Voorwoord Deze dissertatie behandelt een thema dat ... - Poppunt
Voorwoord Deze dissertatie behandelt een thema dat ... - Poppunt
Voorwoord Deze dissertatie behandelt een thema dat ... - Poppunt
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
<strong>Voorwoord</strong><br />
<strong>Deze</strong> <strong>dissertatie</strong> <strong>behandelt</strong> <strong>een</strong> <strong>thema</strong> <strong>dat</strong> totnogtoe slechts in zeer<br />
geringe mate aandacht kreeg in wetenschappelijk onderzoek,<br />
namelijk muziek en homoseksualiteit. G<strong>een</strong> alledaags onderwerp om<br />
je meesterproef rond te schrijven. En weinig literatuur om op te<br />
kunnen steunen. Bovendien is het niet vanzelfsprekend om <strong>een</strong><br />
ogenschijnlijk intuïtief en populair onderwerp wetenschappelijk te<br />
onderbouwen.<br />
Toch wou ik de uitdaging aangaan om<strong>dat</strong> ik persoonlijk heel<br />
wat homo’s in mijn vriendenkring tel en hun wereld en feestjes me<br />
telkens weer positief verbazen. Daarenboven was ik zelf enorm<br />
nieuwsgierig naar de verklaringen achter de roze luchtkastelen die<br />
het homohabitat kent. Met deze eindverhandeling krijg ik de kans om<br />
aan die curiositeit tegemoet te komen en de kers op mijn studietaart<br />
op <strong>een</strong> ludieke, maar wetenschappelijke manier in te vullen.<br />
De invalshoek die hiertoe gebruikt wordt, is de Homo Top<br />
100. Als niche in wetenschappelijk onderzoek en inherent deel van<br />
onze popcultuur, is deze hitlijst het absoluut waard om <strong>een</strong>s deftig<br />
onder de loep genomen te worden. Vooral de reden achter de<br />
homoseksuele muzieksmaak is <strong>een</strong> onontgonnen terrein <strong>dat</strong> smeekt<br />
om <strong>een</strong> nadere verklaring. Met dit onderzoek wordt <strong>een</strong> eerste aanzet<br />
gegeven om de grondslagen te leggen voor verder onderzoek.<br />
Het onderzoek zelf kent drie luiken. Vooreerst wordt de<br />
beschikbare literatuur over het <strong>thema</strong> onderzocht. Elk relevant aspect<br />
wordt vanuit verschillende perspectieven en auteurs besproken. <strong>Deze</strong><br />
monden uit in negen onderzoekshypothesen die tijdens latere diepteinterviews<br />
nauwgezet onder de loep worden genomen.<br />
Vervolgens is er <strong>een</strong> klein intermezzo onder de vorm van <strong>een</strong><br />
verkennend vooronderzoek. Hierin worden het ontstaan en de<br />
doelstellingen van de Homo Top 100 toegelicht. Verder schets ik<br />
mijn wedervaren tijdens de Homo Top 100-fuif.<br />
In het tweede luik van deze thesis wordt de Top 100 zelf<br />
geanalyseerd. De vijf bestaande hitlijsten worden met elkaar<br />
vergeleken en trends worden opgespoord. Enkele opvallende<br />
categorieën en het fenom<strong>een</strong> ‘homo-iconen’ worden apart behandeld.<br />
Het derde en laatste luik betreft vijftien diepte-interviews,<br />
1
afgenomen bij holebi’s, aan de hand waarvan <strong>een</strong> antwoord op de<br />
negen hypothesen geformuleerd wordt. Ten slotte wordt in de<br />
conclusie de kern van de resultaten nog <strong>een</strong>s bondig samengevat.<br />
2
1. Probleemstelling en onderzoeksvraag<br />
De Homo Top 100 is <strong>een</strong> hitlijst die jaarlijks door de geïnteresseerde<br />
internetbezoeker wordt samengesteld op de gelijknamige website<br />
http://www.homotop100.be . Enkele maanden lang krijgt de Vlaming<br />
de kans om zijn muzikale mening te geven. Dat betekent <strong>dat</strong> niet<br />
enkel homoseksuelen, maar ook andersgeaarden hun stem kunnen<br />
uitbrengen op wat zij <strong>een</strong> absoluut top-homonummer vinden. Het<br />
resultaat is <strong>een</strong> mengeling van disco, dramatische vrouwen,<br />
Eurosong en lichte pop. De betere kermismuziek, wordt wel <strong>een</strong>s<br />
gezegd. En of ze <strong>dat</strong> nu willen of niet, holebi’s worden ermee<br />
geassocieerd.<br />
Naast de reeds vermelde ondervertegenwoordiging van<br />
wetenschappelijke literatuur omtrent het <strong>thema</strong>, is ook dit <strong>een</strong> deel<br />
van de problematiek. Holebi’s worden steeds weer in hokjes geduwd<br />
en gereduceerd tot alomtegenwoordige stereotypen. Zo ook op het<br />
domein van muziek. Daarbij komt nog <strong>dat</strong> jammer genoeg alle<br />
holebi’s over dezelfde kam worden geschoren. Dat terwijl er<br />
gewoonweg te weinig geweten is over het onderwerp om zulke<br />
uitspraken te mogen doen. Hoog tijd voor nuances dus.<br />
Vorig jaar maakte Koen Van den Zegel zijn <strong>dissertatie</strong> 1 rond<br />
gender en populaire muziek. Hij maakte daarbij <strong>een</strong> vergelijking<br />
tussen de Homo Top 100 en <strong>een</strong> gewone Top 100. De thesis beperkte<br />
zich tot het vergelijken van de uiterlijke kenmerken, karaktertrekken<br />
en genderdisplays van de twee hitlijsten. Dit alles werd bekeken<br />
vanuit <strong>een</strong> genderbending-benadering. Als conclusie vermeldde Van<br />
den Zegel <strong>dat</strong> het proces van identificatie met <strong>een</strong> uitvoerder en<br />
zijn/haar interpretatie van het begrip gender <strong>een</strong> rol zou kunnen<br />
spelen bij de muziekkeuze van het holebi-publiek. Hij merkte daarbij<br />
op <strong>dat</strong> er nood was aan diepgaand publiekonderzoek om na te gaan<br />
welke motieven en behoeften bij holebi’s meespelen in hun<br />
muziekkeuze.<br />
1 VAN DEN ZEGEL, K., Gender en populaire muziek: analyse van de<br />
covers uit hitparades, Leuven, Katholieke Universiteit Leuven, 2008 (Diss.<br />
Lic.), 89 p.<br />
3
<strong>Deze</strong> meesterproef is erop gericht dit publieksonderzoek te<br />
realiseren. Hierbij ligt de focus op muziekvoorkeuren, subculturen en<br />
stereotypering. Ook de concrete doelstellingen van de Homo Top<br />
100 zullen geëvalueerd worden. Daarenboven zal er <strong>een</strong> analyse<br />
gemaakt worden van de hitlijst. Welke categorieën kunnen er ontdekt<br />
worden en waarvoor staan ze? De muziek zou typerend zijn voor de<br />
gay community, maar welk element zit er dan precies in vervat op<strong>dat</strong><br />
men zich ermee kan ver<strong>een</strong>zelvigen? Het gehele onderzoek zal zich<br />
concentreren rond de volgende hoofdvraag:<br />
Wat is het belang van de Homo Top 100 voor holebi’s?<br />
Na het literatuuronderzoek zal deze onderzoeksvraag uitgesplitst<br />
worden in verschillende hypothesen Laat ik hier reeds opmerken <strong>dat</strong><br />
ik met holebi’s zowel homoseksuele mannen, lesbische vrouwen en<br />
biseksuelen bedoel.<br />
4
2. Methodologie<br />
In de volgende paragraaf wordt de voor deze <strong>dissertatie</strong> gehanteerde<br />
methodologie nauwgezet uit de doeken gedaan. De opmerking dient<br />
gemaakt te worden <strong>dat</strong> het hier gaat om verkennend onderzoek<br />
aangezien het onderwerp voordien slechts in geringe mate bestudeerd<br />
werd.<br />
Een allereerste indruk van het homomilieu kreeg ik op de<br />
Homo Top 100-fuif, die ik in november bezocht. Via participerende<br />
observatie vormde ik mij <strong>een</strong> momentaan sfeerbeeld van zulke gay<br />
parties en de mensen die er rondlopen. Korte interviews via<br />
bandopnemer gaven me <strong>een</strong> eerste, oppervlakkig inzicht in de<br />
problematiek. <strong>Deze</strong> inzichten kunnen gebruikt worden voor de latere<br />
diepte-interviews.<br />
Vervolgens werden publicaties gezocht die <strong>een</strong> stand van<br />
zaken weergaven met betrekking tot het onderwerp. Zoals reeds werd<br />
aangehaald, is er veel literatuur verschenen over homoseksualiteit,<br />
doch niet over hun muzikale voorkeuren. Uit verschillende bronnen<br />
werden die elementen gefilterd, die de theoretische grondslagen voor<br />
deze <strong>dissertatie</strong> aanleveren en aanleiding kunnen geven voor het<br />
opstellen van <strong>een</strong> topiclijst.<br />
De volgende stap was de eigenlijke analyse van de Homo<br />
Top 100-hitlijst. Vooreerst werd <strong>een</strong> globale indruk weergegeven.<br />
Nadien begon de eigenlijke analyse; alle hitlijsten van de voorbije<br />
vijf jaar werden naast elkaar gelegd om trends op het spoor te<br />
komen. Wie daalt er of verdwijnt geheel en wie krijgt alsmaar <strong>een</strong><br />
hogere plaats toebedeeld? Heeft <strong>dat</strong> iets te maken met gebeurtenissen<br />
in de actualiteit of verandert de homosmaak gewoon? Wie zijn de<br />
vaste waarden en wie moet het stellen met <strong>een</strong> ééndagsvliegstatus?<br />
Op basis van deze resultaten werd nagegaan of bepaalde genres of<br />
artiesten populairder zijn dan andere, en welke <strong>dat</strong> dan juist zijn.<br />
Voorzichtig werden labels aangebracht, die meer duidelijkheid<br />
scheppen rond deze genres en artiesten. <strong>Deze</strong> labels zijn niet uit de<br />
lucht gegrepen, maar zijn gestoeld op de bevindingen uit het<br />
literatuuronderzoek.<br />
Na voltooiing van de analyse werd de topiclijst voor de<br />
diepte-interviews opgesteld. <strong>Deze</strong> is gebaseerd op alle informatie die<br />
voordien reeds ingezameld werd. Om de betrouwbaarheid van dit<br />
5
meetinstrument te garanderen, werden tips en instructies opgevolgd<br />
uit twee methodologische bronnen, namelijk ‘Een samenleving<br />
onderzocht’ 2 en ‘Analyseren in kwalitatief onderzoek’ 3 . Om de<br />
topiclijst verder te valideren werd hij uitgetest op twee respondenten.<br />
Als bleek <strong>dat</strong> de formulering van de vragen open, correct, duidelijk<br />
en onbevooroordeeld was, kon hij voor de diepte-interviews gebruikt<br />
worden. Indien niet, moest hij aangepast worden.<br />
Vervolgens was het tijd voor de daadwerkelijke interviews.<br />
Om geldigheid te bereiken in kwalitatief onderzoek, had ik minstens<br />
15 respondenten nodig. Te veel was niet optimaal, aangezien de<br />
informatie dan onoverzichtelijk wordt en niet meer te analyseren<br />
valt. De populatie waaruit <strong>een</strong> steekproef getrokken werd, is de<br />
algemene Vlaamse holebipopulatie. Enkel zij kunnen uiteraard<br />
vertellen waarom homomuziek is wat het is. Daarom werden g<strong>een</strong><br />
hetero’s opgenomen in de steekproef. Hun antwoorden zouden te<br />
weinig meerwaarde kunnen bieden en zeer waarschijnlijk vooral in<br />
de richting van de eeuwenoude stereotypen gaan. Verder mogen de<br />
holebirespondenten jong of oud, janet of macho,.. zijn. Het speelt<br />
allemaal g<strong>een</strong> rol. Ik wou zoveel mogelijk diversiteit in mijn<br />
antwoorden. Die representativiteit bereikte ik via<br />
sneeuwbalsteekproeven met verschillende ingangen. Op basis van<br />
toevallige ontmoetingen of bewuste contactnames in holebicafé’s<br />
kom ik mijn eerste respondenten op het spoor en breng zo mijn<br />
sneeuwballen aan het rollen. Steeds werd aan de respondent<br />
gevraagd of hij/zij nog iemand kende die mogelijk geïnteresseerd<br />
was in medewerking aan het onderzoek. Op geregelde tijdstippen<br />
werd nagegaan of de respondenten voldoende divers blijven en ik<br />
niet in dezelfde vriendenkring bleef steken. Dit ging op die manier<br />
door tot<strong>dat</strong> ik genoeg respondenten verzameld had en ik <strong>een</strong><br />
saturatiepunt bereikte. 4<br />
Aanvullend werden interviews afgenomen met de<br />
organisatoren van de Homo Top 100-fuif, namelijk Ward Ramaekers<br />
2 BILLIET, J. & WAEGE, H. ; Een samenleving onderzocht : methoden van<br />
sociaal-wetenschappelijk onderzoek; De Boeck; Antwerpen; 2003; 390 p.<br />
3 BOEIJE, H. ; Analyseren in kwalitatief onderzoek; Boom Onderwijs;<br />
Boom; 2005; 179 p.<br />
4 Zie 6.1 Representativiteit van de respondenten, p. 37.<br />
6
(DJ) en Seppe Geerts (Enig Verschil). <strong>Deze</strong> dienen om hier en daar<br />
zaken te verduidelijken en meer inzicht in het evenement zelf te<br />
verkrijgen, zoals de ontstaansgeschiedenis en de doelstellingen.<br />
De interviews zelf werden afgenomen op <strong>een</strong> rustige plaats<br />
naar keuze. De respondent bepaalde dus individueel waar hij het<br />
liefst zijn/haar interview gaf. Dit om vertrouwd terrein te verschaffen<br />
en de respondent op zijn gemak te stellen. Elk gesprek werd volledig<br />
opgenomen door middel van <strong>een</strong> dictafoon – mits toestemming – en<br />
achteraf zo snel mogelijk uitgetypt.<br />
Daarna werden anekdotes, concepten en overkoepelende<br />
<strong>thema</strong>’s in de interviews opgespoord om ze vervolgens te linken aan<br />
de negen hypothesen. Op die manier werden de antwoorden uit de<br />
interviews stap voor stap gecodeerd. Via nauwkeurige kwalitatieve<br />
analyse konden uiteindelijk de onderzoeksvraag en –hypothesen<br />
beantwoord worden. <strong>Deze</strong> resultaten kunnen uiteindelijk <strong>een</strong> eerste<br />
aanzet geven voor de beeldvorming rond homoseksualiteit en<br />
muziek. Verder kunnen ze in de toekomst <strong>een</strong> leidraad zijn voor<br />
kwantitatief onderzoek rond dit <strong>thema</strong>. Kwantitatief onderzoek kan<br />
immers tegemoet komen aan de tekortkomingen van kwalitatief<br />
onderzoek en zo eventueel geldige veralgemeningen toelaten.<br />
7
3. Literatuuronderzoek en theorie<br />
Hoewel er vele wetenschappelijke werken gewijd zijn aan<br />
homoseksualiteit, vaak vanuit <strong>een</strong> sociologische benadering, is er<br />
bitter weinig verschenen over homoseksualiteit gecombineerd met<br />
muziek. De holebicultuur wordt dikwijls uitgebreid besproken, maar<br />
van muziek zal zelden met g<strong>een</strong> woord gerept worden. In dit<br />
literatuuronderzoek zal ik me dus beperken tot <strong>een</strong> opsomming van<br />
publicaties die mijn onderwerp toch enigszins aansnijden en de<br />
problematiek aan het licht brengen. Theorieën en sleutelconcepten<br />
die iets vertellen over de onderzoeksvraag, worden gekoppeld aan<br />
onderzoekshypothesen.<br />
3.1 Muzikaliteit = homoseksualiteit?<br />
Om het <strong>thema</strong> te kaderen is ‘Queering the pitch: the new gay and<br />
lesbian musicology’ 5 interessant. Hierin worden <strong>een</strong> aantal essays<br />
gebundeld, die aantonen hoever terug in de geschiedenis de relatie<br />
tussen homoseksualiteit en muziek te vinden is. De auteurs klagen<br />
vooral het gebrek aan <strong>een</strong> homoseksueel perspectief op musicologie<br />
aan. Het boek kent zijn ontstaan in 1989, toen de American<br />
Musicology Society op het idee kwam om de eerste Gay and Lesbian<br />
Study Group op te richten. Voor de eerste keer werd seksualiteit met<br />
muziek verbonden. Auteur Philip Brett stelt <strong>dat</strong> homoseksualiteit<br />
steeds veroordeeld werd in de samenleving. Het betrof immers<br />
deviant gedrag <strong>dat</strong> via sociale controle onderdrukt diende te worden.<br />
Maar ook muzikaliteit zou vroeger bestraft zijn door onze<br />
maatschappij. Het ene taboe gaat dan ook hand in hand met het<br />
andere. ‘A friend of Dorothy’ zijn is bijvoorbeeld zowel <strong>een</strong><br />
uitdrukking om homoseksualiteit, als muzikaliteit aan te duiden. De<br />
oorsprong hiervan is te vinden in de klassieke tijden waarin opera’s<br />
en symfonieën hoogtij vierden. <strong>Deze</strong> muziek werd soms gezien als<br />
voor mietjes, ‘faggots’. Vele componisten werden tevens als<br />
homoseksueel gelabeld (bv. de discussie die nu nog steeds gevoerd<br />
5 BRETT, P., Queering the pitch: the new gay and lesbian musicology, New<br />
York, Routledge, 1994, p. 1-23.<br />
8
wordt rond Schubert). Klassieke opera’s horen nochtans niet meer<br />
thuis in het repertoire van de moderne Homo Top 100. Tot daar reikt<br />
dus de relevantie voor mijn vakgebied. Kortom, <strong>een</strong> interessante<br />
publicatie die het belang van de problematiek aanstipt en illustreert<br />
<strong>dat</strong> er reeds eeuwenlang muziek bestaat die <strong>een</strong> roze label<br />
opgekleefd krijgt.<br />
3.2 Disco en dansen<br />
Meer recent werd in De Standaard <strong>een</strong> artikel gepubliceerd <strong>dat</strong> <strong>een</strong><br />
poging doet om de Top 100 te verklaren. Het artikel maakt gewag<br />
van enkele concepten en verklaringen die me op weg helpen met<br />
deze eindverhandeling. De auteur nam de lijst ‘jeanettenmuziek’<br />
nader onder de loep en concludeerde <strong>dat</strong> de inhoud vooral bestaat uit<br />
“jaren-zeventigdisco, kleverige middle-of-the-roadballads,<br />
glimmende glamrock en platte elektropop” 6 .<br />
Laten we beginnen met het eerst vernoemde verder te<br />
duiden, namelijk ‘disco’. Nadine Hubbs van de University of<br />
Cambridge schreef <strong>een</strong> essay 7 over jaren-zeventigdisco en meer<br />
bepaald over de wereldhit ‘I Will Survive’ van Gloria Gaynor. Ze<br />
definieerde disco als <strong>een</strong> muzikale, sociale en culturele ruimte met<br />
kritische Afrikaans-Amerikaanse, Latino/a en homo-invloeden.<br />
Vooral dit laatste stuitte op verzet. In de jaren zeventig was<br />
homoseksualiteit immers nog <strong>een</strong> taboe <strong>dat</strong> sociaal gesanctioneerd<br />
werd. De populariteit van discomuziek werd daarom tegengegaan<br />
met <strong>een</strong> soort homoseksuele paniek en agressieve reacties. Met als<br />
hoogtepunt de rellen in Comiskey Park in de zomer van 1979. Toen<br />
werden bergen discoplaten collectief opgeblazen onder luid gejuich<br />
van heteroseksuele rockers. Disco werd dus verafschuwd, niet all<strong>een</strong><br />
als muziek, maar ook als sociaal en cultureel fenom<strong>een</strong>. Voor<br />
homo’s was disco in die tijd <strong>een</strong> uitlaatklep. De muziek werd<br />
6 HEREMANS, T., “Een hitparade met dubbele bodem” in De Standaard,<br />
16 november 2008, p. 18-19.<br />
7 HUBBS, N., ‘I Will Survive’: musical mappings of queer social space in a<br />
disco anthem, in Popular Music, Cambridge University Press, 2007, p. 231-<br />
244.<br />
9
gedraaid in dansclubs in de centra van Manhattan en Chicago, waar<br />
het voor homo’s synoniem stond voor mogelijkheden tot contact met<br />
nieuwe mensen, veiligheid, aanvaarding en bovenal <strong>een</strong> bevestiging<br />
van hun bestaan! Voordien werd de gay community namelijk<br />
letterlijk doodgezwegen. Homobars werden plaatsen van kermis en<br />
omkering van sociale normen en hiërarchieën. Vandaar dus de sterke<br />
affiniteit van homo’s en discomuziek. Het wortelt in de tijdsgeest en<br />
sociale omstandigheden van die periode.<br />
Concreter met betrekking tot Gaynor’s plaat ‘I Will Survive’<br />
gaat die relatie nog dieper. Hubbs analyseerde de muzikale aspecten<br />
van het nummer en sprak van <strong>een</strong> dramatisch begin <strong>dat</strong> dan overgaat<br />
in <strong>een</strong> meer upbeat groove dancetrack. In de tekst zit dan weer <strong>een</strong><br />
serieuze dosis ‘emotionalisme’ – dit is de neiging om te vertrouwen<br />
op of te veel waarde te hechten aan gevoelens; het getuigt van <strong>een</strong><br />
kwetsbare nederigheid en zuivere erkenning van ‘la condition<br />
humaine’. Iets <strong>dat</strong> blijkbaar gesmaakt werd door homoseksuelen. Het<br />
nummer omvat <strong>een</strong> rijk web van betekenisvolle elementen, zowel<br />
muzikaal, tekstueel, als sociaal. Zo wordt de semiotische potentie<br />
van het nummer en de zangeres als gay-disco embleem duidelijk.<br />
Bovendien kreeg de tekst nog <strong>een</strong> diepere betekenis naar aanleiding<br />
van de AIDS-epidemie in de jaren tachtig, die als homo-ziekte<br />
gezien werd. Het lied werd daaropvolgend <strong>een</strong> strijdkreet van de roze<br />
gem<strong>een</strong>schap: ondanks de onderdrukking en dodelijke ziektes, wij<br />
zullen overleven. Maar waarom juist discomuziek en g<strong>een</strong> andere<br />
genres?<br />
Een mogelijke theorie wordt aangereikt door Andy Bennett.<br />
Hij legde zich toe op het dansbare effect van disco in <strong>een</strong> heel boek<br />
over culturen in populaire muziek 8 . Dit geeft <strong>een</strong> mogelijk inzicht<br />
aan over de overvloed aan dansmuziek in de Top 100. Echte ‘dance<br />
music’ ontstond in de jaren zeventig en was toen synoniem voor<br />
‘disco music’. Het belang van disco voor de gay community werd<br />
hierboven al uitgelegd. Bennett gaat echter verder door de<br />
hedendaagse dancecultuur te bekijken. <strong>Deze</strong> is namelijk vooral<br />
aantrekkelijk voor vrouwen om<strong>dat</strong> ze zich bevrijd voelen tijdens het<br />
8 BENNETT, A., Cultures of popular music, Buckingham Philadelphia,<br />
Open University Press, 2001, p. 118-134.<br />
10
dansen. Men voelt zich sexy en kan al dansgewijs <strong>een</strong> partner<br />
zoeken. Dit gaat in <strong>een</strong> gewone bar niet zo simpel. Misschien kan dit<br />
gegeven ook <strong>een</strong> verklaring bieden voor de populariteit van<br />
dansmuziek bij holebi’s.<br />
H1: Holebi’s houden van disco en andere dansmuziek om<strong>dat</strong> ze zich<br />
hierdoor vrij voelen én via dansen <strong>een</strong> partner kunnen leren kennen.<br />
3.3 Studio 54 glittert verder<br />
Maar ook de tijdsgeest en cultuur die rond ‘disco’ hing, onthullen<br />
belangrijke elementen. Nog voor ‘disco’ als muziekstijl doorbrak,<br />
ontstonden de eerste discotheken in Parijs. Toen Hitler’s troepen<br />
binnenvielen, werd het nachtleven onder de grond gedreven. Live<br />
muziek werd vervangen door het draaien van plaatjes. De eerste<br />
echte discotheek werd in 1941 in Parijs geopend en was genaamd<br />
‘Le Discotheque Club’ 9 . Vandaar de naam. Al snel doken er overal<br />
soortgelijke discotheken op. Ze functioneerden als plaatsen waar<br />
mensen konden ontsnappen aan de macabere realiteit van de oorlog<br />
en waar men simpelweg de nacht kon wegdansen. De meest<br />
befaamde discotheek ooit was ongetwijfeld ‘Studio 54’ in New York.<br />
De discotheek opende op 26 april 1977, tijdens de gloriedagen van<br />
de rasechte disco, haar deuren onder leiding van eigenaars Steve<br />
Rubell en Ian Schrager. Het was <strong>een</strong> flamboyante nachtclub die<br />
geroemd werd voor de aanwezigheid van talrijke celebrities uit de<br />
film-, mode- en muziekwereld. Een paleis voor wie van drugs,<br />
drank, vrije seks en glamoureuze decadentie hield. Ron Galella, één<br />
van de allereerste paparazzi, schetst letterlijk <strong>een</strong> beeld van de Studio<br />
54-magie in het fotoboek ‘Disco Years’ 10 . Het boek gonst van de<br />
extravaganza: taferelen van mannen in strings, borsttonende<br />
vrouwen, SM, travestieten,… wisselen elkaar af. Maar meer nog dan<br />
<strong>dat</strong>, is het allemaal gewoon schoon volk <strong>dat</strong> <strong>een</strong> flagrante nacht<br />
9 GALELLA, R., Disco years, Brooklyn, Powerhouse Books, 2006,<br />
ongepag.<br />
10 GALELLA, R., Disco years, Brooklyn, Powerhouse Books, 2006,<br />
ongepag.<br />
11
vertier beleeft. Galella zegt zelf: “self-indulgence was the rage”. Ook<br />
hier weer is er sprake van ontsnapping, namelijk aan het Amerika<br />
van de jaren zeventig met haar naweeën van de Vietnam- en<br />
Watergate-toestanden. Studio 54 was dé plek bij uitstek om het<br />
allemaal te vergeten en jezelf als <strong>een</strong> ster op <strong>een</strong> Hollywoodfilmset te<br />
voelen. Alles mocht en alles kon. Disco ontstond als de grote<br />
gelijkmakende ‘good time’. Zwarten en multiseksualiteit werden<br />
zonder meer aanvaard. Hiermee was Studio 54 <strong>een</strong> uiterst<br />
revolutionaire plek en één van de zeldzame trefplaatsen voor<br />
homoseksuelen. Michael Musto, <strong>een</strong> gelukkige getuige, beschrijft de<br />
club als “the seventies most head-spinning palace of disco<br />
hedonism”. Een toch wel rake samenvatting van het fenom<strong>een</strong>. Alle<br />
voorgaande trefwoorden kunnen immers teruggebracht worden tot de<br />
hedonistische levensstijl van het genieten en profiteren van het leven.<br />
Kortom: carpe diem!<br />
Specifieker is het hedonisme <strong>een</strong> filosofische leer die plezier<br />
en genot als hoogste goed ziet. Dat is het meest belangrijke element<br />
in het streven naar humaniteit. Moderne hedonistische subculturen<br />
gaan terug op het bohemien gedachtegoed. Volgens Young 11 zoekt<br />
de bohemien zijn identiteit door te streven naar ondergrondse<br />
waarden. “He is intent on creating a culture which is short term,<br />
hedonistic, spontaneous, expressive, excited and unalienated.<br />
Hallicogen drugs facilitate such aims admirably.” De bekendste<br />
hedonistische subcultuur is die van de hippies. De hippiesubcultuur<br />
dekt <strong>een</strong> waaier van bohemien en studentensubculturen. Ze<br />
hanteerden <strong>een</strong> losse transcendente ethiek die ten dienste stond van<br />
het eigen genot 12 . Verder waren ze ook gekend voor hun druggebruik<br />
en anti-politieke standpunten.<br />
H2: Hedonisme is <strong>een</strong> waarde die hoog wordt aangeschreven door<br />
holebi’s.<br />
11 BRAKE, M., The sociology of youth culture and youth subcultures,<br />
London, Routledge & Kegan Paul, 1980, p. 95.<br />
12 BRAKE, M., The sociology of youth culture and youth subcultures,<br />
London, Routledge & Kegan Paul, 1980, p. 92-95.<br />
12
3.4 De holebi-/homosubcultuur<br />
Dat hedonisme speelt dus in meerdere subculturen <strong>een</strong> voorname rol.<br />
Maar eerst zullen we verduidelijken wat subculturen juist zijn. Het<br />
concept van de ‘subcultuur’ werd als eerste door Albert Cohen 13<br />
omschreven. Cohen sprak over individuen die de waarden van de<br />
samenleving trachten na te streven, maar er niet in slagen zich aan te<br />
passen, gefrustreerd geraken en ten slotte uitgesloten worden.<br />
Vervolgens gaan ze op zoek naar <strong>een</strong> nieuw referentiekader <strong>dat</strong><br />
andere waarden nastreeft. Wanneer deze individuen in contact<br />
komen met anderen die dezelfde problemen ondervinden (“shopping<br />
for kindred souls”) en daarmee gaan interageren, dan ontstaan er<br />
nieuwe waarden en standaarden die onderling bekrachtigd worden<br />
door sociale beloningen. Een nieuwe cultuur of wereld binnen de<br />
bredere maatschappij en wereld is ontstaan, namelijk de subcultuur.<br />
Het lijkt erop <strong>dat</strong> dit fenom<strong>een</strong> zich even<strong>een</strong>s voordeed in de<br />
homoscène van de jaren zeventig.<br />
Eén van de culturele vormen die kenmerkend zijn voor <strong>een</strong><br />
subcultuur is het symbolisch gebruik van stijl. Hieronder vallen<br />
onder meer kleren, smaken (!), conversaties, opinies en specifieke<br />
patronen van mediagebruik. 14 Brake 15 onderscheidt drie soorten stijl:<br />
imago, lichaamstaal en jargon. De aanwezigheid van elk van deze<br />
kenmerken in de holebi-subcultuur kan worden nagegaan in de<br />
diepte-interviews. Vervolgens somt Roe de functies op van <strong>een</strong><br />
subcultuur: subculturen bieden <strong>een</strong> (denkbeeldige) oplossing voor<br />
bepaalde structurele socio-economische problemen. Ze bieden <strong>een</strong><br />
cultuur aan, waarbij bepaalde elementen van stijl, waarden,<br />
ideologieën en levensstijlen geselecteerd worden, die men gebruikt<br />
om <strong>een</strong> verworven identiteit te ontwikkelen, buiten de toegeschreven<br />
identiteit. Zo ervaren de leden <strong>een</strong> alternatieve vorm van de sociale<br />
realiteit. Subculturen bieden, door hun expressieve elementen, ook<br />
13 ARNOLD, D., Subcultures, Berkeley, The Glendessary Press, 1970, p.<br />
96-108.<br />
14 ROE, K., Cursus Mediasociologie, Katholieke Universiteit Leuven, 2008,<br />
onuitgeg.<br />
15 BRAKE, M., The sociology of youth culture and youth subcultures,<br />
London, Routledge & Kegan Paul, 1980, p. 12.<br />
13
<strong>een</strong> zinvolle manier van leven tijdens de vrije tijd. Het is <strong>een</strong> manier<br />
van leven verwijderd van de werkwereld. Ten slotte reiken<br />
subculturen het individu oplossingen aan voor existentiële<br />
dilemma’s. Men bricoleert <strong>een</strong> stijl om buiten het werk of school <strong>een</strong><br />
