
installaties, enz. aan het opkomen zijn?
Hier zit je met een dualiteit, twee zeggen van wel, twee niet. Het hangt ook heel
veel af van je achtergrond binnen de DIY en volgens mij ook van de locatie waar
je je bevindt. Zo zijn Jonas en Annelies beiden van Gent, hebben beide aan de
Ellentriek workshops meegedaan, zijn beiden naar GIY gekomen en waren
eveneens aanwezig op Dorkbot. Zoals Annelies wel bemerkt is er bijvoorbeeld in
de Vooruit iemand in dienst genomen als coördinator van mediakunsten, wat wel
een signaal geeft van een opkomst van mediakunst en elektronische kunst.
Leeft elektronische DIY binnen België?
Men is het hier wel eens dat elektronische DIY wel degelijk leeft en zich aan het
uitbreiden is. Het aantal workshops, deelnemers en sites wordt groter. Deze
laatste generaties worden ook bijna opgevoed met elektronische apparaten
waardoor de band ermee alleen maar groter wordt volgens mij. Als
buitenstaander moet je er wel zelf naar zoeken, en dit zal waarschijnlijk zo
blijven. DIY zal zich niet op de voorgrond plaatsen.
Hoe zie jij de toekomst van electronic DIY?
Ook hier zijn de meningen verdeeld. Dit hangt nogmaals af van de achtergrond
denk ik. Karl Klomp werkt met oude videoapparatuur en hij heeft een punt dat
nieuwe technologieën kleiner en kleiner worden, zelfs dat ze met het blote oog
niet meer zichtbaar zijn. Dit maakt dat je alleen maar met gespecialiseerde
apparatuur nog zal kunnen werken aan elektronische apparaten. Anderzijds is er
wel nog hoop en daar is Jonas het levende voorbeeld van als hardware hacker.
De Guitar Hero controller van de Playstation 3, die hij omvormde tot een gitaar
die je op je computer kan aansluiten, is nog maar recent uit en werkt via USB
ingangen. Doordat videospelconsoles dezelfde ingangen krijgen als PC’s krijg je

74
nieuwe mogelijkheden om beide aan elkaar te sluiten. Eveneens is de
interactieve whiteboard, die Jonas maakte in samenwerking met Annelies,
gebaseerd op software in combinatie met de Nintendo Wii afstandsbediening die
werkt op bluetooth signalen en infrarood. Ik denk dat elektronische DIY’ers altijd
manieren zullen vinden om elektronische apparaten uit hun context te trekken.
Het zal binnen 10 jaar misschien op een heel andere manier zijn als nu, maar
het zal wel nog bestaan.
Ben je naar GIY geweest? Zo ja, wat vond je er van?
Dit sluit nauw aan bij de complimenten die ik kreeg tijdens GIY. Men vond het
vooral boeiend en er was altijd wel iets om bij te leren. Eveneens kreeg ik veel
de vraag wanneer de tweede GIY van gang zal gaan en of ze al mogen meedoen.
Het enthousiasme dat deze mensen met me deelden steeg boven mijn
verwachtingen uit.
Wat is jouw interpretatie van Gather-it-yourself?
Hier ben ik eveneens blij dat de boodschap achter GIY is overgekomen. GIY is
een samenkomen van artiesten en mensen die zich interesseren in elektronische
DIY om elkaar te inspireren, heroriënteren of motiveren.
Vond je het nuttig om do-it-yourself en electronic DIY te verwikkelen in
een sociaal cultureel project?
GIY wordt hier gezien als een bewustwording, het plaatsen van elektronische DIY
op de sociale kaart. Je merkt dat het voor DIY’ers niet gemakkelijk is om een
plaats te vinden waar men kan samenkomen, noch is het gemakkelijk om hen te
organiseren door de verschillende netwerken die door elkaar lopen rond DIY. Ik
denk dat je hier als sociaal culturele organisatie net heel goed kan op inspelen.
Heb je hier zelf dingen ontdekt, die je zelf nog niet kende?
GIY was een leren, ontdekken of herontdekken. Er was altijd wel iemand met
iets anders bezig, zo niet deed iemand anders het wel uit een andere invalshoek.
Ik had ook op GIY het gevoel dat iedereen er wel iets van opstak, zelfs de media
kunstenaars die waarschijnlijk al heel wat ervaring achter de rug hebben.
Conclusie
Het is nog afwachten hoe elektronische DIY zal evolueren. Of het nu zal
opkomen, ondergronds blijven of zelfs uitsterven is nog onzeker. Je merkt wel
dat iedereen die er mee bezig is, het echt wel doet uit passie. Ze doen het ook
bijna altijd uit zichzelf. Net dit enthousiasme en deze creativiteit stelde me er toe
aan om hier een project over te maken. Ik denk dat het voor de meeste mensen
wel een positieve ervaring heeft opgeleverd. Zoals Jonas die is doorgestroomd
naar Ellentriek om verder te werken binnen circuitbending. Dit toont dat ik toch
wel op een bepaalde manier een impact heb gehad op mensen met dit project.

75
8.2.2 Chiptune Interviews 45
Deze interviews heb ik afgenomen tijdens de 888Bit Party in Hasselt op 8
augustus 2008. Het was een optreden van verschillende (inter)nationale
chiptune artiesten, volledig in het teken van de oude Nintendo gameboys.
Dit leek me al een goede kans om meer te weten te komen over elektronische
DIY en specifieker over chiptune en hoe deze zich profileert binnen de DIY scene.
Ik zal kort de reacties per vraag samenvatten.
Beschouwen jullie chiptune als een do-it-yourself scene?
Er werd hier unaniem geantwoord dat chiptune wel degelijk behoort tot de DIY
scene. Het draait er rond om oude spelconsoles te gebruiken buiten hun context
als een entertainment apparaat en om dit te vormen naar een
muziekinstrument. Ook de hele ontwikkeling om van een gameboy een
instrument te maken kwam op gang door individuele DIY’ers. Je kan niet even
een videospel kopen om muziek te maken met de gameboy in de winkel, je moet
de software vinden via gepassioneerde DIY’ers.
Hoe ben je betrokken geraakt in de chiptune scene?
Je merkt hier heel sterk dat het gaat om een toevallige confrontatie met de
scene. Men weet er niets van, men komt toevallig op een chiptune liedje of een
site, men gaat zelf op zoek hoe men dit doet en je raakt er zo zelf verwikkeld in.
Dit is heel typisch DIY dat je er zo toevallig op stoot. Dit komt net doordat het
opkomt, maar tegelijkertijd nog heel nieuw is voor vele mensen.
Was er een specifieke reden waarom je met chiptune begon? Want er
zijn genoeg andere genres die makkelijker zijn en een makkelijkere
toegang hebben om mee te beginnen.
Veel chiptuners grijpen terug naar de oude consoles uit nostalgie. Het is net deze
nostalgie in combinatie met creativiteit en een wil om muziek te maken die
chiptune opnieuw doet opkomen. Ikzelf ben van kinds af opgegroeid met
computer en videospelletjes en als je chiptune hoort dan keer je gewoon terug
naar de simpelere tijden waar je gewoon kon spelen op je gameboy zonder de
druk en de taken die je nu als jongvolwassene hebt. Ik denk dat daarom
chiptune ook de grootste kanshebber is om een kleine hype te creëren. Net
omdat het nauw aansluit aan het referentiekader van de eerste generatie die
opgevoed is met dergelijke spelletjes. Daarbovenop begeef je jezelf in een heel
nieuwe muzikale wereld die nieuwe wegen, stijlen en manieren van omgaan met
muziek biedt.
Gebruik je enkel gameboys of prefereer je toch software?
Terwijl chiptune als muziek evengoed kan gecreëerd worden met nabootsing van
deze 8bit geluiden, zweren de meeste chiptuners resoluut bij het werken met
echte gameboys. Hier is het volgens mij de apartheid om muziek te maken op
een videoconsole die hen boeit. Net omdat het, vooraleer chiptune opkwam, niet
45 Zie bijlage 3

76
gedaan werd. Net die unieke manier om iets te creëren, die apartheid, drijft ook
veel mensen naar elektronische DIY.
Wat is jouw mening over de opkomst van chiptune?
Zoals ik zei is binnen de elektronische DIY chiptune sneller en sneller aan het
opkomen. België loopt een beetje achter maar in Engeland, Amerika, Japan en
de Scandinavische landen is het al geëxplodeerd. Myspace is hier ook een
belangrijke factor in geweest. Het zorgde vooral voor een algemeen netwerk
rond chiptune, veel duidelijker dan dat van andere elektronische DIY vormen. Dit
maakt als iemand toevallig botst op een chiptune artiest, dat hij zich dan voor
een groot stuk kan bewegen in het chiptune netwerk. Via Myspace hebben
chiptune artiesten zo links naar andere artiesten waardoor je snel in contact
komt met het hele concept erachter: Het maken van muziek op videospelletjes.
Buiten chiptune, ben je nog van plan daar andere dingen in te
betrekken? Zoals bv. circuitbends of andere apparatuur?
Je merkt hier wel verschillen met de circuitbenders die ik al ontmoet heb.
Alhoewel beide DIY zijn, zijn de resultaten op vlak van geluid wel anders.
Circuitbenden is op bepaalde vlakken een heel intuïtief zoeken. Je kan niet
zomaar zeggen ‘ik wil dit specifiek geluid uit dit speelgoedje, anders hoeft het
niet’. Circuitbends zijn experimenteel, ongepland en vaak oncontroleerbaar.
Chiptune daarentegen is het herprogrammeren van de software die de soundchip
bestuurt. Hierdoor kan je heel nauwkeurig volledige liedjes programmeren
volgens je eigen fantasie. Als circuitbender werk je eerder met wat je hebt en
wat je er kan uitkrijgen van geluiden. Toch merk je hier en daar interesse om
met bends te experimenteren, maar men zal wel specifiek zoeken naar bruikbare
geluiden omdat het bij hen hier in de eerste plaats om muziek maken gaat.
Conclusie
Chiptune gaat om een nieuwe generatie, of toch een vorm van DJ’s, die muziek
maken, omdat ze dit écht willen maken en omdat ze het net fijn vinden om
creatief om te gaan met dingen zoals een Nintendo gameboy. Het is afwachten
wat de toekomst zal brengen in verband met chiptune. Want je merkt toch wel
dat je er, zelfs in België, meer en meer over hoort en ziet. Dit werd ook
bevestigd door de artiesten.
Ook valt op dat chiptuners meer en meer bekendheid verwerven via de enorme
sociale netwerken die ze creëren via myspace, waardoor er een groter publiek
mee in contact komt.

