4.1 KPMG rapport Transparantie in handhaving - Waternet

‘Transparantie in 

handhavingtaken’ 

Bevindingenrapport 

Stichting Waternet 

kpmg.nl

KPMG Advisory N.V. 

Laan van Langerhuize 

11186 DS AMSTELVEEN 

KPMG Tel +31 (0) 20 656 7788 

Persoonlijk en Vertrouwelijk 

Stichting Waternet 

De heer M.G.E. Wets 

Postbus 94370 

1090 GJ AMSTERDAM 

Onze ref YV/AV/mg/210813/24490 

Amstelveen, 21 augustus 2013 

Geachte heer Wets, 

Bijgaand ontvangt u ons bevindingenrapport ‘Transparantie in handhavingtaken’. Wij hebben met veel genoegen deze opdracht voor u uitgevoerd en danken u en u 

medewerkers hartelijk voor de constructieve en prettige samenwerking. Wij gaan ervan uit dat wij middels deze rapportage een bijdrage hebben mogen leveren aan de 

verdere verbetering van uw organisatie. 

De verspreidingskring van ons rapport is beperkt tot u als opdrachtgever; voor verdere verspreiding en/of gebruik van (delen van) het rapport is onze expliciete 

voorafgaande schriftelijke toestemming noodzakelijk. 

Het is u niettemin toegestaan om de uitkomsten van onze werkzaamheden beschikbaar te stellen aan de verantwoordelijke wethouder of andere bestuurders van de 

gemeente Amsterdam met als doel hen te informeren ter zake van onderwerpen waaraan onze werkzaamheden zijn gerelateerd onder de voorwaarde dat u hen informeert 

dat verdere verspreiding door hen (behoudens voor eigen intern gebruik) niet is toegestaan zonder onze voorafgaande schriftelijke toestemming en dat wij, voor zover 

wettelijk toegestaan, ter zake van onze werkzaamheden geen verantwoordelijkheid en aansprakelijkheid jegens hen aanvaarden. Ingeval u op grond van de Wet 

openbaarheid van bestuur wordt verplicht tot bekendmaking zult u ons voorafgaand aan de bekendmaking hierover informeren. 

KPMG accepteert geen enkele verantwoordelijkheid voor het gebruik van onze werkzaamheden of rapportage voor enig ander doel anders dan het doel waarvoor het 

rapport is opgesteld. 

Tot het verstrekken van nadere toelichting zijn wij desgewenst gaarne bereid. Mocht u naar aanleiding van het bovenstaande nog vragen hebben, dan kunt u contact 

opnemen met Anke Vries of met ondergetekende. 

Hoogachtend, 

KPMG Advisory N.V. 

Y.W.H. Vlasman 

Partner

Inhoudsopgave 

1 Managementsamenvatting 

2 Inleiding 

3 Aanpak 

4 Bevindingen 

Wordt er maximaal gehandhaafd op de prioriteiten? 


Wordt er op de juiste wijze gehandhaafd? 

6 Meldpunt overlast 

7 Evenement Canal Parade 

8 Verantwoording werkwijze en beperkingen 

Bijlagen 

I 

II 

III 

Observatieprotocol 

Indeling activiteiten 

Beschrijvende grafieken

1. Managementsamenvatting 

Hoofdpunten uit de rapportage 

Achtergrond en 

vraagstelling 

Aanpak 

Naar aanleiding van kritiek die bij belanghebbenden leeft op de wijze waarop Waternet invulling geeft aan haar handhavende taken op het water hebben wij 

een onderzoek uitgevoerd, met als doel meetbaar en inzichtelijk te maken wat de handhavers op dit moment doen. Daarbij hebben twee kernvragen centraal 

gestaan: 

1. Wordt er maximaal gehandhaafd op de prioriteiten? 

2. Wordt dit op de juiste wijze gedaan? 

Om antwoord te kunnen geven op de kernvragen is kwantitatieve en kwalitatieve informatie verzameld door middel van: 

1. het meevaren met en observeren van de activiteiten die plaatsvinden op de vaartuigen van Waternet gedurende vier weken; 

2. het observeren van het Meldpunt overlast; 

3. het analyseren van de drukte op de vaarwegen. 

Bevindingen: 

Maximale inzet 

capaciteit op 

handhaving op 

prioriteiten 

Bevindingen: 

Juiste wijze van 

handhaving 

In het kader van de eerste kernvraag, of maximaal wordt gehandhaafd op de prioriteiten, achten wij de volgende samengevatte bevindingen relevant: 

• De topprioriteiten zijn bekend bij de handhavers en zij geven hier ook daadwerkelijk prioriteit aan bij de uitvoering van hun dagelijkse werkzaamheden. 

• De daadwerkelijke handhaving op de prioriteiten wordt bemoeilijkt door praktische beperkingen. 

• Ondanks de bekendheid met en het opvolging geven aan de prioriteiten betreft grofweg een derde van de geobserveerde activiteiten en de bestede tijd 

handhaving op de prioriteiten. 

• Van de activiteiten die niet tot de prioriteiten behoren, betreft circa 75% activiteiten die gerelateerd zijn aan het voorkomen en bestrijden van (mogelijk) 

nautisch gevaar. 

• Als gevolg van verschillende evenementen die plaats hebben gevonden tijdens en kort na de observatieperiode hebben bepaalde activiteiten , zoals 

handhaving op afmeren, verhoudingsgewijs veel plaatsgevonden. 

De tweede kernvraag, of op de juiste wijze wordt gehandhaafd, is onderverdeeld in een aantal deelvragen, met daarbij de volgende bevindingen: 

• De uitvoering van de activiteiten over dagdelen en dagen van de week/het weekend vindt plaats in overeenstemming met de afspraken die gemaakt zijn 

teneinde de capaciteit zo effectief mogelijk in te zetten. 

• De effectiviteit en zichtbaarheid kunnen geoptimaliseerd worden door verdere verbetering van de processen bij het Meldpunt overlast en door gebruik te 

gaan maken van de door TNO uitgevoerde druktemetingen. 

• De handhavers maken gebruik van een veelheid aan verschillende handhavinginstrumenten die hen ter beschikking staan, waarbij het geven van een 

waarschuwing een in aantallen veel gebruikt instrument is, dat relatief weinig tijd kost. 

• De handhavers hanteren een wijze van bejegening die als volwassen en dienstverlenend betiteld kan worden, doordat daar waar mogelijk geluisterd wordt 

naar de betrokkenen en doordat escalatie van een incident zo veel als mogelijk voorkomen wordt. 

• De handhavers werken bij de uitoefening van hun werkzaamheden conform de daarvoor gemaakte afspraken samen met partijen binnen de eigen 

organisatie en daarbuiten. 

© 2013 KPMG Advisory, ingeschreven bij het handelsregister in Nederland onder nummer 33263682, is een dochtermaatschappij van KPMG Europe LLP en lid van het KPMG-netwerk van zelfstandige ondernemingen die verbonden zijn aan 

KPMG International Cooperative (“KPMG International”), een Zwitserse entiteit. Alle rechten voorbehouden. 

De naam KPMG, het logo en ‘cutting through complexity’ zijn geregistreerde merken van KPMG International Cooperative. 

4

Inhoudsopgave 



3 Aanpak 








Bijlagen 

I 

II 

III 




2. Inleiding 

Achtergrond 

Stichting Waternet (hierna: Waternet) richt zich op de hele watercyclus, van het 

schoonmaken van afvalwater, het zuiveren en leveren van drinkwater tot het schoon en 

op peil houden van het oppervlaktewater. Tot de taken van Waternet behoort ook de 

handhaving op het water. Op deze taak van Waternet is veel kritiek van reders, wal- en 

woonbootbewoners. Kern van hun kritiek is dat men ervaart dat handhavers niet 

doelgericht maar in het ‘wilde weg’ aan het varen zijn, wegkijken voor situaties en 

excuses zoeken om niet tot actie over te hoeven gaan. De handhavers zelf vinden dat zij 

de goede dingen doen en dat ‘men’ (management, bestuur, klanten) niet wil zien wat zij 

werkelijk doen. Zij voelen zich daarin miskend. 

Tevens wordt door Waternet aangegeven dat met de huidige capaciteit nooit alle illegale 

reders/vervoerders en alle overlast voorkomen kan worden. Daarom wordt erop gestuurd 

de beschikbare capaciteit effectief in te zetten op de goede en zichtbare 

handhavingonderwerpen door te prioriteren in de werkzaamheden. Waternet heeft in 

totaal vijf bestuurlijke aandachtspunten gedefinieerd, waarvan de eerste drie aangemerkt 

zijn als (top)prioriteiten: 

1. Aanpak illegaal passagiersvervoer 

2. Bestrijding van overlast 

3. Handhaving van de maximale vaarsnelheid 

4. Controle binnenhavengeld 

5. Verwijderen van wrakken 

Context: belanghebbenden en ketenpartners 

Bij de uitvoering van de handhavende taken hebben de handhavers van Waternet te 

maken met de belangen, verwachtingen en percepties van verschillende partijen. Op 

hoofdlijnen kunnen deze als volgt worden weergegeven: 

• Reders: hechten belang aan het zichtbaar handhaven op illegale aanbieders van 

passagiersvervoer, zodanig dat deze van het binnenwater en de markt verdwijnen. Uit 

onderzoek zou gebleken zijn dat er minimaal 300 illegale aanbieders varen, maar 

volgens de reders varen er dit seizoen (2013) veel meer. 

• Woonboot/walbewoners: hechten belang aan het handhaven op overlast, zoals te hard 

varen en versterkte muziek. Waternet dient de beloften die aan hen gedaan zijn na te 

komen. Een voorbeeld daarvan is de Singelgracht, steiger Van Randwijckplantsoen, 

waar een jaar geleden al is toegezegd te zullen optreden tegen onjuist afmeren. 

• Management en Bestuur van Waternet: hechten er belang aan dat de handhavers 

gezien worden als de ‘helden van de grachten’ voor de woonboot-/walbewoners en de 

reders en dat de schrijnende gevallen/dossiers daadkrachtig worden opgepakt. 

• Overige belanghebbenden, zoals de Amsterdamse politiek (wethouder), media 

(Parool, Telegraaf, sociale media) hebben een mening over de wijze waarop Waternet 

de handhavende taken zou moeten uitvoeren en in de praktijk uitvoert en beïnvloeden 

daarmee de publieke opinie over Waternet. 

• Ketenpartners, zoals het bikerteam en de politie te water (tezamen: de politie), hebben 

belang bij een effectieve en veilige samenwerking met de handhavers van Waternet. 

Vraagstelling 

Waternet streeft maximale transparantie in handhavingtaken na, maar ontbeert op dit 

moment voldoende feitelijke informatie om aan deze behoefte aan transparantie invulling 

te kunnen geven. Aan KPMG is gevraagd om op objectieve en onafhankelijke wijze te 

ondersteunen bij het verkrijgen van bruikbare feitelijke informatie van goede kwaliteit in 

relatie tot de handhavingtaken, aan de hand van de volgende vraag: 

Maak inzichtelijk en meetbaar wat de handhavers op dit moment doen; doen zij de juiste 

dingen en doen zij dit op de juiste wijze op een zodanige manier dat Waternet dit 

transparant aan haar klanten kan laten zien. Hierbij is het vooral van belang om inzicht te 

krijgen in de wijze waarop tot keuzes wordt gekomen. 

Hierbij zijn de volgende subvragen geformuleerd: 

1. Wordt er maximaal gehandhaafd op de prioriteiten? 

2. Wordt dit op de juiste wijze gedaan? 

• Meest effectieve, zichtbare, snelle en dienstverlenende manier? 

• Worden alle mogelijkheden benut en wordt hier creatief genoeg mee omgegaan? 

• Worden alle handhavinginstrumenten ingezet? 

• Worden de afspraken met het Meldpunt overlast nagekomen? 

• Wordt voldoende samenwerking gezocht met het bikerteam en de politie te water? 

• Wordt dit gedaan volgens de gemaakte afspraken? 

Leeswijzer 

In deze rapportage is in hoofdstuk 1 een managementsamenvatting opgenomen. Het 

onderhavige hoofdstuk, hoofdstuk 2, bevat de achtergrond en vraagstelling van het door 

ons uitgevoerde onderzoek. In het volgende hoofdstuk, hoofdstuk 3, zetten wij de 

onderzoeksaanpak uiteen. Vanaf hoofdstuk 4 tot en met hoofdstuk 7 treft u een weergave 

aan van de bevindingen op de verschillende onderwerpen. Tot slot volgt in hoofdstuk 8 

een verantwoording van de werkwijze en een weergave van de beperkingen. 




6

Inhoudsopgave 



3 Aanpak 








Bijlagen 

I 

II 

III 




3. Aanpak 

Onderzoeksfases 

Het onderzoek is uitgevoerd in de periode vanaf 5 juli tot en met 16 augustus 2013 met 

een doorlooptijd van zeven weken, verdeeld over drie fases. Onderstaande illustratie 

bevat een weergave van de onderzoeksperiode en de verschillende fases daarin. 

Fase 2: Veldonderzoek 

Het veldonderzoek heeft plaatsgevonden middels: 

1. het meevaren met en observeren van de activiteiten die plaatsvinden op de schepen 

van Waternet gedurende vier weken; 

2. het observeren van het Meldpunt overlast; 

3. het analyseren van de drukte op de vaarwegen. 

1. Het meevaren en observeren op de schepen van Waternet gedurende vier weken 

In totaal hebben we met 47 shifts meegedraaid. Hierbij hebben we een verdeling gemaakt 

tussen doordeweekse dagen (maandag tot en met donderdagochtend) en weekenddagen 

(donderdagmiddag tot en met zondag) en ochtend-, middag- en avondshifts. Gezien de 

zwaartepunten in werkzaamheden is ervoor gekozen om de nadruk te leggen op de 

weekendshifts (27). 

Hierna lichten wij de aanpak en werkzaamheden in de verschillende fases nader toe. 

Fase 1: Voorbereiding 

De voorbereidingsfase heeft in het teken gestaan van het voorbereiden van het 

veldonderzoek. Wij hebben kennisgenomen van de kaders, protocollen en werkwijze 

waarbinnen Waternet haar handhavingtaken uitvoert. Tevens is een observatieprotocol 

opgesteld en afgestemd en de observatoren zijn geïnformeerd over hun taken. Op basis 

van het afgestemde observatieprotocol is een geautomatiseerd hulpmiddel ontwikkeld, 

waarin alle observatoren gedurende het veldonderzoek hun bevindingen direct vast 

konden leggen. Hiermee zijn de nauwkeurigheid en eenduidigheid van de vastleggingen 

vergroot. 

Observatietool 

De observatoren van KPMG hebben gedurende het meevaren in een softwaretool 

gewerkt om zo veel mogelijk homogeniteit in de wijze van vastlegging aan te brengen. De 

tool is door KPMG ontwikkeld voorafgaand aan de observatieprocedure en is op verzoek 

van Waternet meerdere keren uitgebreid om rijkere informatie te verkrijgen. Naast een 

objectieve, feitelijke beschrijving van de activiteiten hebben de observatoren vragen 

gesteld over de keuzes die de handhavers maken tijdens een activiteit. Tevens hebben de 

observatoren vastgelegd hoe de communicatie tussen de handhavers en de overtreders 

verliep. Voor een detailbeschrijving van de observatietool verwijzen we naar Bijlage I van 

dit document. 

Bewerkingen data 

Om tot een toepasbare dataset te komen zijn er door ons handmatige aanpassingen op 

de vastleggingen van de observatoren aangebracht. Dit betreft met name het nader 

duiden van activiteiten die in eerste instantie in de categorie ‘Anders’ zijn geplaatst en het 

corrigeren van mogelijke invoerfouten. 




8

3. Aanpak 

Tevens zijn twee activiteiten in hun geheel uit de dataset verwijderd, omdat deze 

activiteiten een dermate storend effect hebben op het totaalbeeld wat wordt geschetst 

door de data. Het betreft in dit geval tweemaal een lijk dat is aangetroffen in het water 

tijdens het observeren, waarbij Waternet is gevraagd de politie te ondersteunen. Deze 

activiteiten hebben echter veel tijd gekost (totaal meer dan 4,5 uur) en vallen niet onder 

een specifieke activiteit. 

Wel dient gesteld te worden dat dergelijke activiteiten wel degelijk deel uitmaken van het 

takenpakket van de handhavers en vanuit de samenwerking ook in beginsel prioriteit 

krijgen (zie verder over dit onderwerp pagina 17 en over samenwerking pagina 34). 

Naast deze twee activiteiten zijn de observaties tijdens het evenement de Canal Parade 

op 5 augustus 2013 niet meegenomen in de algemene dataset, eveneens om de reden 

dat deze een verstorend effect hebben op het beeld wat wordt geschetst door de data. De 

observaties op deze dag worden apart behandeld in hoofdstuk 7. Ook van deze 

activiteiten dient te worden gesteld dat deze deel uitmaken van het takenpakket van de 

handhavers. 

2. Het observeren van het Meldpunt overlast 

We hebben één dag meegelopen met het Meldpunt overlast. Dit was een dienst zonder 

(inkomend) telefonisch verkeer, waardoor we ons met name gericht hebben op het 

verzamelen van bevindingen ten aanzien van het ‘papieren’ proces. We hebben het 

proces van meldingen (inkomen, doorzetten, afhandeling) niet vanuit het perspectief van 

het Meldpunt overlast kunnen observeren. 

Daarnaast hebben we twee kortere diensten geobserveerd vanaf de ‘gastheerboot’ 

(WN14). Zie voor de bevindingen omtrent het Meldpunt overlast en de ‘gastheerboot’ 

hoofdstuk 6. 

3. Het analyseren van de drukte op de vaarwegen 

Door Waternet/TNO zijn in de vaarwegen van Amsterdam op een aantal plaatsen in de 

wateren meters aangebracht om de drukte te meten. De sensoren registreren alle 

vaartuigen die zich door het vaarwater verplaatsen. De metingen zijn medio juli van start 

gegaan en Waternet heeft ons verzocht een analyse te doen op de resultaten van deze 

metingen waarbij per dagdeel gekeken kan worden hoe druk een bepaald gedeelte van 

het Amsterdamse vaarwater is. 