identiteit te creëren. Roe geeft bovendien te kennen <strong>dat</strong> subculturen<br />
vooral mannelijke leden tellen, en dan voornamelijk jonge mannen<br />
uit de arbeidersklasse.<br />
H3: Bepaalde holebi’s verzamelen zich in <strong>een</strong> subcultuur waarin ze<br />
volledig zichzelf kunnen zijn.<br />
De hoekst<strong>een</strong> van de meeste moderne subculturen is vaak <strong>een</strong><br />
bepaalde muzieksoort die gebruikt wordt om de groepsidentiteit te<br />
versterken. Voorbeelden zijn de Teddy Boys, de Mods, de Rockers,<br />
etc. De Homo Top 100 zou even<strong>een</strong>s zo’n muzieksoort ter<br />
bevestiging van de groepsidentiteit kunnen zijn. De Top 100-fuif is<br />
immers ook <strong>een</strong> plek waar mensen samenkomen rond populaire<br />
muziek: men sluit nieuwe vriendschappen en bouwt gezamenlijk<br />
associaties op, gebaseerd op gedeelde smaken in muziek, mode en<br />
lifestyle. Dat brengt me terug bij Andy Bennett en zijn werk over<br />
muziekculturen 16 , waaronder ook minderheden, zoals zwarten.<br />
Zwarten gebruikten muziek om alternatieve levensstijlen te<br />
verspreiden die de westerse politieke en culturele hegemonie<br />
verwierpen. (Hubbs had het ook over homobars als omkering van<br />
sociale normen en hiërarchieën.) Zo ontstond <strong>een</strong> tegencultuur die de<br />
‘black pride’ propageerde. Dit wordt bijvoorbeeld perfect uitgedrukt<br />
door het nummer ‘Respect’ van Aretha Franklin. Een nummer <strong>dat</strong><br />
tevens hoog in de Homo Top 100 staat. Daar is het dan weer <strong>een</strong><br />
anthem om de ‘gay pride’ te verkondigen. Wellicht loopt het proces<br />
van subcultuurvorming, zoals <strong>dat</strong> zich bij zwarten voordeed, dus<br />
parallel bij homoseksuelen. Zij gebruiken dan wel <strong>een</strong> ander soort<br />
muziek om zichzelf en hun tegencultuur te profileren in <strong>een</strong><br />
dominant heteroseksuele wereld. Het genre <strong>dat</strong> bij vele holebi’s in de<br />
smaak lijkt te vallen is muziek gemaakt door sterke vrouwen en<br />
16 BENNETT, A., Cultures of popular music, Buckingham Philadelphia,<br />
Open University Press, 2001, p. 34-36.<br />
14
holebi’s zelf, discomuziek en light pop. Kortom, de muziek die kan<br />
gecategoriseerd worden als ‘roze muziek’.<br />
H4: De holebisubcultuur is georganiseerd rond ‘roze muziek’, zoals<br />
die van de Homo Top 100.<br />
Wat zeker niet buiten beschouwing mag gelaten worden, is het sterk<br />
masculiene karakter van subculturen. En dit heeft <strong>een</strong> weerslag op de<br />
levens van holebi’s. Subculturele studies van jongeren spreken nooit<br />
over homoseksuelen. Dit is volgens Brake nauwelijks verrassend<br />
gezien die masculiene klemtoon in bijna alle jeugdsubculturen.<br />
Holebi-jongeren waren steeds onzichtbaar. Jonge mensen zijn zich<br />
meestal bewust <strong>dat</strong> ze ‘anders’ zijn op tienjarige leeftijd. Tegen hun<br />
puberteit zijn ze zich er over het algem<strong>een</strong> bewust van wat <strong>dat</strong> anders<br />
zijn precies inhoudt. Het probleem is <strong>dat</strong> ze dit niet durven toegeven<br />
aan zichzelf of aan anderen tot<strong>dat</strong> ze <strong>een</strong> ondersteunende subcultuur<br />
hebben gevonden. Gezien de obsessie van jongerensubculturen met<br />
heteroseksueel succes en identiteit, is het niet vanzelfsprekend om<br />
andere homoseksuelen te vinden, zegt Brake. Vaak gebeurt dit pas<br />
wanneer ze het ouderlijke huis uit zijn. Dan kunnen ze terecht in vele<br />
homogem<strong>een</strong>schappen. We moeten er wel rekening mee houden <strong>dat</strong><br />
Brake’s publicatie ietwat ge<strong>dat</strong>eerd is en dit proces in de<br />
hedendaagse samenleving enigszins anders zal verlopen. Voor jonge<br />
lesbische meisjes is de situatie moeilijker. Er zijn wel organisaties<br />
die ontmoetingen en sociale evenementen houden voor<br />
homoseksuele tieners en telefoonlijnen waar je om raad kan vragen.<br />
En lesbische meisjes uit de werkende klasse weten die organisaties te<br />
vinden, volgens Brake, maar omwille van de grote secretie rond<br />
homoseksualiteit gecombineerd met secretie over vrouwelijke<br />
seksualiteit in het algem<strong>een</strong>, zijn lesbische meisjes veel minder<br />
aanwezig in de gay scene. In de middenklasse kunnen ze er nog bij<br />
terecht komen via gay studentenclubs, maar daarbuiten is het<br />
moeilijk. Vrouwen zoeken ook andere relaties dan homo’s, die vaak<br />
gelegenheidsseks zoeken (volgens Brake) en <strong>dat</strong> past in de<br />
dominante heteroseksuele cultuur. Lesbische vrouwen willen <strong>een</strong><br />
diepe affectieve relatie die tekenend homoseksueel is en dus minder<br />
aanvaard. Dit kan <strong>een</strong> verklaring bieden voor de minder talrijke<br />
15
opkomst van lesbische meiden op de Homo Top 100-fuif en andere<br />
holebi-feestjes.<br />
H5: Lesbische meisjes zijn minder actief in de holebi-gem<strong>een</strong>schap<br />
door het grotere taboe <strong>dat</strong> op vrouwelijke homoseksualiteit ligt.<br />
3.5 De paradox van de stereotypering<br />
Ondertussen is homoseksualiteit meer en meer zichtbaar geworden.<br />
In de jaren negentig werd de roze brigade zelfs zó populair <strong>dat</strong><br />
Suzanna Walters 17 spreekt van <strong>een</strong> heuse “gay boom”. Hierin zijn tv<br />
en film de grootste spelers. Het probleem van de gay nineties is <strong>dat</strong><br />
deze nieuwe zichtbaarheid steeds vervalt in beperkende stereotypen.<br />
Stereotypen zijn hulpmiddelen om iets te verklaren,<br />
energiebesparende middelen en gedeelde groepsovertuigingen 18 . Ze<br />
verschaffen verklarende kennis die de observator helpen om aspecten<br />
van groepen en hun leden te begrijpen, alsook relaties tussen<br />
groepen. Het gaat dus steeds over al dan niet juiste opvattingen over<br />
groepen, in vergelijking met andere groepen. Heteroseksuelen<br />
hanteren deze stereotypen om voor zichzelf bepaalde zaken over<br />
holebi’s te kunnen verklaren, en daarbij ligt de nadruk op de<br />
verschillen met de eigen groep.<br />
Verder geven de roze jaren negentig de indruk <strong>dat</strong><br />
homoseksualiteit nu altijd en overal aanvaard is. Dit is <strong>een</strong> te<br />
positieve voorstelling. Homo’s zijn trouwens niet gelijk aan hetero’s<br />
in <strong>een</strong> modieuze outfit, zoals de stereotypen ons vaak willen doen<br />
geloven. Dit beeld promoot tevens assimilatie, terwijl er sprake moet<br />
zijn van integratie. Dat is ook hetg<strong>een</strong> de gay community wil<br />
duidelijk maken via hun aparte levensstijl en subcultuur. Ze willen<br />
zich ergens nog kunnen onderscheiden. Via bijvoorbeeld <strong>een</strong><br />
komische hitlijst met <strong>een</strong> feestneus. Dat brengt echter <strong>een</strong> vreemde<br />
17 WALTERS, S., All the rage: the story of gay visibility in America,<br />
Chicago en Londen, The University of Chicago Press, 2001, p. 3-29.<br />
18 MCGARTY, C., Stereotypes as explanations: the formation of<br />
meaningful beliefs about social groups, Cambridge, Cambridge University<br />
Press, 2002, p. 2-16.<br />
16
paradox aan het licht: de Homo Top 100 staat immers vol stereotype<br />
‘janettenmuziek’ die tóch weer hun andersheid benadrukt. Ook<br />
Brake 19 stipt dit aan als <strong>een</strong> effect van de masculiene bovencultuur:<br />
vreemd genoeg presenteren homo’s die uit de kast zijn zich soms als<br />
regelrechte qu<strong>een</strong>s. Ze versterken deze rol nog door het gebruik van<br />
scherpzinnigheid en gevatte uitspraken. Zo bekomen ze aanvaarding<br />
door <strong>een</strong> goede grap te zijn, <strong>een</strong> niet-bedreigende mascotte. <strong>Deze</strong><br />
tegenstelling van het streven naar gelijkheid via andersheid moet<br />
zeker voorgelegd worden in de diepte-interviews.<br />
H6: Stereotypen worden gebruikt om aanvaarding via integratie –<br />
niet assimilatie – te bewerkstelligen.<br />
3.6 De preferentie voor vrouwelijke karakteristieken en tragiek<br />
Even terug naar het basisartikel in De Standaard: in <strong>een</strong> interview<br />
beschrijft radio- en tv-maker Lieven Vandenhaute de inhoud van de<br />
hitlijst als “kermismuziek met <strong>dat</strong> ietsje meer, disco met <strong>een</strong><br />
kwaliteitslabel en <strong>een</strong> gevoel voor tristesse”. Verder stelt<br />
Vandenhaute <strong>dat</strong> één en al te maken heeft met identificatie, vooral<br />
dan met tragische vrouwen. Homo’s en vrouwen zouden namelijk<br />
iets gem<strong>een</strong> hebben: miserie met de verkeerde mannen.<br />
Het principe van tragische vrouwen gaat terug tot in het<br />
Oude Griekenland en haar welgekende tragedies. In deze<br />
dramaspelen kregen vrouwen vaak verrassend grote rollen<br />
toebedeeld. Hiermee schiepen de tragedies <strong>een</strong> denkbeeldige,<br />
aristocratische wereld die vaak opzettelijk de culturele norm<br />
verstoorde 20 . Vrouwen mochten in die tijd immers nog niet<br />
deelnemen aan het publieke leven en g<strong>een</strong> beslissingen nemen<br />
zonder mannen. Tragische vrouwen konden daarentegen wél<br />
autonoom beslissen en ontsnapten aan de autoriteit van hun man.<br />
Reeds in de tweede eeuw schreef Lucian tragedies waarin vrouwen<br />
19 BRAKE, M., The sociology of youth culture and youth subcultures,<br />
London, Routledge & Kegan Paul, 1980, p.148-153.<br />
20 FOLEY, H., Female acts in Greek tragedy, Princeton and Oxford,<br />
Princeton University Press, 2001, p. 233-242.<br />
17
de mannen die ze haten of liefhebben doden. Telkens weer werden<br />
sterke vrouwen ten tonele gebracht. Het contrast tussen de dominante<br />
rol van vrouwen in tragedies en hun onzichtbaarheid in het sociale<br />
leven vormt <strong>een</strong> vreemde paradox 21 . Aan de ene kant werden ze<br />
bewonderd en sterk geëerbiedigd, aan de andere kant werden ze<br />
streng gecontroleerd en gepatroniseerd door de masculiene<br />
samenleving. In Griekse tragedies kwamen ze helemaal los van die<br />
controle en waren zij zelf het sterke geslacht. Bovendien was<br />
pathetiek vaak <strong>een</strong> centraal kenmerk in de tragedies. Dit<br />
‘emotionalisme’ werd als iets typisch vrouwelijk gezien. Vrouwen<br />
gebruikten meer expliciete taal, grote gebaren en specifieke<br />
argumenten en perspectieven. Daarmee stonden ze op <strong>een</strong> hogere<br />
sport van de emotionele ladder dan mannen. <strong>Deze</strong> sterke emotionele<br />
ingesteldheid wordt ook in de Top 100 geapprecieerd. Het zich<br />
losmaken van de dominante mannenwereld en <strong>een</strong> onderdrukking te<br />
boven komen zijn even<strong>een</strong>s duidelijke gem<strong>een</strong>schappelijke<br />
kenmerken. En <strong>dat</strong> vind je ook in de liedjeskeuze van de Top 100<br />
terug. Diva’s zijn ieder jaar weer sterke spelers in de lijst. Hun<br />
nummers worden bovendien met dramatische dansbewegingen<br />
uitgebeeld door de aanwezige homo’s op de Top 100-dansvloer.<br />
H7: ‘Tragische vrouwen’ staan in de Homo Top 100 door hun groot<br />
gevoel voor dramatiek en onafhankelijkheid van mannen.<br />
3.7 Identiteit en identificatie<br />
Dit draagt ertoe bij <strong>dat</strong> de holebi-gem<strong>een</strong>schap zich kan identificeren<br />
met de tragische vrouwen uit de Homo Top 100. Het concept<br />
‘identificatie’, en daarmee ook ‘identiteit’, brengt me bij auteurs als<br />
Van St<strong>een</strong>deren en Bussink. 22 Volgens het constructivisme en het<br />
interactionisme wordt de homoseksualiteit verworven door processen<br />
21 DES BOUVRIE, S., Women in Greek tragedy, Oslo, Norwegian<br />
University Press, 1990, p. 27-32.<br />
22 BUSSINK, B., Homoseksueel zijn: <strong>een</strong> sociologische beschouwing over<br />
de ontwikkeling van <strong>een</strong> homoseksueel zelfbeeld, Zeist, Nederlands<br />
Instituut voor social sexuologisch onderzoek, 1979, p. 2-75.<br />
18
van sociale interactie. Men beweert <strong>dat</strong> homoseksualiteit niet<br />
gereduceerd mag worden tot <strong>een</strong> anderssoortige seksuele voorkeur.<br />
Het is <strong>een</strong> combinatie van identiteit en levenswijze die vele aspecten<br />
van het sociale en persoonlijke leven van de betrokkene bestrijkt. De<br />
labelling-theorieën van Goffman gaan hierop verder.<br />
Homoseksualiteit wordt hierin beschouwd als seksuele deviantie<br />
want men wijkt af van de norm. Homoseksualiteit ontstaat dan via<br />
interactie, processen van etikettering, door benoeming en<br />
zelfbenoeming. Die etikettering kan leiden tot <strong>een</strong> identiteitscrisis<br />
om<strong>dat</strong> het homo-label zo negatief is.<br />
Bussink schrijft dan weer <strong>een</strong> zeer geringe rol toe aan<br />
etikettering. Bij hem is de persoonlijke bewustwording het beginpunt<br />
van de homoseksuele ontwikkeling en aanvaarding. In de volgende<br />
etappe - namelijk het vormgeven aan de eigen gevoelens en klaarheid<br />
bereiken omtrent de eigen seksualiteit - spelen andere homo’s en<br />
subculturen <strong>een</strong> belangrijke rol. In <strong>dat</strong>zelfde werk wordt daaraan toe<br />
gevoegd <strong>dat</strong> bij sommigen de (homoseksuele) identiteit uiteindelijk<br />
<strong>een</strong> heel centrale plaats krijgt in het zelfbeeld. We kunnen dus<br />
afleiden <strong>dat</strong> de homoseksuele identiteit (nota bene: niet<br />
homoseksualiteit zelf) sociaal geconstrueerd word en ontstaat in<br />
interactie met anderen, via subculturen bijvoorbeeld. Verder zullen<br />
sommige homo’s zichzelf geheel in het licht van hun<br />
homoseksualiteit bekijken; ze zijn dan bijvoorbeeld in de eerste<br />
plaats homo, en dan pas student, zoon, sporter,…<br />
In haar eindverhandeling herhaalt Annelies De Peuter min of<br />
meer bovenstaande bevindingen en analyseert verder het<br />
mediagebruik van holebi-jongeren 23 . Uit die analyse blijkt <strong>dat</strong> holebijongeren<br />
vooral luisteren Donna, Q-Music en in mindere mate 4FM.<br />
Dit zijn de eerder commerciële radiozenders in Vlaanderen en die<br />
liggen in lijn met de commercialiteit van de Homo Top 100-inhoud.<br />
Bovendien concludeerde De Peuter <strong>dat</strong> holebi’s de media gebruiken<br />
voor identificatie met invloedrijke mediapersonen en rolmodellen, en<br />
voor bevestiging van de nagestreefde waarden. Bepaalde rolmodellen<br />
zijn hierin heel belangrijk, zoals bijvoorbeeld nieuwsanker Wim De<br />
23 DE PEUTER, A., Mediagebruik bij holebi-jongeren : <strong>een</strong><br />
terreinverkenning, Leuven, Katholieke Universiteit Leuven, 2006 (Diss.<br />
Lic.), p. 53-54; 70-71.<br />
19
Vilder (VRT). Zoals hierboven reeds was aangegeven, kunnen de<br />
“tragische vrouwen” uit de Top 100 ook functioneren als<br />
rolmodellen voor identificatie zoals ook Lieven Vandenhaute<br />
beweerde. Maar ook anderen kunnen hiervoor in aanmerking komen.<br />
H8: Bepaalde artiesten fungeren als rolmodellen waarmee holebi’s<br />
zich kunnen identificeren.<br />
3.8 De affiniteit met ‘camp’<br />
Vandenhaute diept de term ‘kermismuziek’ verder uit met woorden<br />
als ‘dubbele bodem’, ‘glamour en glitter’ en ‘carnavaleske<br />
popidolen’. Termen die ook vaak in de mond genomen worden<br />
wanneer men het heeft over ‘camp’! Expert in het domein is Susan<br />
Sontag 24 . Zij was in 1964 de eerste om ‘camp’ te verklaren. In haar<br />
tekst zitten enorm veel over<strong>een</strong>stemmingen met het aanbod van de<br />
Top 100. Een opsomming/bloemlezing: <strong>een</strong> liefde voor extravagante<br />
inhoud en rijke vorm, overdreven stijl, het androgyne, dubbele<br />
betekenissen, alles tussen aanhalingstekens zetten, het naïeve,<br />
glamoureus, theatraal, ouderwets, pathos, gedetacheerd, komische,<br />
spitsvondige kijk op de wereld, camp-canon verandert in de tijd,<br />
dandy-isme, passionele inzet voor <strong>een</strong> zaak die faliekant faalt,…<br />
Sontag besluit <strong>dat</strong> vanuit <strong>een</strong> serieus standpunt ‘camp’ als slechte<br />
kunst of kitsch beschouwd zou worden. En <strong>dat</strong> is precies de stempel<br />
die op veel muziek uit de Top 100 gezet wordt. Even opmerken <strong>dat</strong><br />
deze omschrijving ook de aanwezigheid van Daan in de hitlijst<br />
verklaart. De man vertelde zelf in De Standaard <strong>dat</strong> hij op <strong>een</strong><br />
bepaald moment <strong>een</strong> ironische dosis ‘camp’ in zijn muziek is gaan<br />
steken, en zichzelf <strong>een</strong> dandy-imago heeft aangemeten.<br />
Ongetwijfeld heeft de roze liefde voor het Songfestival hier<br />
ook haar wortels. In <strong>een</strong> artikel van Steven De Foer 25 was te lezen<br />
24 SONTAG, S., Notes on ‘camp’ (1964), laatst geraadpleegd op<br />
09/07/2009, http://interglacial.com/~sburke/pub/prose/Susan_Sontag_-<br />
_Notes_on_camp.html.<br />
25 DE FOER, S., Eurovisie Gay Festival, laatst geraadpleegd op 09/07/2009,<br />
http://www.standaard.be/Artikel/Detail.aspx?artikelId=IV2ACLE9.<br />
20
hoe de liedjeswedstrijd vooral het laatste decennium is uitgegroeid<br />
tot <strong>een</strong> fenomenaal stokpaardje van de homogem<strong>een</strong>schap. Niet<br />
all<strong>een</strong> ondernemen duizenden homoseksuelen jaarlijks de reis naar<br />
het gastland om het Eurovisiefeest bij te wonen, ook opvallend veel<br />
homoseksuele journalisten (90%!) zakken af naar precies dit<br />
Festival. Om nog te zwijgen van de deelnemers waarvan 60% <strong>een</strong><br />
roze onderbroek droegen in 2009. De affiniteit onder bepaalde<br />
homo’s voor de Uberkitsch van het Songfestival kan dus niet onder<br />
stoelen of banken gestoken geworden. Het is eerder <strong>een</strong> vaststaand<br />
feit.<br />
Sontag spreekt trouwens over de cultuur van de speciale<br />
smaak; de goede smaak van de slechte smaak. Vroeger heerste deze<br />
onder de aristocratie en nu leeft ze volgens Sontag verder bij homo’s.<br />
Ze bevestigt ook <strong>dat</strong> er <strong>een</strong> grote affiniteit en overlap is tussen<br />
homosmaak en ‘camp’. Er is dezelfde zin voor ironie en esthetiek en<br />
beide hanteren de metafoor van het leven als <strong>een</strong> theater. Toch is<br />
camp meer dan all<strong>een</strong> maar homosmaak. Benieuwd of het<br />
omgekeerde ook geldt.<br />
Richard Dyer gaat nog verder door te stellen <strong>dat</strong> ‘camp’ de<br />
enige stijl, taal en cultuur is die distinctief, ondubbelzinnig homo is 26 .<br />
Het is het enige ding <strong>dat</strong> het homo-zijn uitdrukt en bevestigt. Het<br />
gaat om <strong>een</strong> vorm van zelfverdediging; menselijk, ‘witty’ en vitaal<br />
zijn zonder heteroseksueel mannelijk te zijn. Op die manier vormt<br />
‘camp’ mee de homoseksuele identiteit. Er zit echter ook <strong>een</strong><br />
negatief kantje aan het felle camp-gebruik. Het kan namelijk niets<br />
serieus nemen en leidt tot het verlies van diepgaande gevoelens. Het<br />
bevat <strong>een</strong> vorm van zelfspot om zichzelf te beschermen. Maar dit kan<br />
corrosief werken. Dyer zegt immers <strong>dat</strong> ‘camp’ homo’s kan doen<br />
geloven <strong>dat</strong> ze <strong>een</strong> beetje zielig zijn. Te veel zelfrelativering zou dus<br />
kunnen leiden tot <strong>een</strong> ontkenning van de eigen identiteit.<br />
Homoseksuelen gebruiken ‘camp’ om zich uit te drukken<br />
tegen hetero’s. Omgekeerd gebruiken heteroseksuelen het even goed<br />
tegen hen. Men kan de spitsvondigheid wel appreciëren, maar men<br />
ziet niet in waarom het nodig is. In de media wordt het beeld van<br />
homo’s trouwens vaak afgeschilderd als ‘camp qu<strong>een</strong>’, aldus Dyer.<br />
Men ziet bovendien niet in <strong>dat</strong> niet alle homo’s even ‘camp’ zijn. De<br />
26 DYER, R., The culture of queers, Londen, Routledge, 2002, p. 49-61.<br />
21
gevoeligheid voor ‘camp’ is dus heel erg het product van hun<br />
onderdrukking. Het laat zien <strong>dat</strong> wat de media en kunst tonen, slechts<br />
verzinsels, fabricaties zijn en niet de waarheid. <strong>Deze</strong> scheppen <strong>een</strong><br />
kunstmatige wereld.<br />
H9: Bepaalde homo’s zijn gevoelig voor ‘camp’ om<strong>dat</strong> ze het leven<br />
ironisch/theatraal bekijken.<br />
In Dyer’s boek ‘The culture of queers’ wordt verder nog aandacht<br />
besteed aan de relatie tussen homo’s en vrouwen. Velen (doch niet<br />
allen) adoreren vrouwen zoals Judy Garland, Liza Minelli en Kylie<br />
Minogue. Bovendien ook vaste waarden in de Homo Top 100. Maar<br />
Dyer stelt zich vragen bij die adoratie. Hij merkte op <strong>dat</strong> men vooral<br />
personages tof vindt die extremiteiten vertonen (Dyer spreekt over<br />
het afschieten van pingpongballen met de vagina..) en de ‘bitch’<br />
uithangen. Dyer besluit <strong>dat</strong> het vooral gaat om <strong>een</strong> interesse in<br />
vrouwelijkheid, niet in vrouwen op zich. Bovendien schrijft hij iets<br />
over de objectivisering van vrouwen. Vrouwen worden onderdrukt<br />
aangezien ze, volgens Dyer, inferieur zijn aan mannen. Ze moeten er<br />
immers goed en weelderig, luxueus uitzien voor hun mannelijke<br />
partners. En dit geeft de ‘gay camp professionals’ precies hun<br />
legitimiteit. Zij kunnen vrouwen namelijk die stijl verschaffen. Dat<br />
doen ze door hun vrouwelijkheid extra in de verf te zetten, hetg<strong>een</strong><br />
homo’s juist benijden… of niet? Stof genoeg om verder uit te diepen<br />
tijdens de diepte-interviews.<br />
Zoals in voorgaande werd aangetoond, heeft<br />
wetenschappelijke literatuur vele aspecten uit de homocultuur<br />
belicht; van film tot identiteitsvorming, van ‘camp’ tot subculturen.<br />
Ondanks die diversiteit aan informatie, blijft de relatie tussen<br />
homoseksualiteit en (hun) muziek zo goed als onbesproken. Uit<br />
publicaties over muziekculturen kan al wat gehaald worden, maar<br />
met ogenschijnlijk logische gevolgtrekkingen voor de homocultuur<br />
moet precair omgegaan worden. Toegespitst onderzoek dringt zich<br />
op. Met deze eindverhandeling wil ik het startschot geven om deze<br />
niche op te vullen.<br />
22
4. Verkennend vooronderzoek: de Homo Top 100-fuif in<br />
Red&Blue (Antwerpen)<br />
4.1 Ontstaansgeschiedenis<br />
De Homo Top 100 is <strong>een</strong> idee <strong>dat</strong> overgewaaid is vanuit Nederland.<br />
Al sinds 1999 wordt daar jaarlijks de Homo 100 opgesteld om er<br />
vervolgens <strong>een</strong> uitbundig feestje aan te breien. BNN, <strong>een</strong><br />
Nederlandse commerciële omroep, nam destijds het initiatief en<br />
sindsdien is de party uitgebreid met activiteiten zoals <strong>een</strong> tochtje op<br />
de Lesboot tijdens de Amsterdamse Gay Canal Parade. Het<br />
hoogtepunt van de Homo 100 blijft hoe dan ook de jaarlijkse fuif.<br />
“Dat kunnen wij ook”, dachten Ward Ramaekers (DJ Don<br />
Johnson van TBC Events) en Greetje Van Haleweyck (journaliste bij<br />
Evita magazine). Ramaekers draaide al jaren met DJ-team ‘The<br />
Breakfast Club’ op 80’s parties in Zaal Jakob te Antwerpen.<br />
Regelmatig werden daar ook holebi-fuiven georganiseerd door de<br />
Antwerpse holebi-vereniging Enig Verschil. <strong>Deze</strong> organisatie<br />
verschaft al 15 jaar lang aan jongeren “<strong>een</strong> plek waar ze zichzelf<br />
kunnen ontdekken, zichzelf kunnen zijn, zich kunnen amuseren en<br />
mensen kunnen ontmoeten”, vertelde voorzitter Seppe Geerts.<br />
Het feit <strong>dat</strong> Zaal Jakob <strong>een</strong> gezamenlijke uitgaansplaats was<br />
voor holebi’s en hetero’s zorgde ervoor <strong>dat</strong> het publiek, <strong>dat</strong><br />
voornamelijk uit studenten bestond, van de 80’s parties wel <strong>een</strong>s op<br />
<strong>een</strong> holebi-fuif terechtkwam en omgekeerd. Ook de organisatoren<br />
van de verschillende evenementen kwamen met elkaar in aanraking<br />
en er ontstond <strong>een</strong> aangename samenwerking tussen muziekkenner<br />
Ramaekers en holebi-expert Geerts. Met Van Haleweyck mee aan<br />
het roer kreeg de Homo Top 100 stilaan vorm.<br />
Niettemin de hitlijst doelt op <strong>een</strong> holebi-publiek, werd als<br />
naam de ‘Homo Top 100’ gekozen. Vergezochte verklaringen<br />
hiervoor zijn er niet. Het bekt, aldus de organisatoren, beter dan<br />
‘Holebi Top 100’ en de Nederlanders deden het immers ook zo. De<br />
lijst wordt opgesteld door zowel hetero- als homoseksuelen en wordt<br />
vol gestemd met de volgens het publiek beste holebi-nummers.<br />
Opvallend is <strong>dat</strong> de Homo Top 100 in Vlaanderen alternatiever is<br />
dan de Homo 100 in Nederland. In Nederland wordt veel<br />
23
clichématiger gestemd, waardoor er veel meer “muziek met<br />
pluimen” in staat. Ramaekers is ervan overtuigd <strong>dat</strong> de echte roze<br />
platen vooral gekozen worden door het heteropubliek, en <strong>dat</strong> <strong>een</strong><br />
alternatiever nummer veel vaker toegeschreven kan worden aan het<br />
stemgedrag van het holebi-publiek. Het zijn waarschijnlijk de<br />
heteroseksuelen die steeds teruggrijpen naar de stereotiepen. Jammer<br />
genoeg bestaan er g<strong>een</strong> gegevens over wie op wat stemt, dus kan er<br />
g<strong>een</strong> bewijs voorgelegd worden <strong>dat</strong> hetero’s het effectief bonter<br />
maken.<br />
In 2004 werd in Zaal Jakob de eerste Vlaamse Homo Top<br />
100-fuif georganiseerd als hét ultieme verbroederingsfeestje tussen<br />
holebi’s en hetero’s. Volgens Ramaekers is het de laatste stap in de<br />
emancipatie van andersgeaarden: “Vroeger werd er niet zo openlijk<br />
over gedaan. Het is pas sinds de jaren ’90 <strong>dat</strong> de emancipatie omtrent<br />
dit <strong>thema</strong> is doorgebroken. En nu doet het er gewoon allemaal niet<br />
meer toe”. Holebi’s en hetero’s zijn dus evenzeer welkom op de fuif,<br />
aldus Geerts. De hitlijst bevat immers <strong>een</strong> flinke dosis ironie en gekte<br />
die, los van <strong>een</strong>der welke geaardheid, door <strong>een</strong> zeer breed publiek<br />
kan geapprecieerd worden. “Door het cliché zo hard in de verf te<br />
zetten, relativeer je het ook <strong>een</strong> beetje. Je creëert <strong>een</strong> leuk forum, <strong>een</strong><br />
vet feestje, veel volk, media-aandacht, etc. Ik denk niet <strong>dat</strong> we<br />
ontevreden moeten zijn met wat we bereiken.”<br />
Na twee jaar werd aangekondigd <strong>dat</strong> Zaal Jakob haar deuren<br />
sloot dus moest de Top 100-fuif nieuw onderdak gaan zoeken. De<br />
meest voor de hand liggende plek die nog steeds binnen het concept<br />
paste, was de homodiscotheek Red & Blue in Antwerpen. <strong>Deze</strong><br />
verandering heeft er wel voor gezorgd <strong>dat</strong> het publiek er ietwat<br />
anders uit ging zien. Lesbische vrouwen en hetero’s kwamen wat<br />
minder talrijk opdagen. Ramaekers gokt op <strong>een</strong> 20 à 30 % hetero’s.<br />
Ook het studentenpubliek is sindsdien in mindere mate aanwezig,<br />
waarschijnlijk vanwege het duurdere prijskaartje van de Red & Bluediscotheek.<br />
Doorh<strong>een</strong> de jaren werd er bovendien geëxperimenteerd met<br />
andere samenwerkingen, uitzendingen op onafhankelijke radio’s,<br />
vakjury’s, acts, etc. Ondertussen is de Homo Top 100 uitgegroeid tot<br />
<strong>een</strong> volleerd initiatief en <strong>een</strong> vaste jaarlijkse waarde op de holebikalender.<br />
24
4.2 Sfeerverslag<br />
Ieder jaar als de Homo Top 100 goed en wel is samengesteld, hoort<br />
daar uiteraard <strong>een</strong> party bij. In homodiscotheek Red & Blue<br />
(Antwerpen) werd op vrijdag 21 november ’08 voor de vijfde keer<br />
<strong>een</strong> dergelijke fuif georganiseerd. De lijst wordt dan van nummer<br />
100 tot nummer 1 integraal afgespeeld. Als onderzoekster en<br />
gedeeltelijk als fuifnummer, trok ik gewapend met <strong>een</strong> dictafoon<br />
naar Red & Blue. Mijn doelstelling was om via participerende<br />
observatie meer te ontdekken over het waarom van de Top 100 en<br />
het milieu van de gay community. Ik heb dus getracht me zoveel<br />