77
8.3 Beeldmateriaal 46
Je zal in deze scriptie al een paar verwijzingen gevonden hebben naar de
audiovisuele DVD bijlage. Ik zal kort uitleggen waarom ik het belangrijk vond om
een DVD bij mijn scriptie te voegen en wat je er mag van verwachten.
Deze scriptie geeft al een vrij goed beeld over wat DIY is en welke rol deze
inneemt. Toch is het voor sommige mensen nog moeilijk om te begrijpen wat
hier allemaal mee te doen valt of kunnen ze zich nog niet honderd procent
voorstellen wat je nu exact doet binnen elektronische DIY. Vandaar dat ik een
kleine DVD heb voorzien. Het beeldmateriaal sluit ook nauw aan bij het concept
elektronische DIY, omdat alles wat op de beelden te zien is niet enkel over DIY
gaat maar ook op een DIY wijze is opgenomen en verwerkt.
Wat er op de DVD te zien is, is voor een stuk gemaakt door mij, in
samenwerking met Annelies Droesbeke, en een deel is van het internet geplukt.
Al de filmpjes zijn originele filmpjes die door de gebruikers op YouTube zijn
geplaatst en dus vrij te bekijken zijn op het internet, zonder enige vorm van
plagiaat. Voor de zekerheid zal ik de nodige verwijzingen maken in de
inhoudstafel van de DVD.
De DVD is opgebouwd in een vrij logische volgorde. De eerste vier filmpjes staan
volledig in het teken van het onderzoek en GIY. De eerste twee filmpjes zijn een
voorstelling van het GIY project, wie er allemaal was, wat ze voorstelden en een
aantal sfeerbeelden. Het derde filmpje is dat van de digitale gast Karl Klomp, die
zijn videobends voorstelt aan de hand van een zelfgemaakt filmpje dat hij
speciaal voor GIY in elkaar heeft gestoken. Dit kwam doordat Karl Klomp er niet
kon zijn tijdens GIY maar wel een bijdrage wou leveren tot de avond.
Het vierde filmpje is een compilatie van sfeerbeelden en interviews, tijdens de
888 Bit Party. Dit was een mini chiptune festival waar ik van de organisatoren
VIP tickets heb gekregen om zo de aanwezige chiptune artiesten te interviewen.
Het vijfde filmpje is een kort stuk van de DIY documentaire van Derek Sajbel,
die een onderzoek deed naar wat circuitbending is. Hij spreekt hier met een
aantal zeer belangrijke benders en dit geeft je een zeer goed beeld wat
circuitbending is en wat de resultaten hiervan zijn.
Het zesde filmpje is dat van Dijf Sanders. Het gaat eveneens over circuitbending,
maar dan van een Furby. Het is een mooi visueel spektakel hoe Dijf dit robot
beestje een nieuwe stem, nut en gedrag geeft door er zelf in te prutsen.
Het zevende filmpje is een duidelijk voorbeeld van het gebruik van een arduino.
Je ziet hoe de Roman Haefeli, een Zwitserse ‘Nieuwe Media Kunst’-student,
gebruik maakt van solenoids (elektromagnetische schakelaars) die via een
arduino aangesloten worden op zijn computer en zo kunnen muziekspelen via de
muzieksoftware die hij gebruikt.
Het achtste filmpje gaat over lasergraffiti aan de hand van een grote projector
en een krachtige laser. Het project is ontstaan bij Graffiti Research Lab, die
onderzoek doen naar nieuwe technologieën voor het gebruik in street art.
46 Zie bijlage 1

78
Je kan je dit best voorstellen als iemand die op een gebouw projecteert en een
laser gebruikt alsof het een vinger is op een gigantische touchscreen.
Het negende filmpje leunt aan bij het vorige concept. Het gaat over je computer
aansturen via je projectie op de muur, zonder nog te moeten werken met de
computer. Ze doen dit via een afstandsbediening van een videospelconsole
genaamd de Nintendo Wii, die communiceert met een zelfgemaakte infrarood
pen.
Het tiende filmpje gaat over een Oostenrijks trio van twee jongens en een meisje
die piano, drum, gitaar, bas en xylofoon spelen met 3 GSM’s en soms ook een
draagbare videospelconsole of mediaspeler. Het gaat hier om DIY software die je
toelaat om op iPhone GSM’s en iPod touch mediaspelers muziek te spelen. Dit is
net mogelijk omdat deze bestaan uit touchscreens waardoor je niet vasthangt
aan een bepaald patroon van toetsen.
Het elfde filmpje is een voorbeeld van een DIY videohandleiding. In de
handleiding legt Sam Proof, van Sam Proof blog, uit hoe je op een heel simpele
manier en met maar één A4 blad een acht pagina lange zine kan maken. Dus
hier heb je zowel een voorbeeld van het gebruik van zines en van een
videohandleiding.
Het twaalfde filmpje is een trailer van de film ‘What is Indie’. Hier gaat men op
zoek naar hoe het is om te overleven als een onafhankelijke artiest binnen de
indie scene.
Het dertiende filmpje, dat bestaat uit acht delen in het totaal, is de film ‘DIY or
DIE: How to Survive as an Independent artist’, een film door Michael W. Dean.
Dean heeft de volledig film online geplaatst en is volledig te bekijken zonder
enige vorm van betaling. Je kan wel voor een kleine som deze film op DVD
bestellen. Op zijn blog schreef hij een verklaring waarom zijn volledige film
gratis te bekijken is. Hij schreef dat dit zijn cadeau aan de wereld is en dat hij
met deze film een boodschap wou verspreiden en niet geld wou verdienen.
Ik wil ook nog even een nadruk leggen op deze laatste film en de trailer van
‘What is indie’. Als je beiden bekijkt zie je hoe moeilijk het is om DIY te plaatsen
en te duiden binnen een breder kader. Beide films gaan quasi over hetzelfde
onderwerp: Hoe je moet overleven als een onafhankelijke artiest.
Dit toont net aan dat er nog geen woord bestaat voor een algemeen kader te
vormen. De ene noemt het Indie, de andere DIY en geen van beide heeft minder
gelijk. Dit vormde dus ook een moeilijkheid in het maken van deze scriptie, net
doordat je je in de zoektocht niet zomaar kon baseren op bepaalde
kernwoorden. Iedereen heeft een andere visie, een andere manier van kijken en
zelfs andere woorden voor de term DIY.

79
9. Persoonlijke ervaring
9.1 Leerproces volgens Kolb 47
Mijn eigen leerproces kan ik eveneens ook het best voorstellen volgens de
leercirkel van Kolb. Dit maakt het voor mij mogelijk om het proces zo
gestructureerd mogelijk uit te leggen. Ik zal beginnen vanuit de concrete
ervaring mits dit voor mij het startpunt was van het gehele proces dat leidde tot
Gather-it-yourself.
Concrete ervaring
Ik heb mijn eerste ervaringen met electronic DIY al opgedaan in mijn eerste
stagejaar tijdens een Ellentriek sessie in de Pianofabriek in Brussel. Dat was voor
mij een verbazingwekkend tafereel waar mensen van alle leeftijden en met
zoveel verschillende invalshoeken allemaal werkten rond een creatief proces aan
de hand van elektriciteit. Het ging van werkende elektronische onderdelen
verwerken in porseleinen beelden tot het proberen van elektriciteit uit
sinaasappels te krijgen om zo een sinaasappelperser te doen werken. En het is
eigenlijk nooit opgehouden bij die ene sessie. De sessie erna en de filmpjes die
47 DEPARTEMENT SOCIAAL AGOGISCH WERK – HOGESCHOOL GENT, DE BLIECK,
N., Stage 2, Gent, 2007, p. 16