De drukte op de vaarwateren is door TNO op een plattegrond van Amsterdam 

weergegeven, met gebruikmaking van kleuren. Op de kaarten is middels vijf kleuren het 

verschil in drukte weergegeven per dagdeel. De dagdelen zijn als volgt: 

• Drukte-indicator ochtend: gemiddelde over periode tussen 10.00-12.00 uur lokale tijd. 

• Drukte-indicator middag: gemiddelde over periode tussen 15.00-17.00 uur lokale tijd. 

• Drukte-indicator avond: gemiddelde over periode tussen 20.00-22.00 uur lokale tijd. 

Over de periode 14 juli 2013 tot en met 24 juli 2013 heeft TNO per dag drie dagdelen in 

de vorm van plattegronden van Amsterdam aangeleverd ten aanzien van de drukteindicatoren. 

Tevens hebben wij een plattegrond aangeleverd gekregen ten aanzien van de 

dagintensiteit, met daarop het totaalaantal passages per vaarweg weergegeven. 

Wij hebben een handmatige analyse uitgevoerd op de resultaten van het TNO-onderzoek 

ten aanzien van de drukte van schepen op de vaarwateren in Amsterdam. Het doel van 

deze analyse is om vast te kunnen stellen of Waternet voldoende zichtbaar is door op de 

juiste tijden op de drukste delen van de vaarwateren aanwezig te zijn. 

Beperkingen in de analyse 

• Bij het vergelijken van de door KPMG vastgestelde locatiebepalingen met de drukteindicatorplattegronden 

van TNO dient opgemerkt te worden dat de drukte-indicatoren 

een gemiddelde drukte weergeven van het vastgestelde dagdeel. De 

locatiebepalingen van KPMG daarentegen geven geen gemiddelde, maar een 

specifiek tijdstip. Een en ander houdt in dat de analyse niet weergeeft of het op dat 

specifieke tijdstip ook het drukste gebied was waar Waternet zich al dan niet bevond. 

• In onze analyse hebben wij onderscheid gemaakt in relatieve drukte en absolute 

drukte. Bij de drukte-indicatorplattegronden van TNO wordt onder andere rekening 

gehouden met de breedte van een gracht, het type vaarverkeer en de snelheid die de 

vaartuigen aanhouden. De drukte-indicatormetingen zijn dus niet op absolute aantallen 

gebaseerd, waardoor wij hierbij refereren aan ‘relatieve drukte’. De 

dagintensiteitplattegronden van TNO laten wel absolute aantallen zien, waardoor wij 

hierbij refereren aan ‘absolute drukte’. De analyse op de drukte-indicatorplattegronden, 

de relatieve drukte, kan hierdoor enkel ondersteuning bieden voor de ‘effectiviteit’ en 

de ‘zichtbaarheid’ van Waternet. 

• Tot slot dient in aanmerking genomen te worden dat er meerdere gebieden (even) 

druk kunnen zijn. Indien Waternet in een van de drukste gebieden was gedurende een 

activiteit, is voor deze activiteit aangegeven dat het elders niet drukker was. 




9

3. Aanpak 

Fase 3: Analyse en rapportage 

In de derde fase hebben we allereerst de ruwe data uit Excel, waar nodig, bewerkt tot een 

handzame dataset. Vervolgens hebben we onze bevindingen gekoppeld, geanalyseerd en 

gereflecteerd en verwerkt in dit rapport. 

Meevaren 

handhavers 

Rapportage 

Observeren 

Meldpunt 

Analyseren 

drukte 

grachten 




10

Inhoudsopgave 



3 Aanpak 


Wordt er maximaal gehandhaafd op de 

prioriteiten? 






Bijlagen 

I 

II 

III 




4. Bevindingen 


Inleiding 

In dit hoofdstuk beschrijven wij de bevindingen ten aanzien van de in hoofdstuk 2 

beschreven onderzoeksvraag of er maximaal gehandhaafd wordt op de prioriteiten. 

Waternet heeft in totaal vijf bestuurlijke aandachtspunten gedefinieerd, waarvan de eerste 

drie aangemerkt zijn als (top)prioriteiten: 






De topprioriteiten zijn leidend voor wat betreft de inzet van beschikbare capaciteit in met 

name de zomerperiode. 

Prioriteitsstelling door de handhavers 

Handhavers hebben deze prioriteiten als richtlijn meegekregen, doch hebben bij de 

uitoefening van hun taken de bevoegdheid en ruimte om naar eigen inzicht te handelen, 

op basis van een afweging van belangen en risico’s/gevaren. Door onze observatoren is 

bij de handhavers van Waternet gevraagd naar de achterliggende redenen bij het maken 

van bepaalde keuzes. Hierbij is ingegaan op mogelijke verklaringen voor het niet 

maximaal uit kunnen voeren van de handhaving op prioriteiten. Deze analyse heeft tot 

doel om vast te kunnen stellen of er maximaal wordt gehandhaafd op de bovenstaande 

prioriteiten, welke verklaringen er zijn voor afwijkingen en of hier eventueel verbeteringen 

in kunnen worden aangebracht. 

Observaties 

In onderstaande tabel worden de algemene, beschrijvende gegevens ten aanzien van de 

observaties weergegeven. 

Betreft Aantal Tijdsbesteding 

Geobserveerde shifts 47 

-waarvan ochtend (start 8.00 uur) 24 

-waarvan middag (start 14.00 uur) 18 

-waarvan avond (start 16.00 uur) 5 

Geobserveerde activiteiten 1078 110:13 

-waarvan beheer 212 42:05 

-waarvan handhaving 853 65:42 

-waarvan anders 13 2:26 

Hierna geven wij een eerst een overzicht van de totale dataset, gevolgd door een 

beschrijving van de drie door Waternet gestelde (top)prioriteiten, alsmede de twee 

bestuurlijke aandachtspunten, waarbij wij telkens starten met een algemene toelichting, 

gevolgd door een weergave van de bevindingen voortvloeiend uit de observaties. 




12




Algemene toelichting prioriteit ‘aanpak illegaal passagiersvervoer’ 

Het commercieel vervoeren van passagiers in de Amsterdamse grachten is gereguleerd 

door de afgifte van een beperkt aantal vergunningen aan reders door de gemeente. Op 

verzoek van de gemeente Amsterdam is eind 2012 een onderzoek uitgevoerd naar de 

huidige regeling, met als doel verbetering van veiligheid op het water, vergroening van de 

vloot en afname van overlast op het water. Het onderzoek, dat uitgevoerd is door SEO 

Economisch Onderzoek, heeft uitgewezen dat het huidige beleid tot omvangrijk illegaal 

passagiersvervoer zou leiden. In het onderzoek is aangehaald dat er ten tijde van het 

onderzoek te weinig gehandhaafd zou zijn op illegaal passagiersvervoer. Het illegaal 

passagiersvervoer is een probleem dat pas sinds een aantal jaar is opgekomen en sinds 

eind 2012 media-aandacht heeft getrokken. 

Bevindingen handhaving aanpak illegaal passagiersvervoer 

Wij hebben geconstateerd dat handhavers, zodra zij een vermoeden hebben van illegaal 

passagiersvervoer, prioriteit geven aan de opvolging hiervan. Tijdens de 

observatieperiode zijn er 34 situaties geweest met betrekking tot illegaal 

passagiersvervoer. In vrijwel alle gevallen (94%) ontstaat een dergelijk vermoeden op 

basis van eigen observaties van de handhavers door het toevalligerwijs passeren van een 

particulier vaartuig. Daarnaast komt het voor dat er na een overtreding van een andere 

soort door de handhavers gevraagd wordt naar de setting van het gezelschap op het 

vaartuig. Indicatie voor de handhavers waardoor het vermoeden van illegaal 

passagiersvervoer kan ontstaan is het vaartuig of de schipper zelf, die eerder in verband 

zijn gebracht met mogelijk illegaal vervoer. Een andere indicatie is de grootte van de 

groep opvarenden en daarmee gepaard gaande (geluids)overlast. Slechts eenmaal is de 

handhaving ingezet als gevolg van een melding die was binnengekomen bij het Meldpunt 

overlast over een studentenvaartuig dat (geluids)overlast veroorzaakte. Toen de 

handhavers op de melding afgingen, kregen zij het vermoeden dat er sprake was van 

illegaal passagiersvervoer en hebben zij hierop geacteerd. 

Indien de handhavers acteerden op het vermoeden van illegaal passagiersvervoer, heeft 

er een vraaggesprek plaatsgevonden met de schipper en opvarenden. Het gesprek moet 

volgens de handhavers in elk geval plaatsvinden, omdat er geen harde objectieve 

indicatoren zijn toe te kennen aan illegaal passagiersvervoer. De handhavers hebben een 

training gevolgd in het effectief kunnen verhoren van mensen. 

Het is in de praktijk lastig om het vermoeden van de handhavers over het illegale vervoer 

zodanig te substantiëren dat een proces-verbaal opgesteld kan worden. De handhavers 

zijn daarbij afhankelijk van de verklaringen die worden opgegeven. In de praktijk bestaat 

de indruk dat deze verklaringen vaak op voorhand worden afgestemd. Opvarenden 

verklaren bijvoorbeeld een bekende te zijn van de schipper. In sommige gevallen lijkt dit 

ook daadwerkelijk het geval en betreft het dus uiteindelijk geen illegaal passagiersvervoer. 

Andere gehoorde verklaringen zijn dat de schipper niet de eigenaar is van het vaartuig of 

dat de schipper het varen niet geregeld heeft en derhalve niet verantwoordelijk kan 

worden gehouden voor de gemaakte afspraken. Ook kunnen verklaringen achteraf 

worden ingetrokken of gewijzigd. 

De handhavers geven aan dat ondanks dat eenzelfde schipper meerdere malen met 

verschillende opvarenden aangetroffen is, dit niet afdoende is gebleken voor de 

bewijslast. Pas indien de handhavers een verklaring hebben van een van de opvarenden 

dat het commerciële vaart betreft, kunnen zij een proces-verbaal opmaken. Ingeval van 

een vermoeden van illegaal passagiersvervoer kan door de handhavers een dossier 

worden aangemaakt in Bbase, het geautomatiseerde systeem voor de vastlegging van 

verrichte en te verrichten activiteiten alsmede dossiervorming. Op deze manier kunnen zij 

doorlopend monitoren of er vermoedens van illegaal passagiersvervoer zijn. De 

handhavers hebben de indruk dat de bewijslast bij de rechter zwaar lijkt te zijn, wat tot 

onvrede leidt ten aanzien van de handhavingmogelijkheden. Zij hebben te kennen 

gegeven dat zij betwijfelen of processen-verbaal stand houden indien de schippers in 

beroep zullen gaan. In een van de gevallen tijdens de observatie is het Waternet 

meermalen niet gelukt een proces-verbaal op te maken, omdat de schipper zijn ID-kaart 

niet bij zich had. In dergelijke gevallen kunnen de handhavers niet optreden, omdat zij niet 

bevoegd zijn zelfstandig iemand aan te houden. In deze specifieke situatie is 

samenwerking met de politie gezocht om een controle uit te voeren op de achtergrond 

van de schipper. In dergelijke gevallen worden afspraken gemaakt om een ID te 

overleggen, zodat de handhaver alsnog een proces-verbaal kan opstellen. Indien de 

schipper zich niet aan deze afspraak houdt, zal de politie een en ander opvolgen. 

Samenvattend kan gesteld worden dat handhavers zich weliswaar bewust zijn van de 

prioriteit, die gegeven dient te worden aan illegaal passagiersvervoer, maar dat een 

effectieve handhaving in de praktijk bemoeilijkt wordt door de zware eisen die gesteld 

lijken te worden aan de bewijslast in combinatie met de praktische bezwaren ten aanzien 

van het verzamelen hiervan. 




13




Algemene toelichting prioriteit ‘bestrijding overlast’ 

Overlast is een breed begrip en onder deze noemer wordt het meest (31%) geklaagd bij 

het Meldpunt overlast. Wat betreft (geluids)overlast vindt handhaving door Waternet 

alleen in het centrum plaats; handhaving op (geluids)overlast voor de overige stadsdelen 

valt onder de bevoegdheid van de stadsdelen zelf. Wel dient elke melding die binnenkomt 

bij Waternet aangaande overlast te worden opgevolgd. De boete voor het veroorzaken 

van (geluids)overlast op het water in Amsterdam is EUR 220. 

Bevindingen handhaving bestrijding overlast 

Wij hebben in de observatie geconstateerd dat zodra er een vermoeden of constatering is 

van overlast hier ook opvolging aan wordt gegeven door de handhavers. Handhaving op 

overlast vindt veelal (75%) plaats op basis van eigen waarneming door handhavers. 

Tijdens de vaarbewegingen van Waternet controleren de handhavers doorlopend op 

overlast. In de observatieperiode hebben wij 104 situaties van bestrijding van (geluids-) 

overlast waargenomen. 

De handhavers geven aan dat het begrip overlast subjectief en multi-interpretabel is, 

zowel voor klagers als voor henzelf, en dat mede daardoor handhaving op dit begrip soms 

lastig is. Zo mag er officieel geen muziek worden gedraaid in de vaarwateren in 

Amsterdam, terwijl men zich hier wellicht niet van bewust is. De boete die opgelegd dient 

te worden bij overtreding vinden sommige handhavers onevenredig hoog. Het gaat in dat 

geval tegen de principes van handhavers in om een schipper die zacht muziek draait, 

zonder pardon een boete van EUR 220 op te leggen. Er wordt relatief vaak (74%) 

gehandhaafd door middel van het afgeven van een waarschuwing door de handhavers. 

Hierbij wordt gerefereerd aan de hoogte van de boete die de schippers de volgende keer 

opgelegd zullen krijgen. De hoogte van de boete heeft een afschrikwekkend effect, wat 

voor de handhaver een bevredigender resultaat kan opleveren dan het direct uitschrijven 

van een proces-verbaal. De handhavers geven aan wel altijd te zullen acteren op de 

‘excessen’. Het veroorzaken van overlast gebeurt volgens hen met name door grotere 

(studenten)vaartuigen met veel opvarenden die tevens alcohol nuttigen. 

zich, waardoor overtredingen vaak niet door Waternet kunnen worden geconstateerd. Een 

andere kanttekening die handhavers plaatsen bij de bestrijding van overlast is de 

beschrijving die door melders wordt gegeven ter indicatie van de betreffende vaartuigen. 

Omdat de vaartuigen zich voortbewegen door de vaarwateren, is een omschrijving voor 

de handhavers heel belangrijk, maar deze blijkt lastig te geven. ‘Een bootje met te harde 

muziek’ kan later de volumeknop weer terugdraaien, waardoor het voor de handhavers 

niet meer na te gaan is wie er berispt dient te worden. 


Algemene toelichting prioriteit ‘handhaving van de maximale vaarsnelheid’ 

De maximale vaarsnelheid die in de Amsterdamse binnenwateren geldt, is 7,5 kilometer 

per uur; er mag echter pas worden gehandhaafd vanaf 8 kilometer per uur. 

De handhaving van de maximale vaarsnelheid kan op diverse manieren uitgevoerd 

worden: 

• Er kan een doelgerichte actie worden opgezet, waarin een tijdlang voornamelijk wordt 

gehandhaafd op de maximale vaarsnelheid. Een dergelijke actie kan plaatsvinden door 

middel van een lasercontrole. Alle handhavers van Waternet beschikken over een 

lasercertificaat en zijn daarmee bevoegd een lasercontrole uit te voeren. Het opmaken 

van een proces-verbaal kan echter niet door alle handhavers geschieden. Een procesverbaal 

opmaken tijdens een lasercontrole kan indien de snelheid van 11 kilometer per 

uur wordt overschreden en enkel vanuit een stilliggende positie. 

• Een andere manier van een snelheidscontrole die gedaan kan worden, is het werken 

met een stopwatch tijdens een trajectmatige controle. Bij deze meting wordt vooraf de 

lengte van een bepaald deel van een vaarweg berekend en wordt berekend vanaf 

welke tijdsduur (in aantal minuten) de maximale snelheid overtreden zal worden. Met 

de stopwatch wordt vervolgens door een handhaver de tijd opgenomen dat een 

vaartuig nodig heeft het betreffende stuk vaarweg af te leggen. 

• Tot slot mogen de handhavers ook op basis van hun eigen GPS en op basis van eigen 

ervaring (golfslag onder andere) een proces-verbaal uitschrijven indien is 

waargenomen dat een vaartuig harder vaart dan 8 kilometer per uur. 

De beperking waar de handhavers veel tegenaan lopen bij de bestrijding van overlast is 

dat zij slechts met 2 à 3 vaartuigen varen en dus niet alle vaarwateren in Amsterdam 

binnen afzienbare tijd kunnen bereiken. Vaartuigen die overlast veroorzaken verplaatsen 




14



Bevindingen handhaving van de maximale vaarsnelheid 

Tijdens de observatieperiode is gebleken dat de handhavers relatief veel tijd (20%) 

spenderen aan het handhaven van de maximale vaarsnelheid. In totaal hebben wij 253 

situaties met betrekking tot handhaving op snelheid geobserveerd. De vaarsnelheid is iets 

waar de handhavers continu op letten: waarschuwingen worden veelvuldig afgegeven en 

in geval van excessen wordt er een proces-verbaal opgemaakt. Wij merken ten aanzien 

van het inzetten van handhavinginstrumenten op dat er in verhouding grote aantallen nonverbale 

en verbale waarschuwingen worden gegeven (en men minder vaak overgaat tot 

verbaliseren). Op een klein aantal (8 incidenten) na, zijn bijna alle gevallen van 

handhaving voortgekomen uit de eigen observatie van de handhavers. 