mogelijk te integreren in het feestgedruis en met zoveel mogelijk<br />
bezoekers te praten. Bij sommige bezoekers ging dit gepaard met het<br />
gebruik van de dictafoon. Daarbij stelde ik reeds enkele verkennende<br />
vragen die later in de diepte-interviews verder onderzocht zullen<br />
worden.<br />
De deuren gingen reeds open om 22 uur. Maar zoals <strong>dat</strong> gaat<br />
bij heuse discotheken, start het feest altijd wat later. Rond 24 uur<br />
kwam ik met <strong>een</strong> bevriend homokoppel aan in Antwerpen. Aan de<br />
ingang van de discotheek stonden twee buitenwippers in smoking,<br />
die het roodfluwelen touw bedienden. Mijn vrienden wisten me te<br />
vertellen <strong>dat</strong> er normaal gezien <strong>een</strong> lange wachtrij aan de inkom<br />
staat, wat die vrijdag niet het geval was. Zaterdag is immers de vaste<br />
uitgaansdag en bovendien was er nog <strong>een</strong> populaire holebifuif in<br />
Leuven aan de gang. Aan de kassa betaalde ik acht euro. Nietstudenten<br />
moesten tien euro neertellen. Gangbare prijzen voor <strong>een</strong><br />
discotheek, dacht ik zo.<br />
Na langs de vestiaire gepasseerd te zijn, konden we de<br />
feesttempel zelf binnenstappen. De trendy, chique inrichting met<br />
flitsende verlichting zette de toon. Wat met<strong>een</strong> opviel was het<br />
geringe aantal vrouwen. Dat lag misschien aan het feit <strong>dat</strong> vrouwen,<br />
en daarmee ook heteroseksuelen, niet welkom zijn op de gewoonlijke<br />
Red & Blue-party. In de kranten van die week werd de Homo Top<br />
100-fuif verkocht als het ultieme verbroederingsfeest tussen holebi’s<br />
en hetero’s. Jammer <strong>dat</strong> de vrouwen en hetero’s zodanig in de<br />
minderheid waren.<br />
Aan de bar stonden groepjes mannen te praten en mee te<br />
zingen met de hits die op hen af werden geslingerd. Meer naar achter<br />
25
toe, was <strong>een</strong> drukbezette dansvloer voorzien. Ook de enkele kleine<br />
podia werden praktisch continu bevolkt met <strong>een</strong> schare<br />
enthousiastelingen.<br />
Wat kledij en het verdere uitzicht van de feestgangers betrof,<br />
was er – op <strong>een</strong> enkele ontblote borstkas na – minder extravaganza<br />
dan ik verwachtte. De meesten droegen <strong>een</strong> deftig hemd of casual t-<br />
shirt. De knoopjes stonden doorgaans wel wat verder open en de<br />
kleren zaten strakker dan op <strong>een</strong> andere fuif, maar daar bleef het bij.<br />
G<strong>een</strong> opvallende hoeveelheid leder, latex, glitter of halskettingen. De<br />
gemiddelde look was die van <strong>een</strong> verzorgde nette jongeman, met zin<br />
voor stijl. Qua leeftijd was er <strong>een</strong> grote diversiteit. Ik heb mannen<br />
gesproken tussen 18 en 52 jaar. Laat ik hierbij opmerken <strong>dat</strong> de<br />
beschrijvingen die ik hier maak, g<strong>een</strong> goede weerspiegeling zijn van<br />
de gehele Vlaamse homopopulatie. De Homo Top 100-fuif trekt<br />
waarschijnlijk <strong>een</strong> welbepaald publiek aan, en dit is slechts <strong>een</strong> klein<br />
segment van de populatie.<br />
Hetg<strong>een</strong> vooral in het oog sprong, was de vrije dansstijl van<br />
de mannen. De bewegingen waren veel vrouwelijker, uitdagender en<br />
dramatischer dan ik gewoon was… bij mannen dan toch. Hier en<br />
daar stonden duo’s vol overgave tegen elkaar te dansen, schijnbaar<br />
onbewust van het publiek <strong>dat</strong> zich rond hen bevond. Toen ‘Je<br />
t’Adore’ losbrak, de nummer vier in de Top, begon de ganse club<br />
enthousiast te kniezwengelen. Het was ietwat surreëel om zien hoe<br />
sommigen op het podium er nog net <strong>dat</strong> ietsje over gingen. Met meer<br />
zelfzekerheid en minder schroom dan de grootste diva, waanden ze<br />
zich Kate Ryan haarzelve die haar publiek moest weten te boeien via<br />
zang – playback hier – en dans. Mét succes. Ik kon mijn ogen willens<br />
nillens niet van het tafereel houden.<br />
Zo nu en dan nam ik <strong>een</strong> interviewtje van <strong>een</strong> vijftal minuten<br />
af bij <strong>een</strong> willekeurige persoon. Er was slechts één enkele weigering<br />
van <strong>een</strong> koppel <strong>dat</strong> net wilde vertrekken. De anderen participeerden<br />
stuk voor stuk met veel plezier. Ze leken het tof te vinden om hun<br />
mening te kunnen geven en de stereotypes van de Homo Top 100 te<br />
doorbreken.<br />
Het hoogtepunt van de fuif was uiteraard de nummer één:<br />
‘Soldiers of Love’ van Liliane Saint-Pierre. Binnen vijf seconden<br />
veranderde de Red & Blue in <strong>een</strong> massa met denkbeeldige revolvers<br />
zwaaiende jongeren die elkaar vol liefde schoten. En luidkeels<br />
26
meezongen natuurlijk. Daarna ging het dj-team over op het draaien<br />
van andere dansbare muziek. Tegen vier uur vonden we <strong>dat</strong> het tijd<br />
was om stilaan ons bed op te zoeken. Het was <strong>een</strong> enorm interessante<br />
en aangename avond. En één ding zal ik alvast niet vergeten: die<br />
homo’s kunnen <strong>een</strong> deftig b<strong>een</strong>tje zwieren.<br />
4.3 Reacties<br />
In totaal heb ik <strong>een</strong> tiental mensen kort bevraagd, d.m.v. van enkele<br />
verkennende vragen zoals:<br />
- Is dit nu typische homomuziek? Zegt deze muziek iets over wie<br />
jullie zijn?<br />
- Luister je thuis ook naar zulke muziek?<br />
- Vind je ook andere genres goed? Welke?<br />
- Waarom denk je <strong>dat</strong> deze muziek zo goed in de smaak valt in de<br />
gay community? (Vooral deze vraag bleek heel moeilijk te zijn; <strong>een</strong><br />
smaak valt immers niet rationeel te verklaren. Dit zal bijgevolg<br />
duidelijk geoperationaliseerd moeten worden in het verdere<br />
onderzoek.)<br />
- Wat is er zo speciaal aan bv. Kylie Minogue?<br />
De reacties overlapten elkaar af en toe. Maar ook nieuwe aspecten<br />
werden aangereikt. Ter illustratie wordt er hieronder één<br />
weergegeven.<br />
“Ik denk <strong>dat</strong> homo’s sommige artiesten leuk vinden om<strong>dat</strong> ze daar<br />
sterke persoonlijkheden in zien. Een beetje drama, <strong>dat</strong> is ook heel<br />
homo. Dat wij vs. de rest-gevoel. (…) Gloria Gaynor en Nathalia<br />
zien ze ook altijd graag, zo’n vrouw die stevig in haar schoenen<br />
staat. Zo’n beetje vechten tegen de rest. (…) Disco staat er<br />
inderdaad vaak in, rock helemaal niet. Misschien heeft <strong>dat</strong> te maken<br />
met het Studio 54-gevoel van vroeger? Feesten, dansen, <strong>een</strong> beetje<br />
stout en uitdagender dan rock-muziek. Thuis luisteren wij meer naar<br />
Stubru-muziek, <strong>dat</strong> vind ik eigenlijk leuker. (…) <strong>Deze</strong> muziek zegt<br />
echt in de verste verte niks over ons. Het is gewoon <strong>dat</strong><br />
samenhorigheidsgevoel van “wij zijn anders en moeten ons wat<br />
27
afzetten tegen de rest”. Maar <strong>dat</strong> zit vooral in hun hoofd, denk ik.<br />
Dat is niet met<strong>een</strong> gerelateerd aan hun eigen leven. Ze zullen<br />
misschien wel <strong>een</strong>s <strong>een</strong> keer liefdesverdriet hebben en <strong>dat</strong><br />
dramatiseren ze dan en zo vinden ze troost in liedjes van Natalia.<br />
Het is echt <strong>een</strong> soort subcultuur. Maar daarbinnen heb je dan ook<br />
nog soorten. Sommige zullen eerder dragqu<strong>een</strong>- en Donna Summergerichter<br />
zijn, anderen zijn dan weer meer voor techno en ga zo<br />
maar door. Je hebt verschillende soorten hetero’s, zo heb je ook<br />
verschillende soorten homo’s.”<br />
Verder kreeg ik de kans om ook <strong>een</strong> lid van het DJ-team van de<br />
avond, David. A. Fox van firma ‘The Breakfast Club’, aan de tand te<br />
voelen:<br />
“Alles wat gay is of erop zinspeelt is <strong>een</strong> garantie voor het publiek<br />
hier uit de bol te doen gaan. Heel veel nummers hebben impliciet iets<br />
met homofilie te maken. Maar ook bijvoorbeeld ‘Soldiers of Love’<br />
spreekt hen aan. Ze moeten vechten voor de liefde. Alles wat discoachtig<br />
is, vinden ze ook goed. Ik denk <strong>dat</strong> <strong>dat</strong> te maken heeft met de<br />
lichtvoetigheid. Disco was in de jaren zeventig iets voor kokette<br />
mensen. Rock sprak dan weer <strong>een</strong> helemaal ander publiek aan. Er is<br />
<strong>een</strong> link tussen de leuke dansjes doen en homo’s. (…)Dit jaar was de<br />
volledige top tien gelinkt met het Eurovisiesongfestival. Maar ik denk<br />
<strong>dat</strong> ze thuis nog wel naar andere dingen luisteren, dit is gewoon<br />
party. Hier kunnen ze zichzelf zijn. Er zijn ook niet overal<br />
homocafé’s, dus het is tof <strong>dat</strong> ze zich hier <strong>een</strong>s kunnen uitleven.<br />
Antwerpen is vrij, hier mag <strong>dat</strong>. En daarom is de stad ook zo geliefd<br />
bij homo’s. (…) We draaien ook op heteroseksuele fuiven. Daar<br />
durven we ook wel <strong>een</strong>s <strong>een</strong> plaatje uit de Top 100 te draaien, maar<br />
toch in beperkte mate. ABBA gaat er wel <strong>een</strong>s in, na drie of vier uur.<br />
Hier daarentegen is <strong>dat</strong> de topact.”<br />
28
4.4 Kort besluit<br />
Dit verkennend vooronderzoek is erop gericht <strong>een</strong> eerste indruk te<br />
krijgen van het milieu en de problematiek. Het is <strong>een</strong> kennismaking,<br />
maar even<strong>een</strong>s de eerste stap die tot uitgebreider onderzoek leidt.<br />
Sommige aspecten kwamen meermaals bovendrijven:<br />
Vooreerst dient de Homo Top 100 om te dansen. Het is één<br />
grote party. Maar <strong>dat</strong> wil niet zeggen <strong>dat</strong> holebi’s enkel naar deze<br />
muziek luisteren. Velen beweerden immers ook andere genres te<br />
kunnen smaken. Bovendien prefereerde ook elk individu andere<br />
nummers uit de hitlijst. De reden achter de Top 100 en het soort<br />
muziek ligt vooral bij het zich kunnen onderscheiden van de rest. Op<br />
dit vlak is er soms sprake van het bestaan van <strong>een</strong> subcultuur. De<br />
genres die ze in die subcultuur gebruiken zijn vaak te herleiden tot<br />
disco en eurosong (carnaval). Veel heeft ook te maken met dramatiek<br />
en vrouwenbewondering, vandaar hun sterke aanwezigheid in de<br />
lijst. Maar ook identificatie speelt <strong>een</strong> zekere rol.<br />
In het verdere verloop van deze eindverhandeling zullen deze<br />
elementen meer diepgaand behandeld worden. Toch is het van<br />
belang ze nu reeds in het achterhoofd te houden. Zo ontstaat er meer<br />
oplettendheid wanneer <strong>een</strong> mogelijke relatie met één dezer<br />
elementen opduikt.<br />
29
5. De Homo Top 100: <strong>een</strong> analyse<br />
5.1 De lijst<br />
De globale indruk die de Homo Top 100 27 maakt als je hem voor het<br />
eerst naderbij bekijkt, ligt veelal in lijn met de bemerkingen van<br />
Lieven Vandenhaute: “Het is kermismuziek, maar dan met <strong>dat</strong> ietsje<br />
meer. Hoempamuziek met stijl, zo je wilt. Muziek waar je stijve<br />
hemdsboord met<strong>een</strong> slap van gaat hangen. Disco, maar dan met <strong>een</strong><br />
kwaliteitslabel en met gevoel voor tristesse. En met <strong>een</strong> dubbele<br />
bodem.” 28 Verder zou je kunnen zeggen <strong>dat</strong> er golden oldies in staan,<br />
maar ook enkele van de meest recente hits. Er lijkt op het eerste<br />
gezicht ook <strong>een</strong> overwicht te bestaan aan vrouwen, en dan zijn het<br />
vooral de diva’s die eruit springen. Zware muziek zit er niet echt in,<br />
eerder lichte pop en dansbare nummers. Het is <strong>dat</strong>, <strong>dat</strong> me in deze<br />
eindverhandeling interesseert: het genre en het type artiesten <strong>dat</strong> bij<br />
de holebi-populatie in de smaak valt. Maar vooraleer ik hier<br />
uitspraken over mag doen, heb ik meer nodig dan indrukken. In dit<br />
hoofdstuk zal daarom <strong>een</strong> korte analyse van de lijst uitgevoerd<br />
worden.<br />
5.2 Trends en vergelijkingen<br />
De Homo Top 100 bestaat ondertussen al vijf jaar. Dat levert dus vijf<br />
hitlijsten 29 op die vergeleken kunnen worden. Door de jaren h<strong>een</strong> is<br />
er heel wat veranderd. Let wel, er zijn dus maar <strong>dat</strong>a uit vijf jaren om<br />
uitspraken over te doen. Echte vaste trends zijn hier nog niet<br />
duidelijk te ontdekken.<br />
Je ziet <strong>dat</strong> er in de eerste lijst (2004) nog heel erg gezocht<br />
werd naar wat er nu precies in <strong>een</strong> Homo Top 100 thuishoort. De<br />
eerste 20 nummers zijn veelal instant classics, verder achteraan<br />
27 Zie bijlage: 10.1 Homo Top 100 – Vlaanderen (2008-2004), p. 88.<br />
28 HEREMANS, T., “Een hitparade met dubbele bodem” in De Standaard,<br />
16 november 2008, p. 18-19.<br />
29 Zie bijlage: 10.1 Homo Top 100 – Vlaanderen (2008-2004), p. 88.<br />
30
duiken echter veel alternatievere en onbekendere songs op. De lijst,<br />
en daarmee ook het initiatief, had <strong>dat</strong> eerste jaar nog niet zo<br />
denderend veel bekendheid. Het logische gevolg is <strong>dat</strong> het<br />
stemmende publiek in die tijd even<strong>een</strong>s nog wat moest groeien.<br />
Vandaar de opvallend grote aanwezigheid van verrassende nummers.<br />
Bij weinig stemmen tellen individuele voorkeuren immers feller<br />
door. Ondertussen kiezen zo’n 700 à 800 mensen hun favoriete<br />
holebi-platen via http://www.homotop100.be.<br />
In 2005 ziet de Top er met<strong>een</strong> helemaal anders uit.<br />
Welgeteld 50 nummers verlaten de lijst en worden vervangen door<br />
andere, vaak meer typische holebi-liedjes. Vervolgens zijn er in 2006<br />
nog 25 nieuwkomers. Bovendien zien we 14 nummers uit 2004 weer<br />
terugkeren. In totaal zijn <strong>dat</strong> dus 39 songs die anders zijn dan in het<br />
vorige jaar. Ook in 2007 zijn er 25 nieuwkomers (11 terugkomers) en<br />
tenslotte daalt het aantal nieuwkomers in 2008 naar 20 nieuwkomers.<br />
Het aantal terugkomers neemt dan weer toe tot 24.<br />
Tabel 1: Overzicht verschillen over vijf jaar<br />
Jaartal Aantal<br />
nieuwkomers<br />
Aantal<br />
terugkomers<br />
Totaal<br />
verschil<br />
2004 100 / /<br />
2005 50 / 50<br />
2006 25 14 39<br />
2007 25 11 36<br />
2008 20 24 44<br />
Het totaal aantal verschillende nummers is steeds zeer groot. Het<br />
getuige van <strong>een</strong> grote variatie in het stemgedrag. Het aantal echte<br />
nieuwkomers is wel langzaam aan het dalen. Er komt dus <strong>een</strong> zekere<br />
stabiliteit in. Toch lijkt het er niet op <strong>dat</strong> er ooit <strong>een</strong> vaste Homo Top<br />
100 zal bestaan. Daarvoor zijn de variaties te sterk. Andere Top 100-<br />
en, zoals die van radiozender Klara en ‘De Tijdloze’ van Studio<br />
Brussel, vertonen veel minder variatie. Daar zijn elk jaar maar <strong>een</strong><br />
tiental nieuwkomers en ook binnen de lijst zelf cirkelen de nummers<br />
vaak rond dezelfde positie. Het zal wel steeds moeilijker worden om<br />
met geheel nieuwe nummers op de proppen te komen. Ook zal de<br />
31
harde kern door de jaren h<strong>een</strong> wellicht dezelfde blijven: zo zijn er 30<br />
platen die al vijf jaar lang de Homo Top 100 sieren en daarmee de<br />
absolute holebi-classics zijn in Vlaanderen. Zij staan ook meestal het<br />
hoogst genoteerd. Ze worden hieronder weergegeven volgens hun<br />
huidige positie in 2008.<br />
Tabel 2: De harde kern van de Homo Top 100<br />
Huidige Gem.<br />
Titel<br />
Uitvoerder<br />
positie positie<br />
1 28 Soldiers of Love Liliane St-<br />
Pierre<br />
2 5 Dancing Qu<strong>een</strong> ABBA<br />
5 27 Diva Dana<br />
International<br />
8 19 Believe Cher<br />
9 26 Diep Get Ready!<br />
10 6 I Will Survive Gloria Gaynor<br />
14 8 I’ve Only Begun to Fight Natalia<br />
16 18 Like The Way I Do Melissa<br />
Etheridge<br />
18 12 Vogue Madonna<br />
19 25 Gimme! Gimme! Gimme! ABBA<br />
21 51 Nobody’s Wife Anouk<br />
23 40 Not An Addict K’s Choice<br />
26 23 Can’t Get You Out Of My Kylie Minogue<br />
Head<br />
29 41 Ich Bin Wie Du Marianne<br />
Rosenberg<br />
30 27 Like A Virgin Madonna<br />
31 38 Smalltown Boy Bronski Beat<br />
32 12 Meisjes Aan De Macht Yasmine<br />
33 67 I Am What I Am Shirley Bassey<br />
47 26 This Is My Life (La Vita) Shirley Bassey<br />
51 49 Crying At The Discotheque Alcazar<br />
53 28 I’m So Excited Pointer Sisters<br />
61 31 YMCA Village People<br />
32
62 31 9 To 5 Dolly Parton<br />
65 43 I’m Coming Out Diana Ross<br />
67 67 Tainted Love Soft Cell<br />
78 52 Higher Than The Sun Natalia<br />
85 67 Vlieg Met Me Mee Paul de Leeuw<br />
89 51 Goeiemorgen, morgen Nicole &<br />
Hugo<br />
95 76 You Spin Me Round (Like A Dead Or Alive<br />
Record)<br />
100 42 It’s Raining Men Weather Girls<br />
De harde kern bestaat vooral uit sterke/tragische vrouwen, holebiartiesten<br />
en enkele camp-nummers. <strong>Deze</strong> lijken dus het belangrijkst<br />
te zijn voor de Homo Top 100. Het zijn even<strong>een</strong>s stuk voor stuk<br />
echte dansplaten, waar het ritme van afspat. Dat geldt trouwens voor<br />
de gehele lijst. Zo’n 81 songs zijn duidelijk gemaakt om de voetjes<br />
op te bewegen. Opvallend is bovendien de grote aanwezigheid van<br />
Vlaamse artiesten. Ze zijn verantwoordelijk voor wel zeven<br />
nummers uit de classics. Natalia spant de kroon met zelfs twee<br />
liedjes. Ook andere (buitenlandse) artiesten staan er tweemaal in:<br />
ABBA, Madonna en Shirley Bassey krijgen dezelfde eer. In de<br />
gehele Top 100 gaat ABBA met de grootste buit lopen. Zij staan dit<br />
jaar immers met zomaar eventjes vijf platen in de lijst.<br />
In vergelijking met de Nederlandse Homo 100 30 is de<br />
Vlaamse versie toch <strong>een</strong> heel stukje alternatiever. Nederland gaat<br />
nog iets verder met rasechte disco en allerlei nummers die mogelijke<br />
toespelingen op het holebi-zijn maken (vb. Bearforce 1, Gay Bar,<br />
Shoot Your Shot, …). Dit beaamde ook DJ Ward Ramaekers:<br />
“Pluimen en ontblote lijven hebben weinig te maken met onze Top<br />
100. Bovendien zijn lesbische vrouwen bij ons ook duidelijk deel<br />
van het publiek.” In Vlaanderen krijgen daardoor softrock en gewone<br />
pop meer krediet, terwijl Nederland alle mogelijke stereotiepen in de<br />
lijst stemt. De Vlaamse harde kern is dan weer wel voor de helft (17<br />
liedjes) terug te vinden in de Homo 100 van 2008. De zeven<br />
Vlaamse artiesten staan er uiteraard niet bij. De rest is echter voor<br />
30 Zie bijlage: 10.2 Homo 100 – Nederland (2008), p. 109.<br />
33
het leeuwendeel ook in Nederland terug te vinden. Over de grenzen –<br />
wat Nederland betreft tenminste – h<strong>een</strong> blijven de classics en de<br />
homo-iconen dus ongeveer dezelfden.<br />
5.3 Opvallende categorieën<br />
Bepaalde soorten muziek en artiesten kennen <strong>een</strong> opvallende<br />
aanwezigheid in de Homo Top 100. Niet al deze types vallen<br />
duidelijk af te bakenen. Bijvoorbeeld: ondanks de grote<br />
aanwezigheid van disco-achtige nummers, kan deze categorie niet<br />
gebruikt worden. De lichtvoetigheid en kenmerken van disco komen<br />
immers ook in andere liedjes terug, die niet echt raszuivere disco<br />
zijn. Enkele categorieën hebben wel goed afgebakende grenzen, nl.<br />
holebi-artiesten, vrouwen en Eurosong. <strong>Deze</strong> worden hieronder<br />
geoperationaliseerd.<br />
- Holebi-artiesten: Dit zijn alle artiesten die openlijk homo,<br />
lesbisch of biseksueel zijn. Over enkele personen bestaat<br />
g<strong>een</strong> officiële zekerheid. Wanneer de geruchten echter<br />
zozeer uitgesproken zijn <strong>dat</strong> over het algem<strong>een</strong> hun<br />
geaardheid in twijfel wordt getrokken, zal de desbetreffende<br />
artiest/e even<strong>een</strong>s in deze categorie vallen. Muziekgroepen<br />
die in deze categorie thuishoren, vereisen <strong>dat</strong> de<br />
belangrijkste figuren uit de groep holebi zijn.<br />
- Eurosong: Hierbij zitten alle nummers die ooit <strong>een</strong> inzending<br />
op het Eurovisiesongfestival waren. Om<strong>dat</strong> het hier <strong>een</strong><br />
Vlaamse hitlijst betreft, worden ook de Belgische kandidaatliedjes<br />
voor het Songfestival, die niet als officiële inzending<br />
gekozen werden, tot deze categorie gereken.<br />
- Vrouwen: Uiteraard is het heel simpel om dit onderscheid te<br />
maken. Laat me nochtans opmerken <strong>dat</strong> ik Dana<br />
International (<strong>een</strong> bekende travestie) als vrouw meetel. Bij<br />
groepen moet de volledige band uit vrouwen bestaan om in<br />
deze categorie te komen.<br />
34
Indien de categorieën worden geteld, komen deze resultaten te<br />
boven:<br />
Tabel 3: Aantallen per categorie<br />
Categorie Aantal keer in de Top 100<br />
Holebi-artiesten 29<br />
Eurosong 12<br />
Vrouwen 49<br />
Nog g<strong>een</strong> derde van de 100 songs werden door holebi-artiesten<br />
gemaakt. De stereotiepe opvatting <strong>dat</strong> de lijst vol staat met homo’s<br />
klopt dus niet. Natuurlijk is het wel vanzelfsprekend <strong>dat</strong> er sowieso<br />
holebi-artiesten instaan. Of identificatie of gewoon het muziekgenre<br />
daarvoor verantwoordelijk is, zullen we pas na de diepte-interviews<br />
ontdekken.<br />
Verder waren twaalf nummers ooit Eurosong-toppers. Er is<br />
dus wel degelijk sprake van <strong>een</strong> voorliefde voor het Songfestival bij<br />
holebi’s. Bovendien zijn er nog heel wat andere nummers in de lijst<br />
Eurosong-gerelateerd. Bijvoorbeeld deze van artiesten die ooit door<br />
het Festival faam verwierven, maar met <strong>een</strong> ander liedje dan die<br />
inzending in de Top 100 staan. <strong>Deze</strong> werden niet meegeteld bij de<br />
categorie om<strong>dat</strong> de grenzen dan te vaag zouden worden. <strong>Deze</strong><br />
artiesten zijn echter wel populair bij het holebi-publiek om<strong>dat</strong> ze ooit<br />
voor die Eurovisiesongfestivalinzending hebben gezorgd. Kijk maar<br />
naar <strong>een</strong> groep zoals ABBA.<br />
Wat ten slotte geslacht betreft, is de Homo Top 100 mooi in<br />
balans. Aangezien de groepen die niet enkel door vrouwen bezet zijn<br />
niet werden meegeteld, is er uiteindelijk misschien <strong>een</strong> licht<br />
overwicht aan vrouwen. Opmerkelijker is het soort vrouwen die in de<br />
lijst staan. Hier wordt <strong>een</strong> aparte paragraaf aan gewijd.<br />
5.4 Homo-iconen<br />
De solo-zangeressen in de lijst zijn grotendeels van <strong>een</strong> bepaald type.<br />
Het zijn heel vaak sterke vrouwen die de mannen nonchalant van<br />
35
zich afschoppen. Zangeressen die idealiter zingen over hun<br />
vrijgevochten status, onafhankelijkheid en daarbij ook nog <strong>een</strong>s<br />
hevig staan te shaken. De regelrechte diva’s of ook wel tragische<br />
vrouwen dus! Over het algem<strong>een</strong> gaat het gewoon over knappe<br />
vrouwen die op hun <strong>een</strong>tje stevig in hun schoenen staan en daardoor<br />
<strong>een</strong> zekere adoratie bij homoseksuelen teweeg brengen. Zij krijgen<br />
meestal het label van ‘homo-icoon’ opgekleefd. In de krant De<br />
Standaard versch<strong>een</strong> dit jaar <strong>een</strong> artikeltje over dit fenom<strong>een</strong>. 31<br />
Concreet ging het om <strong>een</strong> ludieke opsomming van voorwaarden<br />
waaraan <strong>een</strong> homo-icoon zou moeten voldoen. Grappig genoeg<br />
lijken deze gedeeltelijk ook te kloppen. Journalist Tom Heremans<br />
spreekt zelf over “diva-achtige chansons met veel schaamteloos<br />
gezwollen pathos voor disco met de nodige tristesse”. Verder schrijft<br />
Heremans <strong>dat</strong> de inhoud moet gaan over “herwonnen zelfrespect,<br />
strijdbare liederen, de strijd tegen de onderdrukker”. <strong>Deze</strong> uitspraken<br />
komen nagenoeg letterlijk over<strong>een</strong> met wat in het<br />
literatuuronderzoek over vrouwen in Griekse tragedies werd verteld.<br />
We zouden bijna kunnen zeggen <strong>dat</strong> homo-iconen de nieuwe<br />
tragische vrouwen zijn. Eerder camp-getint zijn Heremans’<br />
voorwaarden om dubbele boodschappen of (homo-)seksuele<br />
toespelingen in de liedjestekst te steken of over-the-topkleren en<br />
decors te gebruiken. Dit laatste om het nummer populair te maken<br />
voor dragqu<strong>een</strong>s. Kenmerken die eigen zijn aan ‘camp’ en tegelijk<br />
verbonden worden aan homo’s. Van Heremans’ intuïtieve<br />
opmerkingen is met andere woorden wel degelijk iets van aan. Als<br />
we vervolgens alle voorgaande aspecten toepassen op de Top 100<br />
zijn de homo-iconen verantwoordelijk voor zo maar eventjes 26<br />
nummers uit de lijst. Eén vierde valt dus te herleiden tot zangeressen<br />
met <strong>een</strong> hoge likability bij homo’s. Wellicht zal het element van<br />
identificatie even<strong>een</strong>s <strong>een</strong> factor zijn die deze vrouwen tot iconen<br />
schopt. Hoe <strong>dat</strong> voor lesbo’s en bi’s is, valt nog af te wachten.<br />
31 HEREMANS, T., “Een hitparade met dubbele bodem” in De Standaard,<br />
16 november 2008, p. 18-19.<br />
36
6. Diepte-interviews: de resultaten<br />
De tot hier toe gevonden resultaten worden in dit hoofdstuk getoetst<br />
en verdiept. Aan de hand van diepte-interviews met vijftien holebi’s<br />
wordt gezocht naar <strong>een</strong> antwoord op de tien hypothesen en<br />
uiteindelijk ook op de onderzoeksvraag. Hieronder worden de<br />
resultaten per hypothese uit<strong>een</strong>gezet. Maar eerst nog <strong>een</strong> woordje<br />
over de representativiteit.<br />
6.1 Representativiteit van de respondenten<br />
Vijftien interviews laten uiteraard g<strong>een</strong> veralgemeningen toe naar de<br />
ganse holebi-populatie. Maar <strong>dat</strong> is ook niet het doel van deze<br />
eindverhandeling. Het is de bedoeling om via kwalitatieve interviews<br />
die veel open ruimte laten aan de respondenten, verschillende<br />
inzichten op het spoor te komen met betrekking tot de<br />
onderzoeksvraag. Diversiteit en relevantie van de respondenten<br />
waren daarom sleutelwoorden in hun selectie.<br />
Wat diversiteit betreft, zijn de demografische gegevens<br />
hiervoor van belang. De respondenten waren tussen 20 en 34 jaar<br />
oud en beoefenden beroepen gaande van kapper en architect tot<br />
onderzoeksassistent aan de K.U. Leuven. Ze woonden in kleine<br />
gehuchten of grote steden en waren getrouwd of waren helemaal<br />
single. Het merendeel van de respondenten studeerden nog. Dat met<br />
het oog op de relevantie voor de onderzoeksvraag. De Homo Top<br />
100 richt zich immers op <strong>een</strong> jong publiek en dan kom je<br />
automatisch bij o.a. studenten terecht. Zij maken alleszins <strong>een</strong><br />
belangrijk aandeel van de doelgroep uit, naast jonge<br />
werkende/werkloze mensen die ook onder de respondenten<br />
vertegenwoordigd worden. De liedjes zijn dan ook veel beter bekend<br />
bij <strong>een</strong> jong publiek. Hierbij sluit de verdeling van het geslacht en de<br />
geaardheid van de respondenten aan. Acht homo’s werden<br />
geselecteerd, vijf lesbiennes en twee biseksuelen, waaronder één<br />
jongen en één meisje. Het overwicht aan homo’s kan verklaard<br />
worden door de inhoud van de Homo Top 100. Het is eerder <strong>een</strong><br />
homo- dan wel <strong>een</strong> holebilijst. De songs worden eerder aan de<br />
stereotype homoseksueel toegeschreven dan aan de twee andere<br />
37
categorieën. En dan is het praktisch om toch iets meer homo’s in de<br />
selectie op te nemen. Daarenboven zijn de onderzoekshypothesen<br />
veelal gericht naar homo’s, minder naar lesbiennes en biseksuelen.<br />
Er zijn maar twee biseksuelen onder de respondenten om<strong>dat</strong> deze<br />
moeilijker te vinden waren en vaak nog op zoek zijn naar <strong>een</strong><br />
definitieve keuze in hun geaardheid. Het is daarom niet zeker of ze in<br />
de juiste categorie werden ondergebracht.<br />
De geselecteerde respondenten zijn dus op weloverwogen<br />
wijze opgenomen in de steekproef. Hun representativiteit werd zo<br />
veel mogelijk gegarandeerd. Dit laat me toe om <strong>een</strong> uitgebreide en<br />
