Lekke kelder? - Platform Fundering

Lekke kelder?
Dd 27 februari 2006
Aanvulling A maart 2006
Aanvulling B 9 juli 2010
Dit was niet de bedoeling.
1

A. Inleiding
Een vochtige kelder is niet zo aangenaam, zowel voor de bewoners als voor de
daarin geplaatste materialen. Daarnaast worden, door steeds veranderend gebruik,
andere eisen gesteld aan het klimaat in kelders. Bovendien kunnen vochtproblemen
in kelders ook elders in de woning of het gebouw tot vocht- en/of stankproblemen
gaan leiden. Problemen die kunnen ontstaan naast stankoverlast zijn,
condensvorming, optrekkend vocht, hygroscopisch vocht, en vochtdoorslag. Een
goed gerenoveerde kelder verhoogt de waarde van een woning of gebouw
aanzienlijk. Tevens werkt de kelder als een isolerende buffer voor de bovenliggende
ruimten.
Natuurlijke afbraak van bouwmaterialen in de loop der jaren, verhoogde
grondwaterdruk of eerst verlaagde en daarna verhoogde grondwaterstanden welke
tot scheurvorming leid, poreusheid van het toegepaste materiaal (capillaire werking),
slechte pleisterlagen, lekke leidingdoorvoeren, slechte aansluitingen wand en vloer,
kleine en grote lekkages, afname van de isolatie en onvoldoende ventilatie zijn
voorbeelden van voorkomende oorzaken van vochtproblemen in kelderruimten. Maar
ook waterschade door verzakkingen bij paalrot alsmede funderingsherstel waarbij
geen rekening is gehouden met een op enig moment hogere grondwaterstand.
Zowel oude als nieuwe kelders behoren waterdicht te zijn. Een kelder is pas goed te
gebruiken als er geen lekkage is van grondwater. Soms zijn kelders gemaakt die de
naam kelder niet mogen hebben omdat ze niet aan de bouwkundige eisen voldoen
en bij hogere grondwaterstanden zonder meer waterschade oplopen..
Wegpompen van grondwater is een gevaarlijke oplossing als er hoger
funderingshout in de nabije omgeving aanwezig is dan het niveau waarop het
grondwater wordt weggepompt.
Er zijn reparatietechnieken om oude kelders waterdicht te maken. In deze publicatie
wordt verwezen naar bedrijven die op Internet te vinden zijn. Laat het waterdicht
maken van kelders aan deskundigen over.
Tijdens funderingsherstel ontstaan ogenschijnlijke kelders die meteen vollopen met
water als door welke reden dan ook het grondwater hoger komt te staan dan de
betonvloer. Aangegeven wordt hoe een waterdichte kelder kan worden gemaakt.
In deze publicatie wordt een en ander toegelicht zonder dat we de intentie hebben
compleet te zijn. We hopen met deze publicatie een bijdrage te hebben geleverd aan
het voorkomen van problemen. Mocht u aanvullende opmerkingen of vragen hebben
neem dan contact op met:
Ing. Ad van Wensen
Voorzitter
Belangen Vereniging Funderings Problematiek
Stichting Platform Fundering Nederland
info@platformfundering.nl
Telefoon: 078-6140496
2

B. Inhoud
Paragraaf Omschrijving blad
A Inleiding 2
B Inhoud 3
C Grondwater 4
D Bestaande kelders 4
E Wat als een bestaande kelder lekt? 8
F Dit is bouwkundig geen kelder 8
G Plaatvloer bij funderingsherstel 9
H Plaatvloer onder spaarbogen in bouwblok 12
I Kruipruimten 13
J Ventilatie 13
3

C. Grondwater
De hoogte van het grondwater wordt in hoge mate beïnvloed door het
oppervlaktewaterpeil. Lekke riolen, verkeerd afgestelde drainages en
grondwateronttrekkingen kunnen de grondwaterstand (tijdelijk) verlagen, wat inhoudt
dat bij rioolherstel, het hoger instellen van de drainage en/of stoppen van de
grondwateronttrekking het grondwater soms fors hoger komt te staan. Kelders die bij
een verlaagde grondwaterstand jarenlang droog zijn geweest kunnen bij het omhoog
komen van het grondwater ineens gaan lekken.
Het hoogste funderingshout in een bouwkundige eenheid is maatgevend voor
het gewenste grondwaterpeil
Als streefniveau houden wij aan 30 cm boven het hoogte funderingshout
binnen een bouwkundige eenheid. Waarbij de grondwaterstand onder geen
enkele voorwaarde lager mag staan dan 10 cm boven het hoogste
funderingshout. (Ook niet tijdelijk)
D. Bestaande kelders
Bestaande kelders zijn er in allerlei soorten en maten, met zeer uiteenlopende
constructies, hieronder worden een aantal voorbeelden omschreven zonder
compleet te zijn, omdat er hierop nogal wat varianten mogelijk zijn. Hieronder
een aantal voorbeelden uit oude studieboeken.
Figuur hierboven uit “De technische School” door A.N. Wind uit 1918
Een gemetselde kelder met een lichtvenster (koekoek) geheel gefundeerd op houten
palen. Bij funderingsherstel zal afhankelijk va de totale constructie van de
bouweenheid gekeken moeten worden hoe deze kelder constructief wordt
opgevangen. Bij dit soort constructies zal het funderingshout onder de muren van de
bouweenheid waar geen kelder zit aanmerkelijk hoger zitten.
4

Figuur hierboven uit “De technische School” door A.N. Wind uit 1918
Dit is een zogenaamde drijvende kelder, hoe hoger het grondwater hoe hoger de
kelder komt te drijven door de opwaartse druk.
Figuur hierboven uit “Bouwkunde” deel II van R Jellema, Ir M.C.A Meischke en
Ir JA Muller uit 1961
Op dit soort betonconstructies zijn duizenden varianten mogelijk. Al of niet onderheid.
5

Figuur hierboven uit “Bouwkunde” deel II van R Jellema, Ir M.C.A Meischke en
Ir JA Muller uit 1961
Ook verbouwingen hebben bijgedragen aan het aantal typen kelders.
Figuur hierboven uit “Beknopt leerboek der constructieve bouwkunde door L
Zwiers MCMXXIV
Keldervloer op staal
Figuur hierboven uit “Constructie van gebouwen”Door Prof J.G. Watjes
6

Figuur hierboven uit “Burgerlijke bouwkunde” door M Sirag Jzn uit 1951
Diverse typen funderingen
7

E. Wat als een bestaande kelder lekt?
Wat te doen als een bestaande kelder al of niet voor of na funderingsherstel lekt.
Wat u niet moet doen, is een pompje in de kelder hangen of een drainage aan
leggen om het grondwater af te voeren. Hierdoor kunnen elders problemen
ontstaan, zeker als er hoger gelegen funderingshout in de omgeving aanwezig
is.
Wat u wel kan doen is er een deskundig bedrijf bij halen. Ga op Internet naar
http://www.google.nl en typ in lekke kelder of alleen maar kelder. Behalve dat u bij
publicaties van de Belangen Vereniging Funderings Problematiek (BVFP) en
Stichting Platform Fundering Nederland (SPFN) uitkomt ziet u daar ook bedrijven die
u kunnen adviseren de kelder op een verantwoorde manier dicht te maken. Hier zijn
verschillende technieken mogelijk die u bij de website van deze bedrijven kunt inzien.
F. Dit is bouwkundig geen kelder!
De grondwaterstand is lager dan het bovenste funderingshout. De kruipruimte was
daardoor kurkdroog. Op het zand is en betonplaatje gestort en daarop zijn wanden
gemetseld. Zolang het grondwater laag blijft voor de kelder geen probleem, wel voor
de houten fundering die wegrot. Zodra het grondwater hoger komt te staan zal de
kelder volstromen met grondwater.
8

G. Plaatvloer bij funderingsherstel
Een plaatvloer bij funderingsherstel vormt in tegenstelling waar het naar uit ziet geen
bouwkundige kelder
Hierboven is een situatie getekend waarbij het grondwater te laag stond, de houten
palen zijn aangetast (weggerot). Om te voorkomen dat de woning wegzakt, is een
plaatvloer aangebracht die in de bestaande muur is ingekast. Onder de gewapende
betonvloer zijn stalen buis palen aangebracht. Zodra echter het grondwater – bij
voorbeeld door rioolvervanging – boven het niveau van de plaatvloer komt te staan,
zal de kruipruimte blank komen staan. Zie tekening hieronder
9

Hoe zo iets er in werkelijkheid uitziet, ziet u op onderstaande foto.
Hoe het wel moet ziet u op onderstaande tekening.
Let altijd op voldoende ventilatie! De betonwand met stekeinden verbinden
aan de betonvloer. De betonwand ononderbroken laten uitvoeren!
Als betonwanden niet aangebracht worden laat de vloer dan voorzien van
stekeinden zodat later een waterdichte aansluiting met de wand gemaakt kan
worden. Bij grote waterdruk een kim aan laten brengen
10

Hoeveel deze opstuwing bedraagt is niet bekend, hou veiligheidshalve
rekening met minstens 10 cm boven de hoogste grondwaterstand
11

H. Plaatvloer onder spaarbogen in bouwblok
Om stenen en gewicht uit te sparen zijn soms spaarbogen aangebracht.
Een plaatvloer onder de hele bouweenheid en betonwanden zoals in het voorgaande
plaatje is aangegeven en er is een kelder onder de hele bouwkundige eenheid. Soms
een heel bouwblok.
WAARSCHUWING!
Let er bij een dergelijk constructie op dat onder het gehele bouwblok één grote
kelder ontstaat. In veel gevallen zal een eigenaar de ruimte gebruiken voor opslag
van materialen die hij/zij niet elke dag nodig heeft
Deze kelderruimte is vanuit alle woningen bereikbaar, dus omgekeerd is ook uw
woning via een andere woning bereikbaar voor ongewenst bezoek.
Als bij een van de bewoners de opgeslagen materialen door welke oorzaak dan ook
in brand vliegen dan hebben alle woningen rookschade zo niet erger.
We raden u daarom aan bij de woningscheidende muren de spaarbogen met
brandwerende materialen dicht te zetten.
Ook doorbraken in woningscheidende muren die gemaakt zijn voor het uitvoeren
van funderingsherstel brandwerend dichtzetten! Bijvoorbeeld door de gaten dicht te
metselen.
12

I. Kruipruimten
Kruipruimten ook al ligt er een betonvloer in zijn geen kelders. Voor het oplossen van
vocht en stankproblemen bij kruipruimten zie de publicatie “kruipruimten” op de
website www.platformfundering.nl
J. Ventilatie
Voor ventilatieroosters zie www.platformfundering.nl onder werkgroep techniek het
onderdeel “wateroverlast in relatie tot huis, tuin en fundering “
Onder (B) kunt u doorklikken op een pdf bestand met diverse typen
ventilatieroosters.
Ventilatievoorzieningen zodanig aanbrengen dat altijd een lichte luchtstroom
aanwezig is, dus bij voorkeur 2 roosters in voor en 2 in de achtergevel.
13