Klachten over snelheidsovertredingen zijn volgens de handhavers doorgaans lastig te 

controleren. Na een controle op basis van een binnengekomen melding kon veelal geen 

overtreding (meer) worden geconstateerd. Overigens kan bij het aantal klachten ook 

meespelen dat de snelheid van vaartuigen moeilijk in te schatten is. Mensen kunnen in de 

veronderstelling zijn dat een vaartuig te snel vaart gebaseerd op de golfslag, maar dit is 

lastig met het blote oog waar te nemen. Dit is volgens de handhavers ook de reden dat er 

relatief veel (82%) waarschuwingen worden afgegeven en minder vaak een procesverbaal 

wordt opgemaakt. De GPS van een vaartuig kan licht afwijken of de handhaver 

kan niet zeker genoeg zijn over de accuraatheid van zijn inschatting. In dergelijke gevallen 

verkiest de handhaver een waarschuwing boven een boete. 

In de binnenstad van Amsterdam zijn snelheidsborden opgehangen, waarop de snelheid 

van vaartuigen is weergegeven, gevolgd door een zogeheten ‘smiley’ die aangeeft of het 

vaartuig de goede snelheid aanhoudt (groene lachende smiley) ofwel te hard vaart (rode 

sip kijkende smiley). Doordat deze kilometers echter op hele getallen zijn afgerond, geeft 

deze weergave een vertekend beeld. Indien een vaartuig 7,5 kilometer vaart, zal het 

snelheidsbord dit weergeven als 8 kilometer per uur, waardoor het lijkt of het vaartuig te 

hard vaart, terwijl het daadwerkelijk de toegestane snelheid aanhoudt. Tot slot is tijdens 

het observeren gebleken dat het inplannen van lasercontroles niet altijd zin heeft, omdat 

het bijvoorbeeld niet zo druk is als verwacht. Indien het druk is in de grachtengordel, is 

gebleken dat snelheidscontroles zinloos zijn. Door de vele vaartuigen, kan er niet hard 

gevaren worden. 

Aangezien Waternet zich ten doel gesteld heeft om maximaal te handhaven op de 

hiervoor beschreven prioriteiten dient zo veel mogelijk van de beschikbare capaciteit op 

deze activiteiten ingezet te worden. Om dit inzichtelijk te maken geven we middels 

onderstaande figuren weer welk deel van de uitgevoerde activiteiten tot de prioriteiten 

behoort: 

Verhouding prioriteiten (aantallen) 

Geen 

prioriteit; 687 

Geen 

prioriteit; 

76:55 

Prioriteit; 

391 

Tijdsbesteding prioriteiten (uren) 

Prioriteit; 

33:17 

Top 5-activiteiten (aantallen) Aantal 

Tijdsbesteding 

Afmeren 301 21:49 

Handhaving van de maximale 

snelheid 

253 22:35 

Bestrijding (geluids)overlast 104 4:13 

Verlichting 71 1:53 

Overige overtredingen 61 3:47 

Top 5-activiteiten (tijdsbesteding) 

Tijdsbesteding 

Aantal 


snelheid 

22:35 253 

Afmeren 21:49 301 

Aanpak illegaal passagiersvervoer 6:28 34 

Onderhoud vaartuig 6:13 13 

Vaarwegbeheer 5:52 37 

Uit deze figuren blijkt dat ruim 36% van het totaalaantal geobserveerde activiteiten 

betrekking heeft op een van de prioriteiten. Bekeken vanuit de totaal bestede tijd betreft 

deze verhouding ongeveer 30%. De meest voorkomende activiteiten zowel qua frequentie 

als tijd zijn gerelateerd aan het handhaven op onjuist afmeren en handhaving van de 

maximale snelheid. Onjuist afmeren behoort niet tot de prioriteiten, maar is wel een 

activiteit die veel tijd en aandacht vraagt. In het vervolg van dit hoofdstuk gaan wij hier 

nader op in. 

Uit deze eerste analyse blijkt dat grofweg tweederde van de handhavingcapaciteit niet 

wordt besteed aan de door Waternet gedefinieerde prioriteiten. 




15




Algemene toelichting prioriteit ‘controle binnenhavengeld’ 

Het begrip ‘binnenhavengeld’ is gerelateerd aan meerdere werkzaamheden van Waternet. 

Oorspronkelijk behoorden alle werkzaamheden omtrent binnenhavengeld tot de taken van 

Waternet. De controle op het voldoen van liggeld door vaartuigen in Amsterdam is 

onlangs uitbesteed aan Cition. Het liggeld is vastgesteld door de gemeente Amsterdam 

en dient te worden betaald per strekkende meter van een pleziervaartuig. Wel onder de 

werkzaamheden van Waternet valt nog de overige controle op binnenhavengeld. 

Passanten in Amsterdam, de zogeheten ‘dagjesmensen’, die willen afmeren in de 

vaarwateren van Amsterdam maar dus geen liggeld betalen, dienen binnenhavengeld 

(voor één dag) te betalen. Een ander deel van de werkzaamheden ten aanzien van 

controle op binnenhavengeld is dat bepaalde havens onder het beheer van Waternet 

vallen. Van vaartuigen (beroepsvaart) die in deze havens afmeren kunnen de Europanummers 

in het systeem van Waternet ingevoerd worden, waarna controle op betaling 

van binnenhavengeld kan worden uitgevoerd door de Havendienst. De beroepsvaartuigen 

in de overige vaarwegen kunnen ook op Europa-nummer worden gecontroleerd door de 

handhavers van Waternet. 

Bevindingen controle binnenhavengeld 

Ondanks dat het controleren van binnenhavengeld voor de ‘dagjesmensen’ onder de 

werkzaamheden van de handhavers van Waternet valt, wordt hier volgens de handhavers 

nauwelijks tijd aan besteed. De handhavers geven tijdgebrek als voornaamste reden 

hiervoor aan. Daarnaast geven handhavers aan, dat zij, in tegenstelling tot voorheen, 

geen vignetten aan boord hebben om aan de dagjesmensen te verkopen, waardoor zij 

enkel een waarschuwing kunnen geven en een verwijzing naar de locatie waar het 

binnenhavengeld voor die dag betaald kan worden. Ondanks dat de inning van 

binnenhavengeld voor pleziervaartuigen in Amsterdam aan Cition is uitbesteed, is tijdens 

de observatieperiode gebleken dat de handhavers hier nog wel voor waarschuwen. 

Tevens voeren zij incidenteel Europa-nummers van beroepsvaartuigen in het systeem in. 

Dit is bijvoorbeeld tweemaal opgemerkt bij controle op de Binnenvaartwet; deze controle 

is recentelijk aan de werkzaamheden van Waternet toegevoegd. 


Algemene toelichting prioriteit ‘verwijderen van wrakken’ 

Het verwijderen van wrakken is een handhavingtaak. Om deze handhaving te kunnen 

realiseren vallen de beheer- en handhavingwerkzaamheden van Waternet samen. 

Voorafgaand aan het verwijderen van wrakken, vindt namelijk het signaleren van 

gezonken vaartuigen plaats, en daaropvolgend het navaren van gezonken vaartuigen 

(opvolging geven aan de oorspronkelijke waarschuwing door nogmaals naar de locatie 

van het vaartuig te varen). In Amsterdam is de Wrakkenwet van toepassing; een wrak is 

een vaartuig dat zijn zelfstandig drijfvermogen verloren heeft. Wrakken kunnen een 

belemmering voor de doorvaart vormen. Indien een pleziervaartuig op zinken staat, zullen 

de handhavers eerst een schriftelijke waarschuwing afgeven door een brief op te hangen 

aan het vaartuig. In principe krijgt de eigenaar van het vaartuig 14 dagen de tijd het 

vaartuig te verwijderen of in orde te maken. Na het afgeven van deze waarschuwing wordt 

direct een notitie gemaakt in Bbase, waar tevens een melding aan wordt gehangen voor 

het verstrijken van de termijn. Indien de termijn verstreken is, zal dit in Bbase te zien zijn 

en zullen de handhavers het vaartuig navaren waarbij zij controleren of het vaartuig is 

verwijderd ofwel niet meer op zinken staat. Mochten de handhavers constateren dat het 

wrak er nog ligt, dan zullen zij hier direct een melding van maken in Bbase, met daarbij 

een foto. Collega’s van de afdeling Bagger en Drijfvuil zullen het wrak wegslepen. 

Bevindingen verwijderen van wrakken 

Tijdens onze observaties is naar voren gekomen dat het daadwerkelijk verwijderen van 

wrakken in eerste instantie niet door de handhavers van Waternet wordt uitgevoerd, maar 

over het algemeen door de afdeling Bagger en Drijfvuil van Waternet wordt opgepakt. 

Wel vindt er een nauwe samenwerking tussen de afdelingen plaats en hebben wij 

waargenomen dat gezien de prioriteit die het verwijderen van wrakken hoort te krijgen, bij 

het tijdelijk niet beschikbaar zijn van de afdeling Bagger en Drijfvuil, de handhavers er 

toch voor kiezen zelf de wrakken weg te slepen. Tijdens onze observatie ging het om 

twee wrakken met een lekke bodem die de doorvaart belemmerden. Gezien het nautisch 

gevaar dat de wrakken hierdoor vormden volgens de handhavers, is er prioriteit gegeven 

en hebben de handhavers na contact met de afdeling Bagger en Drijfvuil en afstemming 

over de bestemming van de wrakken, zelf de werkzaamheden uitgevoerd. 




16



Het signaleren van gezonken vaartuigen en het navaren van gezonken vaartuigen behoort 

wel tot de taken van de handhavers. Wij hebben waargenomen dat dit een doorlopend 

proces is en dat dit continu als prioriteit wordt gehandhaafd. Vanwege het nautisch gevaar 

dat gezonken vaartuigen kunnen vormen, krijgt deze beheeractiviteit prioriteit van de 

handhavers. Het overgrote deel (79%) van de activiteiten die hieraan gerelateerd zijn, 

komt initieel voort uit de eigen observaties van de handhavers. 

Bekendheid van prioriteiten bij handhavers 

Gegeven het belang dat Waternet hecht aan het maximaal handhaven op de prioriteiten 

hebben wij de handhavers gevraagd naar hun mening over de prioriteiten. Maximale 

handhaving is immers alleen mogelijk als ook de handhavers zich bewust zijn van en 

gecommitteerd hebben aan de gestelde prioriteiten. 

De handhavers geven aan dat het handhaven op illegaal passagiersvervoer, op 

snelheidsovertredingen en op (geluids)overlast naar hun mening prioriteit heeft. Dit komt 

overeen met de gedefinieerde topprioriteiten. Zij noemen als prioriteit niet de twee 

bestuurlijke aandachtspunten, te weten controle binnenhavengeld en het verwijderen van 

wrakken. Wat betreft het verwijderen van wrakken hebben de handhavers toegelicht dat 

dit geen activiteit is die zij zelf uitvoeren, maar dat zij hiervoor de afdeling Bagger en 

Drijfvuil contacteren. De handhavers hebben bovendien te kennen gegeven dat het 

verwijderen van wrakken meer een prioriteit in de herfst- en wintermaanden is, daar er 

dan veel regenval en wind is en er meer vaartuigen zullen zinken. Ook zullen meer 

eigenaren van vaartuigen zich in de zomer om hun vaartuig bekommeren dan in de 

winter, daar zij in de zomer ook meer gebruik maken van het vaartuig. Om deze redenen 

heeft het verwijderen van wrakken minder prioriteit gedurende de zomermaanden, aldus 

de handhavers. Overigens hebben de handhavers voor meerdere activiteiten aangegeven 

dat de handhavingwerkzaamheden afhankelijk zijn van seizoenen en weersinvloeden. Zo 

is er met name in de zomer (geluids)overlast of wordt er overlast ondervonden door 

snelheidsovertredingen. Dit zal in de herfst- en wintermaanden minder voorkomen, 

doordat er dan minder mensen varen. 

Wij merken op dat de handhavingwerkzaamheden veruit in de meeste gevallen (91%) 

plaatsvinden op basis van eigen observatie van de handhavers. Wij hebben 

waargenomen dat de handhavers doorlopend de actuele situatie van de doorvaart 

beoordelen. Noodsituaties en situaties die in de ogen van de handhavers nautisch gevaar 

opleveren krijgen voorrang, echter tijdens de vaarbewegingen onderweg naar een 

melding wordt ook doorgegaan met het beheer en de handhaving. Het beheer is volgens 

de handhavers een continu proces, wat door het opvallend grote aantal eigen observaties 

wordt bevestigd. 

Dat dit qua activiteiten niet naar voren komt uit de data-analyse, is te verklaren doordat 

deze taken niet altijd een opvolging vereisen. Tevens hebben wij waargenomen dat 

beheerwerkzaamheden meer werk of het verergeren van situaties kunnen voorkomen, 

zoals bijvoorbeeld het geval is bij het waarschuwen van eigenaren van verwaarloosde 

vaartuigen, het opheffen van stremmingen in de doorvaart, het afgeven van nautisch 

advies en het signaleren van gezonken vaartuigen. 

Niet-prioriteiten 

Dat de handhavers hebben aangegeven dat hun prioriteit ligt bij het voorkomen van 

nautisch gevaar, komt overeen met de waarneming dat een groot deel van de 

werkzaamheden van de handhavers en de activiteiten die plaatsvinden, niet als 

werkzaamheden die prioriteit dienen te krijgen is aangemerkt. Van de werkzaamheden die 

geen prioriteit behoeven te zijn, is opvallend dat het voornamelijk werkzaamheden 

betreffen die voortkomen uit eigen observatie. Het betreft hier grotendeels 

werkzaamheden die een preventief karakter hebben en daadwerkelijk handhaven in een 

later stadium kunnen voorkomen. Er worden waarschuwingen afgegeven in situaties die 

mogelijk nautisch gevaar kunnen opleveren en waar door de handhavers derhalve niet 

aan voorbij kan worden gegaan. De hierbij meest voorkomende overtreding (59%) betreft 

het afmeren van vaartuigen op locaties waar dit niet toegestaan is. Omdat deze 

vaartuigen in de doorvaart kunnen liggen of op een nautisch knelpunt, is dit een 

belangrijke handhavingactiviteit. Andere waargenomen activiteiten die zijn uitgevoerd ter 

voorkoming van nautisch gevaar, maar die in eerste instantie niet als prioriteit zijn 

aangemerkt betreffen noodsituaties, vaarwegbeheerwerkzaamheden, waarschuwingen 

die afgegeven worden op grond van (het ontbreken van) verlichting, gezonken vaartuigen 

signaleren en navaren, het verwijderen van objecten in het water en waarschuwingen die 

worden afgegeven op grond van eenrichtingsverkeer vaarwegen. 

Tijdens onze observatiediensten hebben wij waargenomen dat zich noodsituaties kunnen 

voordoen, die direct handelen van de handhavers vereisen. Naast objecten te water, 

hebben wij ook personen te water aangetroffen en tweemaal zelfs een levenloos persoon. 

In dergelijke noodsituaties dienen de handhavers alle overige werkzaamheden te laten 

voor wat het is. Een verzoek tot bijstand kan vanuit de politie komen, maar kan ook uit 

eigen observatie voortvloeien. In deze waargenomen noodsituaties betrof het veelal een 

tijdrovend proces, waarbij bijstand door de handhavers onvermijdelijk was. In deze 

gevallen kon er derhalve tijdelijk niet gestuurd worden op de te handhaven prioriteiten of 

op de tijdsbesteding van de handhavers. 




17



In geval van evenementen in Amsterdam, die (gedeeltelijk) plaatsvinden in de 

Amsterdamse vaarwateren, is er een belangrijke rol op het gebied van advisering, 

begeleiding en waar nodig handhaving weggelegd voor Waternet. Werkzaamheden ter 

voorbereiding van dergelijke evenementen krijgen op een bepaald moment omwille van 

tijdsdruk prioriteit. 

Verhouding nautisch gevaar 

activiteiten zonder prioriteit 

Wij hebben waargenomen dat tijdens een evenement andere prioriteiten worden gesteld 

om dat evenement naar behoren te kunnen begeleiden. Afspraken omtrent de prioriteiten 

tijdens een evenement worden met alle betrokken partijen afgestemd. Ook hebben we 

waargenomen dat er bewust een aantal keer een actie is opgezet die vanwege 

bijkomende omstandigheden prioriteit verdient. Deze bijkomende omstandigheden 

kunnen ertoe leiden dat er op een specifiek moment van de dag, op een specifieke 

locatie, een specifieke overtreding vaker voorkomt. Voorbeelden die wij hierbij hebben 

waargenomen zijn acties op controle van verlichting op de Oosterdok in de avonduren, 

controle op snelheid in de middaguren van het weekend op de Nieuwe Meer, een controle 

op illegale bewoning en/of verwaarloosde vaartuigen in het weekend op een gracht waar 

veel klachten over binnenkomen en het verbod op afmeren op een locatie waar een 

evenement zal plaatsvinden vlak voor aanvang van het evenement. 

Geen nautisch 

gevaar; 171 

(Mogelijk) 

nautisch gevaar, 

503 

Frequentie activiteiten zonder prioriteit die 

(mogelijk) nautisch gevaar opleveren 

Vervuiling / 

Objecten in het 

water; 19 

Vaarwegbeheer; 37 

Verlichting; 71 

Overige 

overtredingen; 

61 

Afmeren; 301 

Gezonken 

vaartuigen 

signaleren / 

navaren; 14 




18



Tijdsbesteding niet-prioriteiten 

Wij hebben tijdens onze observatie waargenomen dat een aantal niet geprioriteerde 

werkzaamheden zeer tijdrovend zijn. Met name het geven van nautisch advies en de 

administratieve uitwerking hiervan, kost volgens de handhavers gemiddeld circa 15 

minuten per advies. Uit onze observaties is gebleken dat dit gemiddeld 22 minuten kost. 

Er wordt een situatieschets aangeleverd en de handhaver adviseert over de situatie. Het 

advies wordt over het algemeen gecontroleerd door een tweede handhaver, om te 

voorkomen dat er iets over het hoofd wordt gezien. 