veelzijdige verkenning van de redenen en verklaringen achter de<br />
Homo Top 100 uit te voeren.<br />
6.2 Analyse: resultaten per hypothese<br />
In dit hoofdstuk worden de resultaten van het onderzoek hypothese<br />
per hypothese op <strong>een</strong> rijtje gezet. Onder elke hypothese horen telkens<br />
meerdere concepten thuis, die verder zullen toegelicht worden.<br />
6.2.1 H1: Holebi’s houden van disco en andere dansmuziek<br />
om<strong>dat</strong> ze zich hierdoor vrij voelen én via dansen <strong>een</strong> partner<br />
kunnen leren kennen.<br />
Wat disco zelf betreft, is de link met de jaren zeventig volgens de<br />
respondenten grotendeels verdwenen. Sommigen weten niet <strong>een</strong>s<br />
meer hoe het komt <strong>dat</strong> homo’s zozeer met disco worden verbonden.<br />
Anderen zijn nog wel op de hoogte van wat de jaren zeventig als<br />
ontvoogdingsperiode voor holebi’s betekenden, maar zijn ervan<br />
overtuigd <strong>dat</strong> dit besef niet meer leeft onder de huidige generatie. De<br />
kennis die ervan overblijft, werd ingepeperd via holebifuiven waar<br />
discomuziek regelmatig op de platendraaier ligt. Maar de ideologie<br />
die erachter zit, is met de jaren teloorgegaan.<br />
“(Dat besef) wordt toch wel overgedragen. Als ‘I Will Survive’ die<br />
stempel krijgt, wordt <strong>dat</strong> overgedragen naar nieuwe generaties van<br />
homo’s. Ze draaien <strong>dat</strong> ook heel vaak op homofuiven. (…) Ze<br />
38
wennen eraan en leren die muziek met homoseksualiteit te<br />
associëren.” (Yannick)<br />
Enkel de mensen die het moeilijk hebben met hun ‘coming out’,<br />
zouden <strong>dat</strong> besef in stand houden. Zij zouden sneller terugblikken op<br />
die periode om<strong>dat</strong> het hen troost kan bieden. Het is verder niet louter<br />
disco die zozeer bij holebi’s in de smaak valt. Waar het in essentie<br />
om gaat, is dansmuziek in het algem<strong>een</strong>. En disco is de voorbode van<br />
geweest van de manier van dansen die nu nog steeds in zwang is.<br />
Bijna alle respondenten spraken dan ook over ‘dansbare’ muziek als<br />
centraal concept voor hun favoriete uitgaansmuziek. Bij sommigen<br />
was vooral disco het uitgelezen genre om hen ‘danskriebels’ te<br />
bezorgen. Veel heeft te maken met de kenmerken van disco, die even<br />
goed in actuele nummers zitten en daarom ook bij het holebipubliek<br />
in de smaak vallen. Het lichtvoetige ritme en de vrolijke melodie zijn<br />
de succesingrediënten.<br />
“ABBA is disco zoals het was, maar Mika en de Scissor Sisters kan<br />
je ook in die categorie steken. Dat is gegroeid vanuit de<br />
discoperiode. Homo’s gingen daar toen keihard voor en <strong>dat</strong> is<br />
blijven doorleven.” (Ellen)<br />
Dansen is bovendien iets <strong>dat</strong> eigen is aan de uitgaanscultuur van<br />
holebi’s. In bijna elk interview werd vermeld <strong>dat</strong> er op holebifeestjes<br />
telkens meer en uitbundiger wordt gedanst dan op de gemiddelde<br />
heterofuif. Verder zouden ze ook <strong>een</strong> eigen stijl van dansen hebben.<br />
Dit gaat dan vooral over homo’s en is verbonden aan het zich<br />
aantrekkelijk voelen. Vele respondenten schreven het hevige dansen<br />
toe aan homo’s, en minder aan lesbiennes.<br />
“Ik kan mij inbeelden <strong>dat</strong> homo’s zich daar geweldig op kunnen<br />
amuseren. Bij mannen is trouwens de liesstreek de meest gevoelige<br />
en aantrekkelijke zone van het lichaam. Dus als ze <strong>dat</strong> dan kunnen<br />
uitspelen… ” (Annelies)<br />
Echter niet all<strong>een</strong> de mannen tonen graag hun danscapaciteiten. De<br />
respondenten duidden erop <strong>dat</strong> ook de vrouwen zich <strong>een</strong>s graag laten<br />
gaan. Bepaalde respondenten haalden aan <strong>dat</strong> holebifuiven de<br />
39
feesttempels bij voorkeur zijn om je de remmen <strong>een</strong>s los te gooien.<br />
Om<strong>dat</strong> niemand met <strong>een</strong> opgetrokken wenkbrauw toekijkt, voelen de<br />
bezoekers zich vrijer in hun gedragingen. Daar valt de<br />
gem<strong>een</strong>schappelijke holebi-band voor te bedanken. Die creëert<br />
volgens de respondenten toch <strong>een</strong> zeker samenhorigheidsgevoel op<br />
zulke fuiven.<br />
De Homo Top 100 is <strong>een</strong> uitstekende hitlijst om dit vrije<br />
dansgevoel naar boven te halen, om<strong>dat</strong> het allemaal regelrechte<br />
commerciële dansschijven zijn. Op basis van <strong>dat</strong> feestcriterium lijken<br />
de nummers ook allemaal te zijn gekozen.<br />
“Dat moet echt het grootste feestje van het jaar zijn als al die<br />
nummers worden afgespeeld op één avond. Amai, ik sta daar op het<br />
podium met mijn handen in de lucht!” (Soetkin)<br />
Het dansen is praktisch om op te merken wie interessant zou kunnen<br />
zijn, maar meestal legt men contacten door de andere persoon<br />
gewoonweg aan te spreken. Doorgaans leggen holebi’s best snel<br />
contact met <strong>een</strong> onbekende. Dit is te wijten aan de open en meer<br />
spontane sfeer die heerst op zulke parties. Daarenboven zijn<br />
holebifuiven vaak specifiek georganiseerd om mensen met elkaar in<br />
contact te brengen, ook op relationeel vlak. Een bijzonder fenom<strong>een</strong><br />
is hierbij de kusjesdans. Die wordt – in feestzaal Lido in Leuven<br />
althans – regelmatig afgespeeld om eventuele koppeltjes te vormen.<br />
Dat blijkt daar <strong>een</strong> succesformule te zijn. Nochtans beweerden de<br />
respondenten (op één na) steeds die kusjesdans te vermijden, wegens<br />
“te marginaal”.<br />
De hypothese lijkt dus gedeeltelijk op te gaan. Holebi’s<br />
voelen zich vrijer wanneer ze dansen. Disco en andere lichtvoetige<br />
muziek zijn perfect om hier uiting aan te geven. Maar de reden<br />
waarom ze zich zo vrij voelen in hun dansen, is de locatie: holebiaangelegenheden<br />
waar ieder<strong>een</strong> iets gem<strong>een</strong> heeft. Door de meer<br />
spontane sfeer worden daarom ook sneller contacten gelegd.<br />
40
6.2.2 H2: Het hedonisme is <strong>een</strong> waarde die hoog wordt<br />
aangeschreven door holebi’s.<br />
Wanneer werd gevraagd wat de respondent zoal belangrijk vindt in<br />
het leven was het standaard antwoord ‘geluk’. Men kan zich<br />
afvragen of sowieso niet ieder<strong>een</strong> dit antwoord zou geven, dus dit is<br />
g<strong>een</strong> directe aanwijzing voor <strong>een</strong> hedonistische levensstijl. Wat<br />
echter wel soms werd geantwoord, was letterlijk vrij zijn en kunnen<br />
doen wat je graag doet. En dit komt al heel wat dichter bij onze<br />
hypothese. Verder sprong in het oog <strong>dat</strong> de nadruk werd gelegd op<br />
het belang van vrienden, veeleer dan op <strong>een</strong> relatie. Het idee <strong>dat</strong><br />
vrienden er door dik en dun zijn, leefde blijkbaar heel sterk bij de<br />
respondenten. En wat deden ze graag met die vrienden? Uitgaan.<br />
Bijna ieder<strong>een</strong> gaf aan <strong>dat</strong> ze graag en veel uitgingen. Aangezien ik<br />
g<strong>een</strong> cijfers heb over hetero’s in dit verband, kan ik jammer genoeg<br />
g<strong>een</strong> vergelijkingen maken. Het is echter zeer aannemelijk <strong>dat</strong><br />
hetero’s evenzeer graag uitgaan met vrienden. Bovendien zijn de<br />
respondenten nog redelijk jong en dan wordt er uiteraard al wat meer<br />
uitgegaan. Al bevestigden de dertigers <strong>dat</strong> ze ook nog regelmatig <strong>een</strong><br />
stapje in de wereld zetten.<br />
Of holebi’s daadwerkelijk anders feesten dan hetero’s werd<br />
in het begin twijfelachtig onthaald. Wanneer ze erover nadachten<br />
beaamde toch het merendeel deze stelling, vaak met de redenering<br />
<strong>dat</strong> holebi’s – zoals reeds gezegd – meer en uitbundiger dansen, en<br />
<strong>dat</strong> ze ook minder alcohol nodig hebben om in <strong>een</strong> feeststemming te<br />
geraken. Ze zouden van nature ‘feestelijk’ zijn aangelegd.<br />
‘Uitgelatenheid’ was hierbij het centrale concept.<br />
“En dan is er nog <strong>een</strong> verschil, <strong>dat</strong> zich vooral situeert bij late<br />
twintigers, begin dertigers. Hetero’s zitten dan thuis want die krijgen<br />
kindjes, en <strong>dat</strong> is niet zo bij homo’s dus die feesten dan veel meer. En<br />
uitbundiger hé. Homo’s generen zich niet om zich <strong>een</strong>s goed uit te<br />
leven en stevig te staan dansen. Heteromannen hebben op <strong>dat</strong> gebied<br />
toch veel meer gêne. Dat is bij homo’s zo’n beetje het ‘m’as-tu vueffect’<br />
hé. Ze willen gezien worden. “Catch me!” Zo <strong>dat</strong> hé.” (Tom)<br />
Of ze ook daadwerkelijk hedonistischer zouden zijn dan de<br />
gemiddelde hetero, werd door bijna alle respondenten bevestigd.<br />
41
Holebi’s zouden graag de grenzen aftasten van wat kan en niet kan.<br />
Vooral bepaalde homo’s zouden deze levensstijl nastreven. Ze<br />
zouden meer kunnen genieten van het leven.<br />
“Ja, <strong>dat</strong> is het ‘happy homogevoel’ hé. Ik vind <strong>dat</strong> homo’s veel<br />
enthousiaster door het leven gaan dan hetero’s. Dus <strong>dat</strong> hedonisme<br />
leeft er wel ja. Dat zoeken naar kicks. Homo’s hebben sneller kicks<br />
nodig. Om<strong>dat</strong> ze zich op sommige momenten moeten inhouden om<br />
zichzelf te kunnen zijn, en <strong>dat</strong> moet dan gecompenseerd worden door<br />
<strong>een</strong>s <strong>een</strong> kick op te zoeken.” (David)<br />
Meer nog, om<strong>dat</strong> ze <strong>een</strong> beter relativeringsvermogen hebben dan<br />
hetero’s, zouden ze zich minder druk maken om alledaagse klachten<br />
(zoals het weer, financiën of wat hoofdpijn), en bijgevolg minder te<br />
lijden hebben onder stress. Dit relativeringsvermogen is wellicht te<br />
wijten aan de identiteitscrisis en bijhorende moeilijke tijd die ze<br />
reeds hebben doorgemaakt tijdens de zoektocht naar hun geaardheid<br />
en die kleine problemen in <strong>een</strong> ander licht zet. Een respondent<br />
vermeldde overigens <strong>dat</strong> het hedonisme eigenlijk over<strong>een</strong> komt met<br />
het outingsproces bij holebi’s. Je moet zijn wie je bent, doen wat je<br />
wil, zonder je iets aan te trekken van de meningen van anderen.<br />
Uiteraard is het niet zo <strong>dat</strong> alle holebi’s of alle homo’s actief<br />
het hedonisme naleven. Enkele respondenten wezen me erop <strong>dat</strong> het<br />
absoluut niet per se harder zou heersen bij holebi’s. Hetero’s werken<br />
even goed <strong>een</strong> week lang om zich vervolgens “lam te zuipen” in het<br />
weekend. Het hedonisme zou zich gewoon verfijnder uiten bij<br />
holebi’s, meer specifiek bij homo’s.<br />
Bovendien heeft deze hedonistische ingesteldheid ook <strong>een</strong><br />
negatieve kant. Extreem leven kan bijvoorbeeld ook door excessief<br />
drank- en druggebruik of overdreven seksuele contacten. Dit<br />
exuberant gedrag zou vooral te vinden zijn bij holebi’s die zich niet<br />
zo goed in hun vel voelen. Vaak is dit terug te brengen tot <strong>een</strong><br />
slechte aanvaarding in de omgeving of door het individu zelf.<br />
“Via overmatig druggebruik, overspeligheid, extreem leven. Bij<br />
vrouwen ook te veel drinken en roken. Niet goed op zichzelf letten,<br />
slecht eten en veel uitgaan. (…) Het lijkt soms op <strong>een</strong> soort zelfhaat.<br />
42
Maar <strong>dat</strong> zijn er heel wat (die zich niet aanvaard voelen), heb ik<br />
gemerkt. En <strong>dat</strong> heeft veel tijd nodig.” (Maite)<br />
De gelijkenis met het hedonisme ten tijde van Studio 54 lijkt het<br />
sterkst op te gaan. Het uit zich dan ook vooral tijdens het uitgaan.<br />
Voor de rest van de tijd moeten holebi’s natuurlijk ook werken,<br />
studeren en de eindjes aan elkaar knopen zoals anderen. Het is pas in<br />
hun vrije tijd, <strong>dat</strong> dit duidelijk naar boven komt. Decadentie,<br />
glitter&glamour waren woorden die steeds weer terugkwamen. En<br />
het werd vaak door de respondenten zelf verbonden met de<br />
holebicultuur. Veel geld uitgeven werd hier ook aan gelinkt.<br />
“Om<strong>dat</strong> homo’s g<strong>een</strong> kinderen hebben en er dus financieel vaak<br />
rijkelijker voor staan. En ze kunnen zonder kinderen ook op latere<br />
leeftijd tot <strong>een</strong> kot in de nacht uit gaan. Daarom kom je misschien<br />
ook oudere mannen tegen in <strong>dat</strong> circuit.” (Ruben)<br />
Bovendien bezit de Homo Top 100-muziek zelf kenmerken van het<br />
vroegere Studio 54. Een respondent had het over pluimen, glitters,<br />
halfnaakte dansers, de show. Al mag dit niet te ver doorgetrokken<br />
worden. Het is vooral de filosofie achter het historische Studio 54 die<br />
nog steeds wordt nagevolgd. Op zich heeft de kitsch en carnaval van<br />
nu weinig te maken met de vintage van de ’70. De hedendaagse<br />
holebi geeft er dus zijn/haar eigen interpretatie aan.<br />
“Homo’s zien <strong>dat</strong> graag hé. Op die feestjes kun je dan het alledaagse<br />
leven van je afzetten en je gewoon amuseren.” (Bram)<br />
Dat brengt me ook in<strong>een</strong>s bij de escapistische functie van muziek en<br />
uitgaan. Dat wegvluchten van de realiteit is even<strong>een</strong>s <strong>een</strong> waarde die<br />
in het hedonisme terugkomt. Uitgaan kan dan <strong>een</strong> moment van totale<br />
verlossing zijn, los van de problemen waarmee men overdag<br />
geconfronteerd wordt. Discotheken hadden die bevrijdende functie<br />
ten tijde van de oorlog al. Bij Studio 54 ging het toen om de<br />
economische depressie, de naweeën van de Vietnam-oorlog en de<br />
problemen van de Koude Oorlog.<br />
Ten slotte is ook extreem seksueel gedrag iets <strong>dat</strong> van Studio<br />
54 werd doorgetrokken naar holebi-feestjes. Een aantal respondenten<br />
43
eweerden <strong>dat</strong> het er nogal los aan toe gaat op seksueel vlak bij<br />
bepaalde holebi’s. Opnieuw, dit geldt niet voor ieder<strong>een</strong> natuurlijk.<br />
Vooral holebifeestjes staan hier voor bekend.<br />
“Het gaat er wel uitbundiger aan toe hé. Dat is uiteraard zo, want je<br />
hebt ze daar allemaal bij<strong>een</strong> hé. Dat is <strong>een</strong> berg testosteron. Je moet<br />
er ook niet van verschieten <strong>dat</strong> er in het passeren <strong>een</strong> onbekende op<br />
uw gat klopt. (…) Dus ik denk <strong>dat</strong> de sfeer daar zeker meer<br />
uitgelaten is om<strong>dat</strong> je daar alle homo’s op <strong>een</strong> stokje hebt. (lacht)”<br />
(Arnout)<br />
Zowel bij homo’s, als bij lesbiennes zou die seksuele sfeer in de<br />
lucht hangen op zulke fuiven. Een meisje had het over vergaande<br />
contacten voor slechts één avond, en <strong>dat</strong> men niet voor niets spreekt<br />
over “één pot nat”. Die seksuele losbandigheid zou bij hetero’s toch<br />
maar in veel mindere mate voor komen. De twee biseksuele<br />
respondenten voelden zich eerder gespannen bij dit aspect op <strong>een</strong><br />
holebifuif en gedijden daarom beter op <strong>een</strong> gewone heterofuif.<br />
Sommige anderen spraken heel deze seksuele sfeer dan weer<br />
volledig tegen. Het zou gewoon hard opvallen als er <strong>een</strong> handvol<br />
mensen extreem seksuele handelingen stellen op <strong>een</strong> feestje. De 95%<br />
andere mensen die er rondlopen, nemen hier even goed volledig<br />
afstand van.<br />
Het hedonisme lijkt inderdaad sterk te leven bij <strong>een</strong> deel<br />
holebi’s. Het uit zich vooral in de vrije tijd en is verbonden aan het<br />
outingsproces. Wanneer dit moeizaam verloopt, kan het hedonisme<br />
<strong>een</strong> zelfdestructieve vorm aannemen. Voor het overige zou de<br />
levensvisie van hetzelfde caliber zijn als ten tijde van Studio 54. Niet<br />
voor niets wordt er maandelijks <strong>een</strong> gelijknamige holebifuif in<br />
discotheek Red&Blue georganiseerd. Niettemin ze het concept<br />
hebben overgenomen, werd het wel ietwat anders ingevuld. Met<br />
meer carnavaleske accenten, die in de vroegere Studio 54 eerder<br />
afwezig waren. Toch blijven glitters, show, escapisme en<br />
losbandigheid de sleutelwoorden. En zo leeft de mythe verder. Over<br />
extreem seksueel gedrag waren de meningen verdeeld, al was het<br />
merendeel van de respondenten het er eerder mee <strong>een</strong>s. Of het<br />
hedonisme daadwerkelijk harder leeft bij holebi’s dan hetero’s blijft<br />
de vraag.<br />
44
6.2.3 H3: Bepaalde holebi’s verzamelen zich in <strong>een</strong> subcultuur<br />
waarin ze volledig zichzelf kunnen zijn.<br />
De definitie van de subcultuur 32 doet vermoeden <strong>dat</strong> vooral<br />
individuen die zich niet aanvaard voelen, terecht komen in <strong>een</strong><br />
subcultuur. Ze ontstaan immers vanuit <strong>een</strong> niet-thuishoren in de<br />
maatschappij en haar vastgeroeste waarden. Hiervoor werd echter<br />
g<strong>een</strong> bevestiging gevonden in de diepte-interviews. Slechts drie<br />
personen hadden <strong>een</strong> uitgesproken negatieve coming-out<br />
doorworsteld maar g<strong>een</strong> van hen gaf aan daadwerkelijk in <strong>een</strong><br />
subcultuur te zitten. Eén van hen beweerde wel <strong>dat</strong> het omgaan met<br />
holebi’s leuker is en <strong>dat</strong> ze het aangenaam vond om zich binnen die<br />
minderheid te bewegen. Want <strong>dat</strong> waren toch de mensen bij wie ze<br />
zich meer op haar gemak voelde.<br />
Bij de andere respondenten was er hoegenaamd g<strong>een</strong> sprake<br />
van echte subcultuurvorming, zeker niet op permanente wijze.<br />
(Sommigen spraken van <strong>een</strong> soort subcultuur als ze bijvoorbeeld<br />
uitgingen) Allemaal hadden ze ongeveer evenveel hetero- als<br />
holebivrienden en vonden ze het niet nadrukkelijk leuker om met<br />
holebi’s om te gaan. Ze gingen zich met andere woorden niet<br />
afzonderen in holebigroepen. Behalve als het om specifieke<br />
‘holebigerelateerde’ zaken gaat.<br />
“Dat is wel anders in de zin <strong>dat</strong> je bepaalde ervaringen met hen kan<br />
delen, die ze beter begrijpen dan heterovrienden. Hoe de eerste keer<br />
was <strong>dat</strong> je het tegen iemand vertelde, hoe ze thuis reageerden. Zo die<br />
zaken. En ik heb de indruk <strong>dat</strong> het bij velen <strong>een</strong> gevecht is.” (Soetkin)<br />
Op de vraag of er verschillende soorten holebi’s bestaan, antwoordde<br />
ieder<strong>een</strong> volmondig ‘ja’. Er zijn gra<strong>dat</strong>ies en en diverse opdelingen<br />
in het holebi zijn. Vaak worden die soorten herleid tot de mate<br />
waarin <strong>een</strong> individu zich profileert als zijnde ‘holebi’. Anderen<br />
hadden het over uitgesproken uiterlijke karaktertrekken. Bovendien<br />
worden hier voor het eerst ook subculturen genoemd.<br />
32 Zie 3. Literatuuronderzoek en theorie, p. 13.<br />
45
“Ten eerste is er het klassieke nichterige, verwijfde homotype, <strong>dat</strong><br />
g<strong>een</strong> kans onbenut laat om zijn geaardheid ten toon te spreiden. Dat<br />
zie je goed op de Gay Pride waar mannen met het onwaarschijnlijke<br />
pluimen in hun gat-verhaal zitten rond te paraderen. (…) Daarnaast<br />
heb je de heel klassieke, bijna Hyacinth Boucquet-achtige gays met<br />
<strong>een</strong> floeren broek en <strong>een</strong> debardeurke. Een beetje English-style. Dan<br />
heb je ook nog de hippere en modebewuste Antwerpse homo’s op<br />
sneakers. En zo kan je nog wel <strong>een</strong> tijdje doorgaan.” (David)<br />
Volgende respondent stelt het bondiger:<br />
“Je hebt zo de echte verwijfde types; de janetten. Je hebt de meer<br />
mannelijke; de ‘bears’, en dan heb je de normalere. Daar reken ik<br />
mij bij. (lacht)” (Eric)<br />
Dat brengt me met<strong>een</strong> bij het volgende punt. Stuk voor stuk plaatsten<br />
de respondenten zich ‘tussenin’ in <strong>dat</strong> spectrum en bestempelden ze<br />
zichzelf als normaal. De twee biseksuelen plaatsten zich daarentegen<br />
aan de heterokant. Daarbij kwam nog <strong>dat</strong> enkele holebi’s de<br />
opmerking maakten <strong>dat</strong> je die verschillen en soorten even goed bij<br />
hetero’s terugvindt. Wat best aannemelijk is, maar waar minder bij<br />
stil wordt gestaan. Bij homo’s zouden die uiterlijkheden gewoonweg<br />
harder opvallen.<br />
Het bestaan van <strong>een</strong> holebigem<strong>een</strong>schap werd door ongeveer<br />
alle respondenten bevestigd. Toch rekent de meerderheid zich niet tot<br />
deze gem<strong>een</strong>schap. De meeste koppelden het immers met<strong>een</strong> aan het<br />
verenigingsleven onder holebi’s.<br />
“Dat is <strong>een</strong> ghetto hé. Dat is één familie nichten. (…) Je moet<br />
homo’s hebben in alle facetten van de maatschappij. En g<strong>een</strong><br />
homozuil, zoals die café’s en sportclubs <strong>dat</strong> in de hand werken. (…)<br />
Dan maak je juist ghetto’s en clichés. Ik vind <strong>dat</strong> fout. Ik ben er<br />
manifest tegen <strong>dat</strong> je zo die specifieke homohokjes maakt. (…) Dat is<br />
g<strong>een</strong> integratie hé. Dat is separatie, <strong>dat</strong> is segregatie. En ik heb daar<br />
dezelfde mening over bij andere minderheden, zoals de islamitische<br />
bevolking in ons land. Als je aparte zuilen gaat oprichten, gaat het<br />
fout.” (Arnout)<br />
46
Arnout was niet de enige die er zo over dacht. Hokjes en aparte<br />
faciliteiten, specifiek gericht op holebi’s, werden veelal niet<br />
geapprecieerd. Respondente Ellen bevestigde <strong>dat</strong> aparte cafés en<br />
fuiven zorgen voor <strong>een</strong> eigen wereldje. Daarbij wees ze trouwens op<br />
het ontstaan van <strong>een</strong> aparte cultuur voor homo’s én <strong>een</strong> voor<br />
lesbiennes. Een uitzondering waren de verenigingen die jongeren<br />
helpen hun weg te zoeken en opkomen voor gelijke rechten.<br />
Dergelijke verenigingen werden door de meeste noodzakelijk geacht.<br />
Anderen gaven aan <strong>dat</strong> het toch wel leuk was <strong>dat</strong> er zoveel rond<br />
holebi’s georganiseerd wordt. Dat leidde tot tegenstrijdige gevoelens:<br />
tegen separatie, maar voor holebi-evenementen.<br />
“Dat is <strong>een</strong> dubbel gevoel trouwens. Ik vind <strong>dat</strong> we moeten vechten<br />
voor gelijke rechten en behandeling en dergelijke. Maar langs de<br />
andere kant ben ik tegen het zich groeperen in verschillende<br />
verenigingetjes en groepjes van homo’s. Want daarmee gaan ze<br />
gewoon toch weer erkennen van “ja, wij zijn toch nog iets anders”.<br />
Alle minderheidsgroepen klitten wel <strong>een</strong>s samen en willen zich laten<br />
gelden en daarvoor opkomen. Dus <strong>dat</strong> is niet abnormaal <strong>dat</strong> je <strong>dat</strong><br />
bij homo’s ook hebt. Maar ik ben er niet zo voor.” (Tom)<br />
Verder werd in verband met de holebigem<strong>een</strong>schap gesteld <strong>dat</strong> het<br />
bestaan ervan heden ten dage minder prominent is dan vroeger door<br />
het toenmalige minder aanvaarde aspect ervan en de afwezigheid van<br />
het internet als ontmoetingsplaats.<br />
Als je de vraag over diverse soorten holebi’s en de<br />
holebigem<strong>een</strong>schap samenneemt, kom je sowieso terecht bij het<br />
effectieve bestaan van subculturen. Vooreerst werd er vaak gezegd<br />
<strong>dat</strong> échte subculturen hier niet aan de orde zijn, aangezien je voor<br />
subculturen kiest. En voor je geaardheid kan je uiteraard niet kiezen.<br />
<strong>Deze</strong> opmerking in beschouwing genomen, werd er toch gesproken<br />
over specifieke holebisubculturen, waarbij homo’s en lesbiennes hun<br />
eigen subculturen hadden. Bij homo’s zou je de stereotype<br />
‘janetsubcultuur’ hebben: de verwijfde typetjes met strakke kleren en<br />
grote gebaren. Verder werd er nog gesproken over de ‘bears’: meer<br />
mannelijke, stoere homo’s met baarden en <strong>een</strong> moto. Bij lesbiennes<br />
werd er gesproken over de stereotype ‘tankers’: vrouwen met kort<br />
47
haar, mannelijk gekleed en wat teruggetrokken. <strong>Deze</strong> subculturen<br />
hebben uitdrukkelijk <strong>een</strong> eigen stijl.<br />
Vaak werd het bestaan van subculturen gelinkt aan het<br />
uitgaansleven. Wanneer bepaalde holebi’s verzanden op <strong>een</strong> holebifeestje,<br />
ontpoppen ze zich tot <strong>een</strong> individu <strong>dat</strong> in <strong>een</strong> subcultuur<br />
geplaatst kan worden. Daarbuiten zijn ze volstrekt onopvallend.<br />
“Kijk, op <strong>dat</strong> moment is <strong>dat</strong> <strong>een</strong> subcultuur. Maar <strong>dat</strong> is <strong>een</strong><br />
momentopname, <strong>een</strong> occasionele subcultuur. Want de dag erna<br />
worden die gasten wakker in hun bed, gaan die gewoon naar hun<br />
werk of <strong>een</strong> pint pakken met hun vrienden. En dan staan die niet<br />
meer met hun glittertruitjes te shaken op Britney Spears of Kylie<br />
Minogue. Dan zijn die plots uit die subcultuur.” (Ruben)<br />
Het gaat dus om tijdelijke subculturen, maar <strong>dat</strong> is even<strong>een</strong>s zo bij<br />
andere subculturen. Een subcultuur ontstaat immers in de vrije tijd<br />
om los te komen van de dagelijkse beslommeringen in de dominante<br />
maatschappij. Daarenboven werd aangestipt <strong>dat</strong> sommige aspecten<br />
van <strong>een</strong> holebisubcultuur internationaal universeel zijn.<br />
“Er is echt <strong>een</strong> transnationale cultuur met dezelfde muziek, dezelfde<br />
symbolen, dezelfde series waar je naar kijkt, dezelfde iconen. Je hebt<br />
ook de Gay Pride die elk jaar doorgaat. Dat zijn misschien allemaal<br />
heel westerse concepten. Of <strong>dat</strong> in Afrika en Azië ook zo leeft, weet ik<br />
niet. Maar in bepaalde landen daar alleszins wel. En zeker in<br />
Europa en Amerika is er wel zoiets als <strong>een</strong> global network. Het is <strong>een</strong><br />
kleine wereld.” (Maite)<br />
Het werd enorm gecontesteerd <strong>dat</strong> de holebigem<strong>een</strong>schap één grote<br />
subcultuur was. Het is dus absoluut niet zo <strong>dat</strong> als je holebi bent, <strong>dat</strong><br />
je dan per definitie in <strong>een</strong> subcultuur met <strong>een</strong> bepaald soort stijl zit.<br />
Integendeel. Er bestaan gewoon kleine subculturen binnen de<br />
holebiwereld. Net zoals je die bij hetero’s hebt. Bovendien zitten<br />
sommige holebi’s ook in subculturen die doorgaans als hetero gezien<br />
worden, zoals de emo- of de gabbersubcultuur.<br />
“Ik denk <strong>dat</strong> er binnen die homogem<strong>een</strong>schap kleine subcultuurtjes<br />
zijn. Heel die gem<strong>een</strong>schap <strong>een</strong> subcultuur noemen, zou ik raar<br />
48
vinden want <strong>dat</strong> is zó divers. Je hebt daar zoveel verschillen, zowel<br />
bij mannen als bij vrouwen. Je hebt natuurlijk de ‘bears’ en de<br />
onwaarschijnlijk verwijfde ‘Get Ready’s’… Maar het zou kort door<br />
de bocht zijn om heel de homogem<strong>een</strong>schap als één subcultuur te<br />
bestempelen.” (David)<br />
“Ja, misschien zijn zij die het er dik opleggen, hun geaardheid<br />
accentueren wel <strong>een</strong> subcultuur. Dat zijn mensen die heel erg binnen<br />
<strong>dat</strong> ene milieu lijven, en die doen <strong>dat</strong> om zich goed te voelen, denk ik.<br />
Maar <strong>dat</strong> zijn verschillende subculturen binnen die gem<strong>een</strong>schap<br />
dus.” (Maite)<br />
Soorten holebi’s en subculturen werden trouwens in <strong>een</strong> zeer brede<br />
variëteit opgenoemd. De meest voorkomende werden hierboven<br />
beschreven, maar niet alle verm<strong>een</strong>de groepen werden opgesomd<br />
wegens hun té subjectieve aard. De indrukken die de respondenten<br />
hierover hadden, waren immers zeer uit<strong>een</strong>lopend.<br />
Er moet dus benadrukt worden <strong>dat</strong> holebi’s én hun<br />
subculturen even divers zijn dan hetero’s. De algemene opvatting <strong>dat</strong><br />
holebi’s stuk voor stuk ‘roze nichten’ zijn, gaat niet op en betreft<br />