80
ik opgezocht heb voor mijn blog konden me elke keer verbazen hoe ver de
menselijke creativiteit kan gaan.
Reflectieve observatie
Wat ik allemaal heb gezien en heb gevoeld, heeft mijn interesse doen wekken.
Alles wat gedaan wordt binnen de Ellentriek sessies valt onder de noemer
elektronische DIY, maar er is een enorme verscheidenheid van wie er aan werkt,
hoe het noemt, wat er voor nodig is, enz.
Deze verscheidenheid daagde me uit om verder te kijken dan mijn neus lang is
en op zoek te gaan naar wat er allemaal te bieden valt.
Abstracte begripsvorming
Na het verkennen van elektronische DIY ging ik op zoek naar hoe ik een goed
eindproject kon maken aan de hand van dit onderwerp. Ik heb hier vooral
gekeken naar wat er allemaal nodig is om te spreken van een sociaal cultureel
project, dat voldoet aan de voorwaarden die Ladda voorop stelt.
Ik wou het hebben over een nog niet uitgediept onderwerp waar mensen nog
weinig van gehoord hebben, terwijl het nochtans een zeer interessant subject is.
Daarbovenop was het voorhanden dat ik rekening hield met de projecten van
andere organisaties, zelfs binnen mijn organisatie mocht ik niet in het vaarwater
belanden van Ellentriek en moest ik op zoek gaan naar mijn eigen invalshoek
binnen elektronische DIY.
Actief Experimenteren
Het onderwerp was mij pas op korte tijd bekend waardoor ik weinig voorkennis
had en weinig wegen om mensen te bereiken uit het werkveld. Daarbovenop was
er voor mij de moeilijkheid om deze mensen te bereiken omdat er geen
algemene noemer bestaat waar deze mensen zich onder plaatsen. Ze noemen
zichzelf multimediale kunstenaars, prutsers, muzikanten, hobbyisten,
ellentriekers of zelf helemaal niets. Het was dus zelf zoeken in een kluwen van
mensen en netwerken wie mij kon helpen in het realiseren van dit project.
De tweede moeilijkheid was dat dit project weinig financiële middelen had,
waardoor je creatief moest omspringen met geld. Dit was een medaille met twee
zijden. Enerzijds paste het low-budget karakter van het project perfect binnen
de DIY sfeer, maar anderzijds was het zo moeilijk om mensen aan te spreken
om naar mijn project te komen. Ik heb heel wat professionele mensen moeten
afwijzen omdat zij louter vervoerskosten vroegen, maar deze gewoon niet
voorhanden waren. Dit kwam grotendeels door de grote verspreiding van
kunstenaars en DIY’ers over heel Vlaanderen en daarbuiten.
En terug concrete ervaring
GIY zelf was opnieuw een ervaring. Na al het voorbereidend werk was het
opnieuw een ontdekken en ontplooien van mijn eigen project. Het project was
voor een eerste keer uiteraard nog een experiment. Het was voor mij afwachten
hoe het publiek en de DIY’ers zouden reageren op de setting en op het algeheel
resultaat. Ikzelf was hier in ieder geval heel tevreden mee. Het grootste voordeel

81
was voor mij dat deze kleine informele setting een enorme interactiviteit
veroorzaakte tussen zowel publiek/kunstenaar, kunstenaar/kunstenaar en
publiek/publiek.
9.2 Reacties van de deelnemers en toeschouwers
Alle reacties die ik tot nu toe heb gehad waren zeer positief.
Tijdens het project was het afwachten of mijn poging om publiek te trekken was
gelukt. Na een uurtje zaten we met een volle zaal, gelukkig ook niet te vol, zo
dat iedereen zich nog makkelijk kon bewegen en verplaatsen. Het verbaasde me
ook hoe vele toeschouwers bijna het hele verloop van GIY hebben gevolgd, uit
verbazing en nieuwsgierigheid wat de volgende artiest ging voorstellen.
Degene die dan niet konden blijven lieten dan meestal wel weten dat het ze heel
spijtig vonden dat ze ergens anders moesten zijn en dat ze het liever uitkeken.
Ook de deelnemers waren vrij tevreden met het hele concept. Het was voor mij
nog afwachten, omdat je een samenkomst van kunstenaars niet helemaal kan
sturen. Men was eveneens heel tevreden en men reageerde ook heel gunstig op
de verscheidenheid van mensen en achtergronden. Professionele kunstenaars
deden helemaal niet uit de hoogte, terwijl beginnende artiesten, die soms nog
maar een paar weken bezig waren met DIY, helemaal niet geïntimideerd werden
door deze professionele kunstenaars. Dit was bijvoorbeeld ook tijdens chiptune
op 888bit. Daar zag je ook dat Nosight en Sabrepulse op een heel informeel en
luchtig niveau met elkaar konden communiceren, terwijl Sabrepulse tot quasi de
top behoort en het Nosight zijn eerste optreden was.
Dat grotere kunstenaars niet uit de hoogte doen tegenover de kleinere was voor
mij zeer belangrijk en is voor mij ook een vorm van reactie dat het goed was.
Zelfs na het project kreeg ik vrij veel reacties van bezoekers en deelnemers dat
ze het zeker interessant vonden en vooral dat ze uitkijken naar GIY sessie 2.
Ik weet het nog niet of ik een nieuwe sessie zal in elkaar steken maar het doet
me goed dat mensen me vragen of er nog meer komt. Ook heb ik van een aantal
artiesten, ook internationale, een mail gekregen dat ze het spijtig vonden dat ze
er niet konden zijn en dat ik maar een mail moet sturen als ik ooit nog eens iets
organiseer omdat ze dan zeker willen meedoen.
9.3 Conclusie
Het is heel wat om voor de eerste keer een project op poten te stellen, hoeveel
er bij komt kijken , wat er allemaal is om rekening mee te houden. Toch ben ik
deze ervaring zeer dankbaar omdat ik er zelf vele nieuwe ervaringen uit gehaald
heb, die ik kan uitbouwen naar andere organisaties toe. Ook de verschillende
reacties die ik ontvangen heb, hebben me alleen maar gestimuleerd in het
verder zoeken naar innovatieve projecten.

82
10. Besluit
Deze scriptie bestaat uit 2 delen.
1. Wat is elektronische DIY?
Via deze scriptie wilde ik een onderzoek doen naar ‘elektronische DIY als een
scene binnen jongerenculturen’. Dit is grotendeels gebaseerd op een
literatuuronderzoek. Om deze scene te begrijpen was het nodig om deze eerst te
plaatsen binnen een algemeen kader, om vandaar uit op zoek te gaan naar DIY
binnen jongerensubculturen en elektronische DIY.
DIY is een proces waar men zelf iets maakt of bouwt zonder professionele hulp
en waar self-empowerment centraal staat. Je vindt DIY zowel binnen
huisklussen, kunst, zelfs binnen sociaal politieke acties. Belangrijk hierbij is het
bewustzijn om zelf iets te doen en te verwezenlijken.
Deze gedachte is binnen jongerensubculturen sterk naar voren gekomen binnen
de punkcultuur in de jaren ’70. Men ging zich als onafhankelijk artiest afzetten
tegen de dominante muziekcultuur. Het communicatiemiddel dat men hiervoor
gebruikte waren zelfgemaakte (maga)zines.
Binnen dit algemeen kader van DIY heb ik gekozen om specifiek in te gaan op
elektronische DIY, mits ik hier steeds vaker mee in contact kwam. Vanuit mijn
stage, als kenniscentrum rond jongerensubculturen, merkte ik dat er hierover
nog maar weinig onderzoek voorhanden was. Dit vormde een uitdaging om een
basis te leggen binnen dit onderwerp.
Electronic DIY is een nog steeds evoluerend en vluchtig begrip. Het gaat om een
handels- en denkwijze, die draait rond het experimenteren met elektronische
apparatuur. Men poogt de objecten in een nieuwe context te plaatsen, waarin
het een nieuwe functie, doel of nut krijgt.
Electronic DIY is niet beperkt tot kunstenaars, maar manifesteert zich ook bij
hobbyisten, technici, (professionele) prutsers en nieuwsgierigen. Evenmin
beperkt het zich tot kunst of technologie, maar zal het de grenzen tussen deze
twee doen vervagen.
Dit onderzoek beperkte zich niet alleen tot deze scriptie. Een DVD met
audiovisueel materiaal maakt electronic DIY als fenomeen toegankelijker dan
enkel tekst.
2. Gather-it-yourself
Daarnaast wou ik via deze scriptie een antwoord bieden op hoe een sociaal
culturele organisatie kan inspelen op DIY. Hier was mijn eigen eindproject
Gather-it-yourself een praktijkvoorbeeld dat zelf inspeelde op elektronische DIY.

83
GIY fungeerde als een avondgathering van jonge artiesten dat elektronische DIY
duidt, onderzoekt en ook ondersteunt. Het ging om het aanbieden van nieuwe
informatie aan zowel publiek als deelnemers, het scheppen van een
cultuurbewustzijn en het creëren van een nieuw sociaal netwerk.
Binnen deze informele omgeving heb ik jongeren, kunst en cultuur bij elkaar
kunnen brengen, in overeenstemming met de visie van Ladda vzw.
Er moet duidelijk meer onderzoek gepleegd worden naar elektronische DIY in al
zijn variaties en aspecten. Dit omdat het niet duidelijk is waar elektronische DIY
begint of eindigt en er een enorme vertakking van sociale netwerken en
gemeenschappen plaatsvindt.
DIY werd altijd gezien als een onderdeel van verschillende jongerensubculturen
en is nooit uit zijn context getrokken om het te bekijken als een apart fenomeen
dat zich uit in die verschillende jongerensubculturen. Dit kan volgens mij de rol
van DIY binnen de maatschappij alleen maar verduidelijken.
Ondanks dat het een moeilijk traject bleek, was het voor mij een zeer
interessant en dankbaar project. Het heeft mij gestimuleerd om me verder te
verdiepen in deze jongerensubcultuur.
Aan de hand van deze scriptie heb ik hopelijk zo mensen bewust gemaakt van
wat DIY mogelijk kan omvatten. Doe-het-zelf houdt niet op bij het repareren van
je huis, maar vertakt zich in een techniek, denkwijze en filosofie tot zelfs voor
sommigen een hele levenswijze. Ik hoop dat mensen geboeid raken door de doehet-zelf
mentaliteit en er zelf iets uit leren. In ieder geval heeft het mij alleen
maar gesterkt in de overtuiging om zelf meer vaardigheden op te doen, zodat ik
zelfstandig verschillende soorten taken aankan.
Ik hoop hiermee ook dat ik mensen binnen en buiten de sociaal culturele wereld
heb kunnen aanspreken om te werken rond DIY. Zeker binnen de culturele,
maar ook binnen de jeugdwerksector kan de inventiviteit en creativiteit van DIY
volgens mij een meerwaarde bieden. Het gaat hier niet alleen om werken rond
DIY, maar vooral ook werken volgens de DIY handelswijze.
“Here we are at the end of this discovery journal, and at the end of our
brief travels together. But in truth, it’s just the beginning of your
adventure.” 48
48 GHAZALA, R., Circuit-Bending: Build Your Own Alien Instruments,
Indianapolis, Wiley, 2005, p. 335