Bij de aanvang van een dienst raadplegen de handhavers de administratie om na te gaan 

of er meldingen zijn waar zij op af dienen te gaan en of er nog vaartuigen nagevaren 

dienen te worden. In eerste instantie is dit het uitgangspunt aan het begin van de dag. Wij 

hebben waargenomen dat meldingen die gedurende de dag binnenkomen worden 

opgevolgd en in principe ook prioriteit krijgen. Hiervan kan echter worden afgeweken op 

basis van de locatie van de melding ten opzichte van de positie van het Waternetvaartuig. 

Zo hebben wij viermaal waargenomen dat een melding niet kon worden 

opgevolgd, omdat deze vanaf de Nieuwe Meer kwam, of dat de handhavers op weg 

waren naar de Nieuwe Meer, waardoor ze een melding in de binnenstad op dat moment 

niet konden navaren. Doordat de Nieuwe Meer zo afgelegen ligt, is handhaving hier alleen 

gelijktijdig uit te voeren met handhaving in de binnenstad, indien er meerdere vaartuigen 

van Waternet varen. Een andere observatie van een melding die niet direct werd 

opgevolgd, vloeide voort uit de gemaakte afwegingen van de handhavers. In dit geval 

werden de werkzaamheden die op dat moment werden uitgevoerd belangrijker geacht 

dan de melding die binnenkwam. De afweging werd op dat moment gemaakt op basis van 

de inschatting van het nautisch gevaar dat met de betreffende situatie gepaard ging. 

Tijdsduur nautisch gevaar activiteiten zonder prioriteit 

Geen nautisch 

gevaar; 31:25 

(Mogelijk) nautisch 

gevaar, 43:03 

Tijdsduur activiteiten zonder prioriteit die (mogelijk) 

nautisch gevaar opleveren 

Vervuiling / 

Objecten in het 

water; 5:11 

Verlichting; 1:53 

Vaarwegbeheer; 

5:52 

Afmeren; 21:49 

Overige 

overtredingen; 3:47 

Gezonken 

vaartuigen 

signaleren / 

navaren; 4:29 




19

Inhoudsopgave 



3 Aanpak 








Bijlagen 

I 

II 

III 





Wordt er op de juiste wijze gehandhaafd: Effectiviteit 

Inleiding 

In dit hoofdstuk beschrijven wij de bevindingen ten aanzien van de in hoofdstuk 2 

beschreven onderzoeksvraag of er op de juiste wijze wordt gehandhaafd op de 

prioriteiten. 

Door de handhavers worden grofweg twee typen activiteiten uitgevoerd: beheeractiviteiten 

en handhavingactiviteiten (zie onderverdeling in Bijlage II). Om inzichtelijk te maken of de 

werkzaamheden op de meest effectieve wijze wordt uitgevoerd, zijn een drietal 

indicatoren te onderscheiden: 

1. Type activiteiten per dagdeel 

2. Type activiteiten per weekdag 

3. Tijdsbesteding per type activiteit 

Activiteiten per dagdeel 

Om de activiteiten zo effectief mogelijk uit te voeren, is afgesproken dat beheeractiviteiten 

zo veel mogelijk in de ochtend plaatsvinden en handhavingactiviteiten in de middag en 

avond. 

100% 

90% 

80% 

70% 

60% 

50% 

40% 

30% 

20% 

10% 

0% 

58 

76 

Aantallen per dagdeel 

386 

98 

1 9 

38 

3 

Ochtend Middag Avond 

Anders Beheer Handhaving 

409 

Uit de observaties blijkt dat er in de ochtend naar verhouding de meeste 

beheeractiviteiten worden uitgevoerd (56%). In de middag nemen 

handhavingwerkzaamheden de overhand (78%) van het totaal aan activiteiten. Deze 

trend zet verder door in de avond waar iets meer dan 8% van het totaal aan activiteiten 

nog beheeractiviteiten betreft. Naarmate de dag vordert komen beheeractiviteiten 

verhoudingsgewijs minder frequent voor. Deze observatie is conform de genoemde 

afspraken. 

100% 

90% 

80% 

70% 

60% 

50% 

40% 

30% 

20% 

10% 

0% 

14:55 

18:37 

Tijdsbesteding per dagdeel 

30:04 

18:30 

20:41 

0:09 1:27 0:49 



Ook indien er naar de tijdsbesteding per dagdeel wordt gekeken, is eenzelfde trend 

waarneembaar. In de ochtend wordt relatief gezien de meeste tijd besteed aan 

beheeractiviteiten (55%). In de middag daalt dit percentage (37%), terwijl de 

handhavingactiviteiten toenemen naarmate de middag vordert (60%). Ook deze trend zet 

verder door in de avond waar ruim 78% van de tijd handhavingactiviteiten betreft. Deze 

observatie is eveneens conform de gemaakte afspraken. 

4:56 




21


Wordt er op de juiste wijze gehandhaafd: Effectiviteit 

Activiteiten per weekdag 

Aantallen per weekdag 

Tijdsbesteding per weekdag (uren) 

100% 

100% 

90% 

90% 

80% 

70% 

60% 

50% 

119 103 

62 

216 

186 60 

107 

80% 

70% 

60% 

50% 

4:49 

5:27 

8:19 15:51 

15:56 6:29 

8:48 

40% 

40% 

30% 

20% 

10% 

0% 

33 

25 18 

61 

39 17 

19 

1 3 3 4 2 

Maandag Dinsdag Woensdag Donderdag Vrijdag Zaterdag Zondag 

30% 

20% 

10% 

0% 

7:19 

6:41 

3:50 

11:08 

8:22 

2:58 

1:43 

0:10 0:02 0:44 1:04 0:24 

Maandag Dinsdag Woensdag Donderdag Vrijdag Zaterdag Zondag 



Indien wordt gekeken naar de verhouding in aantallen tussen handhaving- en 

beheeractiviteiten per dag van de week is er geen duidelijke trend waarneembaar. Wel is 

duidelijk dat handhavingactiviteiten de gehele week het meest frequent zijn (gemiddelde 

van ruim 79%) met een piek op zondag (85%) en een dal op woensdag (63%). Het 

gemiddelde voor beheeractiviteiten ligt op ruim 20% met een piek op woensdag (34%) en 

een dal op dinsdag (15%). 

Wordt echter gekeken naar de verhouding tussen handhaving- en beheeractiviteiten per 

dag van de week in bestede tijd, dan is wel duidelijk een patroon zichtbaar. De tijd 

besteed aan beheeractiviteiten aan het begin van de week is op maandag het hoogst 

(59%) om gedurende de week af te nemen tot ruim 16% op zondag. Gemiddeld gezien 

wordt iets minder dan 38% van de tijd besteed aan beheeractiviteiten en 61% aan 

handhavingactiviteiten. 

Bevinding: 

Per dagdeel is waarneembaar dat er in de ochtend de meeste aandacht (zowel in tijd als 

in aantallen) wordt besteed aan beheeractiviteiten. Gedurende de middag nemen 

handhavingactiviteiten de overhand, wat wordt doorgezet in de avond. 

Per weekdag is waarneembaar dat er aan het begin van de week de meeste tijd wordt 

besteed aan beheeractiviteiten. Naarmate de week vordert, wordt er steeds meer tijd 

besteed aan handhavingactiviteiten. Met name in het weekend wordt de meeste tijd 

besteed aan handhavingactiviteiten. Qua aantallen activiteiten is een dergelijke trend niet 

waarneembaar, maar blijft de verhouding gedurende de week ongeveer gelijk. 




22


Wordt er op de juiste wijze gehandhaafd: Zichtbaarheid 

Om als handhaver zichtbaar te zijn voor het publiek is het zaak op het juiste moment op 

de juiste plaats te zijn en om daar de juiste interventies te doen. Om dit inzichtelijk te 

maken hebben we vastgelegd welke handhavinginstrumenten bij welke activiteiten 

worden ingezet. Ook hebben we geanalyseerd op welk moment van de dag welke 

handhavinginstrumenten worden ingezet. Tot slot is, op basis van TNO-gegevens, een 

analyse gemaakt van de locatie van het Waternet-vaartuig in relatie tot de drukte op dat 

moment. 

Handhavinginstrument per activiteit 

Uit de tabel blijkt dat het soort handhavinginstrument per soort activiteit behoorlijk kan 

variëren. Logischerwijs is er bij beheeractiviteiten zoals informatieverstrekking, nautisch 

advies en het verplaatsen van vaartuigen veelal geen sprake van vereiste handhaving of 

zal men direct de situatie proberen op te lossen. 

Typerend voor bepaalde beheeractiviteiten (verwaarloosde en gezonken vaartuigen) is 

wel dat deze activiteiten verhoudingsgewijs vaak leiden tot wegslepen. Dit 

handhavinginstrument wordt ook ingezet bij bepaalde handhavingactiviteiten (afmeren en 

controle binnenhavengeld). 

Voor beide typen activiteiten geldt verder dat deze doorgezet kunnen worden naar een 

derde partij indien de handhavers zelf niet bij machte zijn om op de gewenste wijze te 

handhaven. De belangrijkste oorzaak hiervoor is dat een activiteit niet binnen het 

takenpakket van de handhavers valt (bijvoorbeeld het wegslepen van wrakken en/of het 

reinigen van verwaarloosde vaartuigen) dan wel dat ze niet over de benodigde autoriteit 

beschikken (bijvoorbeeld indien er iemand aangehouden dient te worden). 

100% 

90% 

80% 

70% 

60% 

50% 

40% 

30% 

20% 

10% 

0% 

Type activiteit per gehanteerd handhavinginstrument 

102 

2 

12 

10 

18 

60 

125 

524 1 74 

3 2 

15 

1 2 17 3 1 1 3 


Activiteiten waarvoor proces-verbaal is opgemaakt 

Overige 

overtredingen; 6 

Woonschepen / 

-objecten; 1 


Aanpak illegaal 

passagiersvervoer, 5 

57 

35 

5 

5 

Bij handhavingactiviteiten valt op dat er hoofdzakelijk gewerkt wordt met (met name 

mondelinge) waarschuwingen. Ook wordt er veel vaker gebruikgemaakt van ‘zwaardere’ 

handhavinginstrumenten zoals het opmaken van processen-verbaal (zie onderverdeling 

cirkeldiagram). Daarnaast komt het frequent voor dat er bij handhavingactiviteiten geen 

overtreding wordt geconstateerd bij nadere inspectie (geen handhaving vereist) of dat er 

wel sprake is van een verdenking, maar het bewijsmateriaal ontoereikend is (geen 

handhaving mogelijk). Dit laatste is met name het geval bij bestrijding van illegaal 

passagiersvervoer, waar de handhavers (vijfmaal waargenomen) wel een vermoeden 

hebben dat hier sprake van is maar vervolgens geen hard bewijs kunnen verzamelen 

(bijvoorbeeld omdat de aanwezige passagiers geen belastende verklaring afleggen of 

deze later weer intrekken). Ook komen er situaties voor waar men niet bij machte is om 

handhavend op te treden, omdat men niet tijdig op de locatie waar de overtreding wordt 

begaan kan zijn. 

Handhaving van de 

maximale snelheid; 

34 

Afmeren; 16 

Bestrijding (geluids-) 

overlast; 7 

Controle 

binnenhavengeld; 1 




23



Handhavinginstrument per dagdeel 

Een nadere analyse van de inzet van de handhavinginstrumenten gedurende de dag laat 

zien dat in de ochtend met name activiteiten worden ondernomen waarbij geen 

handhaving is vereist (44%). Hierbij kan onder meer gedacht worden aan (controle op) 

illegale bewoning en verwaarloosde vaartuigen waarbij niets wordt aangetroffen, 

informatieverstrekking, nautisch advies en het opmeten van woonschepen/objecten. Qua 

frequentie zet dit patroon zich door in de middag, maar relatief gezien zijn er naarmate de 

dag vordert minder activiteiten die geen handhaving vereisen en dient er derhalve vaker 

daadwerkelijk te worden opgetreden. 

In de middag en avond wordt vooral gehandhaafd middels (mondelinge) waarschuwingen 

(gemiddeld 56%). Ook wordt er vaker een proces-verbaal opgemaakt als 

handhavinginstrument. Relatief gezien gebeurt dit het meest frequent in de avond (bijna 

8%). Er wordt naarmate de dag vordert derhalve vaker en zwaarder gehandhaafd. 

Gehanteerde handhavinginstrumenten per dagdeel 

100% 

90% 

80% 

70% 

60% 

50% 

40% 

30% 

20% 

10% 

0% 

54 12 11 

41 

8 

7 

9 

5 3 

48 

79 

60 

268 

34 

1 

257 36 

19 5 

12 8 2 

40 

21 

4 

21 9 

4 





24



Locatie vaartuig Waternet in relatie tot drukte 

Zoals in hoofdstuk 3 aangegeven, hebben wij een analyse uitgevoerd op de drukte van de 

vaarwegen in Amsterdam aan de hand van aangeleverde plattegronden door TNO, in 

vergelijking met de locatie van de vaartuigen van Waternet. 

Om de drukte op de vaarwegen en de aanwezigheid van Waternet te analyseren, is er 

een vergelijking gemaakt tussen de drukte-indicatoren per dagdeel van TNO en de 

vastgelegde activiteiten uit de KPMG-data. De vergelijking is uitgevoerd voor zeven 

verschillende dagen met een totaal van 19 dagdelen. In de data van KPMG is vastgelegd: 

• op welke datum een activiteit plaatsvond; 

• op welk tijdstip een activiteit plaatsvond; 

• de locatie van de activiteit. 

Voor de activiteiten is vervolgens vastgesteld in welk dagdeel de activiteit plaatsgevonden 

heeft; daarna is de activiteit gekoppeld aan de juiste plattegrond van TNO. 

In totaal is voor 332 activiteiten vastgesteld hoe druk het op een schaal van 1 tot 5 op dat 

bepaalde moment was op het betreffende vaarwater. Tevens is voor elke activiteit 

vastgesteld of er op dat tijdstip een gebied elders drukker was. Omdat per vaarwater de 

drukte aanzienlijk kan verschillen, is ervoor gekozen om de analyse niet per vaarwater te 

doen, maar per gebied, waarbij gemiddeld 3 vaarwateren om de specifiek door KPMG 

vastgestelde locatie heen als gebied zijn genomen. Dit gebied is vergeleken met de rest 

van de vaarwateren. 

Naast de analyse op de door KPMG vastgelegde activiteiten, is er een analyse uitgevoerd 

op alle door TNO aangeleverde drukte-indicatorplattegronden om vast te stellen of er een 

terugkerend patroon per vaarwater of per dagdeel waar te nemen is. Deze analyse is 

uitgevoerd voor 11 dagen maal 3 dagdelen. Hierbij is per plattegrond per dagdeel 

vastgesteld welk gebied het drukst was. Tevens is voor de dagintensiteitplattegronden 

vastgesteld of er een patroon in de absolute aantallen vaartuigen waar te nemen is. 

Bevindingen analyse drukte-indicatoren TNO 

Voor 197 van de 332 activiteiten is vastgesteld dat het betreffende Waternet-vaartuig zich 

in het gemiddeld drukste gebied van Amsterdam bevond; dit betreft circa 59% van het 

totaalaantal geanalyseerde activiteiten. 

Van de activiteiten waarvan is vastgesteld dat Waternet zich bevond in een van de 

drukste gebieden van de vaarwateren in Amsterdam, betrof het in 59% van de gevallen 

de avond, in 34% van de gevallen betrof het de middag en slechts in 7% betrof het de 

ochtend. De bevinding dat een relatief laag percentage van de activiteiten waarvan is 

vastgesteld dat Waternet zich bevond in een van de drukste gebieden, in de ochtend is, 

komt overeen met het algemene beeld dat wij hebben gekregen van de drukte in de 

vaarwateren. In de ochtend is het relatief rustig in alle vaarwateren van Amsterdam. 

Voor 135 activiteiten, 41% van het totaal aantal geanalyseerde activiteiten, is op basis van 

de locatiebepaling van het Waternet-vaartuig vastgesteld dat er andere 

vaarwatergebieden waren in Amsterdam waar het op dat dagdeel gemiddeld drukker was. 

Van alle activiteiten waarvan is vastgesteld dat het in een ander gebied dan waar 

Waternet zich bevond drukker was, betrof het in 66% van de gevallen de middag, in 27% 

de avond en slechts in 7% de ochtend. De bevinding dat een relatief laag percentage van 

de activiteiten waarvan is vastgesteld dat er andere vaarwatergebieden waren waar het 

gemiddeld drukker was, in de ochtend is, komt overeen met het algemene beeld dat wij 

hebben gekregen van de drukte in de vaarwateren. 

Voor 23 van de activiteiten van Waternet hebben wij niet vast kunnen stellen hoe de 

drukte daar was. Het betreft voor alle 23 activiteiten het vaarwater de Nieuwe Meer; dit 

vaarwater is niet opgenomen op de kaart met drukte-indicatoren in de analyse van TNO. 

Omdat er geen druktemeters in dit vaarwater zijn aangebracht, kan niet worden 

geanalyseerd of het op dat moment in een ander gebied in de stad drukker was. De 

handhavers hebben te kennen gegeven dat er vaak klachten binnenkomen over de 

Nieuwe Meer over snelheidsovertredingen, maar dat dit gebied te ver verwijderd is van 

het stadscentrum om hier afdoende te kunnen handhaven. Het is tijdrovend om naar de 

Nieuwe Meer te varen gezien de afgelegen ligging en de vaarwateren die afgelegd 

worden om de Nieuwe Meer te bereiken, zijn relatief rustig. 




25



Algemene bevindingen drukte-indicatoren dagintensiteitplattegronden 

Op alle drukte-indicatorplattegronden is waar te nemen dat de grachtengordel relatief 

gezien tot de drukste vaarwatergebieden behoort in Amsterdam. Met name de 

Prinsengracht en de Herengracht in Amsterdam-West zijn relatief het drukst. Absoluut 

gezien is op alle dagintensiteitplattegronden waar te nemen dat het grootste aantal 

vaartuigen op de Amstel vaart. Vanaf de Amstel varen in absolute zin de meeste 

vaartuigen noordelijk de Oudeschans op, via het Oosterdok richting het IJ. 