slechts <strong>een</strong> zeer klein segment van de holebigem<strong>een</strong>schap. De<br />
gem<strong>een</strong>schap bestaat onder de vorm van zeer uit<strong>een</strong>lopende<br />
holebiverenigingen en werd op ambigue wijze onthaald door de<br />
respondenten. Hokjesdenken en afscheidingspraktijken waren niet<br />
aan hen besteed. Verder zijn subculturen occasioneel; ze bestaan<br />
slechts op bepaalde plaatsen onder bepaalde omstandigheden en op<br />
bepaalde momenten. De leden ervan hebben daarnaast ook <strong>een</strong><br />
doordeweeks leven zoals ieder<strong>een</strong>. Dé holebisubcultuur bestaat niet.<br />
Er zijn veel verschillende vormen. Ze kennen vaak wel enkele<br />
gedeelde aspecten die bovendien universeel blijken te zijn.<br />
49
6.2.4 H4: De holebisubcultuur is georganiseerd rond ‘roze<br />
muziek’, zoals die van de Homo Top 100.<br />
Ten eerste moet ik hier opmerken <strong>dat</strong>, zoals bovenvermeld, er dus<br />
g<strong>een</strong> één holebisubcultuur bestaat. De hypothese moet bijgevolg<br />
aangepast worden door te stellen <strong>dat</strong> sommige holebisubculturen zich<br />
organiseren rond ‘roze muziek’. <strong>Deze</strong> muziek is althans <strong>een</strong> gedeeld<br />
universeel aspect.<br />
De muziekvoorkeuren van de vijftien respondenten bleken<br />
enorm divers te zijn. Thuis luisterden ze zoal naar rock, pop, folk,<br />
Franse chansons, alternatieve muziek, jazz, lounge, … noem maar<br />
op. Wat opviel was <strong>dat</strong> de lesbische respondentes op één na allemaal<br />
<strong>een</strong> voorkeur vertoonden voor singer-songwriters, met inbegrip van<br />
de Vlaamse varianten zoals Eva De Roovere. Gevoelige muziek met<br />
<strong>een</strong> verhaal en inhoud. Maar deze opdeling kan toevallig zijn,<br />
aangezien het lage aantal vrouwelijke respondenten. Slechts twee<br />
personen – en <strong>dat</strong> waren homo’s – gaven aan thuis vaak naar ‘roze<br />
muziek’ te luisteren.<br />
Qua uitgaansmuziek kwamen er even<strong>een</strong>s verschillende<br />
genres aan bod. Echter alle stijlen concentreerden zich rond het<br />
vanzelfsprekende concept: dansbaarheid. We mogen stellen <strong>dat</strong> dit<br />
even<strong>een</strong>s het geval zou zijn wanneer heteroseksuelen bevraagd<br />
worden. Ook hier is weer <strong>een</strong> onderscheid op te merken tussen<br />
homo’s en lesbiennes. Waar homo’s het eerder over “slettenmuziek”,<br />
sterke vrouwen, ambi-muziek en uiteraard gewoonweg dansmuziek<br />
hadden, viel het op <strong>dat</strong> lesbiennes vooral elektro en nineties-muziek<br />
prefereerden tijdens het uitgaan. Al deze genres komen trouwens<br />
terug in de Homo Top 100. De lijst staat vol met uitgaansmuziek.<br />
Bijna alle homo’s beaamden bovendien <strong>dat</strong> ze die ‘roze muziek’<br />
vooral fantastisch vinden in het uitgaansmilieu. Thuis zullen ze het<br />
nauwelijks opzetten, om uit te gaan des te meer.<br />
De redenen achter deze voorkeuren waren even<strong>een</strong>s zeer<br />
uit<strong>een</strong>lopend en moeilijk om te analyseren. Het ging dan ook vooral<br />
om persoonlijke en moeilijk te verwoorden redenen. Laat ik hier<br />
opmerken <strong>dat</strong> als er één genre was, <strong>dat</strong> de meeste holebi’s naar<br />
oordopjes deed grijpen, het ongetwijfeld ‘metal’ was. <strong>Deze</strong> muziek<br />
lijkt heel ver van de gemiddelde holebi-, en vooral homosmaak, te<br />
staan vanwege het agressievere en donkere karakter ervan. Daar<br />
50
tegenover stond hun voorkeur voor zonnige, zomerse muziek, zoals<br />
de exotische salsa en afrikaanse klanken. Het is opvallend <strong>dat</strong> enkele<br />
respondenten spontaan vermelden <strong>dat</strong> ze echte zomermensen waren,<br />
<strong>dat</strong> ze daar blij en energiek van worden en bijgevolg graag muziek<br />
horen die <strong>dat</strong> zonnige gevoel uitstraalt. Dat hangt mogelijk samen<br />
met hun optimistische, uitgelaten ingesteldheid.<br />
“Ik ben fan van de zomer, die geeft mij altijd zoveel energie. En<br />
salsamuziek geeft mij ook die energie om<strong>dat</strong> <strong>dat</strong> mij daaraan doet<br />
denken, ook al is het winter. Die muziek legt die band daartussen.<br />
Vandaar dus.” (Arnout)<br />
Wat radiozenders betreft, gingen de voorkeuren vooral naar Studio<br />
Brussel en MNM bij de homo’s, Radio 1 of 2 (waar de (Vlaamse)<br />
singer-songwriters veel gedraaid worden), Studio Brussel of Q-<br />
Music bij de lesbiennes. Maar ook hier weer diversiteit.<br />
Vanzelfsprekend was hun muziekkeuze afhankelijk van<br />
factoren als gemoed, plaats en omstandigheden. Zo is er <strong>een</strong> bepaald<br />
muziekgenre voor elk bepaald moment.<br />
“De ‘mood’ natuurlijk hé. Als ik echt niet goed gezind ben of ik wil<br />
even rustig op mijn gemak zijn… dan doe je <strong>een</strong> kaarsje aan, leest<br />
<strong>een</strong> boek en dan zet je iets rustigs op. Dan kan ik Britney absoluut<br />
niet appreciëren. Maar om mij wakker te maken: Britney absoluut<br />
wel. of op <strong>een</strong> feestje. Je buldert dan alles bij elkaar. Dan is <strong>dat</strong><br />
zalig, <strong>dat</strong> is pure ambiance. Dus <strong>dat</strong> is puur van de ‘mood’<br />
afhankelijk en waar je bent hé. In de auto zet je andere muziek op<br />
dan als je all<strong>een</strong> thuis bent.” (Soetkin)<br />
Vervolgens mochten de respondenten de Homo Top 100-lijst van<br />
naderbij bekijken en hun ongezouten oordeel vellen. Ook die reacties<br />
waren uit<strong>een</strong>lopend. Sommigen vonden het <strong>een</strong> zeer cliché en<br />
stereotypische lijst, anderen vonden hem verrassend variërend en<br />
divers. Hoe ze de muziek zelf bestempelden, werd samengevat door<br />
Bram:<br />
“Glitters, pluimen in hun gat, vrouwen die zingen, homo’s zelf… <strong>dat</strong><br />
is gewoon allemaal gay muziek. ABBA, Cher, Madonna… (…) Dat<br />
51
hoge showgehalte. Dat vinden gays wel altijd leuk. Dit zijn ook de<br />
liedjes die de travestieten op Studio 54 in de Red&Blue brengen.”<br />
(Bram)<br />
Vaak werd aangehaald <strong>dat</strong> de Homo Top 100 echte foute partymuziek<br />
is. Er staan inderdaad veel nummers in die dagelijkse kost<br />
zijn op de zogeheten ‘foute parties’. Sommige nummers worden<br />
universeel beschouwd als zijnde holebi. Maar er zijn er ook veel bij<br />
die universeel gewoonweg als feestmuziek functioneren.<br />
“Maar stel de vraag <strong>een</strong>s omgekeerd: als je aan mensen zou vragen<br />
‘stel <strong>dat</strong> je DJ bent en je moet draaien op <strong>een</strong> feestje waar ieder<strong>een</strong><br />
van het land h<strong>een</strong> komt, welke liedjes zou je dan draaien?’ En dan<br />
kom je precies dezelfde nummers uit.” (Annelies)<br />
Het begrip ‘roze muziek’ is dus relatief. De harde kern 33 van de<br />
Homo Top 100 is op en top holebi. Hiermee drukken ze op feestjes<br />
uit wie ze zijn en wordt de groepsidentiteit versterkt. De meeste<br />
andere liedjes zijn gewoon pure fuifnummers, die door <strong>een</strong> veel<br />
breder publiek dan enkel holebi’s goed bevonden worden.<br />
Tegenover het initiatief om <strong>een</strong> Homo Top 100 op te starten<br />
stonden de meeste respondenten neutraal, of eerder positief. Het<br />
moest niet noodzakelijk bestaan, maar men vond het wel leuk <strong>dat</strong> het<br />
er was. Er was enigszins twijfel door de reeds vernoemde vrees voor<br />
het ontstaan van <strong>een</strong> geïsoleerde holebicultuur. Maar aangezien de<br />
Homo Top 100 doelt op <strong>een</strong> zowel holebi- als heteropubliek, is deze<br />
vrees grotendeels ongegrond.<br />
“Voor mij hoeft <strong>dat</strong> niet. Maar als mensen <strong>dat</strong> willen, moeten ze <strong>dat</strong><br />
zeker doen. Ik zal mij niet aangesproken voelen en all<strong>een</strong> naar die<br />
nummers luisteren om<strong>dat</strong> die in de Homo Top 100 staan of zo.<br />
(Interviewer: Maar het mag wel van jou.) Ja, natuurlijk. Elke reden<br />
om <strong>een</strong> feestje te kunnen bouwen, is goed hé.” (Yannick)<br />
De kwaliteit van de muziek in de Homo Top 100 werd zeer<br />
verschillend onthaald, met meningen gaande van echt goed tot zeer<br />
33 Zie 5. De Homo Top 100: <strong>een</strong> analyse, p. 35.<br />
52
slecht (slechts één respondent vond dit). De meeste respondenten<br />
vonden de lijst over het algem<strong>een</strong> goed. Bij sommigen leefde de<br />
ergernis <strong>dat</strong> het <strong>een</strong> beetje in het belachelijke getrokken was. De<br />
lesbiennes benadrukten <strong>dat</strong> de Homo Top 100 ook echt <strong>een</strong> HOMOlijst<br />
was en dus eerder homogetint. Men benadrukte ook <strong>dat</strong> de<br />
mainstream holebi de lijst zeker wel goed vindt.<br />
Het antwoord op de hypothese is hier tweedelig, in lijn met<br />
de vorige hypothese. De verschillende subculturen die bestaan bij<br />
holebi’s hebben allemaal hun eigen muziekstijl. Toch is algem<strong>een</strong><br />
geweten wat holebimuziek is en kunnen ze zich erin vinden op die<br />
momenten <strong>dat</strong> ze zich in zulke subcultuur of onder holebi’s<br />
bevinden. Die momenten vallen dan ook vooral samen met het<br />
uitgaan. De mensen die ook overdag en thuis kiezen voor ‘roze<br />
muziek’, maken slechts <strong>een</strong> zeer klein segment uit van de gehele<br />
holebigem<strong>een</strong>schap.<br />
“Je hebt er hé, die opstaan en gaan slapen met ‘Désenchantée’ van<br />
Kate Ryan. Maar ik vind niet <strong>dat</strong> het over de algemene<br />
homogem<strong>een</strong>schap iets zegt. Misschien over die kleinere subcultuur<br />
wel.” (Tom)<br />
Tijdens het uitgaan en wanneer men zich onderdompelt in <strong>een</strong><br />
holebisubcultuur, organiseert men zich dus (soms) rond ‘roze<br />
muziek’ als <strong>een</strong> gedeeld, universeel holebisymbool. Dan is deze<br />
feestmuziek ideaal om zich ongegeneerd te uiten. Buiten deze<br />
occasionele uitingen, zijn de muziekvoorkeuren zeer uit<strong>een</strong>lopend en<br />
absoluut niet beperkt tot de Homo Top 100. Bovendien valt veel<br />
muziek uit dit genre in de smaak van <strong>een</strong> veel breder publiek, <strong>dat</strong><br />
zeker niet all<strong>een</strong> holebi is. Het label ‘roze’ is dan ook tot stand<br />
gekomen in haar holebi-context, en is zeker g<strong>een</strong> inherente<br />
eigenschap van het genre.<br />
53
6.2.5 H5: Lesbische meisjes zijn minder actief in de holebigem<strong>een</strong>schap<br />
door het grotere taboe <strong>dat</strong> op vrouwelijke<br />
homoseksualiteit ligt.<br />
We beginnen met het ontrafelen van deze hypothese bij de<br />
verschillen tussen de homo- en lesbische (sub)cultuur. Zowel homo’s<br />
als lesbiennes gaven te kennen <strong>dat</strong> ze bijna allemaal weinig contact<br />
hadden met holebi’s van het andere geslacht. Blijkbaar – en zoals<br />
reeds vermeld bij de derde hypothese – zijn deze culturen<br />
afgescheiden fenomenen met grote onderlinge verschillen.<br />
“Je merkt <strong>dat</strong> die twee groepen eigenlijk niet zo goed met elkaar<br />
over<strong>een</strong> komen. Dat is niet altijd hé. Ik heb zelf veel homo’s te<br />
vriend. Maar ik denk <strong>dat</strong> <strong>dat</strong> vooral het geval is bij de meer<br />
uitgesproken homo’s en lesbo’s. Dat klikt niet zo goed. Daar zitten<br />
twee culturen.” (Ellen)<br />
En die twee culturen durven nogal <strong>een</strong>s te botsen. Het<br />
gem<strong>een</strong>schappelijke kenmerk van “die andere geaardheid” is dus niet<br />
altijd voldoende om <strong>een</strong> duurzame band te creëren. Vanuit de kant<br />
van de homo-respondenten kwam ook naar boven <strong>dat</strong> ze weinig van<br />
elkaar wisten en dan zélf gebruik maakten van de bestaande<br />
stereotypen.<br />
“Nee, om de <strong>een</strong> of andere reden klikt het niet tussen mij en lesbo’s.<br />
Ik heb vroeger wel <strong>een</strong>s <strong>een</strong> lesbische vriendin Wendy gehad. Dat<br />
was <strong>een</strong> dikke, met korte pinnekes en <strong>een</strong> snor waar van <strong>dat</strong> groene<br />
zweet in hing. Dus misschien zit ik met <strong>dat</strong> prototype van lesbo’s in<br />
mijn hoofd, <strong>dat</strong> niet klopt. Want als ik dan Yasmine zie, denk ik <strong>dat</strong><br />
die best cool is. Ik ben gewoon vaak foutieve (niet-representatieve)<br />
lesbiënnes tegengekomen.” (David)<br />
Lesbische meisjes hebben over het algem<strong>een</strong> weinig gem<strong>een</strong> met<br />
homo’s, qua bezigheden en vrijetijdsbestedingen. Ook hun<br />
(kleding)stijl en mentaliteit liggen te ver uit elkaar om te kunnen<br />
spreken van <strong>een</strong> gedeelde cultuur.<br />
54
“Vrouwen zijn rustiger. Die houden meer van <strong>een</strong> rustig gesprek en<br />
gezellig thuis zitten of rustig op café gaan met de vriendinnen.<br />
Terwijl homo’s vaak echte feestbeesten zijn.” (Merel)<br />
“Ik ken er g<strong>een</strong> (lesbiënnes). Maar volgens mij amuseren die zich<br />
nooit zoals ons. Die zijn wel op die fuiven, maar die staan stil en<br />
lelijk te wezen. (lacht – humoristisch bedoeld) En op Studio 54 zie je<br />
die ook niet. Die komen vooral naar de Lido-feestjes om<strong>dat</strong> <strong>dat</strong><br />
goedkoper is of zoiets?” (Bram)<br />
De decadentie en het zware party-gedrag <strong>dat</strong> je vaak terug ziet<br />
komen bij homo’s, is dus vaak minder aanwezig bij lesbiënnes. Ook<br />
wat muziek betreft, zijn er grote verschillen – wat even<strong>een</strong>s aan bod<br />
kwam in de vorige hypothese. De Homo Top 100 blijft <strong>een</strong> homolijst<br />
en vrouwen zijn gewoonweg minder bezig met die ‘roze muziek’.<br />
“Maar ik vind die liedjes doorgaans echt wel plat. Omwille van de<br />
weinig diepgang die daarin zit. Ik denk <strong>dat</strong> <strong>dat</strong> sowieso wel <strong>een</strong> pak<br />
minder leeft bij lesbiënnes. Zij zijn, volgens mij, over het algem<strong>een</strong><br />
gewoon minder bezig met <strong>dat</strong> upbeat, levendige gedoe. Terwijl ik<br />
homo’s zo al stiekem voor de spiegel zie staan oefenen. Dat is echt<br />
zo.” (Soetkin)<br />
Dat, samen met het feit <strong>dat</strong> Red&Blue eerder homogericht is, kan<br />
verklaren waarom lesbiënnes in zulke geringe mate aanwezig waren<br />
op de Homo Top 100-fuif. De respondentes vertelden ook zelf <strong>dat</strong> ze<br />
niet vaak op <strong>een</strong> holebi-fuif kwamen, om<strong>dat</strong> het hen gewoon niet<br />
zozeer aansprak. De homo’s onder de respondenten kwamen dan<br />
weer allemaal regelmatig op holebi-aangelegenheden. Het lijkt er dus<br />
inderdaad op <strong>dat</strong> lesbische meisjes minder actief zijn in de holebigem<strong>een</strong>schap.<br />
Er zijn verschillende factoren die hiertoe kunnen bijdragen.<br />
Lesbiënnes hebben <strong>een</strong> kleinere en minder opvallende cultuur dan<br />
homo’s. Buiten de bestaande holebi-verenigingen, wordt er veel<br />
minder georganiseerd voor lesbische meisjes apart. De behoefte om<br />
zich te groeperen en <strong>een</strong> eigen leefwereld te creëren is dan ook,<br />
volgens de respondentes, veel minder prominent dan bij homo’s.<br />
55
“Ik denk niet <strong>dat</strong> zij daar zo mee bezig zijn. Zeker niet zoals homo’s.<br />
Lesbiennes lijken mij veel introverter. Zij hebben niet die behoefte<br />
om zich te uiten en te laten zien.” (Merel)<br />
“Ik weet <strong>dat</strong> er in Leuven één café is, de Oase. Dat is officieus <strong>een</strong><br />
lesbisch café, maar <strong>dat</strong> is all<strong>een</strong> maar om<strong>dat</strong> die bazin lesbisch is.<br />
En daar komen er dan ook veel. Maar <strong>dat</strong> is zeker niet officieel zo’n<br />
café. G<strong>een</strong> idee of er zo echt bestaan. Het zal wel zeker?” (Soetkin)<br />
De reden voor die kleinere en vagere cultuur is ambigu. Een<br />
respondente zei <strong>dat</strong> lesbiënnes soms “minder open” zijn en liever wat<br />
afstand behouden, dan hun mannelijke tegenhangers die graag<br />
“ieder<strong>een</strong> te vriend” hebben. Een ander meisje vertelde dan weer <strong>dat</strong><br />
ze graag met andere lesbiënnes om ging, maar <strong>dat</strong> <strong>dat</strong> niet zo<br />
vanzelfsprekend was.<br />
“Minder lesbische vriendinnen eigenlijk, niet zoveel nee. Het is ook<br />
moeilijker om ze te vinden. Ze vallen vaak ook minder op.” (Maite)<br />
Of er ook werkelijk sprake is van <strong>een</strong> taboe <strong>dat</strong> ligt op vrouwelijke<br />
homoseksualiteit door de dominante masculiene cultuur, is niet<br />
geheel duidelijk. Het lijkt erop <strong>dat</strong> dit taboe heden ten dage<br />
grotendeels doorbroken is. Alle respondenten vonden <strong>dat</strong> holebi zijn<br />
nog steeds niet volledig aanvaard wordt, maar van <strong>een</strong> heus taboe<br />
werd niet gesproken. Toch zijn er aanwijzingen <strong>dat</strong> het voor<br />
lesbische meisjes nog steeds minder gemakkelijk is dan voor homo’s.<br />
“Goh… Homo’s vallen altijd harder op en lesbiënnes zitten meer op<br />
de achtergrond. En hoe komt <strong>dat</strong>? Om<strong>dat</strong> vrouwen nog altijd <strong>een</strong><br />
moederfiguur zijn. Bij mannnen is het iets meer aanvaard <strong>dat</strong> ze wat<br />
afwijken want de gevolgen zijn minder groot. De moederfiguur neemt<br />
in onze cultuur nog altijd <strong>een</strong> vrij centrale positie in. Bij mij is <strong>dat</strong><br />
beginnen dagen in Barcelona. Als de bomma’s daar twee jongens<br />
samen zagen, wat <strong>dat</strong> oké. (…) Twee meisjes, <strong>dat</strong> was absoluut ‘not<br />
done’. Ongehoord. Dat is ‘la mama’, <strong>dat</strong> kan niet. En ergens kan ik<br />
<strong>dat</strong> nog wel begrijpen. Als vrouw ben je zo’n beetje de spil van het<br />
gezin en ik denk <strong>dat</strong> <strong>dat</strong> de reden is waarom vrouwen minder fel<br />
zijn.” (Annelies)<br />
56
Het is dus duidelijk <strong>dat</strong> lesbische meisjes inderdaad minder vaak<br />
actief zijn in de holebiwereld. Hier zijn echter meerdere factoren<br />
verantwoordelijk voor. Ze hebben vaak g<strong>een</strong> grote band met homo’s<br />
en hebben dan ook weinig contact met hen. Hun aparte lesbische<br />
cultuur is veel minder aanwezig om<strong>dat</strong> ze er niet de behoefte aan<br />
hebben en het ook niet gemakkelijk is om elkaar te vinden. Daarbij<br />
komt nog <strong>dat</strong> er volgens de respondenten toch <strong>een</strong> iets groter taboe<br />
op lesbische meisjes rust dan op homo’s in de heersende westerse<br />
cultuur.<br />
6.2.6 H6: Stereotypen worden gebruikt om aanvaarding via<br />
integratie – niet assimilatie – te bewerkstellingen.<br />
Beeldvorming over holebi’s gebeurt vaak door middel van<br />
stereotypen. Er bestaan dan ook enorm veel stereotypen omtrent<br />
holebi’s. <strong>Deze</strong> (foutieve) beelden worden nog <strong>een</strong>s versterkt door de<br />
media. De meeste respondenten bevestigden de confrontatie met<br />
deze stereotypen, maar gaven aan <strong>dat</strong> sommige clichés wel degelijk<br />
opgaan. Homo’s bevestigden over zichzelf <strong>dat</strong> ze goed met vrouwen<br />
kunnen opschieten, modieus zijn, fijngevoelig, etc. Lesbische<br />
vrouwen waren het evenzeer <strong>een</strong>s <strong>dat</strong> er achter sommige stereotypen<br />
<strong>een</strong> klinkende waarheid zat. Echter niet alle stereotypes kloppen. En<br />
zelfs als er iets van klopt, geldt <strong>dat</strong> nooit voor ieder<strong>een</strong>, en in<br />
dezelfde mate. Er wordt over het hoofd gezien <strong>dat</strong> holebi’s g<strong>een</strong><br />
uniforme groep zijn en veel bredere interesses en persoonlijkheden<br />
hebben dan de stereotype beelden beweren. De respondenten vonden<br />
het daarom niet altijd leuk gereduceerd te worden tot zulk <strong>een</strong><br />
stereotype. Sommigen zeiden <strong>dat</strong> ze zich er zelfs expliciet tegen<br />
afzetten.<br />
“Je hebt van alles stereotypen hé. En die zijn er ook om <strong>een</strong> reden.<br />
Er is echt wel iets van aan. En ik denk ook <strong>dat</strong> sommigen zich<br />
express stereotyp willen gedragen. Ik wil <strong>dat</strong> niet. Ik ben er echt op<br />
gaan letten sinds ik uit de kast ben <strong>dat</strong> ik af en toe <strong>een</strong>s rokjes draag<br />
en zo. Terwijl ik daar vroeger helemaal niet mee bezig was. Maar nu<br />
wel om<strong>dat</strong> ik mij gewoon wil afzetten tegen de stereotypen.”<br />
(Soetkin)<br />
57
Ook de Homo Top 100 is zo’n stereotype. Het is <strong>een</strong> lijst vol<br />
nummers die steeds opnieuw aan holebi’s toegeschreven worden. De<br />
respondenten vonden het veelal oké <strong>dat</strong> ze met deze muziek<br />
geassocieerd werden. Hun mening hierover was uiteraard afhankelijk<br />
van hun mening over de Homo Top 100. Opnieuw benadrukten ze<br />
hierbij <strong>dat</strong> hun eigen muzieksmaak veel ruimer was dan wat de lijst<br />
te bieden had.<br />
“Dat (die associatie) vind ik niet erg. Want het klopt dus wel voor<br />
<strong>een</strong> deel. Het is niet geheel onterecht <strong>dat</strong> mensen dit zien als typische<br />
homomuziek. Maar er zijn er dus evenveel die andere muziek leuk<br />
vinden, of deze muziek gewoonweg helemaal niet leuk vinden.”<br />
(Tom)<br />
Uiteindelijk beweerden ze zo goed als allemaal <strong>dat</strong> ze er niets mee in<br />
zaten wat anderen dachten of waarmee ze hen associeerden. Wanneer<br />
men <strong>een</strong> stapje verder gaat in <strong>dat</strong> associëren, is er bij sommigen wel<br />
wat wrevel.<br />
“Ik denk <strong>dat</strong> het probleem verder ligt: waarom associëren mensen<br />
homo’s met ‘janetterie’? Dat is de volgende stap na deze lijst. Dat<br />
mensen nog altijd rondlopen met <strong>een</strong> stereotyp beeld… tja, ik had <strong>dat</strong><br />
liever anders gezien. Maar het is eigen aan de mensen om<br />
simplistisch na te denken en met stereotypen te werken. Als je mij<br />
vraagt naar <strong>een</strong> ‘pot’, heb ik daar ook met<strong>een</strong> <strong>een</strong> beeld van. Zo<br />
werkt <strong>dat</strong> hé. Mensen gebruiken graag stereotypen, niet om te<br />
kwetsen, maar om<strong>dat</strong> het gemakkelijk is. Dat stoort mij niet.”<br />
(Yannick)<br />
Ondanks die lichte frustratie omtrent stereotypen, valt het op <strong>dat</strong><br />
bepaalde holebi’s – zoals tijdens de Gay Parade – zélf op zoek gaan<br />
naar deze typische beelden en ze actief gaan bekrachtigen. <strong>Deze</strong><br />
paradox, die in het literatuuronderzoek verder werd besproken, werd<br />
voorgelegd aan de respondenten. De gesprekken die erop volgden,<br />
leiden tot verschillende inzichten. Allemaal waren ze te herleiden tot<br />
het proces van aanvaarding.<br />
58
“Ze willen aanvaard en gerespecteerd worden, maar ik denk <strong>dat</strong> <strong>dat</strong><br />
heel vaak niet samen gaat met als gelijken beschouwd worden. Want<br />
heel veel homo’s beschouwen zich als ‘anders’. (…) Veel homo’s zijn<br />
heel lang op zoek geweest naar hun identiteit en ze hebben het er<br />
moeilijk mee gehad. En als ze er dan eindelijk uit zijn, gaan ze die<br />
stereotypen gebruiken om aan de wereld te laten zien ‘kijk, ik heb<br />
mijzelf gevonden en ik schaam mij daar niet over, ik zit goed in mijn<br />
vel.’ En in die zin willen ze wel gerespecteerd worden, maar niet<br />
gelijk beschouwd worden aan andere mensen. Ze willen laten zien<br />
<strong>dat</strong> ze wel <strong>een</strong> tikkeltje anders zijn, maar daar trots op zijn.” (Ruben)<br />
Wanneer men merkt <strong>dat</strong> ze dit respect niet krijgen, gaan ze zich nog<br />
extra profileren. Bijvoorbeeld door luidkeels met de Top 100-muziek<br />
mee te zingen. Ze willen hiermee g<strong>een</strong> sociaal oordeel uitlokken,<br />
maar gewoon laten zien wie ze zijn. Veel heeft met andere woorden<br />
te maken met <strong>een</strong> gevoel van onderdrukking. Hoe meer men zich<br />
tekort gedaan voelt, hoe meer men de stereotypen aanwendt om van<br />
zich te laten horen. Voor anderen gaat het om zelfrelativering. Ze<br />
weten <strong>dat</strong> de stereotypen bestaan en kunnen ermee lachen. Daarom<br />
worden ze af en toe graag uit de kast gehaald om zichzelf én de<br />
stereotypische opinies van anderen te relativeren. Bovendien bieden<br />
ze <strong>een</strong> soort van veiligheid; men uit zich op <strong>een</strong> manier die zo van<br />
hen verwacht wordt.<br />
“Mensen tonen ook maar het tipje van de ijsberg hé. Van wat er<br />
onder water zit, zie je niets. En ze tonen dus all<strong>een</strong> maar wat veilig<br />
is. En er is niks zo veilig als <strong>een</strong> dansende club goedgezinde mensen<br />
die in love en peace geloven en daarmee naar buiten komen.”<br />
(Annelies)<br />
De hypothese spreekt verder van integratie in plaats van assimilatie.<br />
Bij integratie wordt men ingesloten in de samenleving met behoud<br />
van de eigen verschillen. Assimilatie veronderstelt even<strong>een</strong>s <strong>een</strong><br />
inclusieve samenleving, maar op voorwaarde <strong>dat</strong> men zich volledig<br />
aanpast aan de heersende waarden en normen. Verschillen moeten<br />
dus gelijkenissen worden. En <strong>dat</strong> is het struikelblok waar holebi’s<br />
wel <strong>een</strong>s over vallen. Door het gebruik van stereotypen willen ze<br />
juist hun andersheid benadrukken.<br />
59
“Ik ga ervan uit <strong>dat</strong> als je minderheden gelijk <strong>behandelt</strong>, je ze<br />
eigenlijk negeert. Om<strong>dat</strong> ze <strong>een</strong> minderheid zijn, hun eigenheden<br />
hebben en om<strong>dat</strong> ze nog niet helemaal geaccepteerd zijn door de<br />
maatschappij. Een gelijke behandeling is vaak hetzelfde als hen <strong>een</strong><br />
beetje in <strong>een</strong> donker hoekje steken. (…) Ze gebruiken die stereotypen<br />
dan om aan te geven <strong>dat</strong> ze bestaan.” (Ellen)<br />
Integratie is dus het sleutelwoord om aanvaard te worden in onze<br />
maatschappij. Assimilatie negeert de verschillen die holebi’s zo hard<br />
nodig hebben om zichzelf te kunnen zijn. Men vecht om het recht om<br />
anders te zijn. Het gaat daarom niet zozeer om gelijkheid, maar om<br />
het krijgen van gelijke rechten.<br />
“Ik denk ook niet <strong>dat</strong> ieder<strong>een</strong> gelijk wil zijn. Ze willen wel gelijk<br />
behandeld worden, maar verschillen zijn heel rijk. Zeker in de<br />
maatschappij van vandaag is het belangrijk om niet op zoek te gaan<br />
naar aspecten van gelijkheid, maar wel van gelijkwaardigheid.<br />
Gelijke rechten op gebied van trouwen, adoptie… Zo lang <strong>dat</strong> <strong>dat</strong> er<br />
niet is, kan je niet zeggen <strong>dat</strong> holebi zijn volledig aanvaard is. Want<br />
dan wordt er nog steeds <strong>een</strong> verschil gemaakt.” (Annelies)<br />
Niet alle holebi’s doen <strong>een</strong> beroep op stereotypen. Tijdens de Gay<br />
Parade worden enkel de extremen in de nieuwsberichten getoond,<br />
terwijl er veel meer holebi’s in gewone kleren meelopen, die vaak<br />
ook strijden voor die gelijke rechten. Bij sommige holebi’s zit hier<br />
<strong>een</strong> zekere frustratie omtrent het extreme gedrag van bepaalde<br />
holebi’s.<br />
“Ja, als ze willen strijden voor gelijke rechten, <strong>dat</strong> ze het dan doen<br />
op <strong>een</strong> fatsoenlijke manier in plaats van zich belachelijk te maken.<br />
Hoe geloofwaardig is <strong>dat</strong> dan? Dan hebben ze het aan zichzelf te<br />
danken <strong>dat</strong> er zo weinig rechten voor homo’s zijn. Als ze daar<br />
gewoon als deftig geklede jongens zouden staan die met <strong>een</strong> goed<br />
argument naar voor komen, heeft <strong>dat</strong> toch veel meer impact?! Ze<br />
worden nu gewoon niet au serieux genomen.” (Manuel)<br />
De meeste hadden echter helemaal g<strong>een</strong> probleem met dit opvallende<br />