84
11. Geraadpleegde bronnen
Boeken
BLUSH, S., American Hardcore. A tribal history, Los Angeles, Feral House, 2001, 333 p.
DE KERCKHOVE, D., De huid van onze cultuur. Een onderzoek naar de nieuwe
elektronische realiteit, Amsterdam, Addison-Wesley Nederland BV, 1995, 192 p.
DUNCOMBE, S., ‘Notes from the underground. Zines and the politics of alternative
culture’, Londen, Verso, 1997, 240 p.
GHAZALA, R., Circuit-Bending: Build Your Own Alien Instruments, Indianapolis, Wiley,
2005, 398 p.
MULDER-POST, A. – M. , ‘Boek voor de Elektronische kunst’, Amsterdam, 2000, 184 p.
WANDS, B., Art of the digital age, London, Thames & Hudson, 2006, 223 p.
VAN DALE, Groot woordenboek der Nederlandse taal, 3 delig, Utrecht, I.M. Calisch en
N.S. Calisch, 1999, 1483 p.
Cursussen
DEPARTEMENT SOCIAAL AGOGISCH WERK – HOGESCHOOL GENT, DE BLIECK, N., Stage
2, Gent, 2007, 158p.
DEPARTEMENT SOCIAAL AGOGISCH WERK – HOGESCHOOL GENT, DE BLIECK, N.,
Werkterrein en –methodes: Oriëntatiemodule Sociaal Cultureel Werk, Gent, 2006, 70p.
DEPARTEMENT SOCIAAL AGOGISCH WERK – HOGESCHOOL GENT, VERSCHELDEN, G.,
Beleidsplan en omgevingsanalyse, Gent, 2008, 24 slides
DEPARTEMENT SOCIAAL AGOGISCH WERK – HOGESCHOOL GENT, VERSCHELDEN, G.,
Basismethodiek Sociaal Cultureel Werk: Sociale Actie, Gent, 2005, p. 115
DEPARTEMENT SOCIAAL AGOGISCH WERK – HOGESCHOOL GENT, VERSCHELDEN, G.,
Sociale Actie, Gent, s.d., 10 slides
DEPARTEMENT SOCIAAL AGOGISCH WERK – HOGESCHOOL GENT, VERSCHELDEN, G.,
VEYS, A., Theorie en Methoden Sociaal Werk, Gent, 2005, 165p.
Internet
COAR, K. (2006) ‘The open source definition’ [WWW]. Open Source:
http://www.opensource.org/docs/osd [11.07.08]
CREATIVE COMMONS, (2008) ‘About’ [WWW]. Creative Commons:
http://creativecommons.org/about/ [11.07.08]
DARGE, M. (2007) ‘Kunstgeschiedenis 1 e helft 20 ste eeuw’ [WWW]. Logos
Foundation: http://www.logosfoundation.org/kunstgeschiedenis/index.html [06/08/08]

85
DEPARTEMENT KONINKLIJKE ACADEMIE VOOR SCHONE KUNSTEN –
HOGESCHOOL GENT (2008) ‘Nieuwe Media’ [WWW]. Hogeschool Gent:
http://www.kask.be/index.php?/nieuwe_media/visie/C42/ [06.08.08]
DICK, J. (2006) ‘Reverse engineering delivers product knowledge, Aids
technology spread.’ [WWW]. Electronic Design:
http://electronicdesign.com/Articles/Index.cfm?AD=1&ArticleID=11966 [13.08.08]
DIMOS, J. (2008) ‘Modern DIY Explosion: Online Communities Where the DIY and
MIY Mentality Thrives’ [WWW]. Wordclay: http://freeselfpublishing.com/2008/04/09/modern-diy-explosion-online-communities-where-the-diyand-miy-mentality-thrives/
[01.07.2008]
DODERO, C. (2006) ‘Lost in MySpace Log on, tune in, and hook up with 22 million
people online’ [WWW]. The Boston Phoenix:
http://bostonphoenix.com/boston/news_features/top/features/documents/04838542.asp
[10.07.2008]
GROSSMAN, P. (2008) ‘Punk’ [WWW]. Business Network:
http://findarticles.com/p/articles/mi_g1epc/is_tov/ai_2419101001/pg_1 [03.07.08]
IKEA (2008) ‘Ikea Geschiedenis’ [WWW]. Ikea:
http://www.ikea.com/ms/nl_NL/about_ikea_new/about/history/index.html [10.07.08]
JONES, J. (2006) ‘Linus’s Law, aka many eyes make all bugs shallow’ [WWW].
Jeff Jones Security Blog:
http://blogs.technet.com/security/archive/2006/06/07/433813.aspx [28.07.08]
LESSIG, L. (2008) ‘Free Culture’ [PDF] Penguin: http://www.freeculture.cc/freeculture.pdf
[02.08.08]
MAIER, J. (1999) ‘Lo-Fi : In search of a honest aesthetic.’ [WWW].
http://www.mindspring.com/~jmaier/honest.htm [10.07.08]
MERRIAM WEBSTER (2008) ‘Do-it-yourself’ [WWW]. Merriam Webster Online
Dictionary: http://www.merriam-webster.com/dictionary/do%20it%20yourself
[01.07.2008]
MULLER, N. (2003) ‘Biografie Kapotski’ [PDF]. Kapotski:
http://www.kapotski.be/docs/bio_kapotski.pdf [04.08.08]
STARAK, Y. (2005) ‘What is a podcast and how can I use one?’ [WWW].
Entrepeneurs Journey: http://www.entrepreneurs-journey.com/230/what-is-a-podcast/
[11.07.08]
STONEMAN, P. (2001) ‘Fanzines: Their Production, Culture and Future’ [PDF]. Zinebook:
http://www.zinebook.com/resource/stonemandiss.pdf [13.07.08]
TRIGGS, T. (2006) ‘Scissors and Glue: Punk Fanzines and the Creation of a DIY Aesthetic’
[WWW] http://jdh.oxfordjournals.org/cgi/content/abstract/19/1/69 [13.07.08]
VAN HOUTE, K. (2008) ‘About dorkbot’ [WWW]. Dorkbot:
http://www.dorkbot.be/pivotx2/?p=about [30.06.08]
VAN KELST, J. (2008) ‘Kelstone, The musical matrix’ [WWW]. Kelstone:
http://www.kelstone.be/presenting [01.08.08]
X (2008) ‘Wat is het project “Ellentriek”?’ [WWW]. Ladda vzw, Constant vzw,
Pianofabriek: http://www.ellentriek.net/?page_id=4 [30.06.08]
X (2008) ‘Wikipedia’ [WWW]. Wikipedia: http://en.wikipedia.org/wiki/Wikipedia
[11.07.08]
YADAV, S. (2006) ‘YouTube, the complete profile’ [WWW]. Rev2.org:
http://www.rev2.org/2006/10/02/YouTube-the-complete-profile/ [11.07.2008]

Bijlage

Bijlage 1
DVD "DIY in beeld"
Inhoudstabel:
1. GIY in 60 seconds - 00:01:00
Kort sfeerfilmpje met beelden van het GIY project (niet online verkrijgbaar).
Regie: Droesbeke Annelies
2. GIY compilatie - 00:09:55
Kortfilm met een verslag per artiest op het GIY project.
DROESBEKE, A. (2008) ‘GIY compilatie’ [WWW] Vimeo: http://www.vimeo.com/776295
3. Karl Klomp - 00:04:25
Film van de digitale gast Karl Klomp tijdens GIY.
KLOMP, K. (2008) ‘Gather-It-Yourself’ [WWW]. Dailymotion:
http://www.dailymotion.com/video/x4oh41_karl-klomp_creation
Meer info: http://www.karlklomp.nl/pro/vbend.html
4. 888bit - 00:30:18
Compilatie van interviews en beelden binnen de chiptune scene (nog niet online
verkrijgbaar). Eigen creatie van op de 888 bit party in Hasselt.
Regie: Pauwels Pieter-Jan, Droesbeke Annelies
5. What is circuitbending? - 00:05:43
Korte introductie op wat circuitbending is, met een paar van de bekendste benders.
Sajbel, D. (2006) ‘What is circuitbending?’ [WWW]. YouTube:
http://nl.youtube.com/watch?v=w6Pbyg_kcEk
Meer info: http://absurdity.biz/CircuitBending/Bent.htm
I

6. Dijf Sanders / Furby workshop - 00:04:59
Een voorbeeld van circuitbenden door Dijf Sanders. Hier gaat hij aan de slag met de
populaire Furby pop.
SANDERS, D. (2007) ‘Circuitbending the Furby. Dijf’s workshop.’ [WWW]. YouTube:
http://nl.youtube.com/watch?v=1N3U7gy9RRs
Meer info op: http://www.myspace.com/dijf
7. Solenoids in concert - 00:02:33
Een voorbeeld van hoe elektronische onderdelen (hier solenoids) kunnen verbonden
raken met een computer via een arduino om zo een heel nieuwe manier van besturing te
krijgen.
HAEFELI, R.(2007) ‘Solenoid concert’ [WWW]. YouTube:
http://nl.youtube.com/watch?v=g_hiz-Kx0kM
Meer info: http://romanhaefeli.net/projekte/
8. Lasertagging - 00:03:59
Een inventieve manier van elektronische graffiti, uitgevonden door het graffiti research
lab (GRL).
RESISTOR (2007) ‘All you see is…’ [WWW]. YouTube:
http://nl.youtube.com/watch?v=EFWcAkxzkv4
Meer info: http://graffitiresearchlab.com/
9. Wiimote Whiteboard - 00:05:49
Een korte instructie film die uitlegt hoe je met een Nintendo Wii afstandsbediening en
een infraroodpen een interactief bord kan creëren aan de hand van een projectie van je
computerscherm.
CHUNG LEE, J. (2007) ‘Low-cost Multi-touch whiteboard using the wiimote’ [WWW].
YouTube: http://nl.youtube.com/watch?v=5s5EvhHy7eQ
Meer info: http://www.cs.cmu.edu/~johnny/
10. iBand - 00:02:56
Een fragment waar men via twee iPod’s en een Nintendo DS (draagbare mediaspelers en
een videospelconsole) een volledige band kan vormen.
HIRNW (2008) ‘iBand’ [WWW]. YouTube: http://nl.youtube.com/watch?v=Mh0VX74alwk
Meer info: http://www.iband.at/
11. Make a zine - 00:06:20
Een voorbeeld van een videohandleiding. Deze gaat over het maken van een zine,
I