Aan de hand van de drukte-indicatorplattegronden is tevens het algemene beeld ontstaan 

dat het in de ochtend aanzienlijk rustiger is in de vaarwateren dan in de middag/avond. 

Hoewel de TNO-metingen gedurende een beperkte en relatief korte periode zijn 

uitgevoerd, kunnen de resultaten ervan dienen als sturingsinformatie voor de planning van 

de capaciteit van Waternet. Door de inzet te richten op de drukste vaarwateren en de 

drukste periode van de dag kan de zichtbaarheid van Waternet verder vergroot worden. 




26


Wordt er op de juiste wijze gehandhaafd: Dienstverlenend 

We hebben de dienstverlenendheid van de handhavers gedurende de diensten 

geobserveerd en beoordeeld aan de hand van de volgende vragen: 

• In welke mate luistert de handhaver naar de betrokkene(n)? 

• Welke houding neemt de handhaver aan ten opzichte van de betrokkene(n)? 

• In welke mate is de handhaver in staat escalatie/een conflict te voorkomen? 

Luisteren 

In welke mate luistert de handhaver naar de betrokkene(n)? 

Houding 

Welke houding neemt de handhaver aan ten opzichte van 

de betrokkene(n)? 

Onderdanig; 1 Uit de hoogte / 

belerend; 28 

In uitgebreide 

mate; 53 

Volwassen; 281 

Helemaal niet; 78 

Redelijk veel; 103 

Enigszins; 74 

Uit de observaties blijkt dat de handhavers in iets meer dan de helft van de gevallen 

redelijk veel tot uitgebreid luisteren naar de betrokkene(n). Er wordt met name minder 

geluisterd bij overtredingen waar weinig discussieruimte bestaat, zoals (geluids-) 

overlast, afmeren en het overtreden van de maximale snelheid. 

De observaties wijzen uit dat de houding die de handhavers aannemen jegens de 

betrokkene(n) voor het overgrote deel als volwassen wordt omschreven. In een enkel 

geval wordt uit de hoogte/belerend opgetreden. Ook in deze gevallen is er doorgaans 

sprake van overtredingen waar weinig discussieruimte bestaat, maar de betrokkene(n) 

toch weerstand biedt (bieden). 

Daarentegen wordt juist meer geluisterd in ingewikkeldere situaties die om meer aandacht 

vragen, zoals gevallen van (mogelijk) illegaal passagiersvervoer en overtredingen waarbij 

men niet op de hoogte is van de geldende regels. Veelal wordt in dergelijke gevallen een 

flyer overhandigd met aanvullende informatie. 




27


Wordt er op de juiste wijze gehandhaafd: Dienstverlenend 

Vermijden van conflict 

In welke mate is de handhaver in staat escalatie / een 

conflict te voorkomen? 

Helemaal niet; 2 


Redelijk goed; 79 

Helemaal wel; 218 

Tijdens de observaties is gebleken dat de handhavers in nagenoeg alle gevallen redelijk 

goed tot helemaal in staat zijn om escalaties tijdens hun werkzaamheden te voorkomen. 


Op basis van de observaties kan geconcludeerd worden dat de handhavers zich in de 

meeste situaties dienstverlenend opstellen door een volwassen houding aan te nemen en 

zo veel mogelijk een escalatie te voorkomen. In situaties die zich daarvoor lenen gaat 

men het gesprek aan met betrokkene(n). Daarentegen besteden de handhavers minder 

aandacht aan betrokkene(n) indien de overtreding onomstotelijk vaststaat en er geen 

sprake is van een discussiepunt. 




28


Worden alternatieve oplossingen aangedragen 

en wordt hier creatief genoeg mee omgegaan? 

Tijdens de observaties hebben we beoordeeld in welke mate de handhavers, in 

voorkomende gevallen, een alternatieve oplossing aandragen aan betrokkene(n). 

Alternatieve oplossingen 

In welke mate biedt de handhaver een alternatieve 

oplossing? 

Helemaal wel; 

47 

Redelijk goed; 

48 

Enigszins; 

39 

Helemaal niet; 

162 

Handhavers dragen over het algemeen enigszins tot geen alternatieve oplossing aan 

betrokkene(n). Beschouwd vanuit het type activiteit is hier in de meeste gevallen sprake 

van indien het handhavingactiviteiten betreft waarbij het gaat om overtredingen die niet ter 

discussie staan en waarbij derhalve ook geen alternatief beschikbaar is (bijvoorbeeld 

(geluids)overlast, verlichting en snelheid). Bij met name overtredingen in verband met 

afmeren suggereren handhavers nog wel eens een alternatieve locatie om af te meren. 

100% 

90% 

80% 

70% 

60% 

50% 

40% 

30% 

20% 

10% 

0% 

Mate van aangedragen alternatieven per type activiteit 

3 

1 

1 

2 

10 

17 

4 

8 


Er worden door de handhavers beperkt alternatieven aangedragen. Indien de situatie zich 

ervoor leent (met name beheeractiviteiten), draagt men doorgaans een of meerdere 

opties aan. 

34 

30 

34 

152 


Helemaal niet Enigszins Redelijk goed Helemaal wel 

In geval van beheeractiviteiten dragen handhavers frequenter een alternatief aan. Het 

betreft dan veelal (nautische) adviezen, informatieverstrekking, verwaarloosde vaartuigen 

en het verplaatsen van vaartuigen. In deze gevallen is er gezien de aard van de activiteit 

ook vaker de mogelijkheid om een alternatief aan te dragen. 




29


Worden alle handhavinginstrumenten ingezet? 

In onderstaande cirkeldiagram hebben we aangegeven hoe frequent bepaalde 

handhavinginstrumenten worden ingezet tijdens de beheer- en handhavingactiviteiten. 

Inzet handhavinginstrumenten 

Frequentie gehanteerde handhavinginstrumenten 

· 

Schriftelijke 

waarschuwing; 73 

Situatie direct 

oplossen; 38 

Wegslepen; 

10 

(Non-verbale) 

Waarschuwing; 

104 

Doorzetten naar 

derde partij; 25 

Tijdsduur gehanteerde handhavinginstrumenten 

Wegslepen; 7:40 


oplossen; 10:02 

(Non-verbale) 

Waarschuwing; 2:35 Doorzetten naar 

derde partij; 5:56 

Geen handhaving 

mogelijk; 3:16 

Opmaken procesverbaal; 

75 

Opleggen 

dwangsom; 1 

Mondelinge 



vereist; 187 


mogelijk; 21 

Schriftelijke 

waarschuwing; 

13:30 

Opmaken 

procesverbaal; 

14:12 

Opleggen 

dwangsom; 0:15 


waarschuwing; 

21:41 


vereist; 31:02 

Het meest toegepaste handhavinginstrument is veruit de waarschuwing. Waarschuwingen 

kunnen op verschillende wijzen worden gegeven, te weten schriftelijk, mondeling en nonverbaal 

(bijvoorbeeld middels handgebaren of een fluitje). Indien een waarschuwing niet 

afdoende is, bijvoorbeeld omdat er een verhoogd risico is of de ernst van de overtreding 

dermate zwaar is, maken de handhavers vaker gebruik van een proces-verbaal. 

Wat betreft de handhavingactiviteiten valt met name op dat zowel waarschuwingen als 

processen-verbaal worden ingezet als handhavinginstrument. Zie verder de toelichtende 

beschrijving op pagina 23. 

Als er nader wordt gekeken naar de tijd die handhavers kwijt zijn aan specifieke 

handhavinginstrumenten, dan valt op dat er relatief veel tijd gaat zitten in activiteiten die 

geen handhaving vereisen, zoals trajectcontroles/snelheidsmetingen waarbij geen 

overtreding wordt geconstateerd, meldingen die enige reistijd vergen maar die geen 

overtreding blijken te zijn, het opmeten van zaken voor woonboten / -objecten en navraag 

doen voor illegaal passagiersvervoer waar geen verdenkingen uit blijken. 

Daarnaast is men verhoudingsgewijs veel tijd kwijt aan het opmaken van een procesverbaal 

omdat dit instrument veel tijd vergt om te noteren en later ook om uit te werken. 

Wat ook relatief veel tijd vergt betreft het wegslepen van vaartuigen of activiteiten die 

doorgezet dienen te worden naar een derde partij omwille van de afspraken die onderling 

moeten worden gemaakt en afgestemd. 

Gemiddeld gezien kosten waarschuwingen relatief weinig tijd, maar door de hoge 

frequentie waarmee dit handhavinginstrument wordt ingezet beslaan deze toch een 

aanzienlijk deel van de bestede tijd. 




30



Tijd per opgezette actie 

Tijdens onze observatieperiode hebben wij waargenomen dat er acties kunnen worden 

opgezet om activiteiten voor een aaneensluitende periode op een bepaalde dag te 

controleren om, waar nodig, hierop te kunnen handhaven. Tijdens onze observatieperiode 

hebben wij twaalfmaal een lasercontrole geobserveerd ter handhaving van de maximale 

snelheid. Gemiddeld genomen duurde een lasercontrole 1 uur en 8 minuten. Bij de 

lasercontrole zijn minimaal twee vaartuigen van Waternet ingezet en minimaal 4 

handhavers ter plaatse geweest. Een andere actie die kan worden opgezet ter 

handhaving van de maximale snelheid is het uitvoeren van een trajectcontrole. Wij 

hebben driemaal waargenomen dat er een trajectcontrole is opgezet. De gemiddelde tijd 

die men aan deze actie kwijt was, was 59 minuten. Wij hebben tijdens de lasercontroles 

en trajectcontroles waargenomen dat er veelvuldig waarschuwingen worden afgegeven, 

echter als resultaat van deze actiematige controles zijn geen processen-verbaal 

uitgeschreven. Voor de zichtbaarheid zijn acties die worden opgezet ter handhaving van 

de maximale snelheid positief bevonden; echter, voor de effectiviteit van de handhaving, 

als gekeken wordt naar het daadwerkelijk handhaven of optreden aan de hand van de 

opmaak van een proces-verbaal, lijken dergelijke acties niet direct van extra toegevoegde 

waarde. 

Eenmaal hebben wij een opgezette actie waargenomen in samenwerking met de politie, 

waarbij een alcoholcontrole is gehouden. Door middel van blaastests werden schippers 

op varende vaartuigen gecontroleerd en indien nodig geverbaliseerd. Deze actie heeft 45 

minuten in beslag genomen. Tweemaal hebben wij een actie waargenomen die verband 

hield met het verbod tot afmeren, waarbij eenmaal in samenwerking met de politie was en 

eenmaal de reden voor de actie een evenement was. Qua tijdsbesteding heeft dit 

gemiddeld 1 uur en 31 minuten per actie gekost. 

Redenen voor inzetten handhavinginstrument 

Waarschuwingen (verbaal en non-verbaal) 

Het algemene beeld dat tijdens de observatieperiode is ontstaan, is dat er door de 

handhavers gekozen wordt voor het afgeven van een waarschuwing indien de overtreding 

niet goed te bewijzen is of een proces-verbaal opmaken onevenredig zwaar zou zijn in 

verhouding tot de zwaarte van de overtreding. Waarschuwingen (verbaal en non-verbaal) 

worden het meest afgegeven op snelheidsovertredingen, verbod op afmeren en in geval 

van (geluids)overlast. 

In geval van een snelheidsovertreding kan de afweging om een waarschuwing af te geven 

in plaats van een proces-verbaal op te maken verband houden met de bewijslast. De 

grens tussen de toelaatbare snelheid en het overtreden van de maximale snelheid is niet 

altijd even duidelijk te zien. Er wordt in deze gevallen dus net wel of net niet te hard 

gevaren; in deze gevallen geven de handhavers aan dat zij een waarschuwing afdoende 

achten. Ook nemen de handhavers de hoogte van de boete die zij dienen op te leggen in 

acht; vanwege de hoogte van de boete hebben sommige handhavers moeite met het 

zonder meer uitschrijven van een proces-verbaal. Wat tot slot in mindere mate ook een 

afweging is die wordt meegenomen, is de hoeveelheid (extra) administratieve 

werkzaamheden die het uitwerken van een proces-verbaal met zich meebrengt. Er is 

geen tijd ingecalculeerd voor de handhavers om administratieve werkzaamheden af te 

ronden. Indien hier tijdens de dienst derhalve geen ruimte voor over blijft, dienen de 

handhavers deze werkzaamheden op een ander moment af te ronden. Sommige 

handhavers voeren deze werkzaamheden na werktijd uit. Daarnaast laten sommige 

handhavers de werkzaamheden liggen tot hier wel tijd voor is onder werktijd. 

De keuze om een waarschuwing af te geven in het geval van het overtreden van een 

afmeerverbod is overwegend omdat de handhavers waarnemen dat de overtreding nog 

niet is geschied, maar men op het punt staat om het verbod te overtreden. Het betreft in 

deze gevallen bijna altijd (99%) de eigen observatie van de handhavers dat een schipper 

op het punt staat ergens af te meren waar dit verboden is. Om een overtreding te 

voorkomen wordt een waarschuwing afgegeven. Er wordt in principe niet op toegezien of 

de schipper ook daadwerkelijk zijn poging tot afmeren staakt. Indien een vaartuig nautisch 

gevaar oplevert, wordt hier echter strenger op toegezien. 




31



De keuze om een waarschuwing af te geven in geval van (geluids)overlast is overwegend 

omdat de overlast niet als heel erg wordt ervaren door de handhavers. Zo hebben we in 

het geval van muziek draaien waargenomen dat er waarschuwingen worden afgegeven in 

plaats van dat een proces-verbaal wordt opgemaakt. De handhavers kiezen voor een 

waarschuwing, omdat schippers zich er mogelijk niet van bewust zijn dat er geen muziek 

gedraaid mag worden op de Amsterdamse grachten. Indien de muziek niet heel hard 

staat, lijkt een waarschuwing afdoende. De keuze voor het afgeven van een 

waarschuwing wordt mede ingegeven door de hoogte van de boete. 

Schriftelijke waarschuwing 

De meeste (75%) schriftelijke waarschuwingen die worden afgegeven zijn vanwege het 

overtreden van een afmeerverbod. Er wordt gekozen voor een waarschuwing met een 

termijn die men heeft om het vaartuig te verplaatsen. Deze procedure is binnen Waternet 

overeengekomen indien er een afmeerverbod wordt overtreden. De handhavers geven 

aan dat zij hier van zullen afwijken indien er nautisch gevaar dreigt. Zij zullen dan in 

eerste instantie proberen telefonisch contact op te nemen met de eigenaar, maar 

eventueel kunnen zij ook overgaan tot het wegslepen van het vaartuig. Dergelijke situaties 

zijn niet aangetroffen tijdens de observatieperiode. 

Schriftelijke waarschuwingen zijn ook de eerste stap na het signaleren van een gezonken 

vaartuig. De eigenaar wordt een termijn gegeven van twee weken, waarna het vaartuig 

ofwel niet meer op zinken dient te liggen, ofwel verwijderd dient te zijn. Om dit te 

controleren varen de handhavers het gezonken vaartuig na. 

Het opmaken van een proces-verbaal 

De handhavers geven aan in alle gevallen van excessieve overtredingen een procesverbaal 

op te maken. Wij hebben waargenomen dat er een proces-verbaal wordt 

opgemaakt ingeval een situatie gevaar oplevert, zoals overtredingen van de maximale 

vaarsnelheid en het foutief afmeren, maar ook bijvoorbeeld het niet hebben van verlichting 

op een vaartuig wanneer het donker is. Wanneer prioriteit wordt gegeven aan bepaalde 

activiteiten wordt bewust eerder een proces-verbaal opgemaakt. Voorbeelden hiervan zijn 

het illegaal passagiersvervoer waar momenteel prioriteit aan wordt gegeven en de 

bestrijding van overlast. Opvallend bij de bestrijding van overlast was dat alle processenverbaal 

die zijn opgemaakt, overlast in de avonduren betroffen. Dit komt overeen met 

onze waarneming dat de handhavers een afweging maken over hoeveel last omstanders 

hebben van de opvarenden van een vaartuig. 

Doorzetten naar een derde partij 

Indien de handhavers van Waternet ervoor kiezen om iets door te zetten naar een derde 

partij, is dit overwegend vanwege het zelf niet hebben van de bevoegdheid om te 

handhaven. Om uiteenlopende redenen, van controle op een ID en het eventueel moeten 

aanhouden vanwege illegale bewoning op een vaartuig, tot het signaleren van een 

mogelijk gestolen vaartuig, worden meldingen soms doorgezet naar de politie. Ook kan 

contact worden gezocht met de gemeente, indien er voorvallen zijn die onder de 

Algemene Plaatselijke Verordening vallen, zoals het aantreffen van een bijenkorf op een 

vaartuig. 

Situaties direct oplossen 

In een aantal situaties (38) hebben wij opgemerkt dat de handhavers ter plekke direct een 

situatie verhelpen. Dit is altijd het geval indien er sprake is van een persoon die te water 

raakt, gezien de nood van de oplossing. Andere situaties die zijn waargenomen en direct 

worden opgelost betreffen veelal beheerwerkzaamheden (92%), zoals objecten die te 

water zijn geraakt, vaartuigen die los zijn geraakt en vaartuigen die pech hebben en 

versleept moeten worden. 