60
gedrag. Het was naar hun mening hun volste recht om zich op die<br />
manier te uiten.<br />
“Ze willen de vrijheid om anders te mogen zijn. De Gay Parade is<br />
altijd <strong>een</strong> mix van veel mainstream mensen en dan <strong>een</strong> aantal<br />
extravagante holebi’s. Veel holebi’s ergeren zich aan die Gay<br />
Parade, maar ik eigenlijk niet. Dat zijn vaak gefrustreerde mensen<br />
die daar <strong>een</strong> probleem mee hebben. Laat ze doen, waarom niet? Het<br />
gaat om gelijke rechten, maar het gaat ook om even de stad te<br />
kunnen bezetten en jezelf te laten zien, want meestal ben je<br />
onzichtbaar.” (Maite)<br />
Stereotypen worden dus gebruikt door zowel hetero’s als holebi’s.<br />
Door hetero’s om vat te kunnen krijgen op iets <strong>dat</strong> ze niet kennen<br />
(waar holebi’s doorgaans niet al te zwaar aan tillen), door holebi’s<br />
om te laten zien <strong>dat</strong> ze bestaan en respect verdienen, ondanks hun<br />
andersheid. De hypothese wordt dus bevestigd: integratie, niet<br />
assimilatie, wordt nagestreefd met de stereotypen. Verder wordt ze<br />
aangevuld met de inzichten <strong>dat</strong> minder extreme holebi’s hier<br />
doorgaans g<strong>een</strong> probleem mee hebben, en <strong>dat</strong> de stereotypen<br />
enerzijds <strong>een</strong> middel zijn om <strong>een</strong> gevoel van onderdrukking aan te<br />
vechten, anderzijds om zelfrelativering te bewerkstelligen.<br />
6.2.7 H7: ‘Tragische vrouwen’ staan in de Homo Top 100 door<br />
hun groot gevoel voor dramatiek en onafhankelijkheid van<br />
mannen.<br />
We beginnen de analyse van deze hypothese bij het bekijken van de<br />
vriendschapsrelaties van holebi’s. Er bleek bij homo’s <strong>een</strong> grote<br />
sympathie te bestaan voor vrouwen. Ze vertelden <strong>dat</strong> ze redelijk veel<br />
vriendinnen hadden om<strong>dat</strong> ze op dezelfde golflengte zaten met<br />
meisjes, qua denken en doen. Ze voelden zich er meer verwant mee,<br />
dan met hetero mannen, en soms zelfs dan met homoseksuele<br />
mannen. Dat had bovendien te maken met het feit <strong>dat</strong> er g<strong>een</strong><br />
seksuele spanning tussen vrouwen en homo’s zitten.<br />
61
“Maar bij vriendinnen zit je dus niet met dit probleem om<strong>dat</strong> die<br />
relationele spanning er niet is. En <strong>dat</strong> maakt ook <strong>dat</strong> vrouwen je<br />
gemakkelijker toelaten in hun persoonlijke denkwereld, waardoor die<br />
band ook vaak sterker is.” (Ruben)<br />
Ze begrijpen elkaar goed, delen veel met elkaar en één respondent<br />
stelde zelfs <strong>dat</strong> hij enkel bij zijn vriendinnen volledig zichzelf kan<br />
zijn. Lesbiënnes daarentegen hadden veel minder vriendinnen en<br />
gaven aan niet veel gem<strong>een</strong> te hebben met heteroseksuele vrouwen.<br />
De twee biseksuele respondenten hadden ook niet per se <strong>een</strong> speciale<br />
band met meisjes.<br />
“Ik ben vrijdag met drie vrouwen op café gegaan. En <strong>een</strong>tje had<br />
nieuwe schoenen gekocht en daar ging het dan de eerste drie<br />
kwartieren over. Toen ging het over de oorbellen van de andere en<br />
<strong>een</strong> topje. En toen heb ik gezegd <strong>dat</strong> ik me niet goed voelde en ben ik<br />
naar huis gegaan. (…) Dat is ook zo’n stereotyp beeld <strong>dat</strong> homo’s<br />
beter met vrouwen kunnen praten. Maar <strong>dat</strong> slaat meer op de echte<br />
homo homo dan op mij.” (Steven)<br />
Naast die sterke vriendschappelijke band met vrouwen, is er de<br />
adoratie voor tragische vrouwen. De mannelijke respondenten<br />
bevestigden <strong>dat</strong> deze trend inderdaad bestond onder homo’s.<br />
Ontkend werd echter <strong>dat</strong> ze zélf bij de grote bewonderaars hoorden.<br />
Ze vonden de diva-muziek wel goed, maar verder gingen hun<br />
gevoelens niet. Redenen waarom sommige andere homo’s zo<br />
opkeken naar tragische vrouwen, waren uit<strong>een</strong>lopend.<br />
Ten eerste werd er gesproken over <strong>een</strong> soort<br />
compensatiedwang die in twee richtingen gaat. Men imiteert en<br />
identificeert zich met tragische vrouwen om<strong>dat</strong> <strong>dat</strong> compenseert voor<br />
de tijd van opkropping die aan hun outing vooraf ging. Hun grote<br />
gebaren en sterk emotionalisme bekrachtigt het gewonnen<br />
vrijheidsgevoel. Aan de andere kant compenseren de krachtige<br />
liefdesliedjes voor de nood aan affectie die zou leven bij bepaalde<br />
homo’s. Bij de hypothese over hedonisme werd reeds vermeld <strong>dat</strong> er<br />
onder homo’s wel <strong>een</strong>s sprake is van vluchtige, kortstondige relaties.<br />
Door het gemis aan die warme relaties, vraagt men via die liedjes om<br />
aandacht en oprechte liefde.<br />
62
Ten tweede is er het aspect van verdrukking. Hoe meer men heeft<br />
gevochten met de eigen onderdrukking als zijnde homo – door<br />
zichzelf of anderen, hoe meer men opkijkt naar de kracht die<br />
uitstraalt van tragische vrouwen. Zij lijken hetzelfde te hebben<br />
meegemaakt en delen die gevoelens van onderdrukking. Ook<br />
vrouwen hebben het immers moeilijk gehad in onze masculiene<br />
samenleving. 34<br />
“Homo’s die zichzelf wat onderdrukt voelen, wat onzeker en zielig<br />
zijn, die gaan opkijken naar zo’n sterke vrouw die stevig in haar<br />
schoenen staat. (…) Ja, ‘you go girl’! Dat vrijgevochten zijn.”<br />
(Yannick)<br />
In <strong>dat</strong> verband is er ook sprake van <strong>een</strong> soort verbergen, het schuilen<br />
achter <strong>een</strong> masker wanneer men eigenlijk <strong>een</strong> groot verdriet herbergt.<br />
Tragische vrouwelijke artiesten zijn ook steeds heel glamoureus en<br />
maken <strong>een</strong> heuse show van hun optredens. Homo’s die het moeilijk<br />
hebben gehad, gebruiken die glamour als façade om zich achter te<br />
verschuilen. Men heeft dan nood aan die sterke vrouwen, die ook de<br />
nodige dramatiek achter de rug hebben, als verzetje om weer vooruit<br />
te gaan.<br />
Wanneer adoratie aanwezig is, durft die bovendien wel <strong>een</strong>s<br />
over te gaan in identificatie. Ze willen even sterk zijn en <strong>dat</strong> laten<br />
zien. Alle homoseksuele respondenten waren dan ook tuk op<br />
vrouwen die zich niet laten doen en hun mannetje kunnen staan.<br />
“Ik hou daar gewoon van. Van vrouwen die niet op hun mond zijn<br />
gevallen en mij <strong>een</strong>s op mijn plaats durven zetten. Ik hou daar echt<br />
van. Van zwakke vrouwen zonder mening kan ik het op mijn zenuwen<br />
krijgen. Ze moeten lef hebben. (…) Maar ik kan heel veel<br />
bewondering hebben voor vrouwen die opkomen voor hun zaak, hun<br />
b<strong>een</strong> stijf houden, opkomen voor de feministische gedachte.”<br />
(Arnout)<br />
“Mijn beste vriendinnen zijn allemaal sterke vrouwen. Dat kunnen<br />
soms echte ‘bitchen’ zijn. Die durven hun vent al <strong>een</strong>s <strong>een</strong> mot geven.<br />
34 Zie 3.4 De holebi-/homosubcultuur, p. 20.<br />
63
Als die ambras hebben met iemand, die kloppen er al <strong>een</strong>s op. Die<br />
hebben <strong>een</strong> grote mond. Die deinzen voor niks terug. Allez, die zijn<br />
heel gevoelig hé. Die hebben ook hun momenten, maar ze zullen zich<br />
niet laten doen.” (Manuel)<br />
Daarbij komt nog <strong>een</strong> ander gem<strong>een</strong>schappelijk punt, namelijk het<br />
sterker uit <strong>een</strong> verloren relatie komen. Veel tragische vrouwen<br />
zingen over hun herwonnen onafhankelijkheid en <strong>dat</strong> spreekt homo’s<br />
even<strong>een</strong>s bijzonder aan. Ze gebruikten hun muziek dan ook als<br />
opkikkertje wanneer het slechter gaat en willen ermee laten zien <strong>dat</strong><br />
ze ook “taaie tantes” kunnen zijn.<br />
“Het gaat ook vaak om <strong>een</strong> slechte lover die ze willen dumpen of<br />
vergeten of achter hen laten. En <strong>dat</strong> komt ook altijd terug in die<br />
nummers. Daar staat altijd iets in van ‘ik ben <strong>een</strong> vrouw en ik ben<br />
onafhankelijk en ik heb g<strong>een</strong> vent nodig’. En <strong>dat</strong> spreekt heel wat<br />
homo’s wel aan, denk ik. Want ze hebben <strong>dat</strong> allemaal al wel <strong>een</strong>s<br />
meegemaakt. En dan kunnen ze letterlijk zeggen: ik ben ‘Nobody’s<br />
Wife’.” (David)<br />
Om dit onafhankelijke gevoel ten top over te brengen, gaat de<br />
gemiddelde diva-muziek gepaard met flink wat pathos en<br />
theatraliteit. Hoe meer emotie er in het nummer zit, hoe meer het<br />
homopubliek zich erin vindt. Dat intense, soms overdreven, gevoel<br />
gebruiken ze om hun boodschap extra kracht bij te zetten.<br />
“<strong>Deze</strong> muziek zegt <strong>dat</strong> de holebigem<strong>een</strong>schap wel houdt van <strong>een</strong><br />
beetje pathetiek, van enige vorm van tristesse. Enige vorm van ‘fuck<br />
you’, zo van ‘nu ben ik hier en ieder<strong>een</strong> uit de weg’, ook <strong>dat</strong> ‘it’s my<br />
party and I cry if I want to’-gevoel. Dat met de nodige pathetiek, <strong>een</strong><br />
smartlap en <strong>een</strong> dosis nostalgie. Dat is het, naar mijn gevoel.”<br />
(David)<br />
<strong>Deze</strong> inzichten staan volledig achter onze hypothese. Toch waren er<br />
ook respondenten die deze redeneringen veel te ver gezocht vonden.<br />
Zij vonden <strong>dat</strong> diva’s gewoonweg leuke, energieke muziek maken,<br />
die <strong>een</strong> fijne afwisseling biedt tussen hun andere muziekvoorkeuren.<br />
64
Eén respondent draaide de relatie geheel om; hij stelde <strong>dat</strong> homo’s<br />
niet naar vrouwen trekken, maar juist omgekeerd <strong>dat</strong> homo’s<br />
vrouwen aantrekken. Meisjes zouden vallen op hun ‘way of living’,<br />
het vrijgevochten gevoel <strong>dat</strong> eigen is aan homo’s (niet aan tragische<br />
vrouwen) en hun feestgedrag.<br />
Een andere respondent zag dan weer helemaal niets in diva’s.<br />
Hij hield niet van die valse glitter en glamour, die niks inhoud te<br />
bieden had. Bovendien vond hij <strong>dat</strong> het niet om de muziek als<br />
dusdanig ging, maar de persoonlijkheden die erachter zaten. Hoe<br />
tragischer, hoe beter voor sommige homo’s.<br />
Lesbiënnes lieten de band met tragische vrouwen geheel aan<br />
zich voorbij gaan. Ze zagen zichzelf ook wel graag als <strong>een</strong> sterke<br />
vrouw, in de zin van zelfstandig te zijn en te vechten voor hun eigen<br />
zaak, maar ze hielden doorgaans absoluut niet van de theatrale<br />
pathetiek waarmee tragische vrouwen zich profileren. Ze hielden<br />
daarentegen wel van artiesten als Pink, Yasmine, Sarah Bettens…<br />
maar gaven daarbij zelf aan <strong>dat</strong> <strong>dat</strong> niet echt diva’s met grote emoties<br />
zijn, maar eerder sterke vrouwen met <strong>een</strong> mannelijk kantje.<br />
“Dat zijn vrouwen met ballen. En daar identificeer je je natuurlijk<br />
graag mee. Zoals ik al zei, zitten er in mijn vriendenkring g<strong>een</strong><br />
meisjes meisjes. Dat zijn meisjes met echte ballen aan hun lijf. Maar<br />
voor de rest zie ik niet in waarom ik mij met hen zou kunnen<br />
identificeren.” (Annelies)<br />
We mogen besluiten <strong>dat</strong> de zevende hypothese opgaat, als de nodige<br />
nuances worden gemaakt. Zo betreft ze enkel sommige homo’s, in<br />
veel mindere mate lesbiënnes of biseksuelen. Ten tweede is de<br />
drama-/pathetiek en onafhankelijkheid van mannen slechts één van<br />
meerdere verklaringen voor de hoge scores van tragische vrouwen.<br />
Daarnaast spelen de dubbelzijdige compensatiedwang en het gevoel<br />
van onderdrukking <strong>een</strong> rol. Dit alles in het teken van identificatie met<br />
de persoonlijkheden achter de emotionele strijdliederen. Voor<br />
anderen is de enige reden het feit <strong>dat</strong> tragische vrouwen gewoonweg<br />
leuke, energieke muziek brengen. We mogen dus niet te <strong>een</strong>zijdig<br />
kijken naar de verklaringen achter de Homo Top 100.<br />
65
6.2.8 H8: Bepaalde artiesten fungeren als rolmodellen waarmee<br />
holebi’s zich identificeren.<br />
Belangrijke aspecten van deze hypothese werden in het vorige<br />
onderdeel al behandeld. Tragische vrouwen zijn voor sommige<br />
homo’s dus wel degelijk rolmodellen vanwege de bravoure waarmee<br />
zij hun onderdrukking en verloren liefdes trotseren. Er zijn echter<br />
nog andere rolmodellen waarmee men zich graag identificeert, en<br />
uiteraard andere aspecten die in rekening genomen moeten worden.<br />
Eerst <strong>een</strong> woordje over identiteit. G<strong>een</strong> enkele respondent<br />
beschreef zichzelf als <strong>een</strong> individu <strong>dat</strong> in de eerste plaats holebi is.<br />
Hun andere geaardheid maakte ergens wel deel uit van wie ze zijn,<br />
maar bepaalde niet hun ganse identiteit. Wanneer gevraagd werd<br />
naar hun rolmodellen in het algem<strong>een</strong>, kwamen regelmatig vrienden<br />
aan bod. Zij zijn dan ook in praktisch alle gevallen het meest<br />
belangrijk in hun leven. Het liefst zou men verschillende<br />
eigenschappen bij verschillende mensen in hun omgeving bij<strong>een</strong><br />
rapen. Elke vriend/in heeft wel iets om naar op te kijken en binnen<br />
dezelfde vriendengroepen heersen veelal dezelfde waarden. Dat<br />
argument ondersteunt de opvatting <strong>dat</strong> identiteiten sociaal<br />
geconstrueerd worden, in interactie met de omgeving. Soms werd de<br />
vraag ook in het licht geplaatst van welke ambities men nastreeft.<br />
Mensen die deze ambities waarmaken, kunnen dan functioneren als<br />
rolmodellen.<br />
Wanneer specifieker gevraagd werd naar <strong>een</strong> rolmodel uit de<br />
Homo Top 100 kwamen bij de homo’s Mika, Yasmine, Britney<br />
Spears, Michael Stipe (REM), Madonna en Christina Aguilera aan<br />
bod. Bij de lesbiënnes waren dit Yasmine, Pink, Sarah Bettens en<br />
Kylie Minogue. Absolute winnaar met vier voorkeuren van de acht<br />
homoseksuele respondenten was Mika. Meerdere redenen werden<br />
gegeven voor zijn hoog rolmodelgehalte; zijn multiculturele<br />
achtergrond, zijn niet misse uiterlijk, zijn onduidelijkheid over al dan<br />
niet homo te zijn, zijn ongegeneerdheid om ergens voor te durven<br />
gaan, iets nastreven,…<br />
Bij zowel vrouwen als mannen werd Yasmine vernoemd als<br />
rolmodel. Hierbij dien ik op te merken <strong>dat</strong> de respondenten bevraagd<br />
werden voor<strong>dat</strong> de zangeres/presentatrice <strong>een</strong> einde aan haar leven<br />
maakte. Dit kan dus g<strong>een</strong> intermediërende factor zijn. De<br />
66
espondenten bewonderden haar omwille van haar kunnen en het feit<br />
<strong>dat</strong> ze g<strong>een</strong> issue maakt van haar geaardheid. Bovendien wordt ze<br />
serieus genomen in haar werk en niet bekeken of beoordeeld in<br />
functie van die geaardheid.<br />
“Ik vind <strong>dat</strong> persoonlijk <strong>een</strong> straffe madam die sterke dingen doet en<br />
die komt ook gewoon voor haar mening uit. En het feit <strong>dat</strong> ze<br />
lesbisch is, is g<strong>een</strong> issue voor haar. Ze heeft <strong>een</strong> vriendin, punt. Maar<br />
ze gaat daar niet over vertellen in de boekskes. Ze kan er ook mopkes<br />
over maken op tv. Ja, eigenlijk vind ik die heel tof.” (Ruben)<br />
Ook bij Michael Stipe (REM), Wim De Vilder, Sarah Bettens en<br />
Madonna werd die nuchterheid, <strong>dat</strong> ‘down-to-earth’ zijn enorm<br />
geapprecieerd. Het vermogen om hun geaardheid te relativeren en<br />
ondanks de bestaande stereotypen <strong>een</strong> serieuze job uit te oefenen,<br />
was blijkbaar niet vanzelfsprekend voor de respondenten. Mensen<br />
die het er op die manier succesvol van af brengen, zijn voor hen<br />
echte rolmodellen. Een respondent bevestigde dan ook <strong>dat</strong> we naar<br />
<strong>een</strong> maatschappij zouden moeten gaan waar holebi zijn niet langer<br />
<strong>een</strong> issue is, maar algem<strong>een</strong> aanvaard en niet bepalend voor de<br />
identiteit beschouwd moet worden.<br />
Naast de reeds vernoemde rolmodellen kreeg ook Britney<br />
Spears twee stemmen van de homoseksuele respondenten. De<br />
redenen hierachter zijn van <strong>een</strong> heel andere aard en sluiten aan bij het<br />
<strong>thema</strong> van de vorige hypothese; haar sterke vrouw-gehalte. Daarbij<br />
waren haar persoonlijke diepte- en hoogtepunten <strong>een</strong> belangrijke<br />
reden ter identificatie.<br />
“Wat voor miserie <strong>dat</strong> ze de laatste jaren heeft gehad, en dan nog die<br />
kut Kevin Federline die haar zit af te zeiken. Dat meisje wordt overal<br />
afgeschilderd als <strong>een</strong> slechte moeder. Maar wat wil je met zo’n<br />
rotvent? En die paparazzi die daar heel de dag achter zit. Ja sorry,<br />
zou jij ook niet ‘freaken’ en je haar afscheren en iemand op zijn<br />
smoel slaan? Ik vind <strong>dat</strong> ze al heel veel jaren heeft doorgebracht<br />
zonder zoiets te doen. Ik heb heel veel compassie met <strong>dat</strong> meisje. En<br />
ik kijk er heel hard naar op <strong>dat</strong> ze nu weer zo sterk in haar schoenen<br />
staat.” (Manuel)<br />
67
“Die heeft het moeilijk gehad, maar nu is ze er weer helemaal<br />
doorgekomen. Die is echt zo sterk. En dan ik mij daar wel in<br />
vinden.” (Bram)<br />
Sarah Bettens kon rekenen op de sympathie van de lesbische<br />
respondenten. Zij werd zelfs door <strong>een</strong> respondente beschouwd als<br />
<strong>een</strong> regelrecht statussymbool voor lesbiënnes. Opnieuw was daarbij<br />
haar nuchtere kijk, het met de twee voeten op de grond staan en<br />
serieus genomen worden van belang.<br />
“Ik ben eigenlijk fan geworden van K’s Choice. Dat was in <strong>een</strong><br />
periode <strong>dat</strong> ik heel hard met de lesbowereld bezig was en ik wist <strong>dat</strong><br />
Sarah Bettens ook nog niet lang ge-out was. En toen vond ik <strong>dat</strong> wel<br />
<strong>een</strong> coole madam. (…) Kijk <strong>een</strong>s hoe ver die het geschopt heeft,<br />
terwijl heel de wereld weet <strong>dat</strong> ze lesbisch is. Die krijgt zoveel<br />
erkenning en die is gewoon heel goed in wat ze doet.” (Carolien)<br />
Ook de holebi-wereld kent dus bepaalde rolmodellen. Enkele namen<br />
kwamen meermaals naar boven en daarbij was <strong>een</strong> onderscheid op te<br />
merken tussen homo’s en lesbiënnes. Naast Mika, waren Yasmine en<br />
Britney Spears de grootste voorbeelden voor de mannelijke<br />
respondenten. Zij konden zichzelf soms dus ook identificeren met<br />
vrouwen. De vrouwelijke respondenten kozen uitsluitend voor<br />
vrouwelijke artiesten, met Yasmine, Sarah Bettens en Pink op kop.<br />
Bijzonder bij Yasmine is <strong>dat</strong> haar manier van omgaan met haar<br />
seksualiteit blijkbaar zowel <strong>een</strong> voorbeeld voor vrouwen, als voor<br />
mannen was.<br />
Wat nu precies iemand tot <strong>een</strong> rolmodel maakt, is erg<br />
uit<strong>een</strong>lopend. Naast uiterlijk, sterke persoonlijkheden 35 en vele<br />
andere factoren, was er toch <strong>een</strong> verklaring die met stip op één stond.<br />
Namelijk het feit <strong>dat</strong> men g<strong>een</strong> issue maakt van zijn/haar geaardheid.<br />
Mensen die er niet te veel woorden aan vuil maken en het naar buiten<br />
brengen als <strong>een</strong> alledaags gegeven, kunnen op de meeste sympathie<br />
rekenen. Er leeft bij bepaalde holebi’s <strong>een</strong> behoefte aan erkenning en<br />
respect, los van hun geaardheid. Ze willen de mogelijkheid hebben<br />
35 Zie 6.2.7 H7: ‘Tragische vrouwen’ staan in de Homo Top 100 door hun<br />
groot gevoel voor dramatiek en onafhankelijkheid van mannen, p. 66.<br />
68
om <strong>een</strong> serieuze job uit te oefenen, waarbij hun seksualiteit van g<strong>een</strong><br />
belang is en daarin gerespecteerd te worden.<br />
6.2.9 H9: Bepaalde homo’s zijn gevoelig voor ‘camp’ om<strong>dat</strong> ze<br />
het leven ironisch/theatraal bekijken.<br />
Homo’s zouden <strong>een</strong> sterke affiniteit hebben met ‘camp’ en alle<br />
concepten die daarachter zitten. Tijdens de diepte-interviews trachtte<br />
ik te achterhalen of <strong>dat</strong> effectief het geval is, en de reden daarvoor.<br />
Grotendeels bevestigden de respondenten de stelling en ongeveer de<br />
helft van de homoseksuele respondenten gaven aan zélf <strong>een</strong> boon te<br />
hebben voor ‘camp’, met name het ‘over the top’-aspect, de glitter en<br />
het theatrale. Dat vonden ze leuk en ze konden er vooral erg om<br />
lachen, wat opnieuw wijst in de richting van zelfrelativering.<br />
Waarom nu juist ‘camp’ zo expliciet in de homosmaak valt, is te<br />
wijten aan meerdere aspecten. De meest uitgesproken inzichten<br />
worden hieronder weergegeven.<br />
“Misschien, ik weet het niet hé, om<strong>dat</strong> we allemaal iets lang hebben<br />
moeten onderdrukken en er nu voor mogen uitkomen. En ook het<br />
rijker zijn dan anderen, zo<strong>dat</strong> ze zich die glitter kunnen veroorloven.<br />
En het heeft ook <strong>een</strong> heel vrouwelijke kant hé.” (Eric)<br />
Dat gevoel van onderdrukking en de nood aan <strong>een</strong> soort compensatie<br />
komt dus ook hier weer terug. ‘Camp’ met haar theatraliteit, glitter<br />
en overdrijvingen zijn immers zeer uitgesproken uitingen die <strong>een</strong><br />
periode van onderdrukking in zekere mate kunnen compenseren op<br />
<strong>een</strong> manier die de reeds besproken holebi-uitgelatenheid accentueert.<br />
En des te groter het gevoel van onderdrukking, des te heviger de<br />
‘camp’-stijl.<br />
“Dat heeft te maken met die aanvaarding. Het homo zijn is nog niet<br />
helemaal aanvaard en homo’s trekken zich <strong>dat</strong> niet aan en doen er<br />
dan nog <strong>een</strong> schepje bovenop. Met die kitsch zeggen ze gewoon van<br />
‘foert, wij vinden dit leuk’.” (Bram)<br />
69
Eric haalde evenen<strong>een</strong>s de aandacht voor het vrouwelijke aan bij<br />
‘camp’. Er zijn inderdaad heel wat vrouwelijke accenten te leggen in<br />
kitsch. Dat benadrukt de homoseksuele fijne besnaardheid en die<br />
gevoeligheid voor hun vrouwelijke kant. Naast compensatie, werd<br />
ook weer de mogelijkheid om zich te onderscheiden vermeld ter<br />
verklaring.<br />
“Dat gaat opnieuw uit van <strong>dat</strong> uiterlijke. Pracht en praal, ik heb het<br />
al duizend keer gezegd. Dat is ook weer heel vrouwelijk. Zo<br />
spulletjes en decoratie… Dat is die behoefte om extra vrouwelijk en<br />
extravagant te zijn. Om zich te kunnen onderscheiden.” (Merel)<br />
Verder is de gemiddelde homo betrekkelijk veel bezig met<br />
uiterlijkheden, volgens sommige respondenten. Bepaalde<br />
homosubculturen willen eeuwig jong zijn en zich nooit gedragen<br />
naar hun leeftijd. Die jeugdigheid is even<strong>een</strong>s verbonden aan ‘camp’.<br />
Een ander inzicht is <strong>dat</strong> van de <strong>een</strong>zaamheid. Artiesten die zó hard<br />
willen, maar zó hard niet kunnen, krijgen sympathie.<br />
“En het is ook zo <strong>dat</strong> wanneer de makers het opzettelijk fout willen<br />
maken, <strong>dat</strong> homo’s daar niks meer in zien. Zoals die van K.I.A. en<br />
‘Al wie <strong>dat</strong> niet springt’ en zo. Het moet waarachtig zijn. Als Phil<br />
Kevin zingt ‘komaan en doe het, doe het’, dan méént hij <strong>dat</strong>. (…)<br />
Eenzaamheid. Dat zit er ook <strong>een</strong> beetje in. (…) Maar ik denk <strong>dat</strong> <strong>dat</strong><br />
tegemoet komt aan je eigen <strong>een</strong>zaamheid, als je zo iemand ziet die<br />
zich zo’n beetje belachelijk maakt.” (David)<br />
Zoals verwacht, zijn lesbiënnes niet met<strong>een</strong> te vinden voor ‘camp’.<br />
Ze wisten wel <strong>dat</strong> homo’s er gevoelig voor waren, maar zelf waren<br />
ze er niet met<strong>een</strong> voor te vinden. Bovendien was één van de<br />
respondentes bevriend met enkele homo’s die toneel speelden. Het<br />
acteren, zich anders voordoen op <strong>een</strong> theatrale manier, was voor haar<br />
iets typisch homo. Maar enkel op het podium wat opnieuw wijst op<br />
het tijdelijke van ‘typische homotrekjes’.<br />
“Kitsch. Dan denk ik aan homo’s eigenlijk.(…)Lelijke dingen die nog<br />
lelijker worden gemaakt, zo<strong>dat</strong> ze weer cool zijn. Zoiets. (…) Je ziet<br />
<strong>dat</strong> ook aan het aantal homo’s in de toneelwereld. Ze vinden <strong>dat</strong> ‘life<br />
as a stage’ heel tof. Dat showgehalte, <strong>dat</strong> verkleden, op <strong>een</strong> scène<br />
70
staan en jezelf uiten. Of iemand anders spelen, <strong>dat</strong> vinden ze top. Ze<br />
hebben ook heel sterk die dubbele kant. Als ze buiten komen, gaan ze<br />
er zo sterk over en gaan ze zo ver in het bevestigen van de clichés <strong>dat</strong><br />
ze ze tegelijk ook weer ontkrachten. En <strong>dat</strong> is die zelfrelativering ook<br />
weer. Ze hebben <strong>dat</strong> ergens nodig. Maar als ze gewoon thuis zijn,<br />
zijn ze vaak veel stiller en rustiger dan je zou verwachten.” (Ellen)<br />
Naast algemene ‘camp’, is het natuurlijk ‘camp’-muziek die hier aan<br />
de orde is. De Homo Top 100 bevat immers heel wat nummers die<br />
als kitsch of ‘camp’ beschouwd worden. Het feestelijke en de<br />
overdrevenheid waren, volgens de respondenten, de redenen voor<br />
deze muziekvoorkeur. Hoewel ze niet echt begrepen wat artiesten als<br />
Laura Lynn in het lijstje deden. Homo’s zijn niet echt gek op<br />
schlagers en daarom was met name ‘Je hebt me 1000 keer belogen’<br />
voor hen de rare <strong>een</strong>d in de bijt. Er is dus meer nodig dan <strong>een</strong><br />
commerciële schlager.<br />
De koningin van de roze muziek en tegelijkertijd het ‘camp’-<br />
gevoel is uiteraard het Eurovisiesongfestival. De typische<br />
Eurosongnummers krijgen dan ook dikwijls zowel <strong>een</strong> ‘gay’- als<br />
‘camp’-stempel. Ongeveer de helft van de homoseksuele<br />
respondenten waren fervente Songfestivalkijkers. Bij lesbiënnes<br />
kwam dit opnieuw in mindere mate naar boven. Zij vertelden <strong>dat</strong> je<br />
onder vrouwen integendeel wordt uitgelachen als je met zulke kitsch<br />
bezig bent. De reden voor de Songfestivalliefhebberij onder homo’s<br />
heeft niet enkel te maken met kitsch, maar ook met het elitaire<br />
element <strong>dat</strong> ervan uitstraalt, en waarbij het onderscheidende<br />
potentieel weer aan de oppervlakte komt.<br />
“Ja, die (gevoeligheid) valt niet te ontkennen natuurlijk. Dat is <strong>een</strong><br />
huizenhoog cliché <strong>dat</strong> klopt. Dat heeft volgens mij te maken met het<br />
feit <strong>dat</strong> het Songfestival vroeger 20.000 keer meer glamour had en<br />
protocol. (…) Het Songfestival was bijna elitair hé, <strong>dat</strong> was <strong>een</strong><br />
glamourwereld op zich. Dat was bijna onaantastbaar. Met <strong>een</strong> jury<br />
en <strong>een</strong> orkest en noem maar op. Ik denk <strong>dat</strong> <strong>dat</strong> theatrale van het<br />
Festival veel homo’s heeft geïntrigeerd. (…) Het showbizzleventje,<br />
het boven de massa staan. Jezelf diversifiëren van het publiek door te<br />
zeggen ‘wij zijn de showbizz, de glamour’.” (David)<br />
71
David – tevens <strong>een</strong> heuse Songfestivalkenner – dacht <strong>dat</strong> deze<br />
affiniteit bij homo’s de laatste jaren gedaald was. Anderen dachten<br />
<strong>dat</strong> die gevoeligheid alsmaar groeide om<strong>dat</strong> er elk jaar meer kitsch<br />
aan het Songfestival te pas komt. Verder zou de mediahype die er<br />
jaarlijks rond gecreëerd wordt, homo’s aanspreken. Het is dan ook<br />
<strong>een</strong> absoluut mediacircus <strong>dat</strong> met veel toeters en bellen aan de man<br />
gebracht wordt. Bovendien lijkt het Festival steeds meer in te spelen<br />
op hun grote homopubliek. De artiesten weten wie er stemt en<br />
waarop ze stemmen. Dat geeft aanleiding voor veel stereotype<br />
inzendingen in de camp-/homostijl.<br />