waardoor je hier ook een beeld krijgt wat een zine is.
PROOF, S. (2007) ‘DIY - How to make a zine; Paper, Scissors, Pen – Rockin!’ [WWW].
YouTube: http://nl.youtube.com/watch?v=Xh1W15BWCUk
Meer info: http://samproof.wordpress.com/
12. Indie - 00:02:45
Een trailer van een documentaire over de indie scene en hoe het is om te overleven als
een onafhankelijk artiest.
STANDALONE RECORDS (2006) ‘What is Indie? Movie trailer’ WWW]. YouTube:
http://nl.youtube.com/watch?v=5rLLqdnGwqQ
Meer info: http://www.whatisindiemovie.com/
13.-20. DIY or DIE (8-delig) - 00:54:40
Een volledige film over DIY en hoe dit mensen beïnvloedt binnen hun leven als een
artiest, muzikant, kunstenaar, schrijver, enzovoort… Ook de film is volledig DIY.
DEAN MICHAEL, W. (2006) ‘DIY or DIE: How to survive as an independent artist’
[WWW]. YouTube: http://nl.youtube.com/watch?v=rDE5vvs1WxY
Meer info: http://www.stinkfight.com/2007/10/29/why-i-posted-all-of-diy-or-die-onyoutube/
DVD Illustratie:
GIY affiche door Pieter-Jan Pauwels
I

Bijlage 2
Resultaten Enquêtes
Electronic D.I.Y.
1. Karl Klomp
Plaats: Amsterdam
Bezigheid binnen DIY: circuitbending, modding, nieuw mediale kunst, hacken
DIY Algemeen
Wat is ‘Do-It-Yourself’ volgens jou (definitie)?
Zelf lerend, zelf publicerend, vrij omgaan met informatie op het net…. Tja.
In deze tijd kun je gemakkelijk aan informatie komen wat betreft elektronische
onderdelen als IC’s. Veel schema’s zijn te vinden online, forums leggen uit hoe iets in
elkaar zit en datasheets zijn praktisch overal te vinden.
Dit creëert nieuwe mogelijkheden voor kunstenaars of participanten. Door de komst van
internet is het verzamelen van informatie niet alleen makkelijker geworden ook wordt de
mogelijkheid tot publiceren wordt geboden waarmee een soort loop van publiceren en
informeren ontstaat
Hoe ben jij betrokken geraakt binnen DIY? Via welk kanaal heb je het leren
kennen(vrienden, internet, andere media,…)?
Door een frustratie ben ik begonnen met het creëren van eigen video circuits.
Via het internet en een opleiding heb ik mezelf enigszins wat elektronische kennis
bijgeleerd.
Met welk doel/intentie ben jij aan DIY begonnen?
Een apparaat te maken die wel doet wat ik zocht.
Electronic DIY
Hoe staat Kunst volgens jou vandaag tegenover Technologie en omgekeerd?
Moeilijk (wat is Kunst volgens mij, en wat is Technologie volgens mij)....
Ik denk in het algemeen dat kunstenaars zich reflecteren op de wereld om zich heen.
Maar, ik zie nog vrij weinig elektronica binnen de gereformeerde kunstscenes...
Voel jij zelf aan dat elektronische DIY, multimedia kunst, interactieve
installaties, enz. aan het opkomen zijn? Geef hier voorbeelden van.
II

Nee, Ik zie al jaren lang dezelfde schilderijen en dat zal waarschijnlijk zo blijven...
Elektronische kunst is er al vanaf de jaren 30 en eerder, waarom zou het nu pas
opkomen...
Leeft elektronische DIY binnen België? Kan je dit illustreren?
Ik denk van wel, België is net als Nederland verwend met apparatuur. We leren van
jongs af aan al met elektronica te werken.
Hoe zie jij de toekomst van Electronic DIY?
Elektronica verdwijnt in een nano IC die niet te solderen vallen. Onderdelen worden nu al
duurder en zijn moeilijk aan te komen Later zijn ze moeilijk aan te komen. Alles zal erna
geprogrammeerd worden.
GIY
Ben je naar GIY geweest? Zo ja, wat vond je er van?
Nee, jammer...
2.Jonas Pauwels
Plaats: Gent
Bezigheid binnen DIY: circuitbending, modding
DIY Algemeen
Wat is ‘Do-It-Yourself’ volgens jou (definitie)?
Iemand die zelf bepaalde dingen kan veranderen aan eender welk object en deze naar
eigen smaak aanpassen.
Hoe ben jij betrokken geraakt binnen DIY? Via welk kanaal heb je het leren
kennen(vrienden, internet, andere media,…)?
Vooral door vrienden, het GIY project en vooral ook door het internet.
Je hebt een makkelijke toegang tot informatie op het internet via uitleg door andere
DIY’ers en filmpjes.
Met welk doel/intentie ben jij aan DIY begonnen?
Muziek maken en zelfstandig elektronica kunnen circuitbenden. Ik wil ook bepaalde
hardware zoals speelgoed,keyboards, enz. kunnen aanpassen naar mijn eigen smaak.
Electronic DIY
Hoe staat Kunst volgens jou vandaag tegenover Technologie en omgekeerd?
Verder dan vroeger, nu krijgt elk toestel een mooi design. Wat vroeger veel minder werd
gedaan. Er wordt nu meer over nagedacht. In de kunst wordt nu ook meer technologie
gebruikt, omdat technologie ook veel verder staat in zijn mogelijkheden en volgens mij
ook gebruiksvriendelijk is. Natuurlijk geldt dit niet voor alle technologie.
II

Voel jij zelf aan dat elektronische DIY, multimedia kunst, interactieve
installaties, enz. aan het opkomen zijn? Geef hier voorbeelden van.
Dat is zeker zo. Meer en meer mensen zoeken naar nieuwe, meer interactieve, toestellen
en die worden ook razend populair. Bv. GH3 een spel waarbij een gitaar als controller
wordt gebruikt is razend populair door meer interactie tussen spel en persoon.
Leeft elektronische DIY binnen België? Kan je dit illustreren?
Ja, er zijn veel workshops en er is een groot publiek om effectief de plaatsen binnen de
workshops op te vullen. Ik denk dat dit zeker nog verder zal groeien.
Hoe zie jij de toekomst van Electronic DIY?
Waarschijnlijk zal deze voor een stuk uitsterven of helemaal veranderen want nu is
technologie een kwestie van ‘wegwerpen en vervangen’ geworden. Ook technologie is
bijna ontastbaar geworden. Bedrijven zorgen er voor dat hun product bijna niet
veranderd kan worden, door beveiligingen en het gebruik van specifieke materialen en
hulpmiddelen. De evolutie van technologie zorgt er ook voor dat alles kleiner wordt en
moeilijker te vervangen is. Kijk maar naar nanotechnologie, alles wordt zo klein kan je
het niet kan zien, laat staan solderen.
GIY
Ben je naar GIY geweest? Zo ja, wat vond je er van?
Ik zelf vondt dit project heel informatief en heb ik heel wat kennis op gedaan van wat
DIY is en welke kanten je er mee uit kan. Ik hoop op een GIY 2.
Wat is jouw interpretatie van Gather-it-yourself?
Het samenbrengen van DIY’ers om elkaars werk te bekijken. DIY is breed, zo breed dat
je er soms geen zicht op hebt. Hier is het dan leuk om te kijken wat iedereen al gemaakt
heeft en wat je er allemaal mee kan doen.
Vond je het nuttig om Do it yourself en Electronic DIY te verwikkelen in een
sociaal cultureel project? Verduidelijk.
Ja, omdat er veel verschillende termen worden gebruikt in DIY, is het moeilijk om
mensen te vinden die met hetzelfde bezig zijn als ikzelf.
Heb je hier zelf dingen ontdekt, die je zelf nog niet kende?
Ja zeker, ik heb dan circuitbending ontdekt en ben hier verder met gegaan door een
cursus te volgen.
3.Muriel Claeys
Plaats: St-Girons Plage
Bezigheid binnen DIY: Eenmalige cursus circuitbending gevolgd waar ik binnenkwam met
een te repareren lamp omdat ik dacht dat het les elektriciteit was; echter veel
interessanter gebleken....
DIY Algemeen
Wat is ‘Do-It-Yourself’ volgens jou (definitie)?
Dit heb ik ooit iemand horen zeggen, ik denk dat het een kunstenaar(es) was die dit zei:
‘Just as it says, do it yourself.’
Hoe ben jij betrokken geraakt binnen DIY? Via welk kanaal heb je het leren
kennen(vrienden, internet, andere media,…)?
II