Het opleggen van een dwangsom 

Eenmaal hebben wij vastgesteld dat er gebruik is gemaakt van de mogelijkheid om een 

dwangsom op te leggen. Het betrof hier een vermoeden van illegaal passagiersvervoer, 

hetgeen echter op het specifieke observatiemoment niet kon worden bewezen. De 

schipper was in het verleden al meerdere malen gewaarschuwd door de handhavers op 

basis van het vermoeden van deze overtreding. De opvarenden verklaarden echter 

vrienden van de schipper te zijn, waardoor niet kon worden vastgesteld dat er op dat 

specifieke moment daadwerkelijk illegaal passagiersvervoer plaatsvond. De handhavers 

hebben internet geraadpleegd en troffen een advertentie aan voor verhuur van het 

vaartuig voor commerciële doeleinden. Op basis van de ervaringen uit het verleden en de 

bevindingen uit de zoekactie op internet, wisten de handhavers dat de schipper in ieder 

geval zo nu en dan illegaal passagiers vervoert. In het verleden is aan de hand 

van een rechterlijke uitspraak vastgesteld dat voor het opmaken van een proces-verbaal 

in geval van illegaal passagiersvervoer, moet worden bewezen dat het vaartuig op dat 

specifieke moment illegaal passagiers vervoert. Het feit dat een vaartuig in het verleden 

illegaal passagiers heeft vervoerd of adverteert voor commerciële doeleinden, is niet 

afdoende als bewijslast. Omwille van de bewijslast heeft het opmaken van een procesverbaal 

in dit geval derhalve geen zin. De handhavers leggen een dwangsom op in de 

hoop dat dit een afschrikwekkend effect heeft en kunnen de dwangsom een volgende 

keer dat het illegale vervoer wel kan worden bewezen, laten uitbetalen. 




32




Het overgrote deel van de handhavingactiviteiten wordt afgewikkeld met een (vorm van 

een) waarschuwing. Indien de situatie vraagt om een zwaarder handhavinginstrument 

maken de handhavers doorgaans een proces-verbaal op. Zwaardere 

handhavinginstrumenten kosten daarentegen naar verhouding veel tijd. Ook relatief veel 

tijd wordt er gestoken in activiteiten die geen handhaving behoeven. 

Bij beheeractiviteiten is er veelal sprake van omstandigheden die dan wel direct kunnen 

worden opgelost dan wel geen handhaving vereisen. In overige gevallen wordt er een 

(schriftelijke) waarschuwing gegeven of zet men de casus door naar een derde partij 

respectievelijk sleept men het vaartuig weg. 




33


Wordt voldoende samenwerking gezocht? 

Om te kijken of er voldoende samenwerking wordt gezocht hebben we bekeken met 

welke partijen samenwerking wordt gezocht, met welke frequentie en voor welk type 

activiteit. Daarnaast hebben we gevraagd naar de redenen om deze samenwerking te 

zoeken. 

Samenwerking 

Partijen waar samenwerking mee wordt gezocht 

Ja, met politie 

(informatie 

uitwisseling); 14 

100% 

90% 

80% 

70% 

60% 

50% 

40% 

30% 

20% 

10% 

0% 

25 

23 

Samenwerking per type activiteit 

1 

15 

4 

4 

2 

6 

20 

6 

7 

3 2 

Politie (actie); 30 

Ander vaartuig / 

dienst Waternet; 48 

Politie (niet 

gespecificeerd); 

17 

Anders; 4 

Brug- / 

sluiswachter; 5 

Handhavers werken hoofdzakelijk samen met twee partijen: de politie en een ander 

vaartuig dan wel een andere dienst binnen Waternet zelf. Samenwerking met de politie 

kan in de vorm van een gezamenlijke actie (bijvoorbeeld een alcoholcontrole) of kan zich 

beperken tot het uitwisselen van informatie. Met de politie wordt hoofdzakelijk 

samengewerkt bij handhavingactiviteiten in de vorm van acties. Bij beheeractiviteiten is er 

vaker sprake van informatie-uitwisseling. 


Uitsluitend bij beheeractiviteiten wordt in enkele gevallen de samenwerking gezocht met 

partijen anders dan politie of een ander vaartuig dan wel een andere dienst binnen 

Waternet. In deze gevallen wordt er samengewerkt met een brug- of sluiswachter, een 

stadsdeel of de GGD. Met andere partijen op en om het water, waaronder reders en 

rondvaartboten, is tijdens onze observaties geen samenwerking geobserveerd. Wel komt 

het incidenteel voor dat er vanuit deze groep overlastmeldingen worden doorgegeven via 

de marifoon dan wel mondeling. 

Er wordt bij trajectcontroles ook meermaals samengewerkt met een ander vaartuig van 

Waternet. Bij andere activiteiten zoals het assisteren in de bewaarhaven, het (laten) 

wegslepen van (verwaarloosde) vaartuigen wordt ook samengewerkt met bepaalde 

diensten binnen Waternet, zoals de juridische afdeling en de afdeling Bagger en Drijfvuil. 

De verdeling tussen beheer- en handhavingactiviteiten waar samenwerking wordt gezocht 

met een ander vaartuig / andere dienst van Waternet is ongeveer 50/50. 




34


Wordt voldoende samenwerking gezocht? 

Redenen voor het zoeken van samenwerking 

De nauwe samenwerking met de politie is bevestigd doordat er iedere donderdag een 

politieagent meevaart met Waternet. Van de handhavers hebben wij begrepen dat deze 

samenwerking al circa drie jaar wordt gestimuleerd. Wij hebben waargenomen dat beide 

partijen elkaar, indien nodig, goed weten te vinden. Tevens hebben wij waargenomen dat 

indien er een verzoek tot assistentie door een van beide partijen wordt gedaan, hier 

(indien mogelijk) direct prioriteit aan wordt gegeven. In de meeste gevallen waar 

samenwerking met de politie plaatsvond, betroffen het snelheidsovertredingen en 

bestrijding van overlast. De politie zoekt de samenwerking met Waternet vanwege het 

gebrek aan mankracht, omdat zij met slechts één vaartuig in Amsterdam varen. Indien de 

handhavers samenwerking zoeken met de politie, kan het ontbreken van bevoegdheden 

of het niet snel genoeg ter plaatse kunnen zijn de reden hiervan zijn. De handhavers 

hebben aangegeven ook politiebureaus door de stad te kunnen inschakelen, om snel 

hoogte te nemen van een situatie. Vanaf de kade is de politie vaak wendbaarder en dus 

over het algemeen in staat sneller op locatie te zijn. 

In het geval van beheerwerkzaamheden vindt er meer afstemming met de politie plaats, 

dan dat er werkelijk wordt samengewerkt. Samenwerking is in veel gevallen (78%) van 

beheerwerkzaamheden niet nodig, omdat Waternet hier zelfstandig bevoegdheden in 

heeft. Wel kan in dergelijke gevallen een doorverwijzing door de politie naar Waternet 

plaatsvinden, of afstemming over de terugkoppeling. Te denken valt aan gevallen van 

informatieverstrekking aan passanten, het afgeven van nautische adviezen, het 

signaleren van gezonken vaartuigen en situaties die direct opgevolgd kunnen worden 

zoals objecten te water. 

Het handhaven op snelheidsovertredingen en afmeerverboden zijn handhavingactiviteiten 

die tot de dagelijkse werkzaamheden en prioriteiten van de handhavers behoren welke 

overwegend wordt afgedaan met het afgeven van waarschuwingen. Bij deze activiteiten is 

opvallend weinig samenwerking gezocht met de politie en het afgeven van 

waarschuwingen bij dergelijke overtredingen vindt in beginsel zelfstandig door Waternet 

plaats. Het algemene beeld is ontstaan dat Waternet voldoende bevoegdheden heeft in 

de vaarwegen van Amsterdam en dat in dergelijke situaties de noodzaak om samen te 

werken ontbreekt. 

In alle gevallen van verwaarloosde vaartuigen wordt samenwerking gezocht met de GGD. 

Het signaleren van verwaarloosde vaartuigen behoort tot de werkzaamheden van 

Waternet; echter, de uiteindelijke beoordeling en het daadwerkelijk aanmerken als 

verwaarloosd vaartuig geschiedt door de GGD. Waternet let bij het signaleren van de 

verwaarloosde vaartuigen op indicaties van gevaar voor de volksgezondheid. Situaties die 

kunnen leiden tot gevaar voor de volksgezondheid zijn injectienaalden of menselijke 

uitwerpselen aan boord van een vaartuig; ook het aanwezig zijn van rattenkeutels is een 

voorkomende situatie. 

Vooral met de afdeling Bagger en Drijfvuil, is meerdere malen samenwerking gezocht in 

verband met de Wrakkenwet. Ook ten aanzien van de Bewaarhaven en de Pelikaan 

(vaartuig voor opslag) wordt samengewerkt met collega’s aldaar. Overige 

samenwerkingsverbanden die wij hebben aangetroffen was met brug- en sluiswachters 

die verzoeken deden aan de handhavers en gemeentelijke ambtenaren van diverse 

stadsdelen, die verzoeken deden aan de handhavers. 


Tijdens onze observatieperiode is gebleken dat er nauwe samenwerking met de politie 

plaatsvindt. Deze samenwerking wordt door beide partijen gezocht indien nodig. 

Samenwerking met andere partijen zoals de GGD en eventueel stadsdelen is ook 

afdoende gebleken. Tot slot vindt er veel samenwerking plaats met andere vaartuigen van 

Waternet, in verband van de verdeling van de diverse diensten. Tijdens onze 

observatiediensten is waargenomen dat de samenwerking goed verloopt en dat 

indien de situatie hierom vraagt, de verschillende afdelingen elkaars taken kunnen 

overnemen. 




35


Tevredenheid handhavers met resultaat 

We hebben de handhavers, in voorkomende gevallen, gevraagd in welke mate ze 

tevreden zijn met het behaalde resultaat. 

Tevredenheid 

Is de handhaver tevreden met het resultaat? 

Helemaal 

niet; 11 

100% 

90% 

80% 

70% 

60% 

50% 

40% 

30% 

20% 

10% 

0% 

Tevredenheid per gehanteerd handhavinginstrument 

5 

1 

4 

1 

4 

1 

1 

1 

3 

11 

8 

5 

4 

10 8 2 

1 

22 13 5 

3 

3 

1 

3 

1 1 

1 

2 2 

Helemaal wel; 41 


Redelijk goed; 58 


Alle activiteiten beschouwd zijn de handhavers overwegend (78%) redelijk goed tot 

geheel tevreden met het bereikte resultaat. Handhavers zijn met name tevreden indien 

men een waarschuwing heeft gegeven dan wel een proces-verbaal heeft opgemaakt waar 

een duidelijke boodschap mee wordt afgegeven. Betrokkene(n) past (passen) in deze 

gevallen hun gedrag ook (direct) aan. 

Met name minder tevreden zijn handhavers indien er wel vermoedens bestaan dat er een 

sprake is van een overtreding maar er onvoldoende bewijs beschikbaar is om een sanctie 

op te kunnen leggen of men opvolging geeft aan een melding maar er vervolgens geen 

overtreding wordt aangetroffen. 

100% 

90% 

80% 

70% 

60% 

50% 

40% 

30% 

20% 

10% 

0% 

Tevredenheid per type activiteit 

1 

15 

25 

3 

15 

40 

1 

3 

6 

13 

5 






36



Reden voor tevredenheid handhavers 

De handhavers zijn het meest tevreden indien een overtreding door middel van direct 

optreden kan worden afgewend. Een voorbeeld hiervan is dat door het afgeven van een 

waarschuwing een verbod tot afmeren niet wordt overtreden of een iets te snel varend 

vaartuig direct de snelheid laat afnemen. Een andere activiteit die tot tevredenheid bij de 

handhavers leidt, is het contact opnemen met eigenaren van een vaartuig dat 

verwaarloosd is, waarbij na een volgende controle blijkt dat de verwaarlozing is 

opgeheven. In dergelijke gevallen zijn er vaak illegale bewoners op een vaartuig geweest, 

zonder dat de eigenaar hier weet van had. De verwaarlozing van het vaartuig is derhalve 

niet door de eigenaar zelf veroorzaakt en de eigenaar zorgt vaak direct nadat hij/zij 

geïnformeerd is voor het opheffen van de verwaarloosde situatie. Door het afgeven van 

de waarschuwing hebben de handhavers zowel de eigenaar kunnen helpen, als gevaar 

voor de volksgezondheid kunnen afwenden. 

Ondanks dat de bewijslast bij illegaal passagiersvervoer tot een ontevreden gevoel kan 

leiden door de lastige bewijslast, lijkt de tevredenheid deels ook toe te nemen. De 

problematiek wordt nu meer dan vorige jaren gestructureerd aangepakt en door het 

aanmaken van een dossier en het onderlinge nauwe contact tussen de handhavers, 

krijgen de handhavers een steeds beter beeld van de betrokken schippers en vaartuigen. 

Het minst tevreden zijn de handhavers na een klacht die binnenkomt, waarbij de 

betreffende situatie vervolgens niet zelf waar te nemen is. Wij hebben waargenomen dat 

dit zeer uiteenlopende activiteiten kan betreffen, van klachten over overlast tot het 

overtreden van de maximale snelheid, illegale bewoning of het controleren van 

verwaarloosde vaartuigen. Na het binnenkomen van de klacht voeren de handhavers een 

controle uit door naar de betreffende locatie te varen, maar kunnen dan de overlast niet 

vaststellen en derhalve geen handhaving ondernemen. 

Bij de bestrijding van overlast is waargenomen dat de tevredenheid van de handhavers 

over hun optreden, samenhangt met het dagdeel waarop de overtreding plaatsvindt. 

Doordat het afspelen van muziek verboden is, dienen de handhavers hier op te 

handhaven indien zij dit aantreffen. Echter, de boete is erg hoog, dus wanneer er overdag 

een vaartuig wordt aangetroffen dat door het draaien van muziek overlast veroorzaakt, 

leidt het waarschuwen nauwelijks tot een tevreden gevoel. In deze gevallen zijn ook geen 

processen-verbaal uitgeschreven, omdat dit tot een nog ontevredener gevoel bij de 

handhavers zou leiden. 




37

Inhoudsopgave 



3 Aanpak 








Bijlagen 

I 

II 

III 




6. Meldpunt overlast 

Worden de afspraken met het Meldpunt overlast nagekomen? 

Het Meldpunt overlast van Waternet ontvangt onder andere klachten van mensen, die van 

invloed kunnen c.q. moeten zijn op de activiteiten van de handhavers op het water. Om 

deze reden hebben wij naast de activiteiten ten aanzien van het handhaven op het water 

ook de activiteiten van het Meldpunt in ons onderzoek betrokken. 

KPMG heeft een dag het Meldpunt overlast van Waternet geobserveerd om in kaart te 

brengen hoe meldingen binnenkomen en vervolgens opgepakt worden. Om vast te stellen 

hoe de meldingen die binnenkomen via het Meldpunt overlast opgepakt worden, hebben 

wij tevens twee diensten meegevaren met het vaartuig dat deze meldingen in eerste 

instantie binnenkrijgt (WN-14). De bevindingen omtrent het Meldpunt en de verdere 

afwikkeling van binnengekomen meldingen zijn vastgelegd in dit hoofdstuk. Onderstaand 

volgt allereerst een beschrijving van de procedures, zoals die aan ons verstrekt is. 

Meldpunt overlast 

Er kan op drie manieren overlast worden gemeld bij Waternet, te weten via het web, via 

een app of via de telefoon. 

Web 

Klanten kunnen via een webformulier op de website van Waternet een melding plaatsen 

betreffende: 

• Vervuiling 

• Gezonken vaartuig 

• Geluid 

• Vaargedrag 

• Ligplaatsen 

Meldingen opgenomen in het webformulier worden automatisch geregistreerd in het 

contentmanagementsysteem (CMS) en in Outlook per e-mail. 

App 

Meldingen die zijn gedaan via de Waternet-app verschijnen per e-mail in Outlook, maar 

worden niet geregistreerd in CMS. Medewerkers voeren vervolgens handmatig de 

meldingen in in Illias. Er is geen interface tussen CMS / de Waternet-app en Illias. In de e- 

mail staan de GPS-coördinaten van de verzonden melding. Medewerkers dienen 

vervolgens de exacte locatie uit te zoeken op basis van de GPS-coördinaten bij het 

registreren van de melding in Illias, wat tijd vergt. Tevens is het lastig om een oude 

melding van de Waternet-app (e-mail) terug te vinden in Illias op basis van de GPS- 

-coördinaten : er is geen mogelijkheid om op mobiel nummer een melding terug te zoeken 

in Illias. 

Telefoon 

Telefonische meldingen over (geluids)overlast en vaargedrag worden door het 

Informatiepunt doorgezet naar het Meldpunt. Het Meldpunt zoekt contact met de 

handhavers op de vaartuigen. Omdat de Klanten Service Waternet (hierna: KSW) niet 

door middel van transpondermogelijkheden op een scherm kan zien waar 

inzetmogelijkheden van de waternetvaartuigen zijn, contacteren zij via Flash Waternet 

vaartuig WN-14, die contact heeft met alle vaartuigen en de melding vervolgens doorzet. 

Registratie van meldingen 

In Illias kan op dit moment nog niet worden aangegeven bij telefonische meldingen over 

(geluids)overlast en vaargedrag of: 

• er een directe opvolging van de handhavers plaatsvindt, en zo niet, wat de reden 

hiervan is (te ver weg, andere prioriteiten, etc.); 

• er na de opvolging een terugkoppeling heeft plaatsgevonden (berichtgeving van de 

handhavers aan het Meldpunt); 

• er een service call heeft plaatsgevonden (berichtgeving van het Meldpunt aan de 

klant). 

Op dit moment werkt men met een daglijst (een Excel-bestand) waar de bovenstaande 

gegevens in worden opgenomen, totdat deze gegevens ook in Illias kunnen worden 

opgenomen. 

Sinds een paar weken wordt er een wekelijks overzicht gemaakt van alle meldingen van 

de voorgaande week. In dit overzicht staat ook hoe er op de melding gereageerd is. De 

KSW deelt de lijst met de afdeling Nautisch Toezicht om na te gaan waarom er wel of 

geen gehoor is gegeven aan meldingen. Hierin staan de meldingen die via het 

webformulier en telefonisch zijn binnengekomen, maar de meldingen van de Waternetapp 

worden hier nog niet in geregistreerd. 

Overige bevindingen Meldpunt overlast 

Er zijn geen KPI’s vastgesteld voor het opvolgen van bepaalde meldingen en er zijn geen 

termijnen vastgesteld waarbinnen bepaalde meldingen opgevolgd dienen te worden. 