“Dat komt vooral om<strong>dat</strong> het Festival bevolkt werd met tal van cliché<br />
homonummers. De grootse gevoelens in <strong>een</strong> geweldig gevoelig,<br />
pathetisch, bombastisch popliedje. ABBA heeft ooit ook gewonnen.<br />
Dat is waar homo’s van houden: de zeer grote gevoelens verpakt in<br />
<strong>een</strong> opgewekt en volumineus kleedje. Het zijn die nummers die ook<br />
altijd winnen. Het is ook het showelement hé.” (Ellen)<br />
Net zoals bij de andere hypothesen mag hier weer niet veralgem<strong>een</strong>d<br />
worden. Niet alle homo’s zijn verzot op carnavaleske<br />
Eurosongtoestanden. En naast homo’s kijken ook tal van andere<br />
mensen steeds reikhalzend uit naar de nieuwe editie. Het Festival zit<br />
immers vol aanstekelijke muziek en geeft <strong>een</strong> goede reden om <strong>een</strong><br />
leuk avondje tv-plezier met familie of vrienden te organiseren.<br />
“Ik heb er zelf ook altijd graag naar gekeken. Vroeger stelde ik ook<br />
statistiekjes op met mijn broer, die trouwens volbloed hetero is. Dat<br />
is dan ook weer opvallend; hij kon daar evenzeer in opgaan.”<br />
(Ruben)<br />
Of homo’s het leven effectief ironisch en theatraal bekijken, kan niet<br />
sluitend aangetoond worden. Er zijn elementen die erop wijzen, maar<br />
het is aannemelijker <strong>dat</strong> er meerdere verklaringen aan de basis liggen<br />
van de homoseksuele affinititeit met ‘camp’. Onderdrukking,<br />
aanvaarding en compensatie spelen daarbij de hoofdrol. Maar ook<br />
het theatrale en het elitaire van zoiets als het Eurovisiesongfestival<br />
staan hoog op ons lijstje. Dit laatste is tevens gegroeid in de<br />
72
homocultuur als zijnde <strong>een</strong> homosymbool, waar bijgevolg gretig<br />
gebruik van gemaakt wordt.<br />
73
7. Conclusie<br />
Graag zou ik deze meesterproef besluiten met de woorden <strong>dat</strong> de<br />
Homo Top 100 <strong>een</strong> aantal inherente holebi-kenmerken bevat. De<br />
hitlijst barst van de kapot gedraaide clichés, die meestal niet volledig<br />
uit de lucht gegrepen zijn. Daarnaast herbergt de Top 100, en<br />
trouwens holebi-muziek in het algem<strong>een</strong>, even<strong>een</strong>s verschillende<br />
aspecten die <strong>een</strong> niet te missen symbolische betekenis hebben voor<br />
de holebi-gem<strong>een</strong>schap.<br />
Uit de Top 100-analyse blijkt <strong>dat</strong> de hitlijst de voorbije vijf<br />
jaar is geëvolueerd naar <strong>een</strong> divers aanbod van nummers met <strong>een</strong><br />
harde kern van precies 30 songs die de Top al vijf jaar bereikt<br />
hebben. De artiesten uit die kern zijn vooral de sterke/tragische<br />
vrouwen, holebi-artiesten en ‘camp’-groepen. Bovendien zijn alle 30<br />
platen enorm dansbaar. Dat zijn dan ook met<strong>een</strong> de sleutelwoorden<br />
voor ‘roze muziek’ in het algem<strong>een</strong>: camp met <strong>een</strong> vleugje<br />
Eurosong, dramatiek en sterke vrouwen, holebi-artiesten, maar<br />
vooral en bovenal dansbaarheid.<br />
De verklaringen voor de muziek en haar centrale concepten<br />
werden gevonden aan de hand van de diepte-interviews. De<br />
holebicultuur kent enkele universele en transnationale symbolen,<br />
maar daarnaast en sterker nog, is de gem<strong>een</strong>schap opgedeeld in zeer<br />
veel en enorm diverse kleine subculturen, die zeker niet noodzakelijk<br />
afwijken van heterosubculturen. Qua muziek worden, door de<br />
subculturen h<strong>een</strong>, even<strong>een</strong>s bijzonder uit<strong>een</strong>lopende genres<br />
geprefereerd. Het is in g<strong>een</strong> geval zo <strong>dat</strong> holebi’s enkel naar Gloria<br />
Gaynor luisteren. Het is gewoon de betekenis die erachter zit die van<br />
de disco qu<strong>een</strong> <strong>een</strong> regelrecht homo-icoon gemaakt heeft.<br />
Holebi’s hebben <strong>een</strong> soort gedeelde ervaring door het proces<br />
van uit de kast te komen en de aanvaarding van die andere<br />
geaardheid door henzelf en door hun omgeving. Die gedeelde<br />
ervaring schept <strong>een</strong> zekere band op momenten <strong>dat</strong> men in de vrije<br />
tijd met elkaar in contact komt, zoals op holebi-aangelegenheden.<br />
Het is dan <strong>dat</strong> er sprake kan zijn van <strong>een</strong> occasionele<br />
holebisubcultuur. Occasioneel in de zin <strong>dat</strong> men er niet permanent lid<br />
van is. Bovendien zijn er vaak op <strong>dat</strong> moment toch nog verschillen<br />
tussen homo’s en lesbiennes. Ook dan worden de universele holebi-<br />
74
symbolen, zoals ‘roze muziek’, gebruikt om het<br />
samenhorigheidsgevoel te benadrukken.<br />
De reden waarom precies die muziek gebruikt wordt, hangt<br />
nauw samen met <strong>dat</strong> gevoel van onderdrukking die de meesten in<br />
min of meerdere mate ervaren hebben, en die via ‘roze muziek’<br />
gecompenseerd wordt. Ten eerste en als allerbelangrijkste is het<br />
loeiharde dans- en feestmuziek; ritmes die je voeten in vervoering<br />
brengen en teksten die smeken om meegebruld te worden. Dat<br />
creëert <strong>een</strong> soort vrijheid die in fel contrast staat tegenover de<br />
periode van opkropping die aan hun outing vooraf gaat. Holebifeestjes<br />
zijn voor hen dé gelegenheden bij uitstek om zich<br />
ongegeneerd ‘te smijten’ en op te gaan in de muziek, zonder je<br />
zorgen te maken over ongewenste blikken of opmerkingen. In die zin<br />
kan ook gesproken worden van de escapistische functie van muziek.<br />
Die uitgelatenheid is bovendien één van de verklaringen<br />
waarom holebi’s soms als hedonistischer worden beschouwd. Ze<br />
zien het leven doorgaans door <strong>een</strong> rooskleurige bril en hebben <strong>een</strong><br />
groter relativeringsvermogen om<strong>dat</strong> ze reeds <strong>een</strong> moeilijke<br />
levensperiode hebben doorworsteld en daar meestal sterker zijn<br />
uitgekomen.<br />
Identificatie is <strong>een</strong> volgend scharnierpunt in de Homo Top<br />
100. Artiesten die aangeven <strong>een</strong> zelfde periode van onderdrukking<br />
achter de rug te hebben, tijdens <strong>een</strong> relatie of meer algem<strong>een</strong> in onze<br />
samenleving, kunnen vaak rekenen op de sympathie van holebi’s.<br />
Daar heerst <strong>een</strong> soort van wederzijds respect. Dat verklaart de grote<br />
aanwezigheid van tragische/sterke vrouwen in de hitlijst. Al speelt<br />
compensatie hier even<strong>een</strong>s <strong>een</strong> rol. Sommige homo’s nemen al <strong>een</strong>s<br />
de dramatische gebaren en bombastische emotionaliteit van die<br />
vrouwen over om ergens aan <strong>een</strong> behoefte tegemoet te komen. OF<br />
gewoon om zich extra te amuseren op de leuke muziek. Identificatie<br />
is uiteraard ook <strong>een</strong> belangrijke reden voor de aanwezigheid van de<br />
29 holebi-artiesten in de Top 100.<br />
Sommigen functioneren daarenboven als rolmodel. Met<br />
presentatrice/zangeres Yasmine op kop voor zowel homo’s als<br />
lesbiënnes. Dat heeft ze te danken aan haar<br />
zelfrelativeringsvermogen. Bij veel holebi’s leeft immers het<br />
verlangen naar <strong>een</strong> maatschappij waar holebi zijn g<strong>een</strong> issue meer is,<br />
en waar ze serieus genomen worden.<br />
75
De gevoeligheid voor ‘camp’ heeft even<strong>een</strong>s te maken met<br />
zelfrelativering. Sommige homo’s houden ervan, desalniettemin<br />
kunnen ze vooral heel erg lachen om kitsch en glitter. Het theatrale,<br />
het extravagante en de vrouwelijke kant zijn dan weer opnieuw terug<br />
te brengen tot de nood aan compensatie. Bovendien zijn deze<br />
opvallende uitingen manieren om je te kunnen onderscheiden. En <strong>dat</strong><br />
brengt me bij het laatste concept van de resultaten.<br />
Holebi’s hebben net zoals ieder<strong>een</strong> soms de behoefte om<br />
zich te onderscheiden. Om te laten zien wie ze zijn en <strong>dat</strong> ze bestaan.<br />
Daaraan komen regelmatig de holebi-symbolen aan te pas, die<br />
even<strong>een</strong>s als stereotypen functioneren. Ze worden gehanteerd door<br />
zowel hetero’s als holebi’s. <strong>Deze</strong> laatste groep gebruikt ze om te<br />
vechten voor het recht om anders te zijn en integratie, niet<br />
assimilatie, in de samenleving te bewerkstelligen. Dat is ook waarom<br />
de Homo Top 100 <strong>een</strong> stokpaardje voor de gay community kan zijn.<br />
De stereotypen hoeven immers niet noodzakelijk negatief te zijn. Ze<br />
tonen op <strong>een</strong> zelfrelativerende wijze aan waar de holebigem<strong>een</strong>schap<br />
voor staat en via de Homo Top 100-fuif kan ze die<br />
integratieve functie vervullen als zijnde ‘het ultieme<br />
verbroederingsfeestje voor hetero’s en holebi’s’. Want zoals Ron<br />
Galella destijds al bont stelde: “The disco era is over, but today as<br />
always, dancing will live forever.” 36 En <strong>dat</strong> geldt voor ieder<strong>een</strong>.<br />
Laat ik ten slotte nogmaals ten stelligste benadrukken <strong>dat</strong><br />
deze verklaringen slechts opgaan voor <strong>een</strong> segment van de holebigem<strong>een</strong>schap.<br />
Het betreft hier immers <strong>een</strong> eerste verkennend<br />
onderzoek. Om meer algemene uitspraken mogelijk te maken, is het<br />
interessant in de toekomst kwantitatief onderzoek met <strong>een</strong> groot<br />
aantal respondenten te voeren. Verder onderzoek is bovendien ook<br />
aan te raden om tegemoet te komen aan de tekortkomingen van deze<br />
eindverhandeling, zoals de moeilijk af te bakenen Homo Top 100-<br />
categorieën, het lage respondentenaantal, het ontbreken van<br />
heteroseksuele respondenten en de geringe toegankelijke literatuur<br />
m.b.t. het onderwerp.<br />
36<br />
GALELLA, R., Disco Years, Brooklyn, Powerhouse Books, 2006,<br />
ongepag.<br />
76
8. Dankwoord<br />
Vooreerst bedank ik uiteraard mijn promotor, professor Gust de<br />
Meyer, om me de kans te geven dit geweldige onderwerp te mogen<br />
exploreren en me vol enthousiasme op weg te helpen. Ik heb deze<br />
thesis (bijna altijd!) met veel plezier geschreven.<br />
Wie ik daarbij zeker niet mag vergeten is Yves Van Rompaey. Je<br />
hebt mijn regelmatige kantoorbezoekjes nooit afgeslaan, mijn vele<br />
vragen steeds vriendelijk beantwoord en mijn thesis telkens weer van<br />
correcte commentaar voorzien. En je hebt me daarbij mijn eigen weg<br />
laten gaan. Bedankt!<br />
Uiteraard wil ik al mijn vijftien respondenten hartelijk bedanken om,<br />
zonder enige wederdienst, tijd te willen vrij maken, verplaatsingen te<br />
doen en het achterste van jullie tong te laten zien. Zonder jullie hulp<br />
had deze meesterproef simpelweg niet kunnen bestaan.<br />
Ward Ramaekers en Seppe Geerts. Heel erg bedankt om mijn vragen<br />
zo gewillig van <strong>een</strong> antwoord te voorzien en de moeite te nemen om<br />
dit zo volledig te doen. Het was trouwens heel tof om zo’n<br />
enthousiaste respons te krijgen wanneer jullie vernomen wat het<br />
onderwerp van mijn thesis was.<br />
Mijn ouders wil ik eventjes apart bedanken om mijn immense<br />
humeurschommelingen, afhankelijk van de stand van deze<br />
eindverhandeling, te tolereren. Bovendien hebben jullie mij vijf jaar<br />
lang financieel en moreel gesteund en onvermoeid gesupporterd<br />
wanneer het <strong>een</strong>s eventjes minder goed ging. Bedankt lieve oudjes!<br />
Broer Kevin om al op dag één van mijn opzoekwerk welluidende<br />
titels te bedenken voor deze meesterproef. Je wordt ongetwijfeld <strong>een</strong><br />
fantastische letterkundige.<br />
Natuurlijk ook <strong>een</strong> zeer warme dankuwel aan mijn vrienden; L<strong>een</strong>,<br />
Kathl<strong>een</strong>, Katrijn, Jozien, Gerdien, Tess, Gretel, Kirsten, Kristof,<br />
Simon, Thomas, Torrie (voor het dictafoontje)... Jullie hebben me<br />
telkens weer goede moed gegeven en aangespoord om door te gaan.<br />
77
Daarnaast hebben jullie mij ook regelmatig op vakkundige wijze van<br />
mijn werk afgehouden met verfrissende cocktails, parkbroodjes,<br />
terrasjes, shoppingtripjes… Ook daarvoor bedankt, want het was<br />
altijd <strong>een</strong> zeer welgekomen ontspanningsmomentje!<br />
In het bijzonder wil ik mijn vrienden Diederic en Ruben bedanken.<br />
Jullie hebben met gemotiveerde expertise artikels en extra bronnen<br />
aangeleverd, die voor <strong>een</strong> frisse wind in mijn meesterproef zorgden.<br />
Ook Bram en Yannick, die zo vriendelijk waren om me te<br />
vergezellen naar de Homo Top 100-fuif. Jullie waren fijne<br />
fuifvrienden en we hebben ons goed geamuseerd. Dat doen we<br />
volgend jaar opnieuw!<br />
Ten slotte wil ik Facebook bedanken om me – wanneer ik echt<br />
niemand meer vond – via via via nieuwe respondenten aan te<br />
leveren. U bent <strong>een</strong> ware virtuele vriend.<br />
Er zijn uiteindelijk zoveel mensen die ik hier zou willen noemen.<br />
Ieder<strong>een</strong> in mijn omgeving heeft op zijn/haar eigen manier, via <strong>een</strong><br />
schouderklopje of <strong>een</strong> laatste ‘komaan!’, wel <strong>een</strong> st<strong>een</strong>tje<br />
bijgedragen. Daarom hierbij nog <strong>een</strong> laatste dikke merci aan ieder<strong>een</strong><br />
die er de laatste maanden voor me was.<br />
78
9. Referentielijst<br />
ARNOLD, D., Subcultures, Berkeley, The Glendessary Press, 1970,<br />
171 p.<br />
BENNETT, A., Cultures of popular music, Buckingham<br />
Philadelphia, Open University Press, 2001, 194 p.<br />
BILLIET, J. & WAEGE, H. ; Een samenleving onderzocht :<br />
methoden van sociaal-wetenschappelijk onderzoek; De Boeck;<br />
Antwerpen; 2003; 390 p.<br />
BOEIJE, H. ; Analyseren in kwalitatief onderzoek; Boom Onderwijs;<br />
Boom; 2005; 179 p.<br />
BRAKE, M., The sociology of youth culture and youth subcultures,<br />
London, Routledge & Kegan Paul, 1980, 204 p.<br />
BUSSINK, B., Homoseksueel zijn: <strong>een</strong> sociologische beschouwing<br />
over de ontwikkeling van <strong>een</strong> homoseksueel zelfbeeld, Zeist,<br />
Nederlands Instituut voor social sexuologisch onderzoek, 1979, 117<br />
p.<br />
BRETT, P., Queering the pitch: the new gay and lesbian musicology,<br />
New York, Routledge, 1994, 355 p.<br />
CORVINO, J., Same sex: debating the ethics, science and culture of<br />
homosexuality, Lanham, Rowman & Littlefield, 1997, 394 p.<br />
DE FOER, S., Eurovisie Gay Festival, laatst geraadpleegd op<br />
09/07/2009,<br />
http://www.standaard.be/Artikel/Detail.aspx?artikelId=IV2AC<br />
LE9.<br />
DE MEYER, G., Cultuur met <strong>een</strong> kleine c, Leuven, Acco, 2004, 351<br />
p.<br />
79
DE MEYER, G. & ROE, K., Het zijn maar liedjes: Handboek<br />
populaire muziekstudies, Leuven, Acco, 1999, 287 p.<br />
DE PEUTER, A., Mediagebruik bij holebi-jongeren : <strong>een</strong><br />
terreinverkenning, Leuven, Katholieke Universiteit Leuven, 2006<br />
(Diss. Lic.), 89 p.<br />
DES BOUVRIE, S., Women in Greek tragedy, Oslo, Norwegian<br />
University Press, 1990, 394 p.<br />
DYER, R., The culture of queers, Londen, Routledge, 2002, 244 p.<br />
EETEZONNE, W., “Holebi’s en hetero’s zetten Kate Ryan op 1 in<br />
homo top 100” in De Morgen, 21 april 2006, p. onbekend.<br />
FOLEY, H., Female acts in Greek tragedy, Princeton and Oxford,<br />
Princeton University Press, 2001, 410 p.<br />
GALELLA, R., Disco Years, Brooklyn, Powerhouse Books, 2006,<br />
ongepag.<br />
GROSS, L., Up from invisibility: lesbians, gay men, and the media in<br />
America, New York, Columbia University Press, 2001, 295 p.<br />
GROSS, L., WOODS, J., The Columbia reader on lesbians and gay<br />
men in media, society, and politics, New York, Columbia University<br />
Press, 1999, 665 p.<br />
HAGGERTY, G., A companion to lesbian, gay, bisexual transgender<br />
and queer studies, Malden, Blackwell, 2007, 478 p.<br />
HALL, S., JEFFERSON, T., Resistance through rituals: youth<br />
subcultures in post-war Britain, 1976, 287 p.<br />
HEREMANS, T., “Een hitparade met dubbele bodem” in De<br />
Standaard, 16 november 2008, p. 18-19.<br />
80
HUBBS, N., ‘I Will Survive’: musical mappings of queer social<br />
space in a disco anthem, in Popular Music, Cambridge University<br />
Press, 2007, p. 231-244.<br />
HUMPHREYS, L. , Out of the closets : the sociology of homosexual<br />
liberation , New Jersey, Prentice Hall, Inc., 1972, 176 p.<br />
LANDELOOS, T., Vergelijkend literatuuronderzoek over<br />
seksualiteit en identiteitsconstructie: constructietheorieën over<br />
(homo)seksualiteit, Leuven, Katholieke Universiteit Leuven, 1999<br />
(Diss.Lic.), 87 p.<br />
LEWIN, E., LEAP, W.L., Out in theory: the emergence of lesbian<br />
and gay anthropology, Urbana, University of Illinois press, 2002,<br />
329 p.<br />
LYONS, D., Gender and immortality: heroines in ancient Greek<br />
myth and cult, Princeton, Princeton University Press, 1997, 270 p.<br />
MCGARTY, C., Stereotypes as explanations: the formation of<br />
meaningful beliefs about social groups, Cambridge, Cambridge<br />
University Press, 2002, 231 p.<br />
NARDI, P. M., SCHNEIDER, B.E. (ed.), Social perspectives in<br />
lesbian and gay studies, Londen, Routledge, 1998, 625 p.<br />
PICKERY, J., NOPPE, J., Vlamingen over homo’s: loopt het beleid<br />
voorop?, Brussel, Studiedienst van de Vlaamse Regering, 2007, p.<br />
199-224.<br />
POWELL, A., Euripides, women and sexuality, Londen, Routledge,<br />
200 p.<br />
RINGER, J., Queer words, queer images, New York, New York<br />
University Press, 1994, 348 p.<br />
81
SONTAG, S., Notes on ‘camp’ (1964), laatst geraadpleegd op<br />
09/07/2009,<br />
http://interglacial.com/~sburke/pub/prose/Susan_Sontag_-<br />
_Notes_on_camp.html.<br />
STAVROPOULOS, G., Licht in je lijf: <strong>een</strong> kwalitatieve studie van<br />
<strong>een</strong> zomerweek voor Vlaamse en Nederlandse homo- en biseksuele<br />
mannen, Leuven, Katholieke Universiteit Leuven, 1999 (Diss. Lic.).<br />
VAN DEN ZEGEL, K., Gender en populaire muziek: analyse van de<br />
covers uit hitparades, Leuven, Katholieke Universiteit Leuven, 2008<br />
(Diss. Lic.), p. 89.<br />
WALTERS, S., All the rage: the story of gay visibility in America,<br />
Chicago en Londen, The University of Chicago Press, 2001, 338 p.<br />
82
10. Bijlagen<br />
10.1 Homo Top 100 – Vlaanderen (2008-2004)<br />
JAAR Vl a a n d er en s Eers t e H O MO T OP 1 0 0 , Ja a r ga n g 2 0 0 8<br />
© T bc E v en ts ( Th e Br ea kf a s t Club)<br />
( ) : P o si ti e i n 2 0 0 7 - ( N ) : Ni eu w - ( R E ) : T eru g<br />
SOLDIERS OF LOVE - LILIANE SAINT-<br />
1<br />
PIERRE (57)<br />
2 Dancing Qu<strong>een</strong> - ABBA [Nr. 1 2007] (1)<br />
3 Hung Up - Madonna (4)<br />
4 Je T'Adore - Kate Ryan [Nr. 1 2006] (9)<br />
5 Diva - Dana International (14)<br />
6 Relax (Take It Easy) - Mika (N)<br />
7 Take My Love - Good Shape (RE)<br />
8 Believe - Cher (6)<br />
9 Diep - Get Ready! (22)<br />
10 I Will Survive - Gloria Gaynor [Nr. 1 2004] (2)<br />
11 U + Ur Hand - Pink (N)<br />
12 Fascination - Alphabeat (N)<br />
13 I Don't Feel Like Dancing - Scissor Sisters (7)<br />
I've Only Begun To Fight - Natalia [Nr. 1 2005]<br />
14<br />
(12)<br />
15 All The Things She Said - t.A.t.U. (72)<br />
16 Like The Way I Do - Melissa Etheridge (27)<br />
17 Take Me To Your Heaven - Charlotte Nilsson (N)<br />
18 Vogue - Madonna (15)<br />
19<br />
Gimme! Gimme! Gimme! (A Man After<br />
Midnight) - ABBA (16)<br />
20 Crucified - Army Of Lovers (94)<br />
21 Nobody's Wife - Anouk (93)<br />
83
22 You're Gonna Want Me - Tiga (RE)<br />
23 Not An Addict - K's Choice (50)<br />
24 Désenchantée - Kate Ryan (RE)<br />
25 Tragedy - Steps (N)<br />
Can't Get You Out Of My Head - Kylie Minogue<br />
26<br />
(40)<br />
27 Rood - Marco Borsato (N)<br />
Scared Of Yourself (Peter Luts Remix) - Zornik<br />
28<br />
(100)<br />
29 Ich Bin Wie Du - Marianne Rosenberg (21)<br />
30 Like A Virgin - Madonna (44)<br />
31 Smalltown Boy - Bronski Beat (13)<br />
32 Meisjes Aan De Macht - Yasmine (8)<br />
33 I Am What I Am - Shirley Bassey (62)<br />
34 Losing My Religion - REM (RE)<br />
35 Alexandrie, Alexandra - Claude François (3)<br />
36 Mamma Mia - ABBA (39)<br />
37 Porselein - Yasmine (34)<br />
38 No Stress - Laurent Wolf (N)<br />
39 Sexyback (Dirty) - Justin Timberlake (32)<br />
40 Barbie Girl - Aqua (RE)<br />
41 I Am What I Am - Gloria Gaynor (46)<br />
42 Sacha - Liliane Saint-Pierre (48)<br />
43 Love Today - Mika (N)<br />
44 Sweet Dreams - Eurythmics (74)<br />
45 Gelukkig Zijn - Ann Christy (58)<br />
46 Dirrty - Christina Aguilera Feat. Redman (RE)<br />
47 This Is My Life (La Vita) - Shirley Bassey (25)<br />
48 Sing Hallelujah - Dr. Alban (N)<br />
49 Freed From Desire - Gala (N)<br />
50 Swedish Designer Drugs - Daan (RE)<br />
51 Crying At The Discotheque - Alcazar (73)<br />
52 Don't Stop The Music - Rihanna (N)<br />
53 I'm So Excited - Pointer Sisters (33)<br />
84
54 Sing It Back - Moloko (84)<br />
55 In My Arms - Kylie Minogue (N)<br />
56 Yes Sir, I Can Boogie - Baccara (64)<br />
57 Grace Kelly - Mika [Roze Alarmschijf 2007] (N)<br />
58 Toxic - Britney Spears (RE)<br />
59 I Want To Break Free - Qu<strong>een</strong> (RE)<br />
60 Waterloo - ABBA (N)<br />
61 YMCA - Village People (37)<br />
62 9 To 5 - Dolly Parton (17)<br />
63 Ma Baker - Boney M (N)<br />
64 La Vie En Rose - Grace Jones (56)<br />
65 I'm Coming Out - Diana Ross (11)<br />
66 J'Aime La Vie - Sandra Kim (18)<br />
67 Tainted Love - Soft Cell (99)<br />
68 Narcotic - Liquido (96)<br />
69 Wake Me Up Before You Go-Go - Wham! (RE)<br />
70 Enamorada - Belle Perez (RE)<br />
71 Marjolein - Get Ready! (N)<br />
72 Karma Chameleon - Culture Club (RE)<br />
73 Je Hebt Me 1000 Maal Belogen - Laura Lynn (RE)<br />
74<br />
Relax (Suck It) - Frankie Goes To Hollywood<br />
(RE)<br />
75 Hé Lekker Beest - Isabelle A (36)<br />
76 A Far L'Amore Comincia Tu - Raffaella Carrà (N)<br />
77 Zeil Je Voor Het Eerst - Bart Kaëll (RE)<br />
78 Higher Than The Sun - Natalia (61)<br />
79 Lay All Your Love On Me - ABBA (28)<br />
80 Billie Jean - Michael Jackson (RE)<br />
81 Simarik - Tarkan (RE)<br />
82 Love Is In The Air - John Paul Young (N)<br />
83 Dit Is De Allereerste Keer - Rita Deneve (69)<br />
84 All That Jazz - Liza Minelli (RE)<br />
85 Vlieg Met Me Mee - Paul de Leeuw (10)<br />
86 I'm Too Sexy - Right Said Fred (RE)<br />
85
87 Finally - Ce Ce Peniston (RE)<br />
Do You Wanna Funk - Patrick Cowley Feat.<br />
88<br />
Sylvester (91)<br />
Goeiemorgen, Morgen - Nicole Josy - Hugo Sagal<br />
89<br />
(Nicole & Hugo) (68)<br />
90 Holding Out For A Hero - Jennifer Saunders (RE)<br />
91 Don't Leave Me This Way - Communards (RE)<br />
92 Too Shy - Kajagoogoo (RE)<br />
93 Hot Stuff - Donna Summer (5)<br />
94 Give It To Me - Madonna (N)<br />
You Spin Me Round (Like A Record) - Dead Or<br />
95<br />
96<br />
Alive (19)<br />
You're My Heart, You're My Soul - Modern<br />
Talking (97)<br />
97 Freedom - George Michael (RE)<br />
98 Voyage Voyage - Kate Ryan (N)<br />
99 Love Shack - B-52's (79)<br />
100 It's Raining Men - Weather Girls (49)<br />
R o ze Al a r ms ch i j f 2 0 0 8 : Ma n , I F eel Li k e A<br />
W o ma n – U do<br />
Vl a a n de r en s E er st e H OM O TOP 1 0 0 , Ja a r ga n g 2 0 0 7<br />
© T bc E v en ts ( Th e Br ea kf a s t Club)<br />
( ) : P o si ti e i n 2 0 0 6 - ( N ) : Ni eu w - ( R E ) : T eru g<br />
1 D a n ci n g Qu e en – A BB A (2 )<br />
2 I W i l l Su r vi v e – G l o ri a G a yn o r [ N r. 1 2 0 0 4 ] ( 5 )<br />
3 Al e xa n d ri e , Al e xa n d ra – C l a u d e F ra n çois ( 1 2 )<br />
4 Hu n g U p – Ma do n n a ( 9 )<br />
5 Ho t Stu f f – D o n n a Su m m er ( 1 8 )<br />
6 Bel i ev e – C h e r (20 )<br />
7 I D o n ' t F e el Li k e D a n ci n g – S ci sso r Si st er s ( N)<br />
8 Mei sj e s Aa n D e Ma ch t – Y a smi n e ( 1 6 )<br />
9 Je T' Ad o r e – Ka t e R ya n [ Nr . 1 2 0 0 6 ] ( 1 )<br />
86
1 0 Vl i eg M et M e M e e – P a u l de L e eu w ( 6 4 )<br />
1 1 I 'm C o mi n g Ou t – D i a n a R o ss ( 5 4 )<br />
I ' ve On l y B e gu n To F i gh t – Na ta l i a [ N r. 1 2 0 0 5 ]<br />
1 2 ( 3 )<br />
1 3 Sma l l to wn Bo y – B ro n s ki B ea t (29)<br />
1 4 D i va – D a n a I n t ern a ti o n a l ( 8 )<br />
1 5 Vogu e – Ma d o n n a ( 1 7 )<br />
G i mm e! G i m m e! G i m me ! ( A Ma n Af te r Mi dn i gh t) –<br />
1 6 AB BA ( 1 1 )<br />
1 7 9 To 5 – D o l l y P a r ton (4 )<br />
1 8 J'Ai m e La Vi e – Sa n dra Ki m ( 3 4 )<br />
Y o u S pi n M e R o u n d ( Li k e A R e cor d) – D ea d O r<br />
1 9 Al i ve ( 7 1 )<br />
2 0 I F e el Lo v e – D o n n a Su mm e r (6 )<br />
2 1 I ch Bi n W i e D u – Ma ri a n n e R o s en b er g ( 3 5 )<br />
2 2 D i ep – G et R ea dy ! ( 2 3 )<br />
2 3 Ho u s e wi f e – D a a n ( 3 7 )<br />
W h en Th e R a i n B e gi n s T o F a l l – J er ma i n e Ja c kson<br />
2 4 P i a Za do ra ( 1 0 0 )<br />
2 5 Th i s Is M y Li f e ( La Vi ta ) – Sh i rl e y Ba ss e y ( 2 4 )<br />
2 6 R i si n ' – Na ta l i a ( 1 9 )<br />
2 7 Li k e Th e W a y I D o – Mel i s sa E th eri dg e ( 2 5 )<br />
2 8 La y Al l Y o u r Lo v e On M e – AB B A (73)<br />
2 9 An g el s – Ro b bi e W i l l i a ms ( 1 4 )<br />
Y o u ' re Th e F i r st , M y La st , My E v er yth i n g – Ba rr y<br />
3 0 W h i te ( R E )<br />
3 1 Bea u ti f u l – C h ri s ti n a A gu i l era ( 6 1 )<br />
3 2 Se x yba ck ( D i r ty ) – Ju sti n Ti mb e rl a k e ( N)<br />
3 3 I 'm So E xci te d – P o i n te r Si st e rs ( 1 0 )<br />
3 4 P o rs el ei n – Y a s mi n e ( R E )<br />
3 5 E xp re ss Y o u r s el f – Ma do n n a ( 9 1 )<br />
3 6 Hé L e kk e r B e es t – I sa b el l e A ( 2 6 )<br />
3 7 Y MC A – Vi l l a g e P eo pl e ( 2 7 )<br />
3 8 Ju mp – Ma do n n a ( N)<br />
3 9 Ma m ma Mi a – AB BA ( 8 7 )<br />
C a n 't G e t You Ou t Of M y H ea d – K yl i e Mi n o gu e<br />
4 0 ( 1 3 )<br />
4 1 R ej e cti o n – Ma r ti n Sol vei g ( N)<br />
4 2 F i n a l l y – C e C e P en i st o n ( R E )<br />
4 3 A B ra n d N ew D a y – W i z Sta rs ( 2 2 )<br />
4 4 Li k e A Vi r gi n – Ma do n n a ( 3 1 )<br />
4 5 I t' s Raining M en – G eri Ha l l i wel l ( 3 2 )<br />
4 6 I A m What I A m – G l o ri a G a yn o r ( 4 7 )<br />
Si st er s Ar e D o i n g I t Fo r Th em s el v es – Na ta l i a<br />
4 7 Me e ts Th e P o i n te r Si st e r s ( 4 0 )<br />
4 8 Sa ch a – Li l i a n e Sa i n t - P i e rr e ( N)<br />
4 9 I t' s Raining M en – W ea th e r Gi rl s (15 )<br />
5 0 Not An A d di ct – K' s Choice ( 9 8 )<br />
5 1 Th i n k – Na ta l i a ( N )<br />
5 2 F a me – I ren e C a ra ( 2 8 )<br />
5 3 Mooi – Ya smi n e ( N)<br />
5 4 Ne P a rt e z Pas Sa n s Moi – C él i n e D i o n ( N )<br />
87
5 5 F o l l o w M e – Ama n da Lea r (74 )<br />
5 6 La Vi e E n R o s e – G ra ce Jon es ( 4 2 )<br />
5 7 Soldi ers O f Lo v e – Li l i a n e Sa i n t - P i e rr e ( 3 8 )<br />
5 8 G el u kki g Zi j n – An n C h ri s ty ( R E )<br />
5 9 D o n 't G o – Y a zo o ( N)<br />
6 0 Y o u ' re B ea u ti f u l – Ja m es Bl u n t ( 5 5 )<br />
6 1 Hi gh er Th a n Th e S u n – Na ta l i a ( 5 0 )<br />
6 2 I A m What I A m – Sh i rl e y Ba s se y ( 7 2 )<br />
6 3 Bo y s Don 't C r y – Th e C u re ( N )<br />
6 4 Y e s Si r, I C a n Bo o gi e – Ba cca ra ( N)<br />
6 5 W h y T el l M e W h y – An i ta M e y er ( N)<br />
6 6 Th i n k – Ar eth a F ra n kl i n ( N)<br />
6 7 G h o st bo y – G a b ri el R i o s ( N )<br />
G o ei em o r gen , Mor g en – Ni cole Jos y - Hu go Sa ga l<br />
6 8 ( Ni col e & Hu go ) ( 2 1 )<br />
6 9 D i t Is D e Al l e r e ers t e Ke e r – R i ta D en e ve ( N )<br />
7 0 Ma n ea te r – Nel l y F u r ta d o ( N)<br />
7 1 Ju st Li k e A Pill – Pink ( N)<br />
7 2 Al l Th e Th i n g s Sh e Sa i d – t. A. t.U . ( R E )<br />
7 3 C ryi n g A t Th e D i s co th e qu e – Al ca za r (44)<br />
7 4 Sw e et D r ea m s – E u ry th mi c s (96 )<br />
7 5 Sh e 's Ma d o n n a – R o b bi e W i l l i a ms ( N)<br />
7 6 A Lo v e Bi za r r e – Sh ei l a E ( 5 9 )<br />
7 7 Kn o c k On W o o d – Ami i St ewa rt ( 6 0 )<br />
7 8 Bel i ev e – K 's Choi ce ( R E )<br />
7 9 Lo v e Sh a c k – B-52 's ( N )<br />
8 0 D a dd y C o o l – Bo n e y M ( N )<br />
8 1 Bea ts Of Lo v e – Na ch t Un d Ne b el ( 3 9 )<br />
Xa n a du – Ol i vi a Ne w ton- John / E l e ct ri c Li gh t<br />
8 2 Or ch e st ra ( N)<br />