Via de pianofabriek in Brussel, constant vzw en youtube.
Met welk doel/intentie ben jij aan DIY begonnen?
Voor de ‘fun’ en bezig met geluid.
Electronic DIY
Hoe staat Kunst volgens jou vandaag tegenover Technologie en omgekeerd?
Dit staat vrij open, rond technologie tegenover kunst wordt er achter de schermen wordt
hard aan gewerkt om dat dan in de toekomst te commercialiseren
Leeft elektronische DIY binnen België? Kan je dit illustreren?
Nee
Hoe zie jij de toekomst van Electronic DIY?
Het zal zich uitbreiden.
GIY
Ben je naar GIY geweest? Zo ja, wat vond je er van?
Nee
4.Annelies Droesbeke
Plaats: Gent, België
Bezigheid binnen DIY: (circuitbending, modding, nieuw mediale kunst, …)
Nieuwe Media + Video Bending
DIY Algemeen
Wat is ‘Do-It-Yourself’ volgens jou (definitie)?
Zelf het heft in handen nemen. Je eigen dingen, zaken, ideeën,... vormgeven en
creëeren. Of het nu om praktische zaken gaat of creatieve uitspattingen, je maakt zelf
wat je wil bereiken. Je bent een deel van het tot stand komen.
Hoe ben jij betrokken geraakt binnen DIY? Via welk kanaal heb je het leren
kennen(vrienden, internet, andere media,…)?
Ik ben juist afgestudeerd in de richting Nieuwe Media, dus de interesse voor nieuwe
methodes en voor elektronische kunst was er sowieso al.
Hier en daar ben ik over DIY dingen beginnen opvangen en heb ik me er dan wat verder
in verdiept. Dit is vooral via internet gebeurd, en door jouw GIY ben ik dan ook weer met
andere mensen in contact gekomen, met wie ik dan wederom via internet contact kan
houden.
Via Ladda Vzw heb ik dan ook eens deelgenomen aan de ‘Ellentriek’sessie, die me zeker
overtuigd heeft dat dit een parcours is om me verder in te verdiepen.
Met welk doel/intentie ben jij aan DIY begonnen?
Steeds zoeken en experimenteren met andere manieren om met beeld om te gaan. Zelf
mijn eigen grenzen en die van het medium verleggen.
Daarbij is het ook heel belangrijk dat ik dit op een toffe, interessante, verrijkende manier
kan doen.
Hoe verder je dan in de DIY wereld betrokken raakt, op hoe meer zaken dit van
toepassing is.
II

Electronic DIY
Hoe staat Kunst volgens jou vandaag tegenover Technologie en omgekeerd?
Wat is Kunst en wat is Technologie? Dit is iets wat tegenwoordig niet zo eenduidig meer
te plaatsen is. Mij lijkt het best om het in zo ruim mogelijke context te bekijken, los van
persoonlijke bedenkingen.
Ik ga nu spreken vanuit het standpunt van de kunst omdat ik daar het meest vertrouwd
mee ben. Voor mij is kunst kunst als de intentie er is om kunst, in zijn meest ruimte
betekenis, te maken. In de hedendaagse kunst wordt steeds meer geëxperimenteerd en
probeert men steeds weer nieuwe uitingsvormen te zoeken. Technologie is iets wat zeker
in de kunst kan geïntegreerd worden en zo een middel kan zijn om het werk te uiten.
En zoals ik daarjuist dus al zei, voor mij ligt het verschil tussen kunst en technologie dus
in de intentie van zijn wezen.
Voel jij zelf aan dat elektronische DIY, multimedia kunst, interactieve
installaties, enz. aan het opkomen zijn? Geef hier voorbeelden van.
Ik wil eerst even vermelden dat wat ik zelf aanvoel uiteraard een wereld is die gevormd
wordt door mijn eigen zijn. Ik zal sowieso aan bepaalde zaken meer aandacht geven dan
aan andere, net zoals ik me in bepaalde zaken specifiek zal verdiepen en in andere niet.
Desondanks vind ik wel dat er een duidelijke opkomst is van DIY, multimediale kunst en
interactieve video. Meer als ooit willen we ons ‘eigen ding’ doen en onze grenzen
verleggen. Dit valt duidelijk te merken. Ik kom steeds meer DIY tegen online en de blogs
en de youtubefilmpjes blijven maar stijgen.
In musea bv. is er ook een grotere plaats voor elektronische, interactieve en
multimediale kunst. Dit heb ik persoonlijk in mijn bezoeken de laatste 10 jaar gemerkt.
Ook, in stad Gent heb je het kunstencentrum Vooruit, zij hebben zelfs iemand speciaal in
dienst voor Nieuwe Media.
En de eerder vermeldde ‘Ellentriek’sessies hebben ook aangetoond dat de tijd is
aangebroken dat de modale jongere DIY-gericht is.
Leeft elektronische DIY binnen België? Kan je dit illustreren?
Het leeft zeker, alhoewel het heus nog niet iedereen zal weten te vinden hebben.
Maar zoals ik al zei, het komt wel op. Voorlopig moet je nog een interesse hebben en die
willen verder exploreren. Dan is er wel genoeg te vinden en duurt het niet lang voor je
mee bent in de DIY stroom. Ik zelf kom constant in contact met andere mensen, met
sites, met blogs, met tentoonstellingen, enz. Voor je het weet ben je eigenlijk elke dag er
mee omgeven. Het is ook wel een bewustwordingsproces.
Hoe zie jij de toekomst van Electronic DIY?
Ik vind dit een heel moeilijke vraag. Het is zeker een opkomend feit, maar dit is bekeken
vanuit de maatschappij zoals ze vandaag is. En daar zit hem nu net het addertje. Ik ben
echt niet in staat te voorspellen hoe onze leefwereld zal evolueren (of deëvolueren) naar
de toekomst toe.
De visie van de mens, de (sociaal-culturele)omgeving, de politiek, enz. heeft een grote
impact op ons handelen. Het zelf willen doen en zelf willen bereiken van iets via DIY is
hier zeker een gevolg van.
Je moet ook met de steeds evoluerende wetenschap en technologie rekening houden, die
wel een effect zal hebben op het elektronische aspect zelf.
Maar, volgens mij, heeft het in ieder geval in de korte termijn toekomst een groot
potentieel om verder open te bloeien en tot nu toe blijkt dit ook zo te zijn.
Wat het dan effectief zal worden, is af te wachten voor ons allemaal.
GIY
Ben je naar GIY geweest? Zo ja, wat vond je er van?
Ja, ik ben naar GIY geweest en ik vond het een heel boeiende en verrijkende avond. Ik
zal er verder op in gaan in de volgende vragen.
II

Wat is jouw interpretatie van Gather-it-yourself?
Het zelf samenrapen ‘gatheren’ van informatie, verschillende visies, contacten, leuke
weetjes, prikkelende impulsen, enz.
Vond je het nuttig om Do it yourself en Electronic DIY te verwikkelen in een
sociaal cultureel project? Verduidelijk.
Dit vond ik zeker. Sowieso is elektronische DIY/kunst iets dat al sterk aan het opkomen
is, er is dus al een stijgend bewustzijn. Maar het zal heus nog niet iedereen bereikt
hebben. Toch ben ik er van overtuigd dat heel veel mensen, jongeren, met DIY bezig zijn
zonder het misschien zelf te beseffen dat hier effectief een bloeiende omgeving aan het
ontwikkelen is. Tot nu toe kom je, in de sociaal culturele omgeving, heel weinig tegen
i.v.m. deze scene. Met GIY heb je hier een bewustwording van gemaakt en tevens, naar
mijn inzien toch, bewezen dat het meer als genoeg geïnteresseerde partijen kan
betrekken.
Heb je hier zelf dingen ontdekt, die je zelf nog niet kende?
Ja, ik heb het één en ander bijgeleerd en ontdekt op GIY. Je brengt de avond door met
allemaal mensen die met hetzelfde bezig zijn als jou, maar elk op hun eigen manier.
Iedereen is er uitermate enthousiast over en er hangt ook een heel gemoedelijke sfeer.
Je knoopt het ene na het andere gesprek aan en legt nieuwe contacten. Je kan dus wel
zeggen dat het een verrijkende avond voor me is geweest.
II

Bijlage 3
Uitgeschreven Interviews 888Bit
Interview met Kenny en Jeroen, organisators van 888bit party te Hasselt.
Kenny, hebben jullie alles zelf georganiseerd?
Kenny: Het meeste hebben we zelf gedaan, ja. We hebben ook wel veel hulp gekregen
van andere mensen. Alles gaat al goed.
Hoe kwam je er bij, Jeroen, om alles zelf te organiseren?
Jeroen: We wouden een feestje organiseren. We hebben dan wat op myspace gezocht
en we zijn enkele interessante artiesten tegen gekomen in het chiptune genre.
We konden op niet zoveel steun rekenen en daarom hebben we dan beslist het zelf te
doen. Je kan dan ook alles zelf beslissen, bv. wie je laat optreden.
Was dat eigenlijk evident om zomaar een chiptunefest in elkaar te steken?
Jeroen: Het leek mooi in het begin, maar er waren toch redelijk wat moeilijkheden.
Qua geld bijeen halen bv. Het was harder werker dan het in het begin leek. Nu, het is
toch redelijk goed gelukt, zou ik zo zeggen.
Ken jij de DIY scene of wat er allemaal gaande is rond Do-it-yourself?
Kenny: Eigenlijk weet ik daar niet veel van. Ik zou het echt niet weten.
Ik ben zelf nog een onderzoek aan het plegen naar DIY. Het is ontstaan vanuit de punk,
waar ze ook alles zelf organiseerden. Ook zelf labels maakten en zelf cd's produceerden,
enz. Jullie zijn eigenlijk een deel van de DIY. Wat betekent dat dan voor jou als je ziet
dat je daar zelf zoveel moeite en tijd moet insteken?
Kenny: Ja, het is natuurlijk wel fijn om daar eer uit te halen. Ik weet niet goed hoe ik
het allemaal moet uitleggen.
Oké, bedankt jongens.
Interview met Henry Homesweet (UK).
Dag Henry, welkom in België. Beschouw jij chiptune als iets in de DIY scene?
Henry: Ja zeker, het is zo een genre muziek dat iedereen kan doen. Iedereen die een
speelgoedje, keyboard of gameboy heeft. Elke oude console van je kindertijd kan je
gewoon gebruiken als een instrument. Dus ik beschouw het zeker als een onderdeel van
de DIY scene.
Hoe ben je betrokken geraakt in de DIY scene?
Henry: Ik heb op mijn oude school muziek gevolgd, op hoog niveau. Het was niet meer
tof om te moeten componeren met al die druk en al die regels. Dus ik stopte ermee en
zocht naar iets anders. Zo kwam ik op chiptune, zonder regels en je kan alles doen wat
je wilt. Circuitbending, waarbij je in principe het keyboard vernietigt en de meest zotte
geluiden krijgt. Gewoon een nieuw type muziek zoeken, zonder regels. Zo vond ik
chiptune en ik hield ervan.
Was er een specifieke reden waarom je met chiptune begon?
Henry: Ja het sprak me heel hard aan. Ik ben opgegroeid met games, de NES en
gameboys toen ik nog jonger was. Ik had de instrumenten en ik kon het doen nu.
Gebruik je juist gameboys of ook andere consoles? Of denk je eventueel aan het gebruik
III