39


Communicatie Meldpunt overlast en gastheerboot (WN-14) 

Sinds dit jaar zet Waternet naast de patrouilleboten waarop de handhavers actief zijn, een 

extra team in dat op een informatieve wijze de schippers de regels op de Amsterdamse 

grachten bijbrengt (‘de gastheerboot’). Zoals aangegeven, dient het Meldpunt overlast van 

Waternet erop toe te zien dat de meldingen doorgespeeld worden naar de handhavers op 

het water. De gastheerboot (WN-14) is in beginsel het eerste aanspreekpunt voor de 

doorgezette meldingen van het Meldpunt overlast, maar dit vaartuig is niet altijd actief. Het 

contact tussen beide partijen verloopt via telefoon of portofoon. 

Overige bevindingen communicatie Meldpunt overlast en gastheerboot 

• Uit een analyse op de data van het Meldpunt blijkt dat niet alle KSW-meldingen van 

die dag doorgespeeld worden naar de gastheerboot. Dit is deels te verklaren doordat 

de WN-14 geen dienst had op het moment van de melding, maar er blijkt ook een 

selectie plaats te vinden van de meldingen die wel / niet doorgespeeld worden. 

Bevindingen communicatie Meldpunt overlast en gastheerboot 

Verspreid over twee diensten heeft KPMG over een periode van 10,5 uur meegevaren 

met de gastheerboot om de communicatie met het Meldpunt overlast te observeren. De 

bevindingen met betrekking tot de communicatie betreffen de volgende: 

• De gastheren hebben geen overzicht van reeds bestaande meldingen aan boord. 

• Nieuwe meldingen worden door het Meldpunt doorgespeeld aan de gastheerboot. Uit 

de analyse van de meldingen blijkt dat een melding niet altijd direct wordt 

doorgegeven, maar dat het een tijd kan duren voordat de melding bekend is op de 

gastheerboot. Dit vertraagt de responstijd, terwijl deze in bepaalde gevallen 

((geluids)overlast, snel varen) cruciaal is voor het opsporen van de overlast. 

• De gastheren koppelen alle door hen ondernomen acties terug naar het Meldpunt. 

Observaties door de gastheerboot waar zij zelf niet op kunnen acteren worden ook 

gemeld aan het Meldpunt. 

• De gastheren bepalen of zij de melding direct oppakken, laten rusten of doorspelen 

naar de handhavers op de patrouilleboten. Het streven is om zo veel mogelijk 

meldingen zelf op te lossen. 

• Meldingen waar gehoor aan gegeven is, worden teruggekoppeld naar het Meldpunt. 

• Daar waar de gastheren niet direct weten hoe een melding aangepakt dient te worden, 

neemt men contact op met de (meer ervaren) handhavers op de patrouilleboten. 

• De omschrijving van de locatie en de situatie van de melding is in bepaalde gevallen 

niet compleet genoeg om adequaat op de melding te kunnen inspelen. Een voorbeeld 

betreft het ontbreken van de vaarrichting van een vaartuig die (geluids)overlast 

veroorzaakt, waardoor het opsporen van de overlast bemoeilijkt wordt. 




40


Overige bevindingen gastheerboot WN-14 

Naast de communicatie tussen het Meldpunt overlast en de gastheerboot, hebben wij 

tevens geobserveerd hoe de gastheerboot opereert en te werk gaat, waarbij wij hebben 

gekeken naar de soort activiteiten en de aanpak van de activiteiten. 

Bevindingen 

• De gastheerboot voert doorgaans dezelfde activiteiten uit als de patrouilleboten. Het 

gaat dan met name om waarschuwingen op het gebied van afmeren, snelheid, 

verlichting en geluid. Hiermee kunnen de gastheren mogelijk werk uit handen nemen 

van de handhavers op de patrouilleboten. Echter, de gastheren mogen enkel 

waarschuwen, terwijl een handhaver van de patrouilleboot voor dezelfde overtreding 

misschien een proces-verbaal geschreven zou hebben. 

• De gastheren hanteren een zeer vriendelijke manier van benaderen van mensen op 

het water. Er wordt eigenlijk standaard een praatje met de schippers gemaakt, dat 

vaak gepaard gaat met humor. Het vriendelijke karakter uit zich ook door het uitdelen 

van flyers en sleutelhangers, iets dat altijd gewaardeerd wordt door de schippers. 

• De bouw van de WN-14 zorgt ervoor dat de gastheren makkelijk (oog)contact hebben 

met de schippers. Dit is een wezenlijk verschil met de patrouilleboten. 

• Doordat er geen duidelijke afbakening van de taken is van de gastheerboot heerst er 

op de patrouilleboten soms onduidelijkheid over wat de gastheerboot nou precies doet 

en wanneer ze de gastheren zouden kunnen inzetten. 

Verdeling activiteiten en tijdsbesteding gastheerboot 

De onderstaande tabel geeft inzicht in de activiteiten uitgevoerd door de gastheerboot. De 

gastheerboot houdt zich voornamelijk bezig met waarschuwingen op het gebied van 

afmeren en snelheid. Verder wordt door de gastheren aan vaarwegbeheer gedaan 

(onderhoud snelheidsmeters) en wordt er informatie verstrekt. 

Top 5-activiteiten (aantallen) 

Top 5-activiteiten (tijd) 

Aantal % van totaal 

Afmeren 33 26 

Handhaving van de maximale snelheid 20 16 

Anders, namelijk contact met het Meldpunt, overleg patrouilleboten, etc. 16 13 

Vaarwegbeheer 15 12 

Informatieverstrekking 2 2 

Tijd % van totaal 

Afmeren 0:42 21 

Vaarwegbeheer 0:38 20 

Informatieverstrekking 0:35 19 

Anders, namelijk contact met het Meldpunt, overleg patrouilleboten, etc. 0:16 11 

Onderhoud vaartuig 0:12 8 

• De gastheren zijn minder ervaren op de Amsterdamse grachten. Dit uit zich niet alleen 

in het zoeken van de juiste vaarroute of het kunnen inschatten van de vaartijd naar de 

locatie van een melding, maar ook in de informatie die men geeft aan schippers op het 

water. 




41

Inhoudsopgave 



3 Aanpak 








Bijlagen 

I 

II 

III 





Evenement Canal Parade 

Tijdens onze observatieperiode heeft er een evenement plaatsgevonden in Amsterdam, 

waarbij wij hebben geobserveerd welke werkzaamheden een dergelijk evenement met 

zich meebrengt voor Waternet en hoe de samenwerking verloopt tijdens een evenement. 

Waternet speelt een centrale rol bij een evenement als de Canal Parade. Niet alleen 

doordat Waternet een vaartuig beschikbaar stelt dat als commandovaartuig dient waarop 

alle diensten (Waternet, Politie, Brandweer, Security, GHOR, Organisatie v/d dag) de hele 

dag samen zijn – wat overleg tussen de diensten vereenvoudigt – maar ook door het 

vervullen van een adviserende rol in vragen van de politie en andere betrokken instanties. 

Samenwerking tussen instanties 

Door alle aanwezige instanties worden actiepunten gedurende de dag geconstateerd. De 

meldingen van incidenten verlopen derhalve niet via één kanaal. Doordat al deze 

meldingen worden verzameld op één plek (het commandovaartuig), kan er – indien nodig 

– snel overlegd worden en kunnen meldingen snel gedistribueerd worden naar de 

betreffende medewerkers op het water. N.B. Niet bij alle meldingen wordt Waternet 

betrokken; zo is de politie via de portofoons constant in gesprek met ‘haar’ medewerkers 

op het water. Hetzelfde geldt voor de overige instanties, die ook beslissingen nemen 

zonder Waternet (of andere instanties) daarbij te betrekken. De taken worden door de 

verschillende instanties uitgevoerd, maar de communicatie en coördinatie verlopen 

centraal en taken kunnen worden verdeeld indien nodig. De samenwerking over de 

gehele dag tussen de aanwezige instanties is zeer intensief gebleken. 

Coördinatie binnen Waternet 

Tijdens het evenement is één persoon aangewezen die de coördinerende rol vanuit 

Waternet voor zijn rekening neemt. Alle handhavers zijn hiervan op de hoogte en melden 

aan of overleggen geregeld met de coördinator. De coördinator van de dag leidt in de 

ochtend een plenaire meeting met de handhavers van die dag. Daarnaast regelt de 

coördinator dat de handhavers van Waternet de juiste apparatuur hebben voor die dag. 

Aan het eind van de dag bepaalt de coördinator wanneer de handhavers naar huis 

mogen; er is vooraf geen eindtijd afgestemd daar deze afhankelijk is van het verloop van 

het evenement en eventuele escalaties. 

Adviesrol Waternet 

Waternet vervult een adviserende rol voor de overige instanties. Tijdens de centrale 

briefing aan het begin van de dag met alle aanwezige instanties (ca. 40 personen) levert 

Waternet input over stremmingen van bepaalde vaarwegen. Tevens is er voorafgaand 

aan de parade door Waternet beoordeeld of een stunt (‘flyboarders’) vanuit 

veiligheidsperspectief geoorloofd is in de Amsterdamse grachten. 

Ook gedurende de dag wordt er ad-hocadvies gegeven aan aanwezige instanties; alle 

betrokken instanties weten Waternet te vinden voor vragen met betrekking tot de 

grachten, veilige afmeerplekken, calamiteitenbestrijding, etc. Het feit dat de handhavers 

bekend zijn met de vaarwegen in Amsterdam en hierover kunnen adviseren is van 

toegevoegde waarde voor de organisatie van het evenement. 

Werkzaamheden 

De werkzaamheden voor Waternet tijdens de Canal Parade betroffen de volgende 

activiteiten: 

• Controle paradevaartuigen op vaarwaardigheid 

De tachtig paradevaartuigen zijn in de ochtend door de handhavers van Waternet 

geïnspecteerd op vaarwaardigheid ten behoeve van de veiligheid in de grachten 

tijdens de parade. Er is gelet op de dimensies van de vaartuigen, het motorvermogen, 

combinaties van sleepvaartuigen, etc. In de voorbereiding heeft Waternet afspraken 

gemaakt over de eigenschappen van de vaartuigen, waarbij op de dag zelf wordt 

gecontroleerd of men voldoet aan de eisen ten behoeve van de veiligheid. 

• Doorvaart vrijhouden 

Voorafgaand aan de parade heeft Waternet de doorvaart van de Prinsengracht 

gecontroleerd, 55 vaartuigen die de doorvaart zouden kunnen stremmen zijn verzocht 

elders af te meren en geïnformeerd over het geldende vaarverbod. De organisatie van 

het evenement was verantwoordelijk voor het aanduiden van het vaarverbod. Door de 

handhavers is echter geconstateerd dat het betreffende bord met het doorvaarverbod 

niet was opgehangen, wat het handhaven op deze overtreding aanzienlijk heeft 

bemoeilijkt. In verband met de tijdsdruk kon hier niet verder op worden geacteerd, 

behalve mensen mondeling waarschuwen dat het verbod van kracht was. 

• Begeleiding Canal Parade 

Waternet heeft tijdens de Canal Parade het commandovaartuig beschikbaar gesteld. 

Het commandovaartuig vaart vóór het eerste vaartuig van de optocht uit en kan 

zodoende de snelheid van de parade beïnvloeden. Op verzoek van de organisatie van 

de Canal Parade wordt de snelheid diverse keren aangepast. De snelheid van de 

parade bepaalt de ongewenste ‘gaten’ tussen de vaartuigen. Achter het laatste 

vaartuig van de optocht vaart een tweede vaartuig van Waternet. Dit sluitvaartuig heeft 

ten doel om de bezoekers van de parade niet te laten mengen met de 

paradevaartuigen. 




43


Evenement Canal Parade 

• Loodsen van de rondvaart door de parade 

Tijdens de parade is de Prinsengracht afgesloten geweest; echter, de rondvaartboten 

hebben gedurende de parade de Amstel gekruist, wat gezien de drukte van bezoekers 

gereguleerd moest worden. Op verzoek van de politie loodste Waternet de 

rondvaartboten door de parade. In totaal heeft een vaartuig van Waternet circa twee 

uur van de dag besteed om 34 rondvaartboten de Amstel te laten kruisen. 

• Waarschuwingen 

Gedurende de dag vond er continu toezicht en handhaving plaats, maar wegens de 

activiteiten is dit slechts op bepaalde vaarwegen mogelijk geweest. Daarnaast zijn 

enkel waarschuwingen afgegeven daar de handhavers geen tijd hadden voor het 

opmaken van processen-verbaal. Er werd gedurende de dag speciale aandacht 

besteed aan: 

• Personen die de parade (mogelijk) hinderen 

Met name aan zwemmers in de vaargeul werden waarschuwingen gegeven. 

• Verlaters van de stad aan het eind van de parade 

Uit preventief oogpunt was één van de Waternet-vaartuigen aanwezig in het 

Oosterdok, waar mensen de stad verlieten. Hierbij werden overtredingen 

geconstateerd als het overschrijden van de maximale vaarsnelheid en het negeren 

van eenrichtingsverkeer van de vaarwegen. 

Overige bevindingen 

• Geen Waternet-vaartuig aanwezig in de avonduren 

In de avonduren voer één handhaver mee met een vaartuig van de politie. Waternet 

was echter niet met een eigen vaartuig bezig met handhaving in de uren waarin de 

overlast waarschijnlijk zou toenemen en was derhalve op dat moment niet zichtbaar op 

de grachten. 

• Negen personen vanuit Waternet actief 

In totaal heeft Waternet gedurende de hele dag negen handhavers beschikbaar 

gesteld. 




44

Inhoudsopgave 



3 Aanpak 







8 Verantwoording werkwijze en 

beperkingen 

Bijlagen 

I 

II 

III 




8. Verantwoording werkwijze en beperkingen 

Het onderzoek is gericht op het verschaffen van inzicht in de wijze waarop Waternet 

invulling geeft aan haar handhavingtaken. Het onderzoek is uitgevoerd op basis van 

observaties en op basis van door Waternet en TNO voor het onderzoek beschikbaar 

gestelde onderzoeksinformatie. Wij hebben geen zelfstandig onderzoek uitgevoerd naar 

de juistheid en volledigheid van de voor ons onderzoek door Waternet en TNO 

beschikbaar gestelde informatie. 

Het inzetten van observaties als instrument voor het verkrijgen van informatie is een 

krachtig instrument, maar kent ook beperkingen. Het valt niet uit te sluiten dat de 

medewerkers ten tijde van de observaties in enige mate beïnvloed zijn door wat zij 

beschouwen als gewenst gedrag. Dit risico achten wij beperkt door de duur van de 

observatieperiode, het totaalaantal geobserveerde shifts, de spreiding over 

geobserveerde medewerkers en shifts en de consistentie in de bevindingen per 

geobserveerde shift. 

De observaties hebben plaatsgevonden gedurende vier weken in de zomer, waarin het 

over het algemeen (zeer) mooi weer was. Deze omstandigheden hebben invloed op de 

drukte op het water en de aard en omvang van gebeurtenissen en incidenten en daarmee 

derhalve ook op de aard en omvang van de door Waternet uitgevoerde handhavingtaken. 

Dit impliceert dat deze rapportage weliswaar inzicht verschaft in de werkzaamheden 

gedurende de genoemde periode, doch dat dit niet per definitie representatief is voor alle 

activiteiten gedurende een geheel jaar. Extrapolatie van de bevindingen en 

feitelijke/cijfermatige analyses over een geheel jaar c.q. (verdergaande) statistische 

analyses zijn op basis van deze rapportage dan ook niet mogelijk. 

Wij hebben de observaties uitgevoerd door het meevaren op de vaartuigen van Waternet. 

Specifieke activiteiten die gedurende de shifts zijn uitgevoerd zijn door ons vastgelegd. Dit 

impliceert dat niet noodzakelijkerwijs alle activiteiten door ons zijn vastgelegd, aangezien 

ook tijdens vaarbewegingen, wachttijden en verplaatsingen van de ene naar de andere 

locatie voortdurend werkzaamheden worden uitgevoerd in relatie tot de handhavingtaken. 

Tijdens de observaties zijn ook gesprekken gevoerd met en vragen gesteld aan de 

handhavers en overige medewerkers. Door deze personen zijn aspecten aangedragen 

die inzicht geven in de wijze van uitvoering, maar ook in de beleving ten aanzien van de 

handhavingwerkzaamheden. Dit betreft vraagstukken en sentimenten die onder de 

diverse geïnterviewden leven. 

Wij hebben de percepties en ervaringen van de medewerkers zoals zij die kenbaar 

hebben gemaakt in deze rapportage verwerkt Het gaat hierbij niet altijd om bewijsbare 

feitelijkheden, maar wel over percepties die leven in de praktijk. Daar waar wij meningen 

of uitspraken van medewerkers hebben opgenomen, geldt als uitgangspunt dat te allen 

tijde meerdere medewerkers zich over dezelfde perceptie of ervaring hebben 

uitgesproken. 

De verspreidingskring van ons rapport is beperkt tot u als opdrachtgever; voor verdere 

verspreiding en/of gebruik van (delen van) het rapport is onze expliciete voorafgaande 

schriftelijke toestemming noodzakelijk. 

Het is u niettemin toegestaan om de uitkomsten van onze werkzaamheden beschikbaar te 

stellen aan de verantwoordelijke wethouder of andere bestuurders van de gemeente 

Amsterdam met als doel hen te informeren ter zake van onderwerpen waaraan onze 

werkzaamheden zijn gerelateerd onder de voorwaarde dat u hen informeert dat verdere 

verspreiding door hen (behoudens voor eigen intern gebruik) niet is toegestaan zonder 

onze voorafgaande schriftelijke toestemming en dat wij, voor zover wettelijk toegestaan, 

ter zake van onze werkzaamheden geen verantwoordelijkheid en aansprakelijkheid 

jegens hen aanvaarden. Ingeval u op grond van de Wet openbaarheid van bestuur wordt 

verplicht tot bekendmaking zult u ons voorafgaand aan de bekendmaking hierover 

informeren. 