8 3 So Ma n y M en , S o Li t tl e Ti m e – Mi qu el Bro wn ( R E )<br />
8 4 Si n g I t Ba c k – M o l o ko ( N )<br />
C o mfor ta bl y Nu m b – Sci s sor Si s te rs [ R o z e<br />
8 5 Al a rm sch i j f 2 0 0 4 ] ( 6 7 )<br />
8 6 C l u b Tro pi ca n a – W h a m! ( 4 9 )<br />
Ai n 't No Mounta i n Hi gh E n o u gh / R em em b er M e –<br />
8 7 Bo y s T o wn G a n g ( R E )<br />
8 8 Li k e A P ra ye r – Ma do n n a ( 3 3 )<br />
8 9 ( I 'l l N e v er B e) Ma ri a Ma g da l en a – Sa n d ra ( 8 8 )<br />
9 0 Voya g e Vo ya ge – D esi r el es s ( N)<br />
D o Y o u W a n n a F u n k – P a t ri c k C o wl e y F ea t .<br />
9 1 Syl ve st e r (63)<br />
9 2 Bo y s ( Su m m er ti m e L o v e) – Sa bri n a ( R E )<br />
9 3 Nobo d y' s Wif e – An o u k ( 4 8 )<br />
9 4 C ru ci f i e d – Ar my O f Lo v er s (51 )<br />
9 5 Sl o w – K yl i e Mi n o gu e ( 5 7 )<br />
9 6 Na rc o ti c – Li qu i do ( N)<br />
Y o u ' re M y H ea rt , Y o u 'r e My Soul – Mod e rn<br />
9 7 Ta l ki n g ( R E )<br />
9 8 F o r ev er Mo r e – Molo ko ( N )<br />
9 9 Ta i n te d Lo v e – Sof t C el l ( 4 5 )<br />
1 0 0 Sca r e d Of Y o u rs el f ( P e t er Lu t s R emi x ) – Zo rn i k<br />
88
R o ze Al a r ms ch i j f 2 0 0 7 : G ra c e K el l y – Mi ka<br />
Vl a a n de r en s E er st e H OM O TOP 1 0 0 , Ja a r ga n g 2 0 0 6<br />
© T bc E v en ts ( Th e Br ea kf a s t Club)<br />
[ ] : P o si ti e i n 2 0 0 5 - [ N ] : Ni eu w - [ R E ] : T er<br />
1 J e T 'A do r e – Ka t e R ya n [ N ]<br />
2 D a n ci n g Qu <strong>een</strong> – A BB A [1 3 ]<br />
3 I ' ve On l y B e gu n To F i gh t – Na ta l i a [ 1 ]<br />
4 9 To 5 – D o l l y P a rton [ 7 ]<br />
5 I W i l l Su r vi v e – G l o ri a G a yn o r [ 1 0 ] [ 1 , 2 0 0 4 ]<br />
6 I F eel Lo ve – D o n n a Su m me r [65 ]<br />
7 Je H e bt Me 1 0 0 0 Ma a l Bel o g en – La u ra Lyn n<br />
[ N]<br />
8 D i va – D a n a I n t ern a ti o n a l [ 4 2 ]<br />
9 Hu n g U p – Ma do n n a [ N]<br />
1 0 I ' m So E x ci t ed – P o i n t er Si st e rs [ 3 ]<br />
1 1 G i mm e ! Gi mm e! G i m m e! ( A Ma n Af t er<br />
Mi dn i gh t) – AB B A [40]<br />
1 2 Al e xa n d ri e , Al e xa n d ra – C l a u d e F ra n çois [ 2 4 ]<br />
1 3 C a n 't G e t Y o u Ou t Of My H ea d – K yl i e<br />
Mi n o gu e [ 8 ]<br />
1 4 An g el s – R o b bi e W i l l i a ms [21]<br />
89
1 5 I t 's Raining Men – W ea th er G i rl s [ 3 6 ]<br />
1 6 Mei sj e s Aa n D e Ma ch t – Y a s mi n e [ 4 ]<br />
1 7 Vogu e – Ma do n n a [ 5 ]<br />
1 8 Ho t S tu f f – D o n n a Su mm er [ N ]<br />
1 9 R i si n ' – Na ta l i a [ 3 8 ]<br />
2 0 B el i ev e – C h e r [14 ]<br />
2 1 G o ei e mor g en , Mor g en – Ni cole Jo sy - Hu go<br />
Sa ga l ( Ni col e & Hu go ) [ 3 3 ]<br />
2 2 A B ra n d N e w D a y – W i z S ta rs [ 4 5 ]<br />
2 3 D i e p – G e t Rea d y! [ 1 5 ]<br />
2 4 Th i s I s M y Li f e ( La Vi ta ) – Sh i rl e y Ba ss e y<br />
[ 2 7 ]<br />
2 5 Li k e Th e W a y I D o – M el i ssa E th e ri d ge [ 1 6 ]<br />
2 6 H é L e kk e r B e es t – I sa bel l e A . [ 2 ]<br />
2 7 Y . M.C .A . – Vi l l a ge P eo pl e [ 2 0 ]<br />
2 8 F a m e – I r en e C a ra [ N]<br />
2 9 Sma l l to wn Bo y – B ro n s ki Bea t [93 ]<br />
3 0 Sw e di sh D e si gn er D ru gs – D a a n [ 5 6 ]<br />
3 1 Li k e A Vi rgi n – Ma do n n a [ 1 1 ]<br />
3 2 I t 's Raining Men – G eri Ha l l i w el l [ 1 8 ]<br />
3 3 Li k e A Pra y er – Ma do n n a [ 1 9 ]<br />
3 4 J' Ai m e La Vi e – Sa n dra Ki m [44 ]<br />
90
3 5 I ch Bi n W i e D u – Ma ri a n n e R o sen b er g [ 6 2 ]<br />
3 6 B et te r Th e D e vi l Y o u Kn o w – K yl i e Mi n o gu e<br />
[ 6 ]<br />
3 7 Ho u s e wi f e – D a a n [ 3 4 ]<br />
3 8 Soldi er s Of L o v e – Li l i a n e Sa i n t - P i e rr e [ 2 8 ]<br />
3 9 B ea ts Of Lo v e – Na ch t U n d N eb el [ R E ]<br />
4 0 Si st e rs Ar e D o i n g I t Fo r Th e ms el v es – Na ta l i a<br />
Me e ts Th e P o i n te r Si st e rs [ N]<br />
4 1 F a d e To G r e y – Vi sa g e [ N ]<br />
4 2 La Vi e E n R o se – G ra c e Jon es [ R E ]<br />
4 3 Z ei l Je Voo r He t E er st – Ba r t Ka ël l [ 2 6 ]<br />
4 4 C ryi n g A t Th e D i sco th e qu e – Al ca za r [54 ]<br />
4 5 Ta i n te d Lo ve – So f t C el l [ 3 0 ]<br />
4 6 C a l l On M e – E ri c Pr y dz [ 8 2 ]<br />
4 7 I A m What I A m – G l o ri a G a yn o r [ N]<br />
4 8 No bo d y' s Wif e – An o u k [ 5 0 ]<br />
4 9 C l u b T ro pi ca n a – W h a m ! [ N]<br />
5 0 Hi gh er Th a n Th e Su n – Na ta l i a [ 1 2 ]<br />
5 1 C ru ci f i e d – Ar m y Of L o v e rs [R E ]<br />
5 2 H eb J e E v en Voor Mi j – F ra n s Ba u e r [ N]<br />
5 3 R es p ec t – Ar eth a F ra n kl i n [ N]<br />
5 4 I ' m Comi n g Ou t – D i a n a R o ss [ 7 0 ]<br />
91
5 5 Y o u ' r e B ea u ti f u l – Ja m es Bl u n t [ N ]<br />
5 6 S ex y Bo y – Ai r [ N ]<br />
5 7 Sl o w – K yl i e Mi n o gu e [ R E ]<br />
5 8 D é sen ch a n t é e – Ka t e R ya n [ 4 7 ]<br />
5 9 A L o v e Bi za r r e – Sh ei l a E . [ N ]<br />
6 0 Kn o ck On W o o d – A mi i St e wa r t [ N]<br />
6 1 B ea u ti f u l – C h ri s ti n a A gu i l e ra [ 3 1 ]<br />
6 2 I ' m Too S e xy – R i gh t Sa i d F r ed [ 7 1 ]<br />
6 3 D o Y o u W a n n a F u n k – P a tri c k C o wl ey F ea t.<br />
Syl ve st e r [R E ]<br />
6 4 Vl i e g M e t M e Me e – P a u l d e L e eu w [ 9 7 ]<br />
6 5 Ki s s – Pri n ce An d Th e R ev o l u ti o n [ N]<br />
6 6 A Diff er en t Corn e r – G eo rg e Mi ch a el [ 8 7 ]<br />
6 7 C o mfo rta bl y Nu m b – Sci s sor Si s t er s [9] [ R o ze<br />
Al a rm sch i j f , 2 0 0 4 ]<br />
6 8 I W a n t To Br ea k F r e e – Qu <strong>een</strong> [ 5 5 ]<br />
6 9 Bi g I n Ja pa n – Al ph a vi l l e [ N ]<br />
7 0 F l a sh da n c e … What A F e el i n g – I r en e C a ra [ N ]<br />
7 1 Y o u S pi n M e R o u n d ( Li k e A Reco rd ) – D ea d O r<br />
Al i ve [ 9 5 ]<br />
7 2 I A m What I A m – Sh i rl ey Ba s s ey [ 8 3 ]<br />
7 3 La y Al l Y o u r Lo v e On M e – A BB A [86 ]<br />
7 4 F o l l o w M e – A ma n da L ea r [ R E ]<br />
92
7 5 Bi l l i e J ea n – Mi ch a el Ja c kson [ 6 8 ]<br />
7 6 D o c tor P r essu r e – Myl o Vs . Mi a mi Soun d<br />
Ma ch i n e [ N ]<br />
7 7 Ta k e My Lo v e – G o o d Sh a p e [ R E ]<br />
7 8 Y o u ' r e G o n n a W a n t M e – Ti ga [ N]<br />
7 9 G o W es t – P et Sh o p Bo y s [R E ]<br />
8 0 W a k e M e U p Be f o r e Y o u G o - G o – W h a m! [ 8 1 ]<br />
8 1 Ba r bi e G i rl – Aqu a [ 6 0 ]<br />
8 2 Lo ve To Lo ve Y o u Ba b y – D o n n a S u mm er [ N ]<br />
8 3 R el a x ( Su ck I t ) – F ra n ki e G o es To Ho l l y wo o d<br />
[ R E ]<br />
8 4 C a P l a n e P o u r Moi – Plas ti c B er tra n d [ N]<br />
8 5 C o n tro v er sy – P ri n c e [ 5 1 ]<br />
8 6 Zo m bi e – C ra n b er ri e s [73 ]<br />
8 7 Ma m ma Mi a – AB B A [59]<br />
8 8 ( I 'l l Ne v er B e) Ma ri a Ma g da l en a – Sa n d ra<br />
[ 4 9 ]<br />
8 9 D o n ' t L ea ve M e Th i s Way – C o m mu n a r ds [ R E ]<br />
9 0 Too Sh y – Ka j a go o go o [ R E ]<br />
9 1 E xp r es s You rs el f – Ma do n n a [ N ]<br />
9 2 W ea k – S ku n k An a n si e [ 9 9 ]<br />
9 3 I ' m You r Ma n – W h a m ! [R E ]<br />
93
9 4 Lo ve G en e ra ti o n – Bo b Si n cl a r F ea t . G a ry<br />
P i n e [ N]<br />
9 5 Mi ssi n g – E ve ry th i n g Bu t Th e G i rl [ R E ]<br />
9 6 Sw e e t Dr ea ms – E u ry th mi cs [ R E ]<br />
9 7 D i rr ty – C h ri s ti n a A gu i l era F ea t. R e dma n [ 4 1 ]<br />
9 8 Not An Ad di c t – K' s Choice [ 2 2 ]<br />
9 9 D a n g er ! Hi gh V o l ta g e – E l ec tri c Si x [ N]<br />
1 0 0 W h en Th e R a i n Be gi n s T o F a l l – J e rma i n e<br />
Ja ck son Pia Za do ra [ 6 6 ]<br />
R o ze Al a r ms ch i j f 2 0 0 6 : G i s Gi s Gi s ( W i e Ho u dt<br />
Va n Jou) – M e eu w<br />
Vl a a n de r en s E er st e H OM O TOP 1 0 0 , Ja a r ga n g 2 0 0 5<br />
© T bc E v en ts ( Th e Br ea kf a s t Club)<br />
( ) : P o si ti e i n 2 0 0 4<br />
1 . Na ta l i a – I ' v e On l y Be gu n T o F i gh t (11 )<br />
2 . I sa b el l e A. – H é L ek k er B ee st ( - )<br />
3 . P o i n t er Si s te rs – I 'm So E xci t e d ( 4 0 )<br />
4 . Y a s mi n e – M ei sj es Aa n D e Ma ch t (2)<br />
5 . Ma do n n a – Vogu e ( 7 )<br />
6 . Kyl i e Mi n o gu e – B et t er Th e D evi l Y o u Kn o w ( - )<br />
7 . D o l l y P a rton – 9 To 5 ( 6 7 )<br />
94
8 . Kyl i e Mi n o gu e – C a n 't G et Y o u Ou t Of M y H ea d ( 2 7 )<br />
9 . S ci sso r Si st e rs – C o mfo rta bl y Nu m b ( - ) ( R o z e<br />
Al a rm sch i j f 2 0 0 4 )<br />
1 0 . G l o ri a G a yn o r – I W i l l Su r vi v e ( 1 )<br />
1 1 . Ma do n n a – Li k e A Vi r gi n ( 2 0 )<br />
1 2 . Na ta l i a – Hi gh e r Th a n Th e Su n ( 6 1 )<br />
1 3 . A BB A – D a n ci n g Qu e en ( 5 )<br />
1 4 . C h e r – B el i e ve ( 4 8 )<br />
1 5 . G et R ea dy ! – D i e p ( 6 0 )<br />
1 6 . M el i ssa E th eri d g e – Li k e Th e W a y I D o ( 4 )<br />
1 7 . B ri tn ey S p ea rs – To xi c ( - )<br />
1 8 . G eri Ha l l i w el l – I t 's Raining M en ( 3 4 )<br />
1 9 . Ma do n n a – Li k e A P ra y er ( - )<br />
2 0 . Vi l l a g e P eo pl e – Y . M.C .A . ( 1 0 )<br />
2 1 . R o b bi e W i l l i a ms – An g el s ( 8 3 )<br />
2 2 . K' s Choice – Not An A d di ct ( 6 )<br />
2 3 . D a ve McC u l l en – B * tch ( - )<br />
2 4 . C l a u d e F ra n çois – Al exa n dri e, Al e xa n dra ( - )<br />
2 5 . B ri tn ey S p ea rs – I 'm A Sl a v e 4 U ( 3 1 )<br />
2 6 . Ba rt Ka ël l – Z ei l J e Voor H et E e rs t (58 )<br />
2 7 . Sh i rl e y Ba ss e y – Th i s I s M y Li f e ( La Vi da ) ( 8 )<br />
2 8 . Li l i a n e Sa i n t - P i er r e – S o l di e rs Of Lo v e ( 1 4 )<br />
95
2 9 . Mo dj o – La dy ( H ea r M e T o n i gh t ) ( - )<br />
3 0 . So f t C el l – Ta i n t e d L o v e ( 9 5 )<br />
3 1 . C h ri s ti n a A gu i l era – B ea u ti f u l ( - )<br />
3 2 . Bl u r – G i rl s An d Bo y s ( - )<br />
3 3 . Ni c o l e Jos y - Hu go Sa ga l – G o ei em o r g en , Mor g en<br />
( 4 2 )<br />
3 4 . D a a n – Ho u s e wi f e ( - )<br />
3 5 . W h i tn ey Ho u ston – I W a n n a D a n c e W i th So m eb o dy<br />
( - )<br />
3 6 . W ea th er G i rl s – I t 's Raining M en ( 9 )<br />
3 7 . E va n es c en c e – My I m mor ta l ( - )<br />
3 8 . Na ta l i a – R i si n ' ( - )<br />
3 9 . P et Sh o p Bo ys – A bsolu tel y F a bu l o u s ( - )<br />
4 0 . A BB A – G i m me ! Gi mm e! G i m m e! ( A Ma n Af t er<br />
Mi dn i gh t) (3 9 )<br />
4 1 . C h ri s ti n a A gu i l era F ea t. R e dma n – D i r rt y ( 1 8 )<br />
4 2 . D a n a I n te rn a ti o n a l – D i va ( 6 4 )<br />
4 3 . t .A .t .U . – Al l Th e Th i n gs Sh e Sa i d ( - )<br />
4 4 . Sa n dra Ki m – J 'Ai me La Vi e ( - )<br />
4 5 . W i z Sta rs – A Bra n d N e w D a y ( - )<br />
4 6 . K' s Choice – Bel i ev e ( 3 7 )<br />
4 7 . Ka t e R ya n – D és en ch a n té e ( - )<br />
96
4 8 . Bo y s To wn G a n g – Ai n ' t No Moun ta i n Hi gh E n o u gh ( -<br />
)<br />
4 9 . Sa n dra – ( I 'l l N ev e r B e ) Ma ri a Ma g da l en a ( - )<br />
5 0 . An o u k – No bo d y 's Wif e ( 4 1 )<br />
5 1 . P ri n c e – C o n t ro v e rs y ( 6 6 )<br />
5 2 . R .E .M . – Lo si n g M y R el i gi o n ( 6 8 )<br />
5 3 . O-Z o n e – D ra go s t ea D i n T ei ( - )<br />
5 4 . Al ca za r – C r yi n g At Th e D i s coth e qu e ( 2 1 )<br />
5 5 . Qu e en – I W a n t To Br ea k F r e e ( 3 )<br />
5 6 . D a a n – Sw e di sh D e si gn er D ru gs ( - )<br />
5 7 . Xa n d ee – 1 Li f e ( - )<br />
5 8 . F el i x D a Ho u s e ca t – Ma da m e Ho l l y wo o d ( Ti ga ' s<br />
Mi st er Ho l l ywo o d V er si o n ) ( - )<br />
5 9 . A BB A – Ma m ma Mi a ( - )<br />
6 0 . A qu a – Ba r bi e G i rl ( 6 0 )<br />
6 1 . Zo rn i k – S ca r ed Of Y o u rs el ( P et e r Lu ts R e mi x) ( - )<br />
6 2 . Ma ri a n n e R o sen b er g – I ch Bi n W i e D u ( 5 7 )<br />
6 3 . An n C h ri st y – G el u k ki g Zi j n ( - )<br />
6 4 . R a m se s Sh a f f y – W e Zu l l en D o o r ga a n ( - )<br />
6 5 . D o n n a Su m me r – I F eel Lo ve ( 9 6 )<br />
6 6 . J er ma i n e Ja c kson P i a Za do ra – W h en Th e R a i n<br />
Be gi n s To Fall (29)<br />
6 7 . R .E .M . – Sh i n y Ha p py P eo pl e ( - )<br />
97
6 8 . Mi ch a el Ja ck son – Bi l l i e J ea n ( - )<br />
6 9 . Li za Mi n el l i – Al l Th a t Ja z z (81 )<br />
7 0 . D i a n a R o s s – I 'm C o mi n g Ou t (15 )<br />
7 1 . R i gh t Sa i d F r e d – I 'm T o o S ex y ( 1 6 )<br />
7 2 . J en n i f e r Sa u n d er s – Ho l di n g Ou t Fo r A H e ro ( - )<br />
7 3 . C ra n b er ri es – Z o m bi e ( - )<br />
7 4 . Y a smi n e – P o r s el ei n ( - )<br />
7 5 . Mo d ern Ta l ki n g – Y o u 'r e My H ea r t, Y o u 'r e M y S o u l<br />
( 2 2 )<br />
7 6 . Ba rr y W h i t e – Y o u ' r e Th e F i r st , My La s t, M y<br />
E ve r yth i n g ( - )<br />
7 7 . Th e C a r di ga n s – Lo v e F o o l ( - )<br />
7 8 . B ri tn ey S p ea rs – C ra zy ( - )<br />
7 9 . Zo rn i k – I t 's So Un r ea l ( - )<br />
8 0 . A rma n d Va n H el d en – M y M y M y ( - )<br />
8 1 . W h a m ! – W a ke M e U p B ef o r e Y o u G o - G o ( 7 4 )<br />
8 2 . E ri c P r yd z – C a l l On M e ( - )<br />
8 3 . Sh i rl e y Ba ss e y – I Am W h a t I A m (52 )<br />
8 4 . P l a c ebo – Na n cy Bo y ( 2 6 )<br />
8 5 . S t ep s – La st Th i n g On My Mi n d ( - )<br />
8 6 . A BB A – La y Al l Y o u r L o v e On M e ( - )<br />
8 7 . G eo rg e Mi ch a el – A Diff e r en t Co rn e r ( - )<br />
98
8 8 . La Bo u ch e – B e My Lo ve r ( - )<br />
8 9 . S ti j n – S e xj u n ki e ( - )<br />
9 0 . Vi o l a W i l l s – I f Y o u C o u l d R ea d My Mi n d ( - )<br />
9 1 . C yn di La u p er – G i rl s Ju s t Want T o Ha v e F u n ( - )<br />
9 2 . T e xa s – Bl a c k E y e d Bo y ( - )<br />
9 3 . B ro n s ki B ea t – Sma l l to wn Bo y ( 2 4 )<br />
9 4 . E l ton J o h n – I 'm Sti l l S ta n di n g ( - )<br />
9 5 . D ea d O r Al i ve – Y o u Spi n M e R o u n d ( Li ke A R ec o rd )<br />
( 9 9 )<br />
9 6 . G eo rg e Mi ch a el – Ou tsi de ( 1 2 )<br />
9 7 . P a u l d e Le eu w – Vl i e g M e t M e Me e ( 8 0 )<br />
9 8 . Sh a n i a T wa i n – Ma n ! I F e el Li k e A W o ma n ( 5 3 )<br />
9 9 . S ku n k An a n si e – W ea k ( 2 8 )<br />
1 0 0 . M yl èn e F a rm e r – Li b er ti n e ( - )<br />
R o ze Al a r ms ch i j f 2 0 0 5 : D e en – I n Th e D i s co<br />
Vl a a n de r en s E er st e H OM O TOP 1 0 0 , Ja a r ga n g 2 0 0 4<br />
© T bc E v en ts ( Th e Br ea kf a s t Club)<br />
R o ze A l a r ms ch i j f : C o mfor ta bl y Nu m b – S ci s sor Si s t er s<br />
1 . I W i l l Su rvi ve – G l o ri a G a yn o r<br />
99
2 . M ei sj es Aa n D e Ma ch t – Y a smi n e<br />
3 . I W a n t To B rea k F re e – Qu e en<br />
4 . Li ke Th e W a y I D o – M el i ssa E th eri dg e<br />
5 . D a n ci n g Qu e en – AB BA<br />
6 . No t An A ddi ct – K ’s Choi ce<br />
7 . Vo gu e – Ma do n n a<br />
8 . Th i s I s My Li f e – Sh i rl e y Ba s se y<br />
9 . I t’ s Raining M en – W ea th e r Gi rl s<br />
1 0 . Y MC A – Vi l l a g e P e o pl e<br />
1 1 . I ’v e On l y B egu n To Fi gh t – Na ta l i a<br />
1 2 . Ou tsi d e – G eo rg e Mi ch a el<br />
1 3 . Sl o w – K yl i e Mi n o gu e<br />
1 4 . Sol di e rs Of Lo v e – Li l i a n e Sa i n t - P i er r e<br />
1 5 . I ’m Co mi n g Ou t – Diana Ros s<br />
1 6 . I ’m Too Se x y – R i gh t Sa i d F re d<br />
1 7 . I Am W h a t I A m – G l o ri a G a yn o r<br />
1 8 . D i r rt y – C h ri sti n a Agu i l e ra f t. R e dma n<br />
1 9 . Ma te ri a l G i rl – Ma do n n a<br />
2 0 . Li ke A Vi r gi n – Ma do n n a<br />
2 1 . C r yi n g At T h e D i s coth e qu e – Al ca za r<br />
2 2 . Y o u ’r e My H ea r t, Y o u ’r e M y Soul – M o d ern Ta l ki n g<br />
100
2 3 . R el a x ( Su c k I t) – F ra n ki e G o es To Ho l l y wo o d<br />
2 4 . S ma l l to wn Bo y – Br o n s ki B ea t<br />
2 5 . F r e e do m – G eo r g e Mi ch a el<br />
2 6 . Na n cy Bo y – P l a c e bo<br />
2 7 . C a n ’ t G et Y o u Ou t Of M y Hea d – K yl i e Mi n o gu e<br />
2 8 . W ea k – S ku n k An a n si e<br />
2 9 . W h en Th e R a i n B e gi n s T o F a l l – Ja c kson & Za do ra<br />
3 0 . I k B en E en Ven t – Ji mm y B.<br />
3 1 . Sl a ve F o r Y o u – Bri tn e y Sp ea r s<br />
3 2 . G o W e st – P e t Sh o p Bo ys<br />
3 3 . D o n ’t L ea v e Me Th i s Wa y – C o mmu n a rd s<br />
3 4 . I t’ s Raining M en – G e ri Ha l l i w el l<br />
3 5 . S tro n g E n o u gh – C h er<br />
3 6 . Ka r ma C h a m el eo n – C u l tu r e C l u b<br />
3 7 . B el i e v e – K ’s Choice<br />
3 8 . D és en ch a n té e – M yl èn e F a rm er<br />
3 9 . G i m m e! G i m me ! Gi mm e ! – A B BA<br />
4 0 . I ’m So E xci t e d – P o i n t e r Si st er s<br />
4 1 . No bo dy ’s W i f e – An o u k<br />
4 2 . G o ei emo rg en , Mo r gen – Ni col e & Hu go<br />
4 3 . Bo l er o – F a n c y<br />
101
4 4 . A r e F ri en d s Elect ri c – G a r y Nu ma n & Tu b e wa y Ar my<br />
4 5 . C ru ci f i e d – Ar my Of Lo v er s<br />
4 6 . I t’ s A Si n – P et Sh o p Bo y s<br />
4 7 . S w e et D r ea m s – E u r yth mi c s<br />
4 8 . B el i e v e – C h er<br />
4 9 . Th i s Cha rmi n g Ma n – S mi th s<br />
5 0 . I ’m Y o u r Ma n – W h a m!<br />
5 1 . Ta k e M y Lo v e – G o o d Sh a p e<br />
5 2 . I Am W h a t I A m – Sh i rl e y Ba ss e y<br />
5 3 . Ma n ! I F e el Li ke A W o ma n – Sh a n i a T wa i n<br />
5 4 . C a n dl e I n Th e W i n d – E l t o n J o h n<br />
5 5 . Ma n i a c – Mi ch a el S e mb el l o<br />
5 6 . G a y Ba r – E l ec tri c Si x<br />
5 7 . I ch Bi n W i e D u – Ma ri a n n e R o s en b e rg<br />
5 8 . Z ei l J e Voor H et E e rs t – Ba rt Ka ël l<br />
5 9 . L e s La cs Du C o n n e ma ra – Mi ch el Sa rd o u<br />
6 0 . D i ep – G et R ea dy !<br />
6 1 . Hi gh e r Th a n Th e Su n – Na ta l i a<br />
6 2 . Mi l k sh a k e – K el i s<br />
6 3 . Mi s si n g – E v er y th i n g Bu t Th e G i rl<br />
6 4 . D i va – D a n a I n te rn a ti o n a l<br />
102
6 5 . So m eti me s – E ra su r e<br />
6 6 . C o n t ro ve rs y – P ri n c e & Th e R ev o l u ti o n<br />
6 7 . 9 To 5 – D o l l y P a r ton<br />
6 8 . Lo si n g My R el i gi o n – R E M<br />
6 9 . Mu rd e r On Th e D a n c ef l o o r – Soph i e E l l i s - Be x tor<br />
7 0 . I W a n t To F u c k Y o u I n Th e Ass – Ou th er e Bro th er s<br />
7 1 . I ’m So Ho t F o r Y o u – Bo bb y O.<br />
7 2 . I B el i ev e I n A Th i n g C a l l e d Lo ve – Th e D a rkn e s s<br />
7 3 . La Vi e E n R o s e – G ra c e J o n es<br />
7 4 . W a k e M e U p B ef o re Y o u G o - G o – W h a m !<br />
7 5 . W e A r e F a mi l y – Si s t er Sl e d ge<br />
7 6 . B ea ts Of Lo ve – Na ch t Un d N e b el<br />
7 7 . Th e F i n a l C o u n t do wn – E u ro p e<br />
7 8 . F i n a l l y – C e C e P en i ston<br />
7 9 . G l a d To B e G a y – Tom Ro bi n son Ba n d<br />
8 0 . Vl i eg M et Me M e e – P a u l d e L eeu w<br />
8 1 . Al l Th a t Ja zz – Li za Mi n el l i<br />
8 2 . E n a mo ra da – B el l e P e re z<br />
8 3 . An g el s – Ro bbi e W i l l i a ms<br />
8 4 . So Ma n y M en , So Li t tl e Ti m e – Mi qu el B ro wn<br />
8 5 . D o Y o u W a n n a F u n k – P a t ri c k C o wl e y & S yl v e st er<br />
103
8 6 . F o l l o w M e – Ama n da L ea r<br />
8 7 . Too Sh y – Ka j a go o go o<br />
8 8 . Tou ch M e – Sa ma n th a F o x<br />
8 9 . Bo y s ( Su m me rti me Lo v e) – Sa bri n a<br />
9 0 . R el i gh t My F i r e – Ta k e Th a t<br />
9 1 . F r e e Y o u r Mi n d – E n Vo gu e<br />
9 2 . Lu v 4 Lu v – R o bi n S.<br />
9 3 . W e D o n ’t Ha v e To Ta k e Ou r Clo th e s Of f – J er m a i n e S te wa r t<br />
9 4 . Sh o rt D i c k Ma n – 2 0 F i n g er s<br />
9 5 . Ta i n t e d L o v e – Sof t Cel l<br />
9 6 . I F e el Lo v e – D o n n a Su mm er<br />
9 7 . Sh o o t Y o u r Sh o t – D i vi n e<br />
9 8 . Si ma ri k – Ta rka n<br />
9 9 . Y o u S pi n M e R o u n d ( Li k e A R ec o r d) – D ea d Or Al i ve<br />
1 0 0 . F r e e – U l tra Na t é<br />
10.2 Homo 100 – Nederland (2008)<br />
1 YMCA Village People<br />
2 Grace Kelly Mika<br />
3 I'm too sexy Right Said Fred<br />
4 Dancing Qu<strong>een</strong> Abba<br />
5 I Don't Feel Like Dancin' Scissor Sisters<br />
6 It's raining men Weather Girls<br />
7 Bearforce 1 Bearforce 1<br />
104
8 Why tell me why Anita Meyer<br />
9 Relax (take it easy) Mika<br />
10 Ich bin wie du<br />
Ma ri a n n e<br />
R o s e n b e r g<br />
11 Smalltown boy Bronski Beat<br />
12 Crucified Army of lovers<br />
13 Dragoste din tei O-zone<br />
14 Gay bar Electric Six<br />
15 Don't leave me this way Communards<br />
16 Mee Me Gek Gerard Joling<br />
17 I Want To Break Free Qu<strong>een</strong><br />
18 This is my life Shirley Bassey<br />
19 Fascination Alphabeat<br />
20 Crying at the discotheque Alcazar<br />
21 Go West Pet Shop Boys<br />
22 Shut up (and sleep with me) Sin With Sebastian<br />
23 I Will Survive Gloria Gaynor<br />
24 Tainted Love Soft Cell<br />
25 Step Right Up Jamai<br />
26 Brand New Day Wizz Stars<br />
27 Big Girl (You Are Beautiful) Mika<br />
28 Club Tropicana Wham<br />
29 Like the way I do Melissa Etheridge<br />
30 Outside George Michael<br />
31 You're my heart, you're my soul Modern Talking<br />
32 Vogue Madonna<br />
33 Wake me up (before you go go) Wham<br />
34 Girls Just Wanna Have Fun Cyndi Lauper<br />
35 Sexy Boy Air<br />
36 Mamma Mia Abba<br />
37 Viva la diva Dana International<br />
38 Kylie Akcent<br />
39 Can't get you out of my head Kylie Minoque<br />
40 Love me just a little bit more Dolly Dots<br />
41 Quit playing games with my heart Back Street Boys<br />
42 All The Things She Said Tatu<br />
43 Vlieg met me mee Paul de Leeuw<br />
44 I'm coming out Diana Ross<br />
45 Karma chameleon Culture Club<br />
46 Let me entertain you Robbie Williams<br />
47 Don't talk just kiss Right Said Fred<br />
48 Shoot your shot Divine<br />
49 Daddy Cool Boney M<br />
50 Wow Kylie Minoque<br />
51 Copacabana Barry Manilow<br />
105
52 New York City Boy Pet Shop Boys<br />
53 To deserve you Bette Midler<br />
54 Stayin' Alive Bee Gees<br />
55 Believe Cher<br />
56 Born to be alive Patrick Hernandez<br />
57 Sexbomb Tom Jones & Mousse T<br />
58 (Tell it all about) Boys Dolly Dots<br />
59 Simarik Tarkan<br />
60 Why? Bronski Beat<br />
61 Relax Franky Goes To Hollywood<br />
62 Baby, One more time Britney Spears<br />
63 You're the greatest lover Luv<br />
64 I believe in a thing called love The Darkness<br />
65 Blijf je vanavond Monique Smit<br />
66 It's raining men Geri Halliwell<br />
67 Back For Good Take That<br />
68 Hung Up Madonna<br />
69 In The Navy Village People<br />
70 Beautiful Christina Aguilera<br />
71 You can if you want Modern Talking<br />
72 I wanna dance with somebody Whitney Houston<br />
73 Take your mama Scissor Sisters<br />
74 Respect Aretha Franklin<br />
75 Que si que no Jody Bernal<br />
76 It's a sin Pet Shop Boys<br />
77 Finally Ce Ce Peniston<br />
78 Mercy Duffy<br />
79 Kiss Prince<br />
80 Express Yourself Madonna<br />
81 Push Up Freestylers<br />
82 As long as you love me Back Street Boys<br />
83 Voulez-vous Abba<br />
84 Samen zijn Willeke Alberti<br />
85 You Make Me Feel Mighty Real Sylvester<br />
86 Loveshack B52's<br />
87 I Feel Love Donna Summer<br />
88 When you say nothing at all Ronan Keating<br />
89 Tragedy Bee Gees<br />
90 A natural woman Aretha Franklin<br />
91 Waterloo Abba<br />
92 Viva Espagna Imca Marina<br />
93 When will i be famous Bros<br />
94 In My Arms Kylie Minoque<br />
95 I'm so excited Pointer Sisters<br />
96 Don't let the sun go down on me Elton John & George Michael<br />
106
97 Venus Bananarama<br />
98 Show me love Robin S<br />
99 Relight My Fire Dan Hartman<br />
100 Man, I feel like a woman Shania Twain<br />
10.3 Topiclijst<br />
Topiclijst<br />
DEMOGRAFISCHE GEGEVENS<br />
- geslacht<br />
- geboortejaar<br />
- woonplaats<br />
- job/studie<br />
- geaardheid<br />
- relatiegegevens<br />
ZELFBESCHRIJVING<br />
- Vertel <strong>een</strong>s wat over jezelf : wie ben je, waar ben je<br />
mee bezig, wat vind je belangrijk in het leven, .. ?<br />
- Zit je in bepaalde verenigingen?<br />
- Hoe lang ben je al ge-out?<br />
- Hoe waren de reacties?<br />
- Wat betekent voor jou homo/biseksualiteit?<br />
- Is holebi zijn in deze tijd helemaal aanvaard, volgens<br />
jou?<br />
- Vind jij jouw andere geaardheid belangrijk?<br />
- Denk je <strong>dat</strong> er verschillende soorten holebi’s/homo’s<br />
bestaan? Zitten er gra<strong>dat</strong>ies in volgens jou? Waar zou je<br />
jezelf plaatsen?<br />
- Zijn er veel holebi’s in je vriendenkring? (Zo ja:<br />
waarom? Leuker, meer jezelf zijn, toevallig, …? Zo<br />
n<strong>een</strong>, waarom?)<br />
107
- Zijn er veel vrouwen/mannen (afhankelijk van geslacht<br />
respondent) in je vriendenkring? Waarom wel/niet?<br />
- Hetero’s?<br />
UITGAANSLEVEN & HOLEBICULTUUR<br />
- Hoe ziet jouw gemiddelde weekend eruit ?<br />
- Hoe vaak ga je uit?<br />
- Waar ga je uit? (gewoon café, echte fuiven, wat voor<br />
fuiven?)<br />
- Met wie?<br />
- Wat doe je zoal als je op <strong>een</strong> feestje staat? (dansen, toog<br />
hangen, praten, …?)<br />
- Heb je al veel mensen leren kennen via het uitgaan?<br />
- Wat vind je van holebifuiven? Kom je daar liever dan<br />
op <strong>een</strong> andere fuif? Hoe vaak?<br />
- Beschrijf <strong>een</strong>s hoe zo’n holebifuif verloopt? De sfeer?<br />
- Denk je <strong>dat</strong> holebi’s/homo’s anders feesten dan<br />
hetero’s?<br />
- Heb je het gevoel <strong>dat</strong> er <strong>een</strong> echte holebigem<strong>een</strong>schap<br />
bestaat? Behoor jij daartoe?<br />
- Kan die beschouwd worden als <strong>een</strong> soort subcultuur<br />
zoals andere muziek/jeugdsubculturen (eigen stijl,<br />
jargon, attitude)? Wat zijn dan de kenmerken van die<br />
subcultuur? (eventueel wat uitleggen) En hoe zit <strong>dat</strong><br />
met de homosubcultuur?<br />
MUZIEKVOORKEUR<br />
- Waar luister je zoal naar als je thuis bent ? (specifieke<br />
radiozenders, genres, artiesten, …?)<br />
- Waarom spreekt die muziek je aan? Heeft <strong>dat</strong> iets te<br />
maken met wie je bent?<br />
108
- Waarvan is jouw muziekkeuze – als je thuis/uit bent –<br />
afhankelijk?<br />
- Als je uitgaat, welke muziek hoor je dan graag? Wat is<br />
echte feestmuziek voor jou?<br />
HOMO TOP 100<br />
- Wat vind je ervan <strong>dat</strong> er jaarlijks <strong>een</strong> Homo Top 100<br />
wordt opgesteld? Waarom?<br />
- (lijst rustig laten bekijken) Wat vind je van de muziek<br />
die erin staat?<br />
- Hoe zou je deze muziek zelf benoemen?<br />
- Vind je deze muziek goed?<br />
- Waarom wordt dit als holebimuziek gezien? Zegt het<br />
iets over de holebigem<strong>een</strong>schap?<br />
- Wat vind je ervan <strong>dat</strong> de maatschappij holebi’s met<br />
deze muziek associeert?<br />
- De lijst staat vol stereotiepen. Paradox met aanvaarding<br />
als gelijke? (Zelfrelativering?)<br />
- Is er <strong>een</strong> groep/artiest die ontbreekt volgens jou? Of wie<br />
hoort er daarentegen niet thuis in de lijst?<br />
- Heb jij <strong>een</strong> rolmodel? Met wie identificeer je je het<br />
meest uit de lijst?<br />
- Er staan veel zogeheten diva’s in de lijst? Kan je jezelf<br />
met hen identificeren? Of adoratie, of gewoon<br />
muziekstijl,…?<br />
- Waar komt die gevoeligheid onder de<br />
holebigem<strong>een</strong>schap voor het Eurovisiesongfestival<br />
vandaan? Ben je zelf ook <strong>een</strong> fan? Kijk je er graag<br />
naar?<br />
- Waaraan denk je bij de term ‘camp’? (eventueel<br />
uitleggen) Waarom denk je <strong>dat</strong> bepaalde<br />
holebi’s/homo’s <strong>dat</strong> leuk vinden?<br />
109
- Er staat heel veel disco-muziek in de lijst. Waarom is<br />
<strong>dat</strong> zo, denk je?<br />
- “ glamrock, softrock?<br />
- Het tijdperk van Studio 54 kan je ook in deze<br />
muziekperiode plaatsen. Waar denk je aan bij die?<br />
Welke sfeer roept <strong>dat</strong> op bij jou? (hedonisme)<br />
- Denk je <strong>dat</strong> er onder homo’s <strong>een</strong> bepaalde nostalgie<br />
leeft naar die periode?<br />
- Valt deze muziek ook/eerder in de smaak bij lesbische<br />
vrouwen/biseksuelen? Waarom wel/niet? (vraag<br />
afhankelijk van respondent)<br />
- Ben je ooit op <strong>een</strong> Homo Top 100-fuif geweest? Wat<br />
vond je ervan?<br />
- Heb je nog vragen/opmerkingen?<br />
- Ken je iemand die ik eventueel ook kan interviewen?<br />
- Bedankt!!<br />
10.4 Interviews<br />
(werden verwijderd om <strong>een</strong> inbreuk op de schending van de privacy te vermijden)<br />
110