van circuitbends?
Henry: Welja, als ik live speel, gebruik ik juist gameboys. Twee, misschien drie,
gameboys. Maar ik ben wel naar een circuitbend workshop geweest in Engeland. Met
PixelH8, die iedereen leerde over circuitbending. Ik denk er wel aan het te gebruiken in
een live set. Ook ga ik beginnen met commodore 64 muziek, die de eerste 8 bit
computer was in de jaren '80. Mijn vriend heeft er één, en ik hou van het geluid. Dus ik
ga wel wat experimenteren met verschillende consoles.
Denk je dat er een opkomst is van de chiptune scene? In de UK is er veel rond chiptune
gaande momenteel. In Duitsland ook. Dus zou het aan het opkomen zijn? Of wat denk
je?
Henry: Ja zeker, chiptune is al bezig sinds de jaren '80, met de demoscene en de
commodoremuziek bv. Je kan naar chiptunemuziek van de jaren '80 luisteren en het is
juist zoals de chiptunemuziek die je vandaag hoort. Dat retrogeluid wordt steeds
populairder. Zeker nu. De generatie van nu is opgegroeid met computergames. Dat is
een belangrijk deel, en iedereen kan er zich in vinden. Dus ja, ik zie het wel populair
worden.
Is er nog iets dat je wil zeggen voor het interview af te sluiten?
Henry: Ja ik ben blij in België te zijn. Het gaat goed, heel goed.
Interview met Dark Chip en Retro Boy (Ndl).
Hallo jongens, ik heb een vraagje. Beschouwen jullie chiptune als een do-it-yourself
scene?
Dark Chip: Ja ik denk het wel. Je gebruikt je eigen spullen, bv. nog een oude gameboy
die je nog van vroeger hebt. Daar maak je dan je muziek mee. In zekere zin is het dus
DIY, ja. Sommige gaan daar nog verder in en maken zelf hun instrumenten. Dus het is
wel deel van de do-it-yourself scene.
Retro Boy: Ja je hebt je gameboy en je kaart, daar doe je dan je eigen zin en je eigen
ding mee. Je moet er ook heel hard van houden. De chiptune wereld is ook snel aan het
groeien, in Engeland, Amerika, Europa, overal eigenlijk. Helaas heb ik wel de schrik dat
het steeds meer een hype wordt.
Hoe zijn jullie betrokken geraakt in de chiptune scene?
Dark Chip: Ik hoorde een nummer van Sabrepulse en ik vond het echt geweldig. Op
een gegeven moment dacht ik, zoiets wil ik zelf ook proberen. Dan ben ik via via in
contact geraakt met Retro Boy. Hij heeft me dan de beginselen wat geleerd en zo ben ik
dan zelf begonnen met die muziek te maken.
Retro Boy: Ik ben er vorig jaar al mee in contact geraakt. Ik had een afspeellijst online
waar ik mijn muziek op plaatste. Dat was letterlijk echt nintendomuziek. Dan ben ik wat
beginnen 'googlen' en probeerde ik steeds meer te vinden. Ik maakte wel al muziek en
ik vond allemaal bijvoegingen voor het programma dat ik gebruikte. Zo ben ik dan in
contact gekomen met chiptune. In het begin was dat wel wat lastig, maar later geraak je
echt in de sfeer. Steeds meer mensen beginnen te respecteren wat ik doe. Ook dankzij
Dark Chip die me dan vroeg, en meerdere andere mensen die ik heb leren chiptunen. Ja
het is echt een heel mooi ding gewoon.
Hadden jullie een bepaald doel toen jullie begonnen met chiptune? Uiteindelijk zou het
ook zoveel gemakkelijker zijn geweest om gewoon DJ te worden.
Dark Chip: Ja dat is wel zo. Ik ben al van kinds af aan bezig met muziek en ik vind het
toch leuker om mijn eigen nummers te maken en mijn eigen muziek. Ik ben ook
opgegroeid met de nintendo en met games. Toen ik chiptune hoorde, dacht ik, "Hé, dat
ken ik." Ik vond dat altijd al geweldig, die muziek van nintendo. Toen ik chiptune
hoorde, met een dikke beat erachter, als dansmuziek, dacht ik wel dat dit mijn ding was.
III

Retro Boy: Ja het is precies zoals hij zegt. Het is die nostalgie van op te groeien met de
gameboy en met die specifieke geluiden ervan. Chiptune is iets wat je doet vanuit je
jeugd, omdat je ook echt houdt van die games. Je wilt je eigen muziek maken en toch
de kwaliteiten daarvan behouden. Dat is het mooie aan chiptune.
Je doet je eigen zin, maar toch met die nintendogeluiden. Dat is echt wel wat we willen
doen.
Gebruik je ook zelf gameboys of 'old school' apparaten? Of toch liever software?
Dark Chip: Ik gebruik allebei, maar de laatste tijd wel meer mijn gameboy. Ik gebruik
LSDj. Je stopt het in je gameboy en je maakt er muziek mee. Ik vind dat een heel toffe
manier van werken. Eigenlijk toffer als software. Ik kan mijn gameboy overal mee
naartoe nemen. Als ik dan wat inspiratie krijg dan kan ik het gewoon kwijt. Je kan dan
ook rustig je nummers opbouwen. Ik vind het gewoon heel prettig om de gameboy te
gebruiken. Wat me ook mooi lijkt, is om eens de NES te gebruiken. Dat wil ik ook wel
eens uitproberen. Voorlopig ben ik althans heel blij met mijn gameboy.
Retro Boy: Ik ben begonnen met software en later bleek dan dat er ook programma's
waren voor op de gameboy. Ik het begin snapte ik dat niet helemaal en ben ik gewoon
doorgegaan met software. Tot ik dan toch die LSDj kaart heb gekocht. Daarna ben ik
dan echt begonnen met muziek op mijn gameboy. Binnekort ben ik dan ook van plan om
te gaan werken met een NES, een echte oude 'old school' nintendo. Daar heb je ook
speciale programma's voor op een cartridge en daar kan je dan ook muziek mee maken.
Denk je dat het aan het opkomen is de chiptune scene binnen België en Nederland?
Jullie kunnen misschien wel al een vergelijking maken?
Dark Chip: Of daar binnen de chiptune verschillen zijn? Ik denk het niet. Het komt
vanuit je jeugd, vanuit al die spelletjes. Dat is hetzelfde of het nu België of Nederland is.
Daarom dat er wel weinig verschil zit overal ter wereld. Het komt allemaal vanuit
nintendo, vanuit één console.
Retro Boy: Chiptune is uiteraard universeel. Er zijn natuurlijk wel een paar verschillen.
Het kwam origineel uit Zweden. De Japanners waren er stiekem ook wel al mee bezig.
Dan kwam het op in Amerika en dan Engeland. In Engeland is het nu heel groot. Overal
waar je kijkt op myspace zie je Engelse chiptuners. Er is wel degelijk een verschil tussen
de landen toch. Japan heeft zijn specifieke sound. Die gaat vooral naar de nintendo toe
en de videospelletjes. Zweden is dan weer meer iets avant-garde chiptune en Engeland
is lekker beuken, beuken, beuken. In Amerika. Europa is nog wat aan het groeien naar
Engeland en Amerika toe.
Zijn jullie ooit nog van plan te werken met andere apparaten? Zoals circuitbends bv.?
Dark Chip: Ik heb er wel naar gekeken en het lijkt me heel interessant om een keer te
doen. Ik ben er nu nog niet mee bezig, maar ik wil er in de toekomst wel eens iets mee
doen. Het lijkt me heel interessant om een beetje te sleutelen aan die apparaten en te
kijken wat je er uit krijgt van geluiden. Het lijkt me heel leuk om te doen ja.
Retro Boy: Ik wil het zelf ook wel gaan doen later maar het is belangrijk wat je er uit
haalt. Want je hebt mensen die er gewoon belachelijke geluiden uithalen en dat vinden
zij dan mooi. Er zit wel een groot verschil tussen circuitbenden voor een beter geluid en
andere sounds, en tussen het vernachelen van de muziek. Je hebt ook de Nederlandse
chiptuner Gijs Gieskens. Hij heeft zijn gameboy uit elkaar gehaald en een hoop circuits
veranderd zodat je allemaal nieuwe geluiden krijgt. Dit was wel om de muziek te
verbeteren en niet om het vreemder te maken. Het moet wel muziek blijven.
Oké, dit is bijna het einde van het interview. Willen jullie nog iets zeggen over de
chiptune scene?
Dark Chip: Ik ben in ieder geval heel blij dat ik er terecht in ben gekomen. Ik heb altijd
wel al iets gehad voor de nintendo en toen ik deze muziek leerde kennen, dan wou ik dit
ook echt doen. Ik hoop dat ik er nog lang mee kan doorgaan.
Retro Boy: Ja bij mij hetzelfde. Het is gewoon ook echt mooi dat mensen hun oude
speeltjes gebruiken om muziek mee te maken. Vanwege de nostalgie raakt die muziek je
III