U bent gerechtigd zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van ons de in het kader 

van deze opdracht vervaardigde eindrapportage openbaar te maken en/of aan derden te 

verstrekken indien enig wettelijk voorschrift, waaronder begrepen een uitspraak van de 

rechter, u hiertoe verplicht. Indien de eindrapportage door u wordt verstrekt aan derden 

en/of openbaar wordt gemaakt op basis van een wettelijk voorschrift of rechterlijke 

uitspraak, dient u ons hierover voorafgaand aan de verstrekking en/of openbaarmaking 

tijdig schriftelijk te informeren. 




46

Bijlagen 

I 

II 

III 




Bijlage I – Observatieprotocol 

De observatietool bestaat uit twee componenten, (i) de logfile en (ii) het 

activiteitentabblad. 

I. Logfile 

In de logfile wordt vastgelegd waar de handhavers op dat moment mee bezig zijn. De 

observator heeft de keuze uit: 

•Wachttijd 

•Vaarbewegingen 

•Administratieve taken 

Voor deze gebeurtenissen dient een starten eindtijd aangegeven te worden. De 

observator heeft de mogelijkheid om opmerkingen te plaatsen bij de logfile, 

bijvoorbeeld om aan te geven waar de vaarbewegingen plaatsvinden of om te 

beschrijven wat de administratieve taken inhouden. Op basis van de logfile wordt 

inzichtelijk waar de handhavers mee bezig zijn op welk moment van de dienst, hoe de 

tijdsverdeling van de gebeurtenis is, en waar ze zich op welk moment van de dag 

bevinden. 

II. Activiteiten 

Het activiteitentabblad dient ingevuld te worden op het moment dat de handhavers 

actie ondernemen en is ontwikkeld om gedetailleerd vast te leggen aan welk type 

activiteit gehoor wordt gegeven. Voor iedere activiteit dienen er drie componenten 

ingevuld te worden: tijdens, na en observator. Het ‘tijdens’-tabblad beschrijft op 

objectieve wijze de aard van de activiteit. Daarbij worden de volgende aspecten 

geregistreerd: 

•Type activiteit 

De keuzelijst om het type activiteit aan te geven bestaat uit de volgende opties: 

1 Aanpak illegaal passagiersvervoer 11 Onderhoud vaartuig 

2 Afmeren 12 Overige overtredingen 

3 Anders, namelijk: 13 Pelikaan / Bewaarhaven 

4 Bestrijding (geluids)overlast 14 Vaarwegbeheer 

5 Gezonken vaartuigen signaleren / navaren 15 Verlichting 

6 Controle binnenhavengeld 16 Verplaatsen vaartuigen 

7 Handhaving van de maximale snelheid 17 Vervuiling / Objecten in het water 

8 Illegale bewoning 18 Verwaarloosde vaartuigen 

9 Informatieverstrekking 19 Woonschepen / -objecten 

10 Nautisch advies 

•Instrument 

De keuzelijst instrument registreert op welke manier de handhavers ingegrepen 

hebben. De observator heeft de keuze uit de volgende opties: 

1 Opmaken proces-verbaal 6 Schriftelijke waarschuwing 

2 Wegslepen 7 Doorzetten naar derde partij 

3 Inbeslagname 8 Situatie direct oplossen 

4 (Non-verbale) waarschuwing 9 Geen handhaving mogelijk 

5 Mondelinge waarschuwing 10 Geen handhaving vereist 

Voorbeeld registratie in logfile


•Melding 

Het meldingveld legt voor iedere activiteit vast op welke manier de melding kenbaar is 

gemaakt bij de handhavers. Daarbij heeft de observator de keuze uit: 

1 Marifoon 5 Eigen observatie 

2 Meldpunt overlast 6 Mondeling tijdens shift 

3 Telefonisch 7 Anders, namelijk: 

4 Bbase 

Indien er sprake is van een melding via het Meldpunt overlast, legt de observator in 

een apart tekstveld vast wat de afspraken met het Meldpunt zijn. 

•Samenwerking 

De observator legt vast of er sprake is geweest van samenwerking met andere 

instanties. Indien dit het geval is, wordt gespecificeerd met wie. De keuzelijst bestaat 

uit de volgende opties: 

1 Nee 5 Ja, brug- / sluiswachter 

2 Ja, met politie (informatie-uitwisseling) 6 Ja, ander vaartuig / dienst Waternet 

3 Ja, met politie (actie) 7 Ja, anders 

4 Ja, met politie (ongespecificeerd) 

•Begin- en eindtijd 

De begin- en eindtijd (afgerond op minuten) worden geregistreerd zodat in de analyse 

van de data bepaald kan worden hoeveel tijd ieder type activiteit in beslag neemt. 

•Locatie 

Door het registreren van de locatie wordt aangegeven in welke gebieden er op welke 

activiteiten gehandhaafd wordt. De locatie wordt vastgelegd middels de grachtennaam. 

•Soort vaartuig 

Om aan te geven aan welk soort vaartuig aandacht wordt besteed, kan de observator 

aangeven of het een particulier, rondvaart- of overig zakelijk vaartuig betreft. 

•[Afspraken Meldpunt] 

Indien een melding kenbaar is gemaakt door het Meldpunt overlast, dient de 

observator aan te geven wat de afspraken zijn tussen de handhavers en de 

medewerkers op het Meldpunt. 

Voorbeeld registratie in activiteitentabblad tijdens een activiteit 

De objectieve feitelijke aspecten van een activiteit worden, na afloop van de activiteit, 

aangevuld met vragen aan de handhaver(s). De observatietool biedt hier ruimte voor; 

de volgende vragen worden standaard gesteld: 

1. Waarom is er op dit moment prioriteit gegeven aan dit incident? 

2. Waarom is de keuze voor het specifieke handhavinginstrument gemaakt? 

3. Waarom wordt er wel/geen samenwerking gezocht? 

4. Indien melding vanuit Meldpunt, zijn de afspraken met het Meldpunt juist en tijdig 

nagekomen? 

5. Is de handhaver tevreden met het resultaat? 

• Opties: 

• Helemaal niet 

• Enigszins 

• Redelijk goed 

• Helemaal wel 

• Waarom wel of niet?


3. In welke mate is de handhaver in staat escalatie / een conflict te voorkomen? 



• Redelijk veel 

• In uitgebreide mate 

4. In welke mate biedt de handhaver een alternatieve oplossing? 





Voorbeeld registratie in activiteitentabblad na een activiteit 

De observator legt tevens de aard van de conversatie met de overtreder vast. 

Zodoende wordt een beeld verkregen van de communicatie tussen de handhaver(s) 

en de betrokkene(n). Deze informatie wordt vastgelegd na een activiteit en bestaat uit 

de volgende vragen / keuzemogelijkheden: 

5. Is er tijdens het incident sprake van (meerdere opties mogelijk): 

• Vriendelijke toon 

• Gebruik van humor 

• Verbaal geweld (schelden) 

• Fysiek geweld tegen personen 

• Fysiek geweld tegen objecten 

1. In welke mate luistert de handhaver naar de betrokkene(n) en stelt hij/zij vragen? 





2. Welke houding neemt de handhaver aan ten opzichte van de betrokkene(n)? 

• Onderdanig 

• Volwassen 

• Uit de hoogte / belerend 

Voorbeeld registratie in activiteitentabblad na een activiteit

Bijlage II – Indeling activiteiten 

Beheeractiviteiten 

Gezonken vaartuigen signaleren / navaren 

Informatieverstrekking 

Nautisch advies 

Onderhoud vaartuig 

Pelikaan / Bewaarhaven 

Vaarwegbeheer 

Verplaatsen vaartuigen 

Vervuiling / Objecten in het water 

Verwaarloosde vaartuigen 

Woonschepen / -objecten 

Handhavingactiviteiten 

Aanpak illegaal passagiersvervoer 

Afmeren 

Bestrijding (geluids)overlast 

Controle binnenhavengeld 

Handhaving van de maximale snelheid 

Illegale bewoning 

Overige overtredingen 

Verlichting

Bijlage IIIa 

Frequentie activiteiten (detail) 

Frequentie activiteiten 

Vervuiling / Objecten in het 

water; 19 

Verplaatsen vaartuigen; 

10 

Verwaarloosde 

vaartuigen; 18 

Woonschepen / -objecten; 15 

Aanpak illegaal passagiersvervoer; 34 

Vaarwegbeheer; 37 


Pelikaan / Bewaarhaven; 11 

Afmeren; 301 

Onderhoud vaartuig; 13 

Nautisch advies; 15 

Overige overtredingen; 61 

Informatieverstrekking; 60 

Illegale bewoning; 10 

Anders ; 13 


snelheid; 253 

Bestrijding (geluids-) 

overlast; 104 

Controle binnenhavengeld; 19 

Gezonken vaartuigen 

signaleren / navaren; 14

Bijlage IIIb 

Tijdsduur activiteiten (detail) 

Tijdsduur activiteiten (uren) 

Woonschepen / -objecten; 2:04 

Verwaarloosde vaartuigen; 4:48 

Aanpak illegaal 

passagiersvervoer; 6:28 

Vervuiling / objecten in het water, 5:11 

Verplaatsen vaartuigen; 1:42 

Verlichting; 1:53 

Pelikaan / Bewaarhaven; 1:49 

Vaarwegbeheer; 5:52 

Afmeren; 21:49 

Overige overtredingen; 3:47 

Onderhoud vaartuig; 6:13 

Anders ; 2:26 

Nautisch advies; 

5:35 

Bestrijding (geluids)overlast; 4:13 

Gezonken vaartuigen signaleren / 

navaren; 4:29 

Informatieverstrekking; 4:18 

Controle binnenhavengeld; 3:28 

Illegale bewoning; 1:25 


snelheid; 22:35

Bijlage IIIc 

Frequentie gehanteerde handhavinginstrumenten (detail) 

Frequentie gehanteerde handhavinginstrumenten 

Situatie direct oplossen; 38 

Wegslepen; 10 

Schriftelijke 


(Non-verbale) 

Waarschuwing; 104 Doorzetten naar derde partij; 25 

Geen handhaving mogelijk; 21 

Opleggen dwangsom; 1 

Opmaken procesverbaal; 

75 

Geen handhaving vereist; 187 

Mondelinge waarschuwing; 544

Bijlage IIId 

Tijdsduur gehanteerde handhavinginstrumenten (detail) 

Tijdsduur gehanteerde handhavinginstrumenten (uren) 

(Non-verbale) waarschuwing, 2:35 

Doorzetten naar derde partij; 5:56 

Wegslepen; 7:40 

Geen handhaving mogelijk; 3:16 

Situatie direct oplossen; 

10:02 

Schriftelijke waarschuwing; 13:30 

Geen handhaving vereist; 31:02 

Opmaken proces-verbaal; 14:12 

Opleggen dwangsom; 0:15 

Mondelinge waarschuwing; 21:41

Bijlage IIIe 

Frequentie gehanteerde handhavinginstrumenten per activiteit (detail) 

Frequentie gehanteerd handhavinginstrument per activiteit 

100% 

90% 

80% 

70% 

60% 

50% 

40% 

30% 

20% 

10% 

0% 

3 

5 

54 

1 

16 

9 

182 

13 

16 

5 32 

25 

1 

3 

1 

3 

2 

1 

3 

1 

7 

60 

9 

4 

7 

16 

1 

6 

2 

3 

2 

2 

1 

1 

1 

4 

34 6 

1 

1 

2 

2 

8 

1 

4 

4 

5 

163 

6 

13 46 

55 

10 

6 

12 

15 

6 

41 

1 

5 

45 

4 

4 

1 1 

2 1 

5 1 

2 

1 

4 

3 

1 

1 2 

9 

58 

14 

8 

8 

2 

2 

8 1 2 

1 

(Non-verbale) Waarschuwing Doorzetten naar derde partij Geen handhaving mogelijk Geen handhaving vereist Mondelinge waarschuwing 

Opleggen dwangsom Opmaken proces-verbaal Schriftelijke waarschuwing Situatie direct oplossen Wegslepen

Bijlage IIIf 

Tijdsduur gehanteerde handhavinginstrumenten per activiteit (detail) 

Tijdsduur gehanteerde handhavinginstrumenten per activiteit (uren) 

100% 

90% 

80% 

70% 

60% 

50% 

40% 

30% 

20% 

10% 

0% 

1:52 

0:27 

1:47 

0:33 

1:25 

1:18 

0:15 8:59 

0:46 

0:39 

0:54 

1:55 

3:01 

0:54 

0:15 

0:03 0:00 

0:57 

5:08 

1:23 

0:55 

1:26 

0:57 

1:39 

0:18 

0:00 0:10 

0:59 0:04 0:00 0:06 

0:15 

1:39 

0:11 

0:02 

0:05 

1:14 

0:17 

0:06 

0:02 

0:07 

0:19 

0:11 

0:50 

0:41 

0:20 

0:46 

6:34 

0:00 

0:47 

0:59 0:42 

0:00 

0:20 

0:40 

1:19 

9:56 

0:57 

2:02 

6:13 

1:41 

4:05 

4:45 0:04 0:00 1:29 

1:00 

3:23 

1:34 

4:10 

1:26 

0:11 

0:08 

1:25 0:06 

0:10 

0:21 

0:01 

0:02 0:08 

0:01 

0:16 

2:05 

0:28 

0:00 

0:48 

1:14 

0:13 

0:00 

2:04 

(Non-verbale) Waarschuwing Doorzetten naar derde partij Geen handhaving mogelijk Geen handhaving vereist Mondelinge waarschuwing 

Opleggen dwangsom Opmaken proces-verbaal Schriftelijke waarschuwing Situatie direct oplossen Wegslepen

Bijlage IIIg 

Frequentie activiteiten per gehanteerd handhavinginstrument (detail) 

Frequentie activiteiten per gehanteerd handhavinginstrument 

100% 

90% 

80% 

70% 

60% 

50% 

1 

8 

1 

2 

45 

2 

2 

4 

1 

1 

1 

2 

2 

1 

1 

4 

4 

14 

8 

8 

15 

10 

4 

12 

55 

21 

58 

5 

46 

2 

4 

163 

42 

1 

1 

3 

5 

1 4 

4 

6 1 

1 

6 

9 

1 

34 

8 

2 

1 

1 

2 

40% 

30% 

20% 

10% 

5 

16 

25 

7 

3 

1 

3 

5 

6 

6 

6 

3 

9 

2 

16 

60 

3 

182 

1 

7 

16 

54 

13 

1 

1 

3 

0% 

1 

(Non-verbale) 

Waarschuwing 

2 


derde partij 


mogelijk 

13 


vereist 

9 


waarschuwing 

Opleggen 

dwangsom 

5 

Opmaken procesverbaal 

Schriftelijke 


3 


oplossen 

Wegslepen 

Aanpak illegaal passagiersvervoer Afmeren Anders Bestrijding (geluids)overlast 

Gezonken vaartuigen signaleren / navaren Controle binnenhavengeld Handhaving van de maximale snelheid Illegale bewoning 

Informatieverstrekking Nautisch advies Onderhoud vaartuig Overige overtredingen 

Pelikaan / Bewaarhaven Vaarwegbeheer Verlichting Verplaatsen vaartuigen 

Vervuiling / Objecten in het water Verwaarloosde vaartuigen Woonschepen / -objecten

Bijlage IIIh 

Tijdsduur activiteiten per gehanteerd handhavinginstrument (detail) 

Tijdsduur activiteiten per gehanteerd handhavinginstrument (uren) 

100% 

90% 

80% 

70% 

0:13 

0:10 

0:08 

0:02 

0:21 

1:14 

0:16 

0:01 

1:26 

2:04 

0:48 

2:02 

3:23 

1:29 

0:04 

0:01 0:20 0:00 

0:00 

0:42 

0:28 

1:00 

0:00 0:47 

0:40 0:46 

0:59 

0:02 

1:19 

0:50 

0:11 0:07 0:00 

1:41 

0:11 

0:54 

0:27 

0:41 

0:39 

6:34 

2:05 

0:19 

0:20 

60% 

50% 

40% 

30% 

0:17 

0:06 

0:59 

1:34 

0:06 

1:25 

0:00 

0:11 

0:08 

0:00 

0:04 

4:45 

4:05 

0:57 

4:10 

9:56 

0:05 

0:57 

0:54 

0:15 

0:15 

0:02 

1:18 

8:59 

6:13 

1:39 

1:25 

20% 

10% 

0% 

0:18 

(Non-verbale) 

Waarschuwing 

0:15 

0:00 

0:55 

0:10 


derde partij 

1:26 


mogelijk 

1:14 

0:57 

1:23 

0:03 

1:39 

1:55 


vereist 

5:08 

0:46 



Opleggen 

dwangsom 

3:01 

1:47 

Opmaken procesverbaal 

Schriftelijke 


0:06 

0:33 


oplossen 

1:52 

Wegslepen 

Aanpak illegaal passagiersvervoer Afmeren Anders Bestrijding (geluids)overlast 

Gezonken vaartuigen signaleren / navaren Controle binnenhavengeld Handhaving van de maximale snelheid Illegale bewoning 

Informatieverstrekking Nautisch advies Onderhoud vaartuig Overige overtredingen 

Pelikaan / Bewaarhaven Vaarwegbeheer Verlichting Verplaatsen vaartuigen 

Vervuiling / Objecten in het water Verwaarloosde vaartuigen Woonschepen / -objecten

© 2013 KPMG Advisory, ingeschreven bij het handelsregister in Nederland onder nummer 33263682, is een dochtermaatschappij van KPMG Europe LLP en lid 

van het KPMG-netwerk van zelfstandige ondernemingen die verbonden zijn aan KPMG International Cooperative (“KPMG International”), een Zwitserse 

entiteit. Alle rechten voorbehouden. 

De naam KPMG, het logo en ‘cutting through complexity’ zijn geregistreerde merken van KPMG International Cooperative.

4.1 KPMG rapport Transparantie in handhaving - Waternet

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?