Onderzoek funderingen - Gemeente Dordrecht

voorgelegd. 61 In een verantwoording kan het aantal aanschrijvingen en ondertekende
intentieverklaringen worden vastgelegd en/of de gemiddelde kwaliteit van de woningen.
3.5 Grenzen aan gedogen
De keerzijde van handhaven is gedogen. (Albers, 2004)
Wanneer een eigenaar niet bereid is om zelf de noodzakelijke voorzieningen te treffen, mogen B
en W een dwangsom opleggen of bestuursdwang toepassen, aldus de VNG. 62 In haar nota
‘grenzen aan gedogen’ van oktober 1996, gaat de minister van justitie een stap verder. Zij vindt
dat overheidsorganen moeten optreden. Immers “wettelijke voorschriften worden niet voor
niets gemaakt.” Omdat overheidsorganen in heel wat situaties het niet-naleven van
voorschriften gedogen 63 én de aandacht voor dit verschijnsel sterk is toegenomen, heeft de
minister over dit onderwerp een nota geschreven. 64 In deze nota licht zij de bedoelingen van de
wetgever toe. “De beginselen van onze rechtsstaat vereisen, dat het aangewezen
bestuursorgaan actief toeziet op naleving van wetten en bij overtreding passende en effectieve
handhavingmaatregelen treft.”
Met andere woorden, wetten zijn niet vrijblijvend, maar vormen een neerslag van de
rechtsnormen die de samenleving noodzakelijk acht. In de ogen van de minister heeft de
overheid dan ook de plicht om deze wetten te handhaven. Zij verwoordt dit als volgt: “de
beginselen van de rechtsstaat omvatten niet alleen een samenstel van waarborgen tegenover
de overheid, maar ook een rechtsplicht voor diezelfde overheid tot rechtshandhaving.” Deze
‘rechtsplicht’ heeft de wetgever echter in nagenoeg geen van de door haar uitgevaardigde
teksten vastgelegd. Dit omdat handhaving in uitzonderlijke gevallen achterwege mag blijven. 65
Bijvoorbeeld in een overgangssituatie (wijziging van de wetgeving).
De minister somt limitatief op in welke gevallen gedogen aanvaardbaar is. Het moet gaan om
uitzonderingsgevallen die beperkt zijn in omvang en tijd, er moet een kenbare en zorgvuldige
belangenafweging plaatsvinden 66 én het geformuleerde gedoogbeleid moet zijn voorgelegd aan
het volksvertegenwoordigende lichaam (dat wil zeggen de raad). Zij gaat ervan uit dat de
gemaakte afweging uitdrukkelijk wordt vastgelegd in een gedoogbeschikking.
De minister eindigt haar nota met de conclusie dat “op de overheid de plicht rust op de naleving
van wetten toe te zien en bij niet-naleving in beginsel tot handhaving over te gaan.” Daar de
Raad van State in haar uitspraken 67 tot hetzelfde oordeel komt 68 , kan hier niet gesproken
worden van een nieuwe interpretatie van de wet.
In haar artikel ‘de beginselplicht tot handhaven, een stoelendans tussen rechter en bestuur’,
geeft ook Albers antwoord op de vraag of bestuursorganen mogen of moeten handhaven. Na
bestudering van diverse wetteksten moet Albers, evenals de minister erkennen dat de wetgever
aan bestuursorganen een ‘bevoegdheid met beleidsvrijheid’ toekent. Dit houdt in dat een
bestuursorgaan, nadat zij een overtreding heeft geconstateerd, zelf mag beslissen of zij een
handhavingsbesluit neemt. 69 Niettemin heeft de Raad van State eind jaren negentig, in een tijd
dat er sprake was van een grootschalige gedoogcultuur en een handhavingtekort, deze
beleidsvrijheid ingeperkt. 70 Albers refereert hierbij aan de Lisse-uitspraak uit 1998. 71 In haar
24