ook gewoon. Ik ben heel blij dat ik in de scene zit en dat ik hier heb kunnen optreden.
Voor mij is het wel een hoogtepunt uit mijn 'muzikale carrière'.
Bedankt.
Interview Ash/ Sabrepulse (UK).
Sabrepulse is één van de grootste namen in de chiptune scene. Hij was even gestopt en
is nu terug. Nu treedt hij, voor de eerste keer sinds zijn stop, weer op in België.
Hallo Ash, de man achter Sabrepulse. Ik heb enkele vraagjes voor jou.
Beschouw jij chiptune als een deel van de DIY scene?
Ash: Absoluut. Chiptune vandaag is enorm DIY. Het hele concept waar we mee bezig
zijn. We nemen een gameboy, of een andere videogame harware, maken er muziek mee
en treden er mee op. Ik vind dat heel erg DIY. Het is niet gewoon muziek nemen en DJ
spelen. Dus ja, dat is het zeker. Absoluut.
Hoe ben je betrokken geraakt in de chiptune scene?
Ash: Ik was begonnen met het maken digitale muziek. Met programma's zoals Fruity
Loops, Cubase, e.a. Tijdens mijn leerproces leerde ik dan enkele artiesten kennen in de
UK, zoals DJ Scotch Egg o.a. Zij beïnvloedden de manier waarop ik muziek wou maken.
Ook DJ Sasquatch, van de VS. Hij is een breakcore artiest maar hij gebruikt ook
nintendo, NES en famicon. Ik wist er niet veel van, ik ben gewoon begonnen op mijn
laptop. Gewoon proberen en zo leerde ik dan ook veel mensen kennen. Daarna maakte
ik dan hoofdzakelijk muziek op mijn gameboy. Ik voegde daar dan dingen aan toe, via
mijn laptop. En dat is het zo ongeveer.
Was er een specifieke reden waarom je met chiptune begon? Want er zijn genoeg
andere genres die makkelijker zijn en een makkelijkere toegang hebben om mee te
beginnen.
Ash: Dat is het juist. Die uitdaging van iets anders te doen. Je wilt iets doen dat niet
trance, dance of rockmuziek is. In het kleine dorpje waar ik woonde luisterde iedereen
naar rock of metal. Dat wou ik echt niet doen. Ik groeide op met 'happy hardcore',
bands zoals The Prodigy en Daft Punk. Ik wou gewoon iets anders doen. Want die
gasten, alhoewel ze volledig anders zijn als wat ik doe, brengen iedere keer iets anders
naar voor. Ze gebruiken ook verschillende technologieën in hun muziek. Dus ik had
besloten dat ik dat idee wou overnemen.
Gebruik je enkel gameboys of prefereer je toch software?
Ash: Beide eigenlijk, ik gebruik twee gameboys in mijn live setup, samen Little Sound
Dj, een Zweeds programma. Het is heel goed, het staat me toe alle genres te maken.
Dat mix ik dan met Ableton Live, op een laptop. Ik kan breaks, beats en samples mixen.
Eveneens effecten toevoegen. Productiegewijs doe ik hetzelfde. Eigenlijk ga ik gewoon
waar de wind me brengt. Soms wil ik een zacht, orchestraal nummertje brengen, en
maar een klein beetje chiptune. Soms wil ik dan liever een dance album maken, of drum
& bass. Wat ik wil maken, maak ik. Ik blijf niet bij één type muziek. Het is echt van alles
eigenlijk.
Wat is jouw mening over de opkomst van chiptune? Het is niet meer wat het was.
Ash: Chiptune algemeen? Ik denk als ik er mee begonnen ben, dat er al redelijk wat
mensen waren die al iets verwezenlijkt hadden in de scene. Mensen zoals Bitshifter en
Nullsleep. Ook vanuit Japan, zoals USK en Maroo. Allemaal grote artiesten, die er al
lange tijd mee bezig zijn. In het begin kan dat vrij intimiderend zijn, maar deze mensen
helpen je echt wel voort. Ik denk ook dat je door communitie, zoals 8bitcollective.com,
en forums op het internet, een spreiding hebt. Elke dag zijn er nieuwe artiesten in de
UK, de VS, overal ter wereld eigenlijk, die beginnen met chiptune. En dat kan alleen
III

maar een goede zaak zijn.
Kan je chiptune in de UK vergelijken met België? Of is dit een moeilijke vraag?
Ash: Ik denk dat het vrij gelijkaardig is. Er zijn sowieso veel nieuwe artiesten.
Voornamelijk wel op de gameboy. Bij jullie is er nog geen muziek gemaakt met de
commodore 64 of de atari. Of misschien toch wel? Ik heb er nog niet van gehoord in
ieder geval. Ik vind wel de kwaliteit van de Belgische muziek heel goed. Eveneens in de
UK. Ik vind het overal heel goed. Chiptune, algemeen, is een grote scene aan het
worden.
Wil je misschien ook eens werken met circuitbends?
Ash: Ik heb er wel aan gedacht in het verleden. Maar ik heb er het technische verstand
niet voor. Ik begrijp niet goed hoe ik het zou moeten doen. Het is gewoon een nieuwe
manier van muziek leren maken. Circuitbending is niet direct de scene voor mij. Ik werk
liever met de middelen die ik heb. Van daar zie ik wel hoe ik er verder mee ga.
Bedankt Ash van Sabrepulse. Welkom terug in de scene. Hopelijk zien we je nog eens. Is
er nog iets dat je zou willen zeggen?
Ash: Dankjewel België dat ik er mag zijn. Dat is het zo ongeveer.
Heel erg bedankt.
Interview Nosight(Bel).
Nosight is één van de jongste deelnemers van 888bit. Hallo meneer Nosight, ik wil je
iets vragen. Beschouw jij chiptune als deel van de DIY scene?
Nosight: Enigzins wel, want bij chiptune ga je toch zelf zoeken naar andere methodes
om muziek te maken. Vaak komt daar ook circuitbending bij. Chiptuners zoeken in de
oude gamewereld, consolewereld, commodore64, enz. naar nieuwe manieren. PixelH8
bv. is bezig met programma's te maken, dus ik denk dat het wel iets in de do-it-yourself
wereld is.
Hoe ben jij zelf betrokken geraakt in de DIY scene? Of specifieker in de chiptune scene?
Nosight: Ik zag op noxa, een soort van myspace voor België, een foto van Sabrepulse.
Op het eerste zicht wist ik niet precies wat het was. Toen ben ik Sabrepulse op gaan
zoeken en kwam ik op zijn myspace terecht. Ik vond het wel interessant. Ik wist niet dat
er zo een muziek werd gemaakt. Toen ben ik verder gaan zoeken in zijn vriendenlijst en
ben ik er als het ware ingesukkeld. Als je begrijpt wat ik bedoel, ingetrokken in de
scene. Toen wist ik dat ik ook zo een muziek wou maken. En ja, nu sta ik hier op de
888bit party. Wat kan ik nog meer wensen? Sabrepulse, Henry Homesweet,...
Gebruik je zelf eerder gameboys of 'old school' hardware of toch liever software?
Nosight: Ik gebruik de gameboy zelf, de echte 'old school' zelf. Dat wil ik ook bereiken
met mijn muziek. De oude sfeer van vroeger terug creëren, maar in een moderne
setting. Gewoon mensen laten genieten van wat je met de gameboy kan doen. Veel
mensen denken dat het gewoon maar 'piew piew piew' is, maar het is veel meer als dat.
Je bent niet alleen chiptuner, maar ook een stuk een publiek. Iedereen hier is ongeveer
rond jouw leeftijd. Voel jij zelf binnen België dat chiptune aan het opkomen is?
Nosight: Eigenlijk wel, ik denk dat veel mensen interesse hebben in het genre. Wat ik
wel merk is dat het vooral de topartiesten, de bekendsten van de UK, zoals Sabrepulse
en Henry Homesweet, zijn die aan het opkomen zijn. Ik denk dat het eerder een hype is
die nu aan het opkomen is. Maar dat vind ik eigenlijk niet erg want het fijne aan de
scene is dat het zo klein is. Klein, compact, en weinig mensen die het kennen. Je kan
met die mensen dan echt zo een vaste community creëren. Iedereen kent iedereen bij
III

wijze van spreken. Als ik, als beginner, even een praatje zou willen slaan met Bitshifter,
een bekende arties, dan kan dat in principe. Als een beginnende band met bv.
Radiohead een babbel wil slaan, ja, dat kan helemaal niet. Dat vind ik het leuke aan de
chiptune scene.
Buiten chiptune, ben je nog van plan daar andere dingen in te betrekken? Zoals bv.
circuitbends of andere apparatuur?
Nosight: Ik ben zeker geïnteresseerd in circuitbending. Je kan er echt wel toffe dingen
mee doen, dat weet ik. Het is al meer aanvaardbaar gemaakt voor de mainstream
community en ik denk dat ik ooit wel eens aan circuitbending ga beginnen. Maar
wanneer, dat kan ik echt niet zeggen. Ik ben niet zo goed in het technologische, maar
ooit... Misschien ooit. Binnen twee jaar misschien, als ik een vaste waarde ben in de
chiptune scene.
Heb je daar nog iets bij te zeggen om het interview af te sluiten?
Nosight: Mensen die geïnteresseerd in Lo-bit sounds, commodore 64, gameboy, enz.
zoek echt wel chiptune eens op. Geniet er van, en doe eventueel mee. Maak ook zelf uw
muziek. Laat die chiptune scene maar verder uitgroeien.
Oké, bedankt Nosight.
III

Bijlage 4
Foto’s van Gather-It-Yourself
08/03/2008
Door Fanny Benisek
IV

Videobending, Annelies Interactieve installatie Modus Motus, Hendrik
Hardwarehacking van Guitar Hero
Controller, Jonas
Interactieve ‘infrarood’
whiteboard installatie, Jonas en
Annelies
IV

Circuitbending lightsensor, Micha
Mindbending, Marthe
Circuitbending synths, Dijf
Circuitbending gitaareffecten, Kris
IV

Bijlage 5
Website van het Gather-It-Yourself project:
http://www.myspace.com/giy_